Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણી-અનુટીકા • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
સુમેધકથાવણ્ણના
Sumedhakathāvaṇṇanā
ઉપ્પન્ને બુદ્ધે તતો અત્તાનં સેય્યતો વા સદિસતો વા દહન્તો ઝાનાભિઞ્ઞાહિ પરિહાયતિ, ન તથા સુમેધપણ્ડિતો અટ્ઠાસીતિ તસ્સ ઝાનાભિઞ્ઞાહિ અપરિહાનિ દટ્ઠબ્બા. તેનેવાહ ‘‘તાપસેહિ અસમો’’તિ. યથા નિબ્બાનં, અઞ્ઞં વા નિચ્ચાભિમતં અવિપરીતવુત્તિતાય સબ્બકાલં તથાભાવેન ‘‘સસ્સત’’ન્તિ વુચ્ચતિ, એવં બુદ્ધાનં વચનન્તિ તસ્સ સસ્સતતા વુત્તા. તેનેવાહ ‘‘અવિપરીતમેવા’’તિ. ઉપપારમીઆદિવિભાગેન અનેકપ્પકારતા. સમાદાનાધિટ્ઠાનન્તિ સમાદાનસ્સ અધિટ્ઠાનં પવત્તનં કરણન્તિ અત્થો. ઞાણતેજેનાતિ પારમીપવિચયઞાણપ્પભાવેન. મહાનુભાવઞ્હિ તં ઞાણં બોધિસમ્ભારેસુ અનાવરણં અનાચરિયકં મહાબોધિસમુપ્પત્તિયા અનુરૂપપુબ્બનિમિત્તભૂતં. તથા હિ તં મનુસ્સપુરિસભાવાદિઆધારમેવ જાતં. કાયાદીસુ અસુભસઞ્ઞાદિભાવેન સુદ્ધગોચરા. ‘‘અઞ્ઞથા’’તિ પદસ્સ પકરણપરિચ્છિન્નં અત્થં દસ્સેન્તો ‘‘લીનતા’’તિ આહ. લીનતાતિ ચ સઙ્કોચો વીરિયહાનિ વીરિયારમ્ભસ્સ અધિપ્પેતત્તા. તેનાહ ‘‘એસા મે વીરિયપારમી’’તિ.
Uppanne buddhe tato attānaṃ seyyato vā sadisato vā dahanto jhānābhiññāhi parihāyati, na tathā sumedhapaṇḍito aṭṭhāsīti tassa jhānābhiññāhi aparihāni daṭṭhabbā. Tenevāha ‘‘tāpasehi asamo’’ti. Yathā nibbānaṃ, aññaṃ vā niccābhimataṃ aviparītavuttitāya sabbakālaṃ tathābhāvena ‘‘sassata’’nti vuccati, evaṃ buddhānaṃ vacananti tassa sassatatā vuttā. Tenevāha ‘‘aviparītamevā’’ti. Upapāramīādivibhāgena anekappakāratā. Samādānādhiṭṭhānanti samādānassa adhiṭṭhānaṃ pavattanaṃ karaṇanti attho. Ñāṇatejenāti pāramīpavicayañāṇappabhāvena. Mahānubhāvañhi taṃ ñāṇaṃ bodhisambhāresu anāvaraṇaṃ anācariyakaṃ mahābodhisamuppattiyā anurūpapubbanimittabhūtaṃ. Tathā hi taṃ manussapurisabhāvādiādhārameva jātaṃ. Kāyādīsu asubhasaññādibhāvena suddhagocarā. ‘‘Aññathā’’ti padassa pakaraṇaparicchinnaṃ atthaṃ dassento ‘‘līnatā’’ti āha. Līnatāti ca saṅkoco vīriyahāni vīriyārambhassa adhippetattā. Tenāha ‘‘esā me vīriyapāramī’’ti.
નિદાનકથાવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Nidānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ધમ્મસઙ્ગણી-મૂલટીકા • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / સુમેધકથાવણ્ણના • Sumedhakathāvaṇṇanā