Library / Tipiṭaka / திபிடக • Tipiṭaka / பு³த்³த⁴வங்ஸ-அட்ட²கதா² • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā |
2. ஸுமேத⁴பத்த²னாகதா²வண்ணனா
2. Sumedhapatthanākathāvaṇṇanā
இதா³னி –
Idāni –
1-2.
1-2.
‘‘கப்பே ச ஸதஸஹஸ்ஸே, சதுரோ ச அஸங்கி²யே;
‘‘Kappe ca satasahasse, caturo ca asaṅkhiye;
அமரங் நாம நக³ரங், த³ஸ்ஸனெய்யங் மனோரம’’ந்தி. –
Amaraṃ nāma nagaraṃ, dassaneyyaṃ manorama’’nti. –
ஆதி³னயப்பவத்தாய பு³த்³த⁴வங்ஸவண்ணனாய ஓகாஸோ அனுப்பத்தோ. ஸா பனேஸா பு³த்³த⁴வங்ஸவண்ணனா யஸ்மா ஸுத்தனிக்கே²பங் விசாரெத்வா வுச்சமானா பாகடா ஹோதி, தஸ்மா ஸுத்தனிக்கே²பவிசாரணா தாவ வேதி³தப்³பா³. சத்தாரோ ஹி ஸுத்தனிக்கே²பா அத்தஜ்ஜா²ஸயோ பரஜ்ஜா²ஸயோ புச்சா²வஸிகோ அட்டு²ப்பத்திகோதி. தத்த² யானி ஸுத்தானி ப⁴க³வா பரேஹி அனஜ்ஜி²ட்டோ² கேவலங் அத்தனோ அஜ்ஜா²ஸயேன கதே²ஸி. ஸெய்யதி²த³ங் – ஆகங்கெ²ய்யஸுத்தங் (ம॰ நி॰ 1.64 ஆத³யோ) வத்த²ஸுத்தந்தி (ம॰ நி॰ 1.70 ஆத³யோ) ஏவமாதீ³னி, தேஸங் அத்தஜ்ஜா²ஸயோ நிக்கே²போ.
Ādinayappavattāya buddhavaṃsavaṇṇanāya okāso anuppatto. Sā panesā buddhavaṃsavaṇṇanā yasmā suttanikkhepaṃ vicāretvā vuccamānā pākaṭā hoti, tasmā suttanikkhepavicāraṇā tāva veditabbā. Cattāro hi suttanikkhepā attajjhāsayo parajjhāsayo pucchāvasiko aṭṭhuppattikoti. Tattha yāni suttāni bhagavā parehi anajjhiṭṭho kevalaṃ attano ajjhāsayena kathesi. Seyyathidaṃ – ākaṅkheyyasuttaṃ (ma. ni. 1.64 ādayo) vatthasuttanti (ma. ni. 1.70 ādayo) evamādīni, tesaṃ attajjhāsayo nikkhepo.
யானி வா பன ‘‘பரிபக்கா கோ² ராஹுலஸ்ஸ விமுத்திபரிபாசனீயா த⁴ம்மா, யங்னூனாஹங் ராஹுலங் உத்தரிங் ஆஸவானங் க²யே வினெய்ய’’ந்தி (ஸங்॰ நி॰ 4.121) ஏவங் பரேஸங் அஜ்ஜா²ஸயங் க²ந்திங் மனங் பு³ஜ்ஜ²னகபா⁴வஞ்ச ஓலோகெத்வா பரஜ்ஜா²ஸயவஸேன கதி²தானி. ஸெய்யதி²த³ங் – ராஹுலோவாத³ஸுத்தங் த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனஸுத்தந்தி (ஸங்॰ நி॰ 5.1081; மஹாவ॰ 13 ஆத³யோ; படி॰ ம॰ 2.30) ஏவமாதீ³னி, தேஸங் பரஜ்ஜா²ஸயோ நிக்கே²போ.
Yāni vā pana ‘‘paripakkā kho rāhulassa vimuttiparipācanīyā dhammā, yaṃnūnāhaṃ rāhulaṃ uttariṃ āsavānaṃ khaye vineyya’’nti (saṃ. ni. 4.121) evaṃ paresaṃ ajjhāsayaṃ khantiṃ manaṃ bujjhanakabhāvañca oloketvā parajjhāsayavasena kathitāni. Seyyathidaṃ – rāhulovādasuttaṃdhammacakkappavattanasuttanti (saṃ. ni. 5.1081; mahāva. 13 ādayo; paṭi. ma. 2.30) evamādīni, tesaṃ parajjhāsayo nikkhepo.
ப⁴க³வந்தங் உபஸங்கமித்வா தே தே தே³வமனுஸ்ஸா பஞ்ஹங் புச்ச²ந்தி. ஏவங் புட்டே²ன பன ப⁴க³வதா யானி கதி²தானி தே³வதாஸங்யுத்த (ஸங்॰ நி॰ 1.1 ஆத³யோ) பொ³ஜ்ஜ²ங்க³ஸங்யுத்தாதீ³னி (ஸங்॰ நி॰ 5.182 ஆத³யோ) தேஸங் புச்சா²வஸிகோ நிக்கே²போ.
Bhagavantaṃ upasaṅkamitvā te te devamanussā pañhaṃ pucchanti. Evaṃ puṭṭhena pana bhagavatā yāni kathitāni devatāsaṃyutta (saṃ. ni. 1.1 ādayo) bojjhaṅgasaṃyuttādīni (saṃ. ni. 5.182 ādayo) tesaṃ pucchāvasiko nikkhepo.
யானி வா பன உப்பன்னங் காரணங் படிச்ச தே³ஸிதானி த⁴ம்மதா³யாத³- (ம॰ நி॰ 1.29 ஆத³யோ) புத்தமங்ஸூபமாதீ³னி (ஸங்॰ நி॰ 2.63), தேஸங் அட்டு²ப்பத்திகோ நிக்கே²போ. ஏவமேதேஸு சதூஸு ஸுத்தனிக்கே²பேஸு இமஸ்ஸ பு³த்³த⁴வங்ஸஸ்ஸ புச்சா²வஸிகோ நிக்கே²போ. புச்சா²வஸேன ஹி ப⁴க³வதா அயங் நிக்கி²த்தோ. கஸ்ஸ புச்சா²வஸேன? ஆயஸ்மதோ ஸாரிபுத்தத்தே²ரஸ்ஸ. வுத்தஞ்ஹேதங் அஸ்மிங் நிதா³னஸ்மிங் ஏவ –
Yāni vā pana uppannaṃ kāraṇaṃ paṭicca desitāni dhammadāyāda- (ma. ni. 1.29 ādayo) puttamaṃsūpamādīni (saṃ. ni. 2.63), tesaṃ aṭṭhuppattiko nikkhepo. Evametesu catūsu suttanikkhepesu imassa buddhavaṃsassa pucchāvasiko nikkhepo. Pucchāvasena hi bhagavatā ayaṃ nikkhitto. Kassa pucchāvasena? Āyasmato sāriputtattherassa. Vuttañhetaṃ asmiṃ nidānasmiṃ eva –
‘‘ஸாரிபுத்தோ மஹாபஞ்ஞோ, ஸமாதி⁴ஜ்ஜா²னகோவிதோ³;
‘‘Sāriputto mahāpañño, samādhijjhānakovido;
பஞ்ஞாய பாரமிப்பத்தோ, புச்ச²தி லோகனாயகங்;
Paññāya pāramippatto, pucchati lokanāyakaṃ;
கீதி³ஸோ தே மஹாவீர, அபி⁴னீஹாரோ நருத்தமா’’தி. (பு³॰ வங்॰ 1.74-75) –
Kīdiso te mahāvīra, abhinīhāro naruttamā’’ti. (bu. vaṃ. 1.74-75) –
ஆதி³. தேனேஸா பு³த்³த⁴வங்ஸதே³ஸனா புச்சா²வஸிகாதி வேதி³தப்³பா³.
Ādi. Tenesā buddhavaṃsadesanā pucchāvasikāti veditabbā.
தத்த² கப்பே ச ஸதஸஹஸ்ஸேதி எத்த² கப்ப-ஸத்³தோ³ பனாயங் அபி⁴ஸத்³த³ஹனவோஹாரகாலபஞ்ஞத்திசே²த³னவிகப்பனலேஸஸமந்தபா⁴வஆயுகப்பமஹாகப்பாதீ³ஸு தி³ஸ்ஸதி. ததா² ஹி ‘‘ஓகப்பனீயமேதங் போ⁴தோ கோ³தமஸ்ஸ. யதா² தங் அரஹதோ ஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸா’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.387) அபி⁴ஸத்³த³ஹனே தி³ஸ்ஸதி. ‘‘அனுஜானாமி, பி⁴க்க²வே, பஞ்சஹி ஸமணகப்பேஹி ப²லங் பரிபு⁴ஞ்ஜிது’’ந்தி ஏவமாதீ³ஸு (சூளவ॰ 250) வோஹாரே. ‘‘யேன ஸுத³ங் நிச்சகப்பங் விஹராமீ’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 1.387) காலே. ‘‘இச்சாயஸ்மா கப்போ’’தி (ஸு॰ நி॰ 1098; சூளனி॰ கப்பமாணவபுச்சா² 117; கப்பமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 61) ச, ‘‘நிக்³ரோத⁴கப்போ இதி தஸ்ஸ நாமங், தயா கதங் ப⁴க³வா ப்³ராஹ்மணஸ்ஸா’’தி ச ஏவமாதீ³ஸு (ஸு॰ நி॰ 346) பஞ்ஞத்தியங். ‘‘அலங்கதோ கப்பிதகேஸமஸ்ஸூ’’தி ஏவமாதீ³ஸு (ஜா॰ 2.22.1368) சே²த³னே. ‘‘கப்பதி த்³வங்கு³லகப்போ’’திஆதீ³ஸு (சூளவ॰ 446) விகப்பே. ‘‘அத்தி² கப்போ நிபஜ்ஜிது’’ந்திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 8.80) லேஸே. ‘‘கேவலகப்பங் ஜேதவனங் ஓபா⁴ஸெத்வா’’திஆதீ³ஸு ஸமந்தபா⁴வே. ‘‘திட்ட²து, ப⁴ந்தே, ப⁴க³வா கப்பங், திட்ட²து ஸுக³தோ கப்ப’’ந்தி (தீ³॰ நி॰ 2.178; உதா³॰ 51) எத்த² ஆயுகப்பே. ‘‘கீவ தீ³கோ⁴ நு கோ², ப⁴ந்தே, கப்போ’’தி (ஸங்॰ நி॰ 2.128-129) எத்த² மஹாகப்பே. ஆதி³ஸத்³தே³ன ‘‘ஸத்து²கப்பேன வத கிர, போ⁴, மயங் ஸாவகேன ஸத்³தி⁴ங் மந்தயமானா ந ஜானிம்ஹா’’தி (ம॰ நி॰ 1.260) எத்த² படிபா⁴கே³. ‘‘கப்போ நட்டோ² ஹோதி. கப்பகதோகாஸோ ஜிண்ணோ ஹோதீ’’தி (பாசி॰ 371) எத்த² வினயகப்பே. இத⁴ பன மஹாகப்பே த³ட்ட²ப்³போ³. தஸ்மா கப்பே ச ஸதஸஹஸ்ஸேதி மஹாகப்பானங் ஸதஸஹஸ்ஸானந்தி அத்தோ² (தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.29; 3.275; ஸங்॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.1.1; அ॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.3.128; கு²॰ பா॰ அட்ட²॰ 5.மங்க³லஸுத்த, ஏவமிச்சாதி³பாட²வண்ணனா; ஸு॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.மங்க³லஸுத்தவண்ணனா; சரியா॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா².1; சூளனி॰ அட்ட²॰ க²க்³க³விஸாணஸுத்தனித்³தே³ஸவண்ணனா). சதுரோ ச அஸங்கி²யேதி ‘‘சதுன்னங் அஸங்க்²யெய்யானங் மத்த²கே’’தி வசனஸேஸோ த³ட்ட²ப்³போ³. கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானங் சதுன்னங் அஸங்க்²யெய்யானங் மத்த²கேதி அத்தோ². அமரங் நாம நக³ரந்தி ‘‘அமர’’ந்தி ச ‘‘அமரவதீ’’தி ச லத்³த⁴னாமங் நக³ரங் அஹோஸி. கேசி பனெத்த² அஞ்ஞேனாபி பகாரேன வண்ணயந்தி, கிங் தேஹி, நாமமத்தங் பனேதங் தஸ்ஸ நக³ரஸ்ஸ. த³ஸ்ஸனெய்யந்தி ஸுவிப⁴த்தவிசித்ர-சச்சரத்³வார-சதுக்கஸிங்கா⁴டிக-பாகார-பரிக்கே²பபாஸாத³- ஹம்மிய-ப⁴வன-ஸமலங்கதத்தா த³ஸ்ஸனீயங். மனோரமந்தி ஸமஸுசிபரமரமணீயபூ⁴மிபா⁴க³த்தா சா²யூத³கஸம்பன்னத்தா ஸுலபா⁴ஹாரத்தா ஸப்³போ³பகரணயுத்தத்தா ச ஸமித்³த⁴த்தா தே³வமனுஸ்ஸாதீ³னங் மனோ ரமயதீதி மனோரமங்.
Tattha kappe ca satasahasseti ettha kappa-saddo panāyaṃ abhisaddahanavohārakālapaññattichedanavikappanalesasamantabhāvaāyukappamahākappādīsu dissati. Tathā hi ‘‘okappanīyametaṃ bhoto gotamassa. Yathā taṃ arahato sammāsambuddhassā’’tiādīsu (ma. ni. 1.387) abhisaddahane dissati. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, pañcahi samaṇakappehi phalaṃ paribhuñjitu’’nti evamādīsu (cūḷava. 250) vohāre. ‘‘Yena sudaṃ niccakappaṃ viharāmī’’tiādīsu (ma. ni. 1.387) kāle. ‘‘Iccāyasmā kappo’’ti (su. ni. 1098; cūḷani. kappamāṇavapucchā 117; kappamāṇavapucchāniddesa 61) ca, ‘‘nigrodhakappo iti tassa nāmaṃ, tayā kataṃ bhagavā brāhmaṇassā’’ti ca evamādīsu (su. ni. 346) paññattiyaṃ. ‘‘Alaṅkato kappitakesamassū’’ti evamādīsu (jā. 2.22.1368) chedane. ‘‘Kappati dvaṅgulakappo’’tiādīsu (cūḷava. 446) vikappe. ‘‘Atthi kappo nipajjitu’’ntiādīsu (a. ni. 8.80) lese. ‘‘Kevalakappaṃ jetavanaṃ obhāsetvā’’tiādīsu samantabhāve. ‘‘Tiṭṭhatu, bhante, bhagavā kappaṃ, tiṭṭhatu sugato kappa’’nti (dī. ni. 2.178; udā. 51) ettha āyukappe. ‘‘Kīva dīgho nu kho, bhante, kappo’’ti (saṃ. ni. 2.128-129) ettha mahākappe. Ādisaddena ‘‘satthukappena vata kira, bho, mayaṃ sāvakena saddhiṃ mantayamānā na jānimhā’’ti (ma. ni. 1.260) ettha paṭibhāge. ‘‘Kappo naṭṭho hoti. Kappakatokāso jiṇṇo hotī’’ti (pāci. 371) ettha vinayakappe. Idha pana mahākappe daṭṭhabbo. Tasmā kappe ca satasahasseti mahākappānaṃ satasahassānanti attho (dī. ni. aṭṭha. 1.29; 3.275; saṃ. ni. aṭṭha. 1.1.1; a. ni. aṭṭha. 2.3.128; khu. pā. aṭṭha. 5.maṅgalasutta, evamiccādipāṭhavaṇṇanā; su. ni. aṭṭha. 2.maṅgalasuttavaṇṇanā; cariyā. aṭṭha. nidānakathā.1; cūḷani. aṭṭha. khaggavisāṇasuttaniddesavaṇṇanā). Caturo ca asaṅkhiyeti ‘‘catunnaṃ asaṅkhyeyyānaṃ matthake’’ti vacanaseso daṭṭhabbo. Kappasatasahassādhikānaṃ catunnaṃ asaṅkhyeyyānaṃ matthaketi attho. Amaraṃ nāma nagaranti ‘‘amara’’nti ca ‘‘amaravatī’’ti ca laddhanāmaṃ nagaraṃ ahosi. Keci panettha aññenāpi pakārena vaṇṇayanti, kiṃ tehi, nāmamattaṃ panetaṃ tassa nagarassa. Dassaneyyanti suvibhattavicitra-caccaradvāra-catukkasiṅghāṭika-pākāra-parikkhepapāsāda- hammiya-bhavana-samalaṅkatattā dassanīyaṃ. Manoramanti samasuciparamaramaṇīyabhūmibhāgattā chāyūdakasampannattā sulabhāhārattā sabbopakaraṇayuttattā ca samiddhattā devamanussādīnaṃ mano ramayatīti manoramaṃ.
த³ஸஹி ஸத்³தே³ஹி அவிவித்தந்தி ஹத்தி²ஸத்³தே³ன அஸ்ஸஸத்³தே³ன ரத²ஸத்³தே³ன பே⁴ரிஸத்³தே³ன ஸங்க²ஸத்³தே³ன முதி³ங்க³ஸத்³தே³ன வீணாஸத்³தே³ன கீ³தஸத்³தே³ன ஸம்மதாளஸத்³தே³ன ‘‘பு⁴ஞ்ஜத² பிவத² கா²த³தா²’’தி த³ஸமேன ஸத்³தே³னாதி; இமேஹி த³ஸஹி ஸத்³தே³ஹி அவிவித்தங் அஹோஸி, ஸப்³ப³காலங் அனுபமுஸ்ஸவஸமஜ்ஜனாடகா கீளந்தீதி அத்தோ². அன்னபானஸமாயுதந்தி அன்னேன சதுப்³பி³தே⁴னாஹாரேன ச பானேன ச ஸுட்டு² ஆயுதங் அன்னபானஸமாயுதங், இமினா ஸுபி⁴க்க²தா த³ஸ்ஸிதா, ப³ஹுஅன்னபானஸமாயுதந்தி அத்தோ².
Dasahi saddehi avivittanti hatthisaddena assasaddena rathasaddena bherisaddena saṅkhasaddena mudiṅgasaddena vīṇāsaddena gītasaddena sammatāḷasaddena ‘‘bhuñjatha pivatha khādathā’’ti dasamena saddenāti; imehi dasahi saddehi avivittaṃ ahosi, sabbakālaṃ anupamussavasamajjanāṭakā kīḷantīti attho. Annapānasamāyutanti annena catubbidhenāhārena ca pānena ca suṭṭhu āyutaṃ annapānasamāyutaṃ, iminā subhikkhatā dassitā, bahuannapānasamāyutanti attho.
இதா³னி தே த³ஸ ஸத்³தே³ வத்து²தோ த³ஸ்ஸனத்த²ங் –
Idāni te dasa sadde vatthuto dassanatthaṃ –
‘‘ஹத்தி²ஸத்³த³ங் அஸ்ஸஸத்³த³ங், பே⁴ரிஸங்க²ரதா²னி ச;
‘‘Hatthisaddaṃ assasaddaṃ, bherisaṅkharathāni ca;
கா²த³த² பிவத² சேவ, அன்னபானேன கோ⁴ஸித’’ந்தி. – வுத்தங்;
Khādatha pivatha ceva, annapānena ghosita’’nti. – vuttaṃ;
தத்த² ஹத்தி²ஸத்³த³ந்தி ஹத்தீ²னங் கோஞ்சனாத³ஸத்³தே³ன, கரணத்தே² உபயோக³வசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஏஸ நயோ ஸேஸபதே³ஸுபி. பே⁴ரிஸங்க²ரதா²னி சாதி பே⁴ரிஸத்³தே³ன ச ஸங்க²ஸத்³தே³ன ச ரத²ஸத்³தே³ன சாதி அத்தோ². லிங்க³விபரியாஸேன வுத்தங், ‘கா²த³த² பிவதா²’தி ஏவமாதி³னயப்பவத்தேன அன்னபானபடிஸங்யுத்தேன கோ⁴ஸிதங் அபி⁴னாதி³தந்தி அத்தோ². எத்தா²ஹ – தேஸங் பன ஸத்³தா³னங் ஏகதே³ஸோவ த³ஸ்ஸிதோ, ந ஸகலோதி? ந ஏகதே³ஸோ ஸகலோ த³ஸவிதோ⁴ த³ஸ்ஸிதோவ. கத²ங்? பே⁴ரிஸத்³தே³ன முதி³ங்க³ஸத்³தோ³ ஸங்க³ஹிதோ, ஸங்க²ஸத்³தே³ன வீணாகீ³தஸம்மதாளஸத்³தா³ ஸங்க³ஹிதாதி த³ஸேவ த³ஸ்ஸிதா.
Tattha hatthisaddanti hatthīnaṃ koñcanādasaddena, karaṇatthe upayogavacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Esa nayo sesapadesupi. Bherisaṅkharathāni cāti bherisaddena ca saṅkhasaddena ca rathasaddena cāti attho. Liṅgavipariyāsena vuttaṃ, ‘khādatha pivathā’ti evamādinayappavattena annapānapaṭisaṃyuttena ghositaṃ abhināditanti attho. Etthāha – tesaṃ pana saddānaṃ ekadesova dassito, na sakaloti? Na ekadeso sakalo dasavidho dassitova. Kathaṃ? Bherisaddena mudiṅgasaddo saṅgahito, saṅkhasaddena vīṇāgītasammatāḷasaddā saṅgahitāti daseva dassitā.
ஏவங் ஏகேன பரியாயேன நக³ரஸம்பத்திங் வண்ணெத்வா புன தமேவ த³ஸ்ஸேதுங் –
Evaṃ ekena pariyāyena nagarasampattiṃ vaṇṇetvā puna tameva dassetuṃ –
3.
3.
‘‘நக³ரங் ஸப்³ப³ங்க³ஸம்பன்னங், ஸப்³ப³கம்மமுபாக³தங், ஸத்தரதனஸம்பன்னங், நானாஜனஸமாகுலங்;
‘‘Nagaraṃ sabbaṅgasampannaṃ, sabbakammamupāgataṃ, sattaratanasampannaṃ, nānājanasamākulaṃ;
ஸமித்³த⁴ங் தே³வனக³ரங்வ, ஆவாஸங் புஞ்ஞகம்மின’’ந்தி. – வுத்தங்;
Samiddhaṃ devanagaraṃva, āvāsaṃ puññakammina’’nti. – vuttaṃ;
தத்த² ஸப்³ப³ங்க³ஸம்பன்னந்தி பாகாரகோ³புரட்டாலகாதி³ஸப்³ப³னக³ராவயவஸம்பன்னங், பரிபுண்ணஸப்³ப³வித்தூபகரணத⁴னத⁴ஞ்ஞதிணகட்டோ²த³கந்தி வா அத்தோ². ஸப்³ப³கம்மமுபாக³தந்தி ஸப்³ப³கம்மந்தேன உபக³தங், ஸமுபக³தஸப்³ப³கம்மந்தந்தி அத்தோ². ஸத்தரதனஸம்பன்னந்தி பரிபுண்ணமுத்தாதி³ஸத்தரதனங், சக்கவத்தினிவாஸபூ⁴மிதோ வா ஹத்தி²ரதனாதீ³ஹி ஸத்தரதனேஹி ஸம்பன்னங். நானாஜனஸமாகுலந்தி நானாவித⁴தே³ஸபா⁴ஸேஹி ஜனேஹி ஸமாகுலங். ஸமித்³த⁴ந்தி மனுஸ்ஸோபபோ⁴க³ஸப்³போ³பகரணேஹி ஸமித்³த⁴ங் பீ²தங். தே³வனக³ரங் வாதி தே³வனக³ரங் விய ஆலகமந்தா³ விய அமரவதீ ஸமித்³த⁴ந்தி வுத்தங் ஹோதி. ஆவாஸங் புஞ்ஞகம்மினந்தி ஆவஸந்தி எத்த² புஞ்ஞகம்மினோ ஜனாதி ஆவாஸோ. ‘‘ஆவாஸோ’’தி வத்தப்³பே³ ‘‘ஆவாஸ’’ந்தி லிங்க³பே⁴த³ங் கத்வா வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். பஞ்ஞாயதி தேனாதி புஞ்ஞங், குலரூபமஹாபோ⁴கி³ஸ்ஸரியவஸேன பஞ்ஞாயதீதி அத்தோ². புனாதீதி வா புஞ்ஞங். ஸப்³ப³குஸலமலரஜாபவாஹகத்தா புஞ்ஞங் கம்மங் யேஸங் அத்தி² தே புஞ்ஞகம்மினோ, தேஸங் புஞ்ஞகம்மினங் ஆவாஸபூ⁴தந்தி அத்தோ².
Tattha sabbaṅgasampannanti pākāragopuraṭṭālakādisabbanagarāvayavasampannaṃ, paripuṇṇasabbavittūpakaraṇadhanadhaññatiṇakaṭṭhodakanti vā attho. Sabbakammamupāgatanti sabbakammantena upagataṃ, samupagatasabbakammantanti attho. Sattaratanasampannanti paripuṇṇamuttādisattaratanaṃ, cakkavattinivāsabhūmito vā hatthiratanādīhi sattaratanehi sampannaṃ. Nānājanasamākulanti nānāvidhadesabhāsehi janehi samākulaṃ. Samiddhanti manussopabhogasabbopakaraṇehi samiddhaṃ phītaṃ. Devanagaraṃ vāti devanagaraṃ viya ālakamandā viya amaravatī samiddhanti vuttaṃ hoti. Āvāsaṃ puññakamminanti āvasanti ettha puññakammino janāti āvāso. ‘‘Āvāso’’ti vattabbe ‘‘āvāsa’’nti liṅgabhedaṃ katvā vuttanti veditabbaṃ. Paññāyati tenāti puññaṃ, kularūpamahābhogissariyavasena paññāyatīti attho. Punātīti vā puññaṃ. Sabbakusalamalarajāpavāhakattā puññaṃ kammaṃ yesaṃ atthi te puññakammino, tesaṃ puññakamminaṃ āvāsabhūtanti attho.
தத்த² ஸுமேதோ⁴ நாம ப்³ராஹ்மணோ படிவஸதி உப⁴தோ ஸுஜாதோ மாதிதோ ச பிதிதோ ச, ஸங்ஸுத்³த⁴க³ஹணிகோ யாவ ஸத்தமா குலபரிவட்டா அக்கி²த்தோ அனுபகுட்டோ² ஜாதிவாதே³ன, அபி⁴ரூபோ த³ஸ்ஸனீயோ பாஸாதி³கோ பரமாய வண்ணபொக்க²ரதாய ஸமன்னாக³தோ, ஸோ திண்ணங் வேதா³னங் பாரகூ³ அஹோஸி ஸனிக⁴ண்டு³கேடுபா⁴னங் ஸாக்க²ரப்பபே⁴தா³னங் இதிஹாஸபஞ்சமானங் பத³கோ வெய்யாகரணோ அனவயோ லோகாயதமஹாபுரிஸலக்க²ணேஸு. தஸ்ஸ பன த³ஹரகாலேயேவ மாதாபிதரோ காலமகங்ஸு. அத²ஸ்ஸ ராஸிவட்³ட⁴கோ அமச்சோ ஆயபொத்த²கங் ஆஹரித்வா ஸுவண்ணரஜதமணிமுத்தாதி³விவித⁴ரதனப⁴ரிதே க³ப்³பே⁴ விவரித்வா – ‘‘எத்த²கங் தே, குமார, மாது ஸந்தகங், எத்த²கங் பிது ஸந்தகங், எத்த²கங் அய்யகபய்யகான’’ந்தி யாவ ஸத்தமா குலபரிவட்டா த⁴னங் ஆசிக்கி²த்வா – ‘‘ஏதங் படிபஜ்ஜாஹீ’’தி நிய்யாதேஸி. ஸோ ‘‘ஸாதூ⁴’’தி ஸம்படிச்சி²த்வா புஞ்ஞானி கரொந்தோ அகா³ரங் அஜ்ஜா²வஸி. தேன வுத்தங் –
Tattha sumedho nāma brāhmaṇo paṭivasati ubhato sujāto mātito ca pitito ca, saṃsuddhagahaṇiko yāva sattamā kulaparivaṭṭā akkhitto anupakuṭṭho jātivādena, abhirūpo dassanīyo pāsādiko paramāya vaṇṇapokkharatāya samannāgato, so tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū ahosi sanighaṇḍukeṭubhānaṃ sākkharappabhedānaṃ itihāsapañcamānaṃ padako veyyākaraṇo anavayo lokāyatamahāpurisalakkhaṇesu. Tassa pana daharakāleyeva mātāpitaro kālamakaṃsu. Athassa rāsivaḍḍhako amacco āyapotthakaṃ āharitvā suvaṇṇarajatamaṇimuttādivividharatanabharite gabbhe vivaritvā – ‘‘etthakaṃ te, kumāra, mātu santakaṃ, etthakaṃ pitu santakaṃ, etthakaṃ ayyakapayyakāna’’nti yāva sattamā kulaparivaṭṭā dhanaṃ ācikkhitvā – ‘‘etaṃ paṭipajjāhī’’ti niyyātesi. So ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā puññāni karonto agāraṃ ajjhāvasi. Tena vuttaṃ –
4.
4.
‘‘நக³ரே அமரவதியா, ஸுமேதோ⁴ நாம ப்³ராஹ்மணோ;
‘‘Nagare amaravatiyā, sumedho nāma brāhmaṇo;
அனேககோடிஸன்னிசயோ, பஹூதத⁴னத⁴ஞ்ஞவா.
Anekakoṭisannicayo, pahūtadhanadhaññavā.
5.
5.
‘‘அஜ்ஜா²யகோ மந்தத⁴ரோ, திண்ணங் வேதா³ன பாரகூ³;
‘‘Ajjhāyako mantadharo, tiṇṇaṃ vedāna pāragū;
லக்க²ணே இதிஹாஸே ச, ஸத⁴ம்மே பாரமிங் க³தோ’’தி.
Lakkhaṇe itihāse ca, sadhamme pāramiṃ gato’’ti.
தத்த² நக³ரே அமரவதியாதி அமரவதீஸங்கா²தே நக³ரே. ஸுமேதோ⁴ நாமாதி எத்த² ‘‘மேதா⁴’’தி பஞ்ஞா வுச்சதி. ஸா தஸ்ஸ ஸுந்த³ரா பஸத்தா²தி ஸுமேதோ⁴தி பஞ்ஞாயித்த². ப்³ராஹ்மணோதி ப்³ரஹ்மங் அணதி ஸிக்க²தீதி ப்³ராஹ்மணோ, மந்தே ஸஜ்ஜா²யதீதி அத்தோ² . அக்க²ரசிந்தகா பன ‘‘ப்³ரஹ்முனோ அபச்சங் ப்³ராஹ்மணோ’’தி வத³ந்தி. அரியா பன பா³ஹிதபாபத்தா ப்³ராஹ்மணாதி. அனேககோடிஸன்னிசயோதி கோடீனங் ஸன்னிசயோ கோடிஸன்னிசயோ, அனேகோ கோடிஸன்னிசயோ யஸ்ஸ ஸோயங் அனேககோடிஸன்னிசயோ, அனேககோடி த⁴னஸன்னிசயோதி அத்தோ². பஹூதத⁴னத⁴ஞ்ஞவாதி ப³ஹுலத⁴னத⁴ஞ்ஞவா. புரிமங் பூ⁴மிக³தக³ப்³ப⁴க³தத⁴னத⁴ஞ்ஞவஸேன வுத்தங், இத³ங் நிச்சபரிபோ⁴கூ³பக³தத⁴னத⁴ஞ்ஞவஸேன வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Tattha nagare amaravatiyāti amaravatīsaṅkhāte nagare. Sumedho nāmāti ettha ‘‘medhā’’ti paññā vuccati. Sā tassa sundarā pasatthāti sumedhoti paññāyittha. Brāhmaṇoti brahmaṃ aṇati sikkhatīti brāhmaṇo, mante sajjhāyatīti attho . Akkharacintakā pana ‘‘brahmuno apaccaṃ brāhmaṇo’’ti vadanti. Ariyā pana bāhitapāpattā brāhmaṇāti. Anekakoṭisannicayoti koṭīnaṃ sannicayo koṭisannicayo, aneko koṭisannicayo yassa soyaṃ anekakoṭisannicayo, anekakoṭi dhanasannicayoti attho. Pahūtadhanadhaññavāti bahuladhanadhaññavā. Purimaṃ bhūmigatagabbhagatadhanadhaññavasena vuttaṃ, idaṃ niccaparibhogūpagatadhanadhaññavasena vuttanti veditabbaṃ.
அஜ்ஜா²யகோதி ந ஜா²யதீதி அஜ்ஜா²யகோ, ஜா²னபா⁴வனாரஹிதோதி அத்தோ². வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘ந தா³னிமே ஜா²யந்தீதி. ந தா³னிமே ஜா²யந்தீதி கோ², வாஸெட்ட², ‘அஜ்ஜா²யகா அஜ்ஜா²யகா’ த்வேவ ததியங் அக்க²ரங் உபனிப்³ப³த்த’’ந்தி (தீ³॰ நி॰ 3.132) ஏவங் பட²மகப்பிககாலே ஜா²னவிரஹிதானங் ப்³ராஹ்மணானங் க³ரஹவசனங் உப்பன்னங். இதா³னி மந்தங் ஜா²யதீதி அஜ்ஜா²யகோ, மந்தே பரிவத்தேதீதி இமினா அத்தே²ன பஸங்ஸவசனங் கத்வா வோஹரந்தி. மந்தே தா⁴ரேதீதி மந்தத⁴ரோ. திண்ணங் வேதா³னந்தி இருவேத³யஜுவேத³ஸாமவேதா³னங் திண்ணங் வேதா³னங். அயங் பன வேத³-ஸத்³தோ³ ஞாணஸோமனஸ்ஸக³ந்தே²ஸு தி³ஸ்ஸதி. ததா² ஹேஸ – ‘‘யங் ப்³ராஹ்மணங் வேத³கு³மாபி⁴ஜஞ்ஞா, அகிஞ்சனங் காமப⁴வே அஸத்த’’ந்திஆதீ³ஸு (ஸு॰ நி॰ 1065) ஞாணே தி³ஸ்ஸதி. ‘‘யே வேத³ஜாதா விசரந்தி லோகே’’திஆதீ³ஸு (அ॰ நி॰ 4.57) ஸோமனஸ்ஸே. ‘‘திண்ணங் வேதா³னங் பாரகூ³ ஸனிக⁴ண்டு³கேடுபா⁴ன’’ந்திஆதீ³ஸு (தீ³॰ நி॰ 1.256) க³ந்தே². இதா⁴பி க³ந்தே² (ம॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.75). பாரகூ³தி திண்ணங் வேதா³னங் ஒட்ட²பஹதகரணமத்தேன பாரங் க³தோதி பாரகூ³. லக்க²ணேதி இத்தி²லக்க²ணபுரிஸலக்க²ணமஹாபுரிஸலக்க²ணாதி³கே லக்க²ணே. இதிஹாஸேதி இதிஹ ஆஸ, இதிஹ ஆஸாதி ஈதி³ஸவசனபடிஸங்யுத்தே புராணஸங்கா²தே க³ந்த²விஸேஸே. ஸத⁴ம்மேதி ப்³ராஹ்மணானங் ஸகே த⁴ம்மே, ஸகே ஆசரியகே வா. பாரமிங் க³தோதி பாரங் க³தோ, தி³ஸாபாமொக்கோ² ஆசரியோ அஹோஸீதி அத்தோ².
Ajjhāyakoti na jhāyatīti ajjhāyako, jhānabhāvanārahitoti attho. Vuttañhetaṃ – ‘‘na dānime jhāyantīti. Na dānime jhāyantīti kho, vāseṭṭha, ‘ajjhāyakā ajjhāyakā’ tveva tatiyaṃ akkharaṃ upanibbatta’’nti (dī. ni. 3.132) evaṃ paṭhamakappikakāle jhānavirahitānaṃ brāhmaṇānaṃ garahavacanaṃ uppannaṃ. Idāni mantaṃ jhāyatīti ajjhāyako, mante parivattetīti iminā atthena pasaṃsavacanaṃ katvā voharanti. Mante dhāretīti mantadharo. Tiṇṇaṃ vedānanti iruvedayajuvedasāmavedānaṃ tiṇṇaṃ vedānaṃ. Ayaṃ pana veda-saddo ñāṇasomanassaganthesu dissati. Tathā hesa – ‘‘yaṃ brāhmaṇaṃ vedagumābhijaññā, akiñcanaṃ kāmabhave asatta’’ntiādīsu (su. ni. 1065) ñāṇe dissati. ‘‘Ye vedajātā vicaranti loke’’tiādīsu (a. ni. 4.57) somanasse. ‘‘Tiṇṇaṃ vedānaṃ pāragū sanighaṇḍukeṭubhāna’’ntiādīsu (dī. ni. 1.256) ganthe. Idhāpi ganthe (ma. ni. aṭṭha. 1.75). Pāragūti tiṇṇaṃ vedānaṃ oṭṭhapahatakaraṇamattena pāraṃ gatoti pāragū. Lakkhaṇeti itthilakkhaṇapurisalakkhaṇamahāpurisalakkhaṇādike lakkhaṇe. Itihāseti itiha āsa, itiha āsāti īdisavacanapaṭisaṃyutte purāṇasaṅkhāte ganthavisese. Sadhammeti brāhmaṇānaṃ sake dhamme, sake ācariyake vā. Pāramiṃ gatoti pāraṃ gato, disāpāmokkho ācariyo ahosīti attho.
அதே²கதி³வஸங் ஸோ த³ஸகு³ணக³ணாராதி⁴தபண்டி³தோ ஸுமேத⁴பண்டி³தோ உபரிபாஸாத³வரதலே ரஹோக³தோ ஹுத்வா பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா நிஸின்னோ சிந்தேஸி – ‘‘புனப்³ப⁴வே படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணங் நாம து³க்க²ங், ததா² நிப்³ப³த்தனிப்³ப³த்தட்டா²னே ஸரீரபே⁴த³னங், அஹஞ்ச ஜாதித⁴ம்மோ, ஜராத⁴ம்மோ, ப்³யாதி⁴த⁴ம்மோ, மரணத⁴ம்மோ, ஏவங்பூ⁴தேன மயா அஜாதிங் அஜரங் அப்³யாதி⁴ங் அமரணங் ஸுக²ங் ஸிவங் நிப்³பா³னங் பரியேஸிதுங் வட்டதி, அவஸ்ஸங் ப⁴வசாரகதோ முச்சித்வா நிப்³பா³னகா³மினா ஏகேன மக்³கே³ன ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி. தேன வுத்தங் –
Athekadivasaṃ so dasaguṇagaṇārādhitapaṇḍito sumedhapaṇḍito uparipāsādavaratale rahogato hutvā pallaṅkaṃ ābhujitvā nisinno cintesi – ‘‘punabbhave paṭisandhiggahaṇaṃ nāma dukkhaṃ, tathā nibbattanibbattaṭṭhāne sarīrabhedanaṃ, ahañca jātidhammo, jarādhammo, byādhidhammo, maraṇadhammo, evaṃbhūtena mayā ajātiṃ ajaraṃ abyādhiṃ amaraṇaṃ sukhaṃ sivaṃ nibbānaṃ pariyesituṃ vaṭṭati, avassaṃ bhavacārakato muccitvā nibbānagāminā ekena maggena bhavitabba’’nti. Tena vuttaṃ –
6.
6.
‘‘ரஹோக³தோ நிஸீதி³த்வா, ஏவங் சிந்தேஸஹங் ததா³;
‘‘Rahogato nisīditvā, evaṃ cintesahaṃ tadā;
து³க்கோ² புனப்³ப⁴வோ நாம, ஸரீரஸ்ஸ ச பே⁴த³னங்.
Dukkho punabbhavo nāma, sarīrassa ca bhedanaṃ.
7.
7.
‘‘ஜாதித⁴ம்மோ ஜராத⁴ம்மோ, ப்³யாதி⁴த⁴ம்மோ ஸஹங் ததா³;
‘‘Jātidhammo jarādhammo, byādhidhammo sahaṃ tadā;
அஜரங் அமரங் கே²மங், பரியேஸிஸ்ஸாமி நிப்³பு³திங்.
Ajaraṃ amaraṃ khemaṃ, pariyesissāmi nibbutiṃ.
8.
8.
‘‘யங்னூனிமங் பூதிகாயங், நானாகுணபபூரிதங்;
‘‘Yaṃnūnimaṃ pūtikāyaṃ, nānākuṇapapūritaṃ;
ச²ட்³ட³யித்வான க³ச்செ²ய்யங், அனபெக்கோ² அனத்தி²கோ.
Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṃ, anapekkho anatthiko.
9.
9.
‘‘அத்தி² ஹேஹிதி ஸோ மக்³கோ³, ந ஸோ ஸக்கா ந ஹேதுயே;
‘‘Atthi hehiti so maggo, na so sakkā na hetuye;
பரியேஸிஸ்ஸாமி தங் மக்³க³ங், ப⁴வதோ பரிமுத்தியா’’தி.
Pariyesissāmi taṃ maggaṃ, bhavato parimuttiyā’’ti.
எத்த² பன கா³தா²ஸம்ப³ந்த⁴ஞ்ச அனுத்தானபதா³னமத்த²ஞ்ச வத்வாவ க³மிஸ்ஸாம. தத்த² ரஹோக³தோதி ரஹஸி க³தோ, ரஹஸி டா²னே நிஸின்னோ. ஏவங் சிந்தேஸஹந்தி ஏவங் சிந்தேஸிங் அஹங். ஏவந்தி இமினா சிந்தனாகாரங் த³ஸ்ஸேதி. ததா³தி தஸ்மிங் ஸுமேத⁴பண்டி³தகாலே. ‘‘ஏவங் சிந்தேஸஹ’’ந்தி ப⁴க³வா இமினா அத்தனா ஸத்³தி⁴ங் ஸுமேத⁴பண்டி³தங் ஏகத்தங் கரோதி. தஸ்மா ததா³ ஸோ ஸுமேதோ⁴ அஹமேவாதி பகாஸெந்தோ ‘‘ஏவங் சிந்தேஸஹங் ததா³’’தி ப⁴க³வா உத்தமபுரிஸவஸேனாஹ. ஜாதித⁴ம்மோதி ஜாதிஸபா⁴வோ. ஏஸ நயோ ஸேஸபதே³ஸுபி. நிப்³பு³திந்தி நிப்³பா³னங்.
Ettha pana gāthāsambandhañca anuttānapadānamatthañca vatvāva gamissāma. Tattha rahogatoti rahasi gato, rahasi ṭhāne nisinno. Evaṃ cintesahanti evaṃ cintesiṃ ahaṃ. Evanti iminā cintanākāraṃ dasseti. Tadāti tasmiṃ sumedhapaṇḍitakāle. ‘‘Evaṃ cintesaha’’nti bhagavā iminā attanā saddhiṃ sumedhapaṇḍitaṃ ekattaṃ karoti. Tasmā tadā so sumedho ahamevāti pakāsento ‘‘evaṃ cintesahaṃ tadā’’ti bhagavā uttamapurisavasenāha. Jātidhammoti jātisabhāvo. Esa nayo sesapadesupi. Nibbutinti nibbānaṃ.
யங்னூனாதி பரிவிதக்கனத்தே² நிபாதோ, யதி³ பனாஹந்தி அத்தோ². பூதிகாயந்தி பூதிபூ⁴தங் காயங். நானாகுணபபூரிதந்தி முத்த-கரீஸ-புப்³ப³லோஹித-பித்த-ஸெம்ஹ-கே²ளஸிங்கா⁴ணிகாதி³அனேககுணபபூரிதங். அனபெக்கோ²தி அனாலயோ. அத்தீ²தி அவஸ்ஸங் உபலப்³ப⁴தி. ஹேஹிதீதி ப⁴விஸ்ஸதி, பரிவிதக்கனவசனமித³ங். ந ஸோ ஸக்கா ந ஹேதுயேதி தேன மக்³கே³ன ந ஸக்கா ந ப⁴விதுங். ஸோ பன மக்³கோ³ ஹேதுயேதி ஹேதுபா⁴வாய ந ந ஹோதி, ஹேதுயேவாதி அத்தோ². ப⁴வதோ பரிமுத்தியாதி ப⁴வப³ந்த⁴னவிமுத்தியாதி அத்தோ².
Yaṃnūnāti parivitakkanatthe nipāto, yadi panāhanti attho. Pūtikāyanti pūtibhūtaṃ kāyaṃ. Nānākuṇapapūritanti mutta-karīsa-pubbalohita-pitta-semha-kheḷasiṅghāṇikādianekakuṇapapūritaṃ. Anapekkhoti anālayo. Atthīti avassaṃ upalabbhati. Hehitīti bhavissati, parivitakkanavacanamidaṃ. Na so sakkā na hetuyeti tena maggena na sakkā na bhavituṃ. So pana maggo hetuyeti hetubhāvāya na na hoti, hetuyevāti attho. Bhavato parimuttiyāti bhavabandhanavimuttiyāti attho.
இதா³னி அத்தனா பரிவிதக்கிதமத்த²ங் ஸம்பாத³யிதுங் ‘‘யதா²பீ’’தி ஆதி³மாஹ. யதா² ஹி லோகே து³க்க²ஸ்ஸ படிபக்க²பூ⁴தங் ஸுக²ங் நாம அத்தி², ஏவங் ப⁴வே ஸதி தப்படிபக்கே²ன விப⁴வேனாபி ப⁴விதப்³ப³ங் , யதா² ச உண்ஹே ஸதி தஸ்ஸ வூபஸமபூ⁴தங் ஸீதலம்பி அத்தி², ஏவங் ராகா³தி³அக்³கீ³னங் வூபஸமேன நிப்³பா³னேன ப⁴விதப்³ப³ங். யதா² ச பாபஸ்ஸ லாமகஸ்ஸ த⁴ம்மஸ்ஸ படிபக்க²பூ⁴தோ கல்யாணோ அனவஜ்ஜத⁴ம்மோபி அத்தி²யேவ, ஏவமேவ பாபிகாய ஜாதியா ஸதி ஸப்³ப³ஜாதிகே²பனதோ அஜாதிஸங்கா²தேன நிப்³பா³னேனாபி ப⁴விதப்³ப³மேவாதி. தேன வுத்தங் –
Idāni attanā parivitakkitamatthaṃ sampādayituṃ ‘‘yathāpī’’ti ādimāha. Yathā hi loke dukkhassa paṭipakkhabhūtaṃ sukhaṃ nāma atthi, evaṃ bhave sati tappaṭipakkhena vibhavenāpi bhavitabbaṃ , yathā ca uṇhe sati tassa vūpasamabhūtaṃ sītalampi atthi, evaṃ rāgādiaggīnaṃ vūpasamena nibbānena bhavitabbaṃ. Yathā ca pāpassa lāmakassa dhammassa paṭipakkhabhūto kalyāṇo anavajjadhammopi atthiyeva, evameva pāpikāya jātiyā sati sabbajātikhepanato ajātisaṅkhātena nibbānenāpi bhavitabbamevāti. Tena vuttaṃ –
10.
10.
‘‘யதா²பி து³க்கே² விஜ்ஜந்தே, ஸுக²ங் நாமபி விஜ்ஜதி;
‘‘Yathāpi dukkhe vijjante, sukhaṃ nāmapi vijjati;
ஏவங் ப⁴வே விஜ்ஜமானே, விப⁴வோபிச்சி²தப்³ப³கோ.
Evaṃ bhave vijjamāne, vibhavopicchitabbako.
11.
11.
‘‘யதா²பி உண்ஹே விஜ்ஜந்தே, அபரங் விஜ்ஜதி ஸீதலங்;
‘‘Yathāpi uṇhe vijjante, aparaṃ vijjati sītalaṃ;
ஏவங் திவித⁴க்³கி³ விஜ்ஜந்தே, நிப்³பா³னங் இச்சி²தப்³ப³கங்.
Evaṃ tividhaggi vijjante, nibbānaṃ icchitabbakaṃ.
12.
12.
‘‘யதா²பி பாபே விஜ்ஜந்தே, கல்யாணமபி விஜ்ஜதி;
‘‘Yathāpi pāpe vijjante, kalyāṇamapi vijjati;
ஏவமேவ ஜாதி விஜ்ஜந்தே, அஜாதிபிச்சி²தப்³ப³க’’ந்தி.
Evameva jāti vijjante, ajātipicchitabbaka’’nti.
தத்த² யதா²பீதி ஓபம்மத்தே² நிபாதோ. ஸுக²ந்தி காயிகசேதஸிகஸுக²ங், ஸுட்டு² து³க்க²ங் க²ணதீதி ஸுக²ங். ப⁴வேதி ஜனநே. விப⁴வோதி அஜனநங், ஜனநே விஜ்ஜமானே அஜனநத⁴ம்மோபி இச்சி²தப்³போ³. திவித⁴க்³கி³ விஜ்ஜந்தேதி திவிதே⁴ ராகா³தி³கே அக்³கி³ம்ஹி விஜ்ஜமானேதி அத்தோ². நிப்³பா³னந்தி தஸ்ஸ திவித⁴ஸ்ஸ ராகா³தி³அக்³கி³ஸ்ஸ நிப்³பா³பனங் உபஸமனங் நிப்³பா³னஞ்ச இச்சி²தப்³ப³ங். பாபேதி அகுஸலே லாமகே. கல்யாணமபீதி குஸலமபி. ஏவமேவாதி ஏவமேவங். ஜாதி விஜ்ஜந்தேதி ஜாதியா விஜ்ஜமானாயாதி அத்தோ². லிங்க³பே⁴த³ஞ்ச விப⁴த்திலோபஞ்ச கத்வா வுத்தங். அஜாதிபீதி ஜாதிகே²பனங் அஜாதினிப்³பா³னம்பி இச்சி²தப்³ப³ங்.
Tattha yathāpīti opammatthe nipāto. Sukhanti kāyikacetasikasukhaṃ, suṭṭhu dukkhaṃ khaṇatīti sukhaṃ. Bhaveti janane. Vibhavoti ajananaṃ, janane vijjamāne ajananadhammopi icchitabbo. Tividhaggi vijjanteti tividhe rāgādike aggimhi vijjamāneti attho. Nibbānanti tassa tividhassa rāgādiaggissa nibbāpanaṃ upasamanaṃ nibbānañca icchitabbaṃ. Pāpeti akusale lāmake. Kalyāṇamapīti kusalamapi. Evamevāti evamevaṃ. Jāti vijjanteti jātiyā vijjamānāyāti attho. Liṅgabhedañca vibhattilopañca katvā vuttaṃ. Ajātipīti jātikhepanaṃ ajātinibbānampi icchitabbaṃ.
அதா²ஹங் பரம்பி சிந்தேஸிங் – ‘‘யதா² நாம கூ³த²ராஸிம்ஹி நிமுக்³கே³ன புரிஸேன தூ³ரதோவ கமலகுவலயபுண்ட³ரீகஸண்ட³மண்டி³தங் விமலஸலிலங் தளாகங் தி³ஸ்வா – ‘கதரேன நு கோ² மக்³கே³ன தத்த² க³ந்தப்³ப³’ந்தி தளாகங் க³வேஸிதுங் யுத்தங். யங் தஸ்ஸ அக³வேஸனங், ந ஸோ தஸ்ஸ தளாகஸ்ஸ தோ³ஸோ, தஸ்ஸ புரிஸஸ்ஸேவ தோ³ஸோ. ஏவமேவ கிலேஸமலதோ⁴வனே அமதமஹாதளாகே விஜ்ஜமானே யங் தஸ்ஸ அக³வேஸனங், ந ஸோ அமதஸங்கா²தஸ்ஸ நிப்³பா³னமஹாதளாகஸ்ஸ தோ³ஸோ, புரிஸஸ்ஸேவ தோ³ஸோ. யதா² பன சோரேஹி ஸங்பரிவாரிதோ புரிஸோ பலாயனமக்³கே³ விஜ்ஜமானேபி ஸசே ஸோ ந பலாயதி, ந ஸோ தஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ தோ³ஸோ, தஸ்ஸ புரிஸஸ்ஸேவ தோ³ஸோ. ஏவமேவ கிலேஸசோரேஹி பரிவாரெத்வா க³ஹிதஸ்ஸ புரிஸஸ்ஸ விஜ்ஜமானேயேவ நிப்³பா³னமஹானக³ரகா³மிம்ஹி ஸிவே மஹாமக்³கே³ தஸ்ஸ மக்³க³ஸ்ஸ அக³வேஸனங் நாம ந மக்³க³ஸ்ஸ தோ³ஸோ, புரிஸஸ்ஸேவ தோ³ஸோ. யதா² ப்³யாதி⁴பீளிதோ புரிஸோ விஜ்ஜமானே ப்³யாதி⁴திகிச்ச²கே வேஜ்ஜே ஸசே தங் வேஜ்ஜங் க³வேஸித்வா தங் ப்³யாதி⁴ங் ந திகிச்சா²பேதி, ந ஸோ வேஜ்ஜஸ்ஸ தோ³ஸோ, தஸ்ஸ புரிஸஸ்ஸேவ தோ³ஸோ. ஏவமேவ பன யோ கிலேஸப்³யாதி⁴பரிபீளிதோ கிலேஸவூபஸமமக்³க³கோவித³ங் விஜ்ஜமானமேவ ஆசரியங் ந க³வேஸதி, தஸ்ஸேவ தோ³ஸோ, ந கிலேஸப்³யாதி⁴வினாயகஸ்ஸ ஆசரியஸ்ஸ தோ³ஸோ’’தி. தேன வுத்தங் –
Athāhaṃ parampi cintesiṃ – ‘‘yathā nāma gūtharāsimhi nimuggena purisena dūratova kamalakuvalayapuṇḍarīkasaṇḍamaṇḍitaṃ vimalasalilaṃ taḷākaṃ disvā – ‘katarena nu kho maggena tattha gantabba’nti taḷākaṃ gavesituṃ yuttaṃ. Yaṃ tassa agavesanaṃ, na so tassa taḷākassa doso, tassa purisasseva doso. Evameva kilesamaladhovane amatamahātaḷāke vijjamāne yaṃ tassa agavesanaṃ, na so amatasaṅkhātassa nibbānamahātaḷākassa doso, purisasseva doso. Yathā pana corehi saṃparivārito puriso palāyanamagge vijjamānepi sace so na palāyati, na so tassa maggassa doso, tassa purisasseva doso. Evameva kilesacorehi parivāretvā gahitassa purisassa vijjamāneyeva nibbānamahānagaragāmimhi sive mahāmagge tassa maggassa agavesanaṃ nāma na maggassa doso, purisasseva doso. Yathā byādhipīḷito puriso vijjamāne byādhitikicchake vejje sace taṃ vejjaṃ gavesitvā taṃ byādhiṃ na tikicchāpeti, na so vejjassa doso, tassa purisasseva doso. Evameva pana yo kilesabyādhiparipīḷito kilesavūpasamamaggakovidaṃ vijjamānameva ācariyaṃ na gavesati, tasseva doso, na kilesabyādhivināyakassa ācariyassa doso’’ti. Tena vuttaṃ –
13.
13.
‘‘யதா² கூ³த²க³தோ புரிஸோ, தளாகங் தி³ஸ்வான பூரிதங்;
‘‘Yathā gūthagato puriso, taḷākaṃ disvāna pūritaṃ;
ந க³வேஸதி தங் தளாகங், ந தோ³ஸோ தளாகஸ்ஸ ஸோ.
Na gavesati taṃ taḷākaṃ, na doso taḷākassa so.
14.
14.
‘‘ஏவங் கிலேஸமலதோ⁴வங், விஜ்ஜந்தே அமதந்தளே;
‘‘Evaṃ kilesamaladhovaṃ, vijjante amatantaḷe;
ந க³வேஸதி தங் தளாகங், ந தோ³ஸோ அமதந்தளே.
Na gavesati taṃ taḷākaṃ, na doso amatantaḷe.
15.
15.
‘‘யதா² அரீஹி பரிருத்³தோ⁴, விஜ்ஜந்தே க³மனம்பதே²;
‘‘Yathā arīhi pariruddho, vijjante gamanampathe;
ந பலாயதி ஸோ புரிஸோ, ந தோ³ஸோ அஞ்ஜஸஸ்ஸ ஸோ.
Na palāyati so puriso, na doso añjasassa so.
16.
16.
‘‘ஏவங் கிலேஸபரிருத்³தோ⁴, விஜ்ஜமானே ஸிவே பதே²;
‘‘Evaṃ kilesapariruddho, vijjamāne sive pathe;
ந க³வேஸதி தங் மக்³க³ங், ந தோ³ஸோ ஸிவமஞ்ஜஸே.
Na gavesati taṃ maggaṃ, na doso sivamañjase.
17.
17.
‘‘யதா²பி ப்³யாதி⁴தோ புரிஸோ, விஜ்ஜமானே திகிச்ச²கே;
‘‘Yathāpi byādhito puriso, vijjamāne tikicchake;
ந திகிச்சா²பேதி தங் ப்³யாதி⁴ங், ந தோ³ஸோ ஸோ திகிச்ச²கே.
Na tikicchāpeti taṃ byādhiṃ, na doso so tikicchake.
18.
18.
‘‘ஏவங் கிலேஸப்³யாதீ⁴ஹி, து³க்கி²தோ பதிபீளிதோ;
‘‘Evaṃ kilesabyādhīhi, dukkhito patipīḷito;
ந க³வேஸதி தங் ஆசரியங், ந தோ³ஸோ ஸோ வினாயகே’’தி.
Na gavesati taṃ ācariyaṃ, na doso so vināyake’’ti.
தத்த² கூ³த²க³தோதி கூ³த²கூபக³தோ, கூ³தே²ன க³தோ மக்கி²தோ வா. கிலேஸமலதோ⁴வந்தி கிலேஸமலஸோத⁴னே, பு⁴ம்மத்தே² பச்சத்தவசனங். அமதந்தளேதி அமதஸங்கா²தஸ்ஸ தளாகஸ்ஸ, ஸாமிஅத்தே² பு⁴ம்மவசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங், அனுஸ்ஸரங் பக்கி²பித்வா வுத்தங். அரீஹீதி பச்சத்தி²கேஹி. பரிருத்³தோ⁴தி ஸமந்ததோ நிருத்³தோ⁴. க³மனம்பதே²தி க³மனபதே². ச²ந்தா³வினாஸத்த²ங் அனுஸ்ஸராக³மனங் கத்வா வுத்தங். ந பலாயதீதி யதி³ ந பலாயெய்ய. ஸோ புரிஸோதி ஸோ சோரேஹி பரிருத்³தோ⁴ புரிஸோ. அஞ்ஜஸஸ்ஸாதி மக்³க³ஸ்ஸ. மக்³க³ஸ்ஸ ஹி –
Tattha gūthagatoti gūthakūpagato, gūthena gato makkhito vā. Kilesamaladhovanti kilesamalasodhane, bhummatthe paccattavacanaṃ. Amatantaḷeti amatasaṅkhātassa taḷākassa, sāmiatthe bhummavacanaṃ daṭṭhabbaṃ, anussaraṃ pakkhipitvā vuttaṃ. Arīhīti paccatthikehi. Pariruddhoti samantato niruddho. Gamanampatheti gamanapathe. Chandāvināsatthaṃ anussarāgamanaṃ katvā vuttaṃ. Na palāyatīti yadi na palāyeyya. So purisoti so corehi pariruddho puriso. Añjasassāti maggassa. Maggassa hi –
‘‘மக்³கோ³ பந்தோ² பதோ² பஜ்ஜோ, அஞ்ஜஸங் வடுமாயனங்;
‘‘Maggo pantho patho pajjo, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ;
நாவா உத்தரஸேது ச, குல்லோ ச பி⁴ஸி ஸங்கமோ’’தி. (சூளனி॰ பாராயனத்து²திகா³தா²னித்³தே³ஸ 101) –
Nāvā uttarasetu ca, kullo ca bhisi saṅkamo’’ti. (cūḷani. pārāyanatthutigāthāniddesa 101) –
ப³ஹூனி நாமானி. ஸ்வாயமித⁴ அஞ்ஜஸனாமேன வுத்தோ. ஸிவேதி ஸப்³பு³பத்³த³வாபா⁴வதோ ஸிவே. ஸிவமஞ்ஜஸேதி ஸிவஸ்ஸ அஞ்ஜஸஸ்ஸாதி அத்தோ². திகிச்ச²கேதி வேஜ்ஜே. ந திகிச்சா²பேதீதி ந திகிச்சா²பெய்ய. ந தோ³ஸோ ஸோ திகிச்ச²கேதி திகிச்ச²கஸ்ஸ தோ³ஸோ நத்தி², ப்³யாதி⁴தஸ்ஸேவ தோ³ஸோதி அத்தோ². து³க்கி²தோதி ஸஞ்ஜாதகாயிகசேதஸிகது³க்கோ². ஆசரியந்தி மொக்க²மக்³கா³சரியங். வினாயகேதி ஆசரியஸ்ஸ.
Bahūni nāmāni. Svāyamidha añjasanāmena vutto. Siveti sabbupaddavābhāvato sive. Sivamañjaseti sivassa añjasassāti attho. Tikicchaketi vejje. Na tikicchāpetīti na tikicchāpeyya. Na doso so tikicchaketi tikicchakassa doso natthi, byādhitasseva dosoti attho. Dukkhitoti sañjātakāyikacetasikadukkho. Ācariyanti mokkhamaggācariyaṃ. Vināyaketi ācariyassa.
ஏவங் பனாஹங் சிந்தெத்வா உத்தரிம்பி ஏவங் சிந்தேஸிங் – ‘‘யதா²பி மண்ட³னகஜாதிகோ புரிஸோ கண்டே² ஆஸத்தங் குணபங் ச²ட்³டெ³த்வா ஸுகீ² க³ச்செ²ய்ய, ஏவங் மயாபி இமங் பூதிகாயங் ச²ட்³டெ³த்வா அனபெக்கே²ன நிப்³பா³னமஹானக³ரங் பவிஸிதப்³ப³ங். யதா² ச நரனாரியோ உக்காரபூ⁴மியங் உச்சாரபஸ்ஸாவங் கத்வா ந தங் உச்ச²ங்கே³ன வா ஆதா³ய த³ஸந்தே வா வேடெ²த்வா ஆதா³ய க³ச்ச²ந்தி, அத² கோ² ஜிகு³ச்ச²மானா ஓலோகேதும்பி அனிச்ச²ந்தா அனபெக்கா² ச²ட்³டெ³த்வா க³ச்ச²ந்தி, ஏவங் மயாபி இமங் பூதிகாயங் அனபெக்கே²ன ச²ட்³டெ³த்வா அமதங் நிப்³பா³னநக³ரங் பவிஸிதுங் வட்டதி. யதா² ச நாவிகா நாம ஜஜ்ஜரங் நாவங் உத³ககா³ஹினிங் ச²ட்³டெ³த்வா அனபெக்கா²வ க³ச்ச²ந்தி, ஏவமஹம்பி இமங் நவஹி வணமுகே²ஹி பக்³க⁴ரந்தங் காயங் ச²ட்³டெ³த்வா அனபெக்கோ² நிப்³பா³னமஹானக³ரங் பவிஸிஸ்ஸாமி . யதா² ச கோசி புரிஸோ முத்தாமணிவேளுரியாதீ³னி நானாவிதா⁴னி ரதனானி ஆதா³ய சோரேஹி ஸத்³தி⁴ங் மக்³க³ங் க³ச்ச²ந்தோ அத்தனோ ரதனவினாஸப⁴யேன தே சோரே ச²ட்³டெ³த்வா கே²மங் மக்³க³ங் க³ண்ஹாதி, ஏவமயம்பி பூதிகாயோ ரதனவிலோபகசோரஸதி³ஸோ. ஸசாஹங் எத்த² தண்ஹங் கரிஸ்ஸாமி, அரியமக்³க³குஸலத⁴ம்மரதனானி மே நஸ்ஸிஸ்ஸந்தி, தஸ்மா மயா இமங் மஹாசோரஸதி³ஸங் கரஜகாயங் ச²ட்³டெ³த்வா நிப்³பா³னமஹானக³ரங் பவிஸிதுங் வட்டதீ’’தி. தேன வுத்தங் –
Evaṃ panāhaṃ cintetvā uttarimpi evaṃ cintesiṃ – ‘‘yathāpi maṇḍanakajātiko puriso kaṇṭhe āsattaṃ kuṇapaṃ chaḍḍetvā sukhī gaccheyya, evaṃ mayāpi imaṃ pūtikāyaṃ chaḍḍetvā anapekkhena nibbānamahānagaraṃ pavisitabbaṃ. Yathā ca naranāriyo ukkārabhūmiyaṃ uccārapassāvaṃ katvā na taṃ ucchaṅgena vā ādāya dasante vā veṭhetvā ādāya gacchanti, atha kho jigucchamānā oloketumpi anicchantā anapekkhā chaḍḍetvā gacchanti, evaṃ mayāpi imaṃ pūtikāyaṃ anapekkhena chaḍḍetvā amataṃ nibbānanagaraṃ pavisituṃ vaṭṭati. Yathā ca nāvikā nāma jajjaraṃ nāvaṃ udakagāhiniṃ chaḍḍetvā anapekkhāva gacchanti, evamahampi imaṃ navahi vaṇamukhehi paggharantaṃ kāyaṃ chaḍḍetvā anapekkho nibbānamahānagaraṃ pavisissāmi . Yathā ca koci puriso muttāmaṇiveḷuriyādīni nānāvidhāni ratanāni ādāya corehi saddhiṃ maggaṃ gacchanto attano ratanavināsabhayena te core chaḍḍetvā khemaṃ maggaṃ gaṇhāti, evamayampi pūtikāyo ratanavilopakacorasadiso. Sacāhaṃ ettha taṇhaṃ karissāmi, ariyamaggakusaladhammaratanāni me nassissanti, tasmā mayā imaṃ mahācorasadisaṃ karajakāyaṃ chaḍḍetvā nibbānamahānagaraṃ pavisituṃ vaṭṭatī’’ti. Tena vuttaṃ –
19.
19.
‘‘யதா²பி குணபங் புரிஸோ, கண்டே² ப³த்³த⁴ங் ஜிகு³ச்சி²ய;
‘‘Yathāpi kuṇapaṃ puriso, kaṇṭhe baddhaṃ jigucchiya;
மோசயித்வான க³ச்செ²ய்ய, ஸுகீ² ஸேரீ ஸயங்வஸீ.
Mocayitvāna gaccheyya, sukhī serī sayaṃvasī.
20.
20.
‘‘ததே²விமங் பூதிகாயங், நானாகுணபஸஞ்சயங்;
‘‘Tathevimaṃ pūtikāyaṃ, nānākuṇapasañcayaṃ;
ச²ட்³ட³யித்வான க³ச்செ²ய்யங், அனபெக்கோ² அனத்தி²கோ.
Chaḍḍayitvāna gaccheyyaṃ, anapekkho anatthiko.
21.
21.
‘‘யதா² உச்சாரட்டா²னம்ஹி, கரீஸங் நரனாரியோ;
‘‘Yathā uccāraṭṭhānamhi, karīsaṃ naranāriyo;
ச²ட்³ட³யித்வான க³ச்ச²ந்தி, அனபெக்கா² அனத்தி²கா.
Chaḍḍayitvāna gacchanti, anapekkhā anatthikā.
22.
22.
‘‘ஏவமேவாஹங் இமங் காயங், நானாகுணபபூரிதங்;
‘‘Evamevāhaṃ imaṃ kāyaṃ, nānākuṇapapūritaṃ;
ச²ட்³ட³யித்வான க³ச்சி²ஸ்ஸங், வச்சங் கத்வா யதா² குடிங்.
Chaḍḍayitvāna gacchissaṃ, vaccaṃ katvā yathā kuṭiṃ.
23.
23.
‘‘யதா²பி ஜஜ்ஜரங் நாவங், பலுக்³க³ங் உத³கா³ஹினிங்;
‘‘Yathāpi jajjaraṃ nāvaṃ, paluggaṃ udagāhiniṃ;
ஸாமீ ச²ட்³டெ³த்வா க³ச்ச²ந்தி, அனபெக்கா² அனத்தி²கா.
Sāmī chaḍḍetvā gacchanti, anapekkhā anatthikā.
24.
24.
‘‘ஏவமேவாஹங் இமங் காயங், நவச்சி²த்³த³ங் து⁴வஸ்ஸவங்;
‘‘Evamevāhaṃ imaṃ kāyaṃ, navacchiddaṃ dhuvassavaṃ;
ச²ட்³ட³யித்வான க³ச்சி²ஸ்ஸங், ஜிண்ணனாவங்வ ஸாமிகா.
Chaḍḍayitvāna gacchissaṃ, jiṇṇanāvaṃva sāmikā.
25.
25.
‘‘யதா²பி புரிஸோ சோரேஹி, க³ச்ச²ந்தோ ப⁴ண்ட³மாதி³ய;
‘‘Yathāpi puriso corehi, gacchanto bhaṇḍamādiya;
ப⁴ண்ட³ச்சே²த³ப⁴யங் தி³ஸ்வா, ச²ட்³ட³யித்வான க³ச்ச²தி.
Bhaṇḍacchedabhayaṃ disvā, chaḍḍayitvāna gacchati.
26.
26.
‘‘ஏவமேவ இமங் காயோ, மஹாசோரஸமோ விய;
‘‘Evameva imaṃ kāyo, mahācorasamo viya;
பஹாயிமங் க³மிஸ்ஸாமி, குஸலச்சே²த³னாப⁴யா’’தி.
Pahāyimaṃ gamissāmi, kusalacchedanābhayā’’ti.
தத்த² யதா²பி குணபங் புரிஸோதி யதா²பி த³ஹரோ யுவா மண்ட³னகஜாதிகோ புரிஸோ அஹிகுணபேன வா குக்குரகுணபேன வா மனுஸ்ஸகுணபேன வா கண்டே² ஆஸத்தேன அட்டீயித்வா ஹராயித்வா ஜிகு³ச்சி²த்வா தங் குணபங் மோசெத்வா க³ச்செ²ய்ய. ஸுகீ²தி ஸுகி²தோ. ஸேரீதி யதி²ச்ச²கவிஹாரீ. நானாகுணபஸஞ்சயந்தி அனேகவித⁴குணபராஸிபூ⁴தங் ‘‘நானாகுணபபூரித’’ந்திபி பாடோ².
Tattha yathāpi kuṇapaṃ purisoti yathāpi daharo yuvā maṇḍanakajātiko puriso ahikuṇapena vā kukkurakuṇapena vā manussakuṇapena vā kaṇṭhe āsattena aṭṭīyitvā harāyitvā jigucchitvā taṃ kuṇapaṃ mocetvā gaccheyya. Sukhīti sukhito. Serīti yathicchakavihārī. Nānākuṇapasañcayanti anekavidhakuṇaparāsibhūtaṃ ‘‘nānākuṇapapūrita’’ntipi pāṭho.
உச்சாரட்டா²னம்ஹீதி உச்சாரெந்தி வச்சங் கரொந்தி எத்தா²தி உச்சாரோ, உச்சாரோ ச ஸோ டா²னங் சேதி உச்சாரட்டா²னங். அத² வா உஸ்ஸாஸிய்யதீதி உஸ்ஸாஸோ, வச்சஸ்ஸேதங் நாமங், தஸ்ஸ டா²னங் உஸ்ஸாஸட்டா²னங், தஸ்மிங் உஸ்ஸாஸட்டா²னம்ஹி, உக்காரட்டா²னேதி அத்தோ². வச்சங் கத்வா யதா² குடிந்தி வச்சங் கத்வா குடிங் நரனாரியோ வியாதி அத்தோ².
Uccāraṭṭhānamhīti uccārenti vaccaṃ karonti etthāti uccāro, uccāro ca so ṭhānaṃ ceti uccāraṭṭhānaṃ. Atha vā ussāsiyyatīti ussāso, vaccassetaṃ nāmaṃ, tassa ṭhānaṃ ussāsaṭṭhānaṃ, tasmiṃ ussāsaṭṭhānamhi, ukkāraṭṭhāneti attho. Vaccaṃ katvā yathā kuṭinti vaccaṃ katvā kuṭiṃ naranāriyo viyāti attho.
ஜஜ்ஜரந்தி ஜிண்ணங். பலுக்³க³ந்தி பலுஜ்ஜந்திங், விகிரந்திந்தி அத்தோ². உத³கா³ஹினிந்தி உத³ககா³ஹினிங் . ஸாமீதி நாவாஸாமிகா. நவச்சி²த்³த³ந்தி சக்கு²ஸோதாதீ³ஹி நவஹி வணமுகே²ஹி சி²த்³தா³வச்சி²த்³தே³ஹி யுத்தத்தா நவச்சி²த்³த³ங். து⁴வஸ்ஸவந்தி து⁴வனிஸ்ஸந்த³ங், நிச்சங் பக்³க⁴ரணாஸுசிந்தி அத்தோ².
Jajjaranti jiṇṇaṃ. Palugganti palujjantiṃ, vikirantinti attho. Udagāhininti udakagāhiniṃ . Sāmīti nāvāsāmikā. Navacchiddanti cakkhusotādīhi navahi vaṇamukhehi chiddāvacchiddehi yuttattā navacchiddaṃ. Dhuvassavanti dhuvanissandaṃ, niccaṃ paggharaṇāsucinti attho.
ப⁴ண்ட³மாதி³யாதி யங்கிஞ்சி ரதனாதி³கங் ப⁴ண்ட³ங் ஆதி³ய. ப⁴ண்ட³ச்சே²த³ப⁴யங் தி³ஸ்வாதி ப⁴ண்ட³ஸ்ஸ அச்சி²ந்த³னேன ப⁴யங் தி³ஸ்வாதி அத்தோ². ஏவமேவாதி ஸோ ப⁴ண்ட³மாதா³ய க³ச்ச²ந்தோ புரிஸோ விய. அயங் காயோதி அயங் பன குச்சி²தானங் பரமஜேகு³ச்சா²னங் ஆயோதி காயோ. ஆயோதி உபத்திட்டா²னங். ஆயந்தி ததோதி ஆயோ, குச்சி²தா கேஸாத³யோ. இதி குச்சி²தானங் கேஸாதீ³னங் ஆயோதி காயோ. மஹாசோரஸமோ வியாதி சக்கு²ஆதீ³ஹி ரூபாதீ³ஸு பியரூபேஸு ஸாரஜ்ஜனாதி³வஸேன பாணாதிபாதாதி³ன்னாதா³னாதி³சோரோ ஹுத்வா ஸப்³ப³குஸலங் விலும்பதீதி மஹாசோரஸமோ. தஸ்மா யதா² ஸோ ரதனப⁴ண்ட³மாதா³ய சோரேஹி ஸத்³தி⁴ங் க³ச்ச²ந்தோ புரிஸோ தே சோரே பஹாய க³ச்ச²தி, ஏவமேவாஹம்பி இமங் மஹாசோரஸமங் காயங் பஹாய அத்தனோ ஸொத்தி²பா⁴வகரங் மக்³க³ங் க³வேஸிதுங் க³மிஸ்ஸாமீதி அத்த²ஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³. குஸலச்சே²த³னாப⁴யாதி குஸலத⁴ம்மவிலோபனப⁴யேனாதி அத்தோ².
Bhaṇḍamādiyāti yaṃkiñci ratanādikaṃ bhaṇḍaṃ ādiya. Bhaṇḍacchedabhayaṃdisvāti bhaṇḍassa acchindanena bhayaṃ disvāti attho. Evamevāti so bhaṇḍamādāya gacchanto puriso viya. Ayaṃ kāyoti ayaṃ pana kucchitānaṃ paramajegucchānaṃ āyoti kāyo. Āyoti upattiṭṭhānaṃ. Āyanti tatoti āyo, kucchitā kesādayo. Iti kucchitānaṃ kesādīnaṃ āyoti kāyo. Mahācorasamo viyāti cakkhuādīhi rūpādīsu piyarūpesu sārajjanādivasena pāṇātipātādinnādānādicoro hutvā sabbakusalaṃ vilumpatīti mahācorasamo. Tasmā yathā so ratanabhaṇḍamādāya corehi saddhiṃ gacchanto puriso te core pahāya gacchati, evamevāhampi imaṃ mahācorasamaṃ kāyaṃ pahāya attano sotthibhāvakaraṃ maggaṃ gavesituṃ gamissāmīti atthasambandho veditabbo. Kusalacchedanābhayāti kusaladhammavilopanabhayenāti attho.
அதே²வங் ஸுமேத⁴பண்டி³தோ நானாவிதா⁴ஹி உபமாஹி நெக்க²ம்மகாரணங் சிந்தெத்வா புனபி சிந்தேஸி – ‘‘இமங் மஹாத⁴னராஸிங் ஸங்ஹரித்வா மய்ஹங் பிதுபிதாமஹாத³யோ பரலோகங் க³ச்ச²ந்தா ஏககஹாபணம்பி க³ஹெத்வா ந க³தா, மயா பன க³ஹெத்வா க³மனகாரணங் காதுங் வட்டதீ’’தி க³ந்த்வா ரஞ்ஞோ ஆரோசேஸி – ‘‘அஹங், மஹாராஜ, ஜாதிஜராதீ³ஹி உபத்³து³தஹத³யோ அகா³ரஸ்மா அனகா³ரியங் பப்³ப³ஜிஸ்ஸாமி, மய்ஹங் அனேககோடிஸதஸஹஸ்ஸங் த⁴னங் அத்தி², தங் தே³வோ படிபஜ்ஜதூ’’தி. ராஜா ஆஹ – ‘‘ந மய்ஹங் தே த⁴னேன அத்தோ², த்வங்யேவ யதி²ச்ச²கங் கரோஹீ’’தி.
Athevaṃ sumedhapaṇḍito nānāvidhāhi upamāhi nekkhammakāraṇaṃ cintetvā punapi cintesi – ‘‘imaṃ mahādhanarāsiṃ saṃharitvā mayhaṃ pitupitāmahādayo paralokaṃ gacchantā ekakahāpaṇampi gahetvā na gatā, mayā pana gahetvā gamanakāraṇaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti gantvā rañño ārocesi – ‘‘ahaṃ, mahārāja, jātijarādīhi upaddutahadayo agārasmā anagāriyaṃ pabbajissāmi, mayhaṃ anekakoṭisatasahassaṃ dhanaṃ atthi, taṃ devo paṭipajjatū’’ti. Rājā āha – ‘‘na mayhaṃ te dhanena attho, tvaṃyeva yathicchakaṃ karohī’’ti.
ஸோ ச ‘‘ஸாது⁴ தே³வா’’தி நக³ரே பே⁴ரிங் சராபெத்வா மஹாஜனஸ்ஸ தா³னங் த³த்வா வத்து²காமே ச கிலேஸகாமே ச பஹாய அமரவரனக³ரஸதி³ஸதோ அமரனக³ரதோ நிக்க²மித்வா ஏககோவ நானாமிக³க³ணவந்தே ஹிமவந்தே த⁴ம்மிகங் நாம பப்³ப³தங் நிஸ்ஸாய அஸ்ஸமங் கத்வா தத்த² பண்ணஸாலங் கத்வா பஞ்சதோ³ஸவிவஜ்ஜிதங் சங்கமங் மாபெத்வா அட்ட²கு³ணஸமுபேதங் அபி⁴ஞ்ஞாப³லங் ஸமாஹரிதுங் நவதோ³ஸஸமன்னாக³தங் ஸாடகங் பஜஹித்வா த்³வாத³ஸகு³ணமுபாக³தங் வாகசீரங் நிவாஸெத்வா பப்³ப³ஜி. ஏவங் பன ஸோ பப்³ப³ஜிதோ அட்ட²தோ³ஸஸமாகிண்ணங் பண்ணஸாலங் பஹாய த³ஸகு³ணஸமன்னாக³தங் ருக்க²மூலங் உபக³ந்த்வா ஸப்³ப³த⁴ஞ்ஞவிகதிங் பஹாய பவத்தப²லபோ⁴ஜனோ ஹுத்வா நிஸஜ்ஜட்டா²னசங்கமனவஸேன பதா⁴னங் பத³ஹந்தோ ஸத்தாஹப்³ப⁴ந்தரேயேவ அட்ட²ன்னங் ஸமாபத்தீனங் பஞ்சன்னஞ்ச அபி⁴ஞ்ஞானங் லாபீ⁴ அஹோஸி. தேன வுத்தங் –
So ca ‘‘sādhu devā’’ti nagare bheriṃ carāpetvā mahājanassa dānaṃ datvā vatthukāme ca kilesakāme ca pahāya amaravaranagarasadisato amaranagarato nikkhamitvā ekakova nānāmigagaṇavante himavante dhammikaṃ nāma pabbataṃ nissāya assamaṃ katvā tattha paṇṇasālaṃ katvā pañcadosavivajjitaṃ caṅkamaṃ māpetvā aṭṭhaguṇasamupetaṃ abhiññābalaṃ samāharituṃ navadosasamannāgataṃ sāṭakaṃ pajahitvā dvādasaguṇamupāgataṃ vākacīraṃ nivāsetvā pabbaji. Evaṃ pana so pabbajito aṭṭhadosasamākiṇṇaṃ paṇṇasālaṃ pahāya dasaguṇasamannāgataṃ rukkhamūlaṃ upagantvā sabbadhaññavikatiṃ pahāya pavattaphalabhojano hutvā nisajjaṭṭhānacaṅkamanavasena padhānaṃ padahanto sattāhabbhantareyeva aṭṭhannaṃ samāpattīnaṃ pañcannañca abhiññānaṃ lābhī ahosi. Tena vuttaṃ –
27.
27.
‘‘ஏவாஹங் சிந்தயித்வான, நேககோடிஸதங் த⁴னங்;
‘‘Evāhaṃ cintayitvāna, nekakoṭisataṃ dhanaṃ;
நாதா²னாதா²னங் த³த்வான, ஹிமவந்தமுபாக³மிங்.
Nāthānāthānaṃ datvāna, himavantamupāgamiṃ.
28.
28.
‘‘ஹிமவந்தஸ்ஸாவிதூ³ரே, த⁴ம்மிகோ நாம பப்³ப³தோ;
‘‘Himavantassāvidūre, dhammiko nāma pabbato;
அஸ்ஸமோ ஸுகதோ மய்ஹங், பண்ணஸாலா ஸுமாபிதா.
Assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā.
29.
29.
‘‘சங்கமங் தத்த² மாபேஸிங், பஞ்சதோ³ஸவிவஜ்ஜிதங்.
‘‘Caṅkamaṃ tattha māpesiṃ, pañcadosavivajjitaṃ.
அட்ட²கு³ணஸமுபேதங், அபி⁴ஞ்ஞாப³லமாஹரிங்.
Aṭṭhaguṇasamupetaṃ, abhiññābalamāhariṃ.
30.
30.
‘‘ஸாடகங் பஜஹிங் தத்த², நவதோ³ஸமுபாக³தங்;
‘‘Sāṭakaṃ pajahiṃ tattha, navadosamupāgataṃ;
வாகசீரங் நிவாஸேஸிங், த்³வாத³ஸகு³ணமுபாக³தங்.
Vākacīraṃ nivāsesiṃ, dvādasaguṇamupāgataṃ.
31.
31.
‘‘அட்ட²தோ³ஸஸமாகிண்ணங், பஜஹிங் பண்ணஸாலகங்;
‘‘Aṭṭhadosasamākiṇṇaṃ, pajahiṃ paṇṇasālakaṃ;
உபாக³மிங் ருக்க²மூலங், கு³ணே த³ஸஹுபாக³தங்.
Upāgamiṃ rukkhamūlaṃ, guṇe dasahupāgataṃ.
32.
32.
‘‘வாபிதங் ரோபிதங் த⁴ஞ்ஞங், பஜஹிங் நிரவஸேஸதோ;
‘‘Vāpitaṃ ropitaṃ dhaññaṃ, pajahiṃ niravasesato;
அனேககு³ணஸம்பன்னங், பவத்தப²லமாதி³யிங்.
Anekaguṇasampannaṃ, pavattaphalamādiyiṃ.
33.
33.
‘‘தத்த²ப்பதா⁴னங் பத³ஹிங், நிஸ்ஸஜ்ஜட்டா²னசங்கமே;
‘‘Tatthappadhānaṃ padahiṃ, nissajjaṭṭhānacaṅkame;
அப்³ப⁴ந்தரம்ஹி ஸத்தாஹே, அபி⁴ஞ்ஞாப³லபாபுணி’’ந்தி.
Abbhantaramhi sattāhe, abhiññābalapāpuṇi’’nti.
தத்த² ஏவாஹந்தி ஏவங் அஹங், ஹெட்டா² வுத்தப்பகாரேன சிந்தெத்வாதி அத்தோ². நாதா²னாதா²னந்தி ஸனாதா²னமனாதா²னஞ்ச அட்³டா⁴னஞ்சேவ த³லித்³தா³னஞ்ச ‘‘அத்தி²கா க³ண்ஹந்தூ’’தி ஸஹ கொட்டா²கா³ரேஹி த³த்வாதி அத்தோ². ஹிமவந்தஸ்ஸாவிதூ³ரேதி ஹிமவந்தபப்³ப³தராஜஸ்ஸ அவிதூ³ரே ஸமீபே. த⁴ம்மிகோ நாம பப்³ப³தோதி ஏவங்னாமகோ பப்³ப³தோ. கஸ்மா பனாயங் த⁴ம்மிகோதி? யேபு⁴ய்யேன பன போ³தி⁴ஸத்தா இஸிபப்³ப³ஜ்ஜங் பப்³ப³ஜித்வா தங் பப்³ப³தங் உபனிஸ்ஸாய அபி⁴ஞ்ஞாயோ நிப்³ப³த்தெத்வா ஸமணத⁴ம்மங் அகங்ஸு. தஸ்மா ஸமணத⁴ம்மஸ்ஸ நிஸ்ஸயபூ⁴தத்தா ‘‘த⁴ம்மிகோ’’த்வேவ பாகடோ அஹோஸி. அஸ்ஸமோ ஸுகதோ மய்ஹந்திஆதி³னா ஸுமேத⁴பண்டி³தேன அஸ்ஸமபண்ணஸாலா சங்கமா ஸஹத்தா² மாபிதா விய வுத்தா, ந ச பன ஸஹத்தா² மாபிதா, கிந்து ஸக்கேன தே³வேன பேஸிதே விஸ்ஸகம்முனா தே³வபுத்தேன நிம்மிதா. ப⁴க³வா பன ததா³ அத்தனோ புஞ்ஞானுபா⁴வேன நிப்³ப³த்தங் தங் ஸம்பத³ங் ஸந்தா⁴ய – ‘‘ஸாரிபுத்த, தஸ்மிங் பப்³ப³தே –
Tattha evāhanti evaṃ ahaṃ, heṭṭhā vuttappakārena cintetvāti attho. Nāthānāthānanti sanāthānamanāthānañca aḍḍhānañceva daliddānañca ‘‘atthikā gaṇhantū’’ti saha koṭṭhāgārehi datvāti attho. Himavantassāvidūreti himavantapabbatarājassa avidūre samīpe. Dhammiko nāma pabbatoti evaṃnāmako pabbato. Kasmā panāyaṃ dhammikoti? Yebhuyyena pana bodhisattā isipabbajjaṃ pabbajitvā taṃ pabbataṃ upanissāya abhiññāyo nibbattetvā samaṇadhammaṃ akaṃsu. Tasmā samaṇadhammassa nissayabhūtattā ‘‘dhammiko’’tveva pākaṭo ahosi. Assamo sukato mayhantiādinā sumedhapaṇḍitena assamapaṇṇasālā caṅkamā sahatthā māpitā viya vuttā, na ca pana sahatthā māpitā, kintu sakkena devena pesite vissakammunā devaputtena nimmitā. Bhagavā pana tadā attano puññānubhāvena nibbattaṃ taṃ sampadaṃ sandhāya – ‘‘sāriputta, tasmiṃ pabbate –
‘அஸ்ஸமோ ஸுகதோ மய்ஹங், பண்ணஸாலா ஸுமாபிதா;
‘Assamo sukato mayhaṃ, paṇṇasālā sumāpitā;
சங்கமங் தத்த² மாபேஸிங், பஞ்சதோ³ஸவிவஜ்ஜித’’’ந்தி. – ஆதி³மாஹ;
Caṅkamaṃ tattha māpesiṃ, pañcadosavivajjita’’’nti. – ādimāha;
தத்த² பண்ணஸாலாதி பண்ணச²த³னஸாலா. தத்தா²தி தஸ்மிங் அஸ்ஸமபதே³. பஞ்சதோ³ஸவிவஜ்ஜிதந்தி பஞ்சஹி சங்கமதோ³ஸேஹி விவஜ்ஜிதங். கதமே பஞ்ச சங்கமதோ³ஸா நாம? த²த்³த⁴விஸமதா, அந்தோருக்க²தா, க³ஹனச்ச²ன்னதா, அதிஸம்பா³த⁴தா, அதிவிஸாலதாதி இமேஹி பஞ்சஹி தோ³ஸேஹி விவஜ்ஜிதங். உக்கட்ட²பரிச்சே²தே³ன தீ³க⁴தோ ஸட்டி²ரதனோ வித்தா²ரதோ தி³யட்³ட⁴ரதனோ சங்கமோ வுத்தோ. அத² வா பஞ்சதோ³ஸவிவஜ்ஜிதந்தி பஞ்சஹி நீவரணதோ³ஸேஹி விவஜ்ஜிதங் பரிஹீனங் அபி⁴ஞ்ஞாப³லமாஹரிந்தி இமினா உத்தரபதே³ன ஸம்ப³ந்தோ⁴ த³ட்ட²ப்³போ³ (த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா², ஸுமேத⁴கதா²). அட்ட²கு³ணஸமுபேதந்தி ‘‘ஏவங் ஸமாஹிதே சித்தே பரிஸுத்³தே⁴ பரியோதா³தே அனங்க³ணே விக³தூபக்கிலேஸே முது³பூ⁴தே கம்மனியே டி²தே ஆனேஞ்ஜப்பத்தே’’தி ஏவங் வுத்தேஹி அட்ட²கு³ணேஹி (தீ³॰ நி॰ 1.244-245; ம॰ நி॰ 1.384-386, 431-433; பாரா॰ 12-14) ஸமன்னாக³தங் அபி⁴ஞ்ஞாப³லங் ஆஹரிங் ஆனேஸிந்தி அத்தோ².
Tattha paṇṇasālāti paṇṇachadanasālā. Tatthāti tasmiṃ assamapade. Pañcadosavivajjitanti pañcahi caṅkamadosehi vivajjitaṃ. Katame pañca caṅkamadosā nāma? Thaddhavisamatā, antorukkhatā, gahanacchannatā, atisambādhatā, ativisālatāti imehi pañcahi dosehi vivajjitaṃ. Ukkaṭṭhaparicchedena dīghato saṭṭhiratano vitthārato diyaḍḍharatano caṅkamo vutto. Atha vā pañcadosavivajjitanti pañcahi nīvaraṇadosehi vivajjitaṃ parihīnaṃ abhiññābalamāharinti iminā uttarapadena sambandho daṭṭhabbo (dha. sa. aṭṭha. nidānakathā, sumedhakathā). Aṭṭhaguṇasamupetanti ‘‘evaṃ samāhite citte parisuddhe pariyodāte anaṅgaṇe vigatūpakkilese mudubhūte kammaniye ṭhite āneñjappatte’’ti evaṃ vuttehi aṭṭhaguṇehi (dī. ni. 1.244-245; ma. ni. 1.384-386, 431-433; pārā. 12-14) samannāgataṃ abhiññābalaṃ āhariṃ ānesinti attho.
கேசி பன ‘‘அட்ட²ஹி ஸமணஸுகே²ஹி உபேதங், அட்டி²மானி ஸமணஸுகா²னி நாம த⁴னத⁴ஞ்ஞபரிக்³க³ஹாபா⁴வோ, அனவஜ்ஜபிண்ட³பாதபரியேஸனபா⁴வோ, நிப்³பு³தபிண்ட³பு⁴ஞ்ஜனபா⁴வோ, ரட்ட²ங் பீளெத்வா த⁴னத⁴ஞ்ஞாதீ³ஸு க³ண்ஹந்தேஸு ராஜபுரிஸேஸு ரட்ட²பீளனகிலேஸாபா⁴வோ, உபகரணேஸு நிச்ச²ந்த³ராக³பா⁴வோ, சோரவிலோபனே நிப்³ப⁴யபா⁴வோ, ராஜராஜமஹாமத்தேஹி அஸங்ஸட்ட²பா⁴வோ, சதூஸு தி³ஸாஸு அப்படிஹதபா⁴வோதி இமேஹி அட்ட²ஹி ஸமணஸுகே²ஹி (அப॰ அட்ட²॰ 1.தூ³ரேனிதா³ன, ஸுமேத⁴கதா²; த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²) உபேதங் ஸமுபேதங் அஸ்ஸமங் மாபேஸி’’ந்தி அஸ்ஸமேன ஸம்ப³ந்த⁴ங் கத்வா வத³ந்தி, தங் பாளியா ந ஸமேதி.
Keci pana ‘‘aṭṭhahi samaṇasukhehi upetaṃ, aṭṭhimāni samaṇasukhāni nāma dhanadhaññapariggahābhāvo, anavajjapiṇḍapātapariyesanabhāvo, nibbutapiṇḍabhuñjanabhāvo, raṭṭhaṃ pīḷetvā dhanadhaññādīsu gaṇhantesu rājapurisesu raṭṭhapīḷanakilesābhāvo, upakaraṇesu nicchandarāgabhāvo, coravilopane nibbhayabhāvo, rājarājamahāmattehi asaṃsaṭṭhabhāvo, catūsu disāsu appaṭihatabhāvoti imehi aṭṭhahi samaṇasukhehi (apa. aṭṭha. 1.dūrenidāna, sumedhakathā; dha. sa. aṭṭha. nidānakathā) upetaṃ samupetaṃ assamaṃ māpesi’’nti assamena sambandhaṃ katvā vadanti, taṃ pāḷiyā na sameti.
ஸாடகந்தி வத்த²ங். தத்தா²தி தஸ்மிங் அஸ்ஸமே. நவதோ³ஸமுபாக³தந்தி, ஸாரிபுத்த, தத்த² வஸந்தோ அத்தனோ நிவத்த²பாருதங் மஹக்³க⁴ஸாடகங் பஜஹிங் பரிச்சஜிங். ஸாடகங் பஜஹந்தோ ச தத்த² நவ தோ³ஸே தி³ஸ்வா பஜஹிந்தி தீ³பேதி. தாபஸபப்³ப³ஜ்ஜங் பப்³ப³ஜிதானஞ்ஹி ஸாடகஸ்மிங் நவ தோ³ஸா பகாஸிதா. கதமே நவ? ஸாடகஸ்ஸ மஹக்³க⁴பா⁴வோ, பரபடிப³த்³த⁴பா⁴வோ, பரிபோ⁴கே³ன லஹுகங் கிலிஸ்ஸனபா⁴வோ, கிலிட்டோ² ச தோ⁴விதப்³போ³ புன ரஜிதப்³போ³ ச ஹோதி பரிபோ⁴கே³ன ஜீரணபா⁴வோ, ஜிண்ணஸ்ஸ புன துன்னகரணங் வா அக்³க³ளதா³னங் வா காதப்³ப³ங் ஹோதி புன பரியேஸனாய து³ரபி⁴ஸம்ப⁴வபா⁴வோ, தாபஸபப்³ப³ஜ்ஜாய அனநுச்ச²விகபா⁴வோ, பச்சத்தி²கானங் ஸாதா⁴ரணபா⁴வோ, யதா² நங் ந பச்சத்தி²கா க³ண்ஹந்தி, ஏவங் கோ³பேதப்³போ³ ஹோதி பரித³ஹதோ விபூ⁴ஸனட்டா²னபா⁴வோ, க³ஹெத்வா சரந்தஸ்ஸ மஹிச்ச²பா⁴வோதி ஏதேஹி நவஹி தோ³ஸேஹி (அப॰ அட்ட²॰ 1.தூ³ரேனிதா³ன, ஸுமேத⁴கதா²) உபக³தங் ஸாடகங் பஹாய வாகசீரங் நிவாஸேஸிந்தி தீ³பேதி. வாகசீரந்தி முஞ்ஜதிணங் ஹீராஹீரங் கத்வா க³ந்தெ²த்வா கதங் வாகமயசீரங் நிவாஸனபாருபனத்தா²ய ஆதி³யிந்தி அத்தோ². த்³வாத³ஸகு³ணமுபாக³தந்தி த்³வாத³ஸஹி ஆனிஸங்ஸேஹி உபேதங். எத்த² கு³ண-ஸத்³தோ³ ஆனிஸங்ஸட்டோ² ‘‘ஸதகு³ணா த³க்கி²ணா பாடிகங்கி²தப்³பா³’’திஆதீ³ஸு (ம॰ நி॰ 3.379) விய. ம-காரோ பத³ஸந்தி⁴கரோ. வாகசீரஸ்மிங் த்³வாத³ஸானிஸங்ஸா அப்பக்³க⁴தா, அபராயத்ததா, ஸஹத்தா² காதுங் ஸக்குணெய்யதா, பரிபோ⁴கே³ன ஜிண்ணேபி ஸிப்³பி³தப்³பா³பா⁴வோ, சோரப⁴யாபா⁴வோ பரியேஸந்தஸ்ஸ ஸுகே²ன கரணபா⁴வோ, தாபஸபப்³ப³ஜ்ஜாய ஸாருப்பபா⁴வோ, ஸேவமானஸ்ஸ விபூ⁴ஸனட்டா²னாபா⁴வோ, சீவரப்பச்சயே அப்பிச்ச²பா⁴வோ , பரிபோ⁴க³ஸுக²பா⁴வோ, வாகுப்பத்தியா ஸுலப⁴பா⁴வோ, வாகசீரே நட்டே²பி அனபெக்க²பா⁴வோதி இமேஹி த்³வாத³ஸஹி கு³ணேஹி ஸம்பன்னங் (அப॰ அட்ட²॰ 1.தூ³ரேனிதா³ன, ஸுமேத⁴கதா²; த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²).
Sāṭakanti vatthaṃ. Tatthāti tasmiṃ assame. Navadosamupāgatanti, sāriputta, tattha vasanto attano nivatthapārutaṃ mahagghasāṭakaṃ pajahiṃ pariccajiṃ. Sāṭakaṃ pajahanto ca tattha nava dose disvā pajahinti dīpeti. Tāpasapabbajjaṃ pabbajitānañhi sāṭakasmiṃ nava dosā pakāsitā. Katame nava? Sāṭakassa mahagghabhāvo, parapaṭibaddhabhāvo, paribhogena lahukaṃ kilissanabhāvo, kiliṭṭho ca dhovitabbo puna rajitabbo ca hoti paribhogena jīraṇabhāvo, jiṇṇassa puna tunnakaraṇaṃ vā aggaḷadānaṃ vā kātabbaṃ hoti puna pariyesanāya durabhisambhavabhāvo, tāpasapabbajjāya ananucchavikabhāvo, paccatthikānaṃ sādhāraṇabhāvo, yathā naṃ na paccatthikā gaṇhanti, evaṃ gopetabbo hoti paridahato vibhūsanaṭṭhānabhāvo, gahetvā carantassa mahicchabhāvoti etehi navahi dosehi (apa. aṭṭha. 1.dūrenidāna, sumedhakathā) upagataṃ sāṭakaṃ pahāya vākacīraṃ nivāsesinti dīpeti. Vākacīranti muñjatiṇaṃ hīrāhīraṃ katvā ganthetvā kataṃ vākamayacīraṃ nivāsanapārupanatthāya ādiyinti attho. Dvādasaguṇamupāgatanti dvādasahi ānisaṃsehi upetaṃ. Ettha guṇa-saddo ānisaṃsaṭṭho ‘‘sataguṇā dakkhiṇā pāṭikaṅkhitabbā’’tiādīsu (ma. ni. 3.379) viya. Ma-kāro padasandhikaro. Vākacīrasmiṃ dvādasānisaṃsā appagghatā, aparāyattatā, sahatthā kātuṃ sakkuṇeyyatā, paribhogena jiṇṇepi sibbitabbābhāvo, corabhayābhāvo pariyesantassa sukhena karaṇabhāvo, tāpasapabbajjāya sāruppabhāvo, sevamānassa vibhūsanaṭṭhānābhāvo, cīvarappaccaye appicchabhāvo , paribhogasukhabhāvo, vākuppattiyā sulabhabhāvo, vākacīre naṭṭhepi anapekkhabhāvoti imehi dvādasahi guṇehi sampannaṃ (apa. aṭṭha. 1.dūrenidāna, sumedhakathā; dha. sa. aṭṭha. nidānakathā).
அத² ஸுமேத⁴பண்டி³தோ தத்த² பண்ணஸாலாயங் விஹரந்தோ பச்சூஸஸமயே பச்சுட்டா²ய அத்தனோ நிக்க²மனகாரணங் பச்சவெக்க²மானோ ஏவங் கிர சிந்தேஸி – ‘‘அஹங் பன நவகனககடகனூபுராதி³ஸங்க⁴ட்டனஸத்³த³ஸம்மிஸ்ஸித-மது⁴ரஹஸிதகதி²தகே³ஹஜனரமணீயங் உளாரவிப⁴வஸோபி⁴தங் ஸுரவரப⁴வனாகாரமகா³ரங் கே²ளபிண்ட³ங் விய பஹாய விவேகாராமதாய ஸப்³ப³ஜனபாபபவாஹனங் தபோவனங் பவிட்டொ²ஸ்மி, இத⁴ பன மே பண்ணஸாலாய வாஸோ து³தியோ க⁴ராவாஸோ விய ஹோதி, ஹந்தா³ஹங் ருக்க²மூலே வஸெய்ய’’ந்தி. தேன வுத்தங் –
Atha sumedhapaṇḍito tattha paṇṇasālāyaṃ viharanto paccūsasamaye paccuṭṭhāya attano nikkhamanakāraṇaṃ paccavekkhamāno evaṃ kira cintesi – ‘‘ahaṃ pana navakanakakaṭakanūpurādisaṅghaṭṭanasaddasammissita-madhurahasitakathitagehajanaramaṇīyaṃ uḷāravibhavasobhitaṃ suravarabhavanākāramagāraṃ kheḷapiṇḍaṃ viya pahāya vivekārāmatāya sabbajanapāpapavāhanaṃ tapovanaṃ paviṭṭhosmi, idha pana me paṇṇasālāya vāso dutiyo gharāvāso viya hoti, handāhaṃ rukkhamūle vaseyya’’nti. Tena vuttaṃ –
31.
31.
‘‘அட்ட²தோ³ஸஸமாகிண்ணங், பஜஹிங் பண்ணஸாலக’’ந்தி.
‘‘Aṭṭhadosasamākiṇṇaṃ, pajahiṃ paṇṇasālaka’’nti.
தத்த² அட்ட²தோ³ஸஸமாகிண்ணந்தி அட்ட²ஹி தோ³ஸேஹி ஸமாகிண்ணங் ஸங்யுத்தங். கதமேஹி அட்ட²ஹி? மஹாஸம்பா⁴ரேஹி நிப்பா²த³னீயதா, திணபண்ணமத்திகாதீ³ஹி நிச்சங் படிஜக்³க³னீயதா, ஸேனாஸனங் நாம மஹல்லகஸ்ஸ பாபுணாதீதி அவேலாய வுட்டா²பியமானஸ்ஸ சித்தேகக்³க³தா ந ஹோதீதி வுட்டா²பனீயபா⁴வோ, ஸீதுண்ஹஸ்ஸ படிகா⁴தேன காயஸ்ஸ ஸுகு²மாலகரணபா⁴வோ, க⁴ரங் பவிட்டே²ன யங் கிஞ்சி பாபங் ஸக்கா காதுந்தி க³ரஹபடிச்சா²த³னகரணபா⁴வோ, ‘‘மய்ஹமித³’’ந்தி ஸபரிக்³க³ஹபா⁴வோ, கே³ஹஸ்ஸ அத்தி²பா⁴வோ ஸது³தியகவாஸோ, ஊகாமங்கு³லக⁴ரகோ³ளிகாதீ³னங் ஸாதா⁴ரணதாய ப³ஹுஸாதா⁴ரணபா⁴வோதி இதி இமே அட்ட² ஆதீ³னவே (அப॰ அட்ட²॰ 1.தூ³ரேனிதா³ன, ஸுமேத⁴கதா²) தி³ஸ்வா மஹாஸத்தோ பண்ணஸாலங் பஜஹிங்.
Tattha aṭṭhadosasamākiṇṇanti aṭṭhahi dosehi samākiṇṇaṃ saṃyuttaṃ. Katamehi aṭṭhahi? Mahāsambhārehi nipphādanīyatā, tiṇapaṇṇamattikādīhi niccaṃ paṭijagganīyatā, senāsanaṃ nāma mahallakassa pāpuṇātīti avelāya vuṭṭhāpiyamānassa cittekaggatā na hotīti vuṭṭhāpanīyabhāvo, sītuṇhassa paṭighātena kāyassa sukhumālakaraṇabhāvo, gharaṃ paviṭṭhena yaṃ kiñci pāpaṃ sakkā kātunti garahapaṭicchādanakaraṇabhāvo, ‘‘mayhamida’’nti sapariggahabhāvo, gehassa atthibhāvo sadutiyakavāso, ūkāmaṅgulagharagoḷikādīnaṃ sādhāraṇatāya bahusādhāraṇabhāvoti iti ime aṭṭha ādīnave (apa. aṭṭha. 1.dūrenidāna, sumedhakathā) disvā mahāsatto paṇṇasālaṃ pajahiṃ.
கு³ணே த³ஸஹுபாக³தந்தி ச²ன்னங் படிக்கி²பித்வா த³ஸஹி கு³ணேஹி உபேதங், ருக்க²மூலங் உபக³தொஸ்மீதி அத்தோ². கதமேஹி த³ஸஹி? அப்பஸமாரம்ப⁴தா, உபக³மனமத்தமேவெத்த² ஹோதீதி ஸுலபா⁴னவஜ்ஜதா, அபி⁴ண்ஹங் தருபண்ணவிகாரத³ஸ்ஸனேன அனிச்சஸஞ்ஞாஸமுட்டா²பனதா, ஸேனாஸனமச்சே²ராபா⁴வோ, தத்த² ஹி பாபங் கரொந்தோ லஜ்ஜதீதி பாபகரணாரஹாபா⁴வோ, பரிக்³க³ஹகரணாபா⁴வோ, தே³வதாஹி ஸஹ வாஸோ, ச²ன்னபடிக்கே²போ, பரிபோ⁴க³ஸுக²தா, ருக்க²மூலஸேனாஸனஸ்ஸ க³தக³தட்டா²னே ஸுலப⁴தாய அனபெக்க²பா⁴வோதி இதி இமே த³ஸ கு³ணே (அப॰ அட்ட²॰ 1.தூ³ரேனிதா³ன, ஸுமேத⁴கதா²) தி³ஸ்வா ருக்க²மூலங் உபக³தொஸ்மீதி வத³தி. ஆஹ ச –
Guṇe dasahupāgatanti channaṃ paṭikkhipitvā dasahi guṇehi upetaṃ, rukkhamūlaṃ upagatosmīti attho. Katamehi dasahi? Appasamārambhatā, upagamanamattamevettha hotīti sulabhānavajjatā, abhiṇhaṃ tarupaṇṇavikāradassanena aniccasaññāsamuṭṭhāpanatā, senāsanamaccherābhāvo, tattha hi pāpaṃ karonto lajjatīti pāpakaraṇārahābhāvo, pariggahakaraṇābhāvo, devatāhi saha vāso, channapaṭikkhepo, paribhogasukhatā, rukkhamūlasenāsanassa gatagataṭṭhāne sulabhatāya anapekkhabhāvoti iti ime dasa guṇe (apa. aṭṭha. 1.dūrenidāna, sumedhakathā) disvā rukkhamūlaṃ upagatosmīti vadati. Āha ca –
‘‘வண்ணிதோ பு³த்³த⁴ஸெட்டே²ன, நிஸ்ஸயோதி ச பா⁴ஸிதோ;
‘‘Vaṇṇito buddhaseṭṭhena, nissayoti ca bhāsito;
நிவாஸோ பவிவித்தஸ்ஸ, ருக்க²மூலஸமோ குதோ.
Nivāso pavivittassa, rukkhamūlasamo kuto.
‘‘ஆவாஸமச்சே²ரஹரே, தே³வதாபரிபாலிதே;
‘‘Āvāsamaccherahare, devatāparipālite;
பவிவித்தே வஸந்தோ ஹி, ருக்க²மூலம்ஹி ஸுப்³ப³தோ.
Pavivitte vasanto hi, rukkhamūlamhi subbato.
‘‘அபி⁴ரத்தானி நீலானி, பண்டூ³னி பதிதானி ச;
‘‘Abhirattāni nīlāni, paṇḍūni patitāni ca;
பஸ்ஸந்தோ தருபண்ணானி, நிச்சஸஞ்ஞங் பனூத³தி.
Passanto tarupaṇṇāni, niccasaññaṃ panūdati.
‘‘தஸ்மா ஹி பு³த்³த⁴தா³யஜ்ஜங், பா⁴வனாபி⁴ரதாலயங்;
‘‘Tasmā hi buddhadāyajjaṃ, bhāvanābhiratālayaṃ;
விவித்தங் நாதிமஞ்ஞெய்ய, ருக்க²மூலங் விசக்க²ணோ’’தி. (விஸுத்³தி⁴॰ 1.32);
Vivittaṃ nātimaññeyya, rukkhamūlaṃ vicakkhaṇo’’ti. (visuddhi. 1.32);
அத² ஸுமேத⁴பண்டி³தோ பண்ணஸாலாய தி³ட்ட²தோ³ஸோ ஹுத்வா ருக்க²மூலஸேனாஸனே லத்³தா⁴னிஸங்ஸோ விஹரந்தோ உத்தரிபி சிந்தேஸி – ‘‘ஆஹாரத்தா²ய மே கா³மக³மனங் ஆஹாரபரியேஸனது³க்க²ங், நாஹங் கேனசி பாரிஜுஞ்ஞேன நிக்க²மித்வா ஆஹாரத்தா²ய பப்³ப³ஜிதோ, ஆஹாரபரியேஸனமூலஸ்ஸ ச து³க்க²ஸ்ஸ பமாணங் நத்தி², யங்னூனாஹங் பவத்தப²லேன யாபெய்ய’’ந்தி. இமங் பன அத்த²விஸேஸங் தீ³பெந்தோ –
Atha sumedhapaṇḍito paṇṇasālāya diṭṭhadoso hutvā rukkhamūlasenāsane laddhānisaṃso viharanto uttaripi cintesi – ‘‘āhāratthāya me gāmagamanaṃ āhārapariyesanadukkhaṃ, nāhaṃ kenaci pārijuññena nikkhamitvā āhāratthāya pabbajito, āhārapariyesanamūlassa ca dukkhassa pamāṇaṃ natthi, yaṃnūnāhaṃ pavattaphalena yāpeyya’’nti. Imaṃ pana atthavisesaṃ dīpento –
32-33. ‘‘வாபிதங் ரோபிதங் த⁴ஞ்ஞங், பஜஹிங் நிரவஸேஸதோ.
32-33. ‘‘Vāpitaṃ ropitaṃ dhaññaṃ, pajahiṃ niravasesato.
அனேககு³ணஸம்பன்னங், பவத்தப²லமாதி³யி’’ந்தி. – ஆதி³மாஹ;
Anekaguṇasampannaṃ, pavattaphalamādiyi’’nti. – ādimāha;
தத்த² வாபிதந்தி வபித்வா நிப்ப²ன்னங். ரோபிதந்தி ரோபித்வா நிப்ப²ன்னங், வபனரோபனவஸேன து³விதா⁴வ ஸஸ்ஸனிப்ப²த்தி, தங் து³வித⁴ம்பி அத்தனோ அப்பிச்ச²தாய பஹாய பவத்தப²லேன யாபேஸிங். பவத்தப²லந்தி ஸயமேவ பதிதப²லங். ஆதி³யிந்தி பரிபு⁴ஞ்ஜிங்.
Tattha vāpitanti vapitvā nipphannaṃ. Ropitanti ropitvā nipphannaṃ, vapanaropanavasena duvidhāva sassanipphatti, taṃ duvidhampi attano appicchatāya pahāya pavattaphalena yāpesiṃ. Pavattaphalanti sayameva patitaphalaṃ. Ādiyinti paribhuñjiṃ.
‘‘பவத்தப²லஸந்துட்டோ², அபராயத்தஜீவிகோ;
‘‘Pavattaphalasantuṭṭho, aparāyattajīviko;
பஹீனாஹாரலோலுப்போ, ஹோதி சாதுத்³தி³ஸோ முனி.
Pahīnāhāraloluppo, hoti cātuddiso muni.
‘‘ஜஹாதி ரஸதண்ஹஞ்ச, ஆஜீவோ தஸ்ஸ ஸுஜ்ஜ²தி;
‘‘Jahāti rasataṇhañca, ājīvo tassa sujjhati;
தஸ்மா ஹி நாதிமஞ்ஞெய்ய, பவத்தப²லபோ⁴ஜன’’ந்தி. (விஸுத்³தி⁴॰ 1.26 தோ²கங் விஸதி³ஸங்) –
Tasmā hi nātimaññeyya, pavattaphalabhojana’’nti. (visuddhi. 1.26 thokaṃ visadisaṃ) –
ஏவங் பவத்தமானோ ஸுமேத⁴பண்டி³தோ நசிரஸ்ஸேவ அந்தோஸத்தாஹே அட்ட² ஸமாபத்தியோ பஞ்ச அபி⁴ஞ்ஞாயோ ச பாபுணி. இமமத்த²ங் பகாஸெந்தேன ‘‘தத்த²ப்பதா⁴னங் பத³ஹி’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தத்த² தத்தா²தி தஸ்மிங் அஸ்ஸமே. பதா⁴னந்தி வீரியங், வீரியஞ்ஹி பத³ஹிதப்³ப³தோ பதா⁴னபா⁴வகரணதோ வா ‘‘பதா⁴ன’’ந்தி வுச்சதி. பத³ஹிந்தி வீரியமாரபி⁴ங். நிஸ்ஸஜ்ஜட்டா²னசங்கமேதி நிஸஜ்ஜாய ச டா²னேன ச சங்கமேன ச.
Evaṃ pavattamāno sumedhapaṇḍito nacirasseva antosattāhe aṭṭha samāpattiyo pañca abhiññāyo ca pāpuṇi. Imamatthaṃ pakāsentena ‘‘tatthappadhānaṃpadahi’’ntiādi vuttaṃ. Tattha tatthāti tasmiṃ assame. Padhānanti vīriyaṃ, vīriyañhi padahitabbato padhānabhāvakaraṇato vā ‘‘padhāna’’nti vuccati. Padahinti vīriyamārabhiṃ. Nissajjaṭṭhānacaṅkameti nisajjāya ca ṭhānena ca caṅkamena ca.
ஸுமேத⁴பண்டி³தோ பன ஸெய்யங் படிக்கி²பித்வா நிஸஜ்ஜட்டா²னசங்கமேஹேவ ரத்திந்தி³வங் வீதினாமெத்வா ஸத்தாஹப்³ப⁴ந்தரேயேவ அபி⁴ஞ்ஞாப³லங் பாபுணி. ஏவங் பன அபி⁴ஞ்ஞாப³லங் பத்வா ஸுமேத⁴தாபஸே ஸமாபத்திஸுகே²ன வீதினாமெந்தே ததா³ ஸப்³ப³ஜனஸங்க³ஹகரோ மாரப³லப⁴யங்கரோ ஞாணதீ³பங்கரோ தீ³பங்கரோ நாம ஸத்தா² லோகே உத³பாதி³.
Sumedhapaṇḍito pana seyyaṃ paṭikkhipitvā nisajjaṭṭhānacaṅkameheva rattindivaṃ vītināmetvā sattāhabbhantareyeva abhiññābalaṃ pāpuṇi. Evaṃ pana abhiññābalaṃ patvā sumedhatāpase samāpattisukhena vītināmente tadā sabbajanasaṅgahakaro mārabalabhayaṃkaro ñāṇadīpaṅkaro dīpaṅkaro nāma satthā loke udapādi.
ஸங்கே²பேனேவ தஸ்ஸாயமானுபுப்³பி³கதா² – அயங் கிர தீ³பங்கரோ நாம மஹாஸத்தோ ஸமத்திங்ஸ பாரமியோ பூரெத்வா வெஸ்ஸந்தரத்தபா⁴வஸதி³ஸே அத்தபா⁴வே டி²தோ பத²விகம்பனாதீ³னி மஹாதா³னானி த³த்வா ஆயுபரியோஸானே துஸிதபுரே நிப்³ப³த்தித்வா தத்த² யாவதாயுகங் ட²த்வா த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளதே³வதாஹி ஸன்னிபதித்வா –
Saṅkhepeneva tassāyamānupubbikathā – ayaṃ kira dīpaṅkaro nāma mahāsatto samattiṃsa pāramiyo pūretvā vessantarattabhāvasadise attabhāve ṭhito pathavikampanādīni mahādānāni datvā āyupariyosāne tusitapure nibbattitvā tattha yāvatāyukaṃ ṭhatvā dasasahassacakkavāḷadevatāhi sannipatitvā –
‘‘காலோ கோ² தே மஹாவீர, உப்பஜ்ஜ மாதுகுச்சி²யங்;
‘‘Kālo kho te mahāvīra, uppajja mātukucchiyaṃ;
ஸதே³வகங் தாரயந்தோ, பு³ஜ்ஜ²ஸ்ஸு அமதங் பத³’’ந்தி. (பு³॰ வங்॰ 1.67) –
Sadevakaṃ tārayanto, bujjhassu amataṃ pada’’nti. (bu. vaṃ. 1.67) –
வுத்தே ததோ ஸோ தே³வதானங் வசனங் ஸுத்வா ச பஞ்ச மஹாவிலோகனானி விலோகெத்வா ததோ சுதோ ரம்மவதீனக³ரே அத்தனோ யஸவிபூ⁴தியா விஜிதவாஸுதே³வஸ்ஸ நரதே³வஸ்ஸ ஸுதே³வஸ்ஸ நாம ரஞ்ஞோ குலே ஸுமேதா⁴ய தே³வியா குச்சி²ஸ்மிங் ஆஸாள்ஹிபுண்ணமியா உத்தராஸாள்ஹனக்க²த்தேன படிஸந்தி⁴ங் க³ஹெத்வா மஹதா பரிவாரேன பரிஹரியமானோ மஹாதே³வியா குச்சி²ம்ஹி மணிகூடக³தோ விய கேனசி அஸுசினா அமக்கி²தோ த³ஸ மாஸே வஸித்வா ஸலிலத⁴ரவிவரக³தோ ஸரத³காலசந்தோ³ விய தஸ்ஸா உத³ரதோ நிக்க²மி.
Vutte tato so devatānaṃ vacanaṃ sutvā ca pañca mahāvilokanāni viloketvā tato cuto rammavatīnagare attano yasavibhūtiyā vijitavāsudevassa naradevassa sudevassa nāma rañño kule sumedhāya deviyā kucchismiṃ āsāḷhipuṇṇamiyā uttarāsāḷhanakkhattena paṭisandhiṃ gahetvā mahatā parivārena parihariyamāno mahādeviyā kucchimhi maṇikūṭagato viya kenaci asucinā amakkhito dasa māse vasitvā saliladharavivaragato saradakālacando viya tassā udarato nikkhami.
த்³வத்திங்ஸ புப்³ப³னிமித்தானி
Dvattiṃsa pubbanimittāni
தஸ்ஸ பன தீ³பங்கரகுமாரஸ்ஸ படிஸந்தி⁴க்க²ணேபி விஜாதக்க²ணேபி த்³வத்திங்ஸ புப்³ப³னிமித்தானி பாடிஹாரியானி பாதுரஹேஸுங். ஸப்³ப³ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴ஸத்தேஸு மாதுகுச்சி²ங் ஓக்கமந்தேஸு நிக்க²மந்தேஸு ஸம்பு³ஜ்ஜ²ந்தேஸு த⁴ம்மசக்கங் பவத்தந்தேஸூதி இமேஸு சதூஸு டா²னேஸு த்³வத்திங்ஸ பாடிஹாரியானி பவத்தந்தேவ. தஸ்மா மயா பாகடத்தா தீ³பங்கரகுமாரஸ்ஸ ஜாதியங் த³ஸ்ஸிதானி –
Tassa pana dīpaṅkarakumārassa paṭisandhikkhaṇepi vijātakkhaṇepi dvattiṃsa pubbanimittāni pāṭihāriyāni pāturahesuṃ. Sabbasabbaññubodhisattesu mātukucchiṃ okkamantesu nikkhamantesu sambujjhantesu dhammacakkaṃ pavattantesūti imesu catūsu ṭhānesu dvattiṃsa pāṭihāriyāni pavattanteva. Tasmā mayā pākaṭattā dīpaṅkarakumārassa jātiyaṃ dassitāni –
‘‘தீ³பங்கரே சாருகரே குமாரே, ஸிவங்கரே ஸந்திகரேவ ஜாதே;
‘‘Dīpaṅkare cārukare kumāre, sivaṃkare santikareva jāte;
பகம்பி ஸங்கம்பி ததா³ ஸமந்தா, ஸஹஸ்ஸஸங்க்²யா த³ஸலோகதா⁴து.
Pakampi saṅkampi tadā samantā, sahassasaṅkhyā dasalokadhātu.
‘‘சக்கவாளஸஹஸ்ஸேஸு, த³ஸஸஹஸ்ஸேவ தே³வதா;
‘‘Cakkavāḷasahassesu, dasasahasseva devatā;
ஏகஸ்மிங் சக்கவாளஸ்மிங், ததா³ ஸன்னிபதிங்ஸு தா.
Ekasmiṃ cakkavāḷasmiṃ, tadā sannipatiṃsu tā.
‘‘போ³தி⁴ஸத்தங் மஹாஸத்தங், ஜாதமத்தந்து தே³வதா;
‘‘Bodhisattaṃ mahāsattaṃ, jātamattantu devatā;
பட²மங் படிக்³க³ண்ஹிங்ஸு, பச்சா² தங் மனுஜா பன.
Paṭhamaṃ paṭiggaṇhiṃsu, pacchā taṃ manujā pana.
‘‘அவாதி³தா கேனசி சம்மனத்³தா⁴, ஸுபொக்க²ரா து³ந்து³பி⁴யோ ச வீணா;
‘‘Avāditā kenaci cammanaddhā, supokkharā dundubhiyo ca vīṇā;
அக⁴ட்டிதானாப⁴ரணானி தஸ்மிங், க²ணே ஸமந்தா மது⁴ரங் ரவிங்ஸு.
Aghaṭṭitānābharaṇāni tasmiṃ, khaṇe samantā madhuraṃ raviṃsu.
‘‘சி²ஜ்ஜிங்ஸு ஸப்³ப³த்த² ச ப³ந்த⁴னானி, ஸயங் விக³ச்சி²ங்ஸு ச ஸப்³ப³ரோகா³;
‘‘Chijjiṃsu sabbattha ca bandhanāni, sayaṃ vigacchiṃsu ca sabbarogā;
ரூபானி பஸ்ஸிங்ஸு ச ஜாதிஅந்தா⁴, ஸத்³த³ங் ஸமந்தா ப³தி⁴ரா ஸுணிங்ஸு.
Rūpāni passiṃsu ca jātiandhā, saddaṃ samantā badhirā suṇiṃsu.
‘‘அனுஸ்ஸதிங் ஜாதிஜளா மனுஸ்ஸா, லபி⁴ங்ஸு யானங் பத³ஸாவ பங்கு³லா;
‘‘Anussatiṃ jātijaḷā manussā, labhiṃsu yānaṃ padasāva paṅgulā;
விதே³ஸயாதா ஸயமேவ நாவா, ஸபட்டனங் ஸீக⁴முபாக³மிங்ஸு.
Videsayātā sayameva nāvā, sapaṭṭanaṃ sīghamupāgamiṃsu.
‘‘ஆகாஸட்ட²ங் பூ⁴மிக³தஞ்ச ஸப்³ப³ங், ஸயங் ஸமந்தா ரதனங் விரோசி;
‘‘Ākāsaṭṭhaṃ bhūmigatañca sabbaṃ, sayaṃ samantā ratanaṃ viroci;
நிப்³பா³யி கோ⁴ரே நிரயே ஹுதாஸோ, நதீ³ஸு தோயம்பி ச நப்பவத்தி.
Nibbāyi ghore niraye hutāso, nadīsu toyampi ca nappavatti.
‘‘லோகந்தரே து³க்க²னிரந்தரேபி, பபா⁴ உளாரா விபுலா அஹோஸி;
‘‘Lokantare dukkhanirantarepi, pabhā uḷārā vipulā ahosi;
ததா² ததா³ ஸந்ததரங்க³மாலோ, மஹாஸமுத்³தோ³ மது⁴ரோத³கோயங்.
Tathā tadā santataraṅgamālo, mahāsamuddo madhurodakoyaṃ.
‘‘ந வாயி வாதோ ப²ருஸோ க²ரோ வா, ஸம்பு²ல்லபுப்பா² தரவோ அஹேஸுங்;
‘‘Na vāyi vāto pharuso kharo vā, samphullapupphā taravo ahesuṃ;
விரோசி சந்தோ³ அதி⁴கங் ஸதாரோ, ந சாபி உண்ஹோ ஸூரியோ அஹோஸி.
Viroci cando adhikaṃ satāro, na cāpi uṇho sūriyo ahosi.
‘‘க²கா³ நப⁴ம்ஹாபி ச ருக்க²தோ ச, ஹட்டா²வ ஹெட்டா² பத²விங் ப⁴ஜிங்ஸு;
‘‘Khagā nabhamhāpi ca rukkhato ca, haṭṭhāva heṭṭhā pathaviṃ bhajiṃsu;
மஹாசதுத்³தீ³பக³தோ ச மேகோ⁴, பவஸ்ஸி தோயங் மது⁴ரங் ஸமந்தா.
Mahācatuddīpagato ca megho, pavassi toyaṃ madhuraṃ samantā.
‘‘ட²த்வாவ தி³ப்³பே³ ப⁴வனே ஸகஸ்மிங், பஸன்னசித்தா பன தே³வதாயோ;
‘‘Ṭhatvāva dibbe bhavane sakasmiṃ, pasannacittā pana devatāyo;
நச்சிங்ஸு கா³யிங்ஸு ச வாத³யிங்ஸு, ஸேளிங்ஸு தா கேளிமகங்ஸு சேவ.
Nacciṃsu gāyiṃsu ca vādayiṃsu, seḷiṃsu tā keḷimakaṃsu ceva.
‘‘ஸயங் கிர த்³வாரமஹாகவாடா, க²ணேவ தஸ்மிங் விவடா அஹேஸுங்;
‘‘Sayaṃ kira dvāramahākavāṭā, khaṇeva tasmiṃ vivaṭā ahesuṃ;
மஹாஜனே நேவ கு²தா³ பிபாஸா, பீளேஸி லோகங் கிர கஞ்சி கஞ்சி.
Mahājane neva khudā pipāsā, pīḷesi lokaṃ kira kañci kañci.
‘‘யே நிச்சவேரா பன பாணிஸங்கா⁴, தே மெத்தசித்தங் பரமங் லபி⁴ங்ஸு;
‘‘Ye niccaverā pana pāṇisaṅghā, te mettacittaṃ paramaṃ labhiṃsu;
காகா உலூகேஹி சரிங்ஸு ஸத்³தி⁴ங், கோணா வராஹேஹி அகங்ஸு கேளிங்.
Kākā ulūkehi cariṃsu saddhiṃ, koṇā varāhehi akaṃsu keḷiṃ.
‘‘கோ⁴ராபி ஸப்பானமுகா²பி ஸப்பா, கீளிங்ஸு காமங் நகுலேஹி ஸத்³தி⁴ங்;
‘‘Ghorāpi sappānamukhāpi sappā, kīḷiṃsu kāmaṃ nakulehi saddhiṃ;
க³ண்ஹிங்ஸு மஜ்ஜாரஸிரேஸு யூகா, விஸ்ஸத்த²சித்தா க⁴ரமூஸிகாபி.
Gaṇhiṃsu majjārasiresu yūkā, vissatthacittā gharamūsikāpi.
‘‘பு³த்³த⁴ந்தரேனாபி அலத்³த⁴தோயே, பிஸாசலோகே விக³தா பிபாஸா;
‘‘Buddhantarenāpi aladdhatoye, pisācaloke vigatā pipāsā;
கு²ஜ்ஜா அஹேஸுங் ஸமசாருகாயா, மூகா³ ச வாசங் மது⁴ரங் லபிங்ஸு.
Khujjā ahesuṃ samacārukāyā, mūgā ca vācaṃ madhuraṃ lapiṃsu.
‘‘பஸன்னசித்தா பன பாணிஸங்கா⁴, தத³ஞ்ஞமஞ்ஞங் பியமாலபிங்ஸு;
‘‘Pasannacittā pana pāṇisaṅghā, tadaññamaññaṃ piyamālapiṃsu;
அஸ்ஸா ச ஹேஸிங்ஸு பஹட்ட²சித்தா, க³ஜ்ஜிங்ஸு மத்தா வரவாரணாபி.
Assā ca hesiṃsu pahaṭṭhacittā, gajjiṃsu mattā varavāraṇāpi.
‘‘ஸுரபி⁴சந்த³னசுண்ணஸமாகுலா , குஸுமகுங்குமதூ⁴பஸுக³ந்தி⁴னீ;
‘‘Surabhicandanacuṇṇasamākulā , kusumakuṅkumadhūpasugandhinī;
விவித⁴சாருமஹத்³த⁴ஜமாலினீ, த³ஸஸஹஸ்ஸி அஹோஸி ஸமந்ததோ’’தி.
Vividhacārumahaddhajamālinī, dasasahassi ahosi samantato’’ti.
தத்ர ஹிஸ்ஸ த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துகம்போ ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணபடிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், தே³வதானங் ஏகசக்கவாளே ஸன்னிபாதோ த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனகாலே ஏகப்பஹாரேனேவ ஸன்னிபதித்வா த⁴ம்மபடிக்³க³ஹணஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், பட²மங் தே³வதானங் படிக்³க³ஹணங் சதுன்னங் ரூபாவசரஜ்ஜா²னானங் படிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், பச்சா² மனுஸ்ஸானங் படிக்³க³ஹணங் சதுன்னங் அரூபாவசரஜ்ஜா²னானங் படிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், சம்மனத்³த⁴து³ந்து³பீ⁴னங் ஸயமேவ வஜ்ஜனங் மஹந்தியா த⁴ம்மபே⁴ரியா அனுஸாவனஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், வீணாப⁴ரணானங் ஸயமேவ வஜ்ஜனங் அனுபுப்³ப³விஹாரபடிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், ப³ந்த⁴னானங் ஸயமேவ சே²தோ³ அஸ்மிமானஸமுச்சே²த³ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், மஹாஜனஸ்ஸ ஸப்³ப³ரோக³விக³மோ சதுஸச்சப²லபடிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், ஜச்சந்தா⁴னங் ரூபத³ஸ்ஸனங் தி³ப்³ப³சக்கு²படிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், ப³தி⁴ரானங் ஸத்³த³ஸ்ஸவனங் தி³ப்³ப³ஸோததா⁴துபடிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங்.
Tatra hissa dasasahassilokadhātukampo sabbaññutaññāṇapaṭilābhassa pubbanimittaṃ, devatānaṃ ekacakkavāḷe sannipāto dhammacakkappavattanakāle ekappahāreneva sannipatitvā dhammapaṭiggahaṇassa pubbanimittaṃ, paṭhamaṃ devatānaṃ paṭiggahaṇaṃ catunnaṃ rūpāvacarajjhānānaṃ paṭilābhassa pubbanimittaṃ, pacchā manussānaṃ paṭiggahaṇaṃ catunnaṃ arūpāvacarajjhānānaṃ paṭilābhassa pubbanimittaṃ, cammanaddhadundubhīnaṃ sayameva vajjanaṃ mahantiyā dhammabheriyā anusāvanassa pubbanimittaṃ, vīṇābharaṇānaṃ sayameva vajjanaṃ anupubbavihārapaṭilābhassa pubbanimittaṃ, bandhanānaṃ sayameva chedo asmimānasamucchedassa pubbanimittaṃ, mahājanassa sabbarogavigamo catusaccaphalapaṭilābhassa pubbanimittaṃ, jaccandhānaṃ rūpadassanaṃ dibbacakkhupaṭilābhassa pubbanimittaṃ, badhirānaṃ saddassavanaṃ dibbasotadhātupaṭilābhassa pubbanimittaṃ.
ஜாதிஜளானங் அனுஸ்ஸதுப்பாதோ³ சதுஸதிபட்டா²னபடிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், பங்கு³லானங் பத³ஸா க³மனங் சதுரித்³தி⁴பாத³படிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங், விதே³ஸக³தானங் நாவானங் ஸபட்டனாக³மனங் சதுபடிஸம்பி⁴தா³தி⁴க³மஸ்ஸ, ரதனானங் ஸயமேவ விரோசனங் த⁴ம்மோபா⁴ஸபடிலாப⁴ஸ்ஸ, நிரயே அக்³கி³னிப்³பா³யனங் ஏகாத³ஸக்³கி³னிப்³பா³யனஸ்ஸ, நதீ³ஸு தோயஸ்ஸ நப்பவத்தனங் சதுவேஸாரஜ்ஜபடிலாப⁴ஸ்ஸ, லோகந்தரே ஆலோகோ அவிஜ்ஜந்த⁴காரங் வித⁴மெத்வா ஞாணலோகத³ஸ்ஸனஸ்ஸ, மஹாஸமுத்³த³ஸ்ஸ மது⁴ரோத³கதா நிப்³பா³னரஸேன ஏகரஸபா⁴வஸ்ஸ, வாதஸ்ஸ அவாயனங் த்³வாஸட்டி²தி³ட்டி²க³தபே⁴த³னஸ்ஸ, தரூனங் புப்பி²தபா⁴வோ விமுத்திபுப்பே²ஹி புப்பி²தபா⁴வஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தங்.
Jātijaḷānaṃ anussatuppādo catusatipaṭṭhānapaṭilābhassa pubbanimittaṃ, paṅgulānaṃ padasā gamanaṃ caturiddhipādapaṭilābhassa pubbanimittaṃ, videsagatānaṃ nāvānaṃ sapaṭṭanāgamanaṃ catupaṭisambhidādhigamassa, ratanānaṃ sayameva virocanaṃ dhammobhāsapaṭilābhassa, niraye agginibbāyanaṃ ekādasagginibbāyanassa, nadīsu toyassa nappavattanaṃ catuvesārajjapaṭilābhassa, lokantare āloko avijjandhakāraṃ vidhametvā ñāṇalokadassanassa, mahāsamuddassa madhurodakatā nibbānarasena ekarasabhāvassa, vātassa avāyanaṃ dvāsaṭṭhidiṭṭhigatabhedanassa, tarūnaṃ pupphitabhāvo vimuttipupphehi pupphitabhāvassa pubbanimittaṃ.
சந்த³ஸ்ஸ அதிவிரோசனங் ப³ஹுஜனகந்ததாய புப்³ப³னிமித்தங், ஸூரியஸ்ஸ நாதிஉண்ஹவிமலபா⁴வோ காயிகசேதஸிகஸுகு²ப்பத்தியா, க²கா³னங் நகா³தீ³ஹி பத²விக³மனங் ஓவாத³ங் ஸுத்வா மஹாஜனஸ்ஸ பாணேஹி ஸரணக³மனஸ்ஸ, மஹதோ சதுத்³தீ³பக³தமேக⁴ஸ்ஸ பவஸ்ஸனங் மஹதோ த⁴ம்மவஸ்ஸஸ்ஸ, தே³வதானங் ஸகஸகப⁴வனெஸ்வேவ ட²த்வா நச்சாதீ³ஹி கீளனங் பு³த்³த⁴பா⁴வங் பத்வா உதா³னுதா³னஸ்ஸ, த்³வாரகவாடானங் ஸயமேவ விவரணங் அட்ட²ங்கி³கமக்³க³த்³வாரவிவரணஸ்ஸ, கு²தா³பீளனஸ்ஸ அபா⁴வோ விமுத்திஸுகே²ன ஸுகி²தபா⁴வஸ்ஸ, வேரீனங் மெத்தசித்தபடிலாபோ⁴ சதுப்³ரஹ்மவிஹாரபடிலாப⁴ஸ்ஸ, த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துயா ஏகத⁴ஜமாலிதா அரியத⁴ஜமாலிதாய புப்³ப³னிமித்தங், ஸேஸவிஸேஸா பன ஸேஸபு³த்³த⁴கு³ணபடிலாப⁴ஸ்ஸ புப்³ப³னிமித்தானீதி வேதி³தப்³பா³.
Candassa ativirocanaṃ bahujanakantatāya pubbanimittaṃ, sūriyassa nātiuṇhavimalabhāvo kāyikacetasikasukhuppattiyā, khagānaṃ nagādīhi pathavigamanaṃ ovādaṃ sutvā mahājanassa pāṇehi saraṇagamanassa, mahato catuddīpagatameghassa pavassanaṃ mahato dhammavassassa, devatānaṃ sakasakabhavanesveva ṭhatvā naccādīhi kīḷanaṃ buddhabhāvaṃ patvā udānudānassa, dvārakavāṭānaṃ sayameva vivaraṇaṃ aṭṭhaṅgikamaggadvāravivaraṇassa, khudāpīḷanassa abhāvo vimuttisukhena sukhitabhāvassa, verīnaṃ mettacittapaṭilābho catubrahmavihārapaṭilābhassa, dasasahassilokadhātuyā ekadhajamālitā ariyadhajamālitāya pubbanimittaṃ, sesavisesā pana sesabuddhaguṇapaṭilābhassa pubbanimittānīti veditabbā.
அத² தீ³பங்கரகுமாரோ மஹதியா ஸம்பத்தியா பரிசாரியமானோ அனுக்கமேன ப⁴த்³த³ங் யொப்³ப³னங் பத்வா திண்ணங் உதூனங் அனுச்ச²விகேஸு தீஸு பாஸாதே³ஸு தே³வலோகஸிரிங் விய ரஜ்ஜஸிரிமனுப⁴வந்தோ உய்யானகீளாய க³மனஸமயே அனுக்கமேன ஜிண்ணப்³யாதி⁴மதஸங்கா²தே தயோ தே³வதூ³தே தி³ஸ்வா ஸஞ்ஜாதஸங்வேகோ³ நிவத்தித்வா ஸுத³ஸ்ஸனநக³ரஸதி³ஸவிப⁴வஸோப⁴ங் ரம்மவதீ நாம நக³ரங் பாவிஸி. நக³ரங் பவிஸித்வா புன சதுத்த²வாரே ஹத்தா²சரியங் பக்கோஸாபெத்வா ஏதத³வோச – ‘‘அஹங், தாத, உய்யானத³ஸ்ஸனத்தா²ய நிக்க²மிஸ்ஸாமி ஹத்தி²யானானி கப்பாபேஹீ’’தி. ஸோ ‘‘ஸாது⁴, தே³வா’’தி படிஸுணித்வா சதுராஸீதிஹத்தி²ஸஹஸ்ஸானி கப்பாபேஸி. அத² விஸ்ஸகம்மோ நாம தே³வபுத்தோ போ³தி⁴ஸத்தங் நானாவிராக³வஸனநிவாஸனங் ஆமுக்கமுத்தாஹாரகேயூரங் ருசிரனவகனககடகமகுடகுண்ட³லத⁴ரங் பரமஸுரபி⁴குஸுமமாலஸமலங்கதஸிரோருஹங் ஸமலங்கரி கிர. அத² தீ³பங்கரகுமாரோ தே³வகுமாரோ விய சதுராஸீதியா ஹத்தி²ஸஹஸ்ஸேஹி பரிவுதோ ஹத்தி²க்க²ந்த⁴வரக³தோ மஹதா ப³லகாயேன பரிவுதோ ரதிஜனநங் உய்யானங் பவிஸித்வா ஹத்தி²க்க²ந்த⁴தோ ஓருய்ஹ தங் உய்யானமனுஸஞ்சரித்வா பரமருசிரத³ஸ்ஸனே ஸகஹத³யஸீதலே ஸிலாதலே நிஸீதி³த்வா பப்³ப³ஜ்ஜாய சித்தங் உப்பாதே³ஸி . தங்க²ணஞ்ஞேவ ஸுத்³தா⁴வாஸகீ²ணாஸவோ மஹாப்³ரஹ்மா அட்ட² ஸமணபரிக்கா²ரே ஆதா³ய மஹாபுரிஸஸ்ஸ சக்கு²பதே² பாதுரஹோஸி.
Atha dīpaṅkarakumāro mahatiyā sampattiyā paricāriyamāno anukkamena bhaddaṃ yobbanaṃ patvā tiṇṇaṃ utūnaṃ anucchavikesu tīsu pāsādesu devalokasiriṃ viya rajjasirimanubhavanto uyyānakīḷāya gamanasamaye anukkamena jiṇṇabyādhimatasaṅkhāte tayo devadūte disvā sañjātasaṃvego nivattitvā sudassananagarasadisavibhavasobhaṃ rammavatī nāma nagaraṃ pāvisi. Nagaraṃ pavisitvā puna catutthavāre hatthācariyaṃ pakkosāpetvā etadavoca – ‘‘ahaṃ, tāta, uyyānadassanatthāya nikkhamissāmi hatthiyānāni kappāpehī’’ti. So ‘‘sādhu, devā’’ti paṭisuṇitvā caturāsītihatthisahassāni kappāpesi. Atha vissakammo nāma devaputto bodhisattaṃ nānāvirāgavasananivāsanaṃ āmukkamuttāhārakeyūraṃ ruciranavakanakakaṭakamakuṭakuṇḍaladharaṃ paramasurabhikusumamālasamalaṅkatasiroruhaṃ samalaṅkari kira. Atha dīpaṅkarakumāro devakumāro viya caturāsītiyā hatthisahassehi parivuto hatthikkhandhavaragato mahatā balakāyena parivuto ratijananaṃ uyyānaṃ pavisitvā hatthikkhandhato oruyha taṃ uyyānamanusañcaritvā paramaruciradassane sakahadayasītale silātale nisīditvā pabbajjāya cittaṃ uppādesi . Taṅkhaṇaññeva suddhāvāsakhīṇāsavo mahābrahmā aṭṭha samaṇaparikkhāre ādāya mahāpurisassa cakkhupathe pāturahosi.
மஹாபுரிஸோ தங் தி³ஸ்வா – ‘‘கிமித³’’ந்தி புச்சி²த்வா, ‘‘ஸமணபரிக்கா²ரோ’’தி ஸுத்வா அலங்காரப⁴ண்ட³ங் ஓமுஞ்சித்வா பஸாத⁴னப⁴ண்டா³கா³ரிகஸ்ஸ ஹத்தே² த³த்வா மங்க³லக²க்³க³மாதா³ய ஸத்³தி⁴ங் மகுடேன கேஸே சி²ந்தி³த்வா அந்தலிக்கே² ஆகாஸே உக்கி²பி. அத² ஸக்கோ தே³வராஜா ஸுவண்ணசங்கோடகேன தங் கேஸமகுடங் ஆதா³ய ஸினேருமுத்³த⁴னி தியோஜனப்பமாணங் இந்த³னீலமணிமயங் மகுடசேதியங் நாம அகாஸி. அத² மஹாபுரிஸோ தே³வத³த்தியங் அரஹத்தத⁴ஜங் காஸாவங் பரித³ஹித்வா ஸாடகயுக³ங் ஆகாஸே கி²பி. தங் ப்³ரஹ்மா படிக்³க³ஹெத்வா ப்³ரஹ்மலோகே த்³வாத³ஸயோஜனிகங் ஸப்³ப³ரதனமயங் சேதியமகாஸி. தீ³பங்கரகுமாரங் பன பப்³ப³ஜந்தங் ஏகா புரிஸகோடி அனுபப்³ப³ஜி. தாய பன பரிஸாய பரிவுதோ போ³தி⁴ஸத்தோ த³ஸ மாஸே பதா⁴னசரியங் அசரி. அத² விஸாக²புண்ணமாய அஞ்ஞதரங் நக³ரங் பிண்டா³ய பாவிஸி.
Mahāpuriso taṃ disvā – ‘‘kimida’’nti pucchitvā, ‘‘samaṇaparikkhāro’’ti sutvā alaṅkārabhaṇḍaṃ omuñcitvā pasādhanabhaṇḍāgārikassa hatthe datvā maṅgalakhaggamādāya saddhiṃ makuṭena kese chinditvā antalikkhe ākāse ukkhipi. Atha sakko devarājā suvaṇṇacaṅkoṭakena taṃ kesamakuṭaṃ ādāya sinerumuddhani tiyojanappamāṇaṃ indanīlamaṇimayaṃ makuṭacetiyaṃ nāma akāsi. Atha mahāpuriso devadattiyaṃ arahattadhajaṃ kāsāvaṃ paridahitvā sāṭakayugaṃ ākāse khipi. Taṃ brahmā paṭiggahetvā brahmaloke dvādasayojanikaṃ sabbaratanamayaṃ cetiyamakāsi. Dīpaṅkarakumāraṃ pana pabbajantaṃ ekā purisakoṭi anupabbaji. Tāya pana parisāya parivuto bodhisatto dasa māse padhānacariyaṃ acari. Atha visākhapuṇṇamāya aññataraṃ nagaraṃ piṇḍāya pāvisi.
தஸ்மிங் கிர நக³ரே தங்தி³வஸங் தே³வதானங் ப³லிகரணத்தா²ய நிருத³கபாயாஸங் பசிங்ஸு. தஸ்ஸ பன மஹாஸத்தஸ்ஸ ஸபரிஸஸ்ஸ பிண்டா³ய பவிட்ட²ஸ்ஸ மனுஸ்ஸா அத³ங்ஸு. தங் கிர ஸப்³பே³ஸங் கோடிஸங்க்²யாயானங் பி⁴க்கூ²னங் பரியத்தங் அஹோஸி. மஹாபுரிஸஸ்ஸ பன பத்தே தே³வதா தி³ப்³போ³ஜங் பக்கி²பிங்ஸு. தங் பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா தத்தே²வ ஸாலவனே தி³வாவிஹாரங் வீதினாமெத்வா ஸாயன்ஹஸமயே படிஸல்லானா வுட்டா²ய க³ணங் விஸ்ஸஜ்ஜெத்வா ஸுனந்தே³ன நாமாஜீவகேன தி³ன்னா அட்ட² திணமுட்டி²யோ க³ஹெத்வா பிப்ப²லிபோ³தி⁴ருக்க²மூலங் க³ந்த்வா திணஸந்த²ரங் ஸந்த²ரித்வா நவுதிஹத்த²ங் போ³தி⁴க்க²ந்த⁴ங் பிட்டி²தோ கத்வா பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா சதுரங்க³வீரியங் அதி⁴ட்ட²ஹித்வா போ³தி⁴ருக்க²மூலே நிஸீதி³.
Tasmiṃ kira nagare taṃdivasaṃ devatānaṃ balikaraṇatthāya nirudakapāyāsaṃ paciṃsu. Tassa pana mahāsattassa saparisassa piṇḍāya paviṭṭhassa manussā adaṃsu. Taṃ kira sabbesaṃ koṭisaṅkhyāyānaṃ bhikkhūnaṃ pariyattaṃ ahosi. Mahāpurisassa pana patte devatā dibbojaṃ pakkhipiṃsu. Taṃ paribhuñjitvā tattheva sālavane divāvihāraṃ vītināmetvā sāyanhasamaye paṭisallānā vuṭṭhāya gaṇaṃ vissajjetvā sunandena nāmājīvakena dinnā aṭṭha tiṇamuṭṭhiyo gahetvā pipphalibodhirukkhamūlaṃ gantvā tiṇasantharaṃ santharitvā navutihatthaṃ bodhikkhandhaṃ piṭṭhito katvā pallaṅkaṃ ābhujitvā caturaṅgavīriyaṃ adhiṭṭhahitvā bodhirukkhamūle nisīdi.
ததோ மாரப³லங் வித⁴மித்வா ரத்தியா பட²மயாமே புப்³பே³னிவாஸங் அனுஸ்ஸரித்வா மஜ்ஜி²மயாமே தி³ப்³ப³சக்கு²ங் விஸோதெ⁴த்வா பச்சி²மயாமே அனுலோமபடிலோமவஸேன பச்சயாகாரங் ஸம்மஸித்வா ஆனாபானசதுத்த²ஜ்ஜா²னங் ஸமாபஜ்ஜித்வா ததோ வுட்டா²ய பஞ்சஸு க²ந்தே⁴ஸு அபி⁴னிவிஸித்வா உத³யப்³ப³யவஸேன ஸமபஞ்ஞாஸ லக்க²ணானி தி³ஸ்வா யாவ கொ³த்ரபு⁴ஞாணங் விபஸ்ஸனங் வட்³டெ⁴த்வா அருணோத³யே அரியமக்³கே³ன ஸகலபு³த்³த⁴கு³ணே படிவிஜ்ஜி²த்வா பு³த்³த⁴ஸீஹனாத³ங் நதி³த்வா ஸத்தஸத்தாஹங் போ³தி⁴ஸமீபேயேவ வீதினாமெத்வா ப்³ரஹ்முனோ த⁴ம்மதே³ஸனங் படிஞ்ஞாய ஸுனந்தா³ராமே த⁴ம்மசக்கங் பவத்தெத்வா கோடிஸதானங் தே³வமனுஸ்ஸானங் த⁴ம்மாமதங் பாயெத்வா சதுத்³தீ³பிகமஹாமேகோ⁴ விய த⁴ம்மவஸ்ஸங் வஸ்ஸெந்தோ மஹாஜனஸ்ஸ ப³ந்த⁴னமொக்க²ங் கரொந்தோ ஜனபத³சாரிகங் விசரி.
Tato mārabalaṃ vidhamitvā rattiyā paṭhamayāme pubbenivāsaṃ anussaritvā majjhimayāme dibbacakkhuṃ visodhetvā pacchimayāme anulomapaṭilomavasena paccayākāraṃ sammasitvā ānāpānacatutthajjhānaṃ samāpajjitvā tato vuṭṭhāya pañcasu khandhesu abhinivisitvā udayabbayavasena samapaññāsa lakkhaṇāni disvā yāva gotrabhuñāṇaṃ vipassanaṃ vaḍḍhetvā aruṇodaye ariyamaggena sakalabuddhaguṇe paṭivijjhitvā buddhasīhanādaṃ naditvā sattasattāhaṃ bodhisamīpeyeva vītināmetvā brahmuno dhammadesanaṃ paṭiññāya sunandārāme dhammacakkaṃ pavattetvā koṭisatānaṃ devamanussānaṃ dhammāmataṃ pāyetvā catuddīpikamahāmegho viya dhammavassaṃ vassento mahājanassa bandhanamokkhaṃ karonto janapadacārikaṃ vicari.
ததா³ கிர ஸுமேத⁴பண்டி³தோ ஸமாபத்திஸுகே²ன வீதினாமெந்தோ நேவ பத²விகம்பனமத்³த³ஸ ந தானி நிமித்தானி. தேன வுத்தங் –
Tadā kira sumedhapaṇḍito samāpattisukhena vītināmento neva pathavikampanamaddasa na tāni nimittāni. Tena vuttaṃ –
34.
34.
‘‘ஏவங் மே ஸித்³தி⁴ப்பத்தஸ்ஸ, வஸீபூ⁴தஸ்ஸ ஸாஸனே;
‘‘Evaṃ me siddhippattassa, vasībhūtassa sāsane;
தீ³பங்கரோ நாம ஜினோ, உப்பஜ்ஜி லோகனாயகோ.
Dīpaṅkaro nāma jino, uppajji lokanāyako.
35.
35.
‘‘உப்பஜ்ஜந்தே ச ஜாயந்தே, பு³ஜ்ஜ²ந்தே த⁴ம்மதே³ஸனே;
‘‘Uppajjante ca jāyante, bujjhante dhammadesane;
சதுரோ நிமித்தே நாத்³த³ஸங், ஜா²னரதிஸமப்பிதோ’’தி.
Caturo nimitte nāddasaṃ, jhānaratisamappito’’ti.
தத்த² ஏவந்தி இதா³னி வத்தப்³ப³ங் நித³ஸ்ஸேதி. மேதி மம. ஸித்³தி⁴ப்பத்தஸ்ஸாதி பஞ்சாபி⁴ஞ்ஞாஸித்³தி⁴ப்பத்தஸ்ஸ. வஸீபூ⁴தஸ்ஸாதி பூ⁴தவஸிஸ்ஸ, சிண்ணவஸீபா⁴வமுபக³தஸ்ஸாதி அத்தோ². ஸாஸனேதி விவேகமானஸானங் ஸாஸனே, அனாத³ரலக்க²ணே ஸாமிவசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஜினோதி கிலேஸாரிஜயனேன ஜினோ.
Tattha evanti idāni vattabbaṃ nidasseti. Meti mama. Siddhippattassāti pañcābhiññāsiddhippattassa. Vasībhūtassāti bhūtavasissa, ciṇṇavasībhāvamupagatassāti attho. Sāsaneti vivekamānasānaṃ sāsane, anādaralakkhaṇe sāmivacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Jinoti kilesārijayanena jino.
உப்பஜ்ஜந்தேதி படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணே. ஜாயந்தேதி மாதுகுச்சி²தோ நிக்க²மனே. பு³ஜ்ஜ²ந்தேதி அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜ²ந்தே. த⁴ம்மதே³ஸனேதி த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனே. சதுரோ நிமித்தேதி சத்தாரி நிமித்தானி. தீ³பங்கரஸ்ஸ த³ஸப³லஸ்ஸ படிஸந்தி⁴-ஜாதி-போ³தி⁴-த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனேஸு சதூஸு டா²னேஸு த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துகம்பனாதீ³னி நிமித்தானீதி அத்தோ². எத்தா²ஹ – தானி பன ப³ஹூனி நிமித்தானி, கஸ்மா ‘‘சதுரோ நிமித்தே’’தி வுத்தங், அயுத்தங் நனூதி? நாயுத்தங், யதி³பி ஏதானி ப³ஹூனி நிமித்தானி, சதூஸு டா²னேஸு பன பவத்தத்தா ‘‘சதுரோ நிமித்தே’’தி வுத்தங். நாத்³த³ஸந்தி நாத்³த³ஸிங். இதா³னி தேஸங் சதுன்னங் நிமித்தானங் அத³ஸ்ஸனே காரணங் நித்³தி³ஸந்தோ ‘‘ஜா²னரதிஸமப்பிதோ’’தி ஆஹ. ஜா²னரதீதி ஸமாபத்திஸுக²ஸ்ஸேதங் அதி⁴வசனங். ஜா²னரதியா ஸமப்பிதத்தா ஸமங்கீ³பூ⁴தத்தா தானி நிமித்தானி நாத்³த³ஸந்தி அத்தோ².
Uppajjanteti paṭisandhiggahaṇe. Jāyanteti mātukucchito nikkhamane. Bujjhanteti anuttaraṃ sammāsambodhiṃ abhisambujjhante. Dhammadesaneti dhammacakkappavattane. Caturonimitteti cattāri nimittāni. Dīpaṅkarassa dasabalassa paṭisandhi-jāti-bodhi-dhammacakkappavattanesu catūsu ṭhānesu dasasahassilokadhātukampanādīni nimittānīti attho. Etthāha – tāni pana bahūni nimittāni, kasmā ‘‘caturo nimitte’’ti vuttaṃ, ayuttaṃ nanūti? Nāyuttaṃ, yadipi etāni bahūni nimittāni, catūsu ṭhānesu pana pavattattā ‘‘caturo nimitte’’ti vuttaṃ. Nāddasanti nāddasiṃ. Idāni tesaṃ catunnaṃ nimittānaṃ adassane kāraṇaṃ niddisanto ‘‘jhānaratisamappito’’ti āha. Jhānaratīti samāpattisukhassetaṃ adhivacanaṃ. Jhānaratiyā samappitattā samaṅgībhūtattā tāni nimittāni nāddasanti attho.
அத² தஸ்மிங் காலே தீ³பங்கரத³ஸப³லோ சதூஹி கீ²ணாஸவஸதஸஹஸ்ஸேஹி பரிவுதோ அனுபுப்³பே³ன சாரிகங் சரமானோ பரமரம்மங் ரம்மங் நாம நக³ரங் பத்வா ஸுத³ஸ்ஸனமஹாவிஹாரே படிவஸதி. ரம்மனக³ரவாஸினோ ‘‘தீ³பங்கரோ கிர த³ஸப³லோ அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா பவத்திதவரத⁴ம்மசக்கோ அனுபுப்³பே³ன சாரிகங் சரமானோ ரம்மனக³ரங் பத்வா ஸுத³ஸ்ஸனமஹாவிஹாரே படிவஸதீ’’தி ஸுத்வா ஸப்பிஆதீ³னி பே⁴ஸஜ்ஜானி க³ஹெத்வா பு⁴த்தபாதராஸா ஸுத்³து⁴த்தராஸங்கா³ புப்ப²தூ⁴பக³ந்த⁴ஹத்தா² யேன பு³த்³தோ⁴ தேனுபஸங்கமிங்ஸு, உபஸங்கமித்வா ஸத்தா²ரங் வந்தி³த்வா புப்பா²தீ³ஹி பூஜெத்வா ஏகமந்தங் நிஸீதி³த்வா அதிமது⁴ரங் த⁴ம்மகத²ங் ஸுத்வா ஸ்வாதனாய ப⁴க³வந்தங் நிமந்தெத்வா உட்டா²யாஸனா த³ஸப³லங் பத³க்கி²ணங் கத்வா பக்கமிங்ஸு.
Atha tasmiṃ kāle dīpaṅkaradasabalo catūhi khīṇāsavasatasahassehi parivuto anupubbena cārikaṃ caramāno paramarammaṃ rammaṃ nāma nagaraṃ patvā sudassanamahāvihāre paṭivasati. Rammanagaravāsino ‘‘dīpaṅkaro kira dasabalo anuttaraṃ sammāsambodhiṃ patvā pavattitavaradhammacakko anupubbena cārikaṃ caramāno rammanagaraṃ patvā sudassanamahāvihāre paṭivasatī’’ti sutvā sappiādīni bhesajjāni gahetvā bhuttapātarāsā suddhuttarāsaṅgā pupphadhūpagandhahatthā yena buddho tenupasaṅkamiṃsu, upasaṅkamitvā satthāraṃ vanditvā pupphādīhi pūjetvā ekamantaṃ nisīditvā atimadhuraṃ dhammakathaṃ sutvā svātanāya bhagavantaṃ nimantetvā uṭṭhāyāsanā dasabalaṃ padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu.
தே புனதி³வஸே அஸதி³ஸமஹாதா³னங் ஸஜ்ஜெத்வா மண்ட³பங் காரெத்வா விமலகோமலேஹி நீலுப்பலேஹி சா²தெ³த்வா சதுஜ்ஜாதிக³ந்தே⁴ன பரிப⁴ண்ட³ங் காரெத்வா லாஜபஞ்சமானி ஸுரபி⁴குஸுமானி விகிரித்வா மண்ட³பஸ்ஸ சதூஸு கோணேஸு ஸீதலமது⁴ரவாரிபுண்ணா சாடியோ ட²பெத்வா கத³லிபண்ணேஹி பித³ஹித்வா மண்ட³போபரி ஜயஸுமனகுஸுமஸதி³ஸங் பரமருசிரத³ஸ்ஸனங் சேலவிதானங் ப³ந்தி⁴த்வா ஸுவண்ணமணிரஜததாரகாஹி ரசயித்வா தத்த² க³ந்த⁴தா³மபுப்ப²தா³மபத்ததா³மரதனதா³மானி ஓலம்பெ³த்வா தூ⁴பேஹி து³த்³தி³னங் கத்வா ஸகலஞ்ச தங் ரம்மங் ரம்மனக³ரங் ஸம்மட்ட²ங் ஸப²லகத³லியோ ச புப்ப²ஸமலங்கதே புண்ணக⁴டே ச ட²பாபெத்வா நானாவிராகா³ த⁴ஜபடாகாயோ ச ஸமுஸ்ஸாபெத்வா மஹாவீதி²யா உபோ⁴ஸு பஸ்ஸேஸு ஸாணிபாகாரேஹி பரிக்கி²பித்வா தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ ஆக³மனமக்³க³ங் அலங்கரொந்தா உத³கபரிபி⁴ன்னட்டா²னேஸு பங்ஸுங் பக்கி²பித்வா சிக்க²ல்லகம்பி பத²விங் அஸமங் ஸமங் கத்வா முத்தாஸதி³ஸாஹி வாலுகாஹி ஆகிரந்தி, லாஜபஞ்சமேஹி ச புப்பே²ஹி ஆகிரந்தி, ஸப²லகத³லிகமுகே ச பதிட்டா²பெந்தி.
Te punadivase asadisamahādānaṃ sajjetvā maṇḍapaṃ kāretvā vimalakomalehi nīluppalehi chādetvā catujjātigandhena paribhaṇḍaṃ kāretvā lājapañcamāni surabhikusumāni vikiritvā maṇḍapassa catūsu koṇesu sītalamadhuravāripuṇṇā cāṭiyo ṭhapetvā kadalipaṇṇehi pidahitvā maṇḍapopari jayasumanakusumasadisaṃ paramaruciradassanaṃ celavitānaṃ bandhitvā suvaṇṇamaṇirajatatārakāhi racayitvā tattha gandhadāmapupphadāmapattadāmaratanadāmāni olambetvā dhūpehi duddinaṃ katvā sakalañca taṃ rammaṃ rammanagaraṃ sammaṭṭhaṃ saphalakadaliyo ca pupphasamalaṅkate puṇṇaghaṭe ca ṭhapāpetvā nānāvirāgā dhajapaṭākāyo ca samussāpetvā mahāvīthiyā ubhosu passesu sāṇipākārehi parikkhipitvā dīpaṅkaradasabalassa āgamanamaggaṃ alaṅkarontā udakaparibhinnaṭṭhānesu paṃsuṃ pakkhipitvā cikkhallakampi pathaviṃ asamaṃ samaṃ katvā muttāsadisāhi vālukāhi ākiranti, lājapañcamehi ca pupphehi ākiranti, saphalakadalikamuke ca patiṭṭhāpenti.
அத² தஸ்மிங் காலே ஸுமேத⁴தாபஸோ அத்தனோ அஸ்ஸமபத³தோ உக்³க³ந்த்வா ரம்மனக³ரவாஸீனங் தேஸங் மனுஸ்ஸானங் உபரிபா⁴கே³ன ஆகாஸேன க³ச்ச²ந்தோ தே ஹட்ட²பஹட்டே² மக்³க³ங் ஸோதெ⁴ந்தே ச அலங்கரொந்தே ச தி³ஸ்வா – ‘‘கிங் நு கோ² காரண’’ந்தி சிந்தெத்வா ஸப்³பே³ஸங் பஸ்ஸந்தானஞ்ஞேவ ஆகாஸதோ ஓருய்ஹ ஏகமந்தே ட²த்வா தே மனுஸ்ஸே புச்சி² – ‘‘அம்போ⁴! கஸ்ஸத்தா²ய தும்ஹே இமங் மக்³க³ங் ஸோதே⁴தா²’’தி? தேன வுத்தங் –
Atha tasmiṃ kāle sumedhatāpaso attano assamapadato uggantvā rammanagaravāsīnaṃ tesaṃ manussānaṃ uparibhāgena ākāsena gacchanto te haṭṭhapahaṭṭhe maggaṃ sodhente ca alaṅkaronte ca disvā – ‘‘kiṃ nu kho kāraṇa’’nti cintetvā sabbesaṃ passantānaññeva ākāsato oruyha ekamante ṭhatvā te manusse pucchi – ‘‘ambho! Kassatthāya tumhe imaṃ maggaṃ sodhethā’’ti? Tena vuttaṃ –
36.
36.
‘‘பச்சந்ததே³ஸவிஸயே, நிமந்தெத்வா ததா²க³தங்;
‘‘Paccantadesavisaye, nimantetvā tathāgataṃ;
தஸ்ஸ ஆக³மனங் மக்³க³ங், ஸோதெ⁴ந்தி துட்ட²மானஸா.
Tassa āgamanaṃ maggaṃ, sodhenti tuṭṭhamānasā.
37.
37.
‘‘அஹங் தேன ஸமயேன, நிக்க²மித்வா ஸகஸ்ஸமா;
‘‘Ahaṃ tena samayena, nikkhamitvā sakassamā;
து⁴னந்தோ வாகசீரானி, க³ச்சா²மி அம்ப³ரே ததா³.
Dhunanto vākacīrāni, gacchāmi ambare tadā.
38.
38.
‘‘வேத³ஜாதங் ஜனங் தி³ஸ்வா, துட்ட²ஹட்ட²ங் பமோதி³தங்;
‘‘Vedajātaṃ janaṃ disvā, tuṭṭhahaṭṭhaṃ pamoditaṃ;
ஓரோஹித்வான க³க³னா, மனுஸ்ஸே புச்சி² தாவதே³.
Orohitvāna gaganā, manusse pucchi tāvade.
39.
39.
‘‘துட்ட²ஹட்டோ² பமுதி³தோ, வேத³ஜாதோ மஹாஜனோ;
‘‘Tuṭṭhahaṭṭho pamudito, vedajāto mahājano;
கஸ்ஸ ஸோதீ⁴யதி மக்³கோ³, அஞ்ஜஸங் வடுமாயன’’ந்தி.
Kassa sodhīyati maggo, añjasaṃ vaṭumāyana’’nti.
தத்த² பச்சந்ததே³ஸவிஸயேதி மஜ்ஜி²மதே³ஸஸ்ஸேவ ஏகபஸ்ஸே பச்சந்ததே³ஸஸஞ்ஞிதே ஜனபதே³. தஸ்ஸ ஆக³மனங் மக்³க³ந்தி தேன ஆக³ந்தப்³ப³ங் மக்³க³ந்தி அத்தோ². அஹங் தேன ஸமயேனாதி அஹங் தஸ்மிங் ஸமயே, பு⁴ம்மத்தே² சேதங் கரணவசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஸகஸ்ஸமாதி அத்தனோ அஸ்ஸமபத³தோ நிக்க²மித்வா. து⁴னந்தோதி ஓது⁴னந்தோ. ‘‘தேன ஸமயேன’’ ச, ‘‘ததா³’’ சாதி இமேஸங் த்³வின்னங் பதா³னங் ஏகத்த²த்தா புரிமஸ்ஸ நிக்க²மனகிரியாய பச்சி²மஸ்ஸ ச க³மனகிரியாய ஸத்³தி⁴ங் ஸம்ப³ந்தோ⁴ வேதி³தப்³போ³, இதரதா² புனருத்திதோ³ஸா ந முச்சதி. ததா³தி தஸ்மிங் ஸமயே.
Tattha paccantadesavisayeti majjhimadesasseva ekapasse paccantadesasaññite janapade. Tassa āgamanaṃ magganti tena āgantabbaṃ magganti attho. Ahaṃ tena samayenāti ahaṃ tasmiṃ samaye, bhummatthe cetaṃ karaṇavacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Sakassamāti attano assamapadato nikkhamitvā. Dhunantoti odhunanto. ‘‘Tena samayena’’ ca, ‘‘tadā’’ cāti imesaṃ dvinnaṃ padānaṃ ekatthattā purimassa nikkhamanakiriyāya pacchimassa ca gamanakiriyāya saddhiṃ sambandho veditabbo, itarathā punaruttidosā na muccati. Tadāti tasmiṃ samaye.
வேத³ஜாதந்தி ஸஞ்ஜாதஸோமனஸ்ஸங். துட்ட²ஹட்ட²ங் பமோதி³தந்தி இமானி தீணி பதா³னி அஞ்ஞமஞ்ஞவேவசனானி அஞ்ஞமஞ்ஞஸ்ஸ அத்த²தீ³பனானி. அத² வா ஸுகே²ன துட்ட²ங், பீதியா ஹட்ட²ங், பாமோஜ்ஜேன பமுதி³தங். ஓரோஹித்வானாதி ஓதரித்வா. மனுஸ்ஸே புச்சீ²தி மானுஸே புச்சி². அயமேவ வா பாடோ². தாவதே³தி ததா³, தங்க²ணேயேவாதி அத்தோ². இதா³னி புச்சி²தமத்த²ங் த³ஸ்ஸெந்தேன ‘‘துட்ட²ஹட்டோ² பமுதி³தோ’’திஆதி³ வுத்தங். தத்த² அயங் மஹாஜனோ துட்ட²ஹட்டோ² பமோதி³தஹத³யோ ஹுத்வா மக்³க³ங் ஸோதே⁴தி, கிங் காரணா ஸோதே⁴தி, கஸ்ஸத்தா²ய வா ஸோதே⁴தீதி? ஏவங் ‘‘ஸோதே⁴தி’’ ஸத்³த³ங் ஆஹரித்வா அத்தோ² த³ட்ட²ப்³போ³, இதரதா² ந யுஜ்ஜதி. ஸோதீ⁴யதீதி ஸுத்³த⁴பா⁴வோ கரீயதி. மக்³கோ³ அஞ்ஜஸங் வடுமாயனந்தி மக்³க³ஸ்ஸேவேதானி வேவசனானி.
Vedajātanti sañjātasomanassaṃ. Tuṭṭhahaṭṭhaṃ pamoditanti imāni tīṇi padāni aññamaññavevacanāni aññamaññassa atthadīpanāni. Atha vā sukhena tuṭṭhaṃ, pītiyā haṭṭhaṃ, pāmojjena pamuditaṃ. Orohitvānāti otaritvā. Manusse pucchīti mānuse pucchi. Ayameva vā pāṭho. Tāvadeti tadā, taṅkhaṇeyevāti attho. Idāni pucchitamatthaṃ dassentena ‘‘tuṭṭhahaṭṭho pamudito’’tiādi vuttaṃ. Tattha ayaṃ mahājano tuṭṭhahaṭṭho pamoditahadayo hutvā maggaṃ sodheti, kiṃ kāraṇā sodheti, kassatthāya vā sodhetīti? Evaṃ ‘‘sodheti’’ saddaṃ āharitvā attho daṭṭhabbo, itarathā na yujjati. Sodhīyatīti suddhabhāvo karīyati. Maggo añjasaṃ vaṭumāyananti maggassevetāni vevacanāni.
ஏவங் தேன ஸுமேத⁴தாபஸேன புட்டா² தே மனுஸ்ஸா ஆஹங்ஸு – ‘‘ப⁴ந்தே ஸுமேத⁴, கிங் ந ஜானாத² தீ³பங்கரோ நாம பு³த்³தோ⁴ அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா பவத்திதவரத⁴ம்மசக்கோ ஜனபத³சாரிகங் சரமானோ அனுக்கமேன அம்ஹாகங் நக³ரங் பத்வா ஸுத³ஸ்ஸனமஹாவிஹாரே படிவஸதி, மயங் தங் ப⁴க³வந்தங் நிமந்தயித்வா தஸ்ஸேவ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஆக³மனமக்³க³ங் ஸோதே⁴மா’’தி. ததோ தங் ஸுத்வா ஸுமேத⁴பண்டி³தோ சிந்தேஸி – ‘‘பு³த்³தோ⁴தி கோ² பனேஸ கோ⁴ஸோபி து³ல்லபோ⁴, பகே³வ பு³த்³து⁴ப்பாதோ³, தேன ஹி மயாபி இமேஹி மனுஸ்ஸேஹி ஸத்³தி⁴ங் த³ஸப³லஸ்ஸ ஆக³மனமக்³க³ங் ஸோதே⁴துங் வட்டதீ’’தி. ஸோ தே மனுஸ்ஸே ஆஹ – ‘‘ஸசே, போ⁴, தும்ஹே இமங் மக்³க³ங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸோதே⁴த², மய்ஹம்பி ஏகங் ஓகாஸங் தே³த², அஹம்பி தும்ஹேஹி ஸத்³தி⁴ங் பு³த்³த⁴ஸ்ஸ மக்³க³ங் ஸோதெ⁴ஸ்ஸாமீ’’தி. ததோ தே ‘‘ஸாதூ⁴’’தி ஸம்படிச்சி²த்வா – ‘‘அயங் ஸுமேத⁴பண்டி³தோ மஹித்³தி⁴கோ மஹானுபா⁴வோ’’தி ஜானமானா து³ப்³பி³ஸோத⁴னங் உத³கஸம்பி⁴ன்னங் அதிவிய விஸமங் ஏகங் ஓகாஸங் ஸல்லக்கெ²த்வா – ‘‘இமங் ஓகாஸங் தும்ஹே ஸோதே⁴த² அலங்கரோத² சா’’தி அத³ங்ஸு. ததோ ஸுமேத⁴பண்டி³தோ பு³த்³தா⁴ரம்மணங் பீதிங் உப்பாதெ³த்வா சிந்தேஸி – ‘‘அஹங் பன இமங் ஓகாஸங் இத்³தி⁴யா பரமத³ஸ்ஸனீயங் காதுங் பஹோமி, ஏவங் கதே பன மங் ந பரிதோஸெஸ்ஸதி. அஜ்ஜ பன மயா காயவெய்யாவச்சங் காதுங் வட்டதீ’’தி பங்ஸுங் ஆஹரித்வா தங் பதே³ஸங் பூரேதி.
Evaṃ tena sumedhatāpasena puṭṭhā te manussā āhaṃsu – ‘‘bhante sumedha, kiṃ na jānātha dīpaṅkaro nāma buddho anuttaraṃ sammāsambodhiṃ patvā pavattitavaradhammacakko janapadacārikaṃ caramāno anukkamena amhākaṃ nagaraṃ patvā sudassanamahāvihāre paṭivasati, mayaṃ taṃ bhagavantaṃ nimantayitvā tasseva buddhassa bhagavato āgamanamaggaṃ sodhemā’’ti. Tato taṃ sutvā sumedhapaṇḍito cintesi – ‘‘buddhoti kho panesa ghosopi dullabho, pageva buddhuppādo, tena hi mayāpi imehi manussehi saddhiṃ dasabalassa āgamanamaggaṃ sodhetuṃ vaṭṭatī’’ti. So te manusse āha – ‘‘sace, bho, tumhe imaṃ maggaṃ buddhassa sodhetha, mayhampi ekaṃ okāsaṃ detha, ahampi tumhehi saddhiṃ buddhassa maggaṃ sodhessāmī’’ti. Tato te ‘‘sādhū’’ti sampaṭicchitvā – ‘‘ayaṃ sumedhapaṇḍito mahiddhiko mahānubhāvo’’ti jānamānā dubbisodhanaṃ udakasambhinnaṃ ativiya visamaṃ ekaṃ okāsaṃ sallakkhetvā – ‘‘imaṃ okāsaṃ tumhe sodhetha alaṅkarotha cā’’ti adaṃsu. Tato sumedhapaṇḍito buddhārammaṇaṃ pītiṃ uppādetvā cintesi – ‘‘ahaṃ pana imaṃ okāsaṃ iddhiyā paramadassanīyaṃ kātuṃ pahomi, evaṃ kate pana maṃ na paritosessati. Ajja pana mayā kāyaveyyāvaccaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti paṃsuṃ āharitvā taṃ padesaṃ pūreti.
தஸ்ஸ பன தஸ்மிங் பதே³ஸே அஸோதி⁴தே விப்பகதேயேவ ரம்மனக³ரவாஸினோ மனுஸ்ஸா ப⁴க³வதோ காலமாரோசேஸுங் – ‘‘நிட்டி²தங், ப⁴ந்தே, ப⁴த்த’’ந்தி. ஏவங் தேஹி காலே ஆரோசிதே த³ஸப³லோ ஜயஸுமனகுஸுமஸதி³ஸவண்ணங் து³பட்டசீவரங் திமண்ட³லங் படிச்சா²தெ³த்வா நிவாஸெத்வா தஸ்ஸுபரி ஸுவண்ணபாமங்கே³ன ஜயஸுமனகுஸுமகலாபங் பரிக்கி²பந்தோ விய விஜ்ஜுலதாஸஸ்ஸிரிகங் காயப³ந்த⁴னங் ப³ந்தி⁴த்வா கனககி³ரிஸிக²ரமத்த²கே லாகா²ரஸங் பரிஸிஞ்சந்தோ விய ஸுவண்ணசேதியங் பவாளஜாலேன பரிக்கி²பந்தோ விய ச ஸுவண்ணக்³கி⁴கங் ரத்தகம்ப³லேன படிமுஞ்சந்தோ விய ச ஸரத³ஸமயரஜனிகரங் ரத்தவலாஹகேன படிச்சா²தெ³ந்தோ விய ச லாகா²ரஸேன திந்தகிங்ஸுககுஸுமஸதி³ஸவண்ணங் ரத்தவரபங்ஸுகூலசீவரங் பாருபித்வா க³ந்த⁴குடித்³வாரதோ கஞ்சனகு³ஹதோ ஸீஹோ விய நிக்க²மித்வா க³ந்த⁴குடிபமுகே² அட்டா²ஸி. அத² ஸப்³பே³ பி⁴க்கூ² அத்தனோ அத்தனோ பத்தசீவரமாதா³ய ப⁴க³வந்தங் பரிவாரயிங்ஸு. தே பன பரிவாரெத்வா டி²தா பி⁴க்கூ² ஏவரூபா அஹேஸுங் –
Tassa pana tasmiṃ padese asodhite vippakateyeva rammanagaravāsino manussā bhagavato kālamārocesuṃ – ‘‘niṭṭhitaṃ, bhante, bhatta’’nti. Evaṃ tehi kāle ārocite dasabalo jayasumanakusumasadisavaṇṇaṃ dupaṭṭacīvaraṃ timaṇḍalaṃ paṭicchādetvā nivāsetvā tassupari suvaṇṇapāmaṅgena jayasumanakusumakalāpaṃ parikkhipanto viya vijjulatāsassirikaṃ kāyabandhanaṃ bandhitvā kanakagirisikharamatthake lākhārasaṃ parisiñcanto viya suvaṇṇacetiyaṃ pavāḷajālena parikkhipanto viya ca suvaṇṇagghikaṃ rattakambalena paṭimuñcanto viya ca saradasamayarajanikaraṃ rattavalāhakena paṭicchādento viya ca lākhārasena tintakiṃsukakusumasadisavaṇṇaṃ rattavarapaṃsukūlacīvaraṃ pārupitvā gandhakuṭidvārato kañcanaguhato sīho viya nikkhamitvā gandhakuṭipamukhe aṭṭhāsi. Atha sabbe bhikkhū attano attano pattacīvaramādāya bhagavantaṃ parivārayiṃsu. Te pana parivāretvā ṭhitā bhikkhū evarūpā ahesuṃ –
‘‘அப்பிச்சா² பன ஸந்துட்டா², வத்தாரோ வசனக்க²மா;
‘‘Appicchā pana santuṭṭhā, vattāro vacanakkhamā;
பவிவித்தா அஸங்ஸட்டா², வினீதா பாபக³ரஹினோ.
Pavivittā asaṃsaṭṭhā, vinītā pāpagarahino.
‘‘ஸப்³பே³பி ஸீலஸம்பன்னா, ஸமாதி⁴ஜ்ஜா²னகோவிதா³;
‘‘Sabbepi sīlasampannā, samādhijjhānakovidā;
பஞ்ஞாவிமுத்திஸம்பன்னா, திபஞ்சசரணாயுதா.
Paññāvimuttisampannā, tipañcacaraṇāyutā.
‘‘கீ²ணாஸவா வஸிப்பத்தா, இத்³தி⁴மந்தோ யஸஸ்ஸினோ;
‘‘Khīṇāsavā vasippattā, iddhimanto yasassino;
ஸந்திந்த்³ரியா த³மப்பத்தா, ஸுத்³தா⁴ கீ²ணபுனப்³ப⁴வா’’தி.
Santindriyā damappattā, suddhā khīṇapunabbhavā’’ti.
இதி ப⁴க³வா ஸயங் வீதராகோ³ வீதராகே³ஹி வீததோ³ஸோ வீததோ³ஸேஹி வீதமோஹோ வீதமோஹேஹி பரிவுதோ அதிவிய விரோசித்த². அத² ஸத்தா² மஹானுபா⁴வானங் கீ²ணாஸவானங் ச²ளபி⁴ஞ்ஞானங் சதூஹி ஸதஸஹஸ்ஸேஹி பரிவுதோ மருக³ணபரிவுதோ த³ஸஸதனயனோ விய ப்³ரஹ்மக³ணபரிவுதோ ஹாரிதமஹாப்³ரஹ்மா விய ச அபரிமிதஸமயஸமுபசிதகுஸலப³லஜனிதாய அனோபமாய பு³த்³த⁴லீளாய தாராக³ணபரிவுதோ ஸரத³ஸமயரஜனிகரோ விய ச க³க³னதலங் தங் மக்³க³ங் அலங்கதபடியத்தங் படிபஜ்ஜி.
Iti bhagavā sayaṃ vītarāgo vītarāgehi vītadoso vītadosehi vītamoho vītamohehi parivuto ativiya virocittha. Atha satthā mahānubhāvānaṃ khīṇāsavānaṃ chaḷabhiññānaṃ catūhi satasahassehi parivuto marugaṇaparivuto dasasatanayano viya brahmagaṇaparivuto hāritamahābrahmā viya ca aparimitasamayasamupacitakusalabalajanitāya anopamāya buddhalīḷāya tārāgaṇaparivuto saradasamayarajanikaro viya ca gaganatalaṃ taṃ maggaṃ alaṅkatapaṭiyattaṃ paṭipajji.
‘‘ஸுவண்ணவண்ணாய பபா⁴ய தீ⁴ரோ, ஸுவண்ணவண்ணே கிர மக்³க³ருக்கே²;
‘‘Suvaṇṇavaṇṇāya pabhāya dhīro, suvaṇṇavaṇṇe kira maggarukkhe;
ஸுவண்ணவண்ணே குஸுமே கரொந்தோ, ஸுவண்ணவண்ணோ படிபஜ்ஜி மக்³க³ங்’’.
Suvaṇṇavaṇṇe kusume karonto, suvaṇṇavaṇṇo paṭipajji maggaṃ’’.
ஸுமேத⁴தாபஸோபி தேன அலங்கதபடியத்தேன மக்³கே³ன ஆக³ச்ச²ந்தஸ்ஸ தீ³பங்கரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ த்³வத்திங்ஸமஹாபுரிஸலக்க²ணபடிமண்டி³தங் அஸீதியா அனுப்³யஞ்ஜனேஹி அனுரஞ்ஜிதங் ப்³யாமப்பபா⁴ய பரிக்கே²பங் ஸஸ்ஸிரிகங் இந்த³னீலமணிஸதி³ஸங் ஆகாஸே நானப்பகாரா விஜ்ஜுலதா விய ச²ப்³ப³ண்ணபு³த்³த⁴ரஸ்மியோ விஸ்ஸஜ்ஜெந்தங் ரூபஸோப⁴க்³க³ப்பத்தங் அத்தபா⁴வங் அக்கீ²னி உம்மீலெத்வா ஓலோகெத்வா – ‘‘அஜ்ஜ மயா த³ஸப³லஸ்ஸ ஜீவிதபரிச்சாக³ங் காதுங் வட்டதீ’’தி, ‘‘மா ப⁴க³வா கலலே அக்கமி, மணிமயப²லகஸேதுங் அக்கமந்தோ விய ஸத்³தி⁴ங் சதூஹி கீ²ணாஸவஸதஸஹஸ்ஸேஹி மம பிட்டி²ங் அக்கமந்தோ க³ச்ச²து, தங் மே ப⁴விஸ்ஸதி தீ³க⁴ரத்தங் ஹிதாய ஸுகா²யா’’தி கேஸே மோசெத்வா அஜினஜடாவாகசீரானி காளவண்ணே கலலே பத்த²ரித்வா தத்தே²வ கலலபிட்டே² நிபஜ்ஜி. தேன வுத்தங் –
Sumedhatāpasopi tena alaṅkatapaṭiyattena maggena āgacchantassa dīpaṅkarassa bhagavato dvattiṃsamahāpurisalakkhaṇapaṭimaṇḍitaṃ asītiyā anubyañjanehi anurañjitaṃ byāmappabhāya parikkhepaṃ sassirikaṃ indanīlamaṇisadisaṃ ākāse nānappakārā vijjulatā viya chabbaṇṇabuddharasmiyo vissajjentaṃ rūpasobhaggappattaṃ attabhāvaṃ akkhīni ummīletvā oloketvā – ‘‘ajja mayā dasabalassa jīvitapariccāgaṃ kātuṃ vaṭṭatī’’ti, ‘‘mā bhagavā kalale akkami, maṇimayaphalakasetuṃ akkamanto viya saddhiṃ catūhi khīṇāsavasatasahassehi mama piṭṭhiṃ akkamanto gacchatu, taṃ me bhavissati dīgharattaṃ hitāya sukhāyā’’ti kese mocetvā ajinajaṭāvākacīrāni kāḷavaṇṇe kalale pattharitvā tattheva kalalapiṭṭhe nipajji. Tena vuttaṃ –
40.
40.
‘‘தே மே புட்டா² வியாகங்ஸு, பு³த்³தோ⁴ லோகே அனுத்தரோ;
‘‘Te me puṭṭhā viyākaṃsu, buddho loke anuttaro;
தீ³பங்கரோ நாம ஜினோ, உப்பஜ்ஜி லோகனாயகோ;
Dīpaṅkaro nāma jino, uppajji lokanāyako;
தஸ்ஸ ஸோதீ⁴யதி மக்³கோ³, அஞ்ஜஸங் வடுமாயனங்.
Tassa sodhīyati maggo, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ.
41.
41.
‘‘பு³த்³தோ⁴தி வசனங் ஸுத்வான, பீதி உப்பஜ்ஜி தாவதே³;
‘‘Buddhoti vacanaṃ sutvāna, pīti uppajji tāvade;
பு³த்³தோ⁴ பு³த்³தோ⁴தி கத²யந்தோ, ஸோமனஸ்ஸங் பவேத³யிங்.
Buddho buddhoti kathayanto, somanassaṃ pavedayiṃ.
42.
42.
‘‘தத்த² ட²த்வா விசிந்தேஸிங், துட்டோ² ஸங்விக்³க³மானஸோ;
‘‘Tattha ṭhatvā vicintesiṃ, tuṭṭho saṃviggamānaso;
இத⁴ பீ³ஜானி ரோபிஸ்ஸங், க²ணோ வே மா உபச்சகா³.
Idha bījāni ropissaṃ, khaṇo ve mā upaccagā.
43.
43.
‘‘யதி³ பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸோதே⁴த², ஏகோகாஸங் த³தா³த² மே;
‘‘Yadi buddhassa sodhetha, ekokāsaṃ dadātha me;
அஹம்பி ஸோத⁴யிஸ்ஸாமி, அஞ்ஜஸங் வடுமாயனங்.
Ahampi sodhayissāmi, añjasaṃ vaṭumāyanaṃ.
44.
44.
‘‘அத³ங்ஸு தே மமோகாஸங், ஸோதே⁴துங் அஞ்ஜஸங் ததா³;
‘‘Adaṃsu te mamokāsaṃ, sodhetuṃ añjasaṃ tadā;
பு³த்³தோ⁴ பு³த்³தோ⁴தி சிந்தெந்தோ, மக்³க³ங் ஸோதே⁴மஹங் ததா³.
Buddho buddhoti cintento, maggaṃ sodhemahaṃ tadā.
45.
45.
‘‘அனிட்டி²தே மமோகாஸே, தீ³பங்கரோ மஹாமுனி;
‘‘Aniṭṭhite mamokāse, dīpaṅkaro mahāmuni;
சதூஹி ஸதஸஹஸ்ஸேஹி, ச²ளபி⁴ஞ்ஞேஹி தாதி³ஹி;
Catūhi satasahassehi, chaḷabhiññehi tādihi;
கீ²ணாஸவேஹி விமலேஹி, படிபஜ்ஜி அஞ்ஜஸங் ஜினோ.
Khīṇāsavehi vimalehi, paṭipajji añjasaṃ jino.
46.
46.
‘‘பச்சுக்³க³மனா வத்தந்தி, வஜ்ஜந்தி பே⁴ரியோ ப³ஹூ;
‘‘Paccuggamanā vattanti, vajjanti bheriyo bahū;
ஆமோதி³தா நரமரூ, ஸாது⁴காரங் பவத்தயுங்.
Āmoditā naramarū, sādhukāraṃ pavattayuṃ.
47.
47.
‘‘தே³வா மனுஸ்ஸே பஸ்ஸந்தி, மனுஸ்ஸாபி ச தே³வதா;
‘‘Devā manusse passanti, manussāpi ca devatā;
உபோ⁴பி தே பஞ்ஜலிகா, அனுயந்தி ததா²க³தங்.
Ubhopi te pañjalikā, anuyanti tathāgataṃ.
48.
48.
‘‘தே³வா தி³ப்³பே³ஹி துரியேஹி, மனுஸ்ஸா மானுஸேஹி ச;
‘‘Devā dibbehi turiyehi, manussā mānusehi ca;
உபோ⁴பி தே வஜ்ஜயந்தா, அனுயந்தி ததா²க³தங்.
Ubhopi te vajjayantā, anuyanti tathāgataṃ.
49.
49.
‘‘தி³ப்³ப³ங் மந்தா³ரவங் புப்ப²ங், பது³மங் பாரிச²த்தகங்;
‘‘Dibbaṃ mandāravaṃ pupphaṃ, padumaṃ pārichattakaṃ;
தி³ஸோதி³ஸங் ஓகிரந்தி, ஆகாஸனப⁴க³தா மரூ.
Disodisaṃ okiranti, ākāsanabhagatā marū.
50.
50.
‘‘தி³ப்³ப³ங் சந்த³னசுண்ணஞ்ச, வரக³ந்த⁴ஞ்ச கேவலங்;
‘‘Dibbaṃ candanacuṇṇañca, varagandhañca kevalaṃ;
தி³ஸோதி³ஸங் ஓகிரந்தி, ஆகாஸனப⁴க³தா மரூ.
Disodisaṃ okiranti, ākāsanabhagatā marū.
51.
51.
‘‘சம்பகங் ஸரலங் நீபங், நாக³புன்னாக³கேதலங்;
‘‘Campakaṃ saralaṃ nīpaṃ, nāgapunnāgaketalaṃ;
தி³ஸோதி³ஸங் உக்கி²பந்தி, பூ⁴மிதலக³தா நரா.
Disodisaṃ ukkhipanti, bhūmitalagatā narā.
52.
52.
‘‘கேஸே முஞ்சித்வாஹங் தத்த², வாகசீரஞ்ச சம்மகங்;
‘‘Kese muñcitvāhaṃ tattha, vākacīrañca cammakaṃ;
கலலே பத்த²ரித்வான, அவகுஜ்ஜோ நிபஜ்ஜஹங்.
Kalale pattharitvāna, avakujjo nipajjahaṃ.
53.
53.
‘‘அக்கமித்வான மங் பு³த்³தோ⁴, ஸஹ ஸிஸ்ஸேஹி க³ச்ச²து;
‘‘Akkamitvāna maṃ buddho, saha sissehi gacchatu;
மா நங் கலலே அக்கமித்த², ஹிதாய மே ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி.
Mā naṃ kalale akkamittha, hitāya me bhavissatī’’ti.
தத்த² வியாகங்ஸூதி ப்³யாகரிங்ஸு. ‘‘தீ³பங்கரோ நாம ஜினோ, தஸ்ஸ ஸோதீ⁴யதி பதோ²’’திபி பாடோ². ஸோமனஸ்ஸங் பவேத³யிந்தி ஸோமனஸ்ஸமனுப⁴விந்தி அத்தோ². தத்த² ட²த்வாதி யஸ்மிங் பதே³ஸே ஆகாஸதோ ஓதரி, தத்தே²வ ட²த்வா. ஸங்விக்³க³மானஸோதி பீதிவிம்ஹிதமானஸோ. இதா⁴தி இமஸ்மிங் தீ³பங்கரே புஞ்ஞக்கெ²த்தே. பீ³ஜானீதி குஸலபீ³ஜானி. ரோபிஸ்ஸந்தி ரோபிஸ்ஸாமி. க²ணோதி அட்ட²க்க²ணவிரஹிதோ நவமோ க²ணஸன்னிபாதோ. அதிது³ல்லபோ⁴ ஸோ மயா படிலத்³தோ⁴. வேதி நிபாதமத்தங். மா உபச்சகா³தி ஸோ மா அச்சக³மா, மா அதிக்கமீதி அத்தோ². த³தா³தா²தி தே³த². தேதி யே மே புட்டா² மனுஸ்ஸா, தேதி அத்தோ². ஸோதே⁴மஹங் ததா³தி ஸோதே⁴மி அஹங் ததா³. அனிட்டி²தேதி அபரியோஸிதே விப்பகதே. கீ²ணாஸவேஹீதி எத்த² சத்தாரோ ஆஸவா – காமாஸவோ, ப⁴வாஸவோ, தி³ட்டா²ஸவோ, அவிஜ்ஜாஸவோதி (சூளனி॰ ஜதுகண்ணிமாணவபுச்சா²னித்³தே³ஸ 69) இமே சத்தாரோ ஆஸவா யேஸங் கீ²ணா பஹீனா ஸமுச்சி²ன்னா படிப்பஸ்ஸத்³தா⁴ அப⁴ப்³பு³ப்பத்திகா ஞாணக்³கி³னா த³ட்³டா⁴, தே கீ²ணாஸவா, தேஹி கீ²ணாஸவேஹி. கீ²ணாஸவத்தாயேவ விமலேஹி.
Tattha viyākaṃsūti byākariṃsu. ‘‘Dīpaṅkaro nāma jino, tassa sodhīyati patho’’tipi pāṭho. Somanassaṃ pavedayinti somanassamanubhavinti attho. Tattha ṭhatvāti yasmiṃ padese ākāsato otari, tattheva ṭhatvā. Saṃviggamānasoti pītivimhitamānaso. Idhāti imasmiṃ dīpaṅkare puññakkhette. Bījānīti kusalabījāni. Ropissanti ropissāmi. Khaṇoti aṭṭhakkhaṇavirahito navamo khaṇasannipāto. Atidullabho so mayā paṭiladdho. Veti nipātamattaṃ. Mā upaccagāti so mā accagamā, mā atikkamīti attho. Dadāthāti detha. Teti ye me puṭṭhā manussā, teti attho. Sodhemahaṃ tadāti sodhemi ahaṃ tadā. Aniṭṭhiteti apariyosite vippakate. Khīṇāsavehīti ettha cattāro āsavā – kāmāsavo, bhavāsavo, diṭṭhāsavo, avijjāsavoti (cūḷani. jatukaṇṇimāṇavapucchāniddesa 69) ime cattāro āsavā yesaṃ khīṇā pahīnā samucchinnā paṭippassaddhā abhabbuppattikā ñāṇagginā daḍḍhā, te khīṇāsavā, tehi khīṇāsavehi. Khīṇāsavattāyeva vimalehi.
தே³வா மனுஸ்ஸே பஸ்ஸந்தீதி எத்த² தே³வானங் மனுஸ்ஸத³ஸ்ஸனே வத்தப்³ப³ங் நத்தி², பகதித³ஸ்ஸனவஸேன பன யதா² மனுஸ்ஸா இத⁴ ட²த்வா பஸ்ஸந்தி, ஏவங் தே³வாபி மனுஸ்ஸே பஸ்ஸந்தீதி அத்தோ². தே³வதாதி தே³வே. உபோ⁴பீதி உபோ⁴ தே³வமனுஸ்ஸா. பஞ்ஜலிகாதி கதபஞ்ஜலிகா, உபோ⁴பி ஹத்தே² ஸிரஸி பதிட்டா²பெத்வாதி அத்தோ². அனுயந்தி ததா²க³தந்தி ததா²க³தஸ்ஸ பச்ச²தோ யந்தி, அனுயோகே³ ஸதி ஸாமிஅத்தே² உபயோக³வசனங் ஹோதீதி லக்க²ணங். தேன வுத்தங் ‘‘அனுயந்தி ததா²க³த’’ந்தி. வஜ்ஜயந்தாதி வாதெ³ந்தா.
Devā manusse passantīti ettha devānaṃ manussadassane vattabbaṃ natthi, pakatidassanavasena pana yathā manussā idha ṭhatvā passanti, evaṃ devāpi manusse passantīti attho. Devatāti deve. Ubhopīti ubho devamanussā. Pañjalikāti katapañjalikā, ubhopi hatthe sirasi patiṭṭhāpetvāti attho. Anuyanti tathāgatanti tathāgatassa pacchato yanti, anuyoge sati sāmiatthe upayogavacanaṃ hotīti lakkhaṇaṃ. Tena vuttaṃ ‘‘anuyanti tathāgata’’nti. Vajjayantāti vādentā.
மந்தா³ரவந்தி மந்தா³ரவபுப்ப²ங். தி³ஸோதி³ஸந்தி தி³ஸதோ தி³ஸதோ. ஓகிரந்தீதி அவகிரந்தி. ஆகாஸனப⁴க³தாதி ஆகாஸஸங்கா²தே நப⁴ஸி க³தா. அத² வா ஆகாஸங் க³தா ஸக்³க³க³தாவ. ‘‘நபோ⁴’’தி ஹி ஸக்³கோ³ வுச்சதி. மரூதி அமரா. ஸரலந்தி ஸரலதருகுஸுமங். நீபந்தி கத³ம்ப³புப்ப²ங். நாக³புன்னாக³கேதகந்தி நாக³புன்னாக³கேதகபுப்பா²னி ச. பூ⁴மிதலக³தாதி பூ⁴மிக³தா.
Mandāravanti mandāravapupphaṃ. Disodisanti disato disato. Okirantīti avakiranti. Ākāsanabhagatāti ākāsasaṅkhāte nabhasi gatā. Atha vā ākāsaṃ gatā saggagatāva. ‘‘Nabho’’ti hi saggo vuccati. Marūti amarā. Saralanti saralatarukusumaṃ. Nīpanti kadambapupphaṃ. Nāgapunnāgaketakanti nāgapunnāgaketakapupphāni ca. Bhūmitalagatāti bhūmigatā.
கேஸே முஞ்சித்வாஹந்தி அஹங் கேஸே ப³த்³தா⁴ கலாபகுடிலஜடா முஞ்சித்வா, விப்பகிரித்வாதி அத்தோ². தத்தா²தி மய்ஹங் தி³ன்னே ஓகாஸே. சம்மகந்தி சம்மக்க²ண்ட³ங். கலலேதி சிக்க²ல்லகத்³த³மே. அவகுஜ்ஜோதி அதோ⁴முகோ² ஹுத்வா. நிபஜ்ஜஹந்தி நிபஜ்ஜிங் அஹங். மா நந்தி எத்த² மாதி படிஸேத⁴த்தே² நிபாதோ. நந்தி பத³பூரணத்தே² நிபாதோ, பு³த்³தோ⁴ கலலே மா அக்கமித்தா²தி அத்தோ². ஹிதாய மே ப⁴விஸ்ஸதீதி தங் கலலே அனக்கமனங் தீ³க⁴ரத்தங் மம ஹிதத்தா²ய ப⁴விஸ்ஸதீதி. ‘‘ஸுகா²ய மே ப⁴விஸ்ஸதீ’’திபி பாடோ².
Kesemuñcitvāhanti ahaṃ kese baddhā kalāpakuṭilajaṭā muñcitvā, vippakiritvāti attho. Tatthāti mayhaṃ dinne okāse. Cammakanti cammakkhaṇḍaṃ. Kalaleti cikkhallakaddame. Avakujjoti adhomukho hutvā. Nipajjahanti nipajjiṃ ahaṃ. Mā nanti ettha māti paṭisedhatthe nipāto. Nanti padapūraṇatthe nipāto, buddho kalale mā akkamitthāti attho. Hitāya me bhavissatīti taṃ kalale anakkamanaṃ dīgharattaṃ mama hitatthāya bhavissatīti. ‘‘Sukhāya me bhavissatī’’tipi pāṭho.
ததோ ஸுமேத⁴பண்டி³தோ கலலபிட்டே² நிபன்னோ ஏவங் சிந்தேஸி – ‘‘ஸசாஹங் இச்செ²ய்யங் ஸப்³ப³கிலேஸே ஜா²பெத்வா ஸங்க⁴னவகோ ஹுத்வா ரம்மனக³ரங் பவிஸெய்யங், அஞ்ஞாதகவேஸேன பன மே கிலேஸே ஜா²பெத்வா நிப்³பா³னப்பத்தியா கிச்சங் நத்தி², யங்னூனாஹங் தீ³பங்கரத³ஸப³லோ விய பரமாபி⁴ஸம்போ³தி⁴ங் பத்வா த⁴ம்மனாவங் ஆரோபெத்வா மஹாஜனங் ஸங்ஸாரஸாக³ரா உத்தாரெத்வா பச்சா² பரினிப்³பா³யெய்யங், இத³ங் மே பதிரூப’’ந்தி. ததோ அட்ட² த⁴ம்மே ஸமோதா⁴னெத்வா பு³த்³த⁴பா⁴வாய அபி⁴னீஹாரங் கத்வா நிபஜ்ஜி. தேன வுத்தங் –
Tato sumedhapaṇḍito kalalapiṭṭhe nipanno evaṃ cintesi – ‘‘sacāhaṃ iccheyyaṃ sabbakilese jhāpetvā saṅghanavako hutvā rammanagaraṃ paviseyyaṃ, aññātakavesena pana me kilese jhāpetvā nibbānappattiyā kiccaṃ natthi, yaṃnūnāhaṃ dīpaṅkaradasabalo viya paramābhisambodhiṃ patvā dhammanāvaṃ āropetvā mahājanaṃ saṃsārasāgarā uttāretvā pacchā parinibbāyeyyaṃ, idaṃ me patirūpa’’nti. Tato aṭṭha dhamme samodhānetvā buddhabhāvāya abhinīhāraṃ katvā nipajji. Tena vuttaṃ –
54.
54.
‘‘பத²வியங் நிபன்னஸ்ஸ, ஏவங் மே ஆஸி சேதஸோ;
‘‘Pathaviyaṃ nipannassa, evaṃ me āsi cetaso;
இச்ச²மானோ அஹங் அஜ்ஜ, கிலேஸே ஜா²பயே மம.
Icchamāno ahaṃ ajja, kilese jhāpaye mama.
55.
55.
‘‘கிங் மே அஞ்ஞாதவேஸேன, த⁴ம்மங் ஸச்சி²கதேனித⁴;
‘‘Kiṃ me aññātavesena, dhammaṃ sacchikatenidha;
ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பாபுணித்வா, பு³த்³தோ⁴ ஹெஸ்ஸங் ஸதே³வகே.
Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, buddho hessaṃ sadevake.
56.
56.
‘‘கிங் மே ஏகேன திண்ணேன, புரிஸேன தா²மத³ஸ்ஸினா;
‘‘Kiṃ me ekena tiṇṇena, purisena thāmadassinā;
ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பாபுணித்வா, ஸந்தாரெஸ்ஸங் ஸதே³வகங்.
Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, santāressaṃ sadevakaṃ.
57.
57.
‘‘இமினா மே அதி⁴காரேன, கதேன புரிஸுத்தமே;
‘‘Iminā me adhikārena, katena purisuttame;
ஸப்³ப³ஞ்ஞுதங் பாபுணித்வா, தாரேமி ஜனதங் ப³ஹுங்.
Sabbaññutaṃ pāpuṇitvā, tāremi janataṃ bahuṃ.
58.
58.
‘‘ஸங்ஸாரஸோதங் சி²ந்தி³த்வா, வித்³த⁴ங்ஸெத்வா தயோ ப⁴வே;
‘‘Saṃsārasotaṃ chinditvā, viddhaṃsetvā tayo bhave;
த⁴ம்மனாவங் ஸமாருய்ஹ, ஸந்தாரெஸ்ஸங் ஸதே³வக’’ந்தி.
Dhammanāvaṃ samāruyha, santāressaṃ sadevaka’’nti.
தத்த² பத²வியங் நிபன்னஸ்ஸாதி புத²வியா நிபன்னஸ்ஸ. அயமேவ வா பாடோ². சேதஸோதி சேதஸோ பரிவிதக்கோ அஹோஸீதி அத்தோ². ‘‘ஏவங் மே ஆஸி சேதனா’’திபி பாடோ². இச்ச²மானோதி ஆகங்க²மானோ. கிலேஸேதி கிலிஸ்ஸந்தி உபதாபெந்தீதி கிலேஸா, ராகா³த³யோ த³ஸ. ஜா²பயேதி ஜா²பெய்யங், மம கிலேஸே ஜா²பயே அஹந்தி அத்தோ².
Tattha pathaviyaṃ nipannassāti puthaviyā nipannassa. Ayameva vā pāṭho. Cetasoti cetaso parivitakko ahosīti attho. ‘‘Evaṃ me āsi cetanā’’tipi pāṭho. Icchamānoti ākaṅkhamāno. Kileseti kilissanti upatāpentīti kilesā, rāgādayo dasa. Jhāpayeti jhāpeyyaṃ, mama kilese jhāpaye ahanti attho.
கிந்தி படிக்கே²பவசனங். அஞ்ஞாதவேஸேனாதி அபாகடவேஸேன, அவிஞ்ஞாதேன படிச்ச²ன்னேன. இத⁴ பன பி⁴க்கூ² விய ஆஸவக்க²யங் கத்வா கிங், பு³த்³த⁴கரே த⁴ம்மே பூரெத்வா படிஸந்தி⁴ஜாதிபோ³தி⁴த⁴ம்மசக்கப்பவத்தனேஸு மஹாபத²விகம்பனங் கத்வா பு³த்³தோ⁴ போ³தே⁴தா, திண்ணோ தாரேதா, முத்தோ மோசேதா ப⁴வெய்யந்தி அதி⁴ப்பாயோ. ஸதே³வகேதி ஸதே³வகே லோகே.
Kinti paṭikkhepavacanaṃ. Aññātavesenāti apākaṭavesena, aviññātena paṭicchannena. Idha pana bhikkhū viya āsavakkhayaṃ katvā kiṃ, buddhakare dhamme pūretvā paṭisandhijātibodhidhammacakkappavattanesu mahāpathavikampanaṃ katvā buddho bodhetā, tiṇṇo tāretā, mutto mocetā bhaveyyanti adhippāyo. Sadevaketi sadevake loke.
தா²மத³ஸ்ஸினாதி அத்தனோ தா²மப³லங் பஸ்ஸமானேன. ஸந்தாரெஸ்ஸந்தி ஸந்தாரெஸ்ஸாமி. ஸதே³வகந்தி ஸதே³வகங் ஸத்தனிகாயங், ஸதே³வகங் லோகங் வா. அதி⁴காரேனாதி அதி⁴விஸிட்டே²ன காரேன, பு³த்³த⁴ஸ்ஸ மம ஜீவிதங் பரிச்சஜித்வா கலலபிட்டே² ஸயனேனாதி⁴காரேனாதி அத்தோ².
Thāmadassināti attano thāmabalaṃ passamānena. Santāressanti santāressāmi. Sadevakanti sadevakaṃ sattanikāyaṃ, sadevakaṃ lokaṃ vā. Adhikārenāti adhivisiṭṭhena kārena, buddhassa mama jīvitaṃ pariccajitvā kalalapiṭṭhe sayanenādhikārenāti attho.
ஸங்ஸாரஸோதந்தி கம்மகிலேஸவஸேன யோனிக³திவிஞ்ஞாணட்டி²தினவஸத்தாவாஸேஸு இதோ சிதோ ச ஸங்ஸரணங் ஸங்ஸாரோ. யதா²ஹ –
Saṃsārasotanti kammakilesavasena yonigativiññāṇaṭṭhitinavasattāvāsesu ito cito ca saṃsaraṇaṃ saṃsāro. Yathāha –
‘‘க²ந்தா⁴னஞ்ச படிபாடி, தா⁴துஆயதனானஞ்ச;
‘‘Khandhānañca paṭipāṭi, dhātuāyatanānañca;
அப்³பொ³ச்சி²ன்னங் வத்தமானா, ஸங்ஸாரோதி பவுச்சதீ’’தி. (விஸுத்³தி⁴॰ 2.619; தீ³॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.95 அபஸாத³னாவண்ணனா; ஸங்॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.2.60; அ॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.4.199; த⁴॰ ஸ॰ அட்ட²॰ நிதா³னகதா²; விப⁴॰ அட்ட²॰ 226 ஸங்கா²பத³னித்³தே³ஸ; ஸு॰ நி॰ அட்ட²॰ 2.523; உதா³॰ அட்ட²॰ 39; இதிவு॰ அட்ட²॰ 14, 58; தே²ரகா³॰ அட்ட²॰ 1.67, 99; சூளனி॰ அட்ட²॰ 6; படி॰ ம॰ அட்ட²॰ 2.1.117);
Abbocchinnaṃ vattamānā, saṃsāroti pavuccatī’’ti. (visuddhi. 2.619; dī. ni. aṭṭha. 2.95 apasādanāvaṇṇanā; saṃ. ni. aṭṭha. 2.2.60; a. ni. aṭṭha. 2.4.199; dha. sa. aṭṭha. nidānakathā; vibha. aṭṭha. 226 saṅkhāpadaniddesa; su. ni. aṭṭha. 2.523; udā. aṭṭha. 39; itivu. aṭṭha. 14, 58; theragā. aṭṭha. 1.67, 99; cūḷani. aṭṭha. 6; paṭi. ma. aṭṭha. 2.1.117);
ஸங்ஸாரோ ச ஸோ ஸோதங் சேதி ஸங்ஸாரஸோதங், தங் ஸங்ஸாரஸோதங். அத² வா ஸங்ஸாரஸ்ஸ ஸோதங் ஸங்ஸாரஸோதங், ஸங்ஸாரகாரணங் தண்ஹாஸோதங் சி²ந்தி³த்வாதி அத்தோ². தயோ ப⁴வேதி காமரூபாரூபப⁴வே. திப⁴வனிப்³ப³த்தககம்மகிலேஸா தயோ ப⁴வாதி அதி⁴ப்பேதா. த⁴ம்மனாவந்தி அரியங் அட்ட²ங்கி³கங் மக்³க³ங். ஸோ ஹி சதுரோகு⁴த்தரணட்டே²ன ‘‘த⁴ம்மனாவா’’தி வுச்சதி. ஸமாருய்ஹாதி ஆருய்ஹ. ஸந்தாரெஸ்ஸந்தி ஸந்தாரெஸ்ஸாமி. யஸ்மா பன பு³த்³த⁴த்தங் பத்தெ²ந்தஸ்ஸ –
Saṃsāro ca so sotaṃ ceti saṃsārasotaṃ, taṃ saṃsārasotaṃ. Atha vā saṃsārassa sotaṃ saṃsārasotaṃ, saṃsārakāraṇaṃ taṇhāsotaṃ chinditvāti attho. Tayo bhaveti kāmarūpārūpabhave. Tibhavanibbattakakammakilesā tayo bhavāti adhippetā. Dhammanāvanti ariyaṃ aṭṭhaṅgikaṃ maggaṃ. So hi caturoghuttaraṇaṭṭhena ‘‘dhammanāvā’’ti vuccati. Samāruyhāti āruyha. Santāressanti santāressāmi. Yasmā pana buddhattaṃ patthentassa –
59.
59.
‘‘மனுஸ்ஸத்தங் லிங்க³ஸம்பத்தி, ஹேது ஸத்தா²ரத³ஸ்ஸனங்;
‘‘Manussattaṃ liṅgasampatti, hetu satthāradassanaṃ;
பப்³ப³ஜ்ஜா கு³ணஸம்பத்தி, அதி⁴காரோ ச ச²ந்த³தா;
Pabbajjā guṇasampatti, adhikāro ca chandatā;
அட்ட²த⁴ம்மஸமோதா⁴னா, அபி⁴னீஹாரோ ஸமிஜ்ஜ²தி’’.
Aṭṭhadhammasamodhānā, abhinīhāro samijjhati’’.
தத்த² மனுஸ்ஸத்தந்தி மனுஸ்ஸத்தபா⁴வேயேவ ட²த்வா பு³த்³த⁴த்தங் பத்தெ²ந்தஸ்ஸ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, ந நாக³ஜாதிஆதீ³ஸு டி²தானங். கஸ்மாதி சே? அஹேதுகபா⁴வதோ.
Tattha manussattanti manussattabhāveyeva ṭhatvā buddhattaṃ patthentassa patthanā samijjhati, na nāgajātiādīsu ṭhitānaṃ. Kasmāti ce? Ahetukabhāvato.
லிங்க³ஸம்பத்தீதி மனுஸ்ஸத்தபா⁴வே வத்தமானஸ்ஸாபி புரிஸலிங்கே³ டி²தஸ்ஸேவ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, ந இத்தி²யா வா பண்ட³கனபுங்ஸகஉப⁴தொப்³யஞ்ஜனகானங் வா ஸமிஜ்ஜ²தி . கஸ்மாதி சே? லக்க²ணபாரிபூரியா அபா⁴வதோ. வுத்தஞ்ஹேதங் – ‘‘அட்டா²னமேதங், பி⁴க்க²வே, அனவகாஸோ, யங் இத்தீ² அரஹங் அஸ்ஸ ஸம்மாஸம்பு³த்³தோ⁴’’தி (ம॰ நி॰ 3.130; அ॰ நி॰ 1.279; விப⁴॰ 809) வித்தா²ரோ. தஸ்மா இத்தி²லிங்கே³ டி²தஸ்ஸ மனுஸ்ஸஜாதிகஸ்ஸாபி பத்த²னா ந ஸமிஜ்ஜ²தி.
Liṅgasampattīti manussattabhāve vattamānassāpi purisaliṅge ṭhitasseva patthanā samijjhati, na itthiyā vā paṇḍakanapuṃsakaubhatobyañjanakānaṃ vā samijjhati . Kasmāti ce? Lakkhaṇapāripūriyā abhāvato. Vuttañhetaṃ – ‘‘aṭṭhānametaṃ, bhikkhave, anavakāso, yaṃ itthī arahaṃ assa sammāsambuddho’’ti (ma. ni. 3.130; a. ni. 1.279; vibha. 809) vitthāro. Tasmā itthiliṅge ṭhitassa manussajātikassāpi patthanā na samijjhati.
ஹேதூதி புரிஸஸ்ஸாபி தஸ்மிங் அத்தபா⁴வே அரஹத்தப்பத்தியா ஹேதுஸம்பன்னஸ்ஸேவ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, நோ இதரஸ்ஸ.
Hetūti purisassāpi tasmiṃ attabhāve arahattappattiyā hetusampannasseva patthanā samijjhati, no itarassa.
ஸத்தா²ரத³ஸ்ஸனந்தி ஸசே ஜீவமானகபு³த்³த⁴ஸ்ஸேவ ஸந்திகே பத்தே²தி பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி. பரினிப்³பு³தே ப⁴க³வதி சேதியஸ்ஸ ஸந்திகே வா போ³தி⁴ருக்க²மூலே வா படிமாய வா பச்சேகபு³த்³த⁴பு³த்³த⁴ஸாவகானங் வா ஸந்திகே பத்த²னா ந ஸமிஜ்ஜ²தி. கஸ்மா? ப⁴ப்³பா³ப⁴ப்³ப³கே ஞத்வா கம்மவிபாகபரிச்சே²த³கஞாணேன பரிச்சி²ந்தி³த்வா ப்³யாகாதுங் அஸமத்த²த்தா. தஸ்மா பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ஸந்திகேயேவ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி.
Satthāradassananti sace jīvamānakabuddhasseva santike pattheti patthanā samijjhati. Parinibbute bhagavati cetiyassa santike vā bodhirukkhamūle vā paṭimāya vā paccekabuddhabuddhasāvakānaṃ vā santike patthanā na samijjhati. Kasmā? Bhabbābhabbake ñatvā kammavipākaparicchedakañāṇena paricchinditvā byākātuṃ asamatthattā. Tasmā buddhassa santikeyeva patthanā samijjhati.
பப்³ப³ஜ்ஜாதி பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ப⁴க³வதோ ஸந்திகே பத்தெ²ந்தஸ்ஸாபி கம்மகிரியவாதீ³ஸு தாபஸேஸு வா பி⁴க்கூ²ஸு வா பப்³ப³ஜிதஸ்ஸேவ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, நோ கி³ஹிலிங்கே³ டி²தஸ்ஸ. கஸ்மா? பப்³ப³ஜிதாயேவ ஹி போ³தி⁴ஸத்தா ஸம்போ³தி⁴ங் அதி⁴க³ச்ச²ந்தி, ந க³ஹட்டா². தஸ்மா ஆதி³ம்ஹி பணிதா⁴னகாலேபி பப்³ப³ஜிதேனேவ ப⁴விதப்³ப³ங்.
Pabbajjāti buddhassa bhagavato santike patthentassāpi kammakiriyavādīsu tāpasesu vā bhikkhūsu vā pabbajitasseva patthanā samijjhati, no gihiliṅge ṭhitassa. Kasmā? Pabbajitāyeva hi bodhisattā sambodhiṃ adhigacchanti, na gahaṭṭhā. Tasmā ādimhi paṇidhānakālepi pabbajiteneva bhavitabbaṃ.
கு³ணஸம்பத்தீதி பப்³ப³ஜிதஸ்ஸாபி அட்ட²ஸமாபத்திலாபி⁴னோ பஞ்சாபி⁴ஞ்ஞஸ்ஸேவ ஸமிஜ்ஜ²தி, ந பன இமாய கு³ணஸம்பத்தியா விரஹிதஸ்ஸ. கஸ்மா? நிக்³கு³ணஸ்ஸ தத³பா⁴வதோ.
Guṇasampattīti pabbajitassāpi aṭṭhasamāpattilābhino pañcābhiññasseva samijjhati, na pana imāya guṇasampattiyā virahitassa. Kasmā? Nigguṇassa tadabhāvato.
அதி⁴காரோதி கு³ணஸம்பன்னேனாபி யேன அத்தனோ ஜீவிதங் பு³த்³தா⁴னங் பரிச்சத்தங் ஹோதி, தஸ்ஸ இமினா அதி⁴காரேன ஸம்பன்னஸ்ஸேவ ஸமிஜ்ஜ²தி, ந இதரஸ்ஸ.
Adhikāroti guṇasampannenāpi yena attano jīvitaṃ buddhānaṃ pariccattaṃ hoti, tassa iminā adhikārena sampannasseva samijjhati, na itarassa.
ச²ந்த³தாதி அபி⁴னீஹாரஸம்பன்னஸ்ஸாபி யஸ்ஸ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மானங் அத்தா²ய மஹந்தோ ச²ந்தோ³ வாயாமோ ச உஸ்ஸாஹோ ச பரியெட்டி² ச, தஸ்ஸேவ ஸமிஜ்ஜ²தி, ந இதரஸ்ஸ. தத்ரித³ங் ச²ந்த³மஹந்ததாய ஓபம்மங் – ஸசே ஹி ஏவமஸ்ஸ, ‘‘யோ பன ஸகலசக்கவாளக³ப்³ப⁴ங் ஏகோத³கீபூ⁴தங் அத்தனோ பா³ஹுப³லேன உத்தரித்வா பாரங் க³ந்துங் ஸமத்தோ², ஸோ பு³த்³த⁴த்தங் பாபுணாதி. யோ பனிமங் அத்தனோ து³க்கரங் ந மஞ்ஞதி ‘அஹங் இமங் உத்தரித்வா பாரங் க³மிஸ்ஸாமீ’’’தி ஏவங் மஹதா ச²ந்தே³ன உஸ்ஸாஹேன ஸமன்னாக³தோ ஹோதி, தஸ்ஸ பத்த²னா ஸமிஜ்ஜ²தி, ந இதரஸ்ஸ (ஸு॰ நி॰ அட்ட²॰ 1.க²க்³க³விஸாணஸுத்தவண்ணனா; அப॰ அட்ட²॰ 1.தூ³ரேனிதா³ன, ஸுமேத⁴கதா²; சரியா॰ அட்ட²॰ பகிண்ணககதா²).
Chandatāti abhinīhārasampannassāpi yassa buddhakārakadhammānaṃ atthāya mahanto chando vāyāmo ca ussāho ca pariyeṭṭhi ca, tasseva samijjhati, na itarassa. Tatridaṃ chandamahantatāya opammaṃ – sace hi evamassa, ‘‘yo pana sakalacakkavāḷagabbhaṃ ekodakībhūtaṃ attano bāhubalena uttaritvā pāraṃ gantuṃ samattho, so buddhattaṃ pāpuṇāti. Yo panimaṃ attano dukkaraṃ na maññati ‘ahaṃ imaṃ uttaritvā pāraṃ gamissāmī’’’ti evaṃ mahatā chandena ussāhena samannāgato hoti, tassa patthanā samijjhati, na itarassa (su. ni. aṭṭha. 1.khaggavisāṇasuttavaṇṇanā; apa. aṭṭha. 1.dūrenidāna, sumedhakathā; cariyā. aṭṭha. pakiṇṇakakathā).
ஸுமேத⁴பண்டி³தோ பன இமே அட்ட² த⁴ம்மே ஸமோதா⁴னெத்வாவ பு³த்³த⁴பா⁴வாய அபி⁴னீஹாரங் கத்வா நிபஜ்ஜி. தீ³பங்கரோபி ப⁴க³வா ஆக³ந்த்வா ஸுமேத⁴பண்டி³தஸ்ஸ ஸீஸபா⁴கே³ ட²த்வா கலலபிட்டே² நிபன்னங் ஸுமேத⁴தாபஸங் தி³ஸ்வா – ‘‘அயங் தாபஸோ பு³த்³த⁴த்தாய அபி⁴னீஹாரங் கத்வா நிபன்னோ, இஜ்ஜி²ஸ்ஸதி நு கோ² ஏதஸ்ஸ பத்த²னா, உதா³ஹு நோ’’தி அனாக³தங்ஸஞாணங் பேஸெத்வா உபதா⁴ரெந்தோ – ‘‘இதோ கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானி சத்தாரி அஸங்க்²யெய்யானி அதிக்கமித்வா கோ³தமோ நாம பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’’தி ஞத்வா டி²தகோவ பரிஸமஜ்ஜே² ப்³யாகாஸி – ‘‘பஸ்ஸத² நோ, தும்ஹே பி⁴க்க²வே, இமங் உக்³க³தபங் தாபஸங் கலலபிட்டே² நிபன்ன’’ந்தி. ‘‘ஏவங், ப⁴ந்தே’’தி. அயங் பு³த்³த⁴த்தாய அபி⁴னீஹாரங் கத்வா நிபன்னோ, ஸமிஜ்ஜி²ஸ்ஸதி இமஸ்ஸ தாபஸஸ்ஸ பத்த²னா, அயஞ்ஹி இதோ கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானங் சதுன்னங் அஸங்க்²யெய்யானங் மத்த²கே கோ³தமோ நாம பு³த்³தோ⁴ லோகே ப⁴விஸ்ஸதி. தஸ்மிங் பனஸ்ஸ அத்தபா⁴வே கபிலவத்து² நாம நக³ரங் நிவாஸோ ப⁴விஸ்ஸதி, மஹாமாயா நாம தே³வீ மாதா, ஸுத்³தோ⁴த³னோ நாம ராஜா பிதா, உபதிஸ்ஸோ ச கோலிதோ ச த்³வே அக்³க³ஸாவகா, ஆனந்தோ³ நாம உபட்டா²கோ, கே²மா ச உப்பலவண்ணா ச த்³வே அக்³க³ஸாவிகா ப⁴விஸ்ஸந்தி . அயங் பரிபக்கஞாணோ ஹுத்வா மஹாபி⁴னிக்க²மனங் நிக்க²மித்வா மஹாபதா⁴னங் பத³ஹித்வா நிக்³ரோத⁴மூலே ஸுஜாதாய நாம குமாரியா தி³ன்னங் பாயாஸங் படிக்³க³ஹெத்வா நேரஞ்ஜராய தீரே பரிபு⁴ஞ்ஜித்வா போ³தி⁴மண்ட³ங் ஆருய்ஹ அஸ்ஸத்த²ருக்க²மூலே அபி⁴ஸம்பு³ஜ்ஜி²ஸ்ஸதீதி. தேன வுத்தங் –
Sumedhapaṇḍito pana ime aṭṭha dhamme samodhānetvāva buddhabhāvāya abhinīhāraṃ katvā nipajji. Dīpaṅkaropi bhagavā āgantvā sumedhapaṇḍitassa sīsabhāge ṭhatvā kalalapiṭṭhe nipannaṃ sumedhatāpasaṃ disvā – ‘‘ayaṃ tāpaso buddhattāya abhinīhāraṃ katvā nipanno, ijjhissati nu kho etassa patthanā, udāhu no’’ti anāgataṃsañāṇaṃ pesetvā upadhārento – ‘‘ito kappasatasahassādhikāni cattāri asaṅkhyeyyāni atikkamitvā gotamo nāma buddho bhavissatī’’ti ñatvā ṭhitakova parisamajjhe byākāsi – ‘‘passatha no, tumhe bhikkhave, imaṃ uggatapaṃ tāpasaṃ kalalapiṭṭhe nipanna’’nti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti. Ayaṃ buddhattāya abhinīhāraṃ katvā nipanno, samijjhissati imassa tāpasassa patthanā, ayañhi ito kappasatasahassādhikānaṃ catunnaṃ asaṅkhyeyyānaṃ matthake gotamo nāma buddho loke bhavissati. Tasmiṃ panassa attabhāve kapilavatthu nāma nagaraṃ nivāso bhavissati, mahāmāyā nāma devī mātā, suddhodano nāma rājā pitā, upatisso ca kolito ca dve aggasāvakā, ānando nāma upaṭṭhāko, khemā ca uppalavaṇṇā ca dve aggasāvikā bhavissanti . Ayaṃ paripakkañāṇo hutvā mahābhinikkhamanaṃ nikkhamitvā mahāpadhānaṃ padahitvā nigrodhamūle sujātāya nāma kumāriyā dinnaṃ pāyāsaṃ paṭiggahetvā nerañjarāya tīre paribhuñjitvā bodhimaṇḍaṃ āruyha assattharukkhamūle abhisambujjhissatīti. Tena vuttaṃ –
60.
60.
‘‘தீ³பங்கரோ லோகவிதூ³, ஆஹுதீனங் படிக்³க³ஹோ;
‘‘Dīpaṅkaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
உஸ்ஸீஸகே மங் ட²த்வான, இத³ங் வசனமப்³ரவி.
Ussīsake maṃ ṭhatvāna, idaṃ vacanamabravi.
61.
61.
‘‘பஸ்ஸத² இமங் தாபஸங், ஜடிலங் உக்³க³தாபனங்;
‘‘Passatha imaṃ tāpasaṃ, jaṭilaṃ uggatāpanaṃ;
அபரிமெய்யிதோ கப்பே, பு³த்³தோ⁴ லோகே ப⁴விஸ்ஸதி.
Aparimeyyito kappe, buddho loke bhavissati.
62.
62.
‘‘அஹூ கபிலவ்ஹயா ரம்மா, நிக்க²மித்வா ததா²க³தோ;
‘‘Ahū kapilavhayā rammā, nikkhamitvā tathāgato;
பதா⁴னங் பத³ஹித்வான, கத்வா து³க்கரகாரிகங்.
Padhānaṃ padahitvāna, katvā dukkarakārikaṃ.
63.
63.
‘‘அஜபாலருக்க²மூலஸ்மிங், நிஸீதி³த்வா ததா²க³தோ;
‘‘Ajapālarukkhamūlasmiṃ, nisīditvā tathāgato;
தத்த² பாயாஸங் பக்³க³ய்ஹ, நேரஞ்ஜரமுபேஹிதி.
Tattha pāyāsaṃ paggayha, nerañjaramupehiti.
64.
64.
‘‘நேரஞ்ஜராய தீரம்ஹி, பாயாஸங் அத³ ஸோ ஜினோ;
‘‘Nerañjarāya tīramhi, pāyāsaṃ ada so jino;
படியத்தவரமக்³கே³ன, போ³தி⁴மூலமுபேஹிதி.
Paṭiyattavaramaggena, bodhimūlamupehiti.
65.
65.
‘‘ததோ பத³க்கி²ணங் கத்வா, போ³தி⁴மண்ட³ங் அனுத்தரோ;
‘‘Tato padakkhiṇaṃ katvā, bodhimaṇḍaṃ anuttaro;
அஸ்ஸத்த²ருக்க²மூலம்ஹி, பு³ஜ்ஜி²ஸ்ஸதி மஹாயஸோ.
Assattharukkhamūlamhi, bujjhissati mahāyaso.
66.
66.
‘‘இமஸ்ஸ ஜனிகா மாதா, மாயா நாம ப⁴விஸ்ஸதி;
‘‘Imassa janikā mātā, māyā nāma bhavissati;
பிதா ஸுத்³தோ⁴த³னோ நாம, அயங் ஹெஸ்ஸதி கோ³தமோ.
Pitā suddhodano nāma, ayaṃ hessati gotamo.
67.
67.
‘‘அனாஸவா வீதராகா³, ஸந்தசித்தா ஸமாஹிதா;
‘‘Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā;
கோலிதோ உபதிஸ்ஸோ ச, அக்³கா³ ஹெஸ்ஸந்தி ஸாவகா;
Kolito upatisso ca, aggā hessanti sāvakā;
ஆனந்தோ³ நாமுபட்டா²கோ, உபட்டி²ஸ்ஸதிமங் ஜினங்.
Ānando nāmupaṭṭhāko, upaṭṭhissatimaṃ jinaṃ.
68.
68.
‘‘கே²மா உப்பலவண்ணா ச, அக்³கா³ ஹெஸ்ஸந்தி ஸாவிகா;
‘‘Khemā uppalavaṇṇā ca, aggā hessanti sāvikā;
அனாஸவா வீதராகா³, ஸந்தசித்தா ஸமாஹிதா.
Anāsavā vītarāgā, santacittā samāhitā.
69.
69.
‘‘போ³தி⁴ தஸ்ஸ ப⁴க³வதோ, அஸ்ஸத்தோ²தி பவுச்சதி;
‘‘Bodhi tassa bhagavato, assatthoti pavuccati;
சித்தோ ச ஹத்தா²ளவகோ, அக்³கா³ ஹெஸ்ஸந்துபட்ட²கா;
Citto ca hatthāḷavako, aggā hessantupaṭṭhakā;
உத்தரா நந்த³மாதா ச, அக்³கா³ ஹெஸ்ஸந்துபட்டி²கா’’தி.
Uttarā nandamātā ca, aggā hessantupaṭṭhikā’’ti.
தத்த² லோகவிதூ³தி ஸப்³ப³தா² விதி³தலோகத்தா பன லோகவிதூ³. ப⁴க³வா ஹி ஸபா⁴வதோ ஸமுத³யதோ நிரோத⁴தோ நிரோதூ⁴பாயதோதி ஸப்³ப³தா²பி லோகங் அவேதி³ அஞ்ஞாஸி படிவிஜ்ஜி². தஸ்மா லோகவிதூ³தி வுச்சதி. யதா²ஹ –
Tattha lokavidūti sabbathā viditalokattā pana lokavidū. Bhagavā hi sabhāvato samudayato nirodhato nirodhūpāyatoti sabbathāpi lokaṃ avedi aññāsi paṭivijjhi. Tasmā lokavidūti vuccati. Yathāha –
‘‘தஸ்மா ஹவே லோகவிதூ³ ஸுமேதோ⁴, லோகந்தகூ³ வூஸிதப்³ரஹ்மசரியோ;
‘‘Tasmā have lokavidū sumedho, lokantagū vūsitabrahmacariyo;
லோகஸ்ஸ அந்தங் ஸமிதாவி ஞத்வா, நாஸீஸதீ லோகமிமங் பரஞ்சா’’தி. (ஸங்॰ நி॰ 1.107; அ॰ நி॰ 4.46);
Lokassa antaṃ samitāvi ñatvā, nāsīsatī lokamimaṃ parañcā’’ti. (saṃ. ni. 1.107; a. ni. 4.46);
அபி ச தயோ லோகா – ஸங்கா²ரலோகோ, ஸத்தலோகோ, ஓகாஸலோகோதி. தத்த² ஸங்கா²ரலோகோ நாம படிச்சஸமுப்பன்னா பத²விஆத³யோ த⁴ம்மா. ஸத்தலோகோ நாம ஸஞ்ஞினோ அஸஞ்ஞினோ நேவஸஞ்ஞினாஸஞ்ஞினோ ச ஸத்தா. ஓகாஸலோகோ நாம ஸத்தானங் நிவாஸட்டா²னங். இமே பன தயோபி லோகா ப⁴க³வதா யதா²ஸபா⁴வதோ விதி³தா, தஸ்மா லோகவிதூ³தி வுச்சதி. ஆஹுதீனங் படிக்³க³ஹோதி தா³னானங் படிக்³க³ஹேதுங் அரஹத்தா த³க்கி²ணெய்யத்தா ஆஹுதீனங் படிக்³க³ஹோ. உஸ்ஸீஸகே மங் ட²த்வானாதி மம ஸீஸஸமீபே ட²த்வா. இத³ங் இதா³னி வத்தப்³ப³ங் வசனங் அப்³ரவீதி அத்தோ². ஜடிலந்தி ஜடா அஸ்ஸ ஸந்தீதி ஜடிலோ, தங் ஜடிலங். உக்³க³தாபனந்தி உக்³க³தாபஸங். அஹூதி அஹனி, அதா²தி அத்தோ². அயமேவ வா பாடோ². கபிலவ்ஹயாதி கபிலஅவ்ஹயா அபி⁴தா⁴னா. ரம்மாதி ரமணீயதோ. பதா⁴னந்தி வீரியங். ஏஹிதீதி எஸ்ஸதி க³மிஸ்ஸதி. ஸேஸகா³தா²ஸு உத்தானமேவாதி.
Api ca tayo lokā – saṅkhāraloko, sattaloko, okāsalokoti. Tattha saṅkhāraloko nāma paṭiccasamuppannā pathaviādayo dhammā. Sattaloko nāma saññino asaññino nevasaññināsaññino ca sattā. Okāsaloko nāma sattānaṃ nivāsaṭṭhānaṃ. Ime pana tayopi lokā bhagavatā yathāsabhāvato viditā, tasmā lokavidūti vuccati. Āhutīnaṃ paṭiggahoti dānānaṃ paṭiggahetuṃ arahattā dakkhiṇeyyattā āhutīnaṃ paṭiggaho. Ussīsake maṃ ṭhatvānāti mama sīsasamīpe ṭhatvā. Idaṃ idāni vattabbaṃ vacanaṃ abravīti attho. Jaṭilanti jaṭā assa santīti jaṭilo, taṃ jaṭilaṃ. Uggatāpananti uggatāpasaṃ. Ahūti ahani, athāti attho. Ayameva vā pāṭho. Kapilavhayāti kapilaavhayā abhidhānā. Rammāti ramaṇīyato. Padhānanti vīriyaṃ. Ehitīti essati gamissati. Sesagāthāsu uttānamevāti.
ததோ ஸுமேத⁴பண்டி³தோ – ‘‘மய்ஹங் கிர பத்த²னா ஸமிஜ்ஜி²ஸ்ஸதீ’’தி ஸஞ்ஜாதஸோமனஸ்ஸோ அஹோஸி. மஹாஜனோ தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா – ‘‘ஸுமேத⁴தாபஸோ கிர பு³த்³த⁴பீ³ஜங்குரோ’’தி ஹட்ட²துட்டோ² அஹோஸி. ஏவஞ்சஸ்ஸ அஹோஸி – ‘‘யதா² நாம புரிஸோ நதி³ங் தரந்தோ உஜுகேன தித்தே²ன தரிதுங் அஸக்கொந்தோ ஹெட்டா²தித்தே²ன உத்தரதி, ஏவமேவ மயங் தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ ஸாஸனே மக்³க³ப²லங் அலப⁴மானா அனாக³தே யதா³ த்வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி, ததா³ தவ ஸம்முகா² மக்³க³ப²லங் ஸச்சி²காதுங் ஸமத்தா² ப⁴வெய்யாமா’’தி பத்த²னங் அகங்ஸு. தீ³பங்கரத³ஸப³லோ போ³தி⁴ஸத்தங் மஹாஸத்தங் பஸங்ஸித்வா அட்ட²ஹி புப்ப²முட்டீ²ஹி பூஜெத்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா பக்காமி. தேபி சதுஸதஸஹஸ்ஸா கீ²ணாஸவா போ³தி⁴ஸத்தங் புப்பே²ஹி ச க³ந்தே⁴ஹி ச பூஜெத்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா பக்கமிங்ஸு. தே³வமனுஸ்ஸா பன ததே²வ பூஜெத்வா வந்தி³த்வா பக்கமிங்ஸு.
Tato sumedhapaṇḍito – ‘‘mayhaṃ kira patthanā samijjhissatī’’ti sañjātasomanasso ahosi. Mahājano dīpaṅkaradasabalassa vacanaṃ sutvā – ‘‘sumedhatāpaso kira buddhabījaṅkuro’’ti haṭṭhatuṭṭho ahosi. Evañcassa ahosi – ‘‘yathā nāma puriso nadiṃ taranto ujukena titthena tarituṃ asakkonto heṭṭhātitthena uttarati, evameva mayaṃ dīpaṅkaradasabalassa sāsane maggaphalaṃ alabhamānā anāgate yadā tvaṃ buddho bhavissasi, tadā tava sammukhā maggaphalaṃ sacchikātuṃ samatthā bhaveyyāmā’’ti patthanaṃ akaṃsu. Dīpaṅkaradasabalo bodhisattaṃ mahāsattaṃ pasaṃsitvā aṭṭhahi pupphamuṭṭhīhi pūjetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Tepi catusatasahassā khīṇāsavā bodhisattaṃ pupphehi ca gandhehi ca pūjetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkamiṃsu. Devamanussā pana tatheva pūjetvā vanditvā pakkamiṃsu.
அத² ஸப்³ப³லோகமதிதீ³பங்கரோ தீ³பங்கரோ ப⁴க³வா சதூஹி கீ²ணாஸவஸதஸஹஸ்ஸேஹி பரிவுதோ ரம்மனக³ரவாஸீஹி பூஜியமானோ தே³வதாஹி அபி⁴வந்தி³யமானோ ஸஞ்ஜா²ப்பபா⁴னுரஞ்ஜிதவரகனககி³ரிஸிக²ரோ விய ஜங்க³மமானோ அனேகேஸு பாடிஹாரியேஸு வத்தமானேஸு தேன அலங்கதபடியத்தேன மக்³கே³ன க³ந்த்வா நானாஸுரபி⁴குஸுமக³ந்த⁴வாஸிதங் சுண்ணஸம்மோத³க³ந்த⁴ங் ஸமுஸ்ஸிதத⁴ஜபடாகங் க³ந்தா⁴னுப³த்³த⁴ஹத³யேஹி ப⁴மரக³ணேஹி கு³ம்ப³கு³ம்பா³யமானங் தூ⁴பந்த⁴காரங் அமரபுரஸதி³ஸஸோப⁴ங் அபி⁴ரம்மங் ரம்மனக³ரங் பவிஸித்வா பஞ்ஞத்தே மஹாரஹே பு³த்³தா⁴ஸனே யுக³ந்த⁴ரமத்த²கே ஸரத³ஸமயருசிரகரரஜனிகரோ திமிரனிகரனித⁴னகரோ கமலவனவிகஸனகரோ தி³வஸகரோ விய த³ஸப³லதி³வஸகரோ நிஸீதி³. பி⁴க்கு²ஸங்கோ⁴பி படிபாடியா அத்தனோ அத்தனோ பத்தாஸனே நிஸீதி³. ரம்மனக³ரவாஸினோ பன உபாஸகா ஸத்³தா⁴தி³கு³ணஸம்பன்னா நானாவித⁴க²ஜ்ஜாதீ³ஹி ஸமலங்கதங் வண்ணக³ந்த⁴ரஸஸம்பன்னங் அஸதி³ஸங் ஸுக²னிதா³னங் தா³னங் பு³த்³த⁴ப்பமுக²ஸ்ஸ பி⁴க்கு²ஸங்க⁴ஸ்ஸ அத³ங்ஸு.
Atha sabbalokamatidīpaṅkaro dīpaṅkaro bhagavā catūhi khīṇāsavasatasahassehi parivuto rammanagaravāsīhi pūjiyamāno devatāhi abhivandiyamāno sañjhāppabhānurañjitavarakanakagirisikharo viya jaṅgamamāno anekesu pāṭihāriyesu vattamānesu tena alaṅkatapaṭiyattena maggena gantvā nānāsurabhikusumagandhavāsitaṃ cuṇṇasammodagandhaṃ samussitadhajapaṭākaṃ gandhānubaddhahadayehi bhamaragaṇehi gumbagumbāyamānaṃ dhūpandhakāraṃ amarapurasadisasobhaṃ abhirammaṃ rammanagaraṃ pavisitvā paññatte mahārahe buddhāsane yugandharamatthake saradasamayarucirakararajanikaro timiranikaranidhanakaro kamalavanavikasanakaro divasakaro viya dasabaladivasakaro nisīdi. Bhikkhusaṅghopi paṭipāṭiyā attano attano pattāsane nisīdi. Rammanagaravāsino pana upāsakā saddhādiguṇasampannā nānāvidhakhajjādīhi samalaṅkataṃ vaṇṇagandharasasampannaṃ asadisaṃ sukhanidānaṃ dānaṃ buddhappamukhassa bhikkhusaṅghassa adaṃsu.
அத² கோ² போ³தி⁴ஸத்தோ த³ஸப³லஸ்ஸ ப்³யாகரணங் ஸுத்வா பு³த்³த⁴பா⁴வங் கரதலக³தமிவ மஞ்ஞமானோ பமுதி³தஹத³யோ ஸப்³பே³ஸு படிக்கந்தேஸு ஸயனா வுட்டா²ய – ‘‘பாரமியோ விசினிஸ்ஸாமீ’’தி புப்ப²ராஸிமத்த²கே பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா நிஸீதி³. ஏவங் நிஸின்னே மஹாஸத்தே ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளதே³வதா ஸாது⁴காரங் த³த்வா – ‘‘அய்ய ஸுமேத⁴தாபஸ, போராணகபோ³தி⁴ஸத்தானங் பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜித்வா – ‘பாரமியோ விசினிஸ்ஸாமீ’தி நிஸின்னகாலே யானி புப்³ப³னிமித்தானி நாம பஞ்ஞாயந்தி, தானி ஸப்³பா³னிபி அஜ்ஜ பாதுபூ⁴தானி நிஸ்ஸங்ஸயேன த்வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி, மயமேதங் ஜானாம – ‘யஸ்ஸேதானி நிமித்தானி பஞ்ஞாயந்தி, ஸோ ஏகந்தேனேவ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதி’ தஸ்மா த்வங் அத்தனோ வீரியங் த³ள்ஹங் கத்வா பக்³க³ண்ஹா’’தி போ³தி⁴ஸத்தங் நானப்பகாராஹி து²தீஹி அபி⁴த்த²விங்ஸு. தேன வுத்தங் –
Atha kho bodhisatto dasabalassa byākaraṇaṃ sutvā buddhabhāvaṃ karatalagatamiva maññamāno pamuditahadayo sabbesu paṭikkantesu sayanā vuṭṭhāya – ‘‘pāramiyo vicinissāmī’’ti puppharāsimatthake pallaṅkaṃ ābhujitvā nisīdi. Evaṃ nisinne mahāsatte sakaladasasahassacakkavāḷadevatā sādhukāraṃ datvā – ‘‘ayya sumedhatāpasa, porāṇakabodhisattānaṃ pallaṅkaṃ ābhujitvā – ‘pāramiyo vicinissāmī’ti nisinnakāle yāni pubbanimittāni nāma paññāyanti, tāni sabbānipi ajja pātubhūtāni nissaṃsayena tvaṃ buddho bhavissasi, mayametaṃ jānāma – ‘yassetāni nimittāni paññāyanti, so ekanteneva buddho bhavissati’ tasmā tvaṃ attano vīriyaṃ daḷhaṃ katvā paggaṇhā’’ti bodhisattaṃ nānappakārāhi thutīhi abhitthaviṃsu. Tena vuttaṃ –
70.
70.
‘‘இத³ங் ஸுத்வான வசனங், அஸமஸ்ஸ மஹேஸினோ;
‘‘Idaṃ sutvāna vacanaṃ, asamassa mahesino;
ஆமோதி³தா நரமரூ, பு³த்³த⁴பீ³ஜங் கிர அயங்.
Āmoditā naramarū, buddhabījaṃ kira ayaṃ.
71.
71.
‘‘உக்குட்டி²ஸத்³தா³ வத்தந்தி, அப்போ²டெந்தி ஹஸந்தி ச;
‘‘Ukkuṭṭhisaddā vattanti, apphoṭenti hasanti ca;
கதஞ்ஜலீ நமஸ்ஸந்தி, த³ஸஸஹஸ்ஸீ ஸதே³வகா.
Katañjalī namassanti, dasasahassī sadevakā.
72.
72.
‘‘யதி³மஸ்ஸ லோகனாத²ஸ்ஸ, விரஜ்ஜி²ஸ்ஸாம ஸாஸனங்;
‘‘Yadimassa lokanāthassa, virajjhissāma sāsanaṃ;
அனாக³தம்ஹி அத்³தா⁴னே, ஹெஸ்ஸாம ஸம்முகா² இமங்.
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.
73.
73.
‘‘யதா² மனுஸ்ஸா நதி³ங் தரந்தா, படிதித்த²ங் விரஜ்ஜி²ய;
‘‘Yathā manussā nadiṃ tarantā, paṭititthaṃ virajjhiya;
ஹெட்டா²தித்தே² க³ஹெத்வான, உத்தரந்தி மஹானதி³ங்.
Heṭṭhātitthe gahetvāna, uttaranti mahānadiṃ.
74.
74.
‘‘ஏவமேவ மயங் ஸப்³பே³, யதி³ முஞ்சாமிமங் ஜினங்;
‘‘Evameva mayaṃ sabbe, yadi muñcāmimaṃ jinaṃ;
அனாக³தம்ஹி அத்³தா⁴னே, ஹெஸ்ஸாம ஸம்முகா² இமங்.
Anāgatamhi addhāne, hessāma sammukhā imaṃ.
75.
75.
‘‘தீ³பங்கரோ லோகவிதூ³, ஆஹுதீனங் படிக்³க³ஹோ;
‘‘Dīpaṅkaro lokavidū, āhutīnaṃ paṭiggaho;
மம கம்மங் பகித்தெத்வா, த³க்கி²ணங் பாத³முத்³த⁴ரி.
Mama kammaṃ pakittetvā, dakkhiṇaṃ pādamuddhari.
76.
76.
‘‘யே தத்தா²ஸுங் ஜினபுத்தா, பத³க்கி²ணமகங்ஸு மங்;
‘‘Ye tatthāsuṃ jinaputtā, padakkhiṇamakaṃsu maṃ;
தே³வா மனுஸ்ஸா அஸுரா ச, அபி⁴வாதெ³த்வான பக்கமுங்.
Devā manussā asurā ca, abhivādetvāna pakkamuṃ.
77.
77.
‘‘த³ஸ்ஸனங் மே அதிக்கந்தே, ஸஸங்கே⁴ லோகனாயகே;
‘‘Dassanaṃ me atikkante, sasaṅghe lokanāyake;
ஸயனா வுட்ட²ஹித்வான, பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜிங் ததா³.
Sayanā vuṭṭhahitvāna, pallaṅkaṃ ābhujiṃ tadā.
78.
78.
‘‘ஸுகே²ன ஸுகி²தோ ஹோமி, பாமோஜ்ஜேன பமோதி³தோ;
‘‘Sukhena sukhito homi, pāmojjena pamodito;
பீதியா ச அபி⁴ஸ்ஸன்னோ, பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜிங் ததா³.
Pītiyā ca abhissanno, pallaṅkaṃ ābhujiṃ tadā.
79.
79.
‘‘பல்லங்கேன நிஸீதி³த்வா, ஏவங் சிந்தேஸஹங் ததா³;
‘‘Pallaṅkena nisīditvā, evaṃ cintesahaṃ tadā;
வஸீபூ⁴தோ அஹங் ஜா²னே, அபி⁴ஞ்ஞாஸு பாரமிங் க³தோ.
Vasībhūto ahaṃ jhāne, abhiññāsu pāramiṃ gato.
80.
80.
‘‘ஸஹஸ்ஸியம்ஹி லோகம்ஹி, இஸயோ நத்தி² மே ஸமா;
‘‘Sahassiyamhi lokamhi, isayo natthi me samā;
அஸமோ இத்³தி⁴த⁴ம்மேஸு, அலபி⁴ங் ஈதி³ஸங் ஸுக²ங்.
Asamo iddhidhammesu, alabhiṃ īdisaṃ sukhaṃ.
81.
81.
‘‘பல்லங்காபு⁴ஜனே மய்ஹங், த³ஸஸஹஸ்ஸாதி⁴வாஸினோ;
‘‘Pallaṅkābhujane mayhaṃ, dasasahassādhivāsino;
மஹானாத³ங் பவத்தேஸுங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Mahānādaṃ pavattesuṃ, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
82.
82.
‘‘யா புப்³பே³ போ³தி⁴ஸத்தானங், பல்லங்கவரமாபு⁴ஜே;
‘‘Yā pubbe bodhisattānaṃ, pallaṅkavaramābhuje;
நிமித்தானி பதி³ஸ்ஸந்தி, தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸரே.
Nimittāni padissanti, tāni ajja padissare.
83.
83.
‘‘ஸீதங் ப்³யபக³தங் ஹோதி, உண்ஹஞ்ச உபஸம்மதி;
‘‘Sītaṃ byapagataṃ hoti, uṇhañca upasammati;
தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
84.
84.
‘‘த³ஸஸஹஸ்ஸீ லோகதா⁴து, நிஸ்ஸத்³தா³ ஹொந்தி நிராகுலா;
‘‘Dasasahassī lokadhātu, nissaddā honti nirākulā;
தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
85.
85.
‘‘மஹாவாதா ந வாயந்தி, ந ஸந்த³ந்தி ஸவந்தியோ;
‘‘Mahāvātā na vāyanti, na sandanti savantiyo;
தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
86.
86.
‘‘த²லஜா த³கஜா புப்பா², ஸப்³பே³ புப்ப²ந்தி தாவதே³;
‘‘Thalajā dakajā pupphā, sabbe pupphanti tāvade;
தேபஜ்ஜ புப்பி²தா ஸப்³பே³, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajja pupphitā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
87.
87.
‘‘லதா வா யதி³ வா ருக்கா², ப²லபா⁴ரா ஹொந்தி தாவதே³;
‘‘Latā vā yadi vā rukkhā, phalabhārā honti tāvade;
தேபஜ்ஜ ப²லிதா ஸப்³பே³, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajja phalitā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
88.
88.
‘‘ஆகாஸட்டா² ச பூ⁴மட்டா², ரதனா ஜோதந்தி தாவதே³;
‘‘Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā, ratanā jotanti tāvade;
தேபஜ்ஜ ரதனா ஜோதந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajja ratanā jotanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
89.
89.
‘‘மானுஸ்ஸகா ச தி³ப்³பா³ ச, துரியா வஜ்ஜந்தி தாவதே³;
‘‘Mānussakā ca dibbā ca, turiyā vajjanti tāvade;
தேபஜ்ஜுபோ⁴ அபி⁴ரவந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajjubho abhiravanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
90.
90.
‘‘விசித்தபுப்பா² க³க³னா, அபி⁴வஸ்ஸந்தி தாவதே³;
‘‘Vicittapupphā gaganā, abhivassanti tāvade;
தேபி அஜ்ஜ பவஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepi ajja pavassanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
91.
91.
‘‘மஹாஸமுத்³தோ³ ஆபு⁴ஜதி, த³ஸஸஹஸ்ஸீ பகம்பதி;
‘‘Mahāsamuddo ābhujati, dasasahassī pakampati;
தேபஜ்ஜுபோ⁴ அபி⁴ரவந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajjubho abhiravanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
92.
92.
‘‘நிரயேபி த³ஸஸஹஸ்ஸே, அக்³கீ³ நிப்³ப³ந்தி தாவதே³;
‘‘Nirayepi dasasahasse, aggī nibbanti tāvade;
தேபஜ்ஜ நிப்³பு³தா அக்³கீ³, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajja nibbutā aggī, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
93.
93.
‘‘விமலோ ஹோதி ஸூரியோ, ஸப்³பா³ தி³ஸ்ஸந்தி தாரகா;
‘‘Vimalo hoti sūriyo, sabbā dissanti tārakā;
தேபி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepi ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
94.
94.
‘‘அனோவட்டே²ன உத³கங், மஹியா உப்³பி⁴ஜ்ஜி தாவதே³;
‘‘Anovaṭṭhena udakaṃ, mahiyā ubbhijji tāvade;
தம்பஜ்ஜுப்³பி⁴ஜ்ஜதே மஹியா, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tampajjubbhijjate mahiyā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
95.
95.
‘‘தாராக³ணா விரோசந்தி, நக்க²த்தா க³க³னமண்ட³லே;
‘‘Tārāgaṇā virocanti, nakkhattā gaganamaṇḍale;
விஸாகா² சந்தி³மாயுத்தா, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Visākhā candimāyuttā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
96.
96.
‘‘பி³லாஸயா த³ரீஸயா, நிக்க²மந்தி ஸகாஸயா;
‘‘Bilāsayā darīsayā, nikkhamanti sakāsayā;
தேபஜ்ஜ ஆஸயா சு²த்³தா⁴, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajja āsayā chuddhā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
97.
97.
‘‘ந ஹொந்தி அரதீ ஸத்தானங், ஸந்துட்டா² ஹொந்தி தாவதே³;
‘‘Na honti aratī sattānaṃ, santuṭṭhā honti tāvade;
தேபஜ்ஜ ஸப்³பே³ ஸந்துட்டா², து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajja sabbe santuṭṭhā, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
98.
98.
‘‘ரோகா³ தது³பஸம்மந்தி, ஜிக⁴ச்சா² ச வினஸ்ஸஸி;
‘‘Rogā tadupasammanti, jighacchā ca vinassasi;
தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tāni ajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
99.
99.
‘‘ரோகா³ ததா³ தனு ஹோதி, தோ³ஸோ மோஹோ வினஸ்ஸஸி;
‘‘Rogā tadā tanu hoti, doso moho vinassasi;
தேபஜ்ஜ விக³தா ஸப்³பே³, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajja vigatā sabbe, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
100.
100.
‘‘ப⁴யங் ததா³ ந ப⁴வதி, அஜ்ஜபேதங் பதி³ஸ்ஸதி;
‘‘Bhayaṃ tadā na bhavati, ajjapetaṃ padissati;
தேன லிங்கே³ன ஜானாம, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tena liṅgena jānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
101.
101.
‘‘ரஜோனுத்³த⁴ங்ஸதீ உத்³த⁴ங், அஜ்ஜபேதங் பதி³ஸ்ஸதி;
‘‘Rajonuddhaṃsatī uddhaṃ, ajjapetaṃ padissati;
தேன லிங்கே³ன ஜானாம, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tena liṅgena jānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
102.
102.
‘‘அனிட்ட²க³ந்தோ⁴ பக்கமதி, தி³ப்³ப³க³ந்தோ⁴ பவாயதி;
‘‘Aniṭṭhagandho pakkamati, dibbagandho pavāyati;
ஸோபஜ்ஜ வாயதீ க³ந்தோ⁴, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Sopajja vāyatī gandho, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
103.
103.
‘‘ஸப்³பே³ தே³வா பதி³ஸ்ஸந்தி, ட²பயித்வா அரூபினோ;
‘‘Sabbe devā padissanti, ṭhapayitvā arūpino;
தேபஜ்ஜ ஸப்³பே³ தி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajja sabbe dissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
104.
104.
‘‘யாவதா நிரயா நாம, ஸப்³பே³ தி³ஸ்ஸந்தி தாவதே³;
‘‘Yāvatā nirayā nāma, sabbe dissanti tāvade;
தேபஜ்ஜ ஸப்³பே³ தி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tepajja sabbe dissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
105.
105.
‘‘குட்டா கவாடா ஸேலா ச, ந ஹொந்தாவரணா ததா³;
‘‘Kuṭṭā kavāṭā selā ca, na hontāvaraṇā tadā;
ஆகாஸபூ⁴தா தேபஜ்ஜ, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Ākāsabhūtā tepajja, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
106.
106.
‘‘சுதீ ச உபபத்தீ ச, க²ணே தஸ்மிங் ந விஜ்ஜதி;
‘‘Cutī ca upapattī ca, khaṇe tasmiṃ na vijjati;
தானிபஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தி, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸி.
Tānipajja padissanti, dhuvaṃ buddho bhavissasi.
107.
107.
‘‘த³ள்ஹங் பக்³க³ண்ஹ வீரியங், மா நிவத்த அபி⁴க்கம;
‘‘Daḷhaṃ paggaṇha vīriyaṃ, mā nivatta abhikkama;
மயம்பேதங் விஜானாம, து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி.
Mayampetaṃ vijānāma, dhuvaṃ buddho bhavissasī’’ti.
தத்த² இத³ங் ஸுத்வான வசனந்தி இத³ங் தீ³பங்கரஸ்ஸ ப⁴க³வதோ போ³தி⁴ஸத்தஸ்ஸ ப்³யாகரணவசனங் ஸுத்வா. அஸமஸ்ஸாதி ஸமஸ்ஸ ஸதி³ஸஸ்ஸ அபா⁴வதோ அஸமஸ்ஸ. யதா²ஹ –
Tattha idaṃ sutvāna vacananti idaṃ dīpaṅkarassa bhagavato bodhisattassa byākaraṇavacanaṃ sutvā. Asamassāti samassa sadisassa abhāvato asamassa. Yathāha –
‘‘ந மே ஆசரியோ அத்தி², ஸதி³ஸோ மே ந விஜ்ஜதி;
‘‘Na me ācariyo atthi, sadiso me na vijjati;
ஸதே³வகஸ்மிங் லோகஸ்மிங், நத்தி² மே படிபுக்³க³லோ’’தி. (ம॰ நி॰ 1.285; 2.341; மஹாவ॰ 11; கதா²॰ 405; மி॰ ப॰ 4.5.11);
Sadevakasmiṃ lokasmiṃ, natthi me paṭipuggalo’’ti. (ma. ni. 1.285; 2.341; mahāva. 11; kathā. 405; mi. pa. 4.5.11);
மஹேஸினோதி மஹந்தே ஸீலஸமாதி⁴பஞ்ஞாக்க²ந்தே⁴ ஏஸி க³வேஸீதி மஹேஸீ, தஸ்ஸ மஹேஸினோ. நரமரூதி நரா ச அமரா ச, உக்கட்ட²னித்³தே³ஸோ பனாயங் ஸப்³பே³பி த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துயா நாக³ஸுபண்ணயக்கா²த³யோபி ஆமோதி³தாவ. பு³த்³த⁴பீ³ஜங் கிர அயந்தி அயங் கிர பு³த்³த⁴ங்குரோ உப்பன்னோதி ஆமோதி³தாதி அத்தோ².
Mahesinoti mahante sīlasamādhipaññākkhandhe esi gavesīti mahesī, tassa mahesino. Naramarūti narā ca amarā ca, ukkaṭṭhaniddeso panāyaṃ sabbepi dasasahassilokadhātuyā nāgasupaṇṇayakkhādayopi āmoditāva. Buddhabījaṃ kira ayanti ayaṃ kira buddhaṅkuro uppannoti āmoditāti attho.
உக்குட்டி²ஸத்³தா³தி உன்னாத³ஸத்³தா³ வத்தந்தி. அப்போ²டெந்தீதி ஹத்தே²ஹி பா³ஹா அபி⁴ஹனந்தி. த³ஸஸஹஸ்ஸீதி த³ஸஸஹஸ்ஸிலோகதா⁴துயோ. ஸதே³வகாதி ஸஹ தே³வேஹி ஸதே³வகா த³ஸஸஹஸ்ஸீ நமஸ்ஸந்தீதி அத்தோ². யதி³மஸ்ஸாதி யதி³ இமஸ்ஸ, அயமேவ வா பாடோ². விரஜ்ஜி²ஸ்ஸாமாதி யதி³ ந ஸம்பாபுணிஸ்ஸாம. அனாக³தம்ஹி அத்³தா⁴னேதி அனாக³தே காலே. ஹெஸ்ஸாமாதி ப⁴விஸ்ஸாம. ஸம்முகா²தி ஸம்முகீ²பூ⁴தா. இமந்தி இமஸ்ஸ, ஸாமிஅத்தே² உபயோக³வசனங்.
Ukkuṭṭhisaddāti unnādasaddā vattanti. Apphoṭentīti hatthehi bāhā abhihananti. Dasasahassīti dasasahassilokadhātuyo. Sadevakāti saha devehi sadevakā dasasahassī namassantīti attho. Yadimassāti yadi imassa, ayameva vā pāṭho. Virajjhissāmāti yadi na sampāpuṇissāma. Anāgatamhi addhāneti anāgate kāle. Hessāmāti bhavissāma. Sammukhāti sammukhībhūtā. Imanti imassa, sāmiatthe upayogavacanaṃ.
நதி³ங் தரந்தாதி நதீ³தரணகா, ‘‘நதி³தரந்தா’’திபி பாடோ². படிதித்த²ந்தி படிமுக²தித்த²ங். விரஜ்ஜி²யாதி விரஜ்ஜி²த்வா. யதி³ முஞ்சாமாதி யதி³ இமங் ப⁴க³வந்தங் முஞ்சித்வா அகதகிச்சா க³மிஸ்ஸாமாதி அத்தோ². மம கம்மங் பகித்தெத்வாதி மம பா⁴விதமத்த²ங் ப்³யாகரித்வா. த³க்கி²ணங் பாத³முத்³த⁴ரீதி த³க்கி²ணங் பாத³ங் உக்கி²பி, ‘‘கதபத³க்கி²ணோ’’திபி பாடோ².
Nadiṃtarantāti nadītaraṇakā, ‘‘naditarantā’’tipi pāṭho. Paṭititthanti paṭimukhatitthaṃ. Virajjhiyāti virajjhitvā. Yadi muñcāmāti yadi imaṃ bhagavantaṃ muñcitvā akatakiccā gamissāmāti attho. Mama kammaṃ pakittetvāti mama bhāvitamatthaṃ byākaritvā. Dakkhiṇaṃpādamuddharīti dakkhiṇaṃ pādaṃ ukkhipi, ‘‘katapadakkhiṇo’’tipi pāṭho.
ஜினபுத்தாதி தீ³பங்கரஸ்ஸ ஸத்து²னோ ஸாவகா. தே³வா மனுஸ்ஸா அஸுரா ச, அபி⁴வாதெ³த்வான பக்கமுந்தி தே³வாத³யோ ஸப்³பே³பி இமே மங் திக்க²த்துங் பத³க்கி²ணங் கத்வா புப்பா²தீ³ஹி பூஜெத்வா ஸுப்பதிட்டி²தபஞ்சங்கா³ வந்தி³த்வா நிவத்தித்வா புனப்புனங் ஓலோகெத்வா மது⁴ரத்த²ப்³யஞ்ஜனாஹி நானப்பகாராஹி து²தீஹி வண்ணெந்தா பக்கமிங்ஸு. ‘‘நரா நாகா³ ச க³ந்த⁴ப்³பா³, அபி⁴வாதெ³த்வான பக்கமு’’ந்திபி பாடோ².
Jinaputtāti dīpaṅkarassa satthuno sāvakā. Devā manussā asurā ca, abhivādetvāna pakkamunti devādayo sabbepi ime maṃ tikkhattuṃ padakkhiṇaṃ katvā pupphādīhi pūjetvā suppatiṭṭhitapañcaṅgā vanditvā nivattitvā punappunaṃ oloketvā madhuratthabyañjanāhi nānappakārāhi thutīhi vaṇṇentā pakkamiṃsu. ‘‘Narā nāgā ca gandhabbā, abhivādetvāna pakkamu’’ntipi pāṭho.
த³ஸ்ஸனங் மே அதிக்கந்தேதி மம த³ஸ்ஸனவிஸயங் ப⁴க³வதி அதிக்கந்தே. ‘‘ஜஹிதே த³ஸ்ஸனூபசாரே’’திபி பாடோ². ஸஸங்கே⁴தி ஸத்³தி⁴ங் ஸங்கே⁴ன ஸஸங்கோ⁴, தஸ்மிங் ஸஸங்கே⁴. ஸயனா வுட்ட²ஹித்வானாதி நிபன்னட்டா²னதோ கலலதோ உட்ட²ஹித்வா. பல்லங்கங் ஆபு⁴ஜிந்தி கதபல்லங்கோ ஹுத்வா புப்ப²ராஸிம்ஹி நிஸீதி³ந்தி அத்தோ². ‘‘ஹட்டோ² ஹட்டே²ன சித்தேன, ஆஸனா வுட்ட²ஹிங் ததா³’’திபி பாடோ², ஸோ உத்தானத்தோ²வ.
Dassanaṃ me atikkanteti mama dassanavisayaṃ bhagavati atikkante. ‘‘Jahite dassanūpacāre’’tipi pāṭho. Sasaṅgheti saddhiṃ saṅghena sasaṅgho, tasmiṃ sasaṅghe. Sayanā vuṭṭhahitvānāti nipannaṭṭhānato kalalato uṭṭhahitvā. Pallaṅkaṃ ābhujinti katapallaṅko hutvā puppharāsimhi nisīdinti attho. ‘‘Haṭṭho haṭṭhena cittena, āsanā vuṭṭhahiṃ tadā’’tipi pāṭho, so uttānatthova.
பீதியா ச அபி⁴ஸ்ஸன்னோதி பீதிபரிப்பு²டோ. வஸீபூ⁴தோதி வஸீபா⁴வப்பத்தோ. ஜா²னேதி ரூபாவசராரூபாவசரஜா²னேஸு. ஸஹஸ்ஸியம்ஹீதி த³ஸஸஹஸ்ஸியங். லோகம்ஹீதி லோகதா⁴துயா. மே ஸமாதி மயா ஸதி³ஸா. அவிஸேஸேன ‘‘மே ஸமா நத்தீ²’’தி வத்வா இதா³னி தமேவ நியமெந்தோ ‘‘அஸமோ இத்³தி⁴த⁴ம்மேஸூ’’தி ஆஹ. தத்த² இத்³தி⁴த⁴ம்மேஸூதி பஞ்சஸு இத்³தி⁴த⁴ம்மேஸூதி அத்தோ². அலபி⁴ந்தி படிலபி⁴ங். ஈதி³ஸங் ஸுக²ந்தி ஈதி³ஸங் ஸோமனஸ்ஸங்.
Pītiyā ca abhissannoti pītiparipphuṭo. Vasībhūtoti vasībhāvappatto. Jhāneti rūpāvacarārūpāvacarajhānesu. Sahassiyamhīti dasasahassiyaṃ. Lokamhīti lokadhātuyā. Me samāti mayā sadisā. Avisesena ‘‘me samā natthī’’ti vatvā idāni tameva niyamento ‘‘asamo iddhidhammesū’’ti āha. Tattha iddhidhammesūti pañcasu iddhidhammesūti attho. Alabhinti paṭilabhiṃ. Īdisaṃ sukhanti īdisaṃ somanassaṃ.
அத² ஸுமேத⁴தாபஸோ த³ஸப³லஸ்ஸ ப்³யாகரணங் ஸுத்வா பு³த்³த⁴பா⁴வங் கரதலக³தகாலமிவ மஞ்ஞமானோ பமுதி³தஹத³யோ த³ஸஸு லோகதா⁴துஸஹஸ்ஸேஸு ஸுத்³தா⁴வாஸமஹாப்³ரஹ்மானோ அதீதபு³த்³த⁴த³ஸ்ஸாவினோ நியதபோ³தி⁴ஸத்தானங் ப்³யாகரணே உப்பஜ்ஜமானபாடிஹாரியத³ஸ்ஸனேன ததா²க³தவசனஸ்ஸ அவிதத²தங் பகாஸெந்தோ மங் பரிதோஸயந்தா இமா கா³தா²யோ ஆஹங்ஸூதி த³ஸ்ஸெந்தோ ப⁴க³வா ‘‘பல்லங்காபு⁴ஜனே மய்ஹ’’ந்திஆதி³மாஹ.
Atha sumedhatāpaso dasabalassa byākaraṇaṃ sutvā buddhabhāvaṃ karatalagatakālamiva maññamāno pamuditahadayo dasasu lokadhātusahassesu suddhāvāsamahābrahmāno atītabuddhadassāvino niyatabodhisattānaṃ byākaraṇe uppajjamānapāṭihāriyadassanena tathāgatavacanassa avitathataṃ pakāsento maṃ paritosayantā imā gāthāyo āhaṃsūti dassento bhagavā ‘‘pallaṅkābhujane mayha’’ntiādimāha.
தத்த² பல்லங்காபு⁴ஜனே மய்ஹந்தி மம பல்லங்காபு⁴ஜனே. அயமேவ வா பாடோ². த³ஸஸஹஸ்ஸாதி⁴வாஸினோதி த³ஸஸஹஸ்ஸிவாஸினோ மஹாப்³ரஹ்மானோ. யா புப்³பே³தி யானி புப்³பே³, விப⁴த்திலோபங் கத்வா வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங். பல்லங்கவரமாபு⁴ஜேதி வரபல்லங்காபு⁴ஜனே. நிமித்தானி பதி³ஸ்ஸந்தீதி நிமித்தானி பதி³ஸ்ஸிங்ஸூதி அத்தோ². அதீதவசனே வத்தப்³பே³ வத்தமானவசனங் வுத்தங். கிஞ்சாபி வுத்தங், அதீதவஸேன அத்தோ² க³ஹேதப்³போ³. தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸரேதி புப்³பே³பி நியதபோ³தி⁴ஸத்தானங் பல்லங்காபு⁴ஜனே யானி நிமித்தானி உப்பஜ்ஜிங்ஸு, தானி நிமித்தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸரே. தஸ்மா த்வங் து⁴வமேவ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீதி அத்தோ². ந பன தானியேவ நிமித்தானி உப்பஜ்ஜிங்ஸு, தங்ஸதி³ஸத்தா ‘‘தானி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸரே’’தி வுத்தந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Tattha pallaṅkābhujane mayhanti mama pallaṅkābhujane. Ayameva vā pāṭho. Dasasahassādhivāsinoti dasasahassivāsino mahābrahmāno. Yā pubbeti yāni pubbe, vibhattilopaṃ katvā vuttanti veditabbaṃ. Pallaṅkavaramābhujeti varapallaṅkābhujane. Nimittāni padissantīti nimittāni padissiṃsūti attho. Atītavacane vattabbe vattamānavacanaṃ vuttaṃ. Kiñcāpi vuttaṃ, atītavasena attho gahetabbo. Tāni ajja padissareti pubbepi niyatabodhisattānaṃ pallaṅkābhujane yāni nimittāni uppajjiṃsu, tāni nimittāni ajja padissare. Tasmā tvaṃ dhuvameva buddho bhavissasīti attho. Na pana tāniyeva nimittāni uppajjiṃsu, taṃsadisattā ‘‘tāni ajja padissare’’ti vuttanti veditabbaṃ.
ஸீதந்தி ஸீதத்தங். ப்³யபக³தந்தி க³தங் விக³தங். தானீதி ஸீதவிக³மனஉண்ஹுபஸமனானீதி அத்தோ². நிஸ்ஸத்³தா³தி அஸத்³தா³ அனிக்³கோ⁴ஸா. நிராகுலாதி அனாகுலா, அயமேவ வா பாடோ². ந ஸந்த³ந்தீதி ந வஹந்தி நப்பவத்தந்தி. ஸவந்தியோதி நதி³யோ. தானீதி அவாயனஅஸந்த³னானி. த²லஜாதி பத²விதலபப்³ப³தருக்கே²ஸு ஜாதானி. த³கஜாதி ஓத³கானி புப்பா²னி. புப்ப²ந்தீதி புப்³பே³ போ³தி⁴ஸத்தானங் புப்பி²ங்ஸு, அதீதத்தே² வத்தமானவசனங் ஹெட்டா² வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³ப³ங். தேபஜ்ஜ புப்பி²தானீதி தானி புப்பா²னி அஜ்ஜ புப்பி²தானீதி அத்தோ².
Sītanti sītattaṃ. Byapagatanti gataṃ vigataṃ. Tānīti sītavigamanauṇhupasamanānīti attho. Nissaddāti asaddā anigghosā. Nirākulāti anākulā, ayameva vā pāṭho. Na sandantīti na vahanti nappavattanti. Savantiyoti nadiyo. Tānīti avāyanaasandanāni. Thalajāti pathavitalapabbatarukkhesu jātāni. Dakajāti odakāni pupphāni. Pupphantīti pubbe bodhisattānaṃ pupphiṃsu, atītatthe vattamānavacanaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ. Tepajja pupphitānīti tāni pupphāni ajja pupphitānīti attho.
ப²லபா⁴ராதி ப²லத⁴ரா. தேபஜ்ஜாதி தேபி அஜ்ஜ, புல்லிங்க³வஸேன ‘‘தேபீ’’தி வுத்தங், ‘‘லதா வா ருக்கா² வா’’தி வுத்தத்தா. ப²லிதாதி ஸஞ்ஜாதப²லா. ஆகாஸட்டா² ச பூ⁴மட்டா² சாதி ஆகாஸக³தா ச பூ⁴மிக³தா ச ரதனானீதி முத்தாதீ³னி ரதனானி. ஜோதந்தீதி ஓபா⁴ஸந்தி. மானுஸ்ஸகாதி மனுஸ்ஸானங் ஸந்தகா மானுஸ்ஸகா. தி³ப்³பா³தி தே³வானங் ஸந்தகா தி³ப்³பா³. துரியாதி ஆததங் விததங் ஆததவிததங் ஸுஸிரங் க⁴னந்தி பஞ்ச துரியானி. தத்த² ஆததங் நாம சம்மபரியோனத்³தே⁴ஸு பே⁴ரிஆதீ³ஸு ஏகதலதுரியங். விததங் நாம உப⁴யதலங். ஆததவிததங் நாம ஸப்³ப³தோ பரியோனத்³த⁴ங் மஹதிவல்லகிஆதி³கங். ஸுஸிரங் நாம வங்ஸாதி³கங். க⁴னங் நாம ஸம்மதாளாதி³கங். வஜ்ஜந்தீதி ஹெட்டா² வுத்தனயேன வஜ்ஜிங்ஸு, அதீதத்தே² வத்தமானவசனங் வேதி³தப்³ப³ங். ஏஸ நயோ உபரி ஈதி³ஸேஸு வசனேஸுபி. அபி⁴ரவந்தீதி தத்ர தத்ர குஸலேஹி ஸுமுஞ்சிதா ஸுப்பதாளிதா ஸுவாதி³தா விய அபி⁴ரவந்தி, அபி⁴னத³ந்தீதி அத்தோ².
Phalabhārāti phaladharā. Tepajjāti tepi ajja, pulliṅgavasena ‘‘tepī’’ti vuttaṃ, ‘‘latā vā rukkhā vā’’ti vuttattā. Phalitāti sañjātaphalā. Ākāsaṭṭhā ca bhūmaṭṭhā cāti ākāsagatā ca bhūmigatā ca ratanānīti muttādīni ratanāni. Jotantīti obhāsanti. Mānussakāti manussānaṃ santakā mānussakā. Dibbāti devānaṃ santakā dibbā. Turiyāti ātataṃ vitataṃ ātatavitataṃ susiraṃ ghananti pañca turiyāni. Tattha ātataṃ nāma cammapariyonaddhesu bheriādīsu ekatalaturiyaṃ. Vitataṃ nāma ubhayatalaṃ. Ātatavitataṃ nāma sabbato pariyonaddhaṃ mahativallakiādikaṃ. Susiraṃ nāma vaṃsādikaṃ. Ghanaṃ nāma sammatāḷādikaṃ. Vajjantīti heṭṭhā vuttanayena vajjiṃsu, atītatthe vattamānavacanaṃ veditabbaṃ. Esa nayo upari īdisesu vacanesupi. Abhiravantīti tatra tatra kusalehi sumuñcitā suppatāḷitā suvāditā viya abhiravanti, abhinadantīti attho.
விசித்தபுப்பா²தி விசித்ரானி நானாக³ந்த⁴வண்ணானி புப்பா²னி. அபி⁴வஸ்ஸந்தீதி அபி⁴வஸ்ஸிங்ஸு, நிபதிங்ஸூதி அத்தோ². தேபீதி தானிபி விசித்ரபுப்பா²னி அபி⁴வஸ்ஸந்தானி பதி³ஸ்ஸந்தி, தே³வப்³ரஹ்மக³ணேஹி ஓகிரியமானானீதி அதி⁴ப்பாயோ. ஆபு⁴ஜதீதி ஓஸக்கதி. தேபஜ்ஜுபோ⁴தி தேபி அஜ்ஜ உபோ⁴ மஹாஸமுத்³த³த³ஸஸஹஸ்ஸியோ. அபி⁴ரவந்தீதி அபி⁴னத³ந்தி. நிரயேதி நிரயேஸு. த³ஸஸஹஸ்ஸாதி அனேகத³ஸஸஹஸ்ஸா. நிப்³ப³ந்தீதி ஸம்மந்தி, ஸந்திங் உபெந்தீதி அத்தோ². தாரகாதி நக்க²த்தானி . தேபி அஜ்ஜ பதி³ஸ்ஸந்தீதி தேபி ஸூரியஸ்ஸ விமலபா⁴வா தாரகா அஜ்ஜ தி³வா தி³ஸ்ஸந்தி.
Vicittapupphāti vicitrāni nānāgandhavaṇṇāni pupphāni. Abhivassantīti abhivassiṃsu, nipatiṃsūti attho. Tepīti tānipi vicitrapupphāni abhivassantāni padissanti, devabrahmagaṇehi okiriyamānānīti adhippāyo. Ābhujatīti osakkati. Tepajjubhoti tepi ajja ubho mahāsamuddadasasahassiyo. Abhiravantīti abhinadanti. Nirayeti nirayesu. Dasasahassāti anekadasasahassā. Nibbantīti sammanti, santiṃ upentīti attho. Tārakāti nakkhattāni . Tepi ajja padissantīti tepi sūriyassa vimalabhāvā tārakā ajja divā dissanti.
அனோவட்டே²னாதி அனோவட்டே², பு⁴ம்மத்தே² கரணவசனங். அத² வா அனோவட்டே²தி அனபி⁴வட்டே²பி. நாதி நிபாதமத்தங் ‘‘ஸுத்வா ந தூ³தவசன’’ந்திஆதீ³ஸு விய. தம்பஜ்ஜுப்³பி⁴ஜ்ஜதேதி தம்பி உத³கங் அஜ்ஜ உப்³பி⁴ஜ்ஜதி, உப்³பி⁴ஜ்ஜித்வா உட்ட²ஹதீதி அத்தோ². மஹியாதி பத²வியா, நிஸ்ஸக்கவசனங். தாராக³ணாதி க³ஹனக்க²த்தாத³யோ ஸப்³பே³ தாரக³ணா. நக்க²த்தாதி நக்க²த்ததாரகா ச. க³க³னமண்ட³லேதி ஸகலக³க³னமண்ட³லங் விரோசந்தீதி அத்தோ². பி³லாஸயாதி பி³லாஸயா அஹினகுலகும்பீ⁴லகோ³தா⁴த³யோ. த³ரீஸயாதி ஜ²ராஸயா. அயமேவ வா பாடோ². நிக்க²மந்தீதி நிக்க²மிங்ஸு. ஸகாஸயாதி அத்தனோ அத்தனோ ஆஸயதோ. ‘‘ததா³ஸயா’’திபி பாடோ². தஸ்ஸ ததா³ தஸ்மிங் காலே, ஆஸயதோ, பி³லதோதி அத்தோ². சு²த்³தா⁴தி ஸுசு²த்³தா⁴ ஸுவுத்³தா⁴ரிதா, நிக்க²ந்தாதி அத்தோ².
Anovaṭṭhenāti anovaṭṭhe, bhummatthe karaṇavacanaṃ. Atha vā anovaṭṭheti anabhivaṭṭhepi. Nāti nipātamattaṃ ‘‘sutvā na dūtavacana’’ntiādīsu viya. Tampajjubbhijjateti tampi udakaṃ ajja ubbhijjati, ubbhijjitvā uṭṭhahatīti attho. Mahiyāti pathaviyā, nissakkavacanaṃ. Tārāgaṇāti gahanakkhattādayo sabbe tāragaṇā. Nakkhattāti nakkhattatārakā ca. Gaganamaṇḍaleti sakalagaganamaṇḍalaṃ virocantīti attho. Bilāsayāti bilāsayā ahinakulakumbhīlagodhādayo. Darīsayāti jharāsayā. Ayameva vā pāṭho. Nikkhamantīti nikkhamiṃsu. Sakāsayāti attano attano āsayato. ‘‘Tadāsayā’’tipi pāṭho. Tassa tadā tasmiṃ kāle, āsayato, bilatoti attho. Chuddhāti suchuddhā suvuddhāritā, nikkhantāti attho.
அரதீதி உக்கண்டா². ஸந்துட்டா²தி பரமேன ஸந்துட்டே²ன ஸந்துட்டா². வினஸ்ஸதீதி விக³ச்ச²தி. ராகோ³தி காமராகோ³. ததா³ தனு ஹோதீதி ஓரமத்தகோ ஹோதி, இமினா பரியுட்டா²னாபா⁴வங் தீ³பேதி. விஹதாதி வினட்டா². ததா³தி புப்³பே³, போ³தி⁴ஸத்தானங் பல்லங்காபு⁴ஜனேதி அத்தோ². ந ப⁴வதீதி ந ஹோதி. அஜ்ஜபேதந்தி அஜ்ஜ தவ பல்லங்காபு⁴ஜனேபி ஏதங் ப⁴யங் ந ஹோதேவாதி அத்தோ². தேன லிங்கே³ன ஜானாமாதி தேன காரணேன ஸப்³பே³வ மயங் ஜானாம, யங் த்வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீதி அத்தோ².
Aratīti ukkaṇṭhā. Santuṭṭhāti paramena santuṭṭhena santuṭṭhā. Vinassatīti vigacchati. Rāgoti kāmarāgo. Tadā tanu hotīti oramattako hoti, iminā pariyuṭṭhānābhāvaṃ dīpeti. Vihatāti vinaṭṭhā. Tadāti pubbe, bodhisattānaṃ pallaṅkābhujaneti attho. Na bhavatīti na hoti. Ajjapetanti ajja tava pallaṅkābhujanepi etaṃ bhayaṃ na hotevāti attho. Tena liṅgena jānāmāti tena kāraṇena sabbeva mayaṃ jānāma, yaṃ tvaṃ buddho bhavissasīti attho.
அனுத்³த⁴ங்ஸதீதி ந உக்³க³ச்ச²தி. அனிட்ட²க³ந்தோ⁴தி து³க்³க³ந்தோ⁴. பக்கமதீதி பக்கமி விக³ச்சி². பவாயதீதி பவாயி. ஸோபஜ்ஜாதி ஸோபி தி³ப்³ப³க³ந்தோ⁴ அஜ்ஜ. பதி³ஸ்ஸந்தீதி பதி³ஸ்ஸிங்ஸு. தேபஜ்ஜாதி தேபி ஸப்³பே³ தே³வா அஜ்ஜ. யாவதாதி பரிச்சே²த³னத்தே² நிபாதோ, யத்தகாதி அத்தோ². குட்டாதி பாகாரா. ந ஹொந்தாவரணாதி ஆவரணகரா ந அஹேஸுங். ததா³தி புப்³பே³. ஆகாஸபூ⁴தாதி தே குட்டகவாடபப்³ப³தா ஆவரணங் திரோகரணங் காதுங் அஸக்கொந்தா, அஜடாகாஸபூ⁴தாதி அத்தோ². சுதீதி மரணங். உபபத்தீதி படிஸந்தி⁴க்³க³ஹணங். க²ணேதி புப்³பே³ போ³தி⁴ஸத்தானங் பல்லங்காபு⁴ஜனக்க²ணே. ந விஜ்ஜதீதி நாஹோஸி. தானிபஜ்ஜாதி தானிபி அஜ்ஜ சவனப⁴வனானீதி அத்தோ². மா நிவத்தீதி மா படிக்கமி. அபி⁴க்கமாதி பரக்கம. ஸேஸமெத்த² உத்தானமேவாதி.
Anuddhaṃsatīti na uggacchati. Aniṭṭhagandhoti duggandho. Pakkamatīti pakkami vigacchi. Pavāyatīti pavāyi. Sopajjāti sopi dibbagandho ajja. Padissantīti padissiṃsu. Tepajjāti tepi sabbe devā ajja. Yāvatāti paricchedanatthe nipāto, yattakāti attho. Kuṭṭāti pākārā. Na hontāvaraṇāti āvaraṇakarā na ahesuṃ. Tadāti pubbe. Ākāsabhūtāti te kuṭṭakavāṭapabbatā āvaraṇaṃ tirokaraṇaṃ kātuṃ asakkontā, ajaṭākāsabhūtāti attho. Cutīti maraṇaṃ. Upapattīti paṭisandhiggahaṇaṃ. Khaṇeti pubbe bodhisattānaṃ pallaṅkābhujanakkhaṇe. Na vijjatīti nāhosi. Tānipajjāti tānipi ajja cavanabhavanānīti attho. Mā nivattīti mā paṭikkami. Abhikkamāti parakkama. Sesamettha uttānamevāti.
ததோ ஸுமேத⁴பண்டி³தோ தீ³பங்கரஸ்ஸ த³ஸப³லஸ்ஸ ச த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளதே³வதானஞ்ச வசனங் ஸுத்வா பி⁴ய்யோஸோமத்தாய ஸஞ்ஜாதுஸ்ஸாஹோ ஹுத்வா சிந்தேஸி – ‘‘பு³த்³தா⁴ நாம அமோக⁴வசனா, நத்தி² பு³த்³தா⁴னங் கதா²ய அஞ்ஞத²த்தங். யதா² ஹி ஆகாஸே கி²த்தஸ்ஸ லெட்³டு³ஸ்ஸ பதனங் து⁴வங், ஜாதஸ்ஸ மரணங், அருணே உக்³க³தே ஸூரியஸ்ஸ அப்³பு⁴க்³க³மனங், ஆஸயா நிக்க²ந்தஸ்ஸ ஸீஹஸ்ஸ ஸீஹனாத³னத³னங், க³ருக³ப்³பா⁴ய இத்தி²யா பா⁴ரமோரோபனங் து⁴வங் அவஸ்ஸம்பா⁴வீ, ஏவமேவ பு³த்³தா⁴னங் வசனங் நாம து⁴வங் அமோக⁴ங், அத்³தா⁴ அஹங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸாமீதி. தேன வுத்தங் –
Tato sumedhapaṇḍito dīpaṅkarassa dasabalassa ca dasasahassacakkavāḷadevatānañca vacanaṃ sutvā bhiyyosomattāya sañjātussāho hutvā cintesi – ‘‘buddhā nāma amoghavacanā, natthi buddhānaṃ kathāya aññathattaṃ. Yathā hi ākāse khittassa leḍḍussa patanaṃ dhuvaṃ, jātassa maraṇaṃ, aruṇe uggate sūriyassa abbhuggamanaṃ, āsayā nikkhantassa sīhassa sīhanādanadanaṃ, garugabbhāya itthiyā bhāramoropanaṃ dhuvaṃ avassambhāvī, evameva buddhānaṃ vacanaṃ nāma dhuvaṃ amoghaṃ, addhā ahaṃ buddho bhavissāmīti. Tena vuttaṃ –
108.
108.
‘‘பு³த்³த⁴ஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா, த³ஸஸஹஸ்ஸீனசூப⁴யங்;
‘‘Buddhassa vacanaṃ sutvā, dasasahassīnacūbhayaṃ;
துட்ட²ஹட்டோ² பமுதி³தோ, ஏவங் சிந்தேஸஹங் ததா³.
Tuṭṭhahaṭṭho pamudito, evaṃ cintesahaṃ tadā.
109.
109.
‘‘அத்³வெஜ்ஜ²வசனா பு³த்³தா⁴, அமோக⁴வசனா ஜினா;
‘‘Advejjhavacanā buddhā, amoghavacanā jinā;
விதத²ங் நத்தி² பு³த்³தா⁴னங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴வாமஹங்.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
110.
110.
‘‘யதா² கி²த்தங் நபே⁴ லெட்³டு³, து⁴வங் பததி பூ⁴மியங்;
‘‘Yathā khittaṃ nabhe leḍḍu, dhuvaṃ patati bhūmiyaṃ;
ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸதங்;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
விதத²ங் நத்தி² பு³த்³தா⁴னங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴வாமஹங்.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
111.
111.
‘‘யதா²பி ஸப்³ப³ஸத்தானங், மரணங் து⁴வஸஸ்ஸதங்;
‘‘Yathāpi sabbasattānaṃ, maraṇaṃ dhuvasassataṃ;
ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸதங்;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
விதத²ங் நத்தி² பு³த்³தா⁴னங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴வாமஹங்.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
112.
112.
‘‘யதா² ரத்திக்க²யே பத்தே, ஸூரியுக்³க³மனங் து⁴வங்;
‘‘Yathā rattikkhaye patte, sūriyuggamanaṃ dhuvaṃ;
ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸதங்;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
விதத²ங் நத்தி² பு³த்³தா⁴னங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴வாமஹங்.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
113.
113.
‘‘யதா² நிக்க²ந்தஸயனஸ்ஸ, ஸீஹஸ்ஸ நத³னங் து⁴வங்;
‘‘Yathā nikkhantasayanassa, sīhassa nadanaṃ dhuvaṃ;
ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸதங்;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
விதத²ங் நத்தி² பு³த்³தா⁴னங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴வாமஹங்.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmahaṃ.
114.
114.
‘‘யதா² ஆபன்னஸத்தானங், பா⁴ரமோரோபனங் து⁴வங்;
‘‘Yathā āpannasattānaṃ, bhāramoropanaṃ dhuvaṃ;
ததே²வ பு³த்³த⁴ஸெட்டா²னங், வசனங் து⁴வஸஸ்ஸதங்;
Tatheva buddhaseṭṭhānaṃ, vacanaṃ dhuvasassataṃ;
விதத²ங் நத்தி² பு³த்³தா⁴னங், து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴வாமஹ’’ந்தி.
Vitathaṃ natthi buddhānaṃ, dhuvaṃ buddho bhavāmaha’’nti.
தத்த² பு³த்³த⁴ஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா, த³ஸஸஹஸ்ஸீ ந சூப⁴யந்தி தீ³பங்கரஸம்மாஸம்பு³த்³த⁴ஸ்ஸ ச த³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளதே³வதானஞ்ச வசனங் ஸுத்வா. உப⁴யந்தி உப⁴யேஸங், ஸாமிஅத்தே² பச்சத்தவசனங், உப⁴யவசனங் வா. ஏவங் சிந்தேஸஹந்தி ஏவங் சிந்தேஸிங் அஹங்.
Tattha buddhassa vacanaṃ sutvā, dasasahassī na cūbhayanti dīpaṅkarasammāsambuddhassa ca dasasahassacakkavāḷadevatānañca vacanaṃ sutvā. Ubhayanti ubhayesaṃ, sāmiatthe paccattavacanaṃ, ubhayavacanaṃ vā. Evaṃ cintesahanti evaṃ cintesiṃ ahaṃ.
அத்³வெஜ்ஜ²வசனாதி த்³வேதா⁴ அப்பவத்தவசனா, ஏகங்ஸவசனாதி அத்தோ². ‘‘அச்சி²த்³த³வசனா’’திபி பாடோ², தஸ்ஸ நித்³தோ³ஸவசனாதி அத்தோ². அமோக⁴வசனாதி அவிதத²வசனா. விதத²ந்தி விதத²வசனங் நத்தீ²தி அத்தோ². து⁴வங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴வாமஹந்தி அஹங் ஏகங்ஸேனேவ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸாமீதி நியதவஸேன அவஸ்ஸம்பா⁴விவஸேன ச வத்தமானவசனங் கதந்தி வேதி³தப்³ப³ங்.
Advejjhavacanāti dvedhā appavattavacanā, ekaṃsavacanāti attho. ‘‘Acchiddavacanā’’tipi pāṭho, tassa niddosavacanāti attho. Amoghavacanāti avitathavacanā. Vitathanti vitathavacanaṃ natthīti attho. Dhuvaṃ buddho bhavāmahanti ahaṃ ekaṃseneva buddho bhavissāmīti niyatavasena avassambhāvivasena ca vattamānavacanaṃ katanti veditabbaṃ.
ஸூரியுக்³க³மனந்தி ஸூரியஸ்ஸ உத³யனங், அயமேவ வா பாடோ². து⁴வஸஸ்ஸதந்தி ஏகங்ஸபா⁴வீ சேவ ஸஸ்ஸதஞ்ச. நிக்க²ந்தஸயனஸ்ஸாதி ஸயனதோ நிக்க²ந்தஸ்ஸ. ஆபன்னஸத்தானந்தி க³ருக³ப்³பா⁴னங், க³ப்³பி⁴னீனந்தி அத்தோ². பா⁴ரமோரோபனந்தி பா⁴ரஓரோபனங், க³ப்³ப⁴ஸ்ஸ ஓரோபனந்தி அத்தோ². ம-காரோ பத³ஸந்தி⁴கரோ. ஸேஸமெத்தா²பி உத்தானமேவாதி.
Sūriyuggamananti sūriyassa udayanaṃ, ayameva vā pāṭho. Dhuvasassatanti ekaṃsabhāvī ceva sassatañca. Nikkhantasayanassāti sayanato nikkhantassa. Āpannasattānanti garugabbhānaṃ, gabbhinīnanti attho. Bhāramoropananti bhāraoropanaṃ, gabbhassa oropananti attho. Ma-kāro padasandhikaro. Sesametthāpi uttānamevāti.
‘‘ஸ்வாஹங் அத்³தா⁴ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸாமீ’’தி ஏவங் கதஸன்னிட்டா²னோ பு³த்³த⁴காரகே த⁴ம்மே உபதா⁴ரேதுங் – ‘‘கஹங் நு கோ² பு³த்³த⁴காரகா த⁴ம்மா’’தி, உத்³த⁴ங் அதோ⁴ தி³ஸாஸு விதி³ஸாஸூதி அனுக்கமேன ஸகலங் த⁴ம்மதா⁴துங் விசினந்தோ புப்³பே³ போராணகேஹி போ³தி⁴ஸத்தேஹி ஆஸேவிதனிஸேவிதங் பட²மங் தா³னபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏவங் அத்தானங் ஓவதி³ – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய பட²மங் தா³னபாரமிங் பூரெய்யாஸி. யதா² ஹி நிகுஜ்ஜிதோ உத³ககும்போ⁴ நிஸ்ஸேஸங் கத்வா உத³கங் வமதியேவ ந பச்சாஹரதி, ஏவமேவ த⁴னங் வா யஸங் வா புத்ததா³ரங் வா அங்க³பச்சங்க³ங் வா அனோலோகெத்வா ஸப்³ப³த்த² யாசகானங் ஸப்³ப³ங் இச்சி²திச்சி²தங் நிஸ்ஸேஸங் கத்வா த³த³மானோ போ³தி⁴மூலே நிஸீதி³த்வா பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி பட²மங் தா³னபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
‘‘Svāhaṃ addhā buddho bhavissāmī’’ti evaṃ katasanniṭṭhāno buddhakārake dhamme upadhāretuṃ – ‘‘kahaṃ nu kho buddhakārakā dhammā’’ti, uddhaṃ adho disāsu vidisāsūti anukkamena sakalaṃ dhammadhātuṃ vicinanto pubbe porāṇakehi bodhisattehi āsevitanisevitaṃ paṭhamaṃ dānapāramiṃ disvā evaṃ attānaṃ ovadi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya paṭhamaṃ dānapāramiṃ pūreyyāsi. Yathā hi nikujjito udakakumbho nissesaṃ katvā udakaṃ vamatiyeva na paccāharati, evameva dhanaṃ vā yasaṃ vā puttadāraṃ vā aṅgapaccaṅgaṃ vā anoloketvā sabbattha yācakānaṃ sabbaṃ icchiticchitaṃ nissesaṃ katvā dadamāno bodhimūle nisīditvā buddho bhavissasī’’ti paṭhamaṃ dānapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
115.
115.
‘‘ஹந்த³ பு³த்³த⁴கரே த⁴ம்மே, விசினாமி இதோ சிதோ;
‘‘Handa buddhakare dhamme, vicināmi ito cito;
உத்³த⁴ங் அதோ⁴ த³ஸ தி³ஸா, யாவதா த⁴ம்மதா⁴துயா.
Uddhaṃ adho dasa disā, yāvatā dhammadhātuyā.
116.
116.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், பட²மங் தா³னபாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, paṭhamaṃ dānapāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, அனுசிண்ணங் மஹாபத²ங்.
Pubbakehi mahesīhi, anuciṇṇaṃ mahāpathaṃ.
117.
117.
‘‘இமங் த்வங் பட²மங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ paṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
தா³னபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.
Dānapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
118.
118.
‘‘யதா²பி கும்போ⁴ ஸம்புண்ணோ, யஸ்ஸ கஸ்ஸசி அதோ⁴ கதோ;
‘‘Yathāpi kumbho sampuṇṇo, yassa kassaci adho kato;
வமதேவுத³கங் நிஸ்ஸேஸங், ந தத்த² பரிரக்க²தி.
Vamatevudakaṃ nissesaṃ, na tattha parirakkhati.
119.
119.
‘‘ததே²வ யாசகே தி³ஸ்வா, ஹீனமுக்கட்ட²மஜ்ஜி²மே;
‘‘Tatheva yācake disvā, hīnamukkaṭṭhamajjhime;
த³தா³ஹி தா³னங் நிஸ்ஸேஸங், கும்போ⁴ விய அதோ⁴ கதோ’’தி.
Dadāhi dānaṃ nissesaṃ, kumbho viya adho kato’’ti.
தத்த² ஹந்தா³தி வவஸ்ஸக்³க³த்தே² நிபாதோ. பு³த்³த⁴கரே த⁴ம்மேதி பு³த்³த⁴த்தகரே த⁴ம்மே. பு³த்³த⁴த்தகரா நாம த⁴ம்மா தா³னபாரமிதாத³யோ த³ஸ த⁴ம்மா. விசினாமீதி விசினிஸ்ஸாமி, வீமங்ஸிஸ்ஸாமி உபபரிக்கி²ஸ்ஸாமீதி அத்தோ². இதோ சிதோதி இதோ இதோ, அயமேவ வா பாடோ². தத்த² தத்த² விசினாமீதி அத்தோ². உத்³த⁴ந்தி தே³வலோகே. அதோ⁴தி மனுஸ்ஸலோகே. த³ஸ தி³ஸாதி த³ஸஸு தி³ஸாஸு; கத்த² நு கோ² தே பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மா உத்³த⁴ங் அதோ⁴ திரியங் தி³ஸாஸு விதி³ஸாஸூதி அதி⁴ப்பாயோ. யாவதா த⁴ம்மதா⁴துயாதி எத்த² யாவதாதி பரிச்சே²த³வசனங். த⁴ம்மதா⁴துயாதி ஸபா⁴வத⁴ம்மஸ்ஸ, பவத்தனீதி வசனஸேஸோ த³ட்ட²ப்³போ³. கிங் வுத்தங் ஹோதி? யாவதிகா ஸபா⁴வத⁴ம்மானங் காமரூபாரூபத⁴ம்மானங் பவத்தி, தாவதிகங் விசினிஸ்ஸாமீதி வுத்தங் ஹோதி.
Tattha handāti vavassaggatthe nipāto. Buddhakare dhammeti buddhattakare dhamme. Buddhattakarā nāma dhammā dānapāramitādayo dasa dhammā. Vicināmīti vicinissāmi, vīmaṃsissāmi upaparikkhissāmīti attho. Ito citoti ito ito, ayameva vā pāṭho. Tattha tattha vicināmīti attho. Uddhanti devaloke. Adhoti manussaloke. Dasa disāti dasasu disāsu; kattha nu kho te buddhakārakadhammā uddhaṃ adho tiriyaṃ disāsu vidisāsūti adhippāyo. Yāvatā dhammadhātuyāti ettha yāvatāti paricchedavacanaṃ. Dhammadhātuyāti sabhāvadhammassa, pavattanīti vacanaseso daṭṭhabbo. Kiṃ vuttaṃ hoti? Yāvatikā sabhāvadhammānaṃ kāmarūpārūpadhammānaṃ pavatti, tāvatikaṃ vicinissāmīti vuttaṃ hoti.
விசினந்தோதி வீமங்ஸந்தோ உபபரிக்க²ந்தோ. புப்³ப³கேஹீதி போராணேஹி போ³தி⁴ஸத்தேஹி. அனுசிண்ணந்தி அஜ்ஜா²சிண்ணங் ஆஸேவிதங். ஸமாதி³யாதி ஸமாதி³யனங் கரோஹி, அஜ்ஜ பட்டா²ய அயங் பட²மங் தா³னபாரமீ பூரேதப்³பா³ மயாதி ஏவங் ஸமாதி³யாதி அத்தோ². தா³னபாரமிதங் க³ச்சா²தி தா³னபாரமிங் க³ச்ச², பூரயாதி அத்தோ². யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸீதி போ³தி⁴மூலமுபக³ந்த்வா அனுத்தரங் ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் பத்துங் இச்ச²ஸி சே. யஸ்ஸ கஸ்ஸசீதி உத³கஸ்ஸ வா கீ²ரஸ்ஸ வா யஸ்ஸ கஸ்ஸசி ஸம்புண்ணோ. ஸம்புண்ணஸத்³த³யோகே³ ஸதி ஸாமிவசனங் இச்ச²ந்தி ஸத்³த³விதூ³. கரணத்தே² வா ஸாமிவசனங், யேன கேனசீதி அத்தோ². அதோ⁴ கதோதி ஹெட்டா²முகீ²கதோ. ந தத்த² பரிரக்க²தீதி தஸ்மிங் வமனே ந பரிரக்க²தி, நிஸ்ஸேஸங் உத³கங் வமதேவாதி அத்தோ². ஹீனமுக்கட்ட²மஜ்ஜி²மேதி ஹீனமஜ்ஜி²மபணீதே. ம-காரோ பத³ஸந்தி⁴கரோ. கும்போ⁴ விய அதோ⁴ கதோதி ஹெட்டா²முகீ²கதோ விய கும்போ⁴. யாசகே உபக³தே தி³ஸ்வா – ‘‘த்வங், ஸுமேத⁴, அத்தனோ அனவஸேஸெத்வா ஸப்³ப³த⁴னபரிச்சாகே³ன தா³னபாரமிங், அங்க³பரிச்சாகே³ன உபபாரமிங், ஜீவிதபரிச்சாகே³ன பரமத்த²பாரமிஞ்ச பூரேஹீ’’தி ஏவங் அத்தனாவ அத்தானங் ஓவதி³.
Vicinantoti vīmaṃsanto upaparikkhanto. Pubbakehīti porāṇehi bodhisattehi. Anuciṇṇanti ajjhāciṇṇaṃ āsevitaṃ. Samādiyāti samādiyanaṃ karohi, ajja paṭṭhāya ayaṃ paṭhamaṃ dānapāramī pūretabbā mayāti evaṃ samādiyāti attho. Dānapāramitaṃ gacchāti dānapāramiṃ gaccha, pūrayāti attho. Yadibodhiṃ pattumicchasīti bodhimūlamupagantvā anuttaraṃ sammāsambodhiṃ pattuṃ icchasi ce. Yassa kassacīti udakassa vā khīrassa vā yassa kassaci sampuṇṇo. Sampuṇṇasaddayoge sati sāmivacanaṃ icchanti saddavidū. Karaṇatthe vā sāmivacanaṃ, yena kenacīti attho. Adho katoti heṭṭhāmukhīkato. Na tattha parirakkhatīti tasmiṃ vamane na parirakkhati, nissesaṃ udakaṃ vamatevāti attho. Hīnamukkaṭṭhamajjhimeti hīnamajjhimapaṇīte. Ma-kāro padasandhikaro. Kumbho viya adho katoti heṭṭhāmukhīkato viya kumbho. Yācake upagate disvā – ‘‘tvaṃ, sumedha, attano anavasesetvā sabbadhanapariccāgena dānapāramiṃ, aṅgapariccāgena upapāramiṃ, jīvitapariccāgena paramatthapāramiñca pūrehī’’ti evaṃ attanāva attānaṃ ovadi.
அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகேஹி த⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ து³தியங் ஸீலபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய ஸீலபாரமிங் பூரெய்யாஸி. யதா² சமரீ மிகோ³ நாம ஜீவிதம்பி அனோலோகெத்வா அத்தனோ வாலமேவ ரக்க²தி, ஏவங் த்வம்பி இதோ பட்டா²ய ஜீவிதம்பி அனோலோகெத்வா ஸீலமேவ ரக்க²ந்தோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி து³தியங் ஸீலபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakehi dhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato dutiyaṃ sīlapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya sīlapāramiṃ pūreyyāsi. Yathā camarī migo nāma jīvitampi anoloketvā attano vālameva rakkhati, evaṃ tvampi ito paṭṭhāya jīvitampi anoloketvā sīlameva rakkhanto buddho bhavissasī’’ti dutiyaṃ sīlapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
120.
120.
‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;
‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.
121.
121.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், து³தியங் ஸீலபாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, dutiyaṃ sīlapāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
122.
122.
‘‘இமங் த்வங் து³தியங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ dutiyaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
ஸீலபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.
Sīlapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
123.
123.
‘‘யதா²பி சமரீ வாலங், கிஸ்மிஞ்சி படிலக்³கி³தங்;
‘‘Yathāpi camarī vālaṃ, kismiñci paṭilaggitaṃ;
உபேதி மரணங் தத்த², ந விகோபேதி வாலதி⁴ங்.
Upeti maraṇaṃ tattha, na vikopeti vāladhiṃ.
124.
124.
‘‘ததே²வ த்வங் சதூஸு பூ⁴மீஸு, ஸீலானி பரிபூரய;
‘‘Tatheva tvaṃ catūsu bhūmīsu, sīlāni paripūraya;
பரிரக்க² ஸப்³ப³தா³ ஸீலங், சமரீ விய வாலதி⁴’’ந்தி.
Parirakkha sabbadā sīlaṃ, camarī viya vāladhi’’nti.
தத்த² ந ஹேதேதி ந ஹி ஏதேயேவ. போ³தி⁴பாசனாதி மக்³க³பரிபாசனா ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணபரிபாசனா வா. து³தியங் ஸீலபாரமிந்தி ஸீலங் நாம ஸப்³பே³ஸங் குஸலத⁴ம்மானங் பதிட்டா², ஸீலே பதிட்டி²தோ குஸலத⁴ம்மேஹி ந பரிஹாயதி, ஸப்³பே³பி லோகியலோகுத்தரகு³ணே படிலப⁴தி. தஸ்மா ஸீலபாரமீ பூரேதப்³பா³தி து³தியங் ஸீலபாரமிங் அத்³த³க்கி²ந்தி அத்தோ².
Tattha na heteti na hi eteyeva. Bodhipācanāti maggaparipācanā sabbaññutaññāṇaparipācanā vā. Dutiyaṃsīlapāraminti sīlaṃ nāma sabbesaṃ kusaladhammānaṃ patiṭṭhā, sīle patiṭṭhito kusaladhammehi na parihāyati, sabbepi lokiyalokuttaraguṇe paṭilabhati. Tasmā sīlapāramī pūretabbāti dutiyaṃ sīlapāramiṃ addakkhinti attho.
ஆஸேவிதனிஸேவிதந்தி பா⁴விதஞ்சேவ ப³ஹுலீகதஞ்ச. சமரீதி சமரீ மிகோ³. கிஸ்மிஞ்சீதி யத்த² கத்த²சி ருக்க²லதாகண்டகாதீ³ஸு அஞ்ஞதரஸ்மிங். படிலக்³கி³தந்தி படிவிலக்³கி³தங். தத்தா²தி யத்த² விலக்³கி³தங், தத்தே²வ ட²த்வா மரணங் உபக³ச்ச²தி. ந விகோபேதீதி ந சி²ந்த³தி. வாலதி⁴ந்தி வாலங் சி²ந்தி³த்வா ந க³ச்ச²தி, தத்தே²வ மரணங் உபேதீதி அத்தோ².
Āsevitanisevitanti bhāvitañceva bahulīkatañca. Camarīti camarī migo. Kismiñcīti yattha katthaci rukkhalatākaṇṭakādīsu aññatarasmiṃ. Paṭilaggitanti paṭivilaggitaṃ. Tatthāti yattha vilaggitaṃ, tattheva ṭhatvā maraṇaṃ upagacchati. Na vikopetīti na chindati. Vāladhinti vālaṃ chinditvā na gacchati, tattheva maraṇaṃ upetīti attho.
சதூஸு பூ⁴மீஸு ஸீலானீதி சதூஸு டா²னேஸு விப⁴த்தஸீலானி, பாதிமொக்க²ஸங்வரஇந்த்³ரியஸங்வரஆஜீவபாரிஸுத்³தி⁴பச்சயஸன்னிஸ்ஸிதவஸேனாதி அத்தோ². பூ⁴மிவஸேன பன த்³வீஸுயேவ பூ⁴மீஸு பரியாபன்னங் தம்பி சதுஸீலமேவாதி. பரிபூரயாதி க²ண்ட³சி²த்³த³ஸப³லாதி³அபா⁴வேன பரிபூரய. ஸப்³ப³தா³தி ஸப்³ப³காலங். சமரீ வியாதி சமரீ மிகோ³ விய. ஸேஸமெத்தா²பி உத்தானத்த²மேவாதி.
Catūsubhūmīsu sīlānīti catūsu ṭhānesu vibhattasīlāni, pātimokkhasaṃvaraindriyasaṃvaraājīvapārisuddhipaccayasannissitavasenāti attho. Bhūmivasena pana dvīsuyeva bhūmīsu pariyāpannaṃ tampi catusīlamevāti. Paripūrayāti khaṇḍachiddasabalādiabhāvena paripūraya. Sabbadāti sabbakālaṃ. Camarī viyāti camarī migo viya. Sesametthāpi uttānatthamevāti.
அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகேஹி த⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ ததியங் நெக்க²ம்மபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய நெக்க²ம்மபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி. யதா²பி ஸுசிரங் ப³ந்த⁴னாகா³ரே வஸமானோ புரிஸோ ந தத்த² ஸினேஹங் கரோதி, அத² கோ² உக்கண்டி²தோ அவஸிதுகாமோ ஹோதி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸப்³ப³ப⁴வே ப³ந்த⁴னாகா³ரஸதி³ஸே கத்வா பஸ்ஸ, ஸப்³ப³ப⁴வேஹி உக்கண்டி²தோ முச்சிதுகாமோ ஹுத்வா நெக்க²ம்மாபி⁴முகோ²வ ஹோதி, ஏவங் பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி ததியங் நெக்க²ம்மபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakehi dhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato tatiyaṃ nekkhammapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya nekkhammapāramimpi pūreyyāsi. Yathāpi suciraṃ bandhanāgāre vasamāno puriso na tattha sinehaṃ karoti, atha kho ukkaṇṭhito avasitukāmo hoti, evameva tvampi sabbabhave bandhanāgārasadise katvā passa, sabbabhavehi ukkaṇṭhito muccitukāmo hutvā nekkhammābhimukhova hoti, evaṃ buddho bhavissasī’’ti tatiyaṃ nekkhammapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
125.
125.
‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;
‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.
126.
126.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், ததியங் நெக்க²ம்மபாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, tatiyaṃ nekkhammapāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
127.
127.
‘‘இமங் த்வங் ததியங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ tatiyaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
நெக்க²ம்மபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.
Nekkhammapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
128.
128.
‘‘யதா² அந்து³க⁴ரே புரிஸோ, சிரவுட்டோ² து³க²ட்டிதோ;
‘‘Yathā andughare puriso, ciravuṭṭho dukhaṭṭito;
ந தத்த² ராக³ங் ஜனேதி, முத்திங்யேவ க³வேஸதி.
Na tattha rāgaṃ janeti, muttiṃyeva gavesati.
129.
129.
‘‘ததே²வ த்வங் ஸப்³ப³ப⁴வே, பஸ்ஸ அந்து³க⁴ரே விய;
‘‘Tatheva tvaṃ sabbabhave, passa andughare viya;
நெக்க²ம்மாபி⁴முகோ² ஹோதி, ப⁴வதோ பரிமுத்தியா’’தி.
Nekkhammābhimukho hoti, bhavato parimuttiyā’’ti.
தத்த² அந்து³க⁴ரேதி ப³ந்த⁴னாகா³ரே. சிரவுட்டோ²தி சிரகாலங் வுட்டோ². து³க²ட்டிதோதி து³க்க²பீளிதோ. ந தத்த² ராக³ங் ஜனேதீதி தத்த² அந்து³க⁴ரே ராக³ங் ஸினேஹங் ந ஜனேதி ந உப்பாதே³தி. ‘‘இமங் அந்து³க⁴ரங் முஞ்சித்வா நாஹங் அஞ்ஞத்த² க³மிஸ்ஸாமீ’’தி ஏவங் தத்த² ராக³ங் ந ஜனேதி, கிந்து முத்திங்யேவ மொக்க²மேவ க³வேஸதீதி அதி⁴ப்பாயோ. நெக்க²ம்மாபி⁴முகோ²தி நிக்க²மனாபி⁴முகோ² ஹோதி. ப⁴வதோதி ஸப்³ப³ப⁴வேஹி. பரிமுத்தியாதி பரிமோசனத்தா²ய. நெக்க²ம்மாபி⁴முகோ² ஹுத்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’திபி பாடோ². ஸேஸமெத்த² உத்தானத்த²மேவாதி.
Tattha andughareti bandhanāgāre. Ciravuṭṭhoti cirakālaṃ vuṭṭho. Dukhaṭṭitoti dukkhapīḷito. Natattha rāgaṃ janetīti tattha andughare rāgaṃ sinehaṃ na janeti na uppādeti. ‘‘Imaṃ andugharaṃ muñcitvā nāhaṃ aññattha gamissāmī’’ti evaṃ tattha rāgaṃ na janeti, kintu muttiṃyeva mokkhameva gavesatīti adhippāyo. Nekkhammābhimukhoti nikkhamanābhimukho hoti. Bhavatoti sabbabhavehi. Parimuttiyāti parimocanatthāya. Nekkhammābhimukho hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’tipi pāṭho. Sesamettha uttānatthamevāti.
அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ சதுத்த²ங் பஞ்ஞாபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய பஞ்ஞாபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி. ஹீனமஜ்ஜி²முக்கட்டே²ஸு கஞ்சி அவஜ்ஜெத்வா ஸப்³பே³பி பண்டி³தே உபஸங்கமித்வா பஞ்ஹங் புச்செ²ய்யாஸி. யதா²பி பிண்ட³சாரிகோ பி⁴க்கு² ஹீனாதி³பே⁴தே³ஸு குலேஸு கிஞ்சி குலங் அவிவஜ்ஜெத்வா படிபாடியா பிண்டா³ய சரந்தோ கி²ப்பங் யாபனமத்தங் லப⁴தி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸப்³பே³ பண்டி³தே உபஸங்கமித்வா புச்ச²ந்தோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி சதுத்த²ங் பஞ்ஞாபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato catutthaṃ paññāpāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya paññāpāramimpi pūreyyāsi. Hīnamajjhimukkaṭṭhesu kañci avajjetvā sabbepi paṇḍite upasaṅkamitvā pañhaṃ puccheyyāsi. Yathāpi piṇḍacāriko bhikkhu hīnādibhedesu kulesu kiñci kulaṃ avivajjetvā paṭipāṭiyā piṇḍāya caranto khippaṃ yāpanamattaṃ labhati, evameva tvampi sabbe paṇḍite upasaṅkamitvā pucchanto buddho bhavissasī’’ti catutthaṃ paññāpāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
130.
130.
‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;
‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.
131.
131.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், சதுத்த²ங் பஞ்ஞாபாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, catutthaṃ paññāpāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
132.
132.
‘‘இமங் த்வங் சதுத்த²ங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ catutthaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
பஞ்ஞாபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.
Paññāpāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
133.
133.
‘‘யதா² ஹி பி⁴க்கு² பி⁴க்க²ந்தோ, ஹீனமுக்கட்ட²மஜ்ஜி²மே;
‘‘Yathā hi bhikkhu bhikkhanto, hīnamukkaṭṭhamajjhime;
குலானி ந விவஜ்ஜெந்தோ, ஏவங் லப⁴தி யாபனங்.
Kulāni na vivajjento, evaṃ labhati yāpanaṃ.
134.
134.
‘‘ததே²வ த்வங் ஸப்³ப³காலங், பரிபுச்ச²ங் பு³த⁴ங் ஜனங்;
‘‘Tatheva tvaṃ sabbakālaṃ, paripucchaṃ budhaṃ janaṃ;
பஞ்ஞாய பாரமிங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி.
Paññāya pāramiṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti.
தத்த² பி⁴க்க²ந்தோதி பிண்டா³ய சரந்தோ. ஹீனமுக்கட்ட²மஜ்ஜி²மேதி ஹீனமுக்கட்ட²மஜ்ஜி²மானி குலானீதி அத்தோ². லிங்க³விபரியாஸோ கதோ. ந விவஜ்ஜெந்தோதி ந பரிஹரந்தோ, க⁴ரபடிபாடிங் முஞ்சித்வா சரந்தோ விவஜ்ஜேதி நாம, ஏவமகத்வாதி அத்தோ². யாபனந்தி யாபனமத்தங் பாணதா⁴ரணங் ஆஹாரங் லப⁴தீதி அத்தோ². பரிபுச்ச²ந்தி – ‘‘கிங், ப⁴ந்தே, குஸலங், கிங் அகுஸலங்; கிங் ஸாவஜ்ஜங், கிங் அனவஜ்ஜ’’ந்திஆதி³னா (தீ³॰ நி॰ 3.84, 216) நயேன தத்த² தத்த² அபி⁴ஞ்ஞாதே பண்டி³தே ஜனே உபஸங்கமித்வா பரிபுச்ச²ந்தோதி அத்தோ². பு³த⁴ங் ஜனந்தி பண்டி³தங் ஜனங். ‘‘பு³தே⁴ ஜனே’’திபி பாடோ². பஞ்ஞாய பாரமிந்தி பஞ்ஞாய பாரங். ‘‘பஞ்ஞாபாரமிதங் க³ந்த்வா’’திபி பாடோ². ஸேஸமெத்தா²பி உத்தானமேவாதி.
Tattha bhikkhantoti piṇḍāya caranto. Hīnamukkaṭṭhamajjhimeti hīnamukkaṭṭhamajjhimāni kulānīti attho. Liṅgavipariyāso kato. Na vivajjentoti na pariharanto, gharapaṭipāṭiṃ muñcitvā caranto vivajjeti nāma, evamakatvāti attho. Yāpananti yāpanamattaṃ pāṇadhāraṇaṃ āhāraṃ labhatīti attho. Paripucchanti – ‘‘kiṃ, bhante, kusalaṃ, kiṃ akusalaṃ; kiṃ sāvajjaṃ, kiṃ anavajja’’ntiādinā (dī. ni. 3.84, 216) nayena tattha tattha abhiññāte paṇḍite jane upasaṅkamitvā paripucchantoti attho. Budhaṃ jananti paṇḍitaṃ janaṃ. ‘‘Budhe jane’’tipi pāṭho. Paññāya pāraminti paññāya pāraṃ. ‘‘Paññāpāramitaṃ gantvā’’tipi pāṭho. Sesametthāpi uttānamevāti.
அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ பஞ்சமங் வீரியபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய வீரியபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி. யதா²பி ஸீஹோ மிக³ராஜா ஸப்³ப³இரியாபதே²ஸு த³ள்ஹவீரியோ ஹோதி, ஏவங் த்வம்பி ஸப்³ப³ப⁴வேஸு ஸப்³ப³இரியாபதே²ஸு த³ள்ஹவீரியோ அனோலீனவீரியோ ஸமானோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி பஞ்சமங் வீரியபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato pañcamaṃ vīriyapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya vīriyapāramimpi pūreyyāsi. Yathāpi sīho migarājā sabbairiyāpathesu daḷhavīriyo hoti, evaṃ tvampi sabbabhavesu sabbairiyāpathesu daḷhavīriyo anolīnavīriyo samāno buddho bhavissasī’’ti pañcamaṃ vīriyapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
135.
135.
‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;
‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.
136.
136.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், பஞ்சமங் வீரியபாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, pañcamaṃ vīriyapāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
137.
137.
‘‘இமங் த்வங் பஞ்சமங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ pañcamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
வீரியபாரமிதங் க³ச்ச², யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.
Vīriyapāramitaṃ gaccha, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
138.
138.
‘‘யதா²பி ஸீஹோ மிக³ராஜா, நிஸஜ்ஜட்டா²னசங்கமே;
‘‘Yathāpi sīho migarājā, nisajjaṭṭhānacaṅkame;
அலீனவீரியோ ஹோதி, பக்³க³ஹிதமனோ ஸதா³.
Alīnavīriyo hoti, paggahitamano sadā.
139.
139.
‘‘ததே²வ த்வங் ஸப்³ப³ப⁴வே, பக்³க³ண்ஹ வீரியங் த³ள்ஹங்;
‘‘Tatheva tvaṃ sabbabhave, paggaṇha vīriyaṃ daḷhaṃ;
வீரியபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி.
Vīriyapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti.
தத்த² அலீனவீரியோதி அனோலீனவீரியோ. ஸப்³ப³ப⁴வேதி ஜாதஜாதப⁴வே, ஸப்³பே³ஸு ப⁴வேஸூதி அத்தோ². ஆரத்³த⁴வீரியோ ஹுத்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீதிபி பாடோ². ஸேஸமெத்தா²பி உத்தானமேவாதி.
Tattha alīnavīriyoti anolīnavīriyo. Sabbabhaveti jātajātabhave, sabbesu bhavesūti attho. Āraddhavīriyo hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasītipi pāṭho. Sesametthāpi uttānamevāti.
அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ ச²ட்ட²மங் க²ந்திபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய க²ந்திபாரமிங் பரிபூரெய்யாஸி, ஸம்மானநேபி அவமானநேபி க²மோவ ப⁴வெய்யாஸி. யதா² ஹி பத²வியங் நாம ஸுசிம்பி பக்கி²பந்தி அஸுசிம்பி, ந ச தேன பத²வீ ஸினேஹங் வா படிக⁴ங் வா கரோதி, க²மதி ஸஹதி அதி⁴வாஸேதியேவ, ஏவமேவ த்வம்பி ஸப்³பே³ஸங் ஸம்மானநாவமானநேஸு க²மோ ஸமானோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி ச²ட்ட²மங் க²ந்திபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato chaṭṭhamaṃ khantipāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya khantipāramiṃ paripūreyyāsi, sammānanepi avamānanepi khamova bhaveyyāsi. Yathā hi pathaviyaṃ nāma sucimpi pakkhipanti asucimpi, na ca tena pathavī sinehaṃ vā paṭighaṃ vā karoti, khamati sahati adhivāsetiyeva, evameva tvampi sabbesaṃ sammānanāvamānanesu khamo samāno buddho bhavissasī’’ti chaṭṭhamaṃ khantipāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
140.
140.
‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;
‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.
141.
141.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், ச²ட்ட²மங் க²ந்திபாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, chaṭṭhamaṃ khantipāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
142.
142.
‘‘இமங் த்வங் ச²ட்ட²மங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ chaṭṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
தத்த² அத்³வெஜ்ஜ²மானஸோ, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸி.
Tattha advejjhamānaso, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
143.
143.
‘‘யதா²பி பத²வீ நாம, ஸுசிம்பி அஸுசிம்பி ச;
‘‘Yathāpi pathavī nāma, sucimpi asucimpi ca;
ஸப்³ப³ங் ஸஹதி நிக்கே²பங், ந கரோதி படிக⁴ங் தயா.
Sabbaṃ sahati nikkhepaṃ, na karoti paṭighaṃ tayā.
144.
144.
‘‘ததே²வ த்வம்பி ஸப்³பே³ஸங், ஸம்மானாவமானக்க²மோ;
‘‘Tatheva tvampi sabbesaṃ, sammānāvamānakkhamo;
க²ந்திபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி.
Khantipāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti.
தத்த² தத்தா²தி தஸ்ஸங் க²ந்திபாரமியங். அத்³வெஜ்ஜ²மானஸோதி ஏகங்ஸமானஸோ. ஸுசிம்பீதி சந்த³னகுங்குமக³ந்த⁴மாலாதி³ஸுசிம்பி. அஸுசிம்பீதி அஹிகுக்குரமனுஸ்ஸகுணபகூ³த²முத்தகே²ளஸிங்கா⁴ணிகாதி³அஸுசிம்பி. ஸஹதீதி க²மதி, அதி⁴வாஸேதி. நிக்கே²பந்தி நிக்கி²த்தங். படிக⁴ந்தி கோத⁴ங். தயாதி தாய வுத்தியா, தாய நிக்கி²த்ததாய வா. ‘‘படிக⁴ங் த³ய’’ந்திபி பாடோ², தஸ்ஸ தேன நிக்கே²பேன படிகா⁴னுரோத⁴ங் ந கரோதீதி அத்தோ². ஸம்மானாவமானக்க²மோதி ஸப்³பே³ஸங் ஸம்மானநாவமானநஸஹோ த்வம்பி ப⁴வாதி அத்தோ². ‘‘ததே²வ த்வம்பி ஸப்³ப³ப⁴வே, ஸம்மானநவிமானக்க²மோ’’திபி பட²ந்தி. ‘‘க²ந்தியா பாரமிங் க³ந்த்வா’’திபி பாடோ², தஸ்ஸா க²ந்தியா பாரமிபூரணவஸேன க³ந்த்வாதி அத்தோ². ஸேஸமெத்தா²பி உத்தானமேவாதி. இதோ பரங் எத்தகம்பி அவத்வா யத்த² யத்த² விஸேஸோ அத்தி², தங் தமேவ வத்வா பாட²ந்தரங் த³ஸ்ஸெத்வா க³மிஸ்ஸாமாதி.
Tattha tatthāti tassaṃ khantipāramiyaṃ. Advejjhamānasoti ekaṃsamānaso. Sucimpīti candanakuṅkumagandhamālādisucimpi. Asucimpīti ahikukkuramanussakuṇapagūthamuttakheḷasiṅghāṇikādiasucimpi. Sahatīti khamati, adhivāseti. Nikkhepanti nikkhittaṃ. Paṭighanti kodhaṃ. Tayāti tāya vuttiyā, tāya nikkhittatāya vā. ‘‘Paṭighaṃ daya’’ntipi pāṭho, tassa tena nikkhepena paṭighānurodhaṃ na karotīti attho. Sammānāvamānakkhamoti sabbesaṃ sammānanāvamānanasaho tvampi bhavāti attho. ‘‘Tatheva tvampi sabbabhave, sammānanavimānakkhamo’’tipi paṭhanti. ‘‘Khantiyā pāramiṃ gantvā’’tipi pāṭho, tassā khantiyā pāramipūraṇavasena gantvāti attho. Sesametthāpi uttānamevāti. Ito paraṃ ettakampi avatvā yattha yattha viseso atthi, taṃ tameva vatvā pāṭhantaraṃ dassetvā gamissāmāti.
அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ ஸத்தமங் ஸச்சபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய ஸச்சபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி, அஸனியா மத்த²கே பதமானாயபி த⁴னாதீ³னங் அத்தா²ய ச²ந்தா³தீ³னங் வஸேன ஸம்பஜானமுஸாவாத³ங் நாம மா பா⁴ஸி. யதா²பி ஓஸதீ⁴தாரகா நாம ஸப்³ப³உதூஸு அத்தனோ க³மனவீதி²ங் விஜஹித்வா அஞ்ஞாய வீதி²யா ந க³ச்ச²தி, ஸகவீதி²யாவ க³ச்ச²தி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸச்சங் பஹாய முஸாவாத³ங் நாம அவத³ந்தோயேவ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி ஸத்தமங் ஸச்சபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato sattamaṃ saccapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya saccapāramimpi pūreyyāsi, asaniyā matthake patamānāyapi dhanādīnaṃ atthāya chandādīnaṃ vasena sampajānamusāvādaṃ nāma mā bhāsi. Yathāpi osadhītārakā nāma sabbautūsu attano gamanavīthiṃ vijahitvā aññāya vīthiyā na gacchati, sakavīthiyāva gacchati, evameva tvampi saccaṃ pahāya musāvādaṃ nāma avadantoyeva buddho bhavissasī’’ti sattamaṃ saccapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
145.
145.
‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;
‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.
146.
146.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், ஸத்தமங் ஸச்சபாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, sattamaṃ saccapāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
147.
147.
‘‘இமங் த்வங் ஸத்தமங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ sattamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
தத்த² அத்³வெஜ்ஜ²வசனோ, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸி.
Tattha advejjhavacano, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
148.
148.
‘‘யதா²பி ஓஸதீ⁴ நாம, துலாபூ⁴தா ஸதே³வகே;
‘‘Yathāpi osadhī nāma, tulābhūtā sadevake;
ஸமயே உதுவஸ்ஸே வா, ந வோக்கமதி வீதி²தோ.
Samaye utuvasse vā, na vokkamati vīthito.
149.
149.
‘‘ததே²வ த்வம்பி ஸச்சேஸு, மா வோக்கம ஹி வீதி²தோ;
‘‘Tatheva tvampi saccesu, mā vokkama hi vīthito;
ஸச்சபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி.
Saccapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti.
தத்த² தத்தா²தி ஸச்சபாரமியங். அத்³வெஜ்ஜ²வசனோதி அவிதத²வசனோ. ஓஸதீ⁴ நாமாதி ஓஸதீ⁴தாரகா, ஓஸத⁴க³ஹணே ஓஸதீ⁴தாரகங் உதி³தங் தி³ஸ்வா ஓஸத⁴ங் க³ண்ஹந்தி. தஸ்மா ‘‘ஓஸதீ⁴தாரகா’’தி வுச்சதி. துலாபூ⁴தாதி பமாணபூ⁴தா. ஸதே³வகேதி ஸதே³வகஸ்ஸ லோகஸ்ஸ. ஸமயேதி வஸ்ஸஸமயே. உதுவஸ்ஸேதி ஹேமந்தகி³ம்ஹேஸு. ‘‘ஸமயே உதுவட்டே’’திபி பாடோ². தஸ்ஸ ஸமயேதி கி³ம்ஹே. உதுவட்டேதி ஹேமந்தே ச வஸ்ஸானே சாதி அத்தோ². ந வோக்கமதி வீதி²தோதி தங் தங் உதும்ஹி அத்தனோ க³மனவீதி²தோ ந வோக்கமதி ந விக³ச்ச²தி, ச² மாஸே பச்சி²மங் தி³ஸங் க³ச்ச²தி, ச² மாஸே புப்³ப³ங் தி³ஸங் க³ச்ச²தீதி. அத² வா ஓஸதீ⁴ நாமாதி ஸிங்கி³வேரபிப்ப²லிமரிசாதி³கங் ஓஸத⁴ங். ந வோக்கமதீதி யங் யங் ப²லதா³னஸமத்த²ங் ஓஸத⁴ங், தங் தங் ப²லதா³னங் ஓக்கம்ம அத்தனோ ப²லங் அத³த்வா ந நிவத்ததி. வீதி²தோதி க³மனவீதி²தோ, பித்தஹரோ பித்தங் ஹரதேவ, வாதஹரோ வாதங் ஹரதேவ, ஸெம்ஹஹரோ ஸெம்ஹங் ஹரதேவாதி அத்தோ². ஸேஸமெத்தா²பி உத்தானமேவாதி.
Tattha tatthāti saccapāramiyaṃ. Advejjhavacanoti avitathavacano. Osadhī nāmāti osadhītārakā, osadhagahaṇe osadhītārakaṃ uditaṃ disvā osadhaṃ gaṇhanti. Tasmā ‘‘osadhītārakā’’ti vuccati. Tulābhūtāti pamāṇabhūtā. Sadevaketi sadevakassa lokassa. Samayeti vassasamaye. Utuvasseti hemantagimhesu. ‘‘Samaye utuvaṭṭe’’tipi pāṭho. Tassa samayeti gimhe. Utuvaṭṭeti hemante ca vassāne cāti attho. Navokkamati vīthitoti taṃ taṃ utumhi attano gamanavīthito na vokkamati na vigacchati, cha māse pacchimaṃ disaṃ gacchati, cha māse pubbaṃ disaṃ gacchatīti. Atha vā osadhī nāmāti siṅgiverapipphalimaricādikaṃ osadhaṃ. Na vokkamatīti yaṃ yaṃ phaladānasamatthaṃ osadhaṃ, taṃ taṃ phaladānaṃ okkamma attano phalaṃ adatvā na nivattati. Vīthitoti gamanavīthito, pittaharo pittaṃ harateva, vātaharo vātaṃ harateva, semhaharo semhaṃ haratevāti attho. Sesametthāpi uttānamevāti.
அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ அட்ட²மங் அதி⁴ட்டா²னபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய அதி⁴ட்டா²னபாரமிம்பி பூரெய்யாஸி, யங் அதி⁴ட்டா²ஸி, தஸ்மிங் அதி⁴ட்டா²னே நிச்சலோ ப⁴வெய்யாஸி, யதா² பப்³ப³தோ நாம ஸப்³ப³தி³ஸாஸு வாதே பஹரந்தேபி ந கம்பதி ந சலதி, அத்தனோ டா²னேயேவ திட்ட²தி, ஏவமேவ த்வம்பி அத்தனோ அதி⁴ட்டா²னே நிச்சலோ ஹொந்தோவ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி அட்ட²மங் அதி⁴ட்டா²னபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸீதி. தேன வுத்தங் –
Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato aṭṭhamaṃ adhiṭṭhānapāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya adhiṭṭhānapāramimpi pūreyyāsi, yaṃ adhiṭṭhāsi, tasmiṃ adhiṭṭhāne niccalo bhaveyyāsi, yathā pabbato nāma sabbadisāsu vāte paharantepi na kampati na calati, attano ṭhāneyeva tiṭṭhati, evameva tvampi attano adhiṭṭhāne niccalo hontova buddho bhavissasī’’ti aṭṭhamaṃ adhiṭṭhānapāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsīti. Tena vuttaṃ –
150.
150.
‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;
‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.
151.
151.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், அட்ட²மங் அதி⁴ட்டா²னபாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, aṭṭhamaṃ adhiṭṭhānapāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
152.
152.
‘‘இமங் த்வங் அட்ட²மங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ aṭṭhamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
தத்த² த்வங் அசலோ ஹுத்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸி.
Tattha tvaṃ acalo hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
153.
153.
‘‘யதா²பி பப்³ப³தோ ஸேலோ, அசலோ ஸுப்பதிட்டி²தோ;
‘‘Yathāpi pabbato selo, acalo suppatiṭṭhito;
ந கம்பதி பு⁴ஸவாதேஹி, ஸகட்டா²னேவ திட்ட²தி.
Na kampati bhusavātehi, sakaṭṭhāneva tiṭṭhati.
154.
154.
‘‘தத்தே²வ த்வம்பி அதி⁴ட்டா²னே, ஸப்³ப³தா³ அசலோ ப⁴வ;
‘‘Tattheva tvampi adhiṭṭhāne, sabbadā acalo bhava;
அதி⁴ட்டா²னபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி.
Adhiṭṭhānapāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti.
தத்த² ஸேலோதி ஸிலாமயோ. அசலோதி நிச்சலோ ஸுப்பதிட்டி²தோதி அசலத்தாவ ஸுட்டு² பதிட்டி²தோ. ‘‘யதா²பி பப்³ப³தோ அசலோ, நிகா²தோ ஸுப்பதிட்டி²தோ’’திபி பாடோ². பு⁴ஸவாதேஹீதி ப³லவவாதேஹி. ஸகட்டா²னேவாதி அத்தனோ டா²னேயேவ, யதா²டி²தட்டா²னேயேவாதி அத்தோ². ஸேஸமெத்தா²பி உத்தானமேவாதி.
Tattha seloti silāmayo. Acaloti niccalo suppatiṭṭhitoti acalattāva suṭṭhu patiṭṭhito. ‘‘Yathāpi pabbato acalo, nikhāto suppatiṭṭhito’’tipi pāṭho. Bhusavātehīti balavavātehi. Sakaṭṭhānevāti attano ṭhāneyeva, yathāṭhitaṭṭhāneyevāti attho. Sesametthāpi uttānamevāti.
அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ நவமங் மெத்தாபாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய மெத்தாபாரமிங் பூரெய்யாஸி, ஹிதேஸுபி அஹிதேஸுபி ஏகசித்தோவ ப⁴வெய்யாஸி. யதா²பி உத³கங் நாம பாபஜனஸ்ஸபி கல்யாணஜனஸ்ஸபி ஸீதபா⁴வங் ஏகஸதி³ஸங் கத்வா ப²ரதி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸப்³ப³ஸத்தேஸு மெத்தசித்தேன ஏகசித்தோவ ஹுத்வா பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி நவமங் மெத்தாபாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸீதி. தேன வுத்தங் –
Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato navamaṃ mettāpāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya mettāpāramiṃ pūreyyāsi, hitesupi ahitesupi ekacittova bhaveyyāsi. Yathāpi udakaṃ nāma pāpajanassapi kalyāṇajanassapi sītabhāvaṃ ekasadisaṃ katvā pharati, evameva tvampi sabbasattesu mettacittena ekacittova hutvā buddho bhavissasī’’ti navamaṃ mettāpāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsīti. Tena vuttaṃ –
155.
155.
‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;
‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.
156.
156.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், நவமங் மெத்தாபாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, navamaṃ mettāpāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
157.
157.
‘‘இமங் த்வங் நவமங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ navamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
மெத்தாய அஸமோ ஹோதி, யதி³ போ³தி⁴ங் பத்துமிச்ச²ஸி.
Mettāya asamo hoti, yadi bodhiṃ pattumicchasi.
158.
158.
‘‘யதா²பி உத³கங் நாம, கல்யாணே பாபகே ஜனே;
‘‘Yathāpi udakaṃ nāma, kalyāṇe pāpake jane;
ஸமங் ப²ரதி ஸீதேன, பவாஹேதி ரஜோமலங்.
Samaṃ pharati sītena, pavāheti rajomalaṃ.
159.
159.
‘‘ததே²வ த்வங் ஹிதாஹிதே, ஸமங் மெத்தாய பா⁴வய;
‘‘Tatheva tvaṃ hitāhite, samaṃ mettāya bhāvaya;
மெத்தாபாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி.
Mettāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti.
தத்த² அஸமோ ஹோஹீதி மெத்தாபா⁴வனாய அஸதி³ஸோ ஹோஹி. தத்த² ‘‘த்வங் ஸமஸமோ ஹோஹீ’’திபி பாடோ², ஸோ உத்தானத்தோ²வ. ஸமந்தி துல்யங். ப²ரதீதி பு²ஸதி. பவாஹேதீதி விஸோதே⁴தி. ரஜோதி ஆக³ந்துகரஜங். மலந்தி ஸரீரே உட்டி²தங் ஸேத³மலாதி³ங். ‘‘ரஜமல’’ந்திபி பாடோ², ஸோயேவத்தோ². ஹிதாஹிதேதி ஹிதே ச அஹிதே ச, மித்தே ச அமித்தே சாதி அத்தோ². மெத்தாய பா⁴வயாதி மெத்தங் பா⁴வய வட்³டே⁴ஹி. ஸேஸமெத்தா²பி உத்தானமேவாதி.
Tattha asamo hohīti mettābhāvanāya asadiso hohi. Tattha ‘‘tvaṃ samasamo hohī’’tipi pāṭho, so uttānatthova. Samanti tulyaṃ. Pharatīti phusati. Pavāhetīti visodheti. Rajoti āgantukarajaṃ. Malanti sarīre uṭṭhitaṃ sedamalādiṃ. ‘‘Rajamala’’ntipi pāṭho, soyevattho. Hitāhiteti hite ca ahite ca, mitte ca amitte cāti attho. Mettāya bhāvayāti mettaṃ bhāvaya vaḍḍhehi. Sesametthāpi uttānamevāti.
அத²ஸ்ஸ ‘‘ந எத்தகேஹேவ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மேஹி ப⁴விதப்³ப³’’ந்தி உத்தரிம்பி உபதா⁴ரயதோ த³ஸமங் உபெக்கா²பாரமிங் தி³ஸ்வா ஏதத³ஹோஸி – ‘‘ஸுமேத⁴பண்டி³த, த்வங் இதோ பட்டா²ய உபெக்கா²பாரமிங் பரிபூரெய்யாஸி, ஸுகே²பி து³க்கே²பி மஜ்ஜ²த்தோவ ப⁴வெய்யாஸி. யதா²பி பத²வீ நாம ஸுசிம்பி அஸுசிம்பி ச பக்கி²பமானே மஜ்ஜ²த்தாவ ஹோதி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸுக²து³க்கே²ஸு மஜ்ஜ²த்தோவ ஹொந்தோ பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸஸீ’’தி த³ஸமங் உபெக்கா²பாரமிங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
Athassa ‘‘na ettakeheva buddhakārakadhammehi bhavitabba’’nti uttarimpi upadhārayato dasamaṃ upekkhāpāramiṃ disvā etadahosi – ‘‘sumedhapaṇḍita, tvaṃ ito paṭṭhāya upekkhāpāramiṃ paripūreyyāsi, sukhepi dukkhepi majjhattova bhaveyyāsi. Yathāpi pathavī nāma sucimpi asucimpi ca pakkhipamāne majjhattāva hoti, evameva tvampi sukhadukkhesu majjhattova honto buddho bhavissasī’’ti dasamaṃ upekkhāpāramiṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
160.
160.
‘‘ந ஹேதே எத்தகாயேவ, பு³த்³த⁴த⁴ம்மா ப⁴விஸ்ஸரே;
‘‘Na hete ettakāyeva, buddhadhammā bhavissare;
அஞ்ஞேபி விசினிஸ்ஸாமி, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா.
Aññepi vicinissāmi, ye dhammā bodhipācanā.
161.
161.
‘‘விசினந்தோ ததா³ த³க்கி²ங், த³ஸமங் உபெக்கா²பாரமிங்;
‘‘Vicinanto tadā dakkhiṃ, dasamaṃ upekkhāpāramiṃ;
புப்³ப³கேஹி மஹேஸீஹி, ஆஸேவிதனிஸேவிதங்.
Pubbakehi mahesīhi, āsevitanisevitaṃ.
162.
162.
‘‘இமங் த்வங் த³ஸமங் தாவ, த³ள்ஹங் கத்வா ஸமாதி³ய;
‘‘Imaṃ tvaṃ dasamaṃ tāva, daḷhaṃ katvā samādiya;
துலாபூ⁴தோ த³ள்ஹோ ஹுத்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸி.
Tulābhūto daḷho hutvā, sambodhiṃ pāpuṇissasi.
163.
163.
‘‘யதா²பி பத²வீ நாம, நிக்கி²த்தங் அஸுசிங் ஸுசிங்;
‘‘Yathāpi pathavī nāma, nikkhittaṃ asuciṃ suciṃ;
உபெக்க²தி உபோ⁴பேதே, கோபானுனயவஜ்ஜிதா.
Upekkhati ubhopete, kopānunayavajjitā.
164.
164.
‘‘ததே²வ த்வங் ஸுக²து³க்கே², துலாபூ⁴தோ ஸதா³ ப⁴வ;
‘‘Tatheva tvaṃ sukhadukkhe, tulābhūto sadā bhava;
உபெக்கா²பாரமிதங் க³ந்த்வா, ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸீ’’தி.
Upekkhāpāramitaṃ gantvā, sambodhiṃ pāpuṇissasī’’ti.
தத்த² துலாபூ⁴தோதி மஜ்ஜ²த்தபா⁴வே டி²தோ யதா² துலாய த³ண்டோ³ ஸமங் துலிதோ ஸமங் திட்ட²தி, ந நமதி ந உன்னமதி, ஏவமேவ த்வம்பி ஸுக²து³க்கே²ஸு துலாஸதி³ஸோ ஹுத்வா ஸம்போ³தி⁴ங் பாபுணிஸ்ஸஸி. கோபானுனயவஜ்ஜிதாதி படிகா⁴னுரோத⁴வஜ்ஜிதா. ‘‘த³யாகோபவிவஜ்ஜிதா’’திபி பாடோ², ஸோயேவத்தோ². ஸேஸங் க²ந்திபாரமியங் வுத்தனயேனேவ வேதி³தப்³ப³ங்.
Tattha tulābhūtoti majjhattabhāve ṭhito yathā tulāya daṇḍo samaṃ tulito samaṃ tiṭṭhati, na namati na unnamati, evameva tvampi sukhadukkhesu tulāsadiso hutvā sambodhiṃ pāpuṇissasi. Kopānunayavajjitāti paṭighānurodhavajjitā. ‘‘Dayākopavivajjitā’’tipi pāṭho, soyevattho. Sesaṃ khantipāramiyaṃ vuttanayeneva veditabbaṃ.
ததோ ஸுமேத⁴பண்டி³தோ இமே த³ஸ பாரமித⁴ம்மே விசினித்வா ததோ பரங் சிந்தேஸி – ‘‘இமஸ்மிங் லோகே போ³தி⁴ஸத்தேஹி பரிபூரேதப்³பா³ போ³தி⁴பாசனா பு³த்³த⁴த்தகரா த⁴ம்மா எத்தகாயேவ, ந இதோ பி⁴ய்யோ, இமா பன பாரமியோ உத்³த⁴ங் ஆகாஸேபி நத்தி², ந ஹெட்டா² பத²வியம்பி, ந புரத்தி²மாதீ³ஸு தி³ஸாஸுபி அத்தி², மய்ஹங்யேவ பன ஹத³யமங்ஸந்தரேயேவ பதிட்டி²தா’’தி. ஏவங் தாஸங் அத்தனோ ஹத³யே பதிட்டி²தபா⁴வங் தி³ஸ்வா ஸப்³பா³பி தா த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ய புனப்புனங் ஸம்மஸந்தோ அனுலோமபடிலோமங் ஸம்மஸி, பரியந்தே க³ஹெத்வா ஆதி³ம்ஹி பாபேஸி, ஆதி³ம்ஹி க³ஹெத்வா பரியந்தே ட²பேஸி, மஜ்ஜே² க³ஹெத்வா உப⁴தோ ஓஸாபேஸி, உப⁴தோ கோடீஸு க³ஹெத்வா மஜ்ஜே² ஓஸாபேஸி. பா³ஹிரப⁴ண்ட³பரிச்சாகோ³ பாரமியோ நாம, அங்க³பரிச்சாகோ³ உபபாரமியோ நாம, ஜீவிதபரிச்சாகோ³ பரமத்த²பாரமியோ நாமாதி த³ஸ பாரமியோ த³ஸ உபபாரமியோ த³ஸ பரமத்த²பாரமியோதி ஸமத்திங்ஸ பாரமியோ யமகதேலங் வினிவட்டெந்தோ விய ஸம்மஸி. தஸ்ஸ த³ஸ பாரமியோ ஸம்மஸந்தஸ்ஸ த⁴ம்மதேஜேன சதுனஹுதாதி⁴கத்³வியோஜனஸதஸஹஸ்ஸப³ஹலா விபுலா அயங் மஹாபத²வீ ஹத்தி²னா அக்கந்தனளகலாபோ விய உப்பீளியமானங் உச்சு²யந்தங் விய ச மஹாவிரவங் விரவமானா ஸங்கம்பி ஸம்பகம்பி ஸம்பவேதி⁴. குலாலசக்கங் விய தேலயந்தசக்கங் விய ச பரிப்³ப⁴மி. தேன வுத்தங் –
Tato sumedhapaṇḍito ime dasa pāramidhamme vicinitvā tato paraṃ cintesi – ‘‘imasmiṃ loke bodhisattehi paripūretabbā bodhipācanā buddhattakarā dhammā ettakāyeva, na ito bhiyyo, imā pana pāramiyo uddhaṃ ākāsepi natthi, na heṭṭhā pathaviyampi, na puratthimādīsu disāsupi atthi, mayhaṃyeva pana hadayamaṃsantareyeva patiṭṭhitā’’ti. Evaṃ tāsaṃ attano hadaye patiṭṭhitabhāvaṃ disvā sabbāpi tā daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāya punappunaṃ sammasanto anulomapaṭilomaṃ sammasi, pariyante gahetvā ādimhi pāpesi, ādimhi gahetvā pariyante ṭhapesi, majjhe gahetvā ubhato osāpesi, ubhato koṭīsu gahetvā majjhe osāpesi. Bāhirabhaṇḍapariccāgo pāramiyo nāma, aṅgapariccāgo upapāramiyo nāma, jīvitapariccāgo paramatthapāramiyo nāmāti dasa pāramiyo dasa upapāramiyo dasa paramatthapāramiyoti samattiṃsa pāramiyo yamakatelaṃ vinivaṭṭento viya sammasi. Tassa dasa pāramiyo sammasantassa dhammatejena catunahutādhikadviyojanasatasahassabahalā vipulā ayaṃ mahāpathavī hatthinā akkantanaḷakalāpo viya uppīḷiyamānaṃ ucchuyantaṃ viya ca mahāviravaṃ viravamānā saṅkampi sampakampi sampavedhi. Kulālacakkaṃ viya telayantacakkaṃ viya ca paribbhami. Tena vuttaṃ –
165.
165.
‘‘எத்தகாயேவ தே லோகே, யே த⁴ம்மா போ³தி⁴பாசனா;
‘‘Ettakāyeva te loke, ye dhammā bodhipācanā;
ததுத்³த⁴ங் நத்தி² அஞ்ஞத்ர, த³ள்ஹங் தத்த² பதிட்ட²ஹ.
Tatuddhaṃ natthi aññatra, daḷhaṃ tattha patiṭṭhaha.
166.
166.
‘‘இமே த⁴ம்மே ஸம்மஸதோ, ஸபா⁴வஸரஸலக்க²ணே;
‘‘Ime dhamme sammasato, sabhāvasarasalakkhaṇe;
த⁴ம்மதேஜேன வஸுதா⁴, த³ஸஸஹஸ்ஸீ பகம்பத².
Dhammatejena vasudhā, dasasahassī pakampatha.
167.
167.
‘‘சலதீ ரவதீ பத²வீ, உச்சு²யந்தங்வ பீளிதங்;
‘‘Calatī ravatī pathavī, ucchuyantaṃva pīḷitaṃ;
தேலயந்தே யதா² சக்கங், ஏவங் கம்பதி மேத³னீ’’தி.
Telayante yathā cakkaṃ, evaṃ kampati medanī’’ti.
தத்த² எத்தகாயேவாதி நித்³தி³ட்டா²னங் த³ஸன்னங் பாரமிதானங் அனூனாதி⁴கபா⁴வஸ்ஸ த³ஸ்ஸனத்த²ங் வுத்தங். ததுத்³த⁴ந்தி ததோ த³ஸபாரமீஹி உத்³த⁴ங் நத்தி². அஞ்ஞத்ராதி அஞ்ஞங், லக்க²ணங் ஸத்³த³ஸத்த²தோ க³ஹேதப்³ப³ங். ததோ த³ஸபாரமிதோ அஞ்ஞோ பு³த்³த⁴காரகத⁴ம்மோ நத்தீ²தி அத்தோ². தத்தா²தி தாஸு த³ஸஸு பாரமீஸு. பதிட்ட²ஹாதி பதிட்ட², பரிபூரெந்தோ திட்டா²தி அத்தோ².
Tattha ettakāyevāti niddiṭṭhānaṃ dasannaṃ pāramitānaṃ anūnādhikabhāvassa dassanatthaṃ vuttaṃ. Tatuddhanti tato dasapāramīhi uddhaṃ natthi. Aññatrāti aññaṃ, lakkhaṇaṃ saddasatthato gahetabbaṃ. Tato dasapāramito añño buddhakārakadhammo natthīti attho. Tatthāti tāsu dasasu pāramīsu. Patiṭṭhahāti patiṭṭha, paripūrento tiṭṭhāti attho.
இமே த⁴ம்மேதி பாரமித⁴ம்மே. ஸம்மஸதோதி உபபரிக்க²ந்தஸ்ஸ, அனாத³ரத்தே² ஸாமிவசனங் த³ட்ட²ப்³ப³ங். ஸபா⁴வஸரஸலக்க²ணேதி ஸபா⁴வஸங்கா²தேன ஸரஸலக்க²ணேன ஸம்மஸந்தஸ்ஸாதி அத்தோ². த⁴ம்மதேஜேனாதி பாரமிபவிசயஞாணதேஜேன. வஸுதா⁴தி வஸூதி ரதனங் வுச்சதி, தங் தா⁴ரேதி தீ⁴யதி வா எத்தா²தி வஸுதா⁴ . கா ஸா? மேத³னீ. பகம்பதா²தி பகம்பித்த². ஸுமேத⁴பண்டி³தே பன பாரமியோ விசினந்தே தஸ்ஸ ஞாணதேஜேன த³ஸஸஹஸ்ஸீ பகம்பித்தா²தி அத்தோ².
Ime dhammeti pāramidhamme. Sammasatoti upaparikkhantassa, anādaratthe sāmivacanaṃ daṭṭhabbaṃ. Sabhāvasarasalakkhaṇeti sabhāvasaṅkhātena sarasalakkhaṇena sammasantassāti attho. Dhammatejenāti pāramipavicayañāṇatejena. Vasudhāti vasūti ratanaṃ vuccati, taṃ dhāreti dhīyati vā etthāti vasudhā . Kā sā? Medanī. Pakampathāti pakampittha. Sumedhapaṇḍite pana pāramiyo vicinante tassa ñāṇatejena dasasahassī pakampitthāti attho.
சலதீதி ச²ப்பகாரா கம்பி. ரவதீதி நத³தி விகூஜதி. உச்சு²யந்தங்வ பீளிதந்தி நிப்பீளிதங் உச்சு²யந்தங் விய. ‘‘கு³ளயந்தங்வ பீளித’’ந்திபி பாடோ², ஸோயேவத்தோ². தேலயந்தேதி தேலபீளனயந்தே. யதா² சக்கந்தி சக்கிகானங் மஹாசக்கயந்தங் விய. ஏவந்தி யதா² தேலபீளனசக்கயந்தங் பரிப்³ப⁴மதி கம்பதி, ஏவங் அயங் மேத³னீ கம்பதீதி அத்தோ². ஸேஸமெத்த² உத்தானமேவாதி.
Calatīti chappakārā kampi. Ravatīti nadati vikūjati. Ucchuyantaṃva pīḷitanti nippīḷitaṃ ucchuyantaṃ viya. ‘‘Guḷayantaṃva pīḷita’’ntipi pāṭho, soyevattho. Telayanteti telapīḷanayante. Yathā cakkanti cakkikānaṃ mahācakkayantaṃ viya. Evanti yathā telapīḷanacakkayantaṃ paribbhamati kampati, evaṃ ayaṃ medanī kampatīti attho. Sesamettha uttānamevāti.
ஏவங் மஹாபத²வியா கம்பமானாய ரம்மனக³ரவாஸினோ மனுஸ்ஸா ப⁴க³வந்தங் பரிவிஸயமானா ஸண்டா²துங் அஸக்கொந்தா யுக³ந்த⁴ரவாதப்³பா⁴ஹதா மஹாஸாலா விய முச்சி²தா பபதிங்ஸு. க⁴டாதீ³னி குலாலப⁴ண்டா³னி பவட்டெந்தானி அஞ்ஞமஞ்ஞங் பஹரந்தானி சுண்ணவிசுண்ணானி அஹேஸுங். மஹாஜனோ பீ⁴ததஸிதோ ஸத்தா²ரங் உபஸங்கமித்வா – ‘‘கிங் நு கோ² ப⁴க³வா ‘நாகா³வட்டோ அயங், பூ⁴தயக்க²தே³வதாஸு அஞ்ஞதராவட்டோ வா’தி ந ஹி மயங் ஏதங் ஜானாம. அபி ச கோ² ஸப்³போ³பி அயங் மஹாஜனோ ப⁴யேன உபத்³து³தோ, கிங் நு கோ² இமஸ்ஸ லோகஸ்ஸ பாபகங் ப⁴விஸ்ஸதி, உதா³ஹு கல்யாணங், கதே²த² நோ ஏதங் காரண’’ந்தி புச்சி²ங்ஸு.
Evaṃ mahāpathaviyā kampamānāya rammanagaravāsino manussā bhagavantaṃ parivisayamānā saṇṭhātuṃ asakkontā yugandharavātabbhāhatā mahāsālā viya mucchitā papatiṃsu. Ghaṭādīni kulālabhaṇḍāni pavaṭṭentāni aññamaññaṃ paharantāni cuṇṇavicuṇṇāni ahesuṃ. Mahājano bhītatasito satthāraṃ upasaṅkamitvā – ‘‘kiṃ nu kho bhagavā ‘nāgāvaṭṭo ayaṃ, bhūtayakkhadevatāsu aññatarāvaṭṭo vā’ti na hi mayaṃ etaṃ jānāma. Api ca kho sabbopi ayaṃ mahājano bhayena upadduto, kiṃ nu kho imassa lokassa pāpakaṃ bhavissati, udāhu kalyāṇaṃ, kathetha no etaṃ kāraṇa’’nti pucchiṃsu.
அத² ஸத்தா² தேஸங் கத²ங் ஸுத்வா – ‘‘தும்ஹே மா பா⁴யித்த², மா கோ² சிந்தயித்த², நத்தி² வோ இதோனிதா³னங் ப⁴யங், யோ ஸோ மயா அஜ்ஜ ஸுமேத⁴பண்டி³தோ ‘அனாக³தே கோ³தமோ நாம பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸதீ’தி ப்³யாகதோ, ஸோ இதா³னி பாரமியோ ஸம்மஸதி, தஸ்ஸ ஸம்மஸந்தஸ்ஸ த⁴ம்மதேஜேன ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸீ லோகதா⁴து ஏகப்பஹாரேன கம்பதி சேவ விரவதி சா’’தி ஆஹ. தேன வுத்தங் –
Atha satthā tesaṃ kathaṃ sutvā – ‘‘tumhe mā bhāyittha, mā kho cintayittha, natthi vo itonidānaṃ bhayaṃ, yo so mayā ajja sumedhapaṇḍito ‘anāgate gotamo nāma buddho bhavissatī’ti byākato, so idāni pāramiyo sammasati, tassa sammasantassa dhammatejena sakaladasasahassī lokadhātu ekappahārena kampati ceva viravati cā’’ti āha. Tena vuttaṃ –
168.
168.
‘‘யாவதா பரிஸா ஆஸி, பு³த்³த⁴ஸ்ஸ பரிவேஸனே;
‘‘Yāvatā parisā āsi, buddhassa parivesane;
பவேத⁴மானா ஸா தத்த², முச்சி²தா ஸேதி பூ⁴மியங்.
Pavedhamānā sā tattha, mucchitā seti bhūmiyaṃ.
169.
169.
‘‘க⁴டானேகஸஹஸ்ஸானி, கும்பீ⁴னஞ்ச ஸதா ப³ஹூ;
‘‘Ghaṭānekasahassāni, kumbhīnañca satā bahū;
ஸஞ்சுண்ணமதி²தா தத்த², அஞ்ஞமஞ்ஞங் பக⁴ட்டிதா.
Sañcuṇṇamathitā tattha, aññamaññaṃ paghaṭṭitā.
170.
170.
‘‘உப்³பி³க்³கா³ தஸிதா பீ⁴தா, ப⁴ந்தா ப்³யதி²தமானஸா;
‘‘Ubbiggā tasitā bhītā, bhantā byathitamānasā;
மஹாஜனா ஸமாக³ம்ம, தீ³பங்கரமுபாக³முங்.
Mahājanā samāgamma, dīpaṅkaramupāgamuṃ.
171.
171.
‘‘கிங் ப⁴விஸ்ஸதி லோகஸ்ஸ, கல்யாணமத² பாபகங்;
‘‘Kiṃ bhavissati lokassa, kalyāṇamatha pāpakaṃ;
ஸப்³போ³ உபத்³து³தோ லோகோ, தங் வினோதே³ஹி சக்கு²ம.
Sabbo upadduto loko, taṃ vinodehi cakkhuma.
172.
172.
‘‘தேஸங் ததா³ ஸஞ்ஞாபேஸி, தீ³பங்கரோ மஹாமுனி;
‘‘Tesaṃ tadā saññāpesi, dīpaṅkaro mahāmuni;
விஸ்ஸத்தா² ஹோத² மா பா⁴த², இமஸ்மிங் பத²விகம்பனே.
Vissatthā hotha mā bhātha, imasmiṃ pathavikampane.
173.
173.
‘‘யமஹங் அஜ்ஜ ப்³யாகாஸிங், பு³த்³தோ⁴ லோகே ப⁴விஸ்ஸதி;
‘‘Yamahaṃ ajja byākāsiṃ, buddho loke bhavissati;
ஏஸோ ஸம்மஸதீ த⁴ம்மங், புப்³ப³கங் ஜினஸேவிதங்.
Eso sammasatī dhammaṃ, pubbakaṃ jinasevitaṃ.
174.
174.
‘‘தஸ்ஸ ஸம்மஸதோ த⁴ம்மங், பு³த்³த⁴பூ⁴மிங் அஸேஸதோ;
‘‘Tassa sammasato dhammaṃ, buddhabhūmiṃ asesato;
தேனாயங் கம்பிதா பத²வீ, த³ஸஸஹஸ்ஸீ ஸதே³வகே’’தி.
Tenāyaṃ kampitā pathavī, dasasahassī sadevake’’ti.
தத்த² யாவதாதி யாவதிகா. ஆஸீதி அஹோஸி. ‘‘யா ததா³ பரிஸா ஆஸீ’’திபி பாடோ², தஸ்ஸ யா தத்த² பரிஸா டி²தா ஆஸீதி அத்தோ². பவேத⁴மானாதி கம்பமானா. ஸாதி ஸா பரிஸா. தத்தா²தி தஸ்மிங் பரிவேஸனட்டா²னே. ஸேதீதி ஸயித்த².
Tattha yāvatāti yāvatikā. Āsīti ahosi. ‘‘Yā tadā parisā āsī’’tipi pāṭho, tassa yā tattha parisā ṭhitā āsīti attho. Pavedhamānāti kampamānā. Sāti sā parisā. Tatthāti tasmiṃ parivesanaṭṭhāne. Setīti sayittha.
க⁴டாதி க⁴டானங், ஸாமிஅத்தே² பச்சத்தவசனங், க⁴டானங் நேகஸஹஸ்ஸானீதி அத்தோ². ஸஞ்சுண்ணமதி²தாதி சுண்ணா சேவ மதி²தா ச, மதி²தஸஞ்சுண்ணாதி அத்தோ². அஞ்ஞமஞ்ஞங் பக⁴ட்டிதாதி அஞ்ஞமஞ்ஞங் பஹடா. உப்³பி³க்³கா³தி உத்ராஸஹத³யா. தஸிதாதி ஸஞ்ஜாததாஸா. பீ⁴தாதி ப⁴யபீ⁴தா. ப⁴ந்தாதி ப²ந்த³னமானஸா, விப்³ப⁴ந்தசித்தாதி அத்தோ². ஸப்³பா³னி பனேதானி அஞ்ஞமஞ்ஞவேவசனானி. ஸமாக³ம்மாதி ஸமாக³ந்த்வா. அயமேவ வா பாடோ².
Ghaṭāti ghaṭānaṃ, sāmiatthe paccattavacanaṃ, ghaṭānaṃ nekasahassānīti attho. Sañcuṇṇamathitāti cuṇṇā ceva mathitā ca, mathitasañcuṇṇāti attho. Aññamaññaṃ paghaṭṭitāti aññamaññaṃ pahaṭā. Ubbiggāti utrāsahadayā. Tasitāti sañjātatāsā. Bhītāti bhayabhītā. Bhantāti phandanamānasā, vibbhantacittāti attho. Sabbāni panetāni aññamaññavevacanāni. Samāgammāti samāgantvā. Ayameva vā pāṭho.
உபத்³து³தோதி உபஹதோ. தங் வினோதே³ஹீதி தங் உபத்³து³தப⁴யங் வினோதே³ஹி, வினாஸயாதி அத்தோ². சக்கு²மாதி பஞ்சஹி சக்கூ²ஹி சக்கு²ம. தேஸங் ததா³தி தே ஜனே ததா³, உபயோக³த்தே² ஸாமிவசனங். ஸஞ்ஞாபேஸீதி ஞாபேஸி போ³தே⁴ஸி. விஸத்தா²தி விஸ்ஸத்த²சித்தா. மா பா⁴தா²தி மா பா⁴யத². யமஹந்தி யங் அஹங் ஸுமேத⁴பண்டி³தங். த⁴ம்மந்தி பாரமித⁴ம்மங். புப்³ப³கந்தி போராணங். ஜினஸேவிதந்தி ஜினேஹி போ³தி⁴ஸத்தகாலே ஸேவிதந்தி அத்தோ². பு³த்³த⁴பூ⁴மிந்தி பாரமித⁴ம்மங். தேனாதி தேன ஸம்மஸனகாரணேன. கம்பிதாதி சலிதா. ஸதே³வகேதி ஸதே³வகே லோகே.
Upaddutoti upahato. Taṃ vinodehīti taṃ upaddutabhayaṃ vinodehi, vināsayāti attho. Cakkhumāti pañcahi cakkhūhi cakkhuma. Tesaṃ tadāti te jane tadā, upayogatthe sāmivacanaṃ. Saññāpesīti ñāpesi bodhesi. Visatthāti vissatthacittā. Mā bhāthāti mā bhāyatha. Yamahanti yaṃ ahaṃ sumedhapaṇḍitaṃ. Dhammanti pāramidhammaṃ. Pubbakanti porāṇaṃ. Jinasevitanti jinehi bodhisattakāle sevitanti attho. Buddhabhūminti pāramidhammaṃ. Tenāti tena sammasanakāraṇena. Kampitāti calitā. Sadevaketi sadevake loke.
ததோ மஹாஜனோ ததா²க³தஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா ஹட்ட²துட்டோ² மாலாக³ந்த⁴விலேபனாதீ³னி ஆதா³ய ரம்மனக³ரதோ நிக்க²மித்வா போ³தி⁴ஸத்தங் உபஸங்கமித்வா மாலாக³ந்தா⁴தீ³ஹி பூஜெத்வா வந்தி³த்வா பத³க்கி²ணங் கத்வா ரம்மனக³ரமேவ பாவிஸி. அத² கோ² போ³தி⁴ஸத்தோ த³ஸ பாரமியோ ஸம்மஸித்வா வீரியங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ய நிஸின்னாஸனா வுட்டா²ஸி. தேன வுத்தங் –
Tato mahājano tathāgatassa vacanaṃ sutvā haṭṭhatuṭṭho mālāgandhavilepanādīni ādāya rammanagarato nikkhamitvā bodhisattaṃ upasaṅkamitvā mālāgandhādīhi pūjetvā vanditvā padakkhiṇaṃ katvā rammanagarameva pāvisi. Atha kho bodhisatto dasa pāramiyo sammasitvā vīriyaṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāya nisinnāsanā vuṭṭhāsi. Tena vuttaṃ –
175.
175.
‘‘பு³த்³த⁴ஸ்ஸ வசனங் ஸுத்வா, மனோ நிப்³பா³யி தாவதே³;
‘‘Buddhassa vacanaṃ sutvā, mano nibbāyi tāvade;
ஸப்³பே³ மங் உபஸங்கம்ம, புனாபி மங் அபி⁴வந்தி³ஸுங்.
Sabbe maṃ upasaṅkamma, punāpi maṃ abhivandisuṃ.
176.
176.
‘‘ஸமாதி³யித்வா பு³த்³த⁴கு³ணங், த³ள்ஹங் கத்வான மானஸங்;
‘‘Samādiyitvā buddhaguṇaṃ, daḷhaṃ katvāna mānasaṃ;
தீ³பங்கரங் நமஸ்ஸித்வா, ஆஸனா வுட்ட²ஹிங் ததா³’’தி.
Dīpaṅkaraṃ namassitvā, āsanā vuṭṭhahiṃ tadā’’ti.
தத்த² மனோ நிப்³பா³யீதி மஹாஜனஸ்ஸ பத²விகம்பனே உப்³பி³க்³க³ஹத³யஸ்ஸ தத்த² காரணங் ஸுத்வா மனோ நிப்³பா³யி, ஸந்திங் அக³மாஸீதி அத்தோ². ‘‘ஜனோ நிப்³பா³யீ’’திபி பாடோ², ஸோ உத்தானோயேவ. ஸமாதி³யித்வாதி ஸம்மா ஆதி³யித்வா, ஸமாதா³யாதி அத்தோ². பு³த்³த⁴கு³ணந்தி பாரமியோ. ஸேஸங் உத்தானமேவ.
Tattha mano nibbāyīti mahājanassa pathavikampane ubbiggahadayassa tattha kāraṇaṃ sutvā mano nibbāyi, santiṃ agamāsīti attho. ‘‘Jano nibbāyī’’tipi pāṭho, so uttānoyeva. Samādiyitvāti sammā ādiyitvā, samādāyāti attho. Buddhaguṇanti pāramiyo. Sesaṃ uttānameva.
அத² கோ² போ³தி⁴ஸத்தங் த³யிதஸப்³ப³ஸத்தங் ஆஸனா வுட்ட²ஹந்தங் ஸகலத³ஸஸஹஸ்ஸசக்கவாளதே³வதா ஸன்னிபதித்வா தி³ப்³பே³ஹி மாலாக³ந்தா⁴தீ³ஹி பூஜெத்வா – ‘‘அய்ய ஸுமேத⁴தாபஸ, தயா அஜ்ஜ தீ³பங்கரத³ஸப³லஸ்ஸ பாத³மூலே மஹதி பத்த²னா பத்தி²தா, ஸா தே அனந்தராயேன ஸமிஜ்ஜ²து, மா தே தத்த² ப⁴யங் வா ச²ம்பி⁴தத்தங் வா அஹோஸி. ஸரீரே தே அப்பமத்தகோபி ரோகோ³ மா உப்பஜ்ஜது, கி²ப்பங் பாரமியோ பூரெத்வா ஸம்மாஸம்போ³தி⁴ங் படிவிஜ்ஜ². யதா² புப்பூ²பக³ப²லூபகா³ ருக்கா² ஸமயே புப்ப²ந்தி சேவ ப²லந்தி ச, ததே²வ த்வம்பி தங் ஸமயங் அனதிக்கமித்வா கி²ப்பங் ஸம்போ³தி⁴ங் பு²ஸஸ்ஸூ’’திஆதீ³னி து²திமங்க³லானி பயிருதா³ஹங்ஸு, ஏவங் பயிருதா³ஹித்வா போ³தி⁴ஸத்தங் அபி⁴வாதெ³த்வா அத்தனோ அத்தனோ தே³வட்டா²னமேவ அக³மங்ஸு. போ³தி⁴ஸத்தோபி தே³வதாஹி அபி⁴த்து²தோ – ‘‘அஹங் த³ஸ பாரமியோ பூரெத்வா கப்பஸதஸஹஸ்ஸாதி⁴கானங் சதுன்னங் அஸங்க்²யெய்யானங் மத்த²கே பு³த்³தோ⁴ ப⁴விஸ்ஸாமீ’’தி வீரியங் த³ள்ஹங் கத்வா அதி⁴ட்டா²ய ஆகாஸமப்³பு⁴க்³க³ந்த்வா இஸிக³ணவந்தங் ஹிமவந்தங் அக³மாஸி. தேன வுத்தங் –
Atha kho bodhisattaṃ dayitasabbasattaṃ āsanā vuṭṭhahantaṃ sakaladasasahassacakkavāḷadevatā sannipatitvā dibbehi mālāgandhādīhi pūjetvā – ‘‘ayya sumedhatāpasa, tayā ajja dīpaṅkaradasabalassa pādamūle mahati patthanā patthitā, sā te anantarāyena samijjhatu, mā te tattha bhayaṃ vā chambhitattaṃ vā ahosi. Sarīre te appamattakopi rogo mā uppajjatu, khippaṃ pāramiyo pūretvā sammāsambodhiṃ paṭivijjha. Yathā pupphūpagaphalūpagā rukkhā samaye pupphanti ceva phalanti ca, tatheva tvampi taṃ samayaṃ anatikkamitvā khippaṃ sambodhiṃ phusassū’’tiādīni thutimaṅgalāni payirudāhaṃsu, evaṃ payirudāhitvā bodhisattaṃ abhivādetvā attano attano devaṭṭhānameva agamaṃsu. Bodhisattopi devatāhi abhitthuto – ‘‘ahaṃ dasa pāramiyo pūretvā kappasatasahassādhikānaṃ catunnaṃ asaṅkhyeyyānaṃ matthake buddho bhavissāmī’’ti vīriyaṃ daḷhaṃ katvā adhiṭṭhāya ākāsamabbhuggantvā isigaṇavantaṃ himavantaṃ agamāsi. Tena vuttaṃ –
177.
177.
‘‘தி³ப்³ப³ங் மானுஸகங் புப்ப²ங், தே³வா மானுஸகா உபோ⁴;
‘‘Dibbaṃ mānusakaṃ pupphaṃ, devā mānusakā ubho;
ஸமோகிரந்தி புப்பே²ஹி, வுட்ட²ஹந்தஸ்ஸ ஆஸனா.
Samokiranti pupphehi, vuṭṭhahantassa āsanā.
178.
178.
‘‘வேத³யந்தி ச தே ஸொத்தி²ங், தே³வா மானுஸகா உபோ⁴;
‘‘Vedayanti ca te sotthiṃ, devā mānusakā ubho;
மஹந்தங் பத்தி²தங் துய்ஹங், தங் லப⁴ஸ்ஸு யதி²ச்சி²தங்.
Mahantaṃ patthitaṃ tuyhaṃ, taṃ labhassu yathicchitaṃ.
179.
179.
‘‘ஸப்³பீ³தியோ விவஜ்ஜந்து, ஸோகோ ரோகோ³ வினஸ்ஸது;
‘‘Sabbītiyo vivajjantu, soko rogo vinassatu;
மா தே ப⁴வந்த்வந்தராயா, பு²ஸ கி²ப்பங் போ³தி⁴முத்தமங்.
Mā te bhavantvantarāyā, phusa khippaṃ bodhimuttamaṃ.
180.
180.
‘‘யதா²பி ஸமயே பத்தே, புப்ப²ந்தி புப்பி²னோ து³மா;
‘‘Yathāpi samaye patte, pupphanti pupphino dumā;
ததே²வ த்வங் மஹாவீர, பு³த்³த⁴ஞாணேஹி புப்ப²ஸு.
Tatheva tvaṃ mahāvīra, buddhañāṇehi pupphasu.
181.
181.
‘‘யதா² யே கேசி ஸம்பு³த்³தா⁴, பூரயுங் த³ஸபாரமீ;
‘‘Yathā ye keci sambuddhā, pūrayuṃ dasapāramī;
ததே²வ த்வங் மஹாவீர, பூரய த³ஸபாரமீ.
Tatheva tvaṃ mahāvīra, pūraya dasapāramī.
182.
182.
‘‘யதா² யே கேசி ஸம்பு³த்³தா⁴, போ³தி⁴மண்ட³ம்ஹி பு³ஜ்ஜ²ரே;
‘‘Yathā ye keci sambuddhā, bodhimaṇḍamhi bujjhare;
ததே²வ த்வங் மஹாவீர, பு³ஜ்ஜ²ஸ்ஸு ஜினபோ³தி⁴யங்.
Tatheva tvaṃ mahāvīra, bujjhassu jinabodhiyaṃ.
183.
183.
‘‘யதா² யே கேசி ஸம்பு³த்³தா⁴, த⁴ம்மசக்கங் பவத்தயுங்;
‘‘Yathā ye keci sambuddhā, dhammacakkaṃ pavattayuṃ;
ததே²வ த்வங் மஹாவீர, த⁴ம்மசக்கங் பவத்தய.
Tatheva tvaṃ mahāvīra, dhammacakkaṃ pavattaya.
184.
184.
‘‘புண்ணமாயே யதா² சந்தோ³, பரிஸுத்³தோ⁴ விரோசதி;
‘‘Puṇṇamāye yathā cando, parisuddho virocati;
ததே²வ த்வங் புண்ணமனோ, விரோச த³ஸஸஹஸ்ஸியங்.
Tatheva tvaṃ puṇṇamano, viroca dasasahassiyaṃ.
185.
185.
‘‘ராஹுமுத்தோ யதா² ஸூரியோ, தாபேன அதிரோசதி;
‘‘Rāhumutto yathā sūriyo, tāpena atirocati;
ததே²வ லோகா முச்சித்வா, விரோச ஸிரியா துவங்.
Tatheva lokā muccitvā, viroca siriyā tuvaṃ.
186.
186.
‘‘யதா² யா காசி நதி³யோ, ஓஸரந்தி மஹோத³தி⁴ங்;
‘‘Yathā yā kāci nadiyo, osaranti mahodadhiṃ;
ஏவங் ஸதே³வகா லோகா, ஓஸரந்து தவந்திகே.
Evaṃ sadevakā lokā, osarantu tavantike.
187.
187.
‘‘தேஹி து²தப்பஸத்தோ² ஸோ, த³ஸ த⁴ம்மே ஸமாதி³ய;
‘‘Tehi thutappasattho so, dasa dhamme samādiya;
தே த⁴ம்மே பரிபூரெந்தோ, பவனங் பாவிஸீ ததா³’’தி.
Te dhamme paripūrento, pavanaṃ pāvisī tadā’’ti.
தத்த² தி³ப்³ப³ந்தி மந்தா³ரவபாரிச்ச²த்தகஸந்தானகுஸேஸயாதி³கங் தி³ப்³ப³குஸுமங் தே³வா மானுஸகா ச மானுஸபுப்ப²ங் க³ஹெத்வாதி அத்தோ². ஸமோகிரந்தீதி மமோபரி ஸமோகிரிங்ஸூதி அத்தோ². வுட்ட²ஹந்தஸ்ஸாதி வுட்ட²ஹதோ. வேத³யந்தீதி நிவேத³யிங்ஸு ஸஞ்ஞாபேஸுங். ஸொத்தி²ந்தி ஸொத்தி²பா⁴வங். இதா³னி வேத³யிதாகாரத³ஸ்ஸனத்த²ங் ‘‘மஹந்தங் பத்தி²தங் துய்ஹ’’ந்திஆதி³ வுத்தங். தயா பன, ஸுமேத⁴பண்டி³த, மஹந்தங் டா²னங் பத்தி²தங், தங் யதா²பத்தி²தங் லப⁴ஸ்ஸூதி அத்தோ².
Tattha dibbanti mandāravapāricchattakasantānakusesayādikaṃ dibbakusumaṃ devā mānusakā ca mānusapupphaṃ gahetvāti attho. Samokirantīti mamopari samokiriṃsūti attho. Vuṭṭhahantassāti vuṭṭhahato. Vedayantīti nivedayiṃsu saññāpesuṃ. Sotthinti sotthibhāvaṃ. Idāni vedayitākāradassanatthaṃ ‘‘mahantaṃ patthitaṃ tuyha’’ntiādi vuttaṃ. Tayā pana, sumedhapaṇḍita, mahantaṃ ṭhānaṃ patthitaṃ, taṃ yathāpatthitaṃ labhassūti attho.
ஸப்³பீ³தியோதி எந்தீதி ஈதியோ, ஸப்³பா³ ஈதியோ ஸப்³பீ³தியோ, உபத்³த³வா. விவஜ்ஜந்தூதி மா ஹொந்து. ஸோகோ ரோகோ³ வினஸ்ஸதூதி ஸோசனஸங்கா²தோ ஸோகோ ருஜனஸங்கா²தோ ரோகோ³ ச வினஸ்ஸது. தேதி தவ. மா ப⁴வந்த்வந்தராயாதி மா ப⁴வந்து அந்தராயா. பு²ஸாதி அதி⁴க³ச்ச² பாபுணாஹி. போ³தி⁴ந்தி அரஹத்தமக்³க³ஞாணங் ஸப்³ப³ஞ்ஞுதஞ்ஞாணம்பி வட்டதி. உத்தமந்தி ஸெட்ட²ங் ஸப்³ப³பு³த்³த⁴கு³ணதா³யகத்தா அரஹத்தமக்³க³ஞாணங் ‘‘உத்தம’’ந்தி வுத்தங்.
Sabbītiyoti entīti ītiyo, sabbā ītiyo sabbītiyo, upaddavā. Vivajjantūti mā hontu. Soko rogo vinassatūti socanasaṅkhāto soko rujanasaṅkhāto rogo ca vinassatu. Teti tava. Mā bhavantvantarāyāti mā bhavantu antarāyā. Phusāti adhigaccha pāpuṇāhi. Bodhinti arahattamaggañāṇaṃ sabbaññutaññāṇampi vaṭṭati. Uttamanti seṭṭhaṃ sabbabuddhaguṇadāyakattā arahattamaggañāṇaṃ ‘‘uttama’’nti vuttaṃ.
ஸமயேதி தஸ்ஸ தஸ்ஸ ருக்க²ஸ்ஸ புப்ப²னஸமயே ஸம்பத்தேதி அத்தோ². புப்பி²னோதி புப்ப²னகா. பு³த்³த⁴ஞாணேஹீதி அட்டா²ரஸஹி பு³த்³த⁴ஞாணேஹி. புப்ப²ஸூதி புப்ப²ஸ்ஸு. பூரயுந்தி பூரயிங்ஸு. பூரயாதி பரிபூரய. பு³ஜ்ஜ²ரேதி பு³ஜ்ஜி²ங்ஸு. ஜினபோ³தி⁴யந்தி ஜினானங் பு³த்³தா⁴னங் போ³தி⁴யா, ஸப்³ப³ஞ்ஞுபோ³தி⁴மூலேதி அத்தோ². புண்ணமாயேதி புண்ணமாஸியங். புண்ணமனோதி பரிபுண்ணமனோரதோ².
Samayeti tassa tassa rukkhassa pupphanasamaye sampatteti attho. Pupphinoti pupphanakā. Buddhañāṇehīti aṭṭhārasahi buddhañāṇehi. Pupphasūti pupphassu. Pūrayunti pūrayiṃsu. Pūrayāti paripūraya. Bujjhareti bujjhiṃsu. Jinabodhiyanti jinānaṃ buddhānaṃ bodhiyā, sabbaññubodhimūleti attho. Puṇṇamāyeti puṇṇamāsiyaṃ. Puṇṇamanoti paripuṇṇamanoratho.
ராஹுமுத்தோதி ராஹுனா ஸொப்³பா⁴னுனா முத்தோ. தாபேனாதி பதாபேன, ஆலோகேன. லோகா முச்சித்வாதி லோகத⁴ம்மேஹி அலித்தோ ஹுத்வாதி அத்தோ². விரோசாதி விராஜ. ஸிரியாதி பு³த்³த⁴ஸிரியா. ஓஸரந்தீதி மஹாஸமுத்³த³ங் பவிஸந்தி. ஓஸரந்தூதி உபக³ச்ச²ந்து. தவந்திகேதி தவ ஸந்திகங். தேஹீதி தே³வேஹி. து²தப்பஸத்தோ²தி து²தோ சேவ பஸத்தோ² ச, து²தேஹி வா தீ³பங்கராதீ³ஹி பஸத்தோ²தி து²தப்பஸத்தோ². த³ஸ த⁴ம்மேதி த³ஸ பாரமித⁴ம்மே. பவனந்தி மஹாவனங், த⁴ம்மிகபப்³ப³தே மஹாவனங் பாவிஸீதி அத்தோ². ஸேஸகா³தா² ஸுஉத்தானா ஏவாதி.
Rāhumuttoti rāhunā sobbhānunā mutto. Tāpenāti patāpena, ālokena. Lokā muccitvāti lokadhammehi alitto hutvāti attho. Virocāti virāja. Siriyāti buddhasiriyā. Osarantīti mahāsamuddaṃ pavisanti. Osarantūti upagacchantu. Tavantiketi tava santikaṃ. Tehīti devehi. Thutappasatthoti thuto ceva pasattho ca, thutehi vā dīpaṅkarādīhi pasatthoti thutappasattho. Dasa dhammeti dasa pāramidhamme. Pavananti mahāvanaṃ, dhammikapabbate mahāvanaṃ pāvisīti attho. Sesagāthā suuttānā evāti.
இதி மது⁴ரத்த²விலாஸினியா பு³த்³த⁴வங்ஸ-அட்ட²கதா²ய
Iti madhuratthavilāsiniyā buddhavaṃsa-aṭṭhakathāya
ஸுமேத⁴பத்த²னாகதா²வண்ணனா நிட்டி²தா.
Sumedhapatthanākathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
திபிடக (மூல) • Tipiṭaka (Mūla) / ஸுத்தபிடக • Suttapiṭaka / கு²த்³த³கனிகாய • Khuddakanikāya / பு³த்³த⁴வங்ஸபாளி • Buddhavaṃsapāḷi / 2. ஸுமேத⁴பத்த²னாகதா² • 2. Sumedhapatthanākathā