Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Itivuttaka-aṭṭhakathā

    ੫. ਸੁਕ੍ਕਧਮ੍ਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ

    5. Sukkadhammasuttavaṇṇanā

    ੪੨. ਪਞ੍ਚਮੇ ਸੁਕ੍ਕਾਤਿ ਨ વਣ੍ਣਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਸੁਕ੍ਕਾ, ਸੁਕ੍ਕਭਾવਾਯ ਪਨ ਪਰਮવੋਦਾਨਾਯ ਸਂવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਸੁਕ੍ਕਤਾਯ ਸੁਕ੍ਕਾ। ਸਰਸੇਨਪਿ ਸਬ੍ਬੇ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ ਸੁਕ੍ਕਾ ਏવ ਕਣ੍ਹਭਾવਪਟਿਪਕ੍ਖਤੋ । ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਉਪ੍ਪਤ੍ਤਿਯਾ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਭਸ੍ਸਰਂ ਹੋਤਿ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਂ। ਧਮ੍ਮਾਤਿ ਕੁਸਲਾ ਧਮ੍ਮਾ। ਲੋਕਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਲੋਕਂ। ਪਾਲੇਨ੍ਤੀਤਿ ਆਧਾਰਸਨ੍ਧਾਰਣੇਨ ਮਰਿਯਾਦਂ ਠਪੇਨ੍ਤਾ ਰਕ੍ਖਨ੍ਤਿ। ਹਿਰੀ ਚ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਹਿਰਿਯਤਿ ਹਿਰਿਯਿਤਬ੍ਬੇਨ, ਹਿਰਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ વਾ ਹਿਰੀ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਚੇਤਂ ‘‘ਯਂ ਹਿਰਿਯਤਿ ਹਿਰਿਯਿਤਬ੍ਬੇਨ, ਹਿਰਿਯਤਿ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਅਯਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਹਿਰੀ’’ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੩੦)। ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਿਤਬ੍ਬੇਨ, ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ વਾ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ। વੁਤ੍ਤਮ੍ਪਿਚੇਤਂ ‘‘ਯਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਿਤਬ੍ਬੇਨ, ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਤਿ ਪਾਪਕਾਨਂ ਅਕੁਸਲਾਨਂ ਧਮ੍ਮਾਨਂ ਸਮਾਪਤ੍ਤਿਯਾ, ਇਦਂ વੁਚ੍ਚਤਿ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪ’’ਨ੍ਤਿ (ਧ॰ ਸ॰ ੩੧)।

    42. Pañcame sukkāti na vaṇṇasukkatāya sukkā, sukkabhāvāya pana paramavodānāya saṃvattantīti nipphattisukkatāya sukkā. Sarasenapi sabbe kusalā dhammā sukkā eva kaṇhabhāvapaṭipakkhato . Tesañhi uppattiyā cittaṃ pabhassaraṃ hoti parisuddhaṃ. Dhammāti kusalā dhammā. Lokanti sattalokaṃ. Pālentīti ādhārasandhāraṇena mariyādaṃ ṭhapentā rakkhanti. Hirī ca ottappañcāti ettha hiriyati hiriyitabbena, hiriyanti etenāti vā hirī. Vuttampi cetaṃ ‘‘yaṃ hiriyati hiriyitabbena, hiriyati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā, ayaṃ vuccati hirī’’ti (dha. sa. 30). Ottappati ottappitabbena, ottappanti etenāti vā ottappaṃ. Vuttampicetaṃ ‘‘yaṃ ottappati ottappitabbena, ottappati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā, idaṃ vuccati ottappa’’nti (dha. sa. 31).

    ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਹਿਰੀ, ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ। ਅਤ੍ਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ ਹਿਰੀ, ਲੋਕਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ। ਲਜ੍ਜਾਸਭਾવਸਣ੍ਠਿਤਾ ਹਿਰੀ, ਭਯਸਭਾવਸਣ੍ਠਿਤਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ। ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸવਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿਰੀ, વਜ੍ਜਭੀਰੁਕਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਲਕ੍ਖਣਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ।

    Tattha ajjhattasamuṭṭhānā hirī, bahiddhāsamuṭṭhānaṃ ottappaṃ. Attādhipateyyā hirī, lokādhipateyyaṃ ottappaṃ. Lajjāsabhāvasaṇṭhitā hirī, bhayasabhāvasaṇṭhitaṃ ottappaṃ. Sappatissavalakkhaṇā hirī, vajjabhīrukabhayadassāvilakkhaṇaṃ ottappaṃ.

    ਤਤ੍ਥ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹਿਰਿਂ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ – ਜਾਤਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ, વਯਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ, ਸੂਰਭਾવਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ, ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ। ਕਥਂ? ‘‘ਪਾਪਕਰਣਂ ਨਾਮੇਤਂ ਨ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਹੀਨਜਚ੍ਚਾਨਂ ਕੇવਟ੍ਟਾਦੀਨਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਜਾਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਤਾવ ਜਾਤਿਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਤਥਾ ‘‘ਪਾਪਕਰਣਂ ਨਾਮੇਤਂ ਦਹਰੇਹਿ ਕਤ੍ਤਬ੍ਬਕਮ੍ਮਂ, ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ વਯੇ ਠਿਤਸ੍ਸ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ વਯਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਤਥਾ ‘‘ਪਾਪਕਰਣਂ ਨਾਮੇਤਂ ਦੁਬ੍ਬਲਜਾਤਿਕਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਸੂਰਭਾવਸਮ੍ਪਨ੍ਨਸ੍ਸ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਸੂਰਭਾવਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਤਥਾ ‘‘ਪਾਪਕਰਣਂ ਨਾਮੇਤਂ ਅਨ੍ਧਬਾਲਾਨਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਨ ਪਣ੍ਡਿਤਾਨਂ, ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਇਦਂ ਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁਂ ਨ ਯੁਤ੍ਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਬਾਹੁਸਚ੍ਚਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਪਾਣਾਤਿਪਾਤਾਦਿਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਏવਂ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਹਿਰਿਂ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤਿ। ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਚ ਪਨ ਅਤ੍ਤਨੋ ਚਿਤ੍ਤੇ ਹਿਰਿਂ ਪવੇਸੇਤ੍વਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਏવਂ ਹਿਰੀ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ।

    Tattha ajjhattasamuṭṭhānaṃ hiriṃ catūhi kāraṇehi samuṭṭhāpeti – jātiṃ paccavekkhitvā, vayaṃ paccavekkhitvā, sūrabhāvaṃ paccavekkhitvā, bāhusaccaṃ paccavekkhitvā. Kathaṃ? ‘‘Pāpakaraṇaṃ nāmetaṃ na jātisampannānaṃ kammaṃ, hīnajaccānaṃ kevaṭṭādīnaṃ kammaṃ, mādisassa jātisampannassa idaṃ kammaṃ kātuṃ na yutta’’nti evaṃ tāva jātiṃ paccavekkhitvā pāṇātipātādipāpakammaṃ akaronto hiriṃ samuṭṭhāpeti. Tathā ‘‘pāpakaraṇaṃ nāmetaṃ daharehi kattabbakammaṃ, mādisassa vaye ṭhitassa idaṃ kammaṃ kātuṃ na yutta’’nti evaṃ vayaṃ paccavekkhitvā pāṇātipātādipāpakammaṃ akaronto hiriṃ samuṭṭhāpeti. Tathā ‘‘pāpakaraṇaṃ nāmetaṃ dubbalajātikānaṃ kammaṃ, mādisassa sūrabhāvasampannassa idaṃ kammaṃ kātuṃ na yutta’’nti evaṃ sūrabhāvaṃ paccavekkhitvā pāṇātipātādipāpakammaṃ akaronto hiriṃ samuṭṭhāpeti. Tathā ‘‘pāpakaraṇaṃ nāmetaṃ andhabālānaṃ kammaṃ, na paṇḍitānaṃ, mādisassa paṇḍitassa bahussutassa idaṃ kammaṃ kātuṃ na yutta’’nti evaṃ bāhusaccaṃ paccavekkhitvā pāṇātipātādipāpakammaṃ akaronto hiriṃ samuṭṭhāpeti. Evaṃ ajjhattasamuṭṭhānaṃ hiriṃ catūhi kāraṇehi samuṭṭhāpeti. Samuṭṭhāpetvā ca pana attano citte hiriṃ pavesetvā pāpakammaṃ na karoti. Evaṃ hirī ajjhattasamuṭṭhānā nāma hoti.

    ਕਥਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ? ‘‘ਸਚੇ ਤ੍વਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਰਿਸ੍ਸਸਿ, ਚਤੂਸੁ ਪਰਿਸਾਸੁ ਗਰਹਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਭવਿਸ੍ਸਸਿ।

    Kathaṃ ottappaṃ bahiddhāsamuṭṭhānaṃ nāma? ‘‘Sace tvaṃ pāpakammaṃ karissasi, catūsu parisāsu garahappatto bhavissasi.

    ‘‘ਗਰਹਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ਤਂ વਿਞ੍ਞੂ, ਅਸੁਚਿਂ ਨਾਗਰਿਕੋ ਯਥਾ।

    ‘‘Garahissanti taṃ viññū, asuciṃ nāgariko yathā;

    વਜ੍ਜਿਤੋ ਸੀਲવਨ੍ਤੇਹਿ, ਕਥਂ ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਰਿਸ੍ਸਸੀ’’ਤਿ॥ –

    Vajjito sīlavantehi, kathaṃ bhikkhu karissasī’’ti. –

    ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਨ੍ਤੋ ਹਿ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਿਤੇਨ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਏવਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਬਹਿਦ੍ਧਾਸਮੁਟ੍ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਹੋਤਿ।

    Paccavekkhanto hi bahiddhāsamuṭṭhitena ottappena pāpakammaṃ na karoti. Evaṃ ottappaṃ bahiddhāsamuṭṭhānaṃ nāma hoti.

    ਕਥਂ ਹਿਰੀ ਅਤ੍ਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ ਨਾਮ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍વਾ ‘‘ਮਾਦਿਸਸ੍ਸ ਸਦ੍ਧਾਪਬ੍ਬਜਿਤਸ੍ਸ ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਸ੍ਸ ਧੁਤવਾਦਿਸ੍ਸ ਨ ਯੁਤ੍ਤਂ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਕਾਤੁ’’ਨ੍ਤਿ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਏવਂ ਹਿਰੀ ਅਤ੍ਤਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਾ ਨਾਮ ਹੋਤਿ। ਤੇਨਾਹ ਭਗવਾ –

    Kathaṃ hirī attādhipateyyā nāma? Idhekacco kulaputto attānaṃ adhipatiṃ jeṭṭhakaṃ katvā ‘‘mādisassa saddhāpabbajitassa bahussutassa dhutavādissa na yuttaṃ pāpakammaṃ kātu’’nti pāpakammaṃ na karoti. Evaṃ hirī attādhipateyyā nāma hoti. Tenāha bhagavā –

    ‘‘ਸੋ ਅਤ੍ਤਾਨਂਯੇવ ਅਧਿਪਤਿਂ ਕਰਿਤ੍વਾ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਹਤਿ, ਕੁਸਲਂ ਭਾવੇਤਿ, ਸਾવਜ੍ਜਂ ਪਜਹਤਿ, ਅਨવਜ੍ਜਂ ਭਾવੇਤਿ, ਸੁਦ੍ਧਮਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਹਰਤੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੪੦)।

    ‘‘So attānaṃyeva adhipatiṃ karitvā akusalaṃ pajahati, kusalaṃ bhāveti, sāvajjaṃ pajahati, anavajjaṃ bhāveti, suddhamattānaṃ pariharatī’’ti (a. ni. 3.40).

    ਕਥਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਲੋਕਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਨਾਮ? ਇਧੇਕਚ੍ਚੋ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤੋ ਲੋਕਂ ਅਧਿਪਤਿਂ ਜੇਟ੍ਠਕਂ ਕਤ੍વਾ ਪਾਪਕਮ੍ਮਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਯਥਾਹ –

    Kathaṃ ottappaṃ lokādhipateyyaṃ nāma? Idhekacco kulaputto lokaṃ adhipatiṃ jeṭṭhakaṃ katvā pāpakammaṃ na karoti. Yathāha –

    ‘‘ਮਹਾ ਖੋ ਪਨਾਯਂ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੋ। ਮਹਨ੍ਤਸ੍ਮਿਂ ਖੋ ਪਨ ਲੋਕਸਨ੍ਨਿવਾਸੇ ਸਨ੍ਤਿ ਸਮਣਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਾ ਪਰਚਿਤ੍ਤવਿਦੁਨੋ , ਤੇ ਦੂਰਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਆਸਨ੍ਨਾਪਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਚੇਤਸਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤੇਪਿ ਮਂ ਏવਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘ਪਸ੍ਸਥ ਭੋ ਇਮਂ ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ, ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ વੋਕਿਣ੍ਣੋ વਿਹਰਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’ਤਿ। ਸਨ੍ਤਿ ਦੇવਤਾ ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤਿਨਿਯੋ ਦਿਬ੍ਬਚਕ੍ਖੁਕਾ ਪਰਚਿਤ੍ਤવਿਦੁਨਿਯੋ, ਤਾ ਦੂਰਤੋਪਿ ਪਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਆਸਨ੍ਨਾਪਿ ਨ ਦਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਚੇਤਸਾਪਿ ਚਿਤ੍ਤਂ ਪਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਤਾਪਿ ਮਂ ਏવਂ ਜਾਨਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿ ‘ਪਸ੍ਸਥ ਭੋ ਇਮਂ, ਕੁਲਪੁਤ੍ਤਂ, ਸਦ੍ਧਾ ਅਗਾਰਸ੍ਮਾ ਅਨਗਾਰਿਯਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤੋ ਸਮਾਨੋ વੋਕਿਣ੍ਣੋ વਿਹਰਤਿ ਪਾਪਕੇਹਿ ਅਕੁਸਲੇਹਿ ਧਮ੍ਮੇਹੀ’ਤਿ। ਸੋ ਲੋਕਂਯੇવ ਅਧਿਪਤਿਂ ਕਤ੍વਾ ਅਕੁਸਲਂ ਪਜਹਤੀ’’ਤਿ (ਅ॰ ਨਿ॰ ੩.੪੦)।

    ‘‘Mahā kho panāyaṃ lokasannivāso. Mahantasmiṃ kho pana lokasannivāse santi samaṇabrāhmaṇā iddhimanto dibbacakkhukā paracittaviduno , te dūratopi passanti, āsannāpi na dissanti, cetasāpi cittaṃ pajānanti, tepi maṃ evaṃ jānissanti ‘passatha bho imaṃ kulaputtaṃ, saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno vokiṇṇo viharati pāpakehi akusalehi dhammehī’ti. Santi devatā iddhimantiniyo dibbacakkhukā paracittaviduniyo, tā dūratopi passanti, āsannāpi na dissanti, cetasāpi cittaṃ pajānanti, tāpi maṃ evaṃ jānissanti ‘passatha bho imaṃ, kulaputtaṃ, saddhā agārasmā anagāriyaṃ pabbajito samāno vokiṇṇo viharati pāpakehi akusalehi dhammehī’ti. So lokaṃyeva adhipatiṃ katvā akusalaṃ pajahatī’’ti (a. ni. 3.40).

    ਏવਂ ਲੋਕਾਧਿਪਤੇਯ੍ਯਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ।

    Evaṃ lokādhipateyyaṃ ottappaṃ.

    ਲਜ੍ਜਾਸਭਾવਸਣ੍ਠਿਤਾਤਿ ਏਤ੍ਥ ਲਜ੍ਜਾਤਿ ਲਜ੍ਜਨਾਕਾਰੋ, ਤੇਨ ਸਭਾવੇਨ ਸਣ੍ਠਿਤਾ ਹਿਰੀ। ਭਯਨ੍ਤਿ ਅਪਾਯਭਯਂ, ਤੇਨ ਸਭਾવੇਨ ਸਣ੍ਠਿਤਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ। ਤਦੁਭਯਂ ਪਾਪਪਰਿવਜ੍ਜਨੇ ਪਾਕਟਂ ਹੋਤਿ। ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਦ੍વੀਸੁ ਅਯੋਗੁਲ਼ੇਸੁ ਏਕੋ ਸੀਤਲੋ ਭવੇਯ੍ਯ ਗੂਥਮਕ੍ਖਿਤੋ, ਏਕੋ ਉਣ੍ਹੋ ਆਦਿਤ੍ਤੋ। ਤੇਸੁ ਯਥਾ ਸੀਤਲਂ ਗੂਥਮਕ੍ਖਿਤਤ੍ਤਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ વਿਞ੍ਞੁਜਾਤਿਕੋ ਨ ਗਣ੍ਹਾਤਿ, ਇਤਰਂ ਦਾਹਭਯੇਨ, ਏવਂ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਲਜ੍ਜਾਯ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਓਤ੍ਤਪ੍ਪੇਨ ਅਪਾਯਭੀਤੋ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਏવਂ ਲਜ੍ਜਾਸਭਾવਸਣ੍ਠਿਤਾ ਹਿਰੀ, ਭਯਸਭਾવਸਣ੍ਠਿਤਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ।

    Lajjāsabhāvasaṇṭhitāti ettha lajjāti lajjanākāro, tena sabhāvena saṇṭhitā hirī. Bhayanti apāyabhayaṃ, tena sabhāvena saṇṭhitaṃ ottappaṃ. Tadubhayaṃ pāpaparivajjane pākaṭaṃ hoti. Tattha yathā dvīsu ayoguḷesu eko sītalo bhaveyya gūthamakkhito, eko uṇho āditto. Tesu yathā sītalaṃ gūthamakkhitattā jigucchanto viññujātiko na gaṇhāti, itaraṃ dāhabhayena, evaṃ paṇḍito lajjāya jigucchanto pāpaṃ na karoti, ottappena apāyabhīto pāpaṃ na karoti. Evaṃ lajjāsabhāvasaṇṭhitā hirī, bhayasabhāvasaṇṭhitaṃ ottappaṃ.

    ਕਥਂ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸવਲਕ੍ਖਣਾ ਹਿਰੀ, વਜ੍ਜਭੀਰੁਕਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਲਕ੍ਖਣਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ? ਏਕਚ੍ਚੋ ਹਿ ਜਾਤਿਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ, ਸਤ੍ਥੁਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ, ਦਾਯਜ੍ਜਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾ, ਸਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰਿਮਹਤ੍ਤਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਾਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ ਤਤ੍ਥ ਗਾਰવੇਨ ਸਪ੍ਪਤਿਸ੍ਸવਲਕ੍ਖਣਂ ਹਿਰਿਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਤਿ, ਏਕਚ੍ਚੋ ਅਤ੍ਤਾਨੁવਾਦਭਯਂ, ਪਰਾਨੁવਾਦਭਯਂ, ਦਣ੍ਡਭਯਂ, ਦੁਗ੍ਗਤਿਭਯਨ੍ਤਿ ਚਤੂਹਿ ਕਾਰਣੇਹਿ વਜ੍ਜਤੋ ਭਾਯਨ੍ਤੋ વਜ੍ਜਭੀਰੁਕਭਯਦਸ੍ਸਾવਿਲਕ੍ਖਣਂ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਂ ਸਮੁਟ੍ਠਾਪੇਤ੍વਾ ਪਾਪਂ ਨ ਕਰੋਤਿ। ਏਤ੍ਥ ਚ ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਸਮੁਟ੍ਠਾਨਾਦਿਤਾ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਾਨਂ ਤਤ੍ਥ ਤਤ੍ਥ ਪਾਕਟਭਾવੇਨ વੁਤ੍ਤਾ, ਨ ਪਨ ਨੇਸਂ ਕਦਾਚਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞવਿਪ੍ਪਯੋਗੋ। ਨ ਹਿ ਲਜ੍ਜਨਂ ਨਿਬ੍ਭਯਂ, ਪਾਪਭਯਂ વਾ ਅਲਜ੍ਜਨਂ ਅਤ੍ਥੀਤਿ।

    Kathaṃ sappatissavalakkhaṇā hirī, vajjabhīrukabhayadassāvilakkhaṇaṃ ottappaṃ? Ekacco hi jātimahattapaccavekkhaṇā, satthumahattapaccavekkhaṇā, dāyajjamahattapaccavekkhaṇā, sabrahmacārimahattapaccavekkhaṇāti catūhi kāraṇehi tattha gāravena sappatissavalakkhaṇaṃ hiriṃ samuṭṭhāpetvā pāpaṃ na karoti, ekacco attānuvādabhayaṃ, parānuvādabhayaṃ, daṇḍabhayaṃ, duggatibhayanti catūhi kāraṇehi vajjato bhāyanto vajjabhīrukabhayadassāvilakkhaṇaṃ ottappaṃ samuṭṭhāpetvā pāpaṃ na karoti. Ettha ca ajjhattasamuṭṭhānāditā hirottappānaṃ tattha tattha pākaṭabhāvena vuttā, na pana nesaṃ kadāci aññamaññavippayogo. Na hi lajjanaṃ nibbhayaṃ, pāpabhayaṃ vā alajjanaṃ atthīti.

    ਇਮੇ ਚੇ, ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਦ੍વੇ ਸੁਕ੍ਕਾ ਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਂ ਨ ਪਾਲੇਯ੍ਯੁਨ੍ਤਿ ਭਿਕ੍ਖવੇ, ਇਮੇ ਦ੍વੇ ਅਨવਜ੍ਜਧਮ੍ਮਾ ਯਦਿ ਲੋਕਂ ਨ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯੁਂ, ਲੋਕਪਾਲਕਾ ਯਦਿ ਨ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ। ਨਯਿਧ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥ ਮਾਤਾਤਿ ਇਧ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਲੋਕੇ ਜਨਿਕਾ ਮਾਤਾ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਮਾਤਾ’’ਤਿ ਗਰੁਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰવਸੇਨ ਨ ਪਞ੍ਞਾਯੇਥ, ‘‘ਅਯਂ ਮਾਤਾ’’ਤਿ ਨ ਲਬ੍ਭੇਯ੍ਯ। ਸੇਸਪਦੇਸੁਪਿ ਏਸੇવ ਨਯੋ। ਮਾਤੁਚ੍ਛਾਤਿ ਮਾਤੁਭਗਿਨੀ। ਮਾਤੁਲਾਨੀਤਿ ਮਾਤੁਲਭਰਿਯਾ। ਗਰੂਨਨ੍ਤਿ ਮਹਾਪਿਤੁਚੂਲ਼ਪਿਤੁਜੇਟ੍ਠਭਾਤੁਆਦੀਨਂ ਗਰੁਟ੍ਠਾਨਿਯਾਨਂ। ਸਮ੍ਭੇਦਨ੍ਤਿ ਸਙ੍ਕਰਂ, ਮਰਿਯਾਦਭੇਦਂ વਾ। ਯਥਾ ਅਜੇਲ਼ਕਾਤਿਆਦੀਹਿ ਉਪਮਂ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਏਤੇ ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ‘‘ਅਯਂ ਮੇ ਮਾਤਾ’’ਤਿ વਾ ‘‘ਮਾਤੁਚ੍ਛਾ’’ਤਿ વਾ ਗਰੁਚਿਤ੍ਤੀਕਾਰવਸੇਨ ਨ ਜਾਨਨ੍ਤਿ, ਯਂ વਤ੍ਥੁਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਤਤ੍ਥਪਿ વਿਪ੍ਪਟਿਪਜ੍ਜਨ੍ਤਿ। ਤਸ੍ਮਾ ਉਪਮਂ ਆਹਰਨ੍ਤੋ ਅਜੇਲ਼ਕਾਦਯੋ ਆਹਰਿ। ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਸਙ੍ਖੇਪਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਅਜੇਲ਼ਕਾਦਯੋ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਰਹਿਤਾ ਮਾਤਾਦਿਸਞ੍ਞਂ ਅਕਤ੍વਾ ਭਿਨ੍ਨਮਰਿਯਾਦਾ ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭੇਦੇਨ વਤ੍ਤਨ੍ਤਿ, ਏવਮਯਂ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੋ ਯਦਿ ਲੋਕਪਾਲਕਧਮ੍ਮਾ ਨ ਭવੇਯ੍ਯੁਂ, ਸਬ੍ਬਤ੍ਥ ਸਮ੍ਭੇਦੇਨ વਤ੍ਤੇਯ੍ਯ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਨਿਮੇ ਲੋਕਪਾਲਕਧਮ੍ਮਾ ਲੋਕਂ ਪਾਲੇਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਨਤ੍ਥਿ ਸਮ੍ਭੇਦੋਤਿ।

    Imece, bhikkhave, dve sukkā dhammā lokaṃ na pāleyyunti bhikkhave, ime dve anavajjadhammā yadi lokaṃ na rakkheyyuṃ, lokapālakā yadi na bhaveyyuṃ. Nayidha paññāyetha mātāti idha imasmiṃ loke janikā mātā ‘‘ayaṃ me mātā’’ti garucittīkāravasena na paññāyetha, ‘‘ayaṃ mātā’’ti na labbheyya. Sesapadesupi eseva nayo. Mātucchāti mātubhaginī. Mātulānīti mātulabhariyā. Garūnanti mahāpitucūḷapitujeṭṭhabhātuādīnaṃ garuṭṭhāniyānaṃ. Sambhedanti saṅkaraṃ, mariyādabhedaṃ vā. Yathā ajeḷakātiādīhi upamaṃ dasseti. Ete hi sattā ‘‘ayaṃ me mātā’’ti vā ‘‘mātucchā’’ti vā garucittīkāravasena na jānanti, yaṃ vatthuṃ nissāya uppannā, tatthapi vippaṭipajjanti. Tasmā upamaṃ āharanto ajeḷakādayo āhari. Ayañhettha saṅkhepattho – yathā ajeḷakādayo tiracchānā hirottapparahitā mātādisaññaṃ akatvā bhinnamariyādā sabbattha sambhedena vattanti, evamayaṃ manussaloko yadi lokapālakadhammā na bhaveyyuṃ, sabbattha sambhedena vatteyya. Yasmā panime lokapālakadhammā lokaṃ pālenti, tasmā natthi sambhedoti.

    ਗਾਥਾਸੁ ਯੇਸਂ ਚੇ ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਚੇਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਯੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਰੀ ਚ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚ ਸਬ੍ਬਦਾવ ਸਬ੍ਬਕਾਲਮੇવ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ ਨ ਉਪਲਬ੍ਭਤਿ। વੋਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਸੁਕ੍ਕਮੂਲਾ ਤੇਤਿ ਤੇ ਸਤ੍ਤਾ ਕੁਸਲਮੂਲਪਚ੍ਛੇਦਾવਹਸ੍ਸਾਪਿ ਕਮ੍ਮਸ੍ਸ ਕਰਣਤੋ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਾਨਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤਾਨਂ ਹਿਰੋਤ੍ਤਪ੍ਪਾਨਮੇવ વਾ ਅਭਾવਤੋ ਕੁਸਲਤੋ વੋਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ, ਅਪਸਕ੍ਕਿਤ੍વਾ, ਠਿਤਤ੍ਤਾ વੋਕ੍ਕਨ੍ਤਾ ਸੁਕ੍ਕਮੂਲਾ, ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਜਾਯਨਮੀਯਨਸਭਾવਤ੍ਤਾ ਜਾਤਿਮਰਣਗਾਮਿਨੋ ਸਂਸਾਰਂ ਨਾਤਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ।

    Gāthāsu yesaṃ ce hiriottappanti ceti nipātamattaṃ. Yesaṃ sattānaṃ hirī ca ottappañca sabbadāva sabbakālameva na vijjati na upalabbhati. Vokkantā sukkamūlā teti te sattā kusalamūlapacchedāvahassāpi kammassa karaṇato kusalakammānaṃ patiṭṭhānabhūtānaṃ hirottappānameva vā abhāvato kusalato vokkamitvā, apasakkitvā, ṭhitattā vokkantā sukkamūlā, punappunaṃ jāyanamīyanasabhāvattā jātimaraṇagāmino saṃsāraṃ nātivattantīti attho.

    ਯੇਸਞ੍ਚ ਹਿਰਿਓਤ੍ਤਪ੍ਪਨ੍ਤਿ ਯੇਸਂ ਪਨ ਪਰਿਸੁਦ੍ਧਮਤੀਨਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਹਿਰੀ ਚ ਓਤ੍ਤਪ੍ਪਞ੍ਚਾਤਿ ਇਮੇ ਧਮ੍ਮਾ ਸਦਾ ਸਬ੍ਬਕਾਲਂ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવਂ ਨવਮਜ੍ਝਿਮਤ੍ਥੇਰਕਾਲੇਸੁ ਸਮ੍ਮਾ ਉਪਗਮ੍ਮ ਠਿਤਾ ਪਾਪਾ ਜਿਗੁਚ੍ਛਨ੍ਤਾ ਭਾਯਨ੍ਤਾ ਤਦਙ੍ਗਾਦਿવਸੇਨ ਪਾਪਂ ਪਜਹਨ੍ਤਾ। વਿਰੂਲ਼੍ਹਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਾਤਿ ਸਾਸਨਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ ਮਗ੍ਗਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯੇ ਚ વਿਰੂਲ਼੍ਹਂ ਆਪਨ੍ਨਾ, ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗਾਧਿਗਮੇਨ ਸਬ੍ਬਸੋ ਸਨ੍ਤਕਿਲੇਸਤਾਯ ਸਨ੍ਤਗੁਣਤਾਯ વਾ ਸਨ੍ਤੋ, ਪੁਨਬ੍ਭવਸ੍ਸ ਖੇਪਿਤਤ੍ਤਾ ਖੀਣਪੁਨਬ੍ਭવਾ ਹੋਨ੍ਤੀਤਿ।

    Yesañca hiriottappanti yesaṃ pana parisuddhamatīnaṃ sattānaṃ hirī ca ottappañcāti ime dhammā sadā sabbakālaṃ rattindivaṃ navamajjhimattherakālesu sammā upagamma ṭhitā pāpā jigucchantā bhāyantā tadaṅgādivasena pāpaṃ pajahantā. Virūḷhabrahmacariyāti sāsanabrahmacariye maggabrahmacariye ca virūḷhaṃ āpannā, aggamaggādhigamena sabbaso santakilesatāya santaguṇatāya vā santo, punabbhavassa khepitattā khīṇapunabbhavā hontīti.

    ਪਞ੍ਚਮਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।

    Pañcamasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਇਤਿવੁਤ੍ਤਕਪਾਲ਼ਿ • Itivuttakapāḷi / ੫. ਸੁਕ੍ਕਧਮ੍ਮਸੁਤ੍ਤਂ • 5. Sukkadhammasuttaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact