Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā |
[൩൫൨] ൨. സുജാതജാതകവണ്ണനാ
[352] 2. Sujātajātakavaṇṇanā
കിം നു സന്തരമാനോവാതി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ മതപിതികം കുടുമ്ബികം ആരബ്ഭ കഥേസി. സോ കിര പിതരി മതേ പരിദേവമാനോ വിചരതി, സോകം വിനോദേതും ന സക്കോതി. അഥ സത്ഥാ തസ്സ സോതാപത്തിഫലൂപനിസ്സയം ദിസ്വാ സാവത്ഥിം പിണ്ഡായ ചരിത്വാ പച്ഛാസമണം ആദായ തസ്സ ഗേഹം ഗന്ത്വാ പഞ്ഞത്താസനേ നിസിന്നോ തം വന്ദിത്വാ നിസിന്നം ‘‘കിം, ഉപാസക, സോചസീ’’തി വത്വാ ‘‘ആമ, ഭന്തേ’’തി വുത്തേ ‘‘ആവുസോ, പോരാണകപണ്ഡിതാ പണ്ഡിതാനം വചനം സുത്വാ പിതരി കാലകതേ ന സോചിംസൂ’’തി വത്വാ തേന യാചിതോ അതീതം ആഹരി.
Kiṃnu santaramānovāti idaṃ satthā jetavane viharanto matapitikaṃ kuṭumbikaṃ ārabbha kathesi. So kira pitari mate paridevamāno vicarati, sokaṃ vinodetuṃ na sakkoti. Atha satthā tassa sotāpattiphalūpanissayaṃ disvā sāvatthiṃ piṇḍāya caritvā pacchāsamaṇaṃ ādāya tassa gehaṃ gantvā paññattāsane nisinno taṃ vanditvā nisinnaṃ ‘‘kiṃ, upāsaka, socasī’’ti vatvā ‘‘āma, bhante’’ti vutte ‘‘āvuso, porāṇakapaṇḍitā paṇḍitānaṃ vacanaṃ sutvā pitari kālakate na sociṃsū’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.
അതീതേ ബാരാണസിയം ബ്രഹ്മദത്തേ രജ്ജം കാരേന്തേ ബോധിസത്തോ കുടുമ്ബികഗേഹേ നിബ്ബത്തി, ‘‘സുജാതകുമാരോ’’തിസ്സ നാമം കരിംസു. തസ്സ വയപ്പത്തസ്സ പിതാമഹോ കാലമകാസി. അഥസ്സ പിതാ പിതു കാലകിരിയതോ പട്ഠായ സോകസമപ്പിതോ ആളാഹനം ഗന്ത്വാ ആളാഹനതോ അട്ഠീനി ആഹരിത്വാ അത്തനോ ആരാമേ മത്തികാഥൂപം കത്വാ താനി തത്ഥ നിദഹിത്വാ ഗതഗതവേലായ ഥൂപം പുപ്ഫേഹി പൂജേത്വാ ചേതിയം ആവിജ്ഝന്തോ പരിദേവതി, നേവ ന്ഹായതി ന ലിമ്പതി ന ഭുഞ്ജതി ന കമ്മന്തേ വിചാരേതി. തം ദിസ്വാ ബോധിസത്തോ ‘‘പിതാ മേ അയ്യകസ്സ മതകാലതോ പട്ഠായ സോകാഭിഭൂതോ ചരതി, ഠപേത്വാ പന മം അഞ്ഞോ ഏതം സഞ്ഞാപേതും ന സക്കോതി, ഏകേന നം ഉപായേന നിസ്സോകം കരിസ്സാമീ’’തി ബഹിഗാമേ ഏകം മതഗോണം ദിസ്വാ തിണഞ്ച പാനീയഞ്ച ആഹരിത്വാ തസ്സ പുരതോ ഠപേത്വാ ‘‘ഖാദ, ഖാദ, പിവ, പിവാ’’തി ആഹ. ആഗതാഗതാ നം ദിസ്വാ ‘‘സമ്മ സുജാത, കിം ഉമ്മത്തകോസി, മതഗോണസ്സ തിണോദകം ദേസീ’’തി വദന്തി. സോ ന കിഞ്ചി പടിവദതി. അഥസ്സ പിതു സന്തികം ഗന്ത്വാ ‘‘പുത്തോ തേ ഉമ്മത്തകോ ജാതോ, മതഗോണസ്സ്സ തിണോദകം ദേതീ’’തി ആഹംസു. തം സുത്വാ കുടുമ്ബികസ്സ പിതുസോകോ അപഗതോ, പുത്തസോകോ പതിട്ഠിതോ. സോ വേഗേനാഗന്ത്വാ ‘‘നനു ത്വം, താത സുജാത, പണ്ഡിതോസി, കിംകാരണാ മതഗോണസ്സ തിണോദകം ദേസീ’’തി വത്വാ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി –
Atīte bārāṇasiyaṃ brahmadatte rajjaṃ kārente bodhisatto kuṭumbikagehe nibbatti, ‘‘sujātakumāro’’tissa nāmaṃ kariṃsu. Tassa vayappattassa pitāmaho kālamakāsi. Athassa pitā pitu kālakiriyato paṭṭhāya sokasamappito āḷāhanaṃ gantvā āḷāhanato aṭṭhīni āharitvā attano ārāme mattikāthūpaṃ katvā tāni tattha nidahitvā gatagatavelāya thūpaṃ pupphehi pūjetvā cetiyaṃ āvijjhanto paridevati, neva nhāyati na limpati na bhuñjati na kammante vicāreti. Taṃ disvā bodhisatto ‘‘pitā me ayyakassa matakālato paṭṭhāya sokābhibhūto carati, ṭhapetvā pana maṃ añño etaṃ saññāpetuṃ na sakkoti, ekena naṃ upāyena nissokaṃ karissāmī’’ti bahigāme ekaṃ matagoṇaṃ disvā tiṇañca pānīyañca āharitvā tassa purato ṭhapetvā ‘‘khāda, khāda, piva, pivā’’ti āha. Āgatāgatā naṃ disvā ‘‘samma sujāta, kiṃ ummattakosi, matagoṇassa tiṇodakaṃ desī’’ti vadanti. So na kiñci paṭivadati. Athassa pitu santikaṃ gantvā ‘‘putto te ummattako jāto, matagoṇasssa tiṇodakaṃ detī’’ti āhaṃsu. Taṃ sutvā kuṭumbikassa pitusoko apagato, puttasoko patiṭṭhito. So vegenāgantvā ‘‘nanu tvaṃ, tāta sujāta, paṇḍitosi, kiṃkāraṇā matagoṇassa tiṇodakaṃ desī’’ti vatvā dve gāthā abhāsi –
൬.
6.
‘‘കിം നു സന്തരമാനോവ, ലായിത്വാ ഹരിതം തിണം;
‘‘Kiṃ nu santaramānova, lāyitvā haritaṃ tiṇaṃ;
ഖാദ ഖാദാതി ലപസി, ഗതസത്തം ജരഗ്ഗവം.
Khāda khādāti lapasi, gatasattaṃ jaraggavaṃ.
൭.
7.
‘‘ന ഹി അന്നേന പാനേന, മതോ ഗോണോ സമുട്ഠഹേ;
‘‘Na hi annena pānena, mato goṇo samuṭṭhahe;
ത്വഞ്ച തുച്ഛം വിലപസി, യഥാ തം ദുമ്മതീ തഥാ’’തി.
Tvañca tucchaṃ vilapasi, yathā taṃ dummatī tathā’’ti.
തത്ഥ സന്തരമാനോവാതി തുരിതോ വിയ ഹുത്വാ. ലായിത്വാതി ലുനിത്വാ. ലപസീതി വിലപസി. ഗതസത്തം ജരഗ്ഗവന്തി വിഗതജീവിതം ജിണ്ണഗോണം. യഥാ തന്തി ഏത്ഥ തന്തി നിപാതമത്തം, യഥാ ദുമ്മതി അപ്പപഞ്ഞോ വിലപേയ്യ, തഥാ ത്വം തുച്ഛം വിലപസീതി.
Tattha santaramānovāti turito viya hutvā. Lāyitvāti lunitvā. Lapasīti vilapasi. Gatasattaṃ jaraggavanti vigatajīvitaṃ jiṇṇagoṇaṃ. Yathā tanti ettha tanti nipātamattaṃ, yathā dummati appapañño vilapeyya, tathā tvaṃ tucchaṃ vilapasīti.
തതോ ബോധിസത്തോ ദ്വേ ഗാഥാ അഭാസി –
Tato bodhisatto dve gāthā abhāsi –
൮.
8.
‘‘തഥേവ തിട്ഠതി സീസം, ഹത്ഥപാദാ ച വാലധി;
‘‘Tatheva tiṭṭhati sīsaṃ, hatthapādā ca vāladhi;
സോതാ തഥേവ തിട്ഠന്തി, മഞ്ഞേ ഗോണോ സമുട്ഠഹേ.
Sotā tatheva tiṭṭhanti, maññe goṇo samuṭṭhahe.
൯.
9.
‘‘നേവയ്യകസ്സ സീസഞ്ച, ഹത്ഥപാദാ ച ദിസ്സരേ;
‘‘Nevayyakassa sīsañca, hatthapādā ca dissare;
രുദം മത്തികഥൂപസ്മിം, നനു ത്വഞ്ഞേവ ദുമ്മതീ’’തി.
Rudaṃ mattikathūpasmiṃ, nanu tvaññeva dummatī’’ti.
തത്ഥ തഥേവാതി യഥാ പുബ്ബേ ഠിതം, തഥേവ തിട്ഠതി. മഞ്ഞേതി ഏതേസം സീസാദീനം തഥേവ ഠിതത്താ അയം ഗോണോ സമുട്ഠഹേയ്യാതി മഞ്ഞാമി. നേവയ്യകസ്സ സീസഞ്ചാതി അയ്യകസ്സ പന സീസഞ്ച ഹത്ഥപാദാ ച ന ദിസ്സന്തി. ‘‘പിട്ഠിപാദാ ന ദിസ്സരേ’’തിപി പാഠോ. നനു ത്വഞ്ഞേവ ദുമ്മതീതി അഹം താവ സീസാദീനി പസ്സന്തോ ഏവം കരോമി, ത്വം പന ന കിഞ്ചി പസ്സസി, ഝാപിതട്ഠാനതോ അട്ഠീനി ആഹരിത്വാ മത്തികാഥൂപം കത്വാ പരിദേവസി. ഇതി മം പടിച്ച സതഗുണേന സഹസ്സഗുണേന സതസഹസ്സഗുണേന നനു ത്വഞ്ഞേവ ദുമ്മതി. ഭിജ്ജനധമ്മാ നാമ സങ്ഖാരാ ഭിജ്ജന്തി, തത്ഥ കാ പരിദേവനാതി.
Tattha tathevāti yathā pubbe ṭhitaṃ, tatheva tiṭṭhati. Maññeti etesaṃ sīsādīnaṃ tatheva ṭhitattā ayaṃ goṇo samuṭṭhaheyyāti maññāmi. Nevayyakassa sīsañcāti ayyakassa pana sīsañca hatthapādā ca na dissanti. ‘‘Piṭṭhipādā na dissare’’tipi pāṭho. Nanu tvaññeva dummatīti ahaṃ tāva sīsādīni passanto evaṃ karomi, tvaṃ pana na kiñci passasi, jhāpitaṭṭhānato aṭṭhīni āharitvā mattikāthūpaṃ katvā paridevasi. Iti maṃ paṭicca sataguṇena sahassaguṇena satasahassaguṇena nanu tvaññeva dummati. Bhijjanadhammā nāma saṅkhārā bhijjanti, tattha kā paridevanāti.
തം സുത്വാ ബോധിസത്തസ്സ പിതാ ‘‘മമ പുത്തോ പണ്ഡിതോ ഇധലോകപരലോകകിച്ചം ജാനാതി, മമ സഞ്ഞാപനത്ഥായ ഏതം കമ്മം അകാസീ’’തി ചിന്തേത്വാ ‘‘താത സുജാതപണ്ഡിത, ‘സബ്ബേ സങ്ഖാരാ അനിച്ചാ’തി മേ ഞാതാ, ഇതോ പട്ഠായ ന സോചിസ്സാമി, പിതുസോകഹരണകപുത്തേന നാമ താദിസേന ഭവിതബ്ബ’’ന്തി വത്വാ പുത്തസ്സ ഥുതിം കരോന്തോ ആഹ –
Taṃ sutvā bodhisattassa pitā ‘‘mama putto paṇḍito idhalokaparalokakiccaṃ jānāti, mama saññāpanatthāya etaṃ kammaṃ akāsī’’ti cintetvā ‘‘tāta sujātapaṇḍita, ‘sabbe saṅkhārā aniccā’ti me ñātā, ito paṭṭhāya na socissāmi, pitusokaharaṇakaputtena nāma tādisena bhavitabba’’nti vatvā puttassa thutiṃ karonto āha –
൧൦.
10.
‘‘ആദിത്തം വത മം സന്തം, ഘതസിത്തംവ പാവകം;
‘‘Ādittaṃ vata maṃ santaṃ, ghatasittaṃva pāvakaṃ;
വാരിനാ വിയ ഓസിഞ്ചം, സബ്ബം നിബ്ബാപയേ ദരം.
Vārinā viya osiñcaṃ, sabbaṃ nibbāpaye daraṃ.
൧൧.
11.
‘‘അബ്ബഹീ വത മേ സല്ലം, യമാസി ഹദയസ്സിതം;
‘‘Abbahī vata me sallaṃ, yamāsi hadayassitaṃ;
യോ മേ സോകപരേതസ്സ, പിതുസോകം അപാനുദി.
Yo me sokaparetassa, pitusokaṃ apānudi.
൧൨.
12.
‘‘സോഹം അബ്ബൂള്ഹസല്ലോസ്മി, വീതസോകോ അനാവിലോ;
‘‘Sohaṃ abbūḷhasallosmi, vītasoko anāvilo;
ന സോചാമി ന രോദാമി, തവ സുത്വാന മാണവ.
Na socāmi na rodāmi, tava sutvāna māṇava.
൧൩.
13.
‘‘ഏവം കരോന്തി സപ്പഞ്ഞാ, യേ ഹോന്തി അനുകമ്പകാ;
‘‘Evaṃ karonti sappaññā, ye honti anukampakā;
വിനിവത്തേന്തി സോകമ്ഹാ, സുജാതോ പിതരം യഥാ’’തി.
Vinivattenti sokamhā, sujāto pitaraṃ yathā’’ti.
തത്ഥ നിബ്ബാപയേതി നിബ്ബാപയി. ദരന്തി സോകദരഥം. സുജാതോ പിതരം യഥാതി യഥാ മമ പുത്തോ സുജാതോ മം പിതരം സമാനം അത്തനോ സപ്പഞ്ഞതായ സോകമ്ഹാ വിനിവത്തയി, ഏവം അഞ്ഞേപി സപ്പഞ്ഞാ സോകമ്ഹാ വിനിവത്തയന്തീതി.
Tattha nibbāpayeti nibbāpayi. Daranti sokadarathaṃ. Sujāto pitaraṃ yathāti yathā mama putto sujāto maṃ pitaraṃ samānaṃ attano sappaññatāya sokamhā vinivattayi, evaṃ aññepi sappaññā sokamhā vinivattayantīti.
സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി, സച്ചപരിയോസാനേ കുടുമ്ബികോ സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹി. തദാ സുജാതോ അഹമേവ അഹോസിന്തി.
Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne kuṭumbiko sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā sujāto ahameva ahosinti.
സുജാതജാതകവണ്ണനാ ദുതിയാ.
Sujātajātakavaṇṇanā dutiyā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൩൫൨. സുജാതജാതകം • 352. Sujātajātakaṃ