| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / बुद्धवंसपाळि • Buddhavaṃsapāḷi |
१४. सुजातबुद्धवंसो
14. Sujātabuddhavaṃso
१.
1.
तत्थेव मण्डकप्पम्हि, सुजातो नाम नायको।
Tattheva maṇḍakappamhi, sujāto nāma nāyako;
सीहहनुसभक्खन्धो, अप्पमेय्यो दुरासदो॥
Sīhahanusabhakkhandho, appameyyo durāsado.
२.
2.
चन्दोव विमलो सुद्धो, सतरंसीव पतापवा।
Candova vimalo suddho, sataraṃsīva patāpavā;
एवं सोभति सम्बुद्धो, जलन्तो सिरिया सदा॥
Evaṃ sobhati sambuddho, jalanto siriyā sadā.
३.
3.
पापुणित्वान सम्बुद्धो, केवलं बोधिमुत्तमं।
Pāpuṇitvāna sambuddho, kevalaṃ bodhimuttamaṃ;
सुमङ्गलम्हि नगरे, धम्मचक्कं पवत्तयि॥
Sumaṅgalamhi nagare, dhammacakkaṃ pavattayi.
४.
4.
असीतिकोटी अभिसमिंसु, पठमे धम्मदेसने॥
Asītikoṭī abhisamiṃsu, paṭhame dhammadesane.
५.
5.
यदा सुजातो अमितयसो, देवे वस्सं उपागमि।
Yadā sujāto amitayaso, deve vassaṃ upāgami;
सत्ततिंससतसहस्सानं, दुतियाभिसमयो अहु॥
Sattatiṃsasatasahassānaṃ, dutiyābhisamayo ahu.
६.
6.
यदा सुजातो असमसमो, उपगच्छि पितुसन्तिकं।
Yadā sujāto asamasamo, upagacchi pitusantikaṃ;
७.
7.
सन्निपाता तयो आसुं, सुजातस्स महेसिनो।
Sannipātā tayo āsuṃ, sujātassa mahesino;
खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
८.
8.
अभिञ्ञाबलप्पत्तानं , अप्पत्तानं भवाभवे।
Abhiññābalappattānaṃ , appattānaṃ bhavābhave;
सट्ठिसतसहस्सानि, पठमं सन्निपतिंसु ते॥
Saṭṭhisatasahassāni, paṭhamaṃ sannipatiṃsu te.
९.
9.
पुनापरं सन्निपाते, तिदिवोरोहणे जिने।
Punāparaṃ sannipāte, tidivorohaṇe jine;
पञ्ञाससतसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो॥
Paññāsasatasahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
१०.
10.
उपसङ्कमन्तो नरासभं, तस्स यो अग्गसावको।
Upasaṅkamanto narāsabhaṃ, tassa yo aggasāvako;
चतूहि सतसहस्सेहि, सम्बुद्धं उपसङ्कमि॥
Catūhi satasahassehi, sambuddhaṃ upasaṅkami.
११.
11.
अहं तेन समयेन, चतुदीपम्हि इस्सरो।
Ahaṃ tena samayena, catudīpamhi issaro;
अन्तलिक्खचरो आसिं, चक्कवत्ती महब्बलो॥
Antalikkhacaro āsiṃ, cakkavattī mahabbalo.
१२.
12.
लोके अच्छरियं दिस्वा, अब्भुतं लोमहंसनं।
Loke acchariyaṃ disvā, abbhutaṃ lomahaṃsanaṃ;
उपगन्त्वान वन्दिं सो, सुजातं लोकनायकं॥
Upagantvāna vandiṃ so, sujātaṃ lokanāyakaṃ.
१३.
13.
चतुदीपे महारज्जं, रतने सत्त उत्तमे।
Catudīpe mahārajjaṃ, ratane satta uttame;
बुद्धे निय्यादयित्वान, पब्बजिं तस्स सन्तिके॥
Buddhe niyyādayitvāna, pabbajiṃ tassa santike.
१४.
14.
आरामिका जनपदे, उट्ठानं पटिपिण्डिय।
Ārāmikā janapade, uṭṭhānaṃ paṭipiṇḍiya;
उपनेन्ति भिक्खुसङ्घस्स, पच्चयं सयनासनं॥
Upanenti bhikkhusaṅghassa, paccayaṃ sayanāsanaṃ.
१५.
15.
‘‘तिंसकप्पसहस्सम्हि, अयं बुद्धो भविस्सति॥
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, ayaṃ buddho bhavissati.
१६.
16.
‘‘पधानं पदहित्वान…पे॰… हेस्साम सम्मुखा इमं’’॥
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
१७.
17.
तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो हासं जनेसहं।
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo hāsaṃ janesahaṃ;
अधिट्ठहिं वतं उग्गं, दसपारमिपूरिया॥
Adhiṭṭhahiṃ vataṃ uggaṃ, dasapāramipūriyā.
१८.
18.
सुत्तन्तं विनयञ्चापि, नवङ्गं सत्थुसासनं।
Suttantaṃ vinayañcāpi, navaṅgaṃ satthusāsanaṃ;
सब्बं परियापुणित्वान, सोभयिं जिनसासनं॥
Sabbaṃ pariyāpuṇitvāna, sobhayiṃ jinasāsanaṃ.
१९.
19.
तत्थप्पमत्तो विहरन्तो, ब्रह्मं भावेत्व भावनं।
Tatthappamatto viharanto, brahmaṃ bhāvetva bhāvanaṃ;
अभिञ्ञापारमिं गन्त्वा, ब्रह्मलोकमगञ्छहं॥
Abhiññāpāramiṃ gantvā, brahmalokamagañchahaṃ.
२०.
20.
सुमङ्गलं नाम नगरं, उग्गतो नाम खत्तियो।
Sumaṅgalaṃ nāma nagaraṃ, uggato nāma khattiyo;
माता पभावती नाम, सुजातस्स महेसिनो॥
Mātā pabhāvatī nāma, sujātassa mahesino.
२१.
21.
नववस्ससहस्सानि , अगारं अज्झ सो वसि।
Navavassasahassāni , agāraṃ ajjha so vasi;
सिरी उपसिरी नन्दो, तयो पासादमुत्तमा॥
Sirī upasirī nando, tayo pāsādamuttamā.
२२.
22.
तेवीसतिसहस्सानि , नारियो समलङ्कता।
Tevīsatisahassāni , nāriyo samalaṅkatā;
सिरिनन्दा नाम नारी, उपसेनो नाम अत्रजो॥
Sirinandā nāma nārī, upaseno nāma atrajo.
२३.
23.
निमित्ते चतुरो दिस्वा, अस्सयानेन निक्खमि।
Nimitte caturo disvā, assayānena nikkhami;
अनूननवमासानि, पधानं पदही जिनो॥
Anūnanavamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
२४.
24.
ब्रह्मुना याचितो सन्तो, सुजातो लोकनायको।
Brahmunā yācito santo, sujāto lokanāyako;
वत्ति चक्कं महावीरो, सुमङ्गलुय्यानमुत्तमे॥
Vatti cakkaṃ mahāvīro, sumaṅgaluyyānamuttame.
२५.
25.
सुदस्सनो सुदेवो च, अहेसुं अग्गसावका।
Sudassano sudevo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
नारदो नामुपट्ठाको, सुजातस्स महेसिनो॥
Nārado nāmupaṭṭhāko, sujātassa mahesino.
२६.
26.
नागा च नागसमाला च, अहेसुं अग्गसाविका।
Nāgā ca nāgasamālā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
बोधि तस्स भगवतो, महावेळूति वुच्चति॥
Bodhi tassa bhagavato, mahāveḷūti vuccati.
२७.
27.
सो च रुक्खो घनक्खन्धो 9, अच्छिद्दो होति पत्तिको।
So ca rukkho ghanakkhandho 10, acchiddo hoti pattiko;
उजु वंसो ब्रहा होति, दस्सनीयो मनोरमो॥
Uju vaṃso brahā hoti, dassanīyo manoramo.
२८.
28.
एकक्खन्धो पवड्ढित्वा, ततो साखा पभिज्जति।
Ekakkhandho pavaḍḍhitvā, tato sākhā pabhijjati;
यथा सुबद्धो मोरहत्थो, एवं सोभति सो दुमो॥
Yathā subaddho morahattho, evaṃ sobhati so dumo.
२९.
29.
न तस्स कण्टका होन्ति, नापि छिद्दं महा अहु।
Na tassa kaṇṭakā honti, nāpi chiddaṃ mahā ahu;
वित्थिण्णसाखो अविरलो, सन्दच्छायो मनोरमो॥
Vitthiṇṇasākho aviralo, sandacchāyo manoramo.
३०.
30.
सुदत्तो चेव चित्तो च, अहेसुं अग्गुपट्ठका।
Sudatto ceva citto ca, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
सुभद्दा च पदुमा च, अहेसुं अग्गुपट्ठिका॥
Subhaddā ca padumā ca, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
३१.
31.
पञ्ञासरतनो आसि, उच्चत्तनेन सो जिनो।
Paññāsaratano āsi, uccattanena so jino;
सब्बाकारवरूपेतो, सब्बगुणमुपागतो॥
Sabbākāravarūpeto, sabbaguṇamupāgato.
३२.
32.
तस्स पभा असमसमा, निद्धावति समन्ततो।
Tassa pabhā asamasamā, niddhāvati samantato;
अप्पमाणो अतुलियो, ओपम्मेहि अनूपमो॥
Appamāṇo atuliyo, opammehi anūpamo.
३३.
33.
नवुतिवस्ससहस्सानि , आयु विज्जति तावदे।
Navutivassasahassāni , āyu vijjati tāvade;
तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं॥
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
३४.
34.
यथापि सागरे ऊमी, गगने तारका यथा।
Yathāpi sāgare ūmī, gagane tārakā yathā;
३५.
35.
सो च बुद्धो असमसमो, गुणानि च तानि अतुलियानि।
So ca buddho asamasamo, guṇāni ca tāni atuliyāni;
सब्बं तमन्तरहितं, ननु रित्ता सब्बसङ्खारा॥
Sabbaṃ tamantarahitaṃ, nanu rittā sabbasaṅkhārā.
३६.
36.
सुजातो जिनवरो बुद्धो, सिलारामम्हि निब्बुतो।
Sujāto jinavaro buddho, silārāmamhi nibbuto;
सुजातस्स भगवतो वंसो द्वादसमो।
Sujātassa bhagavato vaṃso dvādasamo.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / बुद्धवंस-अट्ठकथा • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / १४. सुजातबुद्धवंसवण्णना • 14. Sujātabuddhavaṃsavaṇṇanā
