Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā

    ೨. ಸುನೀತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ

    2. Sunītattheragāthāvaṇṇanā

    ನೀಚೇ ಕುಲಮ್ಹೀತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುನೀತತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನಿತ್ವಾ ದೇವಮನುಸ್ಸೇಸು ಸಂಸರನ್ತೋ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸುಞ್ಞಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಯಪ್ಪತ್ತೋ ಬಾಲಜನೇಹಿ ಸದ್ಧಿಂ ಕೀಳಾಪಸುತೋ ಹುತ್ವಾ ವಿಚರನ್ತೋ ಏಕಂ ಪಚ್ಚೇಕಬುದ್ಧಂ ಗಾಮೇ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ, ‘‘ಕಿಂ ತುಯ್ಹಂ ಸಬ್ಬಸೋ ವಣಿತಸರೀರಸ್ಸ ವಿಯ ಸಕಲಂ ಕಾಯಂ ಪಟಿಚ್ಛಾದೇತ್ವಾ ಭಿಕ್ಖಾಚರಣೇನ, ನನು ನಾಮ ಕಸಿವಾಣಿಜ್ಜಾದೀಹಿ ಜೀವಿಕಾ ಕಪ್ಪೇತಬ್ಬಾ? ತಾನಿ ಚೇ ಕಾತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಸಿ, ಘರೇ ಘರೇ ಮುತ್ತಕರೀಸಾದೀನಿ ನೀಹರನ್ತೋ ಪಚ್ಛಾ ವತ್ಥುಸೋಧನೇನ ಜೀವಾಹೀ’’ತಿ ಅಕ್ಕೋಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಕಮ್ಮೇನ ನಿರಯೇ ಪಚ್ಚಿತ್ವಾ ತಸ್ಸೇವ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ವಿಪಾಕಾವಸೇಸೇನ ಮನುಸ್ಸಲೋಕೇಪಿ ಬಹೂನಿ ಜಾತಿಸತಾನಿ ಪುಪ್ಫಛಡ್ಡಕಕುಲೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ತಥಾ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇಸಿ। ಇಮಸ್ಮಿಞ್ಚ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಪುಪ್ಫಛಡ್ಡಕಕುಲೇ ಏವ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ ಉಕ್ಕಾರಸೋಧನಕಮ್ಮೇನ ಜೀವಿಕಂ ಕಪ್ಪೇತಿ ಘಾಸಚ್ಛಾದನಮತ್ತಮ್ಪಿ ಅಲಭನ್ತೋ।

    Nīcekulamhītiādikā āyasmato sunītattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinitvā devamanussesu saṃsaranto buddhassa suññakāle kulagehe nibbattitvā vayappatto bālajanehi saddhiṃ kīḷāpasuto hutvā vicaranto ekaṃ paccekabuddhaṃ gāme piṇḍāya carantaṃ disvā, ‘‘kiṃ tuyhaṃ sabbaso vaṇitasarīrassa viya sakalaṃ kāyaṃ paṭicchādetvā bhikkhācaraṇena, nanu nāma kasivāṇijjādīhi jīvikā kappetabbā? Tāni ce kātuṃ na sakkosi, ghare ghare muttakarīsādīni nīharanto pacchā vatthusodhanena jīvāhī’’ti akkosi. So tena kammena niraye paccitvā tasseva kammassa vipākāvasesena manussalokepi bahūni jātisatāni pupphachaḍḍakakule nibbattitvā tathā jīvikaṃ kappesi. Imasmiñca buddhuppāde pupphachaḍḍakakule eva nibbatto ukkārasodhanakammena jīvikaṃ kappeti ghāsacchādanamattampi alabhanto.

    ಅಥ ಭಗವಾ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇ ಬುದ್ಧಾಚಿಣ್ಣಂ ಮಹಾಕರುಣಾಸಮಾಪತ್ತಿಂ ಸಮಾಪಜ್ಜಿತ್ವಾ ತತೋ ವುಟ್ಠಾಯ ಬುದ್ಧಚಕ್ಖುನಾ ಲೋಕಂ ವೋಲೋಕೇನ್ತೋ ಸುನೀತಸ್ಸ ಹದಯಬ್ಭನ್ತರೇ ಘಟೇ ಪದೀಪಂ ವಿಯ ಪಜ್ಜಲನ್ತಂ ಅರಹತ್ತೂಪನಿಸ್ಸಯಂ ದಿಸ್ವಾ ವಿಭಾತಾಯ ರತ್ತಿಯಾ ಪುಬ್ಬಣ್ಹಸಮಯಂ ನಿವಾಸೇತ್ವಾ ಪತ್ತಚೀವರಮಾದಾಯ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತೋ ರಾಜಗಹಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪವಿಟ್ಠೋ। ಯಸ್ಸಂ ವೀಥಿಯಂ ಸುನೀತೋ ಉಕ್ಕಾರಸೋಧನಕಮ್ಮಂ ಕರೋತಿ, ತಂ ವೀಥಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿ। ಸುನೀತೋಪಿ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ವಿಘಾಸುಚ್ಚಾರಸಙ್ಕಾರಾದಿಕಂ ರಾಸಿಂ ಕತ್ವಾ ಪಿಟಕೇಸು ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಾಜೇನಾದಾಯ ಪರಿಹರನ್ತೋ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪರಿವುತಂ ಸತ್ಥಾರಂ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಾರಜ್ಜಮಾನೋ ಸಮ್ಭಮಾಕುಲಹದಯೋ ಗಮನಮಗ್ಗಂ ನಿಲೀಯನೋಕಾಸಞ್ಚ ಅಲಭನ್ತೋ ಕಾಜಂ ಭಿತ್ತಿಪಸ್ಸೇ ಠಪೇತ್ವಾ ಏಕೇನ ಪಸ್ಸೇನ ಅನುಪವಿಸನ್ತೋ ವಿಯ ಭಿತ್ತಿಂ ಅಲ್ಲೀನೋ ಪಞ್ಜಲಿಕೋ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ‘‘ಭಿತ್ತಿಛಿದ್ದೇನ ಅಪಕ್ಕಮಿತುಕಾಮೋ ಅಹೋಸೀ’’ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ।

    Atha bhagavā pacchimayāme buddhāciṇṇaṃ mahākaruṇāsamāpattiṃ samāpajjitvā tato vuṭṭhāya buddhacakkhunā lokaṃ volokento sunītassa hadayabbhantare ghaṭe padīpaṃ viya pajjalantaṃ arahattūpanissayaṃ disvā vibhātāya rattiyā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya bhikkhusaṅghaparivuto rājagahaṃ piṇḍāya paviṭṭho. Yassaṃ vīthiyaṃ sunīto ukkārasodhanakammaṃ karoti, taṃ vīthiṃ paṭipajji. Sunītopi tattha tattha vighāsuccārasaṅkārādikaṃ rāsiṃ katvā piṭakesu pakkhipitvā kājenādāya pariharanto bhikkhusaṅghaparivutaṃ satthāraṃ āgacchantaṃ disvā sārajjamāno sambhamākulahadayo gamanamaggaṃ nilīyanokāsañca alabhanto kājaṃ bhittipasse ṭhapetvā ekena passena anupavisanto viya bhittiṃ allīno pañjaliko aṭṭhāsi. ‘‘Bhittichiddena apakkamitukāmo ahosī’’tipi vadanti.

    ಸತ್ಥಾ ತಸ್ಸ ಸಮೀಪಂ ಪತ್ವಾ ‘‘ಅಯಂ ಅತ್ತನೋ ಕುಸಲಮೂಲಸಞ್ಚೋದಿತಂ ಉಪಗತಂ ಮಂ ಸಾರಜ್ಜಮಾನೋ ಜಾತಿಯಾ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಚ ನಿಹೀನತಾಯ ಸಮ್ಮುಖೀಭಾವಮ್ಪಿ ಲಜ್ಜತಿ, ಹನ್ದಸ್ಸ ವೇಸಾರಜ್ಜಂ ಉಪ್ಪಾದೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಕರವೀಕರುತಮಞ್ಜುನಾ ಸಕಲನಗರನಿನ್ನಾದವರ-ಗಮ್ಭೀರೇನ ಬ್ರಹ್ಮಸ್ಸರೇನ ‘‘ಸುನೀತಾ’’ತಿ ಆಲಪಿತ್ವಾ ‘‘ಕಿಂ ಇಮಾಯ ದುಕ್ಖಜೀವಿಕಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ ಆಹ। ಸುನೀತೋ ತೇನ ಸತ್ಥು ವಚನೇನ ಅಮತೇನ ವಿಯ ಅಭಿಸಿತ್ತೋ ಉಳಾರಂ ಪೀತಿಸೋಮನಸ್ಸಂ ಪಟಿಸಂವೇದೇನ್ತೋ ‘‘ಭಗವಾ, ಸಚೇ ಮಾದಿಸಾಪಿ ಇಧ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಲಭನ್ತಿ, ಕಸ್ಮಾಹಂ ನ ಪಬ್ಬಜಿಸ್ಸಾಮಿ, ಪಬ್ಬಾಜೇಥ ಮಂ ಭಗವಾ’’ತಿ ಆಹ । ಸತ್ಥಾ ‘‘ಏಹಿ, ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಆಹ। ಸೋ ತಾವದೇವ ಏಹಿಭಿಕ್ಖುಭಾವೇನ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಉಪಸಮ್ಪದಞ್ಚ ಲಭಿತ್ವಾ ಇದ್ಧಿಮಯಪತ್ತಚೀವರಧರೋ ವಸ್ಸಸಟ್ಠಿಕತ್ಥೇರೋ ವಿಯ ಹುತ್ವಾ ಸತ್ಥು ಸನ್ತಿಕೇ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಭಗವಾ ತಂ ವಿಹಾರಂ ನೇತ್ವಾ ಕಮ್ಮಟ್ಠಾನಂ ಆಚಿಕ್ಖಿ। ಸೋ ಪಠಮಂ ಅಟ್ಠ ಸಮಾಪತ್ತಿಯೋ, ಪಞ್ಚ ಚ ಅಭಿಞ್ಞಾಯೋ ನಿಬ್ಬತ್ತೇತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ಛಳಭಿಞ್ಞೋ ಅಹೋಸಿ। ತಂ ಸಕ್ಕಾದಯೋ ದೇವಾ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋ ಚ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಮಸ್ಸಿಂಸು। ತೇನ ವುತ್ತಂ –

    Satthā tassa samīpaṃ patvā ‘‘ayaṃ attano kusalamūlasañcoditaṃ upagataṃ maṃ sārajjamāno jātiyā kammassa ca nihīnatāya sammukhībhāvampi lajjati, handassa vesārajjaṃ uppādessāmī’’ti karavīkarutamañjunā sakalanagaraninnādavara-gambhīrena brahmassarena ‘‘sunītā’’ti ālapitvā ‘‘kiṃ imāya dukkhajīvikāya pabbajituṃ sakkhissatī’’ti āha. Sunīto tena satthu vacanena amatena viya abhisitto uḷāraṃ pītisomanassaṃ paṭisaṃvedento ‘‘bhagavā, sace mādisāpi idha pabbajjaṃ labhanti, kasmāhaṃ na pabbajissāmi, pabbājetha maṃ bhagavā’’ti āha . Satthā ‘‘ehi, bhikkhū’’ti āha. So tāvadeva ehibhikkhubhāvena pabbajjaṃ upasampadañca labhitvā iddhimayapattacīvaradharo vassasaṭṭhikatthero viya hutvā satthu santike aṭṭhāsi. Bhagavā taṃ vihāraṃ netvā kammaṭṭhānaṃ ācikkhi. So paṭhamaṃ aṭṭha samāpattiyo, pañca ca abhiññāyo nibbattetvā vipassanaṃ vaḍḍhetvā chaḷabhiñño ahosi. Taṃ sakkādayo devā brahmāno ca upasaṅkamitvā namassiṃsu. Tena vuttaṃ –

    ‘‘ತಾ ದೇವತಾ ಸತ್ತಸತಾ ಉಳಾರಾ, ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಇನ್ದೋ ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ।

    ‘‘Tā devatā sattasatā uḷārā, brahmā ca indo upasaṅkamitvā;

    ಆಜಾನೀಯಂ ಜಾತಿಜರಾಭಿಭೂತಂ, ಸುನೀತಂ ನಮಸ್ಸನ್ತಿ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಾ’’ತಿಆದಿ॥

    Ājānīyaṃ jātijarābhibhūtaṃ, sunītaṃ namassanti pasannacittā’’tiādi.

    ಭಗವಾ ತಂಯೇವ ದೇವಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತಂ ದಿಸ್ವಾ ಸಿತಂ ಕತ್ವಾ ಪಸಂಸನ್ತೋ ‘‘ತಪೇನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನಾ’’ತಿ ಗಾಥಾಯ ಧಮ್ಮಂ ದೇಸೇಸಿ। ಅಥ ನಂ ಸಮ್ಬಹುಲಾ ಭಿಕ್ಖೂ ಸೀಹನಾದಂ ನದಾಪೇತುಕಾಮಾ, ‘‘ಆವುಸೋ ಸುನೀತ, ಕಸ್ಮಾ ಕುಲಾ ತ್ವಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಕಥಂ ವಾ ಪಬ್ಬಜಿತೋ, ಕಥಞ್ಚ ಸಚ್ಚಾನಿ ಪಟಿವಿಜ್ಝೀ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ಸೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಪಕಾಸೇನ್ತೋ –

    Bhagavā taṃyeva devasaṅghapurakkhataṃ disvā sitaṃ katvā pasaṃsanto ‘‘tapena brahmacariyenā’’ti gāthāya dhammaṃ desesi. Atha naṃ sambahulā bhikkhū sīhanādaṃ nadāpetukāmā, ‘‘āvuso sunīta, kasmā kulā tvaṃ pabbajito, kathaṃ vā pabbajito, kathañca saccāni paṭivijjhī’’ti pucchiṃsu. So taṃ sabbaṃ pakāsento –

    ೬೨೦.

    620.

    ‘‘ನೀಚೇ ಕುಲಮ್ಹಿ ಜಾತೋಹಂ, ದಲಿದ್ದೋ ಅಪ್ಪಭೋಜನೋ।

    ‘‘Nīce kulamhi jātohaṃ, daliddo appabhojano;

    ಹೀನಕಮ್ಮಂ ಮಮಂ ಆಸಿ, ಅಹೋಸಿಂ ಪುಪ್ಫಛಡ್ಡಕೋ॥

    Hīnakammaṃ mamaṃ āsi, ahosiṃ pupphachaḍḍako.

    ೬೨೧.

    621.

    ‘‘ಜಿಗುಚ್ಛಿತೋ ಮನುಸ್ಸಾನಂ, ಪರಿಭೂತೋ ಚ ವಮ್ಭಿತೋ।

    ‘‘Jigucchito manussānaṃ, paribhūto ca vambhito;

    ನೀಚಂ ಮನಂ ಕರಿತ್ವಾನ, ವನ್ದಿಸ್ಸಂ ಬಹುಕಂ ಜನಂ॥

    Nīcaṃ manaṃ karitvāna, vandissaṃ bahukaṃ janaṃ.

    ೬೨೨.

    622.

    ‘‘ಅಥದ್ದಸಾಸಿಂ ಸಮ್ಬುದ್ಧಂ, ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತಂ।

    ‘‘Athaddasāsiṃ sambuddhaṃ, bhikkhusaṅghapurakkhataṃ;

    ಪವಿಸನ್ತಂ ಮಹಾವೀರಂ, ಮಗಧಾನಂ ಪುರುತ್ತಮಂ॥

    Pavisantaṃ mahāvīraṃ, magadhānaṃ puruttamaṃ.

    ೬೨೩.

    623.

    ‘‘ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾನ ಬ್ಯಾಭಙ್ಗಿಂ, ವನ್ದಿತುಂ ಉಪಸಙ್ಕಮಿಂ।

    ‘‘Nikkhipitvāna byābhaṅgiṃ, vandituṃ upasaṅkamiṃ;

    ಮಮೇವ ಅನುಕಮ್ಪಾಯ, ಅಟ್ಠಾಸಿ ಪುರಿಸುತ್ತಮೋ॥

    Mameva anukampāya, aṭṭhāsi purisuttamo.

    ೬೨೪.

    624.

    ‘‘ವನ್ದಿತ್ವಾ ಸತ್ಥುನೋ ಪಾದೇ, ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತೋ ತದಾ।

    ‘‘Vanditvā satthuno pāde, ekamantaṃ ṭhito tadā;

    ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಹಮಾಯಾಚಿಂ, ಸಬ್ಬಸತ್ತಾನಮುತ್ತಮಂ॥

    Pabbajjaṃ ahamāyāciṃ, sabbasattānamuttamaṃ.

    ೬೨೫.

    625.

    ‘‘ತತೋ ಕಾರುಣಿಕೋ ಸತ್ಥಾ, ಸಬ್ಬಲೋಕಾನುಕಮ್ಪಕೋ।

    ‘‘Tato kāruṇiko satthā, sabbalokānukampako;

    ‘ಏಹಿ ಭಿಕ್ಖೂ’ತಿ ಮಂ ಆಹ, ಸಾ ಮೇ ಆಸೂಪಸಮ್ಪದಾ॥

    ‘Ehi bhikkhū’ti maṃ āha, sā me āsūpasampadā.

    ೬೨೬. ‘‘ಸೋಹಂ ಏಕೋ ಅರಞ್ಞಸ್ಮಿಂ, ವಿಹರನ್ತೋ ಅತನ್ದಿತೋ।

    626. ‘‘Sohaṃ eko araññasmiṃ, viharanto atandito.

    ಅಕಾಸಿಂ ಸತ್ಥು ವಚನಂ, ಯಥಾ ಮಂ ಓವದೀ ಜಿನೋ॥

    Akāsiṃ satthu vacanaṃ, yathā maṃ ovadī jino.

    ೬೨೭.

    627.

    ‘‘ರತ್ತಿಯಾ ಪಠಮಂ ಯಾಮಂ, ಪುಬ್ಬಜಾತಿಮನುಸ್ಸರಿಂ।

    ‘‘Rattiyā paṭhamaṃ yāmaṃ, pubbajātimanussariṃ;

    ರತ್ತಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮಂ ಯಾಮಂ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಂ ವಿಸೋಧಯಿಂ।

    Rattiyā majjhimaṃ yāmaṃ, dibbacakkhuṃ visodhayiṃ;

    ರತ್ತಿಯಾ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ, ತಮೋಖನ್ಧಂ ಪದಾಲಯಿಂ॥

    Rattiyā pacchime yāme, tamokhandhaṃ padālayiṃ.

    ೬೨೮.

    628.

    ‘‘ತತೋ ರತ್ಯಾವಿವಸಾನೇ, ಸೂರಿಯುಗ್ಗಮನಂ ಪತಿ। (ಜಾ॰ ೧.೧೧.೭೯)।

    ‘‘Tato ratyāvivasāne, sūriyuggamanaṃ pati; (Jā. 1.11.79);

    ಇನ್ದೋ ಬ್ರಹ್ಮಾ ಚ ಆಗನ್ತ್ವಾ, ಮಂ ನಮಸ್ಸಿಂಸು ಪಞ್ಜಲೀ॥

    Indo brahmā ca āgantvā, maṃ namassiṃsu pañjalī.

    ೬೨೯.

    629.

    ‘‘ನಮೋ ತೇ ಪುರಿಸಾಜಞ್ಞ, ನಮೋ ತೇ ಪುರಿಸುತ್ತಮ।

    ‘‘Namo te purisājañña, namo te purisuttama;

    ಯಸ್ಸ ತೇ ಆಸವಾ ಖೀಣಾ, ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯೋಸಿ ಮಾರಿಸ॥

    Yassa te āsavā khīṇā, dakkhiṇeyyosi mārisa.

    ೬೩೦.

    630.

    ‘‘ತತೋ ದಿಸ್ವಾನ ಮಂ ಸತ್ಥಾ, ದೇವಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತಂ।

    ‘‘Tato disvāna maṃ satthā, devasaṅghapurakkhataṃ;

    ಸಿತಂ ಪಾತುಕರಿತ್ವಾನ, ಇಮಮತ್ಥಂ ಅಭಾಸಥ॥

    Sitaṃ pātukaritvāna, imamatthaṃ abhāsatha.

    ೬೩೧.

    631.

    ‘‘ತಪೇನ ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನ, ಸಂಯಮೇನ ದಮೇನ ಚ।

    ‘‘Tapena brahmacariyena, saṃyamena damena ca;

    ಏತೇನ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹೋತಿ, ಏತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮುತ್ತಮ’’ನ್ತಿ॥ –

    Etena brāhmaṇo hoti, etaṃ brāhmaṇamuttama’’nti. –

    ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ಸೀಹನಾದಂ ನದಿ।

    Imāhi gāthāhi sīhanādaṃ nadi.

    ತತ್ಥ ನೀಚೇತಿ ಲಾಮಕೇ ಸಬ್ಬನಿಹೀನೇ। ಉಚ್ಚನೀಚಭಾವೋ ಹಿ ನಾಮ ಸತ್ತಾನಂ ಉಪಾದಾಯುಪಾದಾಯ, ಅಯಂ ಪನ ಸಬ್ಬನಿಹೀನೇ ಪುಕ್ಕುಸಕುಲೇ ಉಪ್ಪನ್ನತಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ನೀಚೇ ಕುಲಮ್ಹಿ ಜಾತೋ’’ತಿ ಆಹ। ತೇನ ವುತ್ತಂ – ‘‘ನೀಚೇತಿ ಲಾಮಕೇ ಸಬ್ಬನಿಹೀನೇ’’ತಿ। ದಲಿದ್ದೋತಿ ದುಗ್ಗತೋ, ದಲಿದ್ದಾಪಿ ಕೇಚಿ ಕದಾಚಿ ಘಾಸಚ್ಛಾದನಸ್ಸ ಲಾಭಿನೋ, ಅಕಸಿರವುತ್ತಿನೋ ಹೋನ್ತಿ, ಅಹಂ ಪನ ಸಬ್ಬಕಾಲಂ ಕಸಿರವುತ್ತಿತಾಯ ಹೀನೋ ಉದ್ಧನಂ ಉಪಟ್ಠಪಿತಉಕ್ಖಲಿಕೋ ದಸ್ಸನಯುತ್ತಂ ಥೇವಕಮ್ಪಿ ಅಪಸ್ಸಿಂ ಯೇವಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಅಪ್ಪಭೋಜನೋ’’ತಿ ಆಹ। ನೀಚಕುಲಿಕಾ ದಲಿದ್ದಾಪಿ ಕೇಚಿ ಅನೀಚಕಮ್ಮಾಜೀವಾ ಹೋನ್ತಿ, ಮಯ್ಹಂ ಪನ ನ ತಥಾತಿ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ಆಹ ‘‘ಹೀನಕಮ್ಮಂ ಮಮಂ ಆಸೀ’’ತಿ। ಕೀದಿಸನ್ತಿ ಚೇ? ಅಹೋಸಿಂ ಪುಪ್ಫಛಡ್ಡಕೋ, ಹತ್ಥವಿಕಲಸ್ಸ ಹತ್ಥವಾತಿ ವಿಯ ಉಪಚಾರವಸೇನಾಯಂ ಇಮಸ್ಸ ಸಮಞ್ಞಾ ಅಹೋಸಿ ಯದಿದಂ ‘‘ಪುಪ್ಫಛಡ್ಡಕೋ’’ತಿ। ಮಿಲಾತಪುಪ್ಫಸನ್ಥರವಣ್ಣತಾಯ ವಾ ಉಕ್ಕಾರಭೂಮಿಯಾ ಏವಂ ವುತ್ತೋ।

    Tattha nīceti lāmake sabbanihīne. Uccanīcabhāvo hi nāma sattānaṃ upādāyupādāya, ayaṃ pana sabbanihīne pukkusakule uppannataṃ dassento ‘‘nīce kulamhi jāto’’ti āha. Tena vuttaṃ – ‘‘nīceti lāmake sabbanihīne’’ti. Daliddoti duggato, daliddāpi keci kadāci ghāsacchādanassa lābhino, akasiravuttino honti, ahaṃ pana sabbakālaṃ kasiravuttitāya hīno uddhanaṃ upaṭṭhapitaukkhaliko dassanayuttaṃ thevakampi apassiṃ yevāti dassento ‘‘appabhojano’’ti āha. Nīcakulikā daliddāpi keci anīcakammājīvā honti, mayhaṃ pana na tathāti dassento āha ‘‘hīnakammaṃ mamaṃ āsī’’ti. Kīdisanti ce? Ahosiṃ pupphachaḍḍako, hatthavikalassa hatthavāti viya upacāravasenāyaṃ imassa samaññā ahosi yadidaṃ ‘‘pupphachaḍḍako’’ti. Milātapupphasantharavaṇṇatāya vā ukkārabhūmiyā evaṃ vutto.

    ಜಿಗುಚ್ಛಿತೋತಿ ಜಾತಿಯಾ ಚೇವ ಕಮ್ಮುನಾ ಚ ಹೀಳಿತೋ। ಮನುಸ್ಸಾನನ್ತಿ ಮನುಸ್ಸೇಹಿ। ಪರಿಭೂತೋತಿ ಅವಞ್ಞಾತೋ। ವಮ್ಭಿತೋತಿ ಖುಂಸಿತೋ। ನೀಚಂ ಮನಂ ಕರಿತ್ವಾನಾತಿ ಅಞ್ಞೇ ಮನುಸ್ಸೇ ಸಿನೇರುಂ ವಿಯ ಉಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತೇಸಂ ಪಾದಪಂಸುತೋಪಿ ಅತ್ತಾನಂ ನಿಹೀನಂ ಕತ್ವಾ ಪವತ್ತಿಯಾ ನೀಚಂ ನಿಹೀನಂ ಮನಂ ಕತ್ವಾ। ವನ್ದಿಸ್ಸಂ ಬಹುಕಂ ಜನನ್ತಿ ಪುಥುಮಹಾಜನಂ ದಿಟ್ಠದಿಟ್ಠಕಾಲೇ ವನ್ದಿಂ ಸಿರಸಿ ಅಞ್ಜಲಿಂ ಕರೋನ್ತೋ ಪಣಾಮಿಂ।

    Jigucchitoti jātiyā ceva kammunā ca hīḷito. Manussānanti manussehi. Paribhūtoti avaññāto. Vambhitoti khuṃsito. Nīcaṃ manaṃ karitvānāti aññe manusse sineruṃ viya ukkhipitvā tesaṃ pādapaṃsutopi attānaṃ nihīnaṃ katvā pavattiyā nīcaṃ nihīnaṃ manaṃ katvā. Vandissaṃbahukaṃ jananti puthumahājanaṃ diṭṭhadiṭṭhakāle vandiṃ sirasi añjaliṃ karonto paṇāmiṃ.

    ಅಥಾತಿ ಅಧಿಕಾರನ್ತರದೀಪನೇ ನಿಪಾತೋ। ಅದ್ದಸಾಸಿನ್ತಿ ಅದ್ದಕ್ಖಿಂ। ಮಗಧಾನನ್ತಿ ಮಗಧಾ ನಾಮ ಜಾನಪದಿನೋ ರಾಜಕುಮಾರಾ, ತೇಸಂ ನಿವಾಸೋ ಏಕೋಪಿ ಜನಪದೋ ರುಳ್ಹಿಯಾ ‘‘ಮಗಧಾನ’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೋ, ಮಗಧಜನಪದಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಪುರುತ್ತಮನ್ತಿ ಉತ್ತಮಂ ನಗರಂ।

    Athāti adhikārantaradīpane nipāto. Addasāsinti addakkhiṃ. Magadhānanti magadhā nāma jānapadino rājakumārā, tesaṃ nivāso ekopi janapado ruḷhiyā ‘‘magadhāna’’nti vutto, magadhajanapadassāti attho. Puruttamanti uttamaṃ nagaraṃ.

    ಬ್ಯಾಭಙ್ಗಿನ್ತಿ ಕಾಜಂ। ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಹಮಾಯಾಚಿನ್ತಿ, ‘‘ಸುನೀತ, ಪಬ್ಬಜಿತುಂ ಸಕ್ಖಿಸ್ಸಸೀ’’ತಿ ಸತ್ಥಾರಾ ಓಕಾಸೇ ಕತೇ ಅಹಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಅಯಾಚಿಂ। ಆಸೂಪಸಮ್ಪದಾತಿ ‘‘ಏಹಿ, ಭಿಕ್ಖೂ’’ತಿ ಸತ್ಥು ವಚನಮತ್ತೇನ ಆಸಿ ಉಪಸಮ್ಪದಾ। ಯಥಾ ಮಂ ಓವದೀತಿ ‘‘ಏವಂ ಸಮಥಪುಬ್ಬಙ್ಗಮಂ ವಿಪಸ್ಸನಂ ಭಾವೇಹೀ’’ತಿ ಯಥಾ ಮಂ ಓವದಿ, ತಥಾ ಸತ್ಥುನೋ ವಚನಂ ಅಕಾಸಿಂ ಪಟಿಪಜ್ಜಿಂ। ರತ್ತಿಯಾತಿಆದಿ ತಸ್ಸಾ ಪಟಿಪತ್ತಿಯಾ ರಸದಸ್ಸನಂ। ತತ್ಥ ಪುಬ್ಬೇನಿವಾಸಞಾಣಂ ಅನಾಗತಂಸಞಾಣಞ್ಚ ಬಹುಕಿಚ್ಚನ್ತಿ ‘‘ಪಠಮಂ ಯಾಮಂ ಮಜ್ಝಿಮಂ ಯಾಮ’’ನ್ತಿ ಅಚ್ಚನ್ತಸಂಯೋಗವಸೇನ ಉಪಯೋಗವಚನಂ ವುತ್ತಂ। ನ ತಥಾ ಆಸವಕ್ಖಯಞಾಣಂ ಏಕಾಭಿಸಮಯವಸೇನ ಪವತ್ತನತೋತಿ ‘‘ಪಚ್ಛಿಮೇ ಯಾಮೇ’’ತಿ ಭುಮ್ಮವಸೇನ ವುತ್ತನ್ತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಇನ್ದೋತಿ ಸಕ್ಕೋ ದೇವರಾಜಾ। ಬ್ರಹ್ಮಾತಿ ಮಹಾಬ್ರಹ್ಮಾ। ಇನ್ದಬ್ರಹ್ಮಗ್ಗಹಣೇನ ಅಞ್ಞೇಸಂ ಕಾಮದೇವಾನಂ ಬ್ರಹ್ಮೂನಞ್ಚ ಆಗಮನಂ ವುತ್ತಮೇವಾತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ। ಉಕ್ಕಟ್ಠನಿದ್ದೇಸೋ ಹೇಸ ಯಥಾ ‘‘ರಾಜಾ ಆಗತೋ’’ತಿ। ನಮಸ್ಸಿಂಸೂತಿ ಕಾಯೇನ ವಾಚಾಯ ಚ ನಮಕ್ಕಾರಂ ಅಕಂಸು।

    Byābhaṅginti kājaṃ. Pabbajjaṃ ahamāyācinti, ‘‘sunīta, pabbajituṃ sakkhissasī’’ti satthārā okāse kate ahaṃ pabbajjaṃ ayāciṃ. Āsūpasampadāti ‘‘ehi, bhikkhū’’ti satthu vacanamattena āsi upasampadā. Yathā maṃ ovadīti ‘‘evaṃ samathapubbaṅgamaṃ vipassanaṃ bhāvehī’’ti yathā maṃ ovadi, tathā satthuno vacanaṃ akāsiṃ paṭipajjiṃ. Rattiyātiādi tassā paṭipattiyā rasadassanaṃ. Tattha pubbenivāsañāṇaṃ anāgataṃsañāṇañca bahukiccanti ‘‘paṭhamaṃ yāmaṃmajjhimaṃ yāma’’nti accantasaṃyogavasena upayogavacanaṃ vuttaṃ. Na tathā āsavakkhayañāṇaṃ ekābhisamayavasena pavattanatoti ‘‘pacchime yāme’’ti bhummavasena vuttanti daṭṭhabbaṃ. Indoti sakko devarājā. Brahmāti mahābrahmā. Indabrahmaggahaṇena aññesaṃ kāmadevānaṃ brahmūnañca āgamanaṃ vuttamevāti daṭṭhabbaṃ. Ukkaṭṭhaniddeso hesa yathā ‘‘rājā āgato’’ti. Namassiṃsūti kāyena vācāya ca namakkāraṃ akaṃsu.

    ತತ್ಥ ಕಾಯೇನ ಕತಂ ನಮಕ್ಕಾರಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪಞ್ಜಲೀ’’ತಿ ವತ್ವಾ ವಾಚಾಯ ಕತಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ನಮೋ ತೇ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ದೇವಸಙ್ಘಪುರಕ್ಖತನ್ತಿ ದೇವಗ್ಗಹಣೇನ ಉಪಪತ್ತಿದೇವಭಾವತೋ ಬ್ರಹ್ಮಾನೋಪಿ ಗಹಿತಾ। ಸಿತಂ ಪಾತುಕರಿತ್ವಾನಾತಿ ಅತ್ತನೋ ಓವಾದಸ್ಸ ಮಹಪ್ಫಲತಂ ದೇವಬ್ರಹ್ಮೂನಞ್ಚ ಗುಣಸಮ್ಪತ್ತಿಂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸತ್ಥಾ ಸಿತಂ ಪಾತ್ವಾಕಾಸಿ। ಪಾತುಕರೋನ್ತೋ ಚ ನ ಅಞ್ಞೇ ವಿಯ ದನ್ತೇ ವಿದಂಸೇತಿ, ಮುಖಾಧಾನಂ ಪನ ಥೋಕಂ ವಿವರತಿ, ತತ್ತಕೇನ ಚ ಅಭಿಭೂತದಿಬ್ಬಫಲಿಕಮುತ್ತರಸ್ಮಿಯೋ ಅವಹಸಿತತಾರಕಾಸಸಿಮರೀಚಿಯೋ ಸುಸುಕ್ಕದಾಠಸಮ್ಭವಾ ಘನರಸ್ಮಿಯೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ತಿಕ್ಖತ್ತುಂ ಸತ್ಥು ಮುಖಂ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕರೋನ್ತಿ, ತಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಚ್ಛತೋ ಗಚ್ಛನ್ತಾಪಿ ಸತ್ಥಾ ಸಿತಂ ಪಾತ್ವಾಕಾಸೀತಿ ಸಞ್ಜಾನನ್ತಿ।

    Tattha kāyena kataṃ namakkāraṃ dassento ‘‘pañjalī’’ti vatvā vācāya kataṃ dassetuṃ ‘‘namo te’’tiādi vuttaṃ. Devasaṅghapurakkhatanti devaggahaṇena upapattidevabhāvato brahmānopi gahitā. Sitaṃ pātukaritvānāti attano ovādassa mahapphalataṃ devabrahmūnañca guṇasampattiṃ nissāya satthā sitaṃ pātvākāsi. Pātukaronto ca na aññe viya dante vidaṃseti, mukhādhānaṃ pana thokaṃ vivarati, tattakena ca abhibhūtadibbaphalikamuttarasmiyo avahasitatārakāsasimarīciyo susukkadāṭhasambhavā ghanarasmiyo nikkhamitvā tikkhattuṃ satthu mukhaṃ padakkhiṇaṃ karonti, taṃ disvā pacchato gacchantāpi satthā sitaṃ pātvākāsīti sañjānanti.

    ತಪೇನಾತಿ ಇನ್ದ್ರಿಯಸಂವರೇನ, ‘‘ಧುತಧಮ್ಮಸಮಾದಾನೇನಾ’’ತಿ ಕೇಚಿ। ಸಂಯಮೇನಾತಿ ಸೀಲೇನ। ದಮೇನಾತಿ ಪಞ್ಞಾಯ। ಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯೇನಾತಿ ಅವಸಿಟ್ಠಸೇಟ್ಠಚರಿಯಾಯ। ಏತೇನಾತಿ ಯಥಾವುತ್ತೇನ ತಪಾದಿನಾ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಹೋತಿ ಬಾಹಿತಪಾಪಭಾವತೋ। ಏತನ್ತಿ ತಪಾದಿ ಯಥಾವುತ್ತಂ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣಮುತ್ತಮನ್ತಿ ಉತ್ತಮಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ವಾ ಉತ್ತಮಂ ಸಬ್ಬಸೇಟ್ಠಂ, ಅಹೂತಿ ವಚನಸೇಸೋ। ಬ್ರಾಹ್ಮಣನ್ತಿ ವಾ ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞಮಾಹ, ಏವಂ ಉತ್ತಮಂ ಬ್ರಹ್ಮಞ್ಞಂ, ನ ಜಚ್ಚಾದೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ನ ಹಿ ಜಾತಿಕುಲಪದೇಸಗೋತ್ತಸಮ್ಪತ್ತಿಆದಯೋ ಅರಿಯಭಾವಸ್ಸ ಕಾರಣಂ, ಅಧಿಸೀಲಸಿಕ್ಖಾದಯೋ ಏವ ಪನ ಕಾರಣಂ। ತೇನಾಹ –

    Tapenāti indriyasaṃvarena, ‘‘dhutadhammasamādānenā’’ti keci. Saṃyamenāti sīlena. Damenāti paññāya. Brahmacariyenāti avasiṭṭhaseṭṭhacariyāya. Etenāti yathāvuttena tapādinā. Brāhmaṇo hoti bāhitapāpabhāvato. Etanti tapādi yathāvuttaṃ. Brāhmaṇamuttamanti uttamaṃ brāhmaṇaṃ, brāhmaṇesu vā uttamaṃ sabbaseṭṭhaṃ, ahūti vacanaseso. Brāhmaṇanti vā brahmaññamāha, evaṃ uttamaṃ brahmaññaṃ, na jaccādīti adhippāyo. Na hi jātikulapadesagottasampattiādayo ariyabhāvassa kāraṇaṃ, adhisīlasikkhādayo eva pana kāraṇaṃ. Tenāha –

    ‘‘ಯಥಾ ಸಙ್ಕಾರಠಾನಸ್ಮಿಂ, ಉಜ್ಝಿತಸ್ಮಿಂ ಮಹಾಪಥೇ।

    ‘‘Yathā saṅkāraṭhānasmiṃ, ujjhitasmiṃ mahāpathe;

    ಪದುಮಂ ತತ್ಥ ಜಾಯೇಥ, ಸುಚಿಗನ್ಧಂ ಮನೋರಮಂ॥

    Padumaṃ tattha jāyetha, sucigandhaṃ manoramaṃ.

    ‘‘ಏವಂ ಸಙ್ಕಾರಭೂತೇಸು, ಅನ್ಧಭೂತೇ ಪುಥುಜ್ಜನೇ।

    ‘‘Evaṃ saṅkārabhūtesu, andhabhūte puthujjane;

    ಅತಿರೋಚತಿ ಪಞ್ಞಾಯ, ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸಾವಕೋ’’ತಿ॥ (ಧ॰ ಪ॰ ೫೮-೫೯)।

    Atirocati paññāya, sammāsambuddhasāvako’’ti. (dha. pa. 58-59);

    ಏವಂ ಥೇರೋ ತೇಹಿ ಭಿಕ್ಖೂಹಿ ಪುಚ್ಛಿತಮತ್ಥಂ ಇಮಾಹಿ ಗಾಥಾಹಿ ವಿಸ್ಸಜ್ಜೇನ್ತೋ ಸೀಹನಾದಂ ನದೀತಿ।

    Evaṃ thero tehi bhikkhūhi pucchitamatthaṃ imāhi gāthāhi vissajjento sīhanādaṃ nadīti.

    ಸುನೀತತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Sunītattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.

    ದ್ವಾದಸಕನಿಪಾತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।

    Dvādasakanipātavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೨. ಸುನೀತತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 2. Sunītattheragāthā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact