| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ಸುಮೇಧಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Sumedhakathāvaṇṇanā
ಉಪ್ಪನ್ನೇ ಬುದ್ಧೇ ತತೋ ಅತ್ತಾನಂ ಸೇಯ್ಯತೋ ವಾ ಸದಿಸತೋ ವಾ ದಹನ್ತೋ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾಹಿ ಪರಿಹಾಯತಿ, ನ ತಥಾ ಸುಮೇಧಪಣ್ಡಿತೋ ಅಟ್ಠಾಸೀತಿ ತಸ್ಸ ಝಾನಾಭಿಞ್ಞಾಹಿ ಅಪರಿಹಾನಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಾ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ತಾಪಸೇಹಿ ಅಸಮೋ’’ತಿ। ಯಥಾ ನಿಬ್ಬಾನಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಾ ನಿಚ್ಚಾಭಿಮತಂ ಅವಿಪರೀತವುತ್ತಿತಾಯ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ತಥಾಭಾವೇನ ‘‘ಸಸ್ಸತ’’ನ್ತಿ ವುಚ್ಚತಿ, ಏವಂ ಬುದ್ಧಾನಂ ವಚನನ್ತಿ ತಸ್ಸ ಸಸ್ಸತತಾ ವುತ್ತಾ। ತೇನೇವಾಹ ‘‘ಅವಿಪರೀತಮೇವಾ’’ತಿ। ಉಪಪಾರಮೀಆದಿವಿಭಾಗೇನ ಅನೇಕಪ್ಪಕಾರತಾ। ಸಮಾದಾನಾಧಿಟ್ಠಾನನ್ತಿ ಸಮಾದಾನಸ್ಸ ಅಧಿಟ್ಠಾನಂ ಪವತ್ತನಂ ಕರಣನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ಞಾಣತೇಜೇನಾತಿ ಪಾರಮೀಪವಿಚಯಞಾಣಪ್ಪಭಾವೇನ। ಮಹಾನುಭಾವಞ್ಹಿ ತಂ ಞಾಣಂ ಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರೇಸು ಅನಾವರಣಂ ಅನಾಚರಿಯಕಂ ಮಹಾಬೋಧಿಸಮುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಅನುರೂಪಪುಬ್ಬನಿಮಿತ್ತಭೂತಂ। ತಥಾ ಹಿ ತಂ ಮನುಸ್ಸಪುರಿಸಭಾವಾದಿಆಧಾರಮೇವ ಜಾತಂ। ಕಾಯಾದೀಸು ಅಸುಭಸಞ್ಞಾದಿಭಾವೇನ ಸುದ್ಧಗೋಚರಾ। ‘‘ಅಞ್ಞಥಾ’’ತಿ ಪದಸ್ಸ ಪಕರಣಪರಿಚ್ಛಿನ್ನಂ ಅತ್ಥಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಲೀನತಾ’’ತಿ ಆಹ। ಲೀನತಾತಿ ಚ ಸಙ್ಕೋಚೋ ವೀರಿಯಹಾನಿ ವೀರಿಯಾರಮ್ಭಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪೇತತ್ತಾ। ತೇನಾಹ ‘‘ಏಸಾ ಮೇ ವೀರಿಯಪಾರಮೀ’’ತಿ।
Uppanne buddhe tato attānaṃ seyyato vā sadisato vā dahanto jhānābhiññāhi parihāyati, na tathā sumedhapaṇḍito aṭṭhāsīti tassa jhānābhiññāhi aparihāni daṭṭhabbā. Tenevāha ‘‘tāpasehi asamo’’ti. Yathā nibbānaṃ, aññaṃ vā niccābhimataṃ aviparītavuttitāya sabbakālaṃ tathābhāvena ‘‘sassata’’nti vuccati, evaṃ buddhānaṃ vacananti tassa sassatatā vuttā. Tenevāha ‘‘aviparītamevā’’ti. Upapāramīādivibhāgena anekappakāratā. Samādānādhiṭṭhānanti samādānassa adhiṭṭhānaṃ pavattanaṃ karaṇanti attho. Ñāṇatejenāti pāramīpavicayañāṇappabhāvena. Mahānubhāvañhi taṃ ñāṇaṃ bodhisambhāresu anāvaraṇaṃ anācariyakaṃ mahābodhisamuppattiyā anurūpapubbanimittabhūtaṃ. Tathā hi taṃ manussapurisabhāvādiādhārameva jātaṃ. Kāyādīsu asubhasaññādibhāvena suddhagocarā. ‘‘Aññathā’’ti padassa pakaraṇaparicchinnaṃ atthaṃ dassento ‘‘līnatā’’ti āha. Līnatāti ca saṅkoco vīriyahāni vīriyārambhassa adhippetattā. Tenāha ‘‘esā me vīriyapāramī’’ti.
ನಿದಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Nidānakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ಸುಮೇಧಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Sumedhakathāvaṇṇanā
