Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੩੨੦] ੧੦. ਸੁਚ੍ਚਜਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [320] 10. Succajajātakavaṇṇanā

    ਸੁਚ੍ਚਜਂ વਤ ਨਚ੍ਚਜੀਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। ਸੋ ਕਿਰ ‘‘ਗਾਮਕੇ ਉਦ੍ਧਾਰਂ ਸਾਧੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਭਰਿਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਤਤ੍ਥ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਾਧੇਤ੍વਾ ਧਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਪਚ੍ਛਾ ਨੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਕੁਲੇ ਠਪੇਤ੍વਾ ਪੁਨ ਸਾવਤ੍ਥਿਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਏਕਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਦ੍ਦਸ। ਅਥ ਨਂ ਭਰਿਯਾ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ, ਸਾਮਿ, ਅਯਂ ਪਬ੍ਬਤੋ ਸੁવਣ੍ਣਮਯੋ ਭવੇਯ੍ਯ, ਦਦੇਯ੍ਯਾਸਿ ਪਨ ਮੇ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਾਸਿ ਤ੍વਂ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸਾ ‘‘ਯਾવ ਥਦ੍ਧਹਦਯੋ વਤਾਯਂ, ਪਬ੍ਬਤੇ ਸੁવਣ੍ਣਮਯੇ ਜਾਤੇਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਦਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨਾ ਅਹੋਸਿ। ਤੇ ਜੇਤવਨਸਮੀਪਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘‘ਪਾਨੀਯਂ ਪਿવਿਸ੍ਸਾਮਾ’’ਤਿ વਿਹਾਰਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿવਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾਪਿ ਪਚ੍ਚੂਸਕਾਲੇਯੇવ ਤੇਸਂ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲਸ੍ਸ ਉਪਨਿਸ੍ਸਯਂ ਦਿਸ੍વਾ ਆਗਮਨਂ ਓਲੋਕਯਮਾਨੋ ਗਨ੍ਧਕੁਟਿਪਰਿવੇਣੇ ਨਿਸੀਦਿ ਛਬ੍ਬਣ੍ਣਰਸ੍ਮਿਯੋ વਿਸ੍ਸਜ੍ਜੇਨ੍ਤੋ। ਤੇਪਿ ਪਾਨੀਯਂ ਪਿવਿਤ੍વਾ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਤ੍ਥਾਰਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਨਿਸੀਦਿਂਸੁ। ਸਤ੍ਥਾ ਤੇਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਪਟਿਸਨ੍ਥਾਰਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਕਹਂ ਗਤਾਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿ। ‘‘ਅਮ੍ਹਾਕਂ ਗਾਮਕੇ ਉਦ੍ਧਾਰਂ ਸਾਧਨਤ੍ਥਾਯ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ, ਉਪਾਸਿਕੇ ਤવ ਸਾਮਿਕੋ ਤੁਯ੍ਹਂ ਹਿਤਂ ਪਟਿਕਙ੍ਖਤਿ, ਉਪਕਾਰਂ ਤੇ ਕਰੋਤੀ’’ਤਿ। ਭਨ੍ਤੇ, ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਸਿਨੇਹਾ, ਅਯਂ ਪਨ ਮਯਿ ਨਿਸ੍ਸਿਨੇਹੋ, ਅਜ੍ਜ ਮਯਾ ਪਬ੍ਬਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਸਚਾਯਂ ਪਬ੍ਬਤੋ ਸੁવਣ੍ਣਮਯੋ ਅਸ੍ਸ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਮੇ ਦਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ ‘‘ਕਾਸਿ ਤ੍વਂ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ, ਏવਂ ਥਦ੍ਧਹਦਯੋ ਅਯਨ੍ਤਿ। ‘‘ਉਪਾਸਿਕੇ, ਏવਂ ਨਾਮੇਸ વਦਤਿ, ਯਦਾ ਪਨ ਤવ ਗੁਣਂ ਸਰਤਿ, ਤਦਾ ਸਬ੍ਬਿਸ੍ਸਰਿਯਂ ਤੇ ਦੇਤੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ‘‘ਕਥੇਥ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ ਤੇਹਿ ਯਾਚਿਤੋ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Succajaṃ vata naccajīti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ kuṭumbikaṃ ārabbha kathesi. So kira ‘‘gāmake uddhāraṃ sādhessāmī’’ti bhariyāya saddhiṃ tattha gantvā sādhetvā dhanaṃ āharitvā ‘‘pacchā nessāmī’’ti ekasmiṃ kule ṭhapetvā puna sāvatthiṃ gacchanto antarāmagge ekaṃ pabbataṃ addasa. Atha naṃ bhariyā āha ‘‘sace, sāmi, ayaṃ pabbato suvaṇṇamayo bhaveyya, dadeyyāsi pana me kiñcī’’ti. ‘‘Kāsi tvaṃ, na kiñci dassāmī’’ti. Sā ‘‘yāva thaddhahadayo vatāyaṃ, pabbate suvaṇṇamaye jātepi mayhaṃ kiñci na dassatī’’ti anattamanā ahosi. Te jetavanasamīpaṃ āgantvā ‘‘pānīyaṃ pivissāmā’’ti vihāraṃ pavisitvā pānīyaṃ piviṃsu. Satthāpi paccūsakāleyeva tesaṃ sotāpattiphalassa upanissayaṃ disvā āgamanaṃ olokayamāno gandhakuṭipariveṇe nisīdi chabbaṇṇarasmiyo vissajjento. Tepi pānīyaṃ pivitvā āgantvā satthāraṃ vanditvā nisīdiṃsu. Satthā tehi saddhiṃ paṭisanthāraṃ katvā ‘‘kahaṃ gatātthā’’ti pucchi. ‘‘Amhākaṃ gāmake uddhāraṃ sādhanatthāya, bhante’’ti. ‘‘Kiṃ, upāsike tava sāmiko tuyhaṃ hitaṃ paṭikaṅkhati, upakāraṃ te karotī’’ti. Bhante, ahaṃ imasmiṃ sasinehā, ayaṃ pana mayi nissineho, ajja mayā pabbataṃ disvā ‘‘sacāyaṃ pabbato suvaṇṇamayo assa, kiñci me dadeyyāsī’’ti vutto ‘‘kāsi tvaṃ, na kiñci dassāmī’’ti āha, evaṃ thaddhahadayo ayanti. ‘‘Upāsike, evaṃ nāmesa vadati, yadā pana tava guṇaṃ sarati, tadā sabbissariyaṃ te detī’’ti vatvā ‘‘kathetha, bhante’’ti tehi yācito atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਬਾਰਾਣਸਿਯਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਸਬ੍ਬਕਿਚ੍ਚਕਾਰਕੋ ਅਮਚ੍ਚੋ ਅਹੋਸਿ। ਅਥੇਕਦਿવਸਂ ਰਾਜਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਉਪਰਾਜਾਨਂ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘‘ਅਯਂ ਮਮ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰੇ ਦੁਬ੍ਭੇਯ੍ਯਾ’’ਤਿ ਤਂ ਪਕ੍ਕੋਸਾਪੇਤ੍વਾ ‘‘ਤਾਤ, ਯਾવਾਹਂ ਜੀવਾਮਿ, ਤਾવ ਨਗਰੇ વਸਿਤੁਂ ਨ ਲਚ੍ਛਸਿ, ਅਞ੍ਞਤ੍ਥ વਸਿਤ੍વਾ ਮਮਚ੍ਚਯੇਨ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਹੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਸੋ ‘‘ਸਾਧੂ’’ਤਿ ਪਿਤਰਂ વਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਜੇਟ੍ਠਭਰਿਯਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਨਗਰਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪਚ੍ਚਨ੍ਤਂ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪવਿਸਿਤ੍વਾ ਪਣ੍ਣਸਾਲਂ ਮਾਪੇਤ੍વਾ વਨਮੂਲਫਲਾਫਲੇਹਿ ਯਾਪੇਨ੍ਤੋ વਸਿ। ਅਪਰਭਾਗੇ ਰਾਜਾ ਕਾਲਮਕਾਸਿ। ਉਪਰਾਜਾ ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਓਲੋਕੇਨ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸ ਕਾਲਕਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਬਾਰਾਣਸਿਂ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ਏਕਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਦ੍ਦਸ। ਅਥ ਨਂ ਭਰਿਯਾ ਆਹ ‘‘ਸਚੇ, ਦੇવ, ਅਯਂ ਪਬ੍ਬਤੋ ਸੁવਣ੍ਣਮਯੋ ਅਸ੍ਸ, ਦਦੇਯ੍ਯਾਸਿ ਮੇ ਕਿਞ੍ਚੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਾਸਿ ਤ੍વਂ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸਾ ‘‘ਅਹਂ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਿਨੇਹਂ ਛਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਅਸਕ੍ਕੋਨ੍ਤੀ ਅਰਞ੍ਞਂ ਪਾવਿਸਿਂ, ਅਯਞ੍ਚ ਏવਂ વਦਤਿ, ਅਤਿવਿਯ ਥਦ੍ਧਹਦਯੋ , ਰਾਜਾ ਹੁਤ੍વਾਪਿ ਏਸ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਕਲ੍ਯਾਣਂ ਕਰਿਸ੍ਸਤੀ’’ਤਿ ਅਨਤ੍ਤਮਨਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਰਜ੍ਜੇ ਪਤਿਟ੍ਠਿਤੋ ਤਂ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਟ੍ਠਾਨੇ ਠਪੇਸਿ , ਇਦਂ ਯਸਮਤ੍ਤਕਮੇવ ਅਦਾਸਿ। ਉਤ੍ਤਰਿ ਪਨ ਸਕ੍ਕਾਰਸਮ੍ਮਾਨੋ ਨਤ੍ਥਿ, ਤਸ੍ਸਾ ਅਤ੍ਥਿਭਾવਮ੍ਪਿ ਨ ਜਾਨਾਤਿ।

    Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto tassa sabbakiccakārako amacco ahosi. Athekadivasaṃ rājā puttaṃ uparājānaṃ upaṭṭhānaṃ āgacchantaṃ disvā ‘‘ayaṃ mama antepure dubbheyyā’’ti taṃ pakkosāpetvā ‘‘tāta, yāvāhaṃ jīvāmi, tāva nagare vasituṃ na lacchasi, aññattha vasitvā mamaccayena rajjaṃ kārehī’’ti āha. So ‘‘sādhū’’ti pitaraṃ vanditvā jeṭṭhabhariyāya saddhiṃ nagarā nikkhamitvā paccantaṃ gantvā araññaṃ pavisitvā paṇṇasālaṃ māpetvā vanamūlaphalāphalehi yāpento vasi. Aparabhāge rājā kālamakāsi. Uparājā nakkhattaṃ olokento tassa kālakatabhāvaṃ ñatvā bārāṇasiṃ āgacchanto antarāmagge ekaṃ pabbataṃ addasa. Atha naṃ bhariyā āha ‘‘sace, deva, ayaṃ pabbato suvaṇṇamayo assa, dadeyyāsi me kiñcī’’ti. ‘‘Kāsi tvaṃ, na kiñci dassāmī’’ti. Sā ‘‘ahaṃ imasmiṃ sinehaṃ chindituṃ asakkontī araññaṃ pāvisiṃ, ayañca evaṃ vadati, ativiya thaddhahadayo , rājā hutvāpi esa mayhaṃ kiṃ kalyāṇaṃ karissatī’’ti anattamanā ahosi. So āgantvā rajje patiṭṭhito taṃ aggamahesiṭṭhāne ṭhapesi , idaṃ yasamattakameva adāsi. Uttari pana sakkārasammāno natthi, tassā atthibhāvampi na jānāti.

    ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਂ ਦੇવੀ ਇਮਸ੍ਸ ਰਞ੍ਞੋ ਉਪਕਾਰਿਕਾ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਗਣੇਤ੍વਾ ਅਰਞ੍ਞવਾਸਂ વਸਿ। ਅਯਂ ਪਨੇਤਂ ਅਗਣੇਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਾਹਿ ਸਦ੍ਧਿਂ ਅਭਿਰਮਨ੍ਤੋ વਿਚਰਤਿ, ਯਥਾ ਏਸਾ ਸਬ੍ਬਿਸ੍ਸਰਿਯਂ ਲਭਤਿ, ਤਥਾ ਕਰਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਏਕਦਿવਸਂ ਤਂ ਉਪਸਙ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ‘‘ਮਹਾਦੇવਿ ਮਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਪਿਣ੍ਡਪਾਤਮਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਨ ਲਭਾਮ, ਕਸ੍ਮਾ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਪਮਜ੍ਜਿਤ੍ਥ, ਅਤਿવਿਯ ਥਦ੍ਧਹਦਯਾ ਅਤ੍ਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ‘‘ਤਾਤ, ਸਚਾਹਂ ਅਤ੍ਤਨਾ ਲਭੇਯ੍ਯਂ, ਤੁਯ੍ਹਮ੍ਪਿ ਦਦੇਯ੍ਯਂ, ਅਲਭਮਾਨਾ ਪਨ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਰਾਜਾਪਿ ਮਯ੍ਹਂ ਇਦਾਨਿ ਕਿਂ ਨਾਮ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਅਨ੍ਤਰਾਮਗ੍ਗੇ ‘ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਪਬ੍ਬਤੇ ਸੁવਣ੍ਣਮਯੇ ਜਾਤੇ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਸ੍ਸਸੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ ‘ਕਾਸਿ ਤ੍વਂ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ ਆਹ, ਸੁਪਰਿਚ੍ਚਜਮ੍ਪਿ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜੀ’’ਤਿ। ‘‘ਕਿਂ ਪਨ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਇਮਂ ਕਥਂ ਕਥੇਤੁਂ ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਥਾ’’ਤਿ? ‘‘ਸਕ੍ਖਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ। ‘‘ਤੇਨ ਹਿ ਅਹਂ ਰਞ੍ਞੋ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਿਤੋ ਪੁਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਤੁਮ੍ਹੇ ਕਥੇਯ੍ਯਾਥਾ’’ਤਿ। ‘‘ਸਾਧੁ, ਤਾਤਾ’’ਤਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਦੇવਿਯਾ ਰਞ੍ਞੋ ਉਪਟ੍ਠਾਨਂ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਠਿਤਕਾਲੇ ਆਹ ‘‘ਨਨੁ, ਅਯ੍ਯੇ, ਮਯਂ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਲਭਾਮਾ’’ਤਿ? ‘‘ਤਾਤ, ਅਹਂ ਲਭਮਾਨਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਦਦੇਯ੍ਯਂ, ਅਹਮੇવ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਲਭਾਮਿ, ਅਲਭਮਾਨਾ ਤੁਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਦਸ੍ਸਾਮਿ, ਰਾਜਾਪਿ ਇਦਾਨਿ ਮਯ੍ਹਂ ਕਿਂ ਨਾਮ ਦਸ੍ਸਤਿ, ਸੋ ਅਰਞ੍ਞਤੋ ਆਗਮਨਕਾਲੇ ਏਕਂ ਪਬ੍ਬਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ‘ਸਚਾਯਂ ਪਬ੍ਬਤੋ ਸੁવਣ੍ਣਮਯੋ ਅਸ੍ਸ, ਕਿਞ੍ਚਿ ਮੇ ਦਦੇਯ੍ਯਾਸੀ’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ ‘ਕਾਸਿ ਤ੍વਂ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’ਤਿ વਦਤਿ, ਸੁਪਰਿਚ੍ਚਜਮ੍ਪਿ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜੀ’’ਤਿ ਏਤਮਤ੍ਥਂ ਦੀਪੇਨ੍ਤੀ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Bodhisatto ‘‘ayaṃ devī imassa rañño upakārikā dukkhaṃ agaṇetvā araññavāsaṃ vasi. Ayaṃ panetaṃ agaṇetvā aññāhi saddhiṃ abhiramanto vicarati, yathā esā sabbissariyaṃ labhati, tathā karissāmī’’ti cintetvā ekadivasaṃ taṃ upasaṅkamitvā ‘‘mahādevi mayaṃ tumhākaṃ santikā piṇḍapātamattampi na labhāma, kasmā amhesu pamajjittha, ativiya thaddhahadayā atthā’’ti āha. ‘‘Tāta, sacāhaṃ attanā labheyyaṃ, tuyhampi dadeyyaṃ, alabhamānā pana kiṃ dassāmi, rājāpi mayhaṃ idāni kiṃ nāma dassati, so antarāmagge ‘imasmiṃ pabbate suvaṇṇamaye jāte mayhaṃ kiñci dassasī’ti vutto ‘kāsi tvaṃ, na kiñci dassāmī’ti āha, supariccajampi na pariccajī’’ti. ‘‘Kiṃ pana rañño santike imaṃ kathaṃ kathetuṃ sakkhissathā’’ti? ‘‘Sakkhissāmi, tātā’’ti. ‘‘Tena hi ahaṃ rañño santike ṭhito pucchissāmi, tumhe katheyyāthā’’ti. ‘‘Sādhu, tātā’’ti. Bodhisatto deviyā rañño upaṭṭhānaṃ āgantvā ṭhitakāle āha ‘‘nanu, ayye, mayaṃ tumhākaṃ santikā kiñci na labhāmā’’ti? ‘‘Tāta, ahaṃ labhamānā tuyhaṃ dadeyyaṃ, ahameva kiñci na labhāmi, alabhamānā tuyhaṃ kiṃ dassāmi, rājāpi idāni mayhaṃ kiṃ nāma dassati, so araññato āgamanakāle ekaṃ pabbataṃ disvā ‘sacāyaṃ pabbato suvaṇṇamayo assa, kiñci me dadeyyāsī’ti vutto ‘kāsi tvaṃ, na kiñci dassāmī’ti vadati, supariccajampi na pariccajī’’ti etamatthaṃ dīpentī paṭhamaṃ gāthamāha –

    ੭੭.

    77.

    ‘‘ਸੁਚ੍ਚਜਂ વਤ ਨਚ੍ਚਜਿ, વਾਚਾਯ ਅਦਦਂ ਗਿਰਿਂ।

    ‘‘Succajaṃ vata naccaji, vācāya adadaṃ giriṃ;

    ਕਿਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸਚਜਨ੍ਤਸ੍ਸ, વਾਚਾਯ ਅਦਦ ਪਬ੍ਬਤ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Kiñhi tassacajantassa, vācāya adada pabbata’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਸੁਚ੍ਚਜਂ વਤਾਤਿ ਸੁਖੇਨ ਚਜਿਤੁਂ ਸਕ੍ਕੁਣੇਯ੍ਯਮ੍ਪਿ ਨ ਚਜਿ। ਅਦਦਨ੍ਤਿ વਚਨਮਤ੍ਤੇਨਾਪਿ ਪਬ੍ਬਤਂ ਅਦਦਮਾਨੋ। ਕਿਞ੍ਹਿ ਤਸ੍ਸਚਜਨ੍ਤਸ੍ਸਾਤਿ ਤਸ੍ਸ ਨਾਮੇਤਸ੍ਸ ਮਯਾ ਯਾਚਿਤਸ੍ਸ ਨ ਚਜਨ੍ਤਸ੍ਸ ਕਿਞ੍ਹਿ ਚਜੇਯ੍ਯ। વਾਚਾਯ ਅਦਦ ਪਬ੍ਬਤਨ੍ਤਿ ਸਚਾਯਂ ਮਯਾ ਯਾਚਿਤੋ ਮਮ વਚਨੇਨ ਸੁવਣ੍ਣਮਯਮ੍ਪਿ ਹੋਨ੍ਤਂ ਤਂ ਪਬ੍ਬਤਂ વਾਚਾਯ ਅਦਦ, વਚਨਮਤ੍ਤੇਨ ਅਦਸ੍ਸਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Tattha succajaṃ vatāti sukhena cajituṃ sakkuṇeyyampi na caji. Adadanti vacanamattenāpi pabbataṃ adadamāno. Kiñhi tassacajantassāti tassa nāmetassa mayā yācitassa na cajantassa kiñhi cajeyya. Vācāya adada pabbatanti sacāyaṃ mayā yācito mama vacanena suvaṇṇamayampi hontaṃ taṃ pabbataṃ vācāya adada, vacanamattena adassāti attho.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਾਜਾ ਦੁਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā rājā dutiyaṃ gāthamāha –

    ੭੮.

    78.

    ‘‘ਯਞ੍ਹਿ ਕਯਿਰਾ ਤਞ੍ਹਿ વਦੇ, ਯਂ ਨ ਕਯਿਰਾ ਨ ਤਂ વਦੇ।

    ‘‘Yañhi kayirā tañhi vade, yaṃ na kayirā na taṃ vade;

    ਅਕਰੋਨ੍ਤਂ ਭਾਸਮਾਨਂ, ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ’’ਤਿ॥

    Akarontaṃ bhāsamānaṃ, parijānanti paṇḍitā’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਦੇવ ਹਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਪੁਰਿਸੋ ਕਾਯੇਨ ਕਰੇਯ੍ਯ, ਤਂ વਾਚਾਯ વਦੇਯ੍ਯ। ਯਂ ਨ ਕਯਿਰਾ, ਨ ਤਂ વਦੇਯ੍ਯ, ਦਾਤੁਕਾਮੋવ ਦਮ੍ਮੀਤਿ વਦੇਯ੍ਯ, ਨ ਅਦਾਤੁਕਾਮੋਤਿ ਅਧਿਪ੍ਪਾਯੋ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਯੋ ਹਿ ‘‘ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾਪਿ ਪਚ੍ਛਾ ਨ ਦਦਾਤਿ, ਤਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤਂ ਕੇવਲਂ ਮੁਸਾ ਭਾਸਮਾਨਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ। ਅਯਂ ‘‘ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ વਚਨਮਤ੍ਤਮੇવ ਭਾਸਤਿ, ਨ ਪਨ ਦੇਤਿ, ਯਞ੍ਹਿ ਖੋ ਪਨ ਅਦਿਨ੍ਨਮ੍ਪਿ વਚਨਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਦਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ, ਤਂ ਪੁਰੇਤਰਮੇવ ਲਦ੍ਧਂ ਨਾਮ ਭવਿਸ੍ਸਤੀਤਿ ਏવਂ ਤਸ੍ਸ ਮੁਸਾવਾਦਿਭਾવਂ ਪਰਿਜਾਨਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ, ਬਾਲਾ ਪਨ વਚਨਮਤ੍ਤੇਨੇવ ਤੁਸ੍ਸਨ੍ਤੀਤਿ।

    Tassattho – yadeva hi paṇḍito puriso kāyena kareyya, taṃ vācāya vadeyya. Yaṃ na kayirā, na taṃ vadeyya, dātukāmova dammīti vadeyya, na adātukāmoti adhippāyo. Kiṃkāraṇā? Yo hi ‘‘dassāmī’’ti vatvāpi pacchā na dadāti, taṃ akarontaṃ kevalaṃ musā bhāsamānaṃ parijānanti paṇḍitā. Ayaṃ ‘‘dassāmī’’ti vacanamattameva bhāsati, na pana deti, yañhi kho pana adinnampi vacanamatteneva dinnaṃ hoti, taṃ puretarameva laddhaṃ nāma bhavissatīti evaṃ tassa musāvādibhāvaṃ parijānanti paṇḍitā, bālā pana vacanamatteneva tussantīti.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਦੇવੀ ਰਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਜਲਿਂ ਪਗ੍ਗਹੇਤ੍વਾ ਤਤਿਯਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā devī rañño añjaliṃ paggahetvā tatiyaṃ gāthamāha –

    ੭੯.

    79.

    ‘‘ਰਾਜਪੁਤ੍ਤ ਨਮੋ ਤ੍ਯਤ੍ਥੁ, ਸਚ੍ਚੇ ਧਮ੍ਮੇ ਠਿਤੋ ਚਸਿ।

    ‘‘Rājaputta namo tyatthu, sacce dhamme ṭhito casi;

    ਯਸ੍ਸ ਤੇ ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਤ੍ਤੋ, ਸਚ੍ਚਸ੍ਮਿਂ ਰਮਤੇ ਮਨੋ’’ਤਿ॥

    Yassa te byasanaṃ patto, saccasmiṃ ramate mano’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਸਚ੍ਚੇ ਧਮ੍ਮੇਤਿ વਚੀਸਚ੍ਚੇ ਚ ਸਭਾવਧਮ੍ਮੇ ਚ। ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਤ੍ਤੋਤਿ ਯਸ੍ਸ ਤવ ਰਟ੍ਠਾ ਪਬ੍ਬਾਜਨੀਯਸਙ੍ਖਾਤਂ ਬ੍ਯਸਨਂ ਪਤ੍ਤੋਪਿ ਮਨੋ ਸਚ੍ਚਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਰਮਤਿ।

    Tattha sacce dhammeti vacīsacce ca sabhāvadhamme ca. Byasanaṃ pattoti yassa tava raṭṭhā pabbājanīyasaṅkhātaṃ byasanaṃ pattopi mano saccasmiṃyeva ramati.

    ਏવਂ ਰਞ੍ਞੋ ਗੁਣਕਥਂ ਕਥਯਮਾਨਾਯ ਦੇવਿਯਾ ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਗੁਣਕਥਂ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Evaṃ rañño guṇakathaṃ kathayamānāya deviyā taṃ sutvā bodhisatto tassā guṇakathaṃ kathento catutthaṃ gāthamāha –

    ੮੦.

    80.

    ‘‘ਯਾ ਦਲਿਦ੍ਦੀ ਦਲਿਦ੍ਦਸ੍ਸ, ਅਡ੍ਢਾ ਅਡ੍ਢਸ੍ਸ ਕਿਤ੍ਤਿਮ।

    ‘‘Yā daliddī daliddassa, aḍḍhā aḍḍhassa kittima;

    ਸਾ ਹਿਸ੍ਸ ਪਰਮਾ ਭਰਿਯਾ, ਸਹਿਰਞ੍ਞਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਯੋ’’ਤਿ॥

    Sā hissa paramā bhariyā, sahiraññassa itthiyo’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਕਿਤ੍ਤਿਮਾਤਿ ਕਿਤ੍ਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਸਾ ਹਿਸ੍ਸ ਪਰਮਾਤਿ ਯਾ ਦਲਿਦ੍ਦਸ੍ਸ ਸਾਮਿਕਸ੍ਸ ਦਲਿਦ੍ਦਕਾਲੇ ਸਯਮ੍ਪਿ ਦਲਿਦ੍ਦੀ ਹੁਤ੍વਾ ਤਂ ਨ ਪਰਿਚ੍ਚਜਤਿ। ਅਡ੍ਢਸ੍ਸਾਤਿ ਅਡ੍ਢਕਾਲੇ ਅਡ੍ਢਾ ਹੁਤ੍વਾ ਸਾਮਿਕਮੇવ ਅਨੁવਤ੍ਤਤਿ, ਸਮਾਨਸੁਖਦੁਕ੍ਖਾવ ਹੋਤਿ, ਸਾ ਹਿ ਤਸ੍ਸ ਪਰਮਾ ਉਤ੍ਤਮਾ ਭਰਿਯਾ ਨਾਮ। ਸਹਿਰਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪਨ ਇਸ੍ਸਰਿਯੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਇਤ੍ਥਿਯੋ ਨਾਮ ਹੋਨ੍ਤਿਯੇવ, ਅਨਚ੍ਛਰਿਯਮੇવ ਏਤਨ੍ਤਿ।

    Tattha kittimāti kittisampannāti attho. Sā hissa paramāti yā daliddassa sāmikassa daliddakāle sayampi daliddī hutvā taṃ na pariccajati. Aḍḍhassāti aḍḍhakāle aḍḍhā hutvā sāmikameva anuvattati, samānasukhadukkhāva hoti, sā hi tassa paramā uttamā bhariyā nāma. Sahiraññassa pana issariye ṭhitassa itthiyo nāma hontiyeva, anacchariyameva etanti.

    ਏવਞ੍ਚ ਪਨ વਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਅਯਂ, ਮਹਾਰਾਜ, ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤਕਾਲੇ ਅਰਞ੍ਞੇ ਸਮਾਨਦੁਕ੍ਖਾ ਹੁਤ੍વਾ વਸਿ, ਇਮਿਸ੍ਸਾ ਸਮ੍ਮਾਨਂ ਕਾਤੁਂ વਟ੍ਟਤੀ’’ਤਿ ਦੇવਿਯਾ ਗੁਣਂ ਕਥੇਸਿ। ਰਾਜਾ ਤਸ੍ਸ વਚਨੇਨ ਦੇવਿਯਾ ਗੁਣਂ ਸਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਪਣ੍ਡਿਤ, ਤવ ਕਥਾਯਾਹਂ ਦੇવਿਯਾ ਗੁਣਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸਾ ਸਬ੍ਬਿਸ੍ਸਰਿਯਮਦਾਸਿ। ‘‘ਤਯਾਹਂ ਦੇવਿਯਾ ਗੁਣਂ ਸਰਾਪਿਤੋ’’ਤਿ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸਪਿ ਮਹਨ੍ਤਂ ਸਕ੍ਕਾਰਂ ਅਕਾਸਿ।

    Evañca pana vatvā bodhisatto ‘‘ayaṃ, mahārāja, tumhākaṃ dukkhitakāle araññe samānadukkhā hutvā vasi, imissā sammānaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti deviyā guṇaṃ kathesi. Rājā tassa vacanena deviyā guṇaṃ saritvā ‘‘paṇḍita, tava kathāyāhaṃ deviyā guṇaṃ anussari’’nti vatvā tassā sabbissariyamadāsi. ‘‘Tayāhaṃ deviyā guṇaṃ sarāpito’’ti bodhisattassapi mahantaṃ sakkāraṃ akāsi.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਭੋ ਜਯਮ੍ਪਤਿਕਾ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿਂਸੁ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ubho jayampatikā sotāpattiphale patiṭṭhahiṃsu.

    ਤਦਾ ਬਾਰਾਣਸਿਰਾਜਾ ਅਯਂ ਕੁਟੁਮ੍ਬਿਕੋ ਅਹੋਸਿ, ਦੇવੀ ਅਯਂ ਉਪਾਸਿਕਾ, ਪਣ੍ਡਿਤਾਮਚ੍ਚੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ।

    Tadā bārāṇasirājā ayaṃ kuṭumbiko ahosi, devī ayaṃ upāsikā, paṇḍitāmacco pana ahameva ahosinti.

    ਸੁਚ੍ਚਜਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਦਸਮਾ।

    Succajajātakavaṇṇanā dasamā.

    ਪੁਚਿਮਨ੍ਦવਗ੍ਗੋ ਦੁਤਿਯੋ।

    Pucimandavaggo dutiyo.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੩੨੦. ਸੁਚ੍ਚਜਜਾਤਕਂ • 320. Succajajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact