| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಥೇರಗಾಥಾ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Theragāthā-aṭṭhakathā |
೮. ಸುರಾಧತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ
8. Surādhattheragāthāvaṇṇanā
ಖೀಣಾ ಹಿ ಮಯ್ಹಂ ಜಾತೀತಿಆದಿಕಾ ಆಯಸ್ಮತೋ ಸುರಾಧತ್ಥೇರಸ್ಸ ಗಾಥಾ। ಕಾ ಉಪ್ಪತ್ತಿ? ಅಯಮ್ಪಿ ಪುರಿಮಬುದ್ಧೇಸು ಕತಾಧಿಕಾರೋ ತತ್ಥ ತತ್ಥ ಭವೇ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಉಪಚಿನನ್ತೋ ಸಿಖಿಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಕಾಲೇ ಕುಲಗೇಹೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ವಿಞ್ಞುತಂ ಪತ್ತೋ ಏಕದಿವಸಂ ಸತ್ಥಾರಂ ದಿಸ್ವಾ ಪಸನ್ನಮಾನಸೋ ಮಾತುಲುಙ್ಗಫಲಂ ಅದಾಸಿ। ಸೋ ತೇನ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮೇನ ದೇವಲೋಕೇ ನಿಬ್ಬತ್ತಿತ್ವಾ ಅಪರಾಪರಂ ಪುಞ್ಞಾನಿ ಕತ್ವಾ ಸುಗತೀಸುಯೇವ ಸಂಸರನ್ತೋ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಬುದ್ಧುಪ್ಪಾದೇ ಅನನ್ತರಂ ವುತ್ತಸ್ಸ ರಾಧತ್ಥೇರಸ್ಸ ಕನಿಟ್ಠೋ ಹುತ್ವಾ ನಿಬ್ಬತ್ತಿ, ಸುರಾಧೋತಿಸ್ಸ ನಾಮಂ ಅಹೋಸಿ। ಸೋ ಜೇಟ್ಠಭಾತರಿ ರಾಧೇ ಪಬ್ಬಜಿತೇ ಸಯಮ್ಪಿ ಪಬ್ಬಜಿತ್ವಾ ವಿಪಸ್ಸನಾಯ ಕಮ್ಮಂ ಕರೋನ್ತೋ ನಚಿರಸ್ಸೇವ ಅರಹತ್ತಂ ಪಾಪುಣಿ। ತೇನ ವುತ್ತಂ ಅಪದಾನೇ (ಅಪ॰ ಥೇರ ೨.೫೧.೬೮-೭೨) –
Khīṇāhi mayhaṃ jātītiādikā āyasmato surādhattherassa gāthā. Kā uppatti? Ayampi purimabuddhesu katādhikāro tattha tattha bhave puññāni upacinanto sikhissa bhagavato kāle kulagehe nibbattitvā viññutaṃ patto ekadivasaṃ satthāraṃ disvā pasannamānaso mātuluṅgaphalaṃ adāsi. So tena puññakammena devaloke nibbattitvā aparāparaṃ puññāni katvā sugatīsuyeva saṃsaranto imasmiṃ buddhuppāde anantaraṃ vuttassa rādhattherassa kaniṭṭho hutvā nibbatti, surādhotissa nāmaṃ ahosi. So jeṭṭhabhātari rādhe pabbajite sayampi pabbajitvā vipassanāya kammaṃ karonto nacirasseva arahattaṃ pāpuṇi. Tena vuttaṃ apadāne (apa. thera 2.51.68-72) –
‘‘ಕಣಿಕಾರಂವ ಜಲಿತಂ, ಪುಣ್ಣಮಾಯೇವ ಚನ್ದಿಮಂ।
‘‘Kaṇikāraṃva jalitaṃ, puṇṇamāyeva candimaṃ;
ಜಲನ್ತಂ ದೀಪರುಕ್ಖಂವ, ಅದ್ದಸಂ ಲೋಕನಾಯಕಂ॥
Jalantaṃ dīparukkhaṃva, addasaṃ lokanāyakaṃ.
‘‘ಮಾತುಲುಙ್ಗಫಲಂ ಗಯ್ಹ, ಅದಾಸಿಂ ಸತ್ಥುನೋ ಅಹಂ।
‘‘Mātuluṅgaphalaṃ gayha, adāsiṃ satthuno ahaṃ;
ದಕ್ಖಿಣೇಯ್ಯಸ್ಸ ವೀರಸ್ಸ, ಪಸನ್ನೋ ಸೇಹಿ ಪಾಣಿಭಿ॥
Dakkhiṇeyyassa vīrassa, pasanno sehi pāṇibhi.
‘‘ಏಕತಿಂಸೇ ಇತೋ ಕಪ್ಪೇ, ಯಂ ಫಲಂ ಅದದಿಂ ತದಾ।
‘‘Ekatiṃse ito kappe, yaṃ phalaṃ adadiṃ tadā;
ದುಗ್ಗತಿಂ ನಾಭಿಜಾನಾಮಿ, ಫಲದಾನಸ್ಸಿದಂ ಫಲಂ॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, phaladānassidaṃ phalaṃ.
‘‘ಕಿಲೇಸಾ ಝಾಪಿತಾ ಮಯ್ಹಂ…ಪೇ॰… ಕತಂ ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನ’’ನ್ತಿ॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… kataṃ buddhassa sāsana’’nti.
ಅರಹತ್ತಂ ಪನ ಪತ್ವಾ ಸಾಸನಸ್ಸ ನಿಯ್ಯಾನಿಕಭಾವದಸ್ಸನತ್ಥಂ ಅಞ್ಞಂ ಬ್ಯಾಕರೋನ್ತೋ ‘‘ಖೀಣಾ ಹೀ ಮಯ್ಹ’’ನ್ತಿಆದಿನಾ ಗಾಥಾದ್ವಯಮಾಹ।
Arahattaṃ pana patvā sāsanassa niyyānikabhāvadassanatthaṃ aññaṃ byākaronto ‘‘khīṇā hī mayha’’ntiādinā gāthādvayamāha.
೧೩೫-೬. ತತ್ಥ ಖೀಣಾತಿ ಖಯಂ ಪರಿಯೋಸಾನಂ ಗತಾ। ಜಾತೀತಿ ಭವೋ ಭವನಿಬ್ಬತ್ತಿ ವಾ। ವುಸಿತಂ ಜಿನಸಾಸನನ್ತಿ ಜಿನಸ್ಸ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ಸಾಸನಂ ಮಗ್ಗಬ್ರಹ್ಮಚರಿಯಂ ವುಟ್ಠಂ ಪರಿವುಟ್ಠಂ। ಪಹೀನೋ ಜಾಲಸಙ್ಖಾತೋತಿ ಸತ್ತಸನ್ತಾನಸ್ಸ ಓತ್ಥರಣತೋ ನಿಸ್ಸರಿತುಂ ಅಪ್ಪದಾನತೋ ಚ ‘‘ಜಾಲಸಙ್ಖಾತೋ’’ತಿ ಚ ಲದ್ಧನಾಮಾ ದಿಟ್ಠಿ ಅವಿಜ್ಜಾ ಚ ಪಹೀನಾ ಮಗ್ಗೇನ ಸಮುಚ್ಛಿನ್ನಾ। ಭವನೇತ್ತಿ ಸಮೂಹತಾತಿ ಕಾಮಭವಾದಿಕಸ್ಸ ಭವಸ್ಸ ನಯನತೋ ಪವತ್ತನತೋ ಭವನೇತ್ತಿಸಞ್ಞಿತಾ ತಣ್ಹಾ ಸಮುಗ್ಘಾಟಿತಾ। ಯಸ್ಸತ್ಥಾಯ ಪಬ್ಬಜಿತೋತಿ ಯಸ್ಸ ಅತ್ಥಾಯ ಯದತ್ಥಂ ಅಹಂ ಅಗಾರಸ್ಮಾ ಗೇಹತೋ ಅನಗಾರಿಯಂ ಪಬ್ಬಜ್ಜಂ ಪಬ್ಬಜಿತೋ ಉಪಗತೋ। ಸೋ ಸಬ್ಬೇಸಂ ಓರಮ್ಭಾಗಿಯುದ್ಧಮ್ಭಾಗಿಯಪ್ಪಭೇದಾನಂ ಸಂಯೋಜನಾನಂ ಬನ್ಧನಾನಂ ಖಯಭೂತೋ ಅತ್ಥೋ ನಿಬ್ಬಾನಸಙ್ಖಾತೋ ಪರಮತ್ಥೋ ಅರಹತ್ತಸಙ್ಖಾತೋ ಸದತ್ಥೋ ಚ ಮಯಾ ಅನುಪ್ಪತ್ತೋ ಅಧಿಗತೋತಿ ಅತ್ಥೋ।
135-6. Tattha khīṇāti khayaṃ pariyosānaṃ gatā. Jātīti bhavo bhavanibbatti vā. Vusitaṃ jinasāsananti jinassa sammāsambuddhassa sāsanaṃ maggabrahmacariyaṃ vuṭṭhaṃ parivuṭṭhaṃ. Pahīno jālasaṅkhātoti sattasantānassa ottharaṇato nissarituṃ appadānato ca ‘‘jālasaṅkhāto’’ti ca laddhanāmā diṭṭhi avijjā ca pahīnā maggena samucchinnā. Bhavanetti samūhatāti kāmabhavādikassa bhavassa nayanato pavattanato bhavanettisaññitā taṇhā samugghāṭitā. Yassatthāya pabbajitoti yassa atthāya yadatthaṃ ahaṃ agārasmā gehato anagāriyaṃ pabbajjaṃ pabbajito upagato. So sabbesaṃ orambhāgiyuddhambhāgiyappabhedānaṃ saṃyojanānaṃ bandhanānaṃ khayabhūto attho nibbānasaṅkhāto paramattho arahattasaṅkhāto sadattho ca mayā anuppatto adhigatoti attho.
ಸುರಾಧತ್ಥೇರಗಾಥಾವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Surādhattheragāthāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ಥೇರಗಾಥಾಪಾಳಿ • Theragāthāpāḷi / ೮. ಸುರಾಧತ್ಥೇರಗಾಥಾ • 8. Surādhattheragāthā
