| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / पटिसम्भिदामग्गपाळि • Paṭisambhidāmaggapāḷi |
१. ञाणकथा
1. Ñāṇakathā
१. सुतमयञाणनिद्देसो
1. Sutamayañāṇaniddeso
१. कथं सोतावधाने पञ्ञा सुतमये ञाणं?
1. Kathaṃ sotāvadhāne paññā sutamaye ñāṇaṃ?
‘‘इमे धम्मा अभिञ्ञेय्या’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Ime dhammā abhiññeyyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इमे धम्मा परिञ्ञेय्या’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Ime dhammā pariññeyyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इमे धम्मा पहातब्बा’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Ime dhammā pahātabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इमे धम्मा भावेतब्बा’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Ime dhammā bhāvetabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इमे धम्मा सच्छिकातब्बा’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Ime dhammā sacchikātabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इमे धम्मा हानभागिया’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Ime dhammā hānabhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इमे धम्मा ठितिभागिया’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Ime dhammā ṭhitibhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इमे धम्मा विसेसभागिया’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Ime dhammā visesabhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इमे धम्मा निब्बेधभागिया’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Ime dhammā nibbedhabhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘सब्बे सङ्खारा अनिच्चा’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Sabbe saṅkhārā aniccā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘सब्बे सङ्खारा दुक्खा’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Sabbe saṅkhārā dukkhā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘सब्बे धम्मा अनत्ता’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Sabbe dhammā anattā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इदं दुक्खं अरियसच्च’’न्ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Idaṃ dukkhaṃ ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इदं दुक्खसमुदयं 1 अरियसच्च’’न्ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Idaṃ dukkhasamudayaṃ 2 ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इदं दुक्खनिरोधं 3 अरियसच्च’’न्ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Idaṃ dukkhanirodhaṃ 4 ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
‘‘इदं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा अरियसच्च’’न्ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
‘‘Idaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
२. कथं ‘‘इमे धम्मा अभिञ्ञेय्या’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं?
2. Kathaṃ ‘‘ime dhammā abhiññeyyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?
एको धम्मो अभिञ्ञेय्यो – सब्बे सत्ता आहारट्ठितिका। द्वे धम्मा अभिञ्ञेय्या – द्वे धातुयो। तयो धम्मा अभिञ्ञेय्या – तिस्सो धातुयो। चत्तारो धम्मा अभिञ्ञेय्या – चत्तारि अरियसच्चानि। पञ्च धम्मा अभिञ्ञेय्या – पञ्च विमुत्तायतनानि। छ धम्मा अभिञ्ञेय्या – छ अनुत्तरियानि। सत्त धम्मा अभिञ्ञेय्या – सत्त निद्दसवत्थूनि। अट्ठ धम्मा अभिञ्ञेय्या – अट्ठ अभिभायतनानि। नव धम्मा अभिञ्ञेय्या – नव अनुपुब्बविहारा। दस धम्मा अभिञ्ञेय्या – दस निज्जरवत्थूनि।
Eko dhammo abhiññeyyo – sabbe sattā āhāraṭṭhitikā. Dve dhammā abhiññeyyā – dve dhātuyo. Tayo dhammā abhiññeyyā – tisso dhātuyo. Cattāro dhammā abhiññeyyā – cattāri ariyasaccāni. Pañca dhammā abhiññeyyā – pañca vimuttāyatanāni. Cha dhammā abhiññeyyā – cha anuttariyāni. Satta dhammā abhiññeyyā – satta niddasavatthūni. Aṭṭha dhammā abhiññeyyā – aṭṭha abhibhāyatanāni. Nava dhammā abhiññeyyā – nava anupubbavihārā. Dasa dhammā abhiññeyyā – dasa nijjaravatthūni.
३. ‘‘सब्बं, भिक्खवे, अभिञ्ञेय्यं। किञ्च, भिक्खवे, सब्बं अभिञ्ञेय्यं? चक्खु 5, भिक्खवे, अभिञ्ञेय्यं; रूपा अभिञ्ञेय्या; चक्खुविञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं; चक्खुसम्फस्सो अभिञ्ञेय्यो; यम्पिदं 6 चक्खुसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, तम्पि अभिञ्ञेय्यं। सोतं अभिञ्ञेय्यं; सद्दा अभिञ्ञेय्या…पे॰… घानं अभिञ्ञेय्यं; गन्धा अभिञ्ञेय्या… जिव्हा अभिञ्ञेय्या; रसा अभिञ्ञेय्या… कायो अभिञ्ञेय्यो; फोट्ठब्बा अभिञ्ञेय्या… मनो अभिञ्ञेय्यो; धम्मा अभिञ्ञेय्या; मनोविञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं, मनोसम्फस्सो अभिञ्ञेय्यो; यम्पिदं मनोसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, तम्पि अभिञ्ञेय्यं।’’
3. ‘‘Sabbaṃ, bhikkhave, abhiññeyyaṃ. Kiñca, bhikkhave, sabbaṃ abhiññeyyaṃ? Cakkhu 7, bhikkhave, abhiññeyyaṃ; rūpā abhiññeyyā; cakkhuviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; cakkhusamphasso abhiññeyyo; yampidaṃ 8 cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi abhiññeyyaṃ. Sotaṃ abhiññeyyaṃ; saddā abhiññeyyā…pe… ghānaṃ abhiññeyyaṃ; gandhā abhiññeyyā… jivhā abhiññeyyā; rasā abhiññeyyā… kāyo abhiññeyyo; phoṭṭhabbā abhiññeyyā… mano abhiññeyyo; dhammā abhiññeyyā; manoviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ, manosamphasso abhiññeyyo; yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi abhiññeyyaṃ.’’
रूपं अभिञ्ञेय्यं; वेदना अभिञ्ञेय्या; सञ्ञा अभिञ्ञेय्या; सङ्खारा अभिञ्ञेय्या; विञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं।
Rūpaṃ abhiññeyyaṃ; vedanā abhiññeyyā; saññā abhiññeyyā; saṅkhārā abhiññeyyā; viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ.
चक्खु अभिञ्ञेय्यं; सोतं अभिञ्ञेय्यं; घानं अभिञ्ञेय्यं; जिव्हा अभिञ्ञेय्या; कायो अभिञ्ञेय्यो; मनो अभिञ्ञेय्यो। रूपा अभिञ्ञेय्या; सद्दा अभिञ्ञेय्या; गन्धा अभिञ्ञेय्या; रसा अभिञ्ञेय्या; फोट्ठब्बा अभिञ्ञेय्या; धम्मा अभिञ्ञेय्या। चक्खुव्त्त्ञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं; सोतविञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं; घानविञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं; जिव्हाविञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं; कायविञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं; मनोविञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं। चक्खुसम्फस्सो अभिञ्ञेय्यो ; सोतसम्फस्सो अभिञ्ञेय्यो; घानसम्फस्सो अभिञ्ञेय्यो; जिव्हासम्फस्सो अभिञ्ञेय्यो; कायसम्फस्सो अभिञ्ञेय्यो; मनोसम्फस्सो अभिञ्ञेय्यो; चक्खुसम्फस्सजा वेदना अभिञ्ञेय्या; सोतसम्फस्सजा वेदना अभिञ्ञेय्या; घानसम्फस्सजा वेदना अभिञ्ञेय्या ; जिव्हासम्फस्सजा वेदना अभिञ्ञेय्या; कायसम्फस्सजा वेदना अभिञ्ञेय्या; मनोसम्फस्सजा वेदना अभिञ्ञेय्या। रूपसञ्ञा अभिञ्ञेय्या; सद्दसञ्ञा अभिञ्ञेय्या; गन्धसञ्ञा अभिञ्ञेय्या ; रससञ्ञा अभिञ्ञेय्या; फोट्ठब्बसञ्ञा अभिञ्ञेय्या; धम्मसञ्ञा अभिञ्ञेय्या। रूपसञ्चेतना अभिञ्ञेय्या; सद्दसञ्चेतना अभिञ्ञेय्या; गन्धसञ्चेतना अभिञ्ञेय्या; रससञ्चेतना अभिञ्ञेय्या; फोट्ठब्बसञ्चेतना अभिञ्ञेय्या; धम्मसञ्चेतना अभिञ्ञेय्या। रूपतण्हा अभिञ्ञेय्या; सद्दतण्हा अभिञ्ञेय्या; गन्धतण्हा अभिञ्ञेय्या; रसतण्हा अभिञ्ञेय्या; फोट्ठब्बतण्हा अभिञ्ञेय्या; धम्मतण्हा अभिञ्ञेय्या। रूपवितक्को अभिञ्ञेय्यो; सद्दवितक्को अभिञ्ञेय्यो; गन्धवितक्को अभिञ्ञेय्यो; रसवितक्को अभिञ्ञेय्यो; फोट्ठब्बवितक्को अभिञ्ञेय्यो; धम्मवितक्को अभिञ्ञेय्यो। रूपविचारो अभिञ्ञेय्यो; सद्दविचारो अभिञ्ञेय्यो ; गन्धविचारो अभिञ्ञेय्यो; रसविचारो अभिञ्ञेय्यो; फोट्ठब्बविचारो अभिञ्ञेय्यो; धम्मविचारो अभिञ्ञेय्यो।
Cakkhu abhiññeyyaṃ; sotaṃ abhiññeyyaṃ; ghānaṃ abhiññeyyaṃ; jivhā abhiññeyyā; kāyo abhiññeyyo; mano abhiññeyyo. Rūpā abhiññeyyā; saddā abhiññeyyā; gandhā abhiññeyyā; rasā abhiññeyyā; phoṭṭhabbā abhiññeyyā; dhammā abhiññeyyā. Cakkhuvttññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; sotaviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; ghānaviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; jivhāviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; kāyaviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; manoviññāṇaṃ abhiññeyyaṃ. Cakkhusamphasso abhiññeyyo ; sotasamphasso abhiññeyyo; ghānasamphasso abhiññeyyo; jivhāsamphasso abhiññeyyo; kāyasamphasso abhiññeyyo; manosamphasso abhiññeyyo; cakkhusamphassajā vedanā abhiññeyyā; sotasamphassajā vedanā abhiññeyyā; ghānasamphassajā vedanā abhiññeyyā ; jivhāsamphassajā vedanā abhiññeyyā; kāyasamphassajā vedanā abhiññeyyā; manosamphassajā vedanā abhiññeyyā. Rūpasaññā abhiññeyyā; saddasaññā abhiññeyyā; gandhasaññā abhiññeyyā ; rasasaññā abhiññeyyā; phoṭṭhabbasaññā abhiññeyyā; dhammasaññā abhiññeyyā. Rūpasañcetanā abhiññeyyā; saddasañcetanā abhiññeyyā; gandhasañcetanā abhiññeyyā; rasasañcetanā abhiññeyyā; phoṭṭhabbasañcetanā abhiññeyyā; dhammasañcetanā abhiññeyyā. Rūpataṇhā abhiññeyyā; saddataṇhā abhiññeyyā; gandhataṇhā abhiññeyyā; rasataṇhā abhiññeyyā; phoṭṭhabbataṇhā abhiññeyyā; dhammataṇhā abhiññeyyā. Rūpavitakko abhiññeyyo; saddavitakko abhiññeyyo; gandhavitakko abhiññeyyo; rasavitakko abhiññeyyo; phoṭṭhabbavitakko abhiññeyyo; dhammavitakko abhiññeyyo. Rūpavicāro abhiññeyyo; saddavicāro abhiññeyyo ; gandhavicāro abhiññeyyo; rasavicāro abhiññeyyo; phoṭṭhabbavicāro abhiññeyyo; dhammavicāro abhiññeyyo.
४. पथवीधातु अभिञ्ञेय्या; आपोधातु अभिञ्ञेय्या; तेजोधातु अभिञ्ञेय्या; वायोधातु अभिञ्ञेय्या; आकासधातु अभिञ्ञेय्या; विञ्ञाणधातु अभिञ्ञेय्या।
4. Pathavīdhātu abhiññeyyā; āpodhātu abhiññeyyā; tejodhātu abhiññeyyā; vāyodhātu abhiññeyyā; ākāsadhātu abhiññeyyā; viññāṇadhātu abhiññeyyā.
पथवीकसिणं अभिञ्ञेय्यं; आपोकसिणं अभिञ्ञेय्यं; तेजोकसिणं अभिञ्ञेय्यं; वायोकसिणं अभिञ्ञेय्यं; नीलकसिणं अभिञ्ञेय्यं; पीतकसिणं अभिञ्ञेय्यं; लोहितकसिणं अभिञ्ञेय्यं; ओदातकसिणं अभिञ्ञेय्यं; आकासकसिणं अभिञ्ञेय्यं; विञ्ञाणकसिणं अभिञ्ञेय्यं।
Pathavīkasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; āpokasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; tejokasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; vāyokasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; nīlakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; pītakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; lohitakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; odātakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; ākāsakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ; viññāṇakasiṇaṃ abhiññeyyaṃ.
केसा अभिञ्ञेय्या; लोमा अभिञ्ञेय्या; नखा अभिञ्ञेय्या; दन्ता अभिञ्ञेय्या; तचो अभिञ्ञेय्यो, मंसं अभिञ्ञेय्यं; न्हारू 9 अभिञ्ञेय्या; अट्ठी अभिञ्ञेय्या; अट्ठिमिञ्जा अभिञ्ञेय्या 10; वक्कं अभिञ्ञेय्यं; हदयं अभिञ्ञेय्यं; यकनं अभिञ्ञेय्यं; किलोमकं अभिञ्ञेय्यं; पिहकं अभिञ्ञेय्यं; पप्फासं अभिञ्ञेय्यं; अन्तं अभिञ्ञेय्यं अन्तगुणं अभिञ्ञेय्यं; उदरियं अभिञ्ञेय्यं; करीसं अभिञ्ञेय्यं; पित्तं अभिञ्ञेय्यं; सेम्हं अभिञ्ञेय्यं; पुब्बो अभिञ्ञेय्यो; लोहितं अभिञ्ञेय्यं; सेदो अभिञ्ञेय्यो; मेदो अभिञ्ञेय्यो; अस्सु अभिञ्ञेय्यं; वसा अभिञ्ञेय्या; खेळो अभिञ्ञेय्यो; सिङ्घाणिका अभिञ्ञेय्या; लसिका अभिञ्ञेय्या; मुत्तं अभिञ्ञेय्यं; मत्थलुङ्गं अभिञ्ञेय्यं।
Kesā abhiññeyyā; lomā abhiññeyyā; nakhā abhiññeyyā; dantā abhiññeyyā; taco abhiññeyyo, maṃsaṃ abhiññeyyaṃ; nhārū 11 abhiññeyyā; aṭṭhī abhiññeyyā; aṭṭhimiñjā abhiññeyyā 12; vakkaṃ abhiññeyyaṃ; hadayaṃ abhiññeyyaṃ; yakanaṃ abhiññeyyaṃ; kilomakaṃ abhiññeyyaṃ; pihakaṃ abhiññeyyaṃ; papphāsaṃ abhiññeyyaṃ; antaṃ abhiññeyyaṃ antaguṇaṃ abhiññeyyaṃ; udariyaṃ abhiññeyyaṃ; karīsaṃ abhiññeyyaṃ; pittaṃ abhiññeyyaṃ; semhaṃ abhiññeyyaṃ; pubbo abhiññeyyo; lohitaṃ abhiññeyyaṃ; sedo abhiññeyyo; medo abhiññeyyo; assu abhiññeyyaṃ; vasā abhiññeyyā; kheḷo abhiññeyyo; siṅghāṇikā abhiññeyyā; lasikā abhiññeyyā; muttaṃ abhiññeyyaṃ; matthaluṅgaṃ abhiññeyyaṃ.
चक्खायतनं अभिञ्ञेय्यं; रूपायतनं अभिञ्ञेय्यं। सोतायतनं अभिञ्ञेय्यं; सद्दायतनं अभिञ्ञेय्यं । घानायतनं अभिञ्ञेय्यं; गन्धायतनं अभिञ्ञेय्यं। जिव्हायतनं अभिञ्ञेय्यं; रसायतनं अभिञ्ञेय्यं। कायायतनं अभिञ्ञेय्यं; फोट्ठब्बायतनं अभिञ्ञेय्यं। मनायतनं अभिञ्ञेय्यं; धम्मायतनं अभिञ्ञेय्यं।
Cakkhāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; rūpāyatanaṃ abhiññeyyaṃ. Sotāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; saddāyatanaṃ abhiññeyyaṃ . Ghānāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; gandhāyatanaṃ abhiññeyyaṃ. Jivhāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; rasāyatanaṃ abhiññeyyaṃ. Kāyāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; phoṭṭhabbāyatanaṃ abhiññeyyaṃ. Manāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; dhammāyatanaṃ abhiññeyyaṃ.
चक्खुधातु अभिञ्ञेय्या; रूपधातु अभिञ्ञेय्या; चक्खुविञ्ञाणधातु अभिञ्ञेय्या। सोतधातु अभिञ्ञेय्या; सद्दधातु अभिञ्ञेय्या; सोतविञ्ञाणधातु अभिञ्ञेय्या। घानधातु अभिञ्ञेय्या; गन्धधातु अभिञ्ञेय्या; घानविञ्ञाणधातु अभिञ्ञेय्या। जिव्हाधातु अभिञ्ञेय्या ; रसधातु अभिञ्ञेय्या; जिव्हाविञ्ञाणधातु अभिञ्ञेय्या। कायधातु अभिञ्ञेय्या; फोट्ठब्बधातु अभिञ्ञेय्या; कायविञ्ञाणधातु अभिञ्ञेय्या। मनोधातु अभिञ्ञेय्या; धम्मधातु अभिञ्ञेय्या; मनोविञ्ञाणधातु अभिञ्ञेय्या।
Cakkhudhātu abhiññeyyā; rūpadhātu abhiññeyyā; cakkhuviññāṇadhātu abhiññeyyā. Sotadhātu abhiññeyyā; saddadhātu abhiññeyyā; sotaviññāṇadhātu abhiññeyyā. Ghānadhātu abhiññeyyā; gandhadhātu abhiññeyyā; ghānaviññāṇadhātu abhiññeyyā. Jivhādhātu abhiññeyyā ; rasadhātu abhiññeyyā; jivhāviññāṇadhātu abhiññeyyā. Kāyadhātu abhiññeyyā; phoṭṭhabbadhātu abhiññeyyā; kāyaviññāṇadhātu abhiññeyyā. Manodhātu abhiññeyyā; dhammadhātu abhiññeyyā; manoviññāṇadhātu abhiññeyyā.
चक्खुन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; सोतिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; घानिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; जिव्हिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; कायिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; मनिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; जीवितिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; इत्थिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; पुरिसिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; सुखिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; दुक्खिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; सोमनस्सिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; दोमनस्सिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; उपेक्खिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; सद्धिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; वीरियिन्द्रियं 13 अभिञ्ञेय्यं; सतिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; समाधिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; पञ्ञिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; अनञ्ञातञ्ञस्सामीतिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; अञ्ञिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; अञ्ञाताविन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं।
Cakkhundriyaṃ abhiññeyyaṃ; sotindriyaṃ abhiññeyyaṃ; ghānindriyaṃ abhiññeyyaṃ; jivhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; kāyindriyaṃ abhiññeyyaṃ; manindriyaṃ abhiññeyyaṃ; jīvitindriyaṃ abhiññeyyaṃ; itthindriyaṃ abhiññeyyaṃ; purisindriyaṃ abhiññeyyaṃ; sukhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; dukkhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; somanassindriyaṃ abhiññeyyaṃ; domanassindriyaṃ abhiññeyyaṃ; upekkhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; saddhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; vīriyindriyaṃ 14 abhiññeyyaṃ; satindriyaṃ abhiññeyyaṃ; samādhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; paññindriyaṃ abhiññeyyaṃ; anaññātaññassāmītindriyaṃ abhiññeyyaṃ; aññindriyaṃ abhiññeyyaṃ; aññātāvindriyaṃ abhiññeyyaṃ.
५. कामधातु अभिञ्ञेय्या; रूपधातु अभिञ्ञेय्या; अरूपधातु अभिञ्ञेय्या। कामभवो अभिञ्ञेय्यो; रूपभवो अभिञ्ञेय्यो ; अरूपभवो अभिञ्ञेय्यो। सञ्ञाभवो अभिञ्ञेय्यो; असञ्ञाभवो अभिञ्ञेय्यो; नेवसञ्ञानासञ्ञाभवो अभिञ्ञेय्यो। एकवोकारभवो अभिञ्ञेय्यो; चतुवोकारभवो अभिञ्ञेय्यो; पञ्चवोकारभवो अभिञ्ञेय्यो।
5. Kāmadhātu abhiññeyyā; rūpadhātu abhiññeyyā; arūpadhātu abhiññeyyā. Kāmabhavo abhiññeyyo; rūpabhavo abhiññeyyo ; arūpabhavo abhiññeyyo. Saññābhavo abhiññeyyo; asaññābhavo abhiññeyyo; nevasaññānāsaññābhavo abhiññeyyo. Ekavokārabhavo abhiññeyyo; catuvokārabhavo abhiññeyyo; pañcavokārabhavo abhiññeyyo.
६. पठमं झानं 15 अभिञ्ञेय्यं; दुतियं झानं अभिञ्ञेय्यं; ततियं झानं अभिञ्ञेय्यं; चतुत्थं झानं अभिञ्ञेय्यं। मेत्ताचेतोविमुत्ति अभिञ्ञेय्या; करुणाचेतोविमुत्ति अभिञ्ञेय्या; मुदिताचेतोविमुत्ति अभिञ्ञेय्या; उपेक्खाचेतोविमुत्ति अभिञ्ञेय्या। आकासानञ्चायतनसमापत्ति अभिञ्ञेय्या; विञ्ञाणञ्चायतनसमापत्ति अभिञ्ञेय्या; आकिञ्चञ्ञायतनसमापत्ति अभिञ्ञेय्या; नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसमापत्ति अभिञ्ञेय्या।
6. Paṭhamaṃ jhānaṃ 16 abhiññeyyaṃ; dutiyaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; tatiyaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; catutthaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ. Mettācetovimutti abhiññeyyā; karuṇācetovimutti abhiññeyyā; muditācetovimutti abhiññeyyā; upekkhācetovimutti abhiññeyyā. Ākāsānañcāyatanasamāpatti abhiññeyyā; viññāṇañcāyatanasamāpatti abhiññeyyā; ākiñcaññāyatanasamāpatti abhiññeyyā; nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti abhiññeyyā.
अविज्जा अभिञ्ञेय्या; सङ्खारा अभिञ्ञेय्या; विञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं; नामरूपं अभिञ्ञेय्यं; सळायतनं अभिञ्ञेय्यं; फस्सो अभिञ्ञेय्यो; वेदना अभिञ्ञेय्या; तण्हा अभिञ्ञेय्या; उपादानं अभिञ्ञेय्यं; भवो अभिञ्ञेय्यो; जाति अभिञ्ञेय्या; जरामरणं अभिञ्ञेय्यं।
Avijjā abhiññeyyā; saṅkhārā abhiññeyyā; viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ; nāmarūpaṃ abhiññeyyaṃ; saḷāyatanaṃ abhiññeyyaṃ; phasso abhiññeyyo; vedanā abhiññeyyā; taṇhā abhiññeyyā; upādānaṃ abhiññeyyaṃ; bhavo abhiññeyyo; jāti abhiññeyyā; jarāmaraṇaṃ abhiññeyyaṃ.
७. दुक्खं अभिञ्ञेय्यं; दुक्खसमुदयो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा अभिञ्ञेय्या। रूपं अभिञ्ञेय्यं; रूपसमुदयो अभिञ्ञेय्यो; रूपनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; रूपनिरोधगामिनी पटिपदा अभिञ्ञेय्या। वेदना अभिञ्ञेय्या…पे॰… सञ्ञा अभिञ्ञेय्या…पे॰… सङ्खारा अभिञ्ञेय्या…पे॰… विञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं। चक्खु अभिञ्ञेय्यं…पे॰… जरामरणं अभिञ्ञेय्यं; जरामरणसमुदयो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणनिरोधगामिनी पटिपदा अभिञ्ञेय्या।
7. Dukkhaṃ abhiññeyyaṃ; dukkhasamudayo abhiññeyyo; dukkhanirodho abhiññeyyo; dukkhanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā. Rūpaṃ abhiññeyyaṃ; rūpasamudayo abhiññeyyo; rūpanirodho abhiññeyyo; rūpanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā. Vedanā abhiññeyyā…pe… saññā abhiññeyyā…pe… saṅkhārā abhiññeyyā…pe… viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ. Cakkhu abhiññeyyaṃ…pe… jarāmaraṇaṃ abhiññeyyaṃ; jarāmaraṇasamudayo abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā.
दुक्खस्स परिञ्ञट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खसमुदयस्स पहानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खनिरोधस्स सच्छिकिरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खनिरोधगामिनिया पटिपदाय भावनट्ठो अभिञ्ञेय्यो। रूपस्स परिञ्ञट्ठो अभिञ्ञेय्यो; रूपसमुदयस्स पहानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; रूपनिरोधस्स सच्छिकिरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; रूपनिरोधगामिनिया पटिपदाय भावनट्ठो अभिञ्ञेय्यो। वेदनाय…पे॰… सञ्ञाय… सङ्खारानं… विञ्ञाणस्स… चक्खुस्स…पे॰… जरामरणस्स परिञ्ञट्ठो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणसमुदयस्स पहानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणनिरोधस्स सच्छिकिरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणनिरोधगामिनिया पटिपदाय भावनट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Dukkhassa pariññaṭṭho abhiññeyyo; dukkhasamudayassa pahānaṭṭho abhiññeyyo; dukkhanirodhassa sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo; dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanaṭṭho abhiññeyyo. Rūpassa pariññaṭṭho abhiññeyyo; rūpasamudayassa pahānaṭṭho abhiññeyyo; rūpanirodhassa sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo; rūpanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanaṭṭho abhiññeyyo. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhārānaṃ… viññāṇassa… cakkhussa…pe… jarāmaraṇassa pariññaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇasamudayassa pahānaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhassa sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanaṭṭho abhiññeyyo.
दुक्खस्स परिञ्ञापटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खसमुदयस्स पहानपटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खनिरोधस्स सच्छिकिरियापटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खनिरोधगामिनिया पटिपदाय भावनापटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो। रूपस्स परिञ्ञापटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; रूपसमुदयस्स पहानपटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; रूपनिरोधस्स सच्छिकिरियापटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; रूपनिरोधगामिनिया पटिपदाय भावनापटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो। वेदनाय…पे॰… सञ्ञाय… सङ्खारानं… विञ्ञाणस्स… चक्खुस्स…पे॰… जरामरणस्स परिञ्ञापटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणसमुदयस्स पहानपटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणनिरोधस्स सच्छिकिरियापटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणनिरोधगामिनिया पटिपदाय भावनापटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Dukkhassa pariññāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; dukkhasamudayassa pahānapaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; dukkhanirodhassa sacchikiriyāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo. Rūpassa pariññāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; rūpasamudayassa pahānapaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; rūpanirodhassa sacchikiriyāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; rūpanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhārānaṃ… viññāṇassa… cakkhussa…pe… jarāmaraṇassa pariññāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇasamudayassa pahānapaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhassa sacchikiriyāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhagāminiyā paṭipadāya bhāvanāpaṭivedhaṭṭho abhiññeyyo.
८. दुक्खं अभिञ्ञेय्यं; दुक्खसमुदयो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स समुदयनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स छन्दरागनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स अस्सादो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स आदीनवो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स निस्सरणं अभिञ्ञेय्यं। रूपं अभिञ्ञेय्यं; रूपसमुदयो अभिञ्ञेय्यो; रूपनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; रूपस्स समुदयनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; रूपस्स छन्दरागनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; रूपस्स अस्सादो अभिञ्ञेय्यो; रूपस्स आदीनवो अभिञ्ञेय्यो; रूपस्स निस्सरणं अभिञ्ञेय्यं। वेदना अभिञ्ञेय्या…पे॰… सञ्ञा अभिञ्ञेय्या… सङ्खारा अभिञ्ञेय्या… विञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं… चक्खु अभिञ्ञेय्यं…पे॰… जरामरणं अभिञ्ञेय्यं; जरामरणसमुदयो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणस्स समुदयनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणस्स छन्दरागनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणस्स अस्सादो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणस्स आदीनवो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणस्स निस्सरणं अभिञ्ञेय्यं।
8. Dukkhaṃ abhiññeyyaṃ; dukkhasamudayo abhiññeyyo; dukkhanirodho abhiññeyyo; dukkhassa samudayanirodho abhiññeyyo; dukkhassa chandarāganirodho abhiññeyyo; dukkhassa assādo abhiññeyyo; dukkhassa ādīnavo abhiññeyyo; dukkhassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ. Rūpaṃ abhiññeyyaṃ; rūpasamudayo abhiññeyyo; rūpanirodho abhiññeyyo; rūpassa samudayanirodho abhiññeyyo; rūpassa chandarāganirodho abhiññeyyo; rūpassa assādo abhiññeyyo; rūpassa ādīnavo abhiññeyyo; rūpassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ. Vedanā abhiññeyyā…pe… saññā abhiññeyyā… saṅkhārā abhiññeyyā… viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ… cakkhu abhiññeyyaṃ…pe… jarāmaraṇaṃ abhiññeyyaṃ; jarāmaraṇasamudayo abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇassa samudayanirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇassa chandarāganirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇassa assādo abhiññeyyo; jarāmaraṇassa ādīnavo abhiññeyyo; jarāmaraṇassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ.
दुक्खं अभिञ्ञेय्यं; दुक्खसमुदयो अभिञ्ञेय्यो ; दुक्खनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा अभिञ्ञेय्या; दुक्खस्स अस्सादो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स आदीनवो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स निस्सरणं अभिञ्ञेय्यं। रूपं अभिञ्ञेय्यं; रूपसमुदयो अभिञ्ञेय्यो; रूपनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; रूपनिरोधगामिनी पटिपदा अभिञ्ञेय्या; रूपस्स अस्सादो अभिञ्ञेय्यो; रूपस्स आदीनवो अभिञ्ञेय्यो; रूपस्स निस्सरणं अभिञ्ञेय्यं। वेदना अभिञ्ञेय्या…पे॰… सञ्ञा अभिञ्ञेय्या… सङ्खारा अभिञ्ञेय्या… विञ्ञाणं अभिञ्ञेय्यं… चक्खु अभिञ्ञेय्यं…पे॰… जरामरणं अभिञ्ञेय्यं; जरामरणसमुदयो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणनिरोधो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणनिरोधगामिनी पटिपदा अभिञ्ञेय्या; जरामरणस्स अस्सादो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणस्स आदीनवो अभिञ्ञेय्यो; जरामरणस्स निस्सरणं अभिञ्ञेय्यं।
Dukkhaṃ abhiññeyyaṃ; dukkhasamudayo abhiññeyyo ; dukkhanirodho abhiññeyyo; dukkhanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā; dukkhassa assādo abhiññeyyo; dukkhassa ādīnavo abhiññeyyo; dukkhassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ. Rūpaṃ abhiññeyyaṃ; rūpasamudayo abhiññeyyo; rūpanirodho abhiññeyyo; rūpanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā; rūpassa assādo abhiññeyyo; rūpassa ādīnavo abhiññeyyo; rūpassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ. Vedanā abhiññeyyā…pe… saññā abhiññeyyā… saṅkhārā abhiññeyyā… viññāṇaṃ abhiññeyyaṃ… cakkhu abhiññeyyaṃ…pe… jarāmaraṇaṃ abhiññeyyaṃ; jarāmaraṇasamudayo abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodho abhiññeyyo; jarāmaraṇanirodhagāminī paṭipadā abhiññeyyā; jarāmaraṇassa assādo abhiññeyyo; jarāmaraṇassa ādīnavo abhiññeyyo; jarāmaraṇassa nissaraṇaṃ abhiññeyyaṃ.
९. अनिच्चानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; दुक्खानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; अनत्तानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; निब्बिदानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; विरागानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; निरोधानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; पटिनिस्सग्गानुपस्सना अभिञ्ञेय्या। रूपे अनिच्चानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; रूपे दुक्खानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; रूपे अनत्तानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; रूपे निब्बिदानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; रूपे विरागानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; रूपे निरोधानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; रूपे पटिनिस्सग्गानुपस्सना अभिञ्ञेय्या। वेदनाय…पे॰… सञ्ञाय… सङ्खारेसु… विञ्ञाणे… चक्खुस्मिं…पे॰… जरामरणे अनिच्चानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; जरामरणे दुक्खानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; जरामरणे अनत्तानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; जरामरणे निब्बिदानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; जरामरणे विरागानुपस्सना अभिञ्ञेय्या ; जरामरणे निरोधानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; जरामरणे पटिनिस्सग्गानुपस्सना अभिञ्ञेय्या।
9. Aniccānupassanā abhiññeyyā; dukkhānupassanā abhiññeyyā; anattānupassanā abhiññeyyā; nibbidānupassanā abhiññeyyā; virāgānupassanā abhiññeyyā; nirodhānupassanā abhiññeyyā; paṭinissaggānupassanā abhiññeyyā. Rūpe aniccānupassanā abhiññeyyā; rūpe dukkhānupassanā abhiññeyyā; rūpe anattānupassanā abhiññeyyā; rūpe nibbidānupassanā abhiññeyyā; rūpe virāgānupassanā abhiññeyyā; rūpe nirodhānupassanā abhiññeyyā; rūpe paṭinissaggānupassanā abhiññeyyā. Vedanāya…pe… saññāya… saṅkhāresu… viññāṇe… cakkhusmiṃ…pe… jarāmaraṇe aniccānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe dukkhānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe anattānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe nibbidānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe virāgānupassanā abhiññeyyā ; jarāmaraṇe nirodhānupassanā abhiññeyyā; jarāmaraṇe paṭinissaggānupassanā abhiññeyyā.
१०. उप्पादो अभिञ्ञेय्यो; पवत्तं अभिञ्ञेय्यं; निमित्तं अभिञ्ञेय्यं; आयूहना 17 अभिञ्ञेय्या; पटिसन्धि अभिञ्ञेय्या; गति अभिञ्ञेय्या; निब्बत्ति अभिञ्ञेय्या; उपपत्ति अभिञ्ञेय्या; जाति अभिञ्ञेय्या; जरा अभिञ्ञेय्या; ब्याधि अभिञ्ञेय्यो , मरणं अभिञ्ञेय्यं; सोको अभिञ्ञेय्यो; परिदेवो अभिञ्ञेय्यो; उपायासो अभिञ्ञेय्यो।
10. Uppādo abhiññeyyo; pavattaṃ abhiññeyyaṃ; nimittaṃ abhiññeyyaṃ; āyūhanā 18 abhiññeyyā; paṭisandhi abhiññeyyā; gati abhiññeyyā; nibbatti abhiññeyyā; upapatti abhiññeyyā; jāti abhiññeyyā; jarā abhiññeyyā; byādhi abhiññeyyo , maraṇaṃ abhiññeyyaṃ; soko abhiññeyyo; paridevo abhiññeyyo; upāyāso abhiññeyyo.
अनुप्पादो अभिञ्ञेय्यो; अप्पवत्तं अभिञ्ञेय्यं; अनिमित्तं अभिञ्ञेय्यं; अनायूहना 19 अभिञ्ञेय्या; अप्पटिसन्धि अभिञ्ञेय्या; अगति अभिञ्ञेय्या; अनिब्बत्ति अभिञ्ञेय्या; अनुपपत्ति अभिञ्ञेय्या; अजाति अभिञ्ञेय्या; अजरा अभिञ्ञेय्या; अब्याधि अभिञ्ञेय्यो; अमतं अभिञ्ञेय्यं; असोको अभिञ्ञेय्यो; अपरिदेवो अभिञ्ञेय्यो; अनुपायासो अभिञ्ञेय्यो।
Anuppādo abhiññeyyo; appavattaṃ abhiññeyyaṃ; animittaṃ abhiññeyyaṃ; anāyūhanā 20 abhiññeyyā; appaṭisandhi abhiññeyyā; agati abhiññeyyā; anibbatti abhiññeyyā; anupapatti abhiññeyyā; ajāti abhiññeyyā; ajarā abhiññeyyā; abyādhi abhiññeyyo; amataṃ abhiññeyyaṃ; asoko abhiññeyyo; aparidevo abhiññeyyo; anupāyāso abhiññeyyo.
उप्पादो अभिञ्ञेय्यो; अनुप्पादो अभिञ्ञेय्यो; पवत्तं अभिञ्ञेय्यं; अप्पवत्तं अभिञ्ञेय्यं। निमित्तं अभिञ्ञेय्यं; अनिमित्तं अभिञ्ञेय्यं। आयूहना अभिञ्ञेय्या; अनायूहना अभिञ्ञेय्या। पटिसन्धि अभिञ्ञेय्या; अप्पटिसन्धि अभिञ्ञेय्या। गति अभिञ्ञेय्या; अगति अभिञ्ञेय्या। निब्बत्ति अभिञ्ञेय्या; अनिब्बत्ति अभिञ्ञेय्या। उपपत्ति अभिञ्ञेय्या; अनुपपत्ति अभिञ्ञेय्या । जाति अभिञ्ञेय्या; अजाति अभिञ्ञेय्या। जरा अभिञ्ञेय्या; अजरा अभिञ्ञेय्या। ब्याधि अभिञ्ञेय्यो; अब्याधि अभिञ्ञेय्यो। मरणं अभिञ्ञेय्यं; अमतं अभिञ्ञेय्यं। सोको अभिञ्ञेय्यो; असोको अभिञ्ञेय्यो। परिदेवो अभिञ्ञेय्यो; अपरिदेवो अभिञ्ञेय्यो। उपायासो अभिञ्ञेय्यो; अनुपायासो अभिञ्ञेय्यो।
Uppādo abhiññeyyo; anuppādo abhiññeyyo; pavattaṃ abhiññeyyaṃ; appavattaṃ abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ abhiññeyyaṃ; animittaṃ abhiññeyyaṃ. Āyūhanā abhiññeyyā; anāyūhanā abhiññeyyā. Paṭisandhi abhiññeyyā; appaṭisandhi abhiññeyyā. Gati abhiññeyyā; agati abhiññeyyā. Nibbatti abhiññeyyā; anibbatti abhiññeyyā. Upapatti abhiññeyyā; anupapatti abhiññeyyā . Jāti abhiññeyyā; ajāti abhiññeyyā. Jarā abhiññeyyā; ajarā abhiññeyyā. Byādhi abhiññeyyo; abyādhi abhiññeyyo. Maraṇaṃ abhiññeyyaṃ; amataṃ abhiññeyyaṃ. Soko abhiññeyyo; asoko abhiññeyyo. Paridevo abhiññeyyo; aparidevo abhiññeyyo. Upāyāso abhiññeyyo; anupāyāso abhiññeyyo.
उप्पादो दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। पवत्तं दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। निमित्तं दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। आयूहना दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। पटिसन्धि दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। गति दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। निब्बत्ति दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपपत्ति दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। जाति दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। जरा दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। ब्याधि दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। मरणं दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। सोको दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। परिदेवो दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपायासो दुक्खन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Uppādo dukkhanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ dukkhanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ dukkhanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā dukkhanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi dukkhanti abhiññeyyaṃ. Gati dukkhanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti dukkhanti abhiññeyyaṃ. Upapatti dukkhanti abhiññeyyaṃ. Jāti dukkhanti abhiññeyyaṃ. Jarā dukkhanti abhiññeyyaṃ. Byādhi dukkhanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ dukkhanti abhiññeyyaṃ. Soko dukkhanti abhiññeyyaṃ. Paridevo dukkhanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso dukkhanti abhiññeyyaṃ.
अनुप्पादो सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अप्पवत्तं सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनिमित्तं सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनायूहना सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अप्पटिसन्धि सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अगति सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनिब्बत्ति सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनुपपत्ति सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अजाति सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अजरा सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अब्याधि सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अमतं सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। असोको सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अपरिदेवो सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनुपायासो सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Anuppādo sukhanti abhiññeyyaṃ. Appavattaṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Animittaṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Anāyūhanā sukhanti abhiññeyyaṃ. Appaṭisandhi sukhanti abhiññeyyaṃ. Agati sukhanti abhiññeyyaṃ. Anibbatti sukhanti abhiññeyyaṃ. Anupapatti sukhanti abhiññeyyaṃ. Ajāti sukhanti abhiññeyyaṃ. Ajarā sukhanti abhiññeyyaṃ. Abyādhi sukhanti abhiññeyyaṃ. Amataṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Asoko sukhanti abhiññeyyaṃ. Aparidevo sukhanti abhiññeyyaṃ. Anupāyāso sukhanti abhiññeyyaṃ.
उप्पादो दुक्खं, अनुप्पादो सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। पवत्तं दुक्खं, अप्पवत्तं सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। निमित्तं दुक्खं, अनिमित्तं सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। आयूहना दुक्खं, अनायूहना सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। पटिसन्धि दुक्खं, अप्पटिसन्धि सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। गति दुक्खं, अगति सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। निब्बत्ति दुक्खं, अनिब्बत्ति सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपपत्ति दुक्खं, अनुपपत्ति सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। जाति दुक्खं, अजाति सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। जरा दुक्खं, अजरा सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। ब्याधि दुक्खं, अब्याधि सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। मरणं दुक्खं, अमतं सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। सोको दुक्खं, असोको सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। परिदेवो दुक्खं, अपरिदेवो सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपायासो दुक्खं, अनुपायासो सुखन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Uppādo dukkhaṃ, anuppādo sukhanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ dukkhaṃ, appavattaṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ dukkhaṃ, animittaṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā dukkhaṃ, anāyūhanā sukhanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi dukkhaṃ, appaṭisandhi sukhanti abhiññeyyaṃ. Gati dukkhaṃ, agati sukhanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti dukkhaṃ, anibbatti sukhanti abhiññeyyaṃ. Upapatti dukkhaṃ, anupapatti sukhanti abhiññeyyaṃ. Jāti dukkhaṃ, ajāti sukhanti abhiññeyyaṃ. Jarā dukkhaṃ, ajarā sukhanti abhiññeyyaṃ. Byādhi dukkhaṃ, abyādhi sukhanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ dukkhaṃ, amataṃ sukhanti abhiññeyyaṃ. Soko dukkhaṃ, asoko sukhanti abhiññeyyaṃ. Paridevo dukkhaṃ, aparidevo sukhanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso dukkhaṃ, anupāyāso sukhanti abhiññeyyaṃ.
उप्पादो भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। पवत्तं भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। निमित्तं भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। आयूहना भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। पटिसन्धि भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। गति भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। निब्बत्ति भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपपत्ति भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। जाति भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। जरा भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। ब्याधि भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। मरणं भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। सोको भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। परिदेवो भयन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपायासो भयन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Uppādo bhayanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ bhayanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ bhayanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā bhayanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi bhayanti abhiññeyyaṃ. Gati bhayanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti bhayanti abhiññeyyaṃ. Upapatti bhayanti abhiññeyyaṃ. Jāti bhayanti abhiññeyyaṃ. Jarā bhayanti abhiññeyyaṃ. Byādhi bhayanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ bhayanti abhiññeyyaṃ. Soko bhayanti abhiññeyyaṃ. Paridevo bhayanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso bhayanti abhiññeyyaṃ.
अनुप्पादो खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अप्पवत्तं खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनिमित्तं खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनायूहना खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अप्पटिसन्धि खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अगति खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनिब्बत्ति खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनुपपत्ति खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अजाति खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं । अजरा खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अब्याधि खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अमतं खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। असोको खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अपरिदेवो खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनुपायासो खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Anuppādo khemanti abhiññeyyaṃ. Appavattaṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Animittaṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Anāyūhanā khemanti abhiññeyyaṃ. Appaṭisandhi khemanti abhiññeyyaṃ. Agati khemanti abhiññeyyaṃ. Anibbatti khemanti abhiññeyyaṃ. Anupapatti khemanti abhiññeyyaṃ. Ajāti khemanti abhiññeyyaṃ . Ajarā khemanti abhiññeyyaṃ. Abyādhi khemanti abhiññeyyaṃ. Amataṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Asoko khemanti abhiññeyyaṃ. Aparidevo khemanti abhiññeyyaṃ. Anupāyāso khemanti abhiññeyyaṃ.
उप्पादो भयं, अनुप्पादो खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। पवत्तं भयं, अप्पवत्तं खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। निमित्तं भयं, अनिमित्तं खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। आयूहना भयं, अनायूहना खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। पटिसन्धि भयं, अप्पटिसन्धि खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। गति भयं, अगति खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। निब्बत्ति भयं, अनिब्बत्ति खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपपत्ति भयं, अनुपपत्ति खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। जाति भयं, अजाति खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। जरा भयं, अजरा खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। ब्याधि भयं, अब्याधि खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। मरणं भयं, अमतं खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। सोको भयं, असोको खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। परिदेवो भयं, अपरिदेवो खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपायासो भयं, अनुपायासो खेमन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Uppādo bhayaṃ, anuppādo khemanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ bhayaṃ, appavattaṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ bhayaṃ, animittaṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā bhayaṃ, anāyūhanā khemanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi bhayaṃ, appaṭisandhi khemanti abhiññeyyaṃ. Gati bhayaṃ, agati khemanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti bhayaṃ, anibbatti khemanti abhiññeyyaṃ. Upapatti bhayaṃ, anupapatti khemanti abhiññeyyaṃ. Jāti bhayaṃ, ajāti khemanti abhiññeyyaṃ. Jarā bhayaṃ, ajarā khemanti abhiññeyyaṃ. Byādhi bhayaṃ, abyādhi khemanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ bhayaṃ, amataṃ khemanti abhiññeyyaṃ. Soko bhayaṃ, asoko khemanti abhiññeyyaṃ. Paridevo bhayaṃ, aparidevo khemanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso bhayaṃ, anupāyāso khemanti abhiññeyyaṃ.
उप्पादो सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। पवत्तं सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं । निमित्तं सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। आयूहना सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। पटिसन्धि सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। गति सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। निब्बत्ति सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपपत्ति सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। जाति सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। जरा सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। ब्याधि सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। मरणं सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। सोको सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। परिदेवो सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपायासो सामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Uppādo sāmisanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ sāmisanti abhiññeyyaṃ . Nimittaṃ sāmisanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā sāmisanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi sāmisanti abhiññeyyaṃ. Gati sāmisanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti sāmisanti abhiññeyyaṃ. Upapatti sāmisanti abhiññeyyaṃ. Jāti sāmisanti abhiññeyyaṃ. Jarā sāmisanti abhiññeyyaṃ. Byādhi sāmisanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ sāmisanti abhiññeyyaṃ. Soko sāmisanti abhiññeyyaṃ. Paridevo sāmisanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso sāmisanti abhiññeyyaṃ.
अनुप्पादो निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अप्पवत्तं निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनिमित्तं निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनायूहना निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अप्पटिसन्धि निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अगति निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनिब्बत्ति निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनुपपत्ति निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अजाति निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अजरा निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अब्याधि निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अमतं निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। असोको निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अपरिदेवो निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनुपायासो निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Anuppādo nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Appavattaṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Animittaṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Anāyūhanā nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Appaṭisandhi nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Agati nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Anibbatti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Anupapatti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Ajāti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Ajarā nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Abyādhi nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Amataṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Asoko nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Aparidevo nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Anupāyāso nirāmisanti abhiññeyyaṃ.
उप्पादो सामिसं, अनुप्पादो निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। पवत्तं सामिसं, अप्पवत्तं निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। निमित्तं सामिसं, अनिमित्तं निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। आयूहना सामिसं, अनायूहना निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। पटिसन्धि सामिसं, अप्पटिसन्धि निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं । गति सामिसं, अगति निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। निब्बत्ति सामिसं, अनिब्बत्ति निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपपत्ति सामिसं, अनुपपत्ति निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। जाति सामिसं, अजाति निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। जरा सामिसं, अजरा निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। ब्याधि सामिसं, अब्याधि निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। मरणं सामिसं, अमतं निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। सोको सामिसं, असोको निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। परिदेवो सामिसं, अपरिदेवो निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपायासो सामिसं, अनुपायासो निरामिसन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Uppādo sāmisaṃ, anuppādo nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ sāmisaṃ, appavattaṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ sāmisaṃ, animittaṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā sāmisaṃ, anāyūhanā nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi sāmisaṃ, appaṭisandhi nirāmisanti abhiññeyyaṃ . Gati sāmisaṃ, agati nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti sāmisaṃ, anibbatti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Upapatti sāmisaṃ, anupapatti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Jāti sāmisaṃ, ajāti nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Jarā sāmisaṃ, ajarā nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Byādhi sāmisaṃ, abyādhi nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ sāmisaṃ, amataṃ nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Soko sāmisaṃ, asoko nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Paridevo sāmisaṃ, aparidevo nirāmisanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso sāmisaṃ, anupāyāso nirāmisanti abhiññeyyaṃ.
उप्पादो सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। पवत्तं सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। निमित्तं सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। आयूहना सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। पटिसन्धि सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। गति सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। निब्बत्ति सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। उपपत्ति सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। जाति सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। जरा सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। ब्याधि सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। मरणं सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। सोको सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। परिदेवो सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं। उपायासो सङ्खाराति अभिञ्ञेय्यं।
Uppādo saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Gati saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Nibbatti saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Upapatti saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Jāti saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Jarā saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Byādhi saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Soko saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Paridevo saṅkhārāti abhiññeyyaṃ. Upāyāso saṅkhārāti abhiññeyyaṃ.
अनुप्पादो निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अप्पवत्तं निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनिमित्तं निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनायूहना निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अप्पटिसन्धि निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अगति निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनिब्बत्ति निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनुपपत्ति निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अजाति निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अजरं निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अब्याधि निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अमतं निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं । असोको निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अपरिदेवो निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। अनुपायासो निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Anuppādo nibbānanti abhiññeyyaṃ. Appavattaṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Animittaṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Anāyūhanā nibbānanti abhiññeyyaṃ. Appaṭisandhi nibbānanti abhiññeyyaṃ. Agati nibbānanti abhiññeyyaṃ. Anibbatti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Anupapatti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Ajāti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Ajaraṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Abyādhi nibbānanti abhiññeyyaṃ. Amataṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ . Asoko nibbānanti abhiññeyyaṃ. Aparidevo nibbānanti abhiññeyyaṃ. Anupāyāso nibbānanti abhiññeyyaṃ.
उप्पादो सङ्खारा, अनुप्पादो निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। पवत्तं सङ्खारा, अप्पवत्तं निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। निमित्तं सङ्खारा, अनिमित्तं निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। आयूहना सङ्खारा, अनायूहना निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। पटिसन्धि सङ्खारा, अप्पटिसन्धि निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। गति सङ्खारा, अगति निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। निब्बत्ति सङ्खारा, अनिब्बत्ति निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपपत्ति सङ्खारा, अनुपपत्ति निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। जाति सङ्खारा, अजाति निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। जरा सङ्खारा, अजरा निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। ब्याधि सङ्खारा, अब्याधि निब्बान’’न्ति अभिञ्ञेय्यं। मरणं सङ्खारा, अमतं निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। सोको सङ्खारा, असोको निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। परिदेवो सङ्खारा, अपरिदेवो निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं। उपायासो सङ्खारा, अनुपायासो निब्बानन्ति अभिञ्ञेय्यं।
Uppādo saṅkhārā, anuppādo nibbānanti abhiññeyyaṃ. Pavattaṃ saṅkhārā, appavattaṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Nimittaṃ saṅkhārā, animittaṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Āyūhanā saṅkhārā, anāyūhanā nibbānanti abhiññeyyaṃ. Paṭisandhi saṅkhārā, appaṭisandhi nibbānanti abhiññeyyaṃ. Gati saṅkhārā, agati nibbānanti abhiññeyyaṃ. Nibbatti saṅkhārā, anibbatti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Upapatti saṅkhārā, anupapatti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Jāti saṅkhārā, ajāti nibbānanti abhiññeyyaṃ. Jarā saṅkhārā, ajarā nibbānanti abhiññeyyaṃ. Byādhi saṅkhārā, abyādhi nibbāna’’nti abhiññeyyaṃ. Maraṇaṃ saṅkhārā, amataṃ nibbānanti abhiññeyyaṃ. Soko saṅkhārā, asoko nibbānanti abhiññeyyaṃ. Paridevo saṅkhārā, aparidevo nibbānanti abhiññeyyaṃ. Upāyāso saṅkhārā, anupāyāso nibbānanti abhiññeyyaṃ.
पठमभाणवारो।
Paṭhamabhāṇavāro.
११. परिग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; परिवारट्ठो अभिञ्ञेय्यो; परिपूरट्ठो 21 अभिञ्ञेय्यो; एकग्गट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अविक्खेपट्ठो अभिञ्ञेय्यो ; पग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अविसारट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अनाविलट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अनिञ्जनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्तुपट्ठानवसेन चित्तस्स ठितट्ठो अभिञ्ञेय्यो; आरम्मणट्ठो अभिञ्ञेय्यो; गोचरट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पहानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; परिच्चागट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वुट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विवट्टनट्ठो 22 अभिञ्ञेय्यो; सन्तट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पणीतट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विमुत्तट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अनासवट्ठो अभिञ्ञेय्यो; तरणट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अनिमित्तट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अप्पणिहितट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सुञ्ञतट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकरसट्ठो अभिञ्ञेय्यो ; अनतिवत्तनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; युगनद्धट्ठो 23 अभिञ्ञेय्यो; निय्यानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; हेतुट्ठो 24 अभिञ्ञेय्यो; दस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; आधिपतेय्यट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
11. Pariggahaṭṭho abhiññeyyo; parivāraṭṭho abhiññeyyo; paripūraṭṭho 25 abhiññeyyo; ekaggaṭṭho abhiññeyyo; avikkhepaṭṭho abhiññeyyo ; paggahaṭṭho abhiññeyyo; avisāraṭṭho abhiññeyyo; anāvilaṭṭho abhiññeyyo; aniñjanaṭṭho abhiññeyyo; ekattupaṭṭhānavasena cittassa ṭhitaṭṭho abhiññeyyo; ārammaṇaṭṭho abhiññeyyo; gocaraṭṭho abhiññeyyo; pahānaṭṭho abhiññeyyo; pariccāgaṭṭho abhiññeyyo; vuṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; vivaṭṭanaṭṭho 26 abhiññeyyo; santaṭṭho abhiññeyyo; paṇītaṭṭho abhiññeyyo; vimuttaṭṭho abhiññeyyo; anāsavaṭṭho abhiññeyyo; taraṇaṭṭho abhiññeyyo; animittaṭṭho abhiññeyyo; appaṇihitaṭṭho abhiññeyyo; suññataṭṭho abhiññeyyo; ekarasaṭṭho abhiññeyyo ; anativattanaṭṭho abhiññeyyo; yuganaddhaṭṭho 27 abhiññeyyo; niyyānaṭṭho abhiññeyyo; hetuṭṭho 28 abhiññeyyo; dassanaṭṭho abhiññeyyo; ādhipateyyaṭṭho abhiññeyyo.
१२. समथस्स अविक्खेपट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विपस्सनाय अनुपस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; समथविपस्सनानं एकरसट्ठो अभिञ्ञेय्यो; युगनद्धस्स अनतिवत्तनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सिक्खाय समादानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; आरम्मणस्स गोचरट्ठो अभिञ्ञेय्यो; लीनस्स चित्तस्स पग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; उद्धतस्स चित्तस्स निग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; उभोविसुद्धानं अज्झुपेक्खनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विसेसाधिगमट्ठो अभिञ्ञेय्यो; उत्तरि पटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सच्चाभिसमयट्ठो अभिञ्ञेय्यो; निरोधे पतिट्ठापकट्ठो अभिञ्ञेय्यो ।
12. Samathassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; vipassanāya anupassanaṭṭho abhiññeyyo; samathavipassanānaṃ ekarasaṭṭho abhiññeyyo; yuganaddhassa anativattanaṭṭho abhiññeyyo; sikkhāya samādānaṭṭho abhiññeyyo; ārammaṇassa gocaraṭṭho abhiññeyyo; līnassa cittassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; uddhatassa cittassa niggahaṭṭho abhiññeyyo; ubhovisuddhānaṃ ajjhupekkhanaṭṭho abhiññeyyo; visesādhigamaṭṭho abhiññeyyo; uttari paṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; saccābhisamayaṭṭho abhiññeyyo; nirodhe patiṭṭhāpakaṭṭho abhiññeyyo .
सद्धिन्द्रियस्स अधिमोक्खट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियिन्द्रियस्स पग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सतिन्द्रियस्स उपट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; समाधिन्द्रियस्स अविक्खेपट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पञ्ञिन्द्रियस्स दस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Saddhindriyassa adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; vīriyindriyassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; satindriyassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; samādhindriyassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; paññindriyassa dassanaṭṭho abhiññeyyo.
सद्धाबलस्स अस्सद्धिये अकम्पियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियबलस्स कोसज्जे अकम्पियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सतिबलस्स पमादे अकम्पियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; समाधिबलस्स उद्धच्चे अकम्पियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पञ्ञाबलस्स अविज्जाय अकम्पियट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Saddhābalassa assaddhiye akampiyaṭṭho abhiññeyyo; vīriyabalassa kosajje akampiyaṭṭho abhiññeyyo; satibalassa pamāde akampiyaṭṭho abhiññeyyo; samādhibalassa uddhacce akampiyaṭṭho abhiññeyyo; paññābalassa avijjāya akampiyaṭṭho abhiññeyyo.
सतिसम्बोज्झङ्गस्स उपट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; धम्मविचयसम्बोज्झङ्गस्स पविचयट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियसम्बोज्झङ्गस्स पग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पीतिसम्बोज्झङ्गस्स फरणट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पस्सद्धिसम्बोज्झङ्गस्स उपसमट्ठो अभिञ्ञेय्यो; समाधिसम्बोज्झङ्गस्स अविक्खेपट्ठो अभिञ्ञेय्यो; उपेक्खासम्बोज्झङ्गस्स पटिसङ्खानट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Satisambojjhaṅgassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; dhammavicayasambojjhaṅgassa pavicayaṭṭho abhiññeyyo; vīriyasambojjhaṅgassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; pītisambojjhaṅgassa pharaṇaṭṭho abhiññeyyo; passaddhisambojjhaṅgassa upasamaṭṭho abhiññeyyo; samādhisambojjhaṅgassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; upekkhāsambojjhaṅgassa paṭisaṅkhānaṭṭho abhiññeyyo.
सम्मादिट्ठिया दस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सम्मासङ्कप्पस्स अभिनिरोपनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सम्मावाचाय परिग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सम्माकम्मन्तस्स समुट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सम्माआजीवस्स वोदानट्ठो अभिञ्ञेय्यो ; सम्मावायामस्स पग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सम्मासतिया उपट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सम्मासमाधिस्स अविक्खेपट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Sammādiṭṭhiyā dassanaṭṭho abhiññeyyo; sammāsaṅkappassa abhiniropanaṭṭho abhiññeyyo; sammāvācāya pariggahaṭṭho abhiññeyyo; sammākammantassa samuṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; sammāājīvassa vodānaṭṭho abhiññeyyo ; sammāvāyāmassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; sammāsatiyā upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; sammāsamādhissa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo.
१३. इन्द्रियानं आधिपतेय्यट्ठो अभिञ्ञेय्यो; बलानं अकम्पियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; बोज्झङ्गानं निय्यानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; मग्गस्स हेतुट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सतिपट्ठानानं उपट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सम्मप्पधानानं पदहनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; इद्धिपादानं इज्झनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सच्चानं तथट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पयोगानं 29 पटिप्पस्सद्धट्ठो अभिञ्ञेय्यो; फलानं सच्छिकिरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
13. Indriyānaṃ ādhipateyyaṭṭho abhiññeyyo; balānaṃ akampiyaṭṭho abhiññeyyo; bojjhaṅgānaṃ niyyānaṭṭho abhiññeyyo; maggassa hetuṭṭho abhiññeyyo; satipaṭṭhānānaṃ upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; sammappadhānānaṃ padahanaṭṭho abhiññeyyo; iddhipādānaṃ ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; saccānaṃ tathaṭṭho abhiññeyyo; payogānaṃ 30 paṭippassaddhaṭṭho abhiññeyyo; phalānaṃ sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo.
वितक्कस्स अभिनिरोपनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विचारस्स उपविचारट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पीतिया फरणट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सुखस्स अभिसन्दनट्ठो अभिञ्ञेय्यो। चित्तस्स एकग्गट्ठो अभिञ्ञेय्यो। आवज्जनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विजाननट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पजाननट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सञ्जाननट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकोदट्ठो अभिञ्ञेय्यो । अभिञ्ञाय ञातट्ठो अभिञ्ञेय्यो; परिञ्ञाय तीरणट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पहानस्स परिच्चागट्ठो अभिञ्ञेय्यो; भावनाय एकरसट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सच्छिकिरियाय फस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; खन्धानं खन्धट्ठो अभिञ्ञेय्यो; धातूनं धातुट्ठो 31 अभिञ्ञेय्यो; आयतनानं आयतनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सङ्खतानं सङ्खतट्ठो अभिञ्ञेय्यो; असङ्खतस्स असङ्खतट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Vitakkassa abhiniropanaṭṭho abhiññeyyo; vicārassa upavicāraṭṭho abhiññeyyo; pītiyā pharaṇaṭṭho abhiññeyyo; sukhassa abhisandanaṭṭho abhiññeyyo. Cittassa ekaggaṭṭho abhiññeyyo. Āvajjanaṭṭho abhiññeyyo; vijānanaṭṭho abhiññeyyo; pajānanaṭṭho abhiññeyyo; sañjānanaṭṭho abhiññeyyo; ekodaṭṭho abhiññeyyo . Abhiññāya ñātaṭṭho abhiññeyyo; pariññāya tīraṇaṭṭho abhiññeyyo; pahānassa pariccāgaṭṭho abhiññeyyo; bhāvanāya ekarasaṭṭho abhiññeyyo; sacchikiriyāya phassanaṭṭho abhiññeyyo; khandhānaṃ khandhaṭṭho abhiññeyyo; dhātūnaṃ dhātuṭṭho 32 abhiññeyyo; āyatanānaṃ āyatanaṭṭho abhiññeyyo; saṅkhatānaṃ saṅkhataṭṭho abhiññeyyo; asaṅkhatassa asaṅkhataṭṭho abhiññeyyo.
१४. चित्तट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तानन्तरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स वुट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स विवट्टनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स हेतुट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स पच्चयट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स वत्थुट्ठो 33 अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स भूमट्ठो 34 अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स आरम्मणट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स गोचरट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स चरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स गतट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स अभिनीहारट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स निय्यानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स निस्सरणट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
14. Cittaṭṭho abhiññeyyo; cittānantariyaṭṭho abhiññeyyo; cittassa vuṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; cittassa vivaṭṭanaṭṭho abhiññeyyo; cittassa hetuṭṭho abhiññeyyo; cittassa paccayaṭṭho abhiññeyyo; cittassa vatthuṭṭho 35 abhiññeyyo; cittassa bhūmaṭṭho 36 abhiññeyyo; cittassa ārammaṇaṭṭho abhiññeyyo; cittassa gocaraṭṭho abhiññeyyo; cittassa cariyaṭṭho abhiññeyyo; cittassa gataṭṭho abhiññeyyo; cittassa abhinīhāraṭṭho abhiññeyyo; cittassa niyyānaṭṭho abhiññeyyo; cittassa nissaraṇaṭṭho abhiññeyyo.
१५. एकत्ते आवज्जनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते विजाननट्ठो अभिञ्ञेय्यो ; एकत्ते पजाननट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते सञ्जाननट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते एकदट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते उपनिबन्धट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते पक्खन्दनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते पसीदनट्ठो अभिञ्ञेय्यो ; एकत्ते सन्तिट्ठनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते विमुच्चनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते ‘‘एतं सन्त’’न्ति पस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते यानीकतट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते वत्थुकतट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते अनुट्ठितट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते परिचितट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते सुसमारद्धट्ठो अभिञ्ञेय्यो ; एकत्ते परिग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते परिवारट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते परिपूरट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते समोधानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते अधिट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते आसेवनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते भावनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते बहुलीकम्मट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते सुसमुग्गतट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते सुविमुत्तट्ठो अभिञ्ञेय्यो ; एकत्ते बुज्झनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते अनुबुज्झनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते पटिबुज्झनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते सम्बुज्झनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते बोधनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते अनुबोधनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते पटिबोधनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते सम्बोधनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते बोधिपक्खियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते अनुबोधिपक्खियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते पटिबोधिपक्खियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते सम्बोधिपक्खियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते जोतनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते उज्जोतनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते अनुजोतनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते पटिजोतनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; एकत्ते सञ्जोतनट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
15. Ekatte āvajjanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte vijānanaṭṭho abhiññeyyo ; ekatte pajānanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sañjānanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte ekadaṭṭho abhiññeyyo; ekatte upanibandhaṭṭho abhiññeyyo; ekatte pakkhandanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte pasīdanaṭṭho abhiññeyyo ; ekatte santiṭṭhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte vimuccanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte ‘‘etaṃ santa’’nti passanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte yānīkataṭṭho abhiññeyyo; ekatte vatthukataṭṭho abhiññeyyo; ekatte anuṭṭhitaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paricitaṭṭho abhiññeyyo; ekatte susamāraddhaṭṭho abhiññeyyo ; ekatte pariggahaṭṭho abhiññeyyo; ekatte parivāraṭṭho abhiññeyyo; ekatte paripūraṭṭho abhiññeyyo; ekatte samodhānaṭṭho abhiññeyyo; ekatte adhiṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; ekatte āsevanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte bhāvanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte bahulīkammaṭṭho abhiññeyyo; ekatte susamuggataṭṭho abhiññeyyo; ekatte suvimuttaṭṭho abhiññeyyo ; ekatte bujjhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte anubujjhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paṭibujjhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sambujjhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte bodhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte anubodhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paṭibodhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sambodhanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte bodhipakkhiyaṭṭho abhiññeyyo; ekatte anubodhipakkhiyaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paṭibodhipakkhiyaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sambodhipakkhiyaṭṭho abhiññeyyo; ekatte jotanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte ujjotanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte anujotanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte paṭijotanaṭṭho abhiññeyyo; ekatte sañjotanaṭṭho abhiññeyyo.
१६. पतापनट्ठो 37 अभिञ्ञेय्यो; विरोचनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; किलेसानं सन्तापनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अमलट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विमलट्ठो अभिञ्ञेय्यो; निम्मलट्ठो अभिञ्ञेय्यो; समट्ठो अभिञ्ञेय्यो; समयट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विवेकट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विवेकचरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विरागट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विरागचरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; निरोधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; निरोधचरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वोसग्गट्ठो 38 अभिञ्ञेय्यो; वोसग्गचरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विमुत्तट्ठो अभिञ्ञेय्यो; विमुत्तिचरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
16. Patāpanaṭṭho 39 abhiññeyyo; virocanaṭṭho abhiññeyyo; kilesānaṃ santāpanaṭṭho abhiññeyyo; amalaṭṭho abhiññeyyo; vimalaṭṭho abhiññeyyo; nimmalaṭṭho abhiññeyyo; samaṭṭho abhiññeyyo; samayaṭṭho abhiññeyyo; vivekaṭṭho abhiññeyyo; vivekacariyaṭṭho abhiññeyyo; virāgaṭṭho abhiññeyyo; virāgacariyaṭṭho abhiññeyyo; nirodhaṭṭho abhiññeyyo; nirodhacariyaṭṭho abhiññeyyo; vosaggaṭṭho 40 abhiññeyyo; vosaggacariyaṭṭho abhiññeyyo; vimuttaṭṭho abhiññeyyo; vimutticariyaṭṭho abhiññeyyo.
छन्दट्ठो अभिञ्ञेय्यो; छन्दस्स मूलट्ठो अभिञ्ञेय्यो; छन्दस्स पादट्ठो अभिञ्ञेय्यो; छन्दस्स पधानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; छन्दस्स इज्झनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; छन्दस्स अधिमोक्खट्ठो अभिञ्ञेय्यो; छन्दस्स पग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; छन्दस्स उपट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; छन्दस्स अविक्खेपट्ठो अभिञ्ञेय्यो; छन्दस्स दस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Chandaṭṭho abhiññeyyo; chandassa mūlaṭṭho abhiññeyyo; chandassa pādaṭṭho abhiññeyyo; chandassa padhānaṭṭho abhiññeyyo; chandassa ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; chandassa adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; chandassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; chandassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; chandassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; chandassa dassanaṭṭho abhiññeyyo.
वीरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियस्स मूलट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियस्स पादट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियस्स पधानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियस्स इज्झनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियस्स अधिमोक्खट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियस्स पग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियस्स उपट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियस्स अविक्खेपट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीरियस्स दस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Vīriyaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa mūlaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa pādaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa padhānaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; vīriyassa dassanaṭṭho abhiññeyyo.
चित्तट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स मूलट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स पादट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स पधानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स इज्झनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स अधिमोक्खट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स पग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स उपट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स अविक्खेपट्ठो अभिञ्ञेय्यो; चित्तस्स दस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Cittaṭṭho abhiññeyyo; cittassa mūlaṭṭho abhiññeyyo; cittassa pādaṭṭho abhiññeyyo; cittassa padhānaṭṭho abhiññeyyo; cittassa ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; cittassa adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; cittassa paggahaṭṭho abhiññeyyo; cittassa upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; cittassa avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; cittassa dassanaṭṭho abhiññeyyo.
वीमंसट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीमंसाय मूलट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीमंसाय पादट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीमंसाय पधानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीमंसाय इज्झनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीमंसाय अधिमोक्खट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीमंसाय पग्गहट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीमंसाय उपट्ठानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीमंसाय अविक्खेपट्ठो अभिञ्ञेय्यो; वीमंसाय दस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Vīmaṃsaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya mūlaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya pādaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya padhānaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya ijjhanaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya adhimokkhaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya paggahaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya upaṭṭhānaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya avikkhepaṭṭho abhiññeyyo; vīmaṃsāya dassanaṭṭho abhiññeyyo.
१७. दुक्खट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स पीळनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स सङ्खतट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स सन्तापट्ठो अभिञ्ञेय्यो; दुक्खस्स विपरिणामट्ठो अभिञ्ञेय्यो। समुदयट्ठो अभिञ्ञेय्यो; समुदयस्स आयूहनट्ठो 41 अभिञ्ञेय्यो; समुदयस्स निदानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; समुदयस्स सञ्ञोगट्ठो अभिञ्ञेय्यो; समुदयस्स पलिबोधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; निरोधट्ठो अभिञ्ञेय्यो ; निरोधस्स निस्सरणट्ठो अभिञ्ञेय्यो; निरोधस्स विवेकट्ठो अभिञ्ञेय्यो; निरोधस्स असङ्खतट्ठो अभिञ्ञेय्यो; निरोधस्स अमतट्ठो अभिञ्ञेय्यो। मग्गट्ठो अभिञ्ञेय्यो; मग्गस्स निय्यानट्ठो अभिञ्ञेय्यो; मग्गस्स हेतुट्ठो अभिञ्ञेय्यो; मग्गस्स दस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; मग्गस्स आधिपतेय्यट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
17. Dukkhaṭṭho abhiññeyyo; dukkhassa pīḷanaṭṭho abhiññeyyo; dukkhassa saṅkhataṭṭho abhiññeyyo; dukkhassa santāpaṭṭho abhiññeyyo; dukkhassa vipariṇāmaṭṭho abhiññeyyo. Samudayaṭṭho abhiññeyyo; samudayassa āyūhanaṭṭho 42 abhiññeyyo; samudayassa nidānaṭṭho abhiññeyyo; samudayassa saññogaṭṭho abhiññeyyo; samudayassa palibodhaṭṭho abhiññeyyo; nirodhaṭṭho abhiññeyyo ; nirodhassa nissaraṇaṭṭho abhiññeyyo; nirodhassa vivekaṭṭho abhiññeyyo; nirodhassa asaṅkhataṭṭho abhiññeyyo; nirodhassa amataṭṭho abhiññeyyo. Maggaṭṭho abhiññeyyo; maggassa niyyānaṭṭho abhiññeyyo; maggassa hetuṭṭho abhiññeyyo; maggassa dassanaṭṭho abhiññeyyo; maggassa ādhipateyyaṭṭho abhiññeyyo.
तथट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अनत्तट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सच्चट्ठो अभिञ्ञेय्यो; पटिवेधट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अभिजाननट्ठो अभिञ्ञेय्यो; परिजाननट्ठो अभिञ्ञेय्यो; धम्मट्ठो अभिञ्ञेय्यो; धातुट्ठो अभिञ्ञेय्यो; ञातट्ठो अभिञ्ञेय्यो; सच्छिकिरियट्ठो अभिञ्ञेय्यो; फस्सनट्ठो अभिञ्ञेय्यो; अभिसमयट्ठो अभिञ्ञेय्यो।
Tathaṭṭho abhiññeyyo; anattaṭṭho abhiññeyyo; saccaṭṭho abhiññeyyo; paṭivedhaṭṭho abhiññeyyo; abhijānanaṭṭho abhiññeyyo; parijānanaṭṭho abhiññeyyo; dhammaṭṭho abhiññeyyo; dhātuṭṭho abhiññeyyo; ñātaṭṭho abhiññeyyo; sacchikiriyaṭṭho abhiññeyyo; phassanaṭṭho abhiññeyyo; abhisamayaṭṭho abhiññeyyo.
१८. नेक्खम्मं अभिञ्ञेय्यं; अब्यापादो अभिञ्ञेय्यो; आलोकसञ्ञा अभिञ्ञेय्या; अविक्खेपो अभिञ्ञेय्यो; धम्मववत्थानं अभिञ्ञेय्यं; ञाणं अभिञ्ञेय्यं; पामोज्जं 43 अभिञ्ञेय्यं।
18. Nekkhammaṃ abhiññeyyaṃ; abyāpādo abhiññeyyo; ālokasaññā abhiññeyyā; avikkhepo abhiññeyyo; dhammavavatthānaṃ abhiññeyyaṃ; ñāṇaṃ abhiññeyyaṃ; pāmojjaṃ 44 abhiññeyyaṃ.
पठमं झानं अभिञ्ञेय्यं; दुतियं झानं अभिञ्ञेय्यं; ततियं झानं अभिञ्ञेय्यं; चतुत्थं झानं अभिञ्ञेय्यं। आकासानञ्चायतनसमापत्ति अभिञ्ञेय्या; विञ्ञाणञ्चायतनसमापत्ति अभिञ्ञेय्या; आकिञ्चञ्ञायतनसमापत्ति अभिञ्ञेय्या; नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसमापत्ति अभिञ्ञेय्या।
Paṭhamaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; dutiyaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; tatiyaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ; catutthaṃ jhānaṃ abhiññeyyaṃ. Ākāsānañcāyatanasamāpatti abhiññeyyā; viññāṇañcāyatanasamāpatti abhiññeyyā; ākiñcaññāyatanasamāpatti abhiññeyyā; nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti abhiññeyyā.
अनिच्चानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; दुक्खानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; अनत्तानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; निब्बिदानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; विरागानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; निरोधानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; पटिनिस्सग्गानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; खयानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; वयानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; विपरिणामानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; अनिमित्तानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; अप्पणिहितानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; सुञ्ञतानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; अधिपञ्ञाधम्मविपस्सना अभिञ्ञेय्या; यथाभूतञाणदस्सनं अभिञ्ञेय्यं; आदीनवानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; पटिसङ्खानुपस्सना अभिञ्ञेय्या; विवट्टनानुपस्सना अभिञ्ञेय्या।
Aniccānupassanā abhiññeyyā; dukkhānupassanā abhiññeyyā; anattānupassanā abhiññeyyā; nibbidānupassanā abhiññeyyā; virāgānupassanā abhiññeyyā; nirodhānupassanā abhiññeyyā; paṭinissaggānupassanā abhiññeyyā; khayānupassanā abhiññeyyā; vayānupassanā abhiññeyyā; vipariṇāmānupassanā abhiññeyyā; animittānupassanā abhiññeyyā; appaṇihitānupassanā abhiññeyyā; suññatānupassanā abhiññeyyā; adhipaññādhammavipassanā abhiññeyyā; yathābhūtañāṇadassanaṃ abhiññeyyaṃ; ādīnavānupassanā abhiññeyyā; paṭisaṅkhānupassanā abhiññeyyā; vivaṭṭanānupassanā abhiññeyyā.
१९. सोतापत्तिमग्गो अभिञ्ञेय्यो; सोतापत्तिफलसमापत्ति अभिञ्ञेय्या; सकदागामिमग्गो अभिञ्ञेय्यो; सकदागामिफलसमापत्ति अभिञ्ञेय्या; अनागामिमग्गो अभिञ्ञेय्यो ; अनागामिफलसमापत्ति अभिञ्ञेय्या; अरहत्तमग्गो अभिञ्ञेय्यो; अरहत्तफलसमापत्ति अभिञ्ञेय्या।
19. Sotāpattimaggo abhiññeyyo; sotāpattiphalasamāpatti abhiññeyyā; sakadāgāmimaggo abhiññeyyo; sakadāgāmiphalasamāpatti abhiññeyyā; anāgāmimaggo abhiññeyyo ; anāgāmiphalasamāpatti abhiññeyyā; arahattamaggo abhiññeyyo; arahattaphalasamāpatti abhiññeyyā.
अधिमोक्खट्ठेन सद्धिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; पग्गहट्ठेन वीरियिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; उपट्ठानट्ठेन सतिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; अविक्खेपट्ठेन समाधिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; दस्सनट्ठेन पञ्ञिन्द्रियं अभिञ्ञेय्यं; अस्सद्धिये अकम्पियट्ठेन सद्धाबलं अभिञ्ञेय्यं; कोसज्जे अकम्पियट्ठेन वीरियबलं अभिञ्ञेय्यं; पमादे अकम्पियट्ठेन सतिबलं अभिञ्ञेय्यं; उद्धच्चे अकम्पियट्ठेन समाधिबलं अभिञ्ञेय्यं; अविज्जाय अकम्पियट्ठेन पञ्ञाबलं अभिञ्ञेय्यं; उपट्ठानट्ठेन सतिसम्बोज्झङ्गो अभिञ्ञेय्यो; पविचयट्ठेन धम्मविचयसम्बोज्झङ्गो अभिञ्ञेय्यो; पग्गहट्ठेन वीरियसम्बोज्झङ्गो अभिञ्ञेय्यो; फरणट्ठेन पीतिसम्बोज्झङ्गो अभिञ्ञेय्यो ; उपसमट्ठेन पस्सद्धिसम्बोज्झङ्गो अभिञ्ञेय्यो; अविक्खेपट्ठेन समाधिसम्बोज्झङ्गो अभिञ्ञेय्यो; पटिसङ्खानट्ठेन उपेक्खासम्बोज्झङ्गो अभिञ्ञेय्यो।
Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ abhiññeyyaṃ; upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ abhiññeyyaṃ; avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ abhiññeyyaṃ; dassanaṭṭhena paññindriyaṃ abhiññeyyaṃ; assaddhiye akampiyaṭṭhena saddhābalaṃ abhiññeyyaṃ; kosajje akampiyaṭṭhena vīriyabalaṃ abhiññeyyaṃ; pamāde akampiyaṭṭhena satibalaṃ abhiññeyyaṃ; uddhacce akampiyaṭṭhena samādhibalaṃ abhiññeyyaṃ; avijjāya akampiyaṭṭhena paññābalaṃ abhiññeyyaṃ; upaṭṭhānaṭṭhena satisambojjhaṅgo abhiññeyyo; pavicayaṭṭhena dhammavicayasambojjhaṅgo abhiññeyyo; paggahaṭṭhena vīriyasambojjhaṅgo abhiññeyyo; pharaṇaṭṭhena pītisambojjhaṅgo abhiññeyyo ; upasamaṭṭhena passaddhisambojjhaṅgo abhiññeyyo; avikkhepaṭṭhena samādhisambojjhaṅgo abhiññeyyo; paṭisaṅkhānaṭṭhena upekkhāsambojjhaṅgo abhiññeyyo.
दस्सनट्ठेन सम्मादिट्ठि अभिञ्ञेय्या; अभिनिरोपनट्ठेन सम्मासङ्कप्पो अभिञ्ञेय्यो; परिग्गहट्ठेन सम्मावाचा अभिञ्ञेय्या; समुट्ठानट्ठेन सम्माकम्मन्तो अभिञ्ञेय्यो; वोदानट्ठेन सम्माआजीवो अभिञ्ञेय्यो; पग्गहट्ठेन सम्मावायामो अभिञ्ञेय्यो; उपट्ठानट्ठेन सम्मासति अभिञ्ञेय्या; अविक्खेपट्ठेन सम्मासमाधि अभिञ्ञेय्यो।
Dassanaṭṭhena sammādiṭṭhi abhiññeyyā; abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappo abhiññeyyo; pariggahaṭṭhena sammāvācā abhiññeyyā; samuṭṭhānaṭṭhena sammākammanto abhiññeyyo; vodānaṭṭhena sammāājīvo abhiññeyyo; paggahaṭṭhena sammāvāyāmo abhiññeyyo; upaṭṭhānaṭṭhena sammāsati abhiññeyyā; avikkhepaṭṭhena sammāsamādhi abhiññeyyo.
आधिपतेय्यट्ठेन इन्द्रिया अभिञ्ञेय्या; अकम्पियट्ठेन बला अभिञ्ञेय्या; निय्यानट्ठेन बोज्झङ्गा अभिञ्ञेय्या; हेतुट्ठेन मग्गो अभिञ्ञेय्यो; उपट्ठानट्ठेन सतिपट्ठाना अभिञ्ञेय्या; पदहनट्ठेन सम्मप्पधाना अभिञ्ञेय्या; इज्झनट्ठेन इद्धिपादा अभिञ्ञेय्या; तथट्ठेन सच्चा अभिञ्ञेय्या; अविक्खेपट्ठेन समथो अभिञ्ञेय्यो; अनुपस्सनट्ठेन विपस्सना अभिञ्ञेय्या; एकरसट्ठेन समथविपस्सना अभिञ्ञेय्या; अनतिवत्तनट्ठेन युगनद्धं अभिञ्ञेय्यं।
Ādhipateyyaṭṭhena indriyā abhiññeyyā; akampiyaṭṭhena balā abhiññeyyā; niyyānaṭṭhena bojjhaṅgā abhiññeyyā; hetuṭṭhena maggo abhiññeyyo; upaṭṭhānaṭṭhena satipaṭṭhānā abhiññeyyā; padahanaṭṭhena sammappadhānā abhiññeyyā; ijjhanaṭṭhena iddhipādā abhiññeyyā; tathaṭṭhena saccā abhiññeyyā; avikkhepaṭṭhena samatho abhiññeyyo; anupassanaṭṭhena vipassanā abhiññeyyā; ekarasaṭṭhena samathavipassanā abhiññeyyā; anativattanaṭṭhena yuganaddhaṃ abhiññeyyaṃ.
संवरट्ठेन सीलविसुद्धि अभिञ्ञेय्या; अविक्खेपट्ठेन चित्तविसुद्धि अभिञ्ञेय्या; दस्सनट्ठेन दिट्ठिविसुद्धि अभिञ्ञेय्या; मुत्तट्ठेन विमोक्खो अभिञ्ञेय्यो; पटिवेधट्ठेन विज्जा अभिञ्ञेय्या ; परिच्चागट्ठेन विमुत्ति अभिञ्ञेय्या; समुच्छेदट्ठेन खये ञाणं अभिञ्ञेय्यं; पटिप्पस्सद्धट्ठेन अनुप्पादे ञाणं अभिञ्ञेय्यं।
Saṃvaraṭṭhena sīlavisuddhi abhiññeyyā; avikkhepaṭṭhena cittavisuddhi abhiññeyyā; dassanaṭṭhena diṭṭhivisuddhi abhiññeyyā; muttaṭṭhena vimokkho abhiññeyyo; paṭivedhaṭṭhena vijjā abhiññeyyā ; pariccāgaṭṭhena vimutti abhiññeyyā; samucchedaṭṭhena khaye ñāṇaṃ abhiññeyyaṃ; paṭippassaddhaṭṭhena anuppāde ñāṇaṃ abhiññeyyaṃ.
२०. छन्दो मूलट्ठेन अभिञ्ञेय्यो; मनसिकारो समुट्ठानट्ठेन अभिञ्ञेय्यो; फस्सो समोधानट्ठेन अभिञ्ञेय्यो; वेदना समोसरणट्ठेन अभिञ्ञेय्या; समाधि पमुखट्ठेन अभिञ्ञेय्यो; सति आधिपतेय्यट्ठेन अभिञ्ञेय्या; पञ्ञा ततुत्तरट्ठेन अभिञ्ञेय्या; विमुत्ति सारट्ठेन अभिञ्ञेय्या; अमतोगधं निब्बानं परियोसानट्ठेन अभिञ्ञेय्यं।
20. Chando mūlaṭṭhena abhiññeyyo; manasikāro samuṭṭhānaṭṭhena abhiññeyyo; phasso samodhānaṭṭhena abhiññeyyo; vedanā samosaraṇaṭṭhena abhiññeyyā; samādhi pamukhaṭṭhena abhiññeyyo; sati ādhipateyyaṭṭhena abhiññeyyā; paññā tatuttaraṭṭhena abhiññeyyā; vimutti sāraṭṭhena abhiññeyyā; amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena abhiññeyyaṃ.
ये ये धम्मा अभिञ्ञाता होन्ति ते ते धम्मा ञाता होन्ति। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘इमे धम्मा अभिञ्ञेय्याति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाण’’न्ति।
Ye ye dhammā abhiññātā honti te te dhammā ñātā honti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā abhiññeyyāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.
दुतियभाणवारो।
Dutiyabhāṇavāro.
२१. कथं ‘‘इमे धम्मा परिञ्ञेय्या’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं?
21. Kathaṃ ‘‘ime dhammā pariññeyyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?
एको धम्मो परिञ्ञेय्यो – फस्सो सासवो उपादानियो। द्वे धम्मा परिञ्ञेय्या – नामञ्च रूपञ्च। तयो धम्मा परिञ्ञेय्या – तिस्सो वेदना। चत्तारो धम्मा परिञ्ञेय्या – चत्तारो आहारा। पञ्च धम्मा परिञ्ञेय्या – पञ्चुपादानक्खन्धा। छ धम्मा परिञ्ञेय्या – छ अज्झत्तिकानि आयतनानि। सत्त धम्मा परिञ्ञेय्या – सत्त विञ्ञाणट्ठितियो। अट्ठ धम्मा परिञ्ञेय्या – अट्ठ लोकधम्मा। नव धम्मा परिञ्ञेय्या – नव सत्तावासा। दस धम्मा परिञ्ञेय्या – दसायतनानि।
Eko dhammo pariññeyyo – phasso sāsavo upādāniyo. Dve dhammā pariññeyyā – nāmañca rūpañca. Tayo dhammā pariññeyyā – tisso vedanā. Cattāro dhammā pariññeyyā – cattāro āhārā. Pañca dhammā pariññeyyā – pañcupādānakkhandhā. Cha dhammā pariññeyyā – cha ajjhattikāni āyatanāni. Satta dhammā pariññeyyā – satta viññāṇaṭṭhitiyo. Aṭṭha dhammā pariññeyyā – aṭṭha lokadhammā. Nava dhammā pariññeyyā – nava sattāvāsā. Dasa dhammā pariññeyyā – dasāyatanāni.
‘‘सब्बं, भिक्खवे, परिञ्ञेय्यं। किञ्च, भिक्खवे, सब्बं परिञ्ञेय्यं? चक्खु, भिक्खवे, परिञ्ञेय्यं; रूपा परिञ्ञेय्या; चक्खुविञ्ञाणं परिञ्ञेय्यं; चक्खुसम्फस्सो परिञ्ञेय्यो; यम्पिदं चक्खुसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, तम्पि परिञ्ञेय्यं। सोतं परिञ्ञेय्यं; सद्दा परिञ्ञेय्या…पे॰… घानं परिञ्ञेय्यं, गन्धा परिञ्ञेय्या… जिव्हा परिञ्ञेय्या; रसा परिञ्ञेय्या… कायो परिञ्ञेय्यो; फोट्ठब्बा परिञ्ञेय्या…पे॰… मनो परिञ्ञेय्यो; धम्मा परिञ्ञेय्या… मनोविञ्ञाणं परिञ्ञेय्यं; मनोसम्फस्सो परिञ्ञेय्यो; यम्पिदं मनोसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, तम्पि परिञ्ञेय्यं।’’ रूपं परिञ्ञेय्यं…पे॰… वेदना परिञ्ञेय्या… सञ्ञा परिञ्ञेय्या… सङ्खारा परिञ्ञेय्या… विञ्ञाणं परिञ्ञेय्यं… चक्खु परिञ्ञेय्यं…पे॰… जरामरणं परिञ्ञेय्यं… अमतोगधं निब्बानं परियोसानट्ठेन परिञ्ञेय्यं। येसं येसं धम्मानं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स ते ते धम्मा पटिलद्धा होन्ति, एवं ते धम्मा परिञ्ञाता चेव होन्ति तीरिता च।
‘‘Sabbaṃ, bhikkhave, pariññeyyaṃ. Kiñca, bhikkhave, sabbaṃ pariññeyyaṃ? Cakkhu, bhikkhave, pariññeyyaṃ; rūpā pariññeyyā; cakkhuviññāṇaṃ pariññeyyaṃ; cakkhusamphasso pariññeyyo; yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi pariññeyyaṃ. Sotaṃ pariññeyyaṃ; saddā pariññeyyā…pe… ghānaṃ pariññeyyaṃ, gandhā pariññeyyā… jivhā pariññeyyā; rasā pariññeyyā… kāyo pariññeyyo; phoṭṭhabbā pariññeyyā…pe… mano pariññeyyo; dhammā pariññeyyā… manoviññāṇaṃ pariññeyyaṃ; manosamphasso pariññeyyo; yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi pariññeyyaṃ.’’ Rūpaṃ pariññeyyaṃ…pe… vedanā pariññeyyā… saññā pariññeyyā… saṅkhārā pariññeyyā… viññāṇaṃ pariññeyyaṃ… cakkhu pariññeyyaṃ…pe… jarāmaraṇaṃ pariññeyyaṃ… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena pariññeyyaṃ. Yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa te te dhammā paṭiladdhā honti, evaṃ te dhammā pariññātā ceva honti tīritā ca.
२२. नेक्खम्मं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स नेक्खम्मं पटिलद्धं होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। अब्यापादं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स अब्यापादो पटिलद्धो होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। आलोकसञ्ञं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स आलोकसञ्ञा पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। अविक्खेपं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स अविक्खेपो पटिलद्धो होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। धम्मववत्थानं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स धम्मववत्थानं पटिलद्धं होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। ञाणं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स ञाणं पटिलद्धं होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। पामोज्जं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स पामोज्जं पटिलद्धं होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च।
22. Nekkhammaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa nekkhammaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Abyāpādaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa abyāpādo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ālokasaññaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ālokasaññā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Avikkhepaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa avikkhepo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Dhammavavatthānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa dhammavavatthānaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ñāṇaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ñāṇaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Pāmojjaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa pāmojjaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.
पठमं झानं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स पठमं झानं पटिलद्धं होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। दुतियं झानं…पे॰… ततियं झानं… चतुत्थं झानं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स चतुत्थं झानं पटिलद्धं होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। आकासानञ्चायतनसमापत्तिं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स आकासानञ्चायतनसमापत्ति पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। विञ्ञाणञ्चायतनसमापत्तिं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स विञ्ञाणञ्चायतनसमापत्ति पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। आकिञ्चञ्ञायतनसमापत्तिं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स आकिञ्चञ्ञायतनसमापत्ति पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसमापत्तिं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसमापत्ति पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च।
Paṭhamaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa paṭhamaṃ jhānaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Dutiyaṃ jhānaṃ…pe… tatiyaṃ jhānaṃ… catutthaṃ jhānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa catutthaṃ jhānaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ākāsānañcāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ākāsānañcāyatanasamāpatti paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Viññāṇañcāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa viññāṇañcāyatanasamāpatti paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ākiñcaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ākiñcaññāyatanasamāpatti paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Nevasaññānāsaññāyatanasamāpattiṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa nevasaññānāsaññāyatanasamāpatti paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.
अनिच्चानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स अनिच्चानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। दुक्खानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स दुक्खानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। अनत्तानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स अनत्तानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। निब्बिदानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स निब्बिदानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। विरागानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स विरागानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। निरोधानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स निरोधानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। पटिनिस्सग्गानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स पटिनिस्सग्गानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। खयानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स खयानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। वयानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स वयानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। विपरिणामानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स विपरिणामानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। अनिमित्तानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स अनिमित्तानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। अप्पणिहितानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स अप्पणिहितानुपस्सना पटिलद्धा होति । एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। सुञ्ञतानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स सुञ्ञतानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च।
Aniccānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa aniccānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Dukkhānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa dukkhānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Anattānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa anattānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Nibbidānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa nibbidānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Virāgānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa virāgānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Nirodhānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa nirodhānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Paṭinissaggānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa paṭinissaggānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Khayānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa khayānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Vayānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa vayānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Vipariṇāmānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa vipariṇāmānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Animittānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa animittānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Appaṇihitānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa appaṇihitānupassanā paṭiladdhā hoti . Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Suññatānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa suññatānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.
अधिपञ्ञाधम्मविपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स अधिपञ्ञाधम्मविपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। यथाभूतञाणदस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स यथाभूतञाणदस्सनं पटिलद्धं होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। आदीनवानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स आदीनवानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। पटिसङ्खानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स पटिसङ्खानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। विवट्टनानुपस्सनं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स विवट्टनानुपस्सना पटिलद्धा होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च।
Adhipaññādhammavipassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa adhipaññādhammavipassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Yathābhūtañāṇadassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa yathābhūtañāṇadassanaṃ paṭiladdhaṃ hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Ādīnavānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa ādīnavānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Paṭisaṅkhānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa paṭisaṅkhānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Vivaṭṭanānupassanaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa vivaṭṭanānupassanā paṭiladdhā hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.
सोतापत्तिमग्गं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स सोतापत्तिमग्गो पटिलद्धो होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। सकदागामिमग्गं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स सकदागामिमग्गो पटिलद्धो होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। अनागामिमग्गं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स अनागामिमग्गो पटिलद्धो होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च। अरहत्तमग्गं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स अरहत्तमग्गो पटिलद्धो होति। एवं सो धम्मो परिञ्ञातो चेव होति तीरितो च।
Sotāpattimaggaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa sotāpattimaggo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Sakadāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa sakadāgāmimaggo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Anāgāmimaggaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa anāgāmimaggo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca. Arahattamaggaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa arahattamaggo paṭiladdho hoti. Evaṃ so dhammo pariññāto ceva hoti tīrito ca.
येसं येसं धम्मानं पटिलाभत्थाय वायमन्तस्स ते ते धम्मा पटिलद्धा होन्ति। एवं ते धम्मा परिञ्ञाता चेव होन्ति तीरिता च। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘इमे धम्मा परिञ्ञेय्याति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाण’’न्ति।
Yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ paṭilābhatthāya vāyamantassa te te dhammā paṭiladdhā honti. Evaṃ te dhammā pariññātā ceva honti tīritā ca. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā pariññeyyāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.
२३. कथं ‘‘इमे धम्मा पहातब्बा’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं?
23. Kathaṃ ‘‘ime dhammā pahātabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?
एको धम्मो पहातब्बो – अस्मिमानो। द्वे धम्मा पहातब्बा – अविज्जा च भवतण्हा च। तयो धम्मा पहातब्बा – तिस्सो तण्हा। चत्तारो धम्मा पहातब्बा – चत्तारो ओघा। पञ्च धम्मा पहातब्बा – पञ्च नीवरणानि। छ धम्मा पहातब्बा – छ तण्हाकाया। सत्त धम्मा पहातब्बा – सत्तानुसया। अट्ठ धम्मा पहातब्बा – अट्ठ मिच्छत्ता। नव धम्मा पहातब्बा – नव तण्हामूलका। दस धम्मा पहातब्बा – दस मिच्छत्ता।
Eko dhammo pahātabbo – asmimāno. Dve dhammā pahātabbā – avijjā ca bhavataṇhā ca. Tayo dhammā pahātabbā – tisso taṇhā. Cattāro dhammā pahātabbā – cattāro oghā. Pañca dhammā pahātabbā – pañca nīvaraṇāni. Cha dhammā pahātabbā – cha taṇhākāyā. Satta dhammā pahātabbā – sattānusayā. Aṭṭha dhammā pahātabbā – aṭṭha micchattā. Nava dhammā pahātabbā – nava taṇhāmūlakā. Dasa dhammā pahātabbā – dasa micchattā.
२४. द्वे पहानानि – समुच्छेदप्पहानं, पटिप्पस्सद्धिप्पहानं। समुच्छेदप्पहानञ्च लोकुत्तरं खयगामिमग्गं भावयतो; पटिप्पस्सद्धिप्पहानञ्च फलक्खणे। तीणि पहानानि – कामानमेतं निस्सरणं यदिदं नेक्खम्मं; रूपानमेतं निस्सरणं यदिदं आरुप्पं; यं खो पन किञ्चि भूतं सङ्खतं पटिच्चसमुप्पन्नं, निरोधो तस्स निस्सरणं। नेक्खम्मं पटिलद्धस्स कामा पहीना चेव होन्ति परिच्चत्ता च। आरुप्पं पटिलद्धस्स रूपा पहीना चेव होन्ति परिच्चत्ता च। निरोधं पटिलद्धस्स सङ्खारा पहीना चेव होन्ति परिच्चत्ता च। चत्तारि पहानानि दुक्खसच्चं परिञ्ञापटिवेधं पटिविज्झन्तो पजहति; समुदयसच्चं पहानपटिवेधं पटिविज्झन्तो पजहति; निरोधसच्चं सच्छिकिरियापटिवेधं पटिविज्झन्तो पजहति; मग्गसच्चं भावनापटिवेधं पटिविज्झन्तो पजहति। पञ्च पहानानि – विक्खम्भनप्पहानं, तदङ्गप्पहानं, समुच्छेदप्पहानं, पटिप्पस्सद्धिप्पहानं, निस्सरणप्पहानं। विक्खम्भनप्पहानञ्च नीवरणानं पठमं झानं भावयतो; तदङ्गप्पहानञ्च दिट्ठिगतानं निब्बेधभागियं समाधिं भावयतो; समुच्छेदप्पहानञ्च लोकुत्तरं खयगामिमग्गं भावयतो; पटिप्पस्सद्धिप्पहानञ्च फलक्खणे; निस्सरणप्पहानञ्च निरोधो निब्बानं।
24. Dve pahānāni – samucchedappahānaṃ, paṭippassaddhippahānaṃ. Samucchedappahānañca lokuttaraṃ khayagāmimaggaṃ bhāvayato; paṭippassaddhippahānañca phalakkhaṇe. Tīṇi pahānāni – kāmānametaṃ nissaraṇaṃ yadidaṃ nekkhammaṃ; rūpānametaṃ nissaraṇaṃ yadidaṃ āruppaṃ; yaṃ kho pana kiñci bhūtaṃ saṅkhataṃ paṭiccasamuppannaṃ, nirodho tassa nissaraṇaṃ. Nekkhammaṃ paṭiladdhassa kāmā pahīnā ceva honti pariccattā ca. Āruppaṃ paṭiladdhassa rūpā pahīnā ceva honti pariccattā ca. Nirodhaṃ paṭiladdhassa saṅkhārā pahīnā ceva honti pariccattā ca. Cattāri pahānāni dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto pajahati; samudayasaccaṃ pahānapaṭivedhaṃ paṭivijjhanto pajahati; nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto pajahati; maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto pajahati. Pañca pahānāni – vikkhambhanappahānaṃ, tadaṅgappahānaṃ, samucchedappahānaṃ, paṭippassaddhippahānaṃ, nissaraṇappahānaṃ. Vikkhambhanappahānañca nīvaraṇānaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ bhāvayato; tadaṅgappahānañca diṭṭhigatānaṃ nibbedhabhāgiyaṃ samādhiṃ bhāvayato; samucchedappahānañca lokuttaraṃ khayagāmimaggaṃ bhāvayato; paṭippassaddhippahānañca phalakkhaṇe; nissaraṇappahānañca nirodho nibbānaṃ.
‘‘सब्बं, भिक्खवे, पहातब्बं। किञ्च, भिक्खवे, सब्बं पहातब्बं? चक्खु, भिक्खवे, पहातब्बं; रूपा पहातब्बा; चक्खुविञ्ञाणं पहातब्बं; चक्खुसम्फस्सो पहातब्बो; यम्पिदं चक्खुसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, तम्पि पहातब्बं। सोतं पहातब्बं; सद्दा पहातब्बा…पे॰… घानं पहातब्बं; गन्धा पहातब्बा… जिव्हा पहातब्बा; रसा पहातब्बा… कायो पहातब्बो; फोट्ठब्बा पहातब्बा… मनो पहातब्बो; धम्मा पहातब्बा… मनोविञ्ञाणं पहातब्बं;… मनोसम्फस्सो पहातब्बो; यम्पिदं मनोसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, तम्पि पहातब्बं।’’ रूपं पस्सन्तो पजहति, वेदनं पस्सन्तो पजहति, सञ्ञं पस्सन्तो पजहति, सङ्खारे पस्सन्तो पजहति, विञ्ञाणं पस्सन्तो पजहति। चक्खुं…पे॰… जरामरणं…पे॰… अमतोगधं निब्बानं परियोसानट्ठेन पस्सन्तो पजहति। ये ये धम्मा पहीना होन्ति ते ते धम्मा परिच्चत्ता होन्ति। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘इमे धम्मा पहातब्बाति सोतावधानं, तं पजानना पञ्ञा सुतमये ञाण’’न्ति।
‘‘Sabbaṃ, bhikkhave, pahātabbaṃ. Kiñca, bhikkhave, sabbaṃ pahātabbaṃ? Cakkhu, bhikkhave, pahātabbaṃ; rūpā pahātabbā; cakkhuviññāṇaṃ pahātabbaṃ; cakkhusamphasso pahātabbo; yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi pahātabbaṃ. Sotaṃ pahātabbaṃ; saddā pahātabbā…pe… ghānaṃ pahātabbaṃ; gandhā pahātabbā… jivhā pahātabbā; rasā pahātabbā… kāyo pahātabbo; phoṭṭhabbā pahātabbā… mano pahātabbo; dhammā pahātabbā… manoviññāṇaṃ pahātabbaṃ;… manosamphasso pahātabbo; yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi pahātabbaṃ.’’ Rūpaṃ passanto pajahati, vedanaṃ passanto pajahati, saññaṃ passanto pajahati, saṅkhāre passanto pajahati, viññāṇaṃ passanto pajahati. Cakkhuṃ…pe… jarāmaraṇaṃ…pe… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena passanto pajahati. Ye ye dhammā pahīnā honti te te dhammā pariccattā honti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā pahātabbāti sotāvadhānaṃ, taṃ pajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.
ततियभाणवारो।
Tatiyabhāṇavāro.
२५. कथं ‘‘इमे धम्मा भावेतब्बा’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं?
25. Kathaṃ ‘‘ime dhammā bhāvetabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?
एको धम्मो भावेतब्बो – कायगतासति सातसहगता। द्वे धम्मा भावेतब्बा – समथो च विपस्सना च। तयो धम्मा भावेतब्बा – तयो समाधी। चत्तारो धम्मा भावेतब्बा – चत्तारो सतिपट्ठाना। पञ्च धम्मा भावेतब्बा – पञ्चङ्गिको समाधि 45। छ धम्मा भावेतब्बा – छ अनुस्सतिट्ठानानि। सत्त धम्मा भावेतब्बा – सत्त बोज्झङ्गा। अट्ठ धम्मा भावेतब्बा – अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो। नव धम्मा भावेतब्बा – नव पारिसुद्धिपधानियङ्गानि। दस धम्मा भावेतब्बा – दस कसिणायतनानि।
Eko dhammo bhāvetabbo – kāyagatāsati sātasahagatā. Dve dhammā bhāvetabbā – samatho ca vipassanā ca. Tayo dhammā bhāvetabbā – tayo samādhī. Cattāro dhammā bhāvetabbā – cattāro satipaṭṭhānā. Pañca dhammā bhāvetabbā – pañcaṅgiko samādhi 46. Cha dhammā bhāvetabbā – cha anussatiṭṭhānāni. Satta dhammā bhāvetabbā – satta bojjhaṅgā. Aṭṭha dhammā bhāvetabbā – ariyo aṭṭhaṅgiko maggo. Nava dhammā bhāvetabbā – nava pārisuddhipadhāniyaṅgāni. Dasa dhammā bhāvetabbā – dasa kasiṇāyatanāni.
२६. द्वे भावना – लोकिया च भावना, लोकुत्तरा च भावना। तिस्सो भावना – रूपावचरकुसलानं धम्मानं भावना, अरूपावचरकुसलानं धम्मानं भावना, अपरियापन्नकुसलानं धम्मानं भावना। रूपावचरकुसलानं धम्मानं भावना अत्थि हीना, अत्थि मज्झिमा, अत्थि पणीता। अरूपावचरकुसलानं धम्मानं भावना अत्थि हीना , अत्थि मज्झिमा, अत्थि पणीता। अपरियापन्नकुसलानं धम्मानं भावना पणीता।
26. Dve bhāvanā – lokiyā ca bhāvanā, lokuttarā ca bhāvanā. Tisso bhāvanā – rūpāvacarakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā, arūpāvacarakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā, apariyāpannakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā. Rūpāvacarakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā atthi hīnā, atthi majjhimā, atthi paṇītā. Arūpāvacarakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā atthi hīnā , atthi majjhimā, atthi paṇītā. Apariyāpannakusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanā paṇītā.
२७. चतस्सो भावना – दुक्खसच्चं परिञ्ञापटिवेधं पटिविज्झन्तो भावेति, समुदयसच्चं पहानप्पटिवेधं पटिविज्झन्तो भावेति, निरोधसच्चं सच्छिकिरियापटिवेधं पटिविज्झन्तो भावेति, मग्गसच्चं भावनापटिवेधं पटिविज्झन्तो भावेति। इमा चतस्सो भावना।
27. Catasso bhāvanā – dukkhasaccaṃ pariññāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto bhāveti, samudayasaccaṃ pahānappaṭivedhaṃ paṭivijjhanto bhāveti, nirodhasaccaṃ sacchikiriyāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto bhāveti, maggasaccaṃ bhāvanāpaṭivedhaṃ paṭivijjhanto bhāveti. Imā catasso bhāvanā.
अपरापि चतस्सो भावना – एसनाभावना, पटिलाभाभावना, एकरसाभावना, आसेवनाभावना। कतमा एसनाभावना? सब्बेसं समाधिं समापज्जन्तानं तत्थ जाता धम्मा एकरसा होन्तीति – अयं एसनाभावना। कतमा पटिलाभाभावना? सब्बेसं समाधिं समापन्नानं तत्थ जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – अयं पटिलाभाभावना। कतमा एकरसाभावना? अधिमोक्खट्ठेन सद्धिन्द्रियं भावयतो सद्धिन्द्रियस्स वसेन चत्तारि इन्द्रियानि एकरसा होन्तीति – इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना। पग्गहट्ठेन वीरियिन्द्रियं भावयतो वीरियिन्द्रियस्स वसेन चत्तारि इन्द्रियानि एकरसा होन्तीति – इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना । उपट्ठानट्ठेन सतिन्द्रियं भावयतो सतिन्द्रियस्स वसेन चत्तारि इन्द्रियानि एकरसा होन्तीति – इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना। अविक्खेपट्ठेन समाधिन्द्रियं भावयतो समाधिन्द्रियस्स वसेन चत्तारि इन्द्रियानि एकरसा होन्तीति – इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना। दस्सनट्ठेन पञ्ञिन्द्रियं भावयतो पञ्ञिन्द्रियस्स वसेन चत्तारि इन्द्रियानि एकरसा होन्तीति – इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना।
Aparāpi catasso bhāvanā – esanābhāvanā, paṭilābhābhāvanā, ekarasābhāvanā, āsevanābhāvanā. Katamā esanābhāvanā? Sabbesaṃ samādhiṃ samāpajjantānaṃ tattha jātā dhammā ekarasā hontīti – ayaṃ esanābhāvanā. Katamā paṭilābhābhāvanā? Sabbesaṃ samādhiṃ samāpannānaṃ tattha jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – ayaṃ paṭilābhābhāvanā. Katamā ekarasābhāvanā? Adhimokkhaṭṭhena saddhindriyaṃ bhāvayato saddhindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Paggahaṭṭhena vīriyindriyaṃ bhāvayato vīriyindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā . Upaṭṭhānaṭṭhena satindriyaṃ bhāvayato satindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Avikkhepaṭṭhena samādhindriyaṃ bhāvayato samādhindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Dassanaṭṭhena paññindriyaṃ bhāvayato paññindriyassa vasena cattāri indriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā.
अस्सद्धिये अकम्पियट्ठेन सद्धाबलं भावयतो सद्धाबलस्स वसेन चत्तारि बलानि एकरसा होन्तीति – बलानं एकरसट्ठेन भावना। कोसज्जे अकम्पियट्ठेन वीरियबलं भावयतो वीरियबलस्स वसेन चत्तारि बलानि एकरसा होन्तीति – बलानं एकरसट्ठेन भावना। पमादे अकम्पियट्ठेन सतिबलं भावयतो सतिबलस्स वसेन चत्तारि बलानि एकरसा होन्तीति – बलानं एकरसट्ठेन भावना। उद्धच्चे अकम्पियट्ठेन समाधिबलं भावयतो समाधिबलस्स वसेन चत्तारि बलानि एकरसा होन्तीति – बलानं एकरसट्ठेन भावना। अविज्जाय अकम्पियट्ठेन पञ्ञाबलं भावयतो पञ्ञाबलस्स वसेन चत्तारि बलानि एकरसा होन्तीति – बलानं एकरसट्ठेन भावना।
Assaddhiye akampiyaṭṭhena saddhābalaṃ bhāvayato saddhābalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Kosajje akampiyaṭṭhena vīriyabalaṃ bhāvayato vīriyabalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Pamāde akampiyaṭṭhena satibalaṃ bhāvayato satibalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Uddhacce akampiyaṭṭhena samādhibalaṃ bhāvayato samādhibalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Avijjāya akampiyaṭṭhena paññābalaṃ bhāvayato paññābalassa vasena cattāri balāni ekarasā hontīti – balānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā.
उपट्ठानट्ठेन सतिसम्बोज्झङ्गं भावयतो सतिसम्बोज्झङ्गस्स वसेन छ बोज्झङ्गा एकरसा होन्तीति – बोज्झङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। पविचयट्ठेन धम्मविचयसम्बोज्झङ्गं भावयतो धम्मविचयसम्बोज्झङ्गस्स वसेन छ बोज्झङ्गा एकरसा होन्तीति – बोज्झङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। पग्गहट्ठेन वीरियसम्बोज्झङ्गं भावयतो वीरियसम्बोज्झङ्गस्स वसेन छ बोज्झङ्गा एकरसा होन्तीति – बोज्झङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। फरणट्ठेन पीतिसम्बोज्झङ्गं भावयतो पीतिसम्बोज्झङ्गस्स वसेन छ बोज्झङ्गा एकरसा होन्तीति – बोज्झङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। उपसमट्ठेन पस्सद्धिसम्बोज्झङ्गं भावयतो पस्सद्धिसम्बोज्झङ्गस्स वसेन छ बोज्झङ्गा एकरसा होन्तीति – बोज्झङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। अविक्खेपट्ठेन समाधिसम्बोज्झङ्गं भावयतो समाधिसम्बोज्झङ्गस्स वसेन छ बोज्झङ्गा एकरसा होन्तीति – बोज्झङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। पटिसङ्खानट्ठेन उपेक्खासम्बोज्झङ्गं भावयतो उपेक्खासम्बोज्झङ्गस्स वसेन छ बोज्झङ्गा एकरसा होन्तीति – बोज्झङ्गानं एकरसट्ठेन भावना।
Upaṭṭhānaṭṭhena satisambojjhaṅgaṃ bhāvayato satisambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Pavicayaṭṭhena dhammavicayasambojjhaṅgaṃ bhāvayato dhammavicayasambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Paggahaṭṭhena vīriyasambojjhaṅgaṃ bhāvayato vīriyasambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Pharaṇaṭṭhena pītisambojjhaṅgaṃ bhāvayato pītisambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Upasamaṭṭhena passaddhisambojjhaṅgaṃ bhāvayato passaddhisambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Avikkhepaṭṭhena samādhisambojjhaṅgaṃ bhāvayato samādhisambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Paṭisaṅkhānaṭṭhena upekkhāsambojjhaṅgaṃ bhāvayato upekkhāsambojjhaṅgassa vasena cha bojjhaṅgā ekarasā hontīti – bojjhaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā.
दस्सनट्ठेन सम्मादिट्ठिं भावयतो सम्मादिट्ठिया वसेन सत्त मग्गङ्गा एकरसा होन्तीति – मग्गङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। अभिनिरोपनट्ठेन सम्मासङ्कप्पं भावयतो सम्मासङ्कप्पस्स वसेन सत्त मग्गङ्गा एकरसा होन्तीति – मग्गङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। परिग्गहट्ठेन सम्मावाचं भावयतो सम्मावाचाय वसेन सत्त मग्गङ्गा एकरसा होन्तीति – मग्गङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। समुट्ठानट्ठेन सम्माकम्मन्तं भावयतो सम्माकम्मन्तस्स वसेन सत्त मग्गङ्गा एकरसा होन्तीति – मग्गङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। वोदानट्ठेन सम्माआजीवं भावयतो सम्माआजीवस्स वसेन सत्त मग्गङ्गा एकरसा होन्तीति – मग्गङ्गानं एकरसट्ठेन भावना । पग्गहट्ठेन सम्मावायामं भावयतो सम्मावायामस्स वसेन सत्त मग्गङ्गा एकरसा होन्तीति – मग्गङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। उपट्ठानट्ठेन सम्मासतिं भावयतो सम्मासतिया वसेन सत्त मग्गङ्गा एकरसा होन्तीति – मग्गङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। अविक्खेपट्ठेन सम्मासमाधिं भावयतो सम्मासमाधिस्स वसेन सत्त मग्गङ्गा एकरसा होन्तीति – मग्गङ्गानं एकरसट्ठेन भावना। अयं एकरसाभावना।
Dassanaṭṭhena sammādiṭṭhiṃ bhāvayato sammādiṭṭhiyā vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Abhiniropanaṭṭhena sammāsaṅkappaṃ bhāvayato sammāsaṅkappassa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Pariggahaṭṭhena sammāvācaṃ bhāvayato sammāvācāya vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Samuṭṭhānaṭṭhena sammākammantaṃ bhāvayato sammākammantassa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Vodānaṭṭhena sammāājīvaṃ bhāvayato sammāājīvassa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā . Paggahaṭṭhena sammāvāyāmaṃ bhāvayato sammāvāyāmassa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Upaṭṭhānaṭṭhena sammāsatiṃ bhāvayato sammāsatiyā vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Avikkhepaṭṭhena sammāsamādhiṃ bhāvayato sammāsamādhissa vasena satta maggaṅgā ekarasā hontīti – maggaṅgānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Ayaṃ ekarasābhāvanā.
कतमा आसेवनाभावना? इध भिक्खु पुब्बण्हसमयं आसेवति, मज्झन्हिकसमयम्पि 47 आसेवति, सायन्हसमयम्पि आसेवति, पुरेभत्तम्पि आसेवति, पच्छाभत्तम्पि आसेवति, पुरिमेपि यामे आसेवति, मज्झिमेपि यामे आसेवति, पच्छिमेपि यामे आसेवति, रत्तिम्पि आसेवति, दिवापि आसेवति, रत्तिन्दिवापि 48 आसेवति, काळेपि आसेवति, जुण्हेपि आसेवति, वस्सेपि आसेवति, हेमन्तेपि आसेवति, गिम्हेपि आसेवति, पुरिमेपि वयोखन्धे आसेवति, मज्झिमेपि वयोखन्धे आसेवति, पच्छिमेपि वयोखन्धे आसेवति – अयं आसेवनाभावना। इमा चतस्सो भावना।
Katamā āsevanābhāvanā? Idha bhikkhu pubbaṇhasamayaṃ āsevati, majjhanhikasamayampi 49 āsevati, sāyanhasamayampi āsevati, purebhattampi āsevati, pacchābhattampi āsevati, purimepi yāme āsevati, majjhimepi yāme āsevati, pacchimepi yāme āsevati, rattimpi āsevati, divāpi āsevati, rattindivāpi 50 āsevati, kāḷepi āsevati, juṇhepi āsevati, vassepi āsevati, hemantepi āsevati, gimhepi āsevati, purimepi vayokhandhe āsevati, majjhimepi vayokhandhe āsevati, pacchimepi vayokhandhe āsevati – ayaṃ āsevanābhāvanā. Imā catasso bhāvanā.
२८. अपरापि चतस्सो भावना – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना, इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना, तदुपगवीरियवाहनट्ठेन भावना, आसेवनट्ठेन भावना। कथं तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना? कामच्छन्दं पजहतो नेक्खम्मवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। ब्यापादं पजहतो अब्यापादवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। थिनमिद्धं 51 पजहतो आलोकसञ्ञावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। उद्धच्चं पजहतो अविक्खेपवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। विचिकिच्छं पजहतो धम्मववत्थानवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। अविज्जं पजहतो ञाणवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना । अरतिं पजहतो पामोज्जवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। नीवरणे पजहतो पठमज्झानवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। वितक्कविचारे पजहतो दुतियज्झानवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। पीतिं पजहतो ततियज्झानवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। सुखदुक्खे पजहतो चतुत्थज्झानवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना।
28. Aparāpi catasso bhāvanā – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā, indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā, tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā, āsevanaṭṭhena bhāvanā. Kathaṃ tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā? Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Byāpādaṃ pajahato abyāpādavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Thinamiddhaṃ 52 pajahato ālokasaññāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Uddhaccaṃ pajahato avikkhepavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Vicikicchaṃ pajahato dhammavavatthānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Avijjaṃ pajahato ñāṇavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā . Aratiṃ pajahato pāmojjavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Nīvaraṇe pajahato paṭhamajjhānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Vitakkavicāre pajahato dutiyajjhānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Pītiṃ pajahato tatiyajjhānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sukhadukkhe pajahato catutthajjhānavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā.
रूपसञ्ञं पटिघसञ्ञं नानत्तसञ्ञं पजहतो आकासानञ्चायतनसमापत्तिवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना । आकासानञ्चायतनसञ्ञं पजहतो विञ्ञाणञ्चायतनसमापत्तिवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। विञ्ञाणञ्चायतनसञ्ञं पजहतो आकिञ्चञ्ञायतनसमापत्तिवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। आकिञ्चञ्ञायतनसञ्ञं पजहतो नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसमापत्तिवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना।
Rūpasaññaṃ paṭighasaññaṃ nānattasaññaṃ pajahato ākāsānañcāyatanasamāpattivasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā . Ākāsānañcāyatanasaññaṃ pajahato viññāṇañcāyatanasamāpattivasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Viññāṇañcāyatanasaññaṃ pajahato ākiñcaññāyatanasamāpattivasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Ākiñcaññāyatanasaññaṃ pajahato nevasaññānāsaññāyatanasamāpattivasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā.
निच्चसञ्ञं पजहतो अनिच्चानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। सुखसञ्ञं पजहतो दुक्खानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। अत्तसञ्ञं पजहतो अनत्तानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। नन्दिं पजहतो निब्बिदानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। रागं पजहतो विरागानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। समुदयं पजहतो निरोधानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना । आदानं पजहतो पटिनिस्सग्गानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। घनसञ्ञं पजहतो खयानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। आयूहनं पजहतो वयानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। धुवसञ्ञं पजहतो विपरिणामानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। निमित्तं पजहतो अनिमित्तानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। पणिधिं पजहतो अप्पणिहितानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। अभिनिवेसं पजहतो सुञ्ञतानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। सारादानाभिनिवेसं पजहतो अधिपञ्ञा धम्मविपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। सम्मोहाभिनिवेसं पजहतो यथाभूतञाणदस्सनवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। आलयाभिनिवेसं पजहतो आदीनवानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। अप्पटिसङ्खं पजहतो पटिसङ्खानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। सञ्ञोगाभिनिवेसं पजहतो विवट्टनानुपस्सनावसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना।
Niccasaññaṃ pajahato aniccānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sukhasaññaṃ pajahato dukkhānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Attasaññaṃ pajahato anattānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Nandiṃ pajahato nibbidānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Rāgaṃ pajahato virāgānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Samudayaṃ pajahato nirodhānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā . Ādānaṃ pajahato paṭinissaggānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Ghanasaññaṃ pajahato khayānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Āyūhanaṃ pajahato vayānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Dhuvasaññaṃ pajahato vipariṇāmānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Nimittaṃ pajahato animittānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Paṇidhiṃ pajahato appaṇihitānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Abhinivesaṃ pajahato suññatānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sārādānābhinivesaṃ pajahato adhipaññā dhammavipassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sammohābhinivesaṃ pajahato yathābhūtañāṇadassanavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Ālayābhinivesaṃ pajahato ādīnavānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Appaṭisaṅkhaṃ pajahato paṭisaṅkhānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Saññogābhinivesaṃ pajahato vivaṭṭanānupassanāvasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā.
दिट्ठेकट्ठे किलेसे पजहतो सोतापत्तिमग्गवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। ओळारिके किलेसे पजहतो सकदागामिमग्गवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। अनुसहगते किलेसे पजहतो अनागामिमग्गवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। सब्बकिलेसे पजहतो अरहत्तमग्गवसेन जाता धम्मा अञ्ञमञ्ञं नातिवत्तन्तीति – तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना। एवं तत्थ जातानं धम्मानं अनतिवत्तनट्ठेन भावना।
Diṭṭhekaṭṭhe kilese pajahato sotāpattimaggavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Oḷārike kilese pajahato sakadāgāmimaggavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Anusahagate kilese pajahato anāgāmimaggavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Sabbakilese pajahato arahattamaggavasena jātā dhammā aññamaññaṃ nātivattantīti – tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ tattha jātānaṃ dhammānaṃ anativattanaṭṭhena bhāvanā.
कथं इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना? कामच्छन्दं पजहतो नेक्खम्मवसेन पञ्चिन्द्रियानि एकरसा होन्तीति – इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना। ब्यापादं पजहतो अब्यापादवसेन पञ्चिन्द्रियानि एकरसा होन्तीति – इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना…पे॰… सब्बकिलेसे पजहतो अरहत्तमग्गवसेन पञ्चिन्द्रियानि एकरसा होन्तीति – इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना। एवं इन्द्रियानं एकरसट्ठेन भावना।
Kathaṃ indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā? Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena pañcindriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Byāpādaṃ pajahato abyāpādavasena pañcindriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā…pe… sabbakilese pajahato arahattamaggavasena pañcindriyāni ekarasā hontīti – indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ indriyānaṃ ekarasaṭṭhena bhāvanā.
कथं तदुपगवीरियवाहनट्ठेन भावना? कामच्छन्दं पजहतो नेक्खम्मवसेन वीरियं वाहेतीति – तदुपगवीरियवाहनट्ठेन भावना। ब्यापादं पजहतो अब्यापादवसेन वीरियं वाहेतीति – तदुपगवीरियवाहनट्ठेन भावना…पे॰… सब्बकिलेसे पजहतो अरहत्तमग्गवसेन वीरियं वाहेतीति – तदुपगवीरियवाहनट्ठेन भावना। एवं तदुपगवीरियवाहनट्ठेन भावना।
Kathaṃ tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā? Kāmacchandaṃ pajahato nekkhammavasena vīriyaṃ vāhetīti – tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā. Byāpādaṃ pajahato abyāpādavasena vīriyaṃ vāhetīti – tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā…pe… sabbakilese pajahato arahattamaggavasena vīriyaṃ vāhetīti – tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ tadupagavīriyavāhanaṭṭhena bhāvanā.
कथं आसेवनट्ठेन भावना? कामच्छन्दं पजहन्तो नेक्खम्मं आसेवतीति – आसेवनट्ठेन भावना। ब्यापादं पजहन्तो अब्यापादं आसेवतीति – आसेवनट्ठेन भावना…पे॰… सब्बकिलेसे पजहन्तो अरहत्तमग्गं आसेवतीति – आसेवनट्ठेन भावना। एवं आसेवनट्ठेन भावना।
Kathaṃ āsevanaṭṭhena bhāvanā? Kāmacchandaṃ pajahanto nekkhammaṃ āsevatīti – āsevanaṭṭhena bhāvanā. Byāpādaṃ pajahanto abyāpādaṃ āsevatīti – āsevanaṭṭhena bhāvanā…pe… sabbakilese pajahanto arahattamaggaṃ āsevatīti – āsevanaṭṭhena bhāvanā. Evaṃ āsevanaṭṭhena bhāvanā.
इमा चतस्सो भावना रूपं पस्सन्तो भावेति, वेदनं पस्सन्तो भावेति, सञ्ञं पस्सन्तो भावेति, सङ्खारे पस्सन्तो भावेति, विञ्ञाणं पस्सन्तो भावेति, चक्खुं…पे॰… जरामरणं…पे॰… अमतोगधं निब्बानं परियोसानट्ठेन पस्सन्तो भावेति। ये ये धम्मा भाविता होन्ति ते ते धम्मा एकरसा होन्ति। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘इमे धम्मा भावेतब्बाति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाण’’न्ति।
Imā catasso bhāvanā rūpaṃ passanto bhāveti, vedanaṃ passanto bhāveti, saññaṃ passanto bhāveti, saṅkhāre passanto bhāveti, viññāṇaṃ passanto bhāveti, cakkhuṃ…pe… jarāmaraṇaṃ…pe… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena passanto bhāveti. Ye ye dhammā bhāvitā honti te te dhammā ekarasā honti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā bhāvetabbāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.
चतुत्थभाणवारो।
Catutthabhāṇavāro.
२९. कथं ‘‘इमे धम्मा सच्छिकातब्बा’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं?
29. Kathaṃ ‘‘ime dhammā sacchikātabbā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?
एको धम्मो सच्छिकातब्बो – अकुप्पा चेतोविमुत्ति। द्वे धम्मा सच्छिकातब्बा – विज्जा च विमुत्ति च। तयो धम्मा सच्छिकातब्बा – तिस्सो विज्जा। चत्तारो धम्मा सच्छिकातब्बा – चत्तारि सामञ्ञफलानि। पञ्च धम्मा सच्छिकातब्बा – पञ्च धम्मक्खन्धा। छ धम्मा सच्छिकातब्बा – छ अभिञ्ञा। सत्त धम्मा सच्छिकातब्बा – सत्त खीणासवबलानि। अट्ठ धम्मा सच्छिकातब्बा – अट्ठ विमोक्खा। नव धम्मा सच्छिकातब्बा – नव अनुपुब्बनिरोधा। दस धम्मा सच्छिकातब्बा – दस असेक्खा धम्मा।
Eko dhammo sacchikātabbo – akuppā cetovimutti. Dve dhammā sacchikātabbā – vijjā ca vimutti ca. Tayo dhammā sacchikātabbā – tisso vijjā. Cattāro dhammā sacchikātabbā – cattāri sāmaññaphalāni. Pañca dhammā sacchikātabbā – pañca dhammakkhandhā. Cha dhammā sacchikātabbā – cha abhiññā. Satta dhammā sacchikātabbā – satta khīṇāsavabalāni. Aṭṭha dhammā sacchikātabbā – aṭṭha vimokkhā. Nava dhammā sacchikātabbā – nava anupubbanirodhā. Dasa dhammā sacchikātabbā – dasa asekkhā dhammā.
‘‘सब्बं, भिक्खवे, सच्छिकातब्बं। किञ्च, भिक्खवे, सब्बं सच्छिकातब्बं? चक्खु, भिक्खवे, सच्छिकातब्बं; रूपा सच्छिकातब्बा; चक्खुविञ्ञाणं सच्छिकातब्बं; चक्खुसम्फस्सो सच्छिकातब्बो ; यम्पिदं चक्खुसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, तम्पि सच्छिकातब्बं। सोतं सच्छिकातब्बं; सद्दा सच्छिकातब्बा…पे॰… घानं सच्छिकातब्बं; गन्धा सच्छिकातब्बा… जिव्हा सच्छिकातब्बा; रसा सच्छिकातब्बा… कायो सच्छिकातब्बो; फोट्ठब्बा सच्छिकातब्बा… मनो सच्छिकातब्बो; धम्मा सच्छिकातब्बा; मनोविञ्ञाणं सच्छिकातब्बं; मनोसम्फस्सो सच्छिकातब्बो ; यम्पिदं मनोसम्फस्सपच्चया उप्पज्जति वेदयितं सुखं वा दुक्खं वा अदुक्खमसुखं वा, तम्पि सच्छिकातब्बं’’। रूपं पस्सन्तो सच्छिकरोति, वेदनं पस्सन्तो सच्छिकरोति, सञ्ञं पस्सन्तो सच्छिकरोति, सङ्खारे पस्सन्तो सच्छिकरोति, विञ्ञाणं पस्सन्तो सच्छिकरोति। चक्खुं…पे॰… जरामरणं…पे॰… अमतोगधं निब्बानं परियोसानट्ठेन पस्सन्तो सच्छिकरोति। ये ये धम्मा सच्छिकता होन्ति ते ते धम्मा फस्सिता 53 होन्ति। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘इमे धम्मा सच्छिकातब्बाति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाण’’न्ति।
‘‘Sabbaṃ, bhikkhave, sacchikātabbaṃ. Kiñca, bhikkhave, sabbaṃ sacchikātabbaṃ? Cakkhu, bhikkhave, sacchikātabbaṃ; rūpā sacchikātabbā; cakkhuviññāṇaṃ sacchikātabbaṃ; cakkhusamphasso sacchikātabbo ; yampidaṃ cakkhusamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi sacchikātabbaṃ. Sotaṃ sacchikātabbaṃ; saddā sacchikātabbā…pe… ghānaṃ sacchikātabbaṃ; gandhā sacchikātabbā… jivhā sacchikātabbā; rasā sacchikātabbā… kāyo sacchikātabbo; phoṭṭhabbā sacchikātabbā… mano sacchikātabbo; dhammā sacchikātabbā; manoviññāṇaṃ sacchikātabbaṃ; manosamphasso sacchikātabbo ; yampidaṃ manosamphassapaccayā uppajjati vedayitaṃ sukhaṃ vā dukkhaṃ vā adukkhamasukhaṃ vā, tampi sacchikātabbaṃ’’. Rūpaṃ passanto sacchikaroti, vedanaṃ passanto sacchikaroti, saññaṃ passanto sacchikaroti, saṅkhāre passanto sacchikaroti, viññāṇaṃ passanto sacchikaroti. Cakkhuṃ…pe… jarāmaraṇaṃ…pe… amatogadhaṃ nibbānaṃ pariyosānaṭṭhena passanto sacchikaroti. Ye ye dhammā sacchikatā honti te te dhammā phassitā 54 honti. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā sacchikātabbāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇa’’nti.
३०. कथं ‘‘इमे धम्मा हानभागिया, इमे धम्मा ठितिभागिया, इमे धम्मा विसेसभागिया, इमे धम्मा निब्बेधभागिया’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं?
30. Kathaṃ ‘‘ime dhammā hānabhāgiyā, ime dhammā ṭhitibhāgiyā, ime dhammā visesabhāgiyā, ime dhammā nibbedhabhāgiyā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?
पठमस्स झानस्स लाभिं कामसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – हानभागियो धम्मो। तदनुधम्मता सति सन्तिट्ठति – ठितिभागियो धम्मो। अवितक्कसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – विसेसभागियो धम्मो। निब्बिदासहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति विरागूपसंहिता – निब्बेधभागियो धम्मो।
Paṭhamassa jhānassa lābhiṃ kāmasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Avitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.
दुतियस्स झानस्स लाभिं वितक्कसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – हानभागियो धम्मो। तदनुधम्मता सति सन्तिट्ठति – ठितिभागियो धम्मो। उपेक्खासुखसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – विसेसभागियो धम्मो। निब्बिदासहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति विरागूपसंहिता – निब्बेधभागियो धम्मो।
Dutiyassa jhānassa lābhiṃ vitakkasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Upekkhāsukhasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.
ततियस्स झानस्स लाभिं पीतिसुखसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – हानभागियो धम्मो। तदनुधम्मता सति सन्तिट्ठति – ठितिभागियो धम्मो। अदुक्खमसुखसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – विसेसभागियो धम्मो। निब्बिदासहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति विरागूपसंहिता – निब्बेधभागियो धम्मो।
Tatiyassa jhānassa lābhiṃ pītisukhasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Adukkhamasukhasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.
चतुत्थस्स झानस्स लाभिं उपेक्खासहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – हानभागियो धम्मो। तदनुधम्मता सति सन्तिट्ठति – ठितिभागियो धम्मो। आकासानञ्चायतनसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – विसेसभागियो धम्मो। निब्बिदासहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति विरागूपसंहिता – निब्बेधभागियो धम्मो।
Catutthassa jhānassa lābhiṃ upekkhāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.
आकासानञ्चायतनस्स लाभिं रूपसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – हानभागियो धम्मो। तदनुधम्मता सति सन्तिट्ठति – ठितिभागियो धम्मो। विञ्ञाणञ्चायतनसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – विसेसभागियो धम्मो। निब्बिदासहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति विरागूपसंहिता – निब्बेधभागियो धम्मो।
Ākāsānañcāyatanassa lābhiṃ rūpasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.
विञ्ञाणञ्चायतनस्स लाभिं आकासानञ्चायतनसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – हानभागियो धम्मो। तदनुधम्मता सति सन्तिट्ठति – ठितिभागियो धम्मो। आकिञ्चञ्ञायतनसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – विसेसभागियो धम्मो। निब्बिदासहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति विरागूपसंहिता – निब्बेधभागियो धम्मो।
Viññāṇañcāyatanassa lābhiṃ ākāsānañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Ākiñcaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo.
आकिञ्चञ्ञायतनस्स लाभिं विञ्ञाणञ्चायतनसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – हानभागियो धम्मो। तदनुधम्मता सति सन्तिट्ठति – ठितिभागियो धम्मो। नेवसञ्ञानासञ्ञायतनसहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति – विसेसभागियो धम्मो। निब्बिदासहगता सञ्ञामनसिकारा समुदाचरन्ति विरागूपसंहिता – निब्बेधभागियो धम्मो। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘इमे धम्मा हानभागिया, इमे धम्मा ठितिभागिया, इमे धम्मा विसेसभागिया, इमे धम्मा निब्बेधभागियाति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं’’।
Ākiñcaññāyatanassa lābhiṃ viññāṇañcāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – hānabhāgiyo dhammo. Tadanudhammatā sati santiṭṭhati – ṭhitibhāgiyo dhammo. Nevasaññānāsaññāyatanasahagatā saññāmanasikārā samudācaranti – visesabhāgiyo dhammo. Nibbidāsahagatā saññāmanasikārā samudācaranti virāgūpasaṃhitā – nibbedhabhāgiyo dhammo. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘ime dhammā hānabhāgiyā, ime dhammā ṭhitibhāgiyā, ime dhammā visesabhāgiyā, ime dhammā nibbedhabhāgiyāti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ’’.
३१. कथं ‘‘सब्बे सङ्खारा अनिच्चा, सब्बे सङ्खारा दुक्खा, सब्बे धम्मा अनत्ता’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं? ‘‘रूपं अनिच्चं खयट्ठेन, दुक्खं भयट्ठेन, अनत्ता असारकट्ठेना’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं। ‘‘वेदना…पे॰… सञ्ञा… सङ्खारा… विञ्ञाणं… चक्खु…पे॰… जरामरणं अनिच्चं खयट्ठेन, दुक्खं भयट्ठेन, अनत्ता असारकट्ठेना’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘सब्बे सङ्खारा अनिच्चा, सब्बे सङ्खारा दुक्खा, सब्बे धम्मा अनत्ता’’ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं।
31. Kathaṃ ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe saṅkhārā dukkhā, sabbe dhammā anattā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ? ‘‘Rūpaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena, dukkhaṃ bhayaṭṭhena, anattā asārakaṭṭhenā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ. ‘‘Vedanā…pe… saññā… saṅkhārā… viññāṇaṃ… cakkhu…pe… jarāmaraṇaṃ aniccaṃ khayaṭṭhena, dukkhaṃ bhayaṭṭhena, anattā asārakaṭṭhenā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘sabbe saṅkhārā aniccā, sabbe saṅkhārā dukkhā, sabbe dhammā anattā’’ti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ.
३२. कथं ‘‘इदं दुक्खं अरियसच्चं, इदं दुक्खसमुदयं अरियसच्चं, इदं दुक्खनिरोधं अरियसच्चं, इदं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा अरियसच्च’’न्ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं?
32. Kathaṃ ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ?
३३. तत्थ कतमं दुक्खं अरियसच्चं? जातिपि दुक्खा, जरापि दुक्खा, मरणम्पि दुक्खं, सोकपरिदेवदुक्खदोमनस्सुपायासापि दुक्खा, अप्पियेहि सम्पयोगो दुक्खो, पियेहि विप्पयोगो दुक्खो, यम्पिच्छं न लभति तम्पि दुक्खं; सङ्खित्तेन पञ्चुपादानक्खन्धा 55 दुक्खा।
33. Tattha katamaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ? Jātipi dukkhā, jarāpi dukkhā, maraṇampi dukkhaṃ, sokaparidevadukkhadomanassupāyāsāpi dukkhā, appiyehi sampayogo dukkho, piyehi vippayogo dukkho, yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ; saṅkhittena pañcupādānakkhandhā 56 dukkhā.
तत्थ कतमा जाति? या तेसं तेसं सत्तानं तम्हि तम्हि सत्तनिकाये जाति सञ्जाति ओक्कन्ति अभिनिब्बत्ति खन्धानं पातुभावो आयतनानं पटिलाभो – अयं वुच्चति जाति।
Tattha katamā jāti? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jāti sañjāti okkanti abhinibbatti khandhānaṃ pātubhāvo āyatanānaṃ paṭilābho – ayaṃ vuccati jāti.
तत्थ कतमा जरा या तेसं तेसं सत्तानं तम्हि तम्हि सत्तनिकाये जरा जीरणता खण्डिच्चं पालिच्चं वलित्तचता आयुनो संहानि इन्द्रियानं परिपाको – अयं वुच्चति जरा।
Tattha katamā jarā yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhi tamhi sattanikāye jarā jīraṇatā khaṇḍiccaṃ pāliccaṃ valittacatā āyuno saṃhāni indriyānaṃ paripāko – ayaṃ vuccati jarā.
तत्थ कतमं मरणं? या तेसं तेसं सत्तानं तम्हा तम्हा सत्तनिकाया चुति चवनता भेदो अन्तरधानं मच्चु मरणं कालकिरिया 57 खन्धानं भेदो कळेवरस्स निक्खेपो जीवितिन्द्रियस्सुपच्छेदो – इदं वुच्चति मरणं।
Tattha katamaṃ maraṇaṃ? Yā tesaṃ tesaṃ sattānaṃ tamhā tamhā sattanikāyā cuti cavanatā bhedo antaradhānaṃ maccu maraṇaṃ kālakiriyā 58 khandhānaṃ bhedo kaḷevarassa nikkhepo jīvitindriyassupacchedo – idaṃ vuccati maraṇaṃ.
तत्थ कतमो सोको? ञातिब्यसनेन 59 वा फुट्ठस्स, भोगब्यसनेन वा फुट्ठस्स, रोगब्यसनेन वा फुट्ठस्स, सीलब्यसनेन वा फुट्ठस्स, दिट्ठिब्यसनेन वा फुट्ठस्स, अञ्ञतरञ्ञतरेन ब्यसनेन समन्नागतस्स, अञ्ञतरञ्ञतरेन दुक्खधम्मेन फुट्ठस्स सोको सोचना सोचितत्तं अन्तोसोको अन्तोपरिसोको चेतसो परिज्झायना दोमनस्सं सोकसल्लं – अयं वुच्चति सोको।
Tattha katamo soko? Ñātibyasanena 60 vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa soko socanā socitattaṃ antosoko antoparisoko cetaso parijjhāyanā domanassaṃ sokasallaṃ – ayaṃ vuccati soko.
तत्थ कतमो परिदेवो? ञातिब्यसनेन वा फुट्ठस्स, भोगब्यसनेन वा फुट्ठस्स, रोगब्यसनेन वा फुट्ठस्स, सीलब्यसनेन वा फुट्ठस्स, दिट्ठिब्यसनेन वा फुट्ठस्स, अञ्ञतरञ्ञतरेन ब्यसनेन समन्नागतस्स, अञ्ञतरञ्ञतरेन दुक्खधम्मेन फुट्ठस्स आदेवो परिदेवो आदेवना, परिदेवना आदेवितत्तं परिदेवितत्तं वाचा पलापो विप्पलापो लालप्पो लालप्पना लालप्पितत्तं – अयं वुच्चति परिदेवो।
Tattha katamo paridevo? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa ādevo paridevo ādevanā, paridevanā ādevitattaṃ paridevitattaṃ vācā palāpo vippalāpo lālappo lālappanā lālappitattaṃ – ayaṃ vuccati paridevo.
तत्थ कतमं दुक्खं? यं कायिकं असातं कायिकं दुक्खं कायसम्फस्सजं असातं दुक्खं वेदयितं, कायसम्फस्सजा असाता दुक्खा वेदना – इदं वुच्चति दुक्खं।
Tattha katamaṃ dukkhaṃ? Yaṃ kāyikaṃ asātaṃ kāyikaṃ dukkhaṃ kāyasamphassajaṃ asātaṃ dukkhaṃ vedayitaṃ, kāyasamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati dukkhaṃ.
तत्थ कतमं दोमनस्सं? यं चेतसिकं असातं चेतसिकं दुक्खं, चेतोसम्फस्सजं असातं वेदयितं, चेतोसम्फस्सजा असाता दुक्खा वेदना – इदं वुच्चति दोमनस्सं।
Tattha katamaṃ domanassaṃ? Yaṃ cetasikaṃ asātaṃ cetasikaṃ dukkhaṃ, cetosamphassajaṃ asātaṃ vedayitaṃ, cetosamphassajā asātā dukkhā vedanā – idaṃ vuccati domanassaṃ.
तत्थ कतमो उपायासो? ञातिब्यसनेन वा फुट्ठस्स, भोगब्यसनेन वा फुट्ठस्स, रोगब्यसनेन वा फुट्ठस्स, सीलब्यसनेन वा फुट्ठस्स, दिट्ठिब्यसनेन वा फुट्ठस्स, अञ्ञतरञ्ञतरेन ब्यसनेन समन्नागतस्स, अञ्ञतरञ्ञतरेन दुक्खधम्मेन फुट्ठस्स आयासो उपायासो आयासना उपायासना आयासितत्तं उपायासितत्तं – अयं वुच्चति उपायासो।
Tattha katamo upāyāso? Ñātibyasanena vā phuṭṭhassa, bhogabyasanena vā phuṭṭhassa, rogabyasanena vā phuṭṭhassa, sīlabyasanena vā phuṭṭhassa, diṭṭhibyasanena vā phuṭṭhassa, aññataraññatarena byasanena samannāgatassa, aññataraññatarena dukkhadhammena phuṭṭhassa āyāso upāyāso āyāsanā upāyāsanā āyāsitattaṃ upāyāsitattaṃ – ayaṃ vuccati upāyāso.
तत्थ कतमो अप्पियेहि सम्पयोगो दुक्खो? इध यस्स ते होन्ति अनिट्ठा अकन्ता अमनापा रूपा सद्दा गन्धा रसा फोट्ठब्बा, ये वा पनस्स ते होन्ति अनत्थकामा अहितकामा अफासुकामा अयोगक्खेमकामा, या तेहि सद्धिं सङ्गति समागमो समोधानं मिस्सीभावो – अयं वुच्चति अप्पियेहि सम्पयोगो दुक्खो।
Tattha katamo appiyehi sampayogo dukkho? Idha yassa te honti aniṭṭhā akantā amanāpā rūpā saddā gandhā rasā phoṭṭhabbā, ye vā panassa te honti anatthakāmā ahitakāmā aphāsukāmā ayogakkhemakāmā, yā tehi saddhiṃ saṅgati samāgamo samodhānaṃ missībhāvo – ayaṃ vuccati appiyehi sampayogo dukkho.
तत्थ कतमो पियेहि विप्पयोगो दुक्खो? इध यस्स ते होन्ति इट्ठा कन्ता मनापा रूपा सद्दा गन्धा रसा फोट्ठब्बा, ये वा पनस्स ते होन्ति अत्थकामा हितकामा फासुकामा योगक्खेमकामा माता वा पिता वा भाता वा भगिनी वा मित्ता वा अमच्चा वा ञाती वा सालोहिता वा, या तेहि सद्धिं असङ्गति असमागमो असमोधानं अमिस्सीभावो – अयं वुच्चति पियेहि विप्पयोगो दुक्खो।
Tattha katamo piyehi vippayogo dukkho? Idha yassa te honti iṭṭhā kantā manāpā rūpā saddā gandhā rasā phoṭṭhabbā, ye vā panassa te honti atthakāmā hitakāmā phāsukāmā yogakkhemakāmā mātā vā pitā vā bhātā vā bhaginī vā mittā vā amaccā vā ñātī vā sālohitā vā, yā tehi saddhiṃ asaṅgati asamāgamo asamodhānaṃ amissībhāvo – ayaṃ vuccati piyehi vippayogo dukkho.
तत्थ कतमं यम्पिच्छं न लभति तम्पि दुक्खं? जातिधम्मानं सत्तानं एवं इच्छा उप्पज्जति – ‘‘अहो वत मयं न जातिधम्मा अस्साम, न च वत नो जाति आगच्छेय्या’’ति। न खो पनेतं इच्छाय पत्तब्बं – इदम्पि यम्पिच्छं न लभति तम्पि दुक्खं। जराधम्मानं सत्तानं…पे॰… ब्याधिधम्मानं सत्तानं… मरणधम्मानं सत्तानं… सोकपरिदेवदुक्खदोमनस्सुपायासधम्मानं सत्तानं एवं इच्छा उप्पज्जति – ‘‘अहो वत मयं न सोकपरिदेवदुक्खदोमनस्सुपायासधम्मा अस्साम, न च वत नो सोकपरिदेवदुक्खदोमनस्सुपायासा आगच्छेय्यु’’न्ति। न खो पनेतं इच्छाय पत्तब्बं – इदम्पि यम्पिच्छं न लभति तम्पि दुक्खं।
Tattha katamaṃ yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ? Jātidhammānaṃ sattānaṃ evaṃ icchā uppajjati – ‘‘aho vata mayaṃ na jātidhammā assāma, na ca vata no jāti āgaccheyyā’’ti. Na kho panetaṃ icchāya pattabbaṃ – idampi yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ. Jarādhammānaṃ sattānaṃ…pe… byādhidhammānaṃ sattānaṃ… maraṇadhammānaṃ sattānaṃ… sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammānaṃ sattānaṃ evaṃ icchā uppajjati – ‘‘aho vata mayaṃ na sokaparidevadukkhadomanassupāyāsadhammā assāma, na ca vata no sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā āgaccheyyu’’nti. Na kho panetaṃ icchāya pattabbaṃ – idampi yampicchaṃ na labhati tampi dukkhaṃ.
३४. तत्थ कतमं दुक्खसमुदयं अरियसच्चं? यायं तण्हा पोनोभविका 65 नन्दिरागसहगता तत्रतत्राभिनन्दिनी, सेय्यथिदं – कामतण्हा भवतण्हा विभवतण्हा , सा खो पनेसा तण्हा कत्थ उप्पज्जमाना उप्पज्जति, कत्थ निविसमाना निविसति? यं लोके पियरूपं सातरूपं, एत्थेसा तण्हा उप्पज्जमाना उप्पज्जति, एत्थ निविसमाना निविसति। किञ्च लोके पियरूपं सातरूपं? चक्खु लोके पियरूपं सातरूपं, एत्थेसा तण्हा उप्पज्जमाना उप्पज्जति, एत्थ निविसमाना निविसति। सोतं लोके…पे॰… घानं लोके… जिव्हा लोके… कायो लोके… मनो लोके पियरूपं सातरूपं, एत्थेसा तण्हा उप्पज्जमाना उप्पज्जति, एत्थ निविसमाना निविसति। रूपा लोके पियरूपं सातरूपं, एत्थेसा तण्हा उप्पज्जमाना उप्पज्जति, एत्थ निविसमाना निविसति। सद्दा लोके पियरूपं सातरूपं…पे॰… धम्मा लोके… चक्खुविञ्ञाणं लोके…पे॰… मनोविञ्ञाणं लोके… चक्खुसम्फस्सो लोके…पे॰… मनोसम्फस्सो लोके… चक्खुसम्फस्सजा वेदना लोके…पे॰… मनोसम्फस्सजा वेदना लोके… रूपसञ्ञा लोके…पे॰… धम्मसञ्ञा लोके… रूपसञ्चेतना लोके…पे॰… धम्मसञ्चेतना लोके… रूपतण्हा लोके…पे॰… धम्मतण्हा लोके… रूपवितक्को लोके…पे॰… धम्मवितक्को लोके… रूपविचारो लोके…पे॰… धम्मविचारो लोके पियरूपं सातरूपं, एत्थेसा तण्हा उप्पज्जमाना उप्पज्जति, एत्थ निविसमाना निविसति। इदं वुच्चति दुक्खसमुदयं अरियसच्चं।
34. Tattha katamaṃ dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ? Yāyaṃ taṇhā ponobhavikā 66 nandirāgasahagatā tatratatrābhinandinī, seyyathidaṃ – kāmataṇhā bhavataṇhā vibhavataṇhā , sā kho panesā taṇhā kattha uppajjamānā uppajjati, kattha nivisamānā nivisati? Yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Kiñca loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ? Cakkhu loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Sotaṃ loke…pe… ghānaṃ loke… jivhā loke… kāyo loke… mano loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Rūpā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Saddā loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ…pe… dhammā loke… cakkhuviññāṇaṃ loke…pe… manoviññāṇaṃ loke… cakkhusamphasso loke…pe… manosamphasso loke… cakkhusamphassajā vedanā loke…pe… manosamphassajā vedanā loke… rūpasaññā loke…pe… dhammasaññā loke… rūpasañcetanā loke…pe… dhammasañcetanā loke… rūpataṇhā loke…pe… dhammataṇhā loke… rūpavitakko loke…pe… dhammavitakko loke… rūpavicāro loke…pe… dhammavicāro loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā uppajjamānā uppajjati, ettha nivisamānā nivisati. Idaṃ vuccati dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ.
३५. तत्थ कतमं दुक्खनिरोधं अरियसच्चं? यो तस्सायेव तण्हाय असेसविरागनिरोधो चागो पटिनिस्सग्गो मुत्ति अनालयो, सा खो पनेसा तण्हा कत्थ पहीयमाना पहीयति, कत्थ निरुज्झमाना निरुज्झति? यं लोके पियरूपं सातरूपं, एत्थेसा तण्हा पहीयमाना पहीयति, एत्थ निरुज्झमाना निरुज्झति। किञ्च लोके पियरूपं सातरूपं? चक्खुलोके पियरूपं सातरूपं, एत्थेसा तण्हा पहीयमाना पहीयति, एत्थ निरुज्झमाना निरुज्झति…पे॰… धम्मविचारो लोके पियरूपं सातरूपं, एत्थेसा तण्हा पहीयमाना पहीयति, एत्थ निरुज्झमाना निरुज्झति। इदं वुच्चति दुक्खनिरोधं अरियसच्चं।
35. Tattha katamaṃ dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ? Yo tassāyeva taṇhāya asesavirāganirodho cāgo paṭinissaggo mutti anālayo, sā kho panesā taṇhā kattha pahīyamānā pahīyati, kattha nirujjhamānā nirujjhati? Yaṃ loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā pahīyamānā pahīyati, ettha nirujjhamānā nirujjhati. Kiñca loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ? Cakkhuloke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā pahīyamānā pahīyati, ettha nirujjhamānā nirujjhati…pe… dhammavicāro loke piyarūpaṃ sātarūpaṃ, etthesā taṇhā pahīyamānā pahīyati, ettha nirujjhamānā nirujjhati. Idaṃ vuccati dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ.
३६. तत्थ कतमं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा अरियसच्चं? अयमेव अरियो अट्ठङ्गिको मग्गो, सेय्यथिदं – सम्मादिट्ठि सम्मासङ्कप्पो सम्मावाचा सम्माकम्मन्तो सम्माआजीवो सम्मावायामो सम्मासति सम्मासमाधि। तत्थ कतमा सम्मादिट्ठि? दुक्खे ञाणं, दुक्खसमुदये ञाणं, दुक्खनिरोधे ञाणं, दुक्खनिरोधगामिनिया पटिपदाय ञाणं – अयं वुच्चति सम्मादिट्ठि।
36. Tattha katamaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ? Ayameva ariyo aṭṭhaṅgiko maggo, seyyathidaṃ – sammādiṭṭhi sammāsaṅkappo sammāvācā sammākammanto sammāājīvo sammāvāyāmo sammāsati sammāsamādhi. Tattha katamā sammādiṭṭhi? Dukkhe ñāṇaṃ, dukkhasamudaye ñāṇaṃ, dukkhanirodhe ñāṇaṃ, dukkhanirodhagāminiyā paṭipadāya ñāṇaṃ – ayaṃ vuccati sammādiṭṭhi.
तत्थ कतमो सम्मासङ्कप्पो? नेक्खम्मसङ्कप्पो, अब्यापादसङ्कप्पो, अविहिंसासङ्कप्पो – अयं वुच्चति सम्मासङ्कप्पो।
Tattha katamo sammāsaṅkappo? Nekkhammasaṅkappo, abyāpādasaṅkappo, avihiṃsāsaṅkappo – ayaṃ vuccati sammāsaṅkappo.
तत्थ कतमा सम्मावाचा? मुसावादा वेरमणी 67, पिसुणाय वाचाय वेरमणी, फरुसाय वाचाय वेरमणी, सम्फप्पलापा वेरमणी – अयं वुच्चति सम्मावाचा।
Tattha katamā sammāvācā? Musāvādā veramaṇī 68, pisuṇāya vācāya veramaṇī, pharusāya vācāya veramaṇī, samphappalāpā veramaṇī – ayaṃ vuccati sammāvācā.
तत्थ कतमो सम्माकम्मन्तो? पाणातिपाता वेरमणी, अदिन्नादाना वेरमणी, कामेसुमिच्छाचारा वेरमणी – अयं वुच्चति सम्माकम्मन्तो।
Tattha katamo sammākammanto? Pāṇātipātā veramaṇī, adinnādānā veramaṇī, kāmesumicchācārā veramaṇī – ayaṃ vuccati sammākammanto.
तत्थ कतमो सम्माआजीवो? इध अरियसावको मिच्छाआजीवं पहाय सम्माआजीवेन जीविकं 69 कप्पेति – अयं वुच्चति सम्माआजीवो।
Tattha katamo sammāājīvo? Idha ariyasāvako micchāājīvaṃ pahāya sammāājīvena jīvikaṃ 70 kappeti – ayaṃ vuccati sammāājīvo.
तत्थ कतमो सम्मावायामो? इध भिक्खु अनुप्पन्नानं पापकानं अकुसलानं धम्मानं अनुप्पादाय छन्दं जनेति वायमति वीरियं आरभति चित्तं पग्गण्हाति पदहति, उप्पन्नानं पापकानं अकुसलानं धम्मानं पहानाय…पे॰… अनुप्पन्नानं कुसलानं धम्मानं उप्पादाय …पे॰… उप्पन्नानं कुसलानं धम्मानं ठितिया असम्मोसाय भिय्योभावाय वेपुल्लाय भावनाय पारिपूरिया छन्दं जनेति वायमति वीरियं आरभति चित्तं पग्गण्हाति पदहति – अयं वुच्चति सम्मावायामो।
Tattha katamo sammāvāyāmo? Idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya…pe… anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya …pe… uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati – ayaṃ vuccati sammāvāyāmo.
तत्थ कतमा सम्मासति? इध भिक्खु काये कायानुपस्सी विहरति आतापी सम्पजानो सतिमा विनेय्य लोके अभिज्झादोमनस्सं। वेदनासु…पे॰… चित्ते…पे॰… धम्मेसु धम्मानुपस्सी विहरति आतापी सम्पजानो सतिमा विनेय्य लोके अभिज्झादोमनस्सं – अयं वुच्चति सम्मासति।
Tattha katamā sammāsati? Idha bhikkhu kāye kāyānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ. Vedanāsu…pe… citte…pe… dhammesu dhammānupassī viharati ātāpī sampajāno satimā vineyya loke abhijjhādomanassaṃ – ayaṃ vuccati sammāsati.
तत्थ कतमो सम्मासमाधि? इध भिक्खु विविच्चेव कामेहि विविच्च अकुसलेहि धम्मेहि सवितक्कं सविचारं विवेकजं पीतिसुखं पठमं झानं उपसम्पज्ज विहरति। वितक्कविचारानं वूपसमा अज्झत्तं सम्पसादनं चेतसो एकोदिभावं अवितक्कं अविचारं समाधिजं पीतिसुखं दुतियं झानं उपसम्पज्ज विहरति। पीतिया च विरागा उपेक्खको च विहरति सतो च सम्पजानो सुखञ्च कायेन पटिसंवेदेति, यं तं अरिया आचिक्खन्ति – ‘‘उपेक्खको सतिमा सुखविहारी’’ति ततियं झानं उपसम्पज्ज विहरति। सुखस्स च पहाना दुक्खस्स च पहाना पुब्बेव सोमनस्सदोमनस्सानं अत्थङ्गमा अदुक्खमसुखं उपेक्खासतिपारिसुद्धिं चतुत्थं झानं उपसम्पज्ज विहरति। अयं वुच्चति सम्मासमाधि। इदं वुच्चति दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा अरियसच्चं। तं ञातट्ठेन ञाणं, पजाननट्ठेन पञ्ञा। तेन वुच्चति – ‘‘इदं दुक्खं अरियसच्चं, इदं दुक्खसमुदयं अरियसच्चं, इदं दुक्खनिरोधं अरियसच्चं, इदं दुक्खनिरोधगामिनी पटिपदा अरियसच्च’’न्ति सोतावधानं, तंपजानना पञ्ञा सुतमये ञाणं। एवं सोतावधाने पञ्ञा सुतमये ञाणं।
Tattha katamo sammāsamādhi? Idha bhikkhu vivicceva kāmehi vivicca akusalehi dhammehi savitakkaṃ savicāraṃ vivekajaṃ pītisukhaṃ paṭhamaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Vitakkavicārānaṃ vūpasamā ajjhattaṃ sampasādanaṃ cetaso ekodibhāvaṃ avitakkaṃ avicāraṃ samādhijaṃ pītisukhaṃ dutiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Pītiyā ca virāgā upekkhako ca viharati sato ca sampajāno sukhañca kāyena paṭisaṃvedeti, yaṃ taṃ ariyā ācikkhanti – ‘‘upekkhako satimā sukhavihārī’’ti tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Sukhassa ca pahānā dukkhassa ca pahānā pubbeva somanassadomanassānaṃ atthaṅgamā adukkhamasukhaṃ upekkhāsatipārisuddhiṃ catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Ayaṃ vuccati sammāsamādhi. Idaṃ vuccati dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasaccaṃ. Taṃ ñātaṭṭhena ñāṇaṃ, pajānanaṭṭhena paññā. Tena vuccati – ‘‘idaṃ dukkhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhasamudayaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhanirodhaṃ ariyasaccaṃ, idaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā ariyasacca’’nti sotāvadhānaṃ, taṃpajānanā paññā sutamaye ñāṇaṃ. Evaṃ sotāvadhāne paññā sutamaye ñāṇaṃ.
सुतमयञाणनिद्देसो पठमो।
Sutamayañāṇaniddeso paṭhamo.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / पटिसम्भिदामग्ग-अट्ठकथा • Paṭisambhidāmagga-aṭṭhakathā
विस्सज्जनुद्देसवण्णना • Vissajjanuddesavaṇṇanā
अभिञ्ञेय्यनिद्देसवण्णना • Abhiññeyyaniddesavaṇṇanā
परिञ्ञेय्यनिद्देसवण्णना • Pariññeyyaniddesavaṇṇanā
पहातब्बनिद्देसवण्णना • Pahātabbaniddesavaṇṇanā
भावेतब्बनिद्देसवण्णना • Bhāvetabbaniddesavaṇṇanā
सच्छिकातब्बनिद्देसवण्णना • Sacchikātabbaniddesavaṇṇanā
हानभागियचतुक्कनिद्देसवण्णना • Hānabhāgiyacatukkaniddesavaṇṇanā
लक्खणत्तिकनिद्देसवण्णना • Lakkhaṇattikaniddesavaṇṇanā
दुक्खसच्चनिद्देसवण्णना • Dukkhasaccaniddesavaṇṇanā
समुदयसच्चनिद्देसवण्णना • Samudayasaccaniddesavaṇṇanā
निरोधसच्चनिद्देसवण्णना • Nirodhasaccaniddesavaṇṇanā
मग्गसच्चनिद्देसवण्णना • Maggasaccaniddesavaṇṇanā
सच्चपकिण्णकवण्णना • Saccapakiṇṇakavaṇṇanā
