| Library / Tipiṭaka / ཏིཔིཊཀ • Tipiṭaka / སམྨོཧཝིནོདནཱི-ཨཊྛཀཐཱ • Sammohavinodanī-aṭṭhakathā |
༣. དྷཱཏུཝིབྷངྒོ
3. Dhātuvibhaṅgo
༡. སུཏྟནྟབྷཱཛནཱིཡཝཎྞནཱ
1. Suttantabhājanīyavaṇṇanā
༡༧༢. ཨིདཱནི ཏདནནྟརེ དྷཱཏུཝིབྷངྒེ སབྦཱ དྷཱཏུཡོ ཚཧི ཚཧི དྷཱཏཱུཧི སངྑིཔིཏྭཱ ཏཱིཧི ཚཀྐེཧི སུཏྟནྟབྷཱཛནཱིཡཾ དསྶེནྟོ ཚ དྷཱཏུཡོཏིཨཱདིམཱཧ། ཏཏྠ ཚཱཏི གཎནཔརིཙྪེདོ། དྷཱཏུཡོཏི པརིཙྪིནྣདྷམྨནིདསྶནཾ། པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏིཨཱདཱིསུ དྷཱཏྭཊྛོ ནཱམ སབྷཱཝཊྛོ, སབྷཱཝཊྛོ ནཱམ སུཉྙཏཊྛོ, སུཉྙཏཊྛོ ནཱམ ནིསྶཏྟཊྛོཏི ཨེཝཾ སབྷཱཝསུཉྙཏནིསྶཏྟཊྛེན པཐཝཱིཡེཝ དྷཱཏུ པཐཝཱིདྷཱཏུ། ཨཱཔོདྷཱཏུཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཨེཝམེཏྠ པདསམཱསཾ ཝིདིཏྭཱ ཨེཝམཏྠོ ཝེདིཏབྦོ – པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི པཏིཊྛཱནདྷཱཏུ། ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི ཨཱབནྡྷནདྷཱཏུ། ཏེཛོདྷཱཏཱུཏི པརིཔཱཙནདྷཱཏུ། ཝཱཡོདྷཱཏཱུཏི ཝིཏྠམྦྷནདྷཱཏུ། ཨཱཀཱསདྷཱཏཱུཏི ཨསམྥུཊྛདྷཱཏུ། ཝིཉྙཱཎདྷཱཏཱུཏི ཝིཛཱནནདྷཱཏུ།
172. Idāni tadanantare dhātuvibhaṅge sabbā dhātuyo chahi chahi dhātūhi saṅkhipitvā tīhi chakkehi suttantabhājanīyaṃ dassento cha dhātuyotiādimāha. Tattha chāti gaṇanaparicchedo. Dhātuyoti paricchinnadhammanidassanaṃ. Pathavīdhātūtiādīsu dhātvaṭṭho nāma sabhāvaṭṭho, sabhāvaṭṭho nāma suññataṭṭho, suññataṭṭho nāma nissattaṭṭhoti evaṃ sabhāvasuññatanissattaṭṭhena pathavīyeva dhātu pathavīdhātu. Āpodhātuādīsupi eseva nayo. Evamettha padasamāsaṃ viditvā evamattho veditabbo – pathavīdhātūti patiṭṭhānadhātu. Āpodhātūti ābandhanadhātu. Tejodhātūti paripācanadhātu. Vāyodhātūti vitthambhanadhātu. Ākāsadhātūti asamphuṭṭhadhātu. Viññāṇadhātūti vijānanadhātu.
༡༧༣. པཐཝཱིདྷཱཏུདྭཡནྟི པཐཝཱིདྷཱཏུ དྭེ ཨཡཾ། ཨཡཾ པཐཝཱིདྷཱཏུ ནཱམ ན ཨེཀཱ ཨེཝ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀབཱཧིརབྷེདེན པན དྭེ དྷཱཏུཡོ ཨེཝཱཏི ཨཏྠོ། ཏེནེཝཱཧ – ‘‘ཨཏྠི ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ ཨཏྠི བཱཧིརཱ’’ཏི། ཏཏྠ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱཏི སཏྟསནྟཱནཔརིཡཱཔནྣཱ ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟཱ། བཱཧིརཱཏི སངྑཱརསནྟཱནཔརིཡཱཔནྣཱ ཨནིནྡྲིཡབདྡྷཱ། ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟནྟི ཨུབྷཡམྤེཏཾ ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟཱདྷིཝཙནམེཝ། ཨིདཱནི ཏཾ སབྷཱཝཱཀཱརཏོ དསྶེཏུཾ ཀཀྑལ༹ནྟིཨཱདི ཝུཏྟཾ། ཏཏྠ ཀཀྑལ༹ནྟི ཐདྡྷཾ། ཁརིགཏནྟི ཕརུསཾ། ཀཀྑལ༹ཏྟནྟི ཀཀྑལ༹བྷཱཝོ། ཀཀྑལ༹བྷཱཝོཏི ཀཀྑལ༹སབྷཱཝོ། ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཱདིནྣནྟི ནིཡཀཛ྄ཛྷཏྟསངྑཱཏཾ ཨུཔཱདིནྣཾ། ཨུཔཱདིནྣཾ ནཱམ སརཱིརཊྛཀཾ། སརཱིརཊྛཀཉྷི ཀམྨསམུཊྛཱནཾ ཝཱ ཧོཏུ མཱ ཝཱ, ཏཾ སནྡྷཱཡ ཨུཔཱདིནྣམྤི ཨཏྠི ཨནུཔཱདིནྣམྤི; ཨཱདིནྣགྒཧིཏཔརཱམཊྛཝསེན པན སབྦམྤེཏཾ ཨུཔཱདིནྣམེཝཱཏི དསྶེཏུཾ ‘‘ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཱདིནྣ’’ནྟི ཨཱཧ།
173. Pathavīdhātudvayanti pathavīdhātu dve ayaṃ. Ayaṃ pathavīdhātu nāma na ekā eva ajjhattikabāhirabhedena pana dve dhātuyo evāti attho. Tenevāha – ‘‘atthi ajjhattikā atthi bāhirā’’ti. Tattha ajjhattikāti sattasantānapariyāpannā niyakajjhattā. Bāhirāti saṅkhārasantānapariyāpannā anindriyabaddhā. Ajjhattaṃ paccattanti ubhayampetaṃ niyakajjhattādhivacanameva. Idāni taṃ sabhāvākārato dassetuṃ kakkhaḷantiādi vuttaṃ. Tattha kakkhaḷanti thaddhaṃ. Kharigatanti pharusaṃ. Kakkhaḷattanti kakkhaḷabhāvo. Kakkhaḷabhāvoti kakkhaḷasabhāvo. Ajjhattaṃ upādinnanti niyakajjhattasaṅkhātaṃ upādinnaṃ. Upādinnaṃ nāma sarīraṭṭhakaṃ. Sarīraṭṭhakañhi kammasamuṭṭhānaṃ vā hotu mā vā, taṃ sandhāya upādinnampi atthi anupādinnampi; ādinnaggahitaparāmaṭṭhavasena pana sabbampetaṃ upādinnamevāti dassetuṃ ‘‘ajjhattaṃ upādinna’’nti āha.
ཨིདཱནི ཏམེཝ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ཝཏྠུཝསེན དསྶེཏུཾ སེཡྻཐིདཾ ཀེསཱ ལོམཱཏིཨཱདི ཝུཏྟཾ། ཏཏྠ སེཡྻཐིདནྟི ནིཔཱཏོ། ཏསྶཏྠོ – ཡཱ སཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ སཱ ཀཏམཱ? ཡཾ ཝཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ པཙྩཏྟཾ ཀཀྑལ༹ཾ ནཱམ ཏཾ ཀཏམནྟི? ཀེསཱ ལོམཱཏིཨཱདི ཏསྶཱ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱཡ པཐཝཱིདྷཱཏུཡཱ ཝཏྠུཝསེན པབྷེདདསྶནཾ། ཨིདཾ ཝུཏྟཾ ཧོཏི – ཀེསཱ ནཱམ ཨཛ྄ཛྷཏྟཱ ཨུཔཱདིནྣཱ སརཱིརཊྛཀཱ ཀཀྑལ༹ཏྟལཀྑཎཱ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ། ལོམཱ ནཱམ…པེ॰… ཀརཱིསཾ ནཱམ། ཨིདྷ པན ཨཝུཏྟམྤི པཊིསམྦྷིདཱམགྒེ (པཊི॰ མ॰ ༡.༤) པཱལི༹ཨཱརུལ༹ྷཾ མཏྠལུངྒཾ ཨཱཧརིཏྭཱ མཏྠལུངྒཾ ནཱམ ཨཛ྄ཛྷཏྟཾ ཨུཔཱདིནྣཾ སརཱིརཊྛཀཾ ཀཀྑལ༹ཏྟལཀྑཎཾ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ། པརཏོ ཨཱཔོདྷཱཏུཨཱདཱིནཾ ནིདྡེསེ པིཏྟཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ།
Idāni tameva pathavīdhātuṃ vatthuvasena dassetuṃ seyyathidaṃ kesā lomātiādi vuttaṃ. Tattha seyyathidanti nipāto. Tassattho – yā sā ajjhattikā pathavīdhātu sā katamā? Yaṃ vā ajjhattaṃ paccattaṃ kakkhaḷaṃ nāma taṃ katamanti? Kesā lomātiādi tassā ajjhattikāya pathavīdhātuyā vatthuvasena pabhedadassanaṃ. Idaṃ vuttaṃ hoti – kesā nāma ajjhattā upādinnā sarīraṭṭhakā kakkhaḷattalakkhaṇā imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso. Lomā nāma…pe… karīsaṃ nāma. Idha pana avuttampi paṭisambhidāmagge (paṭi. ma. 1.4) pāḷiāruḷhaṃ matthaluṅgaṃ āharitvā matthaluṅgaṃ nāma ajjhattaṃ upādinnaṃ sarīraṭṭhakaṃ kakkhaḷattalakkhaṇaṃ imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso. Parato āpodhātuādīnaṃ niddese pittādīsupi eseva nayo.
ཨིམིནཱ ཀིཾ དསྶིཏཾ ཧོཏི? དྷཱཏུམནསིཀཱརོ། ཨིམསྨིཾ པན དྷཱཏུམནསིཀཱརེ ཀམྨཾ ཀཏྭཱ ཝིཔསྶནཾ པཊྛཔེཏྭཱ ཨུཏྟམཏྠཾ ཨརཧཏྟཾ པཱཔུཎིཏུཀཱམེན ཀིཾ ཀཏྟབྦཾ? ཙཏུཔཱརིསུདྡྷིསཱིལཾ སོདྷེཏབྦཾ། སཱིལཝཏོ ཧི ཀམྨཊྛཱནབྷཱཝནཱ ཨིཛ྄ཛྷཏི། ཏསྶ སོདྷནཝིདྷཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ། ཝིསུདྡྷསཱིལེན པན སཱིལེ པཏིཊྛཱཡ དས པུབྦཔལིབོདྷཱ ཚིནྡིཏབྦཱ། ཏེསམྤི ཚིནྡནཝིདྷཱནཾ ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ། ཚིནྣཔལིབོདྷེན དྷཱཏུམནསིཀཱརཀམྨཊྛཱནཾ ཨུགྒཎྷིཏབྦཾ། ཨཱཙརིཡེནཱཔི དྷཱཏུམནསིཀཱརཀམྨཊྛཱནཾ ཨུགྒཎྷཱཔེནྟེན སཏྟཝིདྷཾ ཨུགྒཧཀོསལླཾ དསཝིདྷཉྩ མནསིཀཱརཀོསལླཾ ཨཱཙིཀྑིཏབྦཾ། ཨནྟེཝཱསིཀེནཱཔི ཨཱཙརིཡསྶ སནྟིཀེ བཧུཝཱརེ སཛ྄ཛྷཱཡཾ ཀཏྭཱ ནིཛྫཊཾ པགུཎཾ ཀམྨཊྛཱནཾ ཀཱཏབྦཾ། ཝུཏྟཉྷེཏཾ ཨཊྛཀཐཱཡཾ – ‘‘ཨཱདིཀམྨིཀེན བྷིཀྑུནཱ ཛརཱམརཎཱ མུཙྩིཏུཀཱམེན སཏྟཧཱཀཱརེཧི ཨུགྒཧཀོསལླཾ ཨིཙྪིཏབྦཾ, དསཧཱཀཱརེཧི མནསིཀཱརཀོསལླཾ ཨིཙྪིཏབྦ’’ནྟི།
Iminā kiṃ dassitaṃ hoti? Dhātumanasikāro. Imasmiṃ pana dhātumanasikāre kammaṃ katvā vipassanaṃ paṭṭhapetvā uttamatthaṃ arahattaṃ pāpuṇitukāmena kiṃ kattabbaṃ? Catupārisuddhisīlaṃ sodhetabbaṃ. Sīlavato hi kammaṭṭhānabhāvanā ijjhati. Tassa sodhanavidhānaṃ visuddhimagge vuttanayeneva veditabbaṃ. Visuddhasīlena pana sīle patiṭṭhāya dasa pubbapalibodhā chinditabbā. Tesampi chindanavidhānaṃ visuddhimagge vuttanayeneva veditabbaṃ. Chinnapalibodhena dhātumanasikārakammaṭṭhānaṃ uggaṇhitabbaṃ. Ācariyenāpi dhātumanasikārakammaṭṭhānaṃ uggaṇhāpentena sattavidhaṃ uggahakosallaṃ dasavidhañca manasikārakosallaṃ ācikkhitabbaṃ. Antevāsikenāpi ācariyassa santike bahuvāre sajjhāyaṃ katvā nijjaṭaṃ paguṇaṃ kammaṭṭhānaṃ kātabbaṃ. Vuttañhetaṃ aṭṭhakathāyaṃ – ‘‘ādikammikena bhikkhunā jarāmaraṇā muccitukāmena sattahākārehi uggahakosallaṃ icchitabbaṃ, dasahākārehi manasikārakosallaṃ icchitabba’’nti.
ཏཏྠ ཝཙསཱ, མནསཱ, ཝཎྞཏོ, སཎྛཱནཏོ, དིསཏོ, ཨོཀཱསཏོ, པརིཙྪེདཏོཏི ཨིམེཧི སཏྟཧཱཀཱརེཧི ཨིམསྨིཾ དྷཱཏུམནསིཀཱརཀམྨཊྛཱནེ ‘ཨུགྒཧཀོསལླཾ’ ཨིཙྪིཏབྦཾ། ཨནུཔུབྦཏོ, ནཱཏིསཱིགྷཏོ, ནཱཏིསཎིཀཏོ, ཝིཀྑེཔཔཊིབཱཧནཏོ , པཎྞཏྟིསམཏིཀྐམཏོ, ཨནུཔུབྦམུཉྩནཏོ, ལཀྑཎཏོ, ཏཡོ ཙ སུཏྟནྟཱཏི ཨིམེཧི དསཧཱཀཱརེཧི ‘མནསིཀཱརཀོསལླཾ’ ཨིཙྪིཏབྦཾ། ཏདུབྷཡམྤི པརཏོ སཏིཔཊྛཱནཝིབྷངྒེ ཨཱཝི བྷཝིསྶཏི།
Tattha vacasā, manasā, vaṇṇato, saṇṭhānato, disato, okāsato, paricchedatoti imehi sattahākārehi imasmiṃ dhātumanasikārakammaṭṭhāne ‘uggahakosallaṃ’ icchitabbaṃ. Anupubbato, nātisīghato, nātisaṇikato, vikkhepapaṭibāhanato , paṇṇattisamatikkamato, anupubbamuñcanato, lakkhaṇato, tayo ca suttantāti imehi dasahākārehi ‘manasikārakosallaṃ’ icchitabbaṃ. Tadubhayampi parato satipaṭṭhānavibhaṅge āvi bhavissati.
ཨེཝཾ ཨུགྒཧིཏཀམྨཊྛཱནེན པན ཝིསུདྡྷིམགྒེ ཝུཏྟེ ཨཊྛཱརས སེནཱསནདོསེ ཝཛྫེཏྭཱ པཉྩངྒསམནྣཱགཏེ སེནཱསནེ ཝསནྟེན ཨཏྟནཱཔི པཉྩཧི པདྷཱནིཡངྒེཧི སམནྣཱགཏེན པཙྪཱབྷཏྟཾ པིཎྜཔཱཏཔཊིཀྐནྟེན ཝིཝིཏྟོཀཱསགཏེན ཀམྨཊྛཱནཾ མནསིཀཱཏབྦཾ། མནསིཀརོནྟེན ཙ ཝཎྞསཎྛཱནདིསོཀཱསཔརིཙྪེདཝསེན ཀེསཱདཱིསུ ཨེཀེཀཀོཊྛཱསཾ མནསིཀརིཏྭཱ ཨཝསཱནེ ཨེཝཾ མནསིཀཱརོ པཝཏྟེཏབྦོ – ཨིམེ ཀེསཱ ནཱམ སཱིསཀཊཱཧཔལིཝེཋནཙམྨེ ཛཱཏཱ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཝམྨིཀམཏྠཀེ ཛཱཏེསུ ཀུཎྛཏིཎེསུ ན ཝམྨིཀམཏྠཀོ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཀུཎྛཏིཎཱནི ཛཱཏཱནཱི’ཏི, ནཱཔི ཀུཎྛཏིཎཱནི ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ཝམྨིཀམཏྠཀེ ཛཱཏཱནཱི’ཏི, ཨེཝམེཝ ན སཱིསཀཊཱཧཔལིཝེཋནཙམྨཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཀེསཱ ཛཱཏཱ’ཏི, ནཱཔི ཀེསཱ ཛཱནནྟི ‘མཡཾ སཱིསཀཊཱཧཔལིཝེཋནཙམྨེ ཛཱཏཱ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཀེསཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Evaṃ uggahitakammaṭṭhānena pana visuddhimagge vutte aṭṭhārasa senāsanadose vajjetvā pañcaṅgasamannāgate senāsane vasantena attanāpi pañcahi padhāniyaṅgehi samannāgatena pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkantena vivittokāsagatena kammaṭṭhānaṃ manasikātabbaṃ. Manasikarontena ca vaṇṇasaṇṭhānadisokāsaparicchedavasena kesādīsu ekekakoṭṭhāsaṃ manasikaritvā avasāne evaṃ manasikāro pavattetabbo – ime kesā nāma sīsakaṭāhapaliveṭhanacamme jātā. Tattha yathā vammikamatthake jātesu kuṇṭhatiṇesu na vammikamatthako jānāti ‘mayi kuṇṭhatiṇāni jātānī’ti, nāpi kuṇṭhatiṇāni jānanti ‘mayaṃ vammikamatthake jātānī’ti, evameva na sīsakaṭāhapaliveṭhanacammaṃ jānāti ‘mayi kesā jātā’ti, nāpi kesā jānanti ‘mayaṃ sīsakaṭāhapaliveṭhanacamme jātā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti kesā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ལོམཱ སརཱིརཝེཋནཙམྨེ ཛཱཏཱ། ཏཏྠ ཡཐཱ སུཉྙགཱམཊྛཱནེ ཛཱཏེསུ དབྦཏིཎེསུ ན སུཉྙགཱམཊྛཱནཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི དབྦཏིཎཱནི ཛཱཏཱནཱི’ཏི, ནཱཔི དབྦཏིཎཱནི ཛཱནནྟི ‘མཡཾ སུཉྙགཱམཊྛཱནེ ཛཱཏཱནཱི’ཏི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརཝེཋནཙམྨཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ལོམཱ ཛཱཏཱ’ཏི, ནཱཔི ལོམཱ ཛཱནནྟི ‘མཡཾ སརཱིརཝེཋནཙམྨེ ཛཱཏཱ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ལོམཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Lomā sarīraveṭhanacamme jātā. Tattha yathā suññagāmaṭṭhāne jātesu dabbatiṇesu na suññagāmaṭṭhānaṃ jānāti ‘mayi dabbatiṇāni jātānī’ti, nāpi dabbatiṇāni jānanti ‘mayaṃ suññagāmaṭṭhāne jātānī’ti, evameva na sarīraveṭhanacammaṃ jānāti ‘mayi lomā jātā’ti, nāpi lomā jānanti ‘mayaṃ sarīraveṭhanacamme jātā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti lomā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ནཁཱ ཨངྒུལཱིནཾ ཨགྒེསུ ཛཱཏཱ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཀུམཱརཀེསུ དཎྜཀེཧི མདྷུཀཊྛིཀེ ཝིཛ྄ཛྷིཏྭཱ ཀཱིལ༹ནྟེསུ ན དཎྜཀཱ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེསུ མདྷུཀཊྛིཀཱ ཋཔིཏཱ’ཏི, ནཱཔི མདྷུཀཊྛིཀཱ ཛཱནནྟི ‘མཡཾ དཎྜཀེསུ ཋཔིཏཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨངྒུལིཡོ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷཱཀཾ ཨགྒེསུ ནཁཱ ཛཱཏཱ’ཏི, ནཱཔི ནཁཱ ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ཨངྒུལཱིནཾ ཨགྒེསུ ཛཱཏཱ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ནཁཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Nakhā aṅgulīnaṃ aggesu jātā. Tattha yathā kumārakesu daṇḍakehi madhukaṭṭhike vijjhitvā kīḷantesu na daṇḍakā jānanti ‘amhesu madhukaṭṭhikā ṭhapitā’ti, nāpi madhukaṭṭhikā jānanti ‘mayaṃ daṇḍakesu ṭhapitā’ti, evameva na aṅguliyo jānanti ‘amhākaṃ aggesu nakhā jātā’ti, nāpi nakhā jānanti ‘mayaṃ aṅgulīnaṃ aggesu jātā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti nakhā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
དནྟཱ ཧནུཀཊྛིཀེསུ ཛཱཏཱ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཝཌྜྷཀཱིཧི པཱསཱཎཨུདུཀྑལེསུ ཀེནཙིདེཝ སིལེསཛཱཏེན བནྡྷིཏྭཱ ཋཔིཏཐམྦྷེསུ ན ཨུདུཀྑལཱནི ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེསུ ཐམྦྷཱ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི ཐམྦྷཱ ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ཨུདུཀྑལེསུ ཋིཏཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཧནུཀཊྛིཀཱ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེསུ དནྟཱ ཛཱཏཱ’ཏི , ནཱཔི དནྟཱ ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ཧནུཀཊྛིཀེསུ ཛཱཏཱ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི དནྟཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Dantā hanukaṭṭhikesu jātā. Tattha yathā vaḍḍhakīhi pāsāṇaudukkhalesu kenacideva silesajātena bandhitvā ṭhapitathambhesu na udukkhalāni jānanti ‘amhesu thambhā ṭhitā’ti, nāpi thambhā jānanti ‘mayaṃ udukkhalesu ṭhitā’ti, evameva na hanukaṭṭhikā jānanti ‘amhesu dantā jātā’ti , nāpi dantā jānanti ‘mayaṃ hanukaṭṭhikesu jātā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti dantā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཏཙོ སཀལསརཱིརཾ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ ཋིཏོ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཨལླགོཙམྨཔརིཡོནདྡྷཱཡ མཧཱཝཱིཎཱཡ ན མཧཱཝཱིཎཱ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨལླགོཙམྨེན པརིཡོནདྡྷཱ’ཏི, ནཱཔི ཨལླགོཙམྨཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡཱ མཧཱཝཱིཎཱ པརིཡོདྡྷཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཏཙེན པརིཡོནདྡྷ’ནྟི, ནཱཔི ཏཙོ ཛཱནཱཏི ‘མཡཱ སརཱིརཾ པརིཡོནདྡྷནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཏཙོ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Taco sakalasarīraṃ pariyonandhitvā ṭhito. Tattha yathā allagocammapariyonaddhāya mahāvīṇāya na mahāvīṇā jānāti ‘ahaṃ allagocammena pariyonaddhā’ti, nāpi allagocammaṃ jānāti ‘mayā mahāvīṇā pariyoddhā’ti, evameva na sarīraṃ jānāti ‘ahaṃ tacena pariyonaddha’nti, nāpi taco jānāti ‘mayā sarīraṃ pariyonaddhanti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti taco nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
མཾསཾ ཨཊྛིསངྒྷཱཊཾ ཨནུལིམྤིཏྭཱ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ མཧཱམཏྟིཀཱཡ ལིཏྟཱཡ བྷིཏྟིཡཱ ན བྷིཏྟི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ མཧཱམཏྟིཀཱཡ ལིཏྟཱ’ཏི, ནཱཔི མཧཱམཏྟིཀཱ ཛཱནཱཏི ‘མཡཱ མཧཱབྷིཏྟི ལིཏྟཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨཊྛིསངྒྷཱཊོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ནཝམཾསཔེསིསཏཔྤབྷེདེན མཾསེན ལིཏྟོ’ཏི, ནཱཔི མཾསཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡཱ ཨཊྛིསངྒྷཱཊོ ལིཏྟོ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི མཾསཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Maṃsaṃ aṭṭhisaṅghāṭaṃ anulimpitvā ṭhitaṃ. Tattha yathā mahāmattikāya littāya bhittiyā na bhitti jānāti ‘ahaṃ mahāmattikāya littā’ti, nāpi mahāmattikā jānāti ‘mayā mahābhitti littā’ti, evameva na aṭṭhisaṅghāṭo jānāti ‘ahaṃ navamaṃsapesisatappabhedena maṃsena litto’ti, nāpi maṃsaṃ jānāti ‘mayā aṭṭhisaṅghāṭo litto’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti maṃsaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ནྷཱརུ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཨཊྛཱིནི ཨཱབནྡྷམཱནཱ ཋིཏཱ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཝལླཱིཧི ཝིནདྡྷེསུ ཀུཊྚདཱརཱུསུ ན ཀུཊྚདཱརཱུནི ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ཝལླཱིཧི ཝིནདྡྷཱནཱི’ཏི, ནཱཔི ཝལླིཡོ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེཧི ཀུཊྚདཱརཱུནི ཝིནདྡྷཱནཱི’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨཊྛཱིནི ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ནྷཱརཱུཧི ཨཱབདྡྷཱནཱི’ཏི, ནཱཔི ནྷཱརཱུ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེཧི ཨཊྛཱིནི ཨཱབདྡྷཱནཱི’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ནྷཱརུ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Nhāru sarīrabbhantare aṭṭhīni ābandhamānā ṭhitā. Tattha yathā vallīhi vinaddhesu kuṭṭadārūsu na kuṭṭadārūni jānanti ‘mayaṃ vallīhi vinaddhānī’ti, nāpi valliyo jānanti ‘amhehi kuṭṭadārūni vinaddhānī’ti, evameva na aṭṭhīni jānanti ‘mayaṃ nhārūhi ābaddhānī’ti, nāpi nhārū jānanti ‘amhehi aṭṭhīni ābaddhānī’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti nhāru nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཨཊྛཱིསུ པཎྷིཀཊྛི གོཔྥཀཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ། གོཔྥཀཊྛི ཛངྒྷཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ། ཛངྒྷཊྛི ཨཱུརུཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ། ཨཱུརུཊྛི ཀཊིཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ ། ཀཊིཊྛི པིཊྛིཀཎྚཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ། པིཊྛིཀཎྚཀོ གཱིཝཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏོ། གཱིཝཊྛི སཱིསཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ། སཱིསཊྛི གཱིཝཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ། གཱིཝཊྛི པིཊྛིཀཎྚཀེ པཏིཊྛིཏཾ། པིཊྛིཀཎྚཀོ ཀཊིཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏོ། ཀཊིཊྛི ཨཱུརུཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ། ཨཱུརུཊྛི ཛངྒྷཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ། ཛངྒྷཊྛི གོཔྥཀཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ། གོཔྥཀཊྛི པཎྷིཀཊྛིཀེ པཏིཊྛིཏཾ།
Aṭṭhīsu paṇhikaṭṭhi gopphakaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Gopphakaṭṭhi jaṅghaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Jaṅghaṭṭhi ūruṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Ūruṭṭhi kaṭiṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ . Kaṭiṭṭhi piṭṭhikaṇṭakaṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Piṭṭhikaṇṭako gīvaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhito. Gīvaṭṭhi sīsaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhitaṃ. Sīsaṭṭhi gīvaṭṭhike patiṭṭhitaṃ. Gīvaṭṭhi piṭṭhikaṇṭake patiṭṭhitaṃ. Piṭṭhikaṇṭako kaṭiṭṭhimhi patiṭṭhito. Kaṭiṭṭhi ūruṭṭhike patiṭṭhitaṃ. Ūruṭṭhi jaṅghaṭṭhike patiṭṭhitaṃ. Jaṅghaṭṭhi gopphakaṭṭhike patiṭṭhitaṃ. Gopphakaṭṭhi paṇhikaṭṭhike patiṭṭhitaṃ.
ཏཏྠ ཡཐཱ ཨིཊྛཀདཱརུགོམཡཱདིསཉྩཡེསུ ན ཧེཊྛིམཱ ཧེཊྛིམཱ ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ཨུཔརིམེ ཨུཔརིམེ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི ཨུཔརིམཱ ཨུཔརིམཱ ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ཧེཊྛིམེསུ ཧེཊྛིམེསུ པཏིཊྛིཏཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན པཎྷིཀཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ གོཔྥཀཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ན གོཔྥཀཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཛངྒྷཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ན ཛངྒྷཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨཱུརུཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ན ཨཱུརུཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཀཊིཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ན ཀཊིཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ པིཊྛིཀཎྚཀཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ན པིཊྛིཀཎྚཀོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ གཱིཝཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏོ’ཏི, ན གཱིཝཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ སཱིསཊྛིཾ ཨུཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ན སཱིསཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ གཱིཝཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏ’ནྟི, ན གཱིཝཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ པིཊྛིཀཎྚཀེ པཏིཊྛིཏ’ནྟི, ན པིཊྛིཀཎྚཀོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཀཊིཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏོ’ཏི, ན ཀཊིཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨཱུརུཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏ’ནྟི, ན ཨཱུརུཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཛངྒྷཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏ’ནྟི, ན ཛངྒྷཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ གོཔྥཀཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏ’ནྟི, ན གོཔྥཀཊྛི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ པཎྷིཀཊྛིམྷི པཏིཊྛིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཨཊྛི ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Tattha yathā iṭṭhakadārugomayādisañcayesu na heṭṭhimā heṭṭhimā jānanti ‘mayaṃ uparime uparime ukkhipitvā ṭhitā’ti, nāpi uparimā uparimā jānanti ‘mayaṃ heṭṭhimesu heṭṭhimesu patiṭṭhitā’ti, evameva na paṇhikaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ gopphakaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na gopphakaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ jaṅghaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na jaṅghaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ ūruṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na ūruṭṭhi jānāti ‘ahaṃ kaṭiṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na kaṭiṭṭhi jānāti ‘ahaṃ piṭṭhikaṇṭakaṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na piṭṭhikaṇṭako jānāti ‘ahaṃ gīvaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhito’ti, na gīvaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ sīsaṭṭhiṃ ukkhipitvā ṭhita’nti, na sīsaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ gīvaṭṭhimhi patiṭṭhita’nti, na gīvaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ piṭṭhikaṇṭake patiṭṭhita’nti, na piṭṭhikaṇṭako jānāti ‘ahaṃ kaṭiṭṭhimhi patiṭṭhito’ti, na kaṭiṭṭhi jānāti ‘ahaṃ ūruṭṭhimhi patiṭṭhita’nti, na ūruṭṭhi jānāti ‘ahaṃ jaṅghaṭṭhimhi patiṭṭhita’nti, na jaṅghaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ gopphakaṭṭhimhi patiṭṭhita’nti, na gopphakaṭṭhi jānāti ‘ahaṃ paṇhikaṭṭhimhi patiṭṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti aṭṭhi nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཨཊྛིམིཉྫཾ ཏེསཾ ཏེསཾ ཨཊྛཱིནཾ ཨབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཝེལུ༹པབྦཱདཱིནཾ ཨནྟོ པཀྑིཏྟེསུ སིནྣཝེཏྟགྒཱདཱིསུ ན ཝེལུ༹པབྦཱདཱིནི ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེསུ ཝེཏྟགྒཱདཱིནི པཀྑིཏྟཱནཱི’ཏི, ནཱཔི ཝེཏྟགྒཱདཱིནི ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ཝེལུ༹པབྦཱདཱིསུ ཋིཏཱནཱིཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨཊྛཱིནི ཛཱནནྟི ‘ཨམྷཱཀཾ ཨནྟོ ཨཊྛིམིཉྫཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཨཊྛིམིཉྫཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨཊྛཱིནཾ ཨནྟོ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཨཊྛིམིཉྫཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Aṭṭhimiñjaṃ tesaṃ tesaṃ aṭṭhīnaṃ abbhantare ṭhitaṃ. Tattha yathā veḷupabbādīnaṃ anto pakkhittesu sinnavettaggādīsu na veḷupabbādīni jānanti ‘amhesu vettaggādīni pakkhittānī’ti, nāpi vettaggādīni jānanti ‘mayaṃ veḷupabbādīsu ṭhitānīti, evameva na aṭṭhīni jānanti ‘amhākaṃ anto aṭṭhimiñjaṃ ṭhita’nti, nāpi aṭṭhimiñjaṃ jānāti ‘ahaṃ aṭṭhīnaṃ anto ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti aṭṭhimiñjaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཝཀྐཾ གལཝཱཊཀཏོ ནིཀྑནྟེན ཨེཀམཱུལེན ཐོཀཾ གནྟྭཱ དྭིདྷཱ བྷིནྣེན ཐཱུལནྷཱརུནཱ ཝིནིབདྡྷཾ ཧུཏྭཱ ཧདཡམཾསཾ པརིཀྑིཔིཏྭཱ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཝཎྚུཔནིབདྡྷེ ཨམྦཕལདྭཡེ ན ཝཎྚཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡཱ ཨམྦཕལདྭཡཾ ཨུཔནིབདྡྷ’ནྟི, ནཱཔི ཨམྦཕལདྭཡཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཝཎྚེན ཨུཔནིབདྡྷ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཐཱུལནྷཱརུ ཛཱནཱཏི ‘མཡཱ ཝཀྐཾ ཨུཔནིབདྡྷ’ནྟི, ནཱཔི ཝཀྐཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཐཱུལནྷཱརུནཱ ཨུཔནིབདྡྷ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཝཀྐཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Vakkaṃ galavāṭakato nikkhantena ekamūlena thokaṃ gantvā dvidhā bhinnena thūlanhārunā vinibaddhaṃ hutvā hadayamaṃsaṃ parikkhipitvā ṭhitaṃ. Tattha yathā vaṇṭupanibaddhe ambaphaladvaye na vaṇṭaṃ jānāti ‘mayā ambaphaladvayaṃ upanibaddha’nti, nāpi ambaphaladvayaṃ jānāti ‘ahaṃ vaṇṭena upanibaddha’nti, evameva na thūlanhāru jānāti ‘mayā vakkaṃ upanibaddha’nti, nāpi vakkaṃ jānāti ‘ahaṃ thūlanhārunā upanibaddha’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti vakkaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཧདཡཾ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཨུརཊྛིཔཉྫརམཛ྄ཛྷཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཛིཎྞསནྡམཱནིཀཔཉྫརབྦྷནྟརཾ ནིསྶཱཡ ཋཔིཏཱཡ མཾསཔེསིཡཱ ན ཛིཎྞསནྡམཱནིཀཔཉྫརབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི ‘མཾ ནིསྶཱཡ མཾསཔེསི ཋཔིཏཱ’ཏི, ནཱཔི མཾསཔེསི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཛིཎྞསནྡམཱནིཀཔཉྫརབྦྷནྟརཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨུརཊྛིཔཉྫརབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི ‘མཾ ནིསྶཱཡ ཧདཡཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཧདཡཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨུརཊྛིཔཉྫརབྦྷནྟརཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཧདཡཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Hadayaṃ sarīrabbhantare uraṭṭhipañjaramajjhaṃ nissāya ṭhitaṃ. Tattha yathā jiṇṇasandamānikapañjarabbhantaraṃ nissāya ṭhapitāya maṃsapesiyā na jiṇṇasandamānikapañjarabbhantaraṃ jānāti ‘maṃ nissāya maṃsapesi ṭhapitā’ti, nāpi maṃsapesi jānāti ‘ahaṃ jiṇṇasandamānikapañjarabbhantaraṃ nissāya ṭhitā’ti, evameva na uraṭṭhipañjarabbhantaraṃ jānāti ‘maṃ nissāya hadayaṃ ṭhita’nti, nāpi hadayaṃ jānāti ‘ahaṃ uraṭṭhipañjarabbhantaraṃ nissāya ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti hadayaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཡཀནཾ ཨནྟོསརཱིརེ དྭིནྣཾ ཐནཱནཾ ཨབྦྷནྟརེ དཀྑིཎཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུཀྑལིཀཔཱལཔསྶམྷི ལགྒེ ཡམཀམཾསཔིཎྜེ ན ཨུཀྑལིཀཔཱལཔསྶཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཡམཀམཾསཔིཎྜོ ལགྒོ’ཏི, ནཱཔི ཡམཀམཾསཔིཎྜོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨུཀྑལིཀཔཱལཔསྶེ ལགྒོ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཐནཱནཾ ཨབྦྷནྟརེ དཀྑིཎཔསྶཾ ཛཱནཱཏི ‘མཾ ནིསྶཱཡ ཡཀནཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཡཀནཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཐནཱནཾ ཨབྦྷནྟརེ དཀྑིཎཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཡཀནཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Yakanaṃ antosarīre dvinnaṃ thanānaṃ abbhantare dakkhiṇapassaṃ nissāya ṭhitaṃ. Tattha yathā ukkhalikapālapassamhi lagge yamakamaṃsapiṇḍe na ukkhalikapālapassaṃ jānāti ‘mayi yamakamaṃsapiṇḍo laggo’ti, nāpi yamakamaṃsapiṇḍo jānāti ‘ahaṃ ukkhalikapālapasse laggo’ti, evameva na thanānaṃ abbhantare dakkhiṇapassaṃ jānāti ‘maṃ nissāya yakanaṃ ṭhita’nti, nāpi yakanaṃ jānāti ‘ahaṃ thanānaṃ abbhantare dakkhiṇapassaṃ nissāya ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti yakanaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཀིལོམཀེསུ པཊིཙྪནྣཀིལོམཀཾ ཧདཡཉྩ ཝཀྐཉྩ པརིཝཱརེཏྭཱ ཋིཏཾ, ཨཔཊིཙྪནྣཀིལོམཀཾ སཀལསརཱིརེ ཙམྨསྶ ཧེཊྛཏོ མཾསཾ པརིཡོནནྡྷིཏྭཱ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ པིལོཏིཀཔལིཝེཋིཏེ མཾསེ ན མཾསཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ པིལོཏིཀཱཡ པལིཝེཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི པིལོཏིཀཱ ཛཱནཱཏི ‘མཡཱ མཾསཾ པལིཝེཋིཏ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཝཀྐཧདཡཱནི སཀལསརཱིརེ མཾསཉྩ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཀིལོམཀེན པཊིཙྪནྣ’ནྟི, ནཱཔི ཀིལོམཀཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡཱ ཝཀྐཧདཡཱནི སཀལསརཱིརེ མཾསཉྩ པཊིཙྪནྣ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཀིལོམཀཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Kilomakesu paṭicchannakilomakaṃ hadayañca vakkañca parivāretvā ṭhitaṃ, apaṭicchannakilomakaṃ sakalasarīre cammassa heṭṭhato maṃsaṃ pariyonandhitvā ṭhitaṃ. Tattha yathā pilotikapaliveṭhite maṃse na maṃsaṃ jānāti ‘ahaṃ pilotikāya paliveṭhita’nti, nāpi pilotikā jānāti ‘mayā maṃsaṃ paliveṭhita’nti, evameva na vakkahadayāni sakalasarīre maṃsañca jānāti ‘ahaṃ kilomakena paṭicchanna’nti, nāpi kilomakaṃ jānāti ‘mayā vakkahadayāni sakalasarīre maṃsañca paṭicchanna’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti kilomakaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
པིཧཀཾ ཧདཡསྶ ཝཱམཔསྶེ ཨུདརཔཊལསྶ མཏྠཀཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཀོཊྛཀམཏྠཀཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱཡ གོམཡཔིཎྜིཡཱ ན ཀོཊྛཀམཏྠཀཔསྶཾ ཛཱནཱཏི ‘གོམཡཔིཎྜི མཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི གོམཡཔིཎྜི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཀོཊྛཀམཏྠཀཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨུདརཔཊལསྶ མཏྠཀཔསྶཾ ཛཱནཱཏི ‘པིཧཀཾ མཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི པིཧཀཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨུདརཔཊལསྶ མཏྠཀཔསྶཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི པིཧཀཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Pihakaṃ hadayassa vāmapasse udarapaṭalassa matthakapassaṃ nissāya ṭhitaṃ. Tattha yathā koṭṭhakamatthakapassaṃ nissāya ṭhitāya gomayapiṇḍiyā na koṭṭhakamatthakapassaṃ jānāti ‘gomayapiṇḍi maṃ nissāya ṭhitā’ti, nāpi gomayapiṇḍi jānāti ‘ahaṃ koṭṭhakamatthakapassaṃ nissāya ṭhitā’ti, evameva na udarapaṭalassa matthakapassaṃ jānāti ‘pihakaṃ maṃ nissāya ṭhita’nti, nāpi pihakaṃ jānāti ‘ahaṃ udarapaṭalassa matthakapassaṃ nissāya ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti pihakaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
པཔྥཱསཾ སརཱིརབྦྷནྟརེ དྭིནྣཾ ཐནཱནཾ ཨབྦྷནྟརེ ཧདཡཉྩ ཡཀནཉྩ ཨུཔརིཚཱདེཏྭཱ ཨོལམྦནྟཾ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཛིཎྞཀོཊྛབྦྷནྟརེ ཨོལམྦམཱནེ སཀུཎཀུལཱཝཀེ ན ཛིཎྞཀོཊྛབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི སཀུཎཀུལཱཝཀོ ཨོལམྦམཱནོ ཋིཏོ’ཏི, ནཱཔི སཀུཎཀུལཱཝཀོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཛིཎྞཀོཊྛབྦྷནྟརེ ཨོལམྦམཱནོ ཋིཏོ’ཏི , ཨེཝམེཝ ན སརཱིརབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི པཔྥཱསཾ ཨོལམྦམཱནཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི པཔྥཱསཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨེཝརཱུཔེ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཨོལམྦམཱནཾ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི པཔྥཱསཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Papphāsaṃ sarīrabbhantare dvinnaṃ thanānaṃ abbhantare hadayañca yakanañca uparichādetvā olambantaṃ ṭhitaṃ. Tattha yathā jiṇṇakoṭṭhabbhantare olambamāne sakuṇakulāvake na jiṇṇakoṭṭhabbhantaraṃ jānāti ‘mayi sakuṇakulāvako olambamāno ṭhito’ti, nāpi sakuṇakulāvako jānāti ‘ahaṃ jiṇṇakoṭṭhabbhantare olambamāno ṭhito’ti , evameva na sarīrabbhantaraṃ jānāti ‘mayi papphāsaṃ olambamānaṃ ṭhita’nti, nāpi papphāsaṃ jānāti ‘ahaṃ evarūpe sarīrabbhantare olambamānaṃ ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti papphāsaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཨནྟཾ གལཝཱཊཀཏོ ཀརཱིསམགྒཔརིཡནྟེ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ལོཧིཏདོཎིཀཱཡ ཨོབྷུཛིཏྭཱ ཋཔིཏེ ཚིནྣསཱིསདྷམནིཀལེ༹ཝརེ ན ལོཧིཏདོཎི ཛཱནཱཏི ‘མཡི དྷམནིཀལེ༹ཝརཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི དྷམནིཀལེ༹ཝརཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ལོཧིཏདོཎིཀཱཡཾ ཋིཏ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཨནྟཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཨནྟཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ སརཱིརབྦྷནྟརེ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཨནྟཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Antaṃ galavāṭakato karīsamaggapariyante sarīrabbhantare ṭhitaṃ. Tattha yathā lohitadoṇikāya obhujitvā ṭhapite chinnasīsadhamanikaḷevare na lohitadoṇi jānāti ‘mayi dhamanikaḷevaraṃ ṭhita’nti, nāpi dhamanikaḷevaraṃ jānāti ‘ahaṃ lohitadoṇikāyaṃ ṭhita’nti, evameva na sarīrabbhantaraṃ jānāti ‘mayi antaṃ ṭhita’nti, nāpi antaṃ jānāti ‘ahaṃ sarīrabbhantare ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti antaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཨནྟགུཎཾ ཨནྟནྟརེ ཨེཀཝཱིསཏི ཨནྟབྷོགེ བནྡྷིཏྭཱ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ པཱདཔུཉྪནརཛྫུམཎྜལཀཾ སིབྦེཏྭཱ ཋིཏེསུ རཛྫུཀེསུ ན པཱདཔུཉྪནརཛྫུམཎྜལཀཾ ཛཱནཱཏི ‘རཛྫུཀཱ མཾ སིབྦེཏྭཱ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི རཛྫུཀཱ ཛཱནནྟི ‘མཡཾ པཱདཔུཉྪནརཛྫུམཎྜལཀཾ སིབྦེཏྭཱ ཋིཏཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨནྟཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨནྟགུཎཾ མཾ ཨཱབནྡྷིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཨནྟགུཎཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨནྟཾ བནྡྷིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཨནྟགུཎཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Antaguṇaṃ antantare ekavīsati antabhoge bandhitvā ṭhitaṃ. Tattha yathā pādapuñchanarajjumaṇḍalakaṃ sibbetvā ṭhitesu rajjukesu na pādapuñchanarajjumaṇḍalakaṃ jānāti ‘rajjukā maṃ sibbetvā ṭhitā’ti, nāpi rajjukā jānanti ‘mayaṃ pādapuñchanarajjumaṇḍalakaṃ sibbetvā ṭhitā’ti, evameva na antaṃ jānāti ‘antaguṇaṃ maṃ ābandhitvā ṭhita’nti, nāpi antaguṇaṃ jānāti ‘ahaṃ antaṃ bandhitvā ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti antaguṇaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཨུདརིཡཾ ཨུདརེ ཋིཏཾ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ སུཝཱནདོཎིཡཾ ཋིཏེ སུཝཱནཝམཐུམྷི ན སུཝཱནདོཎི ཛཱནཱཏི ‘མཡི སུཝཱནཝམཐུ ཋིཏོ’ཏི, ནཱཔི སུཝཱནཝམཐུ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ སུཝཱནདོཎིཡཾ ཋིཏོ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཨུདརཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཨུདརིཡཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཨུདརིཡཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨུདརེ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཨུདརིཡཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Udariyaṃ udare ṭhitaṃ asitapītakhāyitasāyitaṃ. Tattha yathā suvānadoṇiyaṃ ṭhite suvānavamathumhi na suvānadoṇi jānāti ‘mayi suvānavamathu ṭhito’ti, nāpi suvānavamathu jānāti ‘ahaṃ suvānadoṇiyaṃ ṭhito’ti, evameva na udaraṃ jānāti ‘mayi udariyaṃ ṭhita’nti, nāpi udariyaṃ jānāti ‘ahaṃ udare ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti udariyaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཀརཱིསཾ པཀྐཱསཡསངྑཱཏེ ཨཊྛངྒུལཝེལུ༹པབྦསདིསེ ཨནྟཔརིཡོསཱནེ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཝེལུ༹པབྦེ ཨོམདྡིཏྭཱ པཀྑིཏྟཱཡ སཎྷཔཎྜུམཏྟིཀཱཡ ན ཝེལུ༹པབྦཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི པཎྜུམཏྟིཀཱ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི པཎྜུམཏྟིཀཱ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཝེལུ༹པབྦེ ཋིཏཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན པཀྐཱསཡོ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཀརཱིསཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཀརཱིསཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ པཀྐཱསཡེ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཀརཱིསཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Karīsaṃ pakkāsayasaṅkhāte aṭṭhaṅgulaveḷupabbasadise antapariyosāne ṭhitaṃ. Tattha yathā veḷupabbe omadditvā pakkhittāya saṇhapaṇḍumattikāya na veḷupabbaṃ jānāti ‘mayi paṇḍumattikā ṭhitā’ti, nāpi paṇḍumattikā jānāti ‘ahaṃ veḷupabbe ṭhitā’ti, evameva na pakkāsayo jānāti ‘mayi karīsaṃ ṭhita’nti, nāpi karīsaṃ jānāti ‘ahaṃ pakkāsaye ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti karīsaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
མཏྠལུངྒཾ སཱིསཀཊཱཧབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ པུརཱཎལཱབུཀཊཱཧེ པཀྑིཏྟཱཡ པིཊྛཔིཎྜིཡཱ ན ལཱབུཀཊཱཧཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི པིཊྛཔིཎྜི ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི པིཊྛཔིཎྜི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ལཱབུཀཊཱཧེ ཋིཏཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན སཱིསཀཊཱཧབྦྷནྟརཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི མཏྠལུངྒཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི མཏྠལུངྒཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ སཱིསཀཊཱཧབྦྷནྟརེ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི མཏྠལུངྒཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཐདྡྷོ པཐཝཱིདྷཱཏཱུཏི།
Matthaluṅgaṃ sīsakaṭāhabbhantare ṭhitaṃ. Tattha yathā purāṇalābukaṭāhe pakkhittāya piṭṭhapiṇḍiyā na lābukaṭāhaṃ jānāti ‘mayi piṭṭhapiṇḍi ṭhitā’ti, nāpi piṭṭhapiṇḍi jānāti ‘ahaṃ lābukaṭāhe ṭhitā’ti, evameva na sīsakaṭāhabbhantaraṃ jānāti ‘mayi matthaluṅgaṃ ṭhita’nti, nāpi matthaluṅgaṃ jānāti ‘ahaṃ sīsakaṭāhabbhantare ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti matthaluṅgaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto thaddho pathavīdhātūti.
ཡཾ ཝཱ པནཉྙམྤཱིཏི ཨིམིནཱ ཨཱཔོཀོཊྛཱསཱདཱིསུ ཏཱིསུ ཨནུགཏཾ པཐཝཱིདྷཱཏུཾ ལཀྑཎཝསེན ཡེཝཱཔནཀཾ པཐཝིཾ ཀཏྭཱ དསྶེཏི།
Yaṃvā panaññampīti iminā āpokoṭṭhāsādīsu tīsu anugataṃ pathavīdhātuṃ lakkhaṇavasena yevāpanakaṃ pathaviṃ katvā dasseti.
བཱཧིརཔཐཝཱིདྷཱཏུནིདྡེསེ ཨཡོཏི ཀཱལ༹ལོཧཾ། ལོཧནྟི ཛཱཏིལོཧཾ, ཝིཛཱཏིལོཧཾ, ཀིཏྟིམལོཧཾ, པིསཱཙལོཧནྟི ཙཏུབྦིདྷཾ། ཏཏྠ ཨཡོ, སཛ྄ཛྷུ, སུཝཎྞཾ, ཏིཔུ, སཱིསཾ, ཏམྦལོཧཾ, ཝེཀནྟཀནྟི ཨིམཱནི སཏྟ ཛཱཏིལོཧཱནི ནཱམ། ནཱགནཱསིཀལོཧཾ ཝིཛཱཏིལོཧཾ ནཱམ། ཀཾསལོཧཾ, ཝཊྚལོཧཾ, ཨཱརཀཱུཊནྟི ཏཱིཎི ཀིཏྟིམལོཧཱནི ནཱམ། མོརཀྑཀཾ, པུཐུཀཾ, མལིནཀཾ, ཙཔལཀཾ, སེལཀཾ, ཨཱཊཀཾ, བྷལླཀཾ, དཱུསིལོཧནྟི ཨཊྛ པིསཱཙལོཧཱནི ནཱམ། ཏེསུ པཉྩ ཛཱཏིལོཧཱནི པཱལི༹ཡཾ ཝིསུཾ ཝུཏྟཱནེཝ། ཏམྦལོཧཾ, ཝེཀནྟཀལོཧནྟི ཨིམེཧི པན དྭཱིཧི ཛཱཏིལོཧེཧི སདྡྷིཾ སེསཾ སབྦམྤི ཨིདྷ ལོཧནྟི ཝེདིཏབྦཾ།
Bāhirapathavīdhātuniddese ayoti kāḷalohaṃ. Lohanti jātilohaṃ, vijātilohaṃ, kittimalohaṃ, pisācalohanti catubbidhaṃ. Tattha ayo, sajjhu, suvaṇṇaṃ, tipu, sīsaṃ, tambalohaṃ, vekantakanti imāni satta jātilohāni nāma. Nāganāsikalohaṃ vijātilohaṃ nāma. Kaṃsalohaṃ, vaṭṭalohaṃ, ārakūṭanti tīṇi kittimalohāni nāma. Morakkhakaṃ, puthukaṃ, malinakaṃ, capalakaṃ, selakaṃ, āṭakaṃ, bhallakaṃ, dūsilohanti aṭṭha pisācalohāni nāma. Tesu pañca jātilohāni pāḷiyaṃ visuṃ vuttāneva. Tambalohaṃ, vekantakalohanti imehi pana dvīhi jātilohehi saddhiṃ sesaṃ sabbampi idha lohanti veditabbaṃ.
ཏིཔཱུཏི སེཏཏིཔུ། སཱིསནྟི ཀཱལ༹ཏིཔུ། སཛ྄ཛྷཱུཏི རཛཏཾ། མུཏྟཱཏི སཱམུདྡིཀམུཏྟཱ། མཎཱིཏི ཋཔེཏྭཱ པཱལི༹ཨཱགཏེ ཝེལུ༹རིཡཱདཡོ སེསོ ཛོཏིརསཱདིབྷེདོ སབྦོཔི མཎི། ཝེལུ༹རིཡོཏི ཝཾསཝཎྞམཎི། སངྑོཏི སཱམུདྡིཀསངྑོ། སིལཱཏི ཀཱལ༹སིལཱ, པཎྜུསིལཱ, སེཏསིལཱཏིཨཱདིབྷེདཱ སབྦཱཔི སིལཱ། པཝཱལ༹ནྟི པཝཱལ༹མེཝ། རཛཏནྟི ཀཧཱཔཎོ། ཛཱཏརཱུཔནྟི སུཝཎྞཾ། ལོཧིཏངྐོཏི རཏྟམཎི། མསཱརགལླནྟི ཀབརམཎི། ཏིཎཱདཱིསུ བཧིསཱརཱ ཨནྟམསོ ནཱལི༹ཀེརཱདཡོཔི ཏིཎཾ ནཱམ། ཨནྟོསཱརཾ ཨནྟམསོ དཱརུཁཎྜམྤི ཀཊྛཾ ནཱམ། སཀྑརཱཏི མུགྒམཏྟཏོ ཡཱཝ མུཊྛིཔྤམཱཎཱ མརུམྦཱ སཀྑརཱ ནཱམ། མུགྒམཏྟཏོ པན ཧེཊྛཱ ཝཱལིཀཱཏི ཝུཙྩཏི། ཀཋལནྟི ཡཾ ཀིཉྩི ཀཔཱལཾ། བྷཱུམཱིཏི པཐཝཱི། པཱསཱཎོཏི ཨནྟོམུཊྛིཡཾ ཨསཎྛཧནཏོ པཊྛཱཡ ཧཏྠིཔྤམཱཎཾ ཨསམྤཏྟོ པཱསཱཎོ ནཱམ། ཧཏྠིཔྤམཱཎཏོ པཊྛཱཡ པན ཨུཔརི པབྦཏོ ནཱམ། ཡཾ ཝཱ པནཱཏི ཨིམིནཱ ཏཱལཊྛི-ནཱལི༹ཀེར-ཕལཱདིབྷེདཾ སེསཔཐཝིཾ གཎྷཱཏི། ཡཱ ཙ ཨཛ྄ཛྷཏྟིཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཡཱ ཙ བཱཧིརཱཏི ཨིམིནཱ དྭེཔི པཐཝཱིདྷཱཏུཡོ ཀཀྑལ༹ཊྛེན ལཀྑཎཏོ ཨེཀཱ པཐཝཱིདྷཱཏུ ཨེཝཱཏི དསྶེཏི།
Tipūti setatipu. Sīsanti kāḷatipu. Sajjhūti rajataṃ. Muttāti sāmuddikamuttā. Maṇīti ṭhapetvā pāḷiāgate veḷuriyādayo seso jotirasādibhedo sabbopi maṇi. Veḷuriyoti vaṃsavaṇṇamaṇi. Saṅkhoti sāmuddikasaṅkho. Silāti kāḷasilā, paṇḍusilā, setasilātiādibhedā sabbāpi silā. Pavāḷanti pavāḷameva. Rajatanti kahāpaṇo. Jātarūpanti suvaṇṇaṃ. Lohitaṅkoti rattamaṇi. Masāragallanti kabaramaṇi. Tiṇādīsu bahisārā antamaso nāḷikerādayopi tiṇaṃ nāma. Antosāraṃ antamaso dārukhaṇḍampi kaṭṭhaṃ nāma. Sakkharāti muggamattato yāva muṭṭhippamāṇā marumbā sakkharā nāma. Muggamattato pana heṭṭhā vālikāti vuccati. Kaṭhalanti yaṃ kiñci kapālaṃ. Bhūmīti pathavī. Pāsāṇoti antomuṭṭhiyaṃ asaṇṭhahanato paṭṭhāya hatthippamāṇaṃ asampatto pāsāṇo nāma. Hatthippamāṇato paṭṭhāya pana upari pabbato nāma. Yaṃ vā panāti iminā tālaṭṭhi-nāḷikera-phalādibhedaṃ sesapathaviṃ gaṇhāti. Yā ca ajjhattikā pathavīdhātu yā ca bāhirāti iminā dvepi pathavīdhātuyo kakkhaḷaṭṭhena lakkhaṇato ekā pathavīdhātu evāti dasseti.
༡༧༤. ཨཱཔོདྷཱཏུནིདྡེསཱདཱིསུ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ། ཨཱཔོ ཨཱཔོགཏནྟིཨཱདཱིསུ ཨཱབནྡྷནཝསེན ཨཱཔོ། ཏདེཝ ཨཱཔོསབྷཱཝཾ གཏཏྟཱ ཨཱཔོགཏཾ ནཱམ། སྣེཧཝསེན སྣེཧོ། སོཡེཝ སྣེཧསབྷཱཝཾ གཏཏྟཱ སྣེཧགཏཾ ནཱམ། བནྡྷནཏྟཾ རཱུཔསྶཱཏི ཨཝིནིབྦྷོགརཱུཔསྶ བནྡྷནབྷཱཝོ། པིཏྟཾ སེམྷནྟིཨཱདཱིནིཔི ཝཎྞསཎྛཱནདིསོཀཱསཔརིཙྪེདཝསེན པརིགྒཧེཏྭཱ དྷཱཏུཝསེནེཝ མནསིཀཱཏབྦཱནི།
174. Āpodhātuniddesādīsu heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ. Āpo āpogatantiādīsu ābandhanavasena āpo. Tadeva āposabhāvaṃ gatattā āpogataṃ nāma. Snehavasena sneho. Soyeva snehasabhāvaṃ gatattā snehagataṃ nāma. Bandhanattaṃ rūpassāti avinibbhogarūpassa bandhanabhāvo. Pittaṃ semhantiādīnipi vaṇṇasaṇṭhānadisokāsaparicchedavasena pariggahetvā dhātuvaseneva manasikātabbāni.
ཏཏྲཱཡཾ ནཡོ – པིཏྟེསུ ཧི ཨབདྡྷཔིཏྟཾ ཛཱིཝིཏིནྡྲིཡཔཊིབདྡྷཾ སཀལསརཱིརཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏཾ, བདྡྷཔིཏྟཾ པིཏྟཀོསཀེ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ པཱུཝཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏེ ཏེལེ ན པཱུཝཾ ཛཱནཱཏི ‘ཏེལཾ མཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཏེལཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ པཱུཝཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨབདྡྷཔིཏྟཾ མཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཨབདྡྷཔིཏྟཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ སརཱིརཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི། ཡཐཱ ཙ ཝསྶོདཀེན པུཎྞེ ཀོསཱཏཀཱིཀོསཀེ ན ཀོསཱཏཀཱིཀོསཀོ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཝསྶོདཀཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཝསྶོདཀཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཀོསཱཏཀཱིཀོསཀེ ཋིཏ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན པིཏྟཀོསཀོ ཛཱནཱཏི མཡི བདྡྷཔིཏྟཾ ཋིཏནྟི, ནཱཔི བདྡྷཔིཏྟཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ པིཏྟཀོསཀེ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི པིཏྟཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Tatrāyaṃ nayo – pittesu hi abaddhapittaṃ jīvitindriyapaṭibaddhaṃ sakalasarīraṃ byāpetvā ṭhitaṃ, baddhapittaṃ pittakosake ṭhitaṃ. Tattha yathā pūvaṃ byāpetvā ṭhite tele na pūvaṃ jānāti ‘telaṃ maṃ byāpetvā ṭhita’nti, nāpi telaṃ jānāti ‘ahaṃ pūvaṃ byāpetvā ṭhita’nti, evameva na sarīraṃ jānāti ‘abaddhapittaṃ maṃ byāpetvā ṭhita’nti, nāpi abaddhapittaṃ jānāti ‘ahaṃ sarīraṃ byāpetvā ṭhita’nti. Yathā ca vassodakena puṇṇe kosātakīkosake na kosātakīkosako jānāti ‘mayi vassodakaṃ ṭhita’nti, nāpi vassodakaṃ jānāti ‘ahaṃ kosātakīkosake ṭhita’nti, evameva na pittakosako jānāti mayi baddhapittaṃ ṭhitanti, nāpi baddhapittaṃ jānāti ‘ahaṃ pittakosake ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti pittaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
སེམྷཾ ཨེཀཔཏྠཔཱུརཔྤམཱཎཾ ཨུདརཔཊལེ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུཔརི སཉྫཱཏཕེཎཔཊལཱཡ ཙནྡནིཀཱཡ ན ཙནྡནིཀཱ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཕེཎཔཊལཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཕེཎཔཊལཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཙནྡནིཀཱཡ ཋིཏ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཨུདརཔཊལཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི སེམྷཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི སེམྷཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨུདརཔཊལེ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི སེམྷཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Semhaṃ ekapatthapūrappamāṇaṃ udarapaṭale ṭhitaṃ. Tattha yathā upari sañjātapheṇapaṭalāya candanikāya na candanikā jānāti ‘mayi pheṇapaṭalaṃ ṭhita’nti, nāpi pheṇapaṭalaṃ jānāti ‘ahaṃ candanikāya ṭhita’nti, evameva na udarapaṭalaṃ jānāti ‘mayi semhaṃ ṭhita’nti, nāpi semhaṃ jānāti ‘ahaṃ udarapaṭale ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti semhaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
པུབྦོ ཨནིབདྡྷོཀཱསོ, ཡཏྠ ཡཏྠེཝ ཁཱཎུཀཎྚཀཔྤཧརཎཨགྒིཛཱལཱདཱིཧི ཨབྷིཧཊེ སརཱིརཔྤདེསེ ལོཧིཏཾ སཎྛཧིཏྭཱ པཙྩཏི, གཎྜཔཱིལ༹ཀཱདཡོ ཝཱ ཨུཔྤཛྫནྟི, ཏཏྠ ཏཏྠེཝ ཏིཊྛཏི། ཏཏྠ ཡཐཱ ཕརསུཔྤཧཱརཱདིཝསེན པགྒྷརིཏནིཡཱསེ རུཀྑེ ན རུཀྑསྶ ཕརསུཔྤཧཱརཱདིཔྤདེསཱ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེསུ ནིཡྻཱསོ ཋིཏོ’ཏི, ནཱཔི ནིཡྻཱསོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ རུཀྑསྶ ཕརསུཔྤཧཱརཱདིཔྤདེསེསུ ཋིཏོ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན སརཱིརསྶ ཁཱཎུཀཎྚཀཱདཱིཧི ཨབྷིཧཊཔྤདེསཱ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེསུ པུབྦོ ཋིཏོ’ཏི, ནཱཔི པུབྦོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཏེསུ པདེསེསུ ཋིཏོ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི པུབྦོ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Pubbo anibaddhokāso, yattha yattheva khāṇukaṇṭakappaharaṇaaggijālādīhi abhihaṭe sarīrappadese lohitaṃ saṇṭhahitvā paccati, gaṇḍapīḷakādayo vā uppajjanti, tattha tattheva tiṭṭhati. Tattha yathā pharasuppahārādivasena paggharitaniyāse rukkhe na rukkhassa pharasuppahārādippadesā jānanti ‘amhesu niyyāso ṭhito’ti, nāpi niyyāso jānāti ‘ahaṃ rukkhassa pharasuppahārādippadesesu ṭhito’ti, evameva na sarīrassa khāṇukaṇṭakādīhi abhihaṭappadesā jānanti ‘amhesu pubbo ṭhito’ti, nāpi pubbo jānāti ‘ahaṃ tesu padesesu ṭhito’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti pubbo nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ལོཧིཏེསུ སཾསརཎལོཧིཏཾ ཨབདྡྷཔིཏྟཾ ཝིཡ སཀལསརཱིརཾ བྱཱཔེཏྭཱ ཋིཏཾ། སནྣིཙིཏལོཧིཏཾ ཡཀནཊྛཱནསྶ ཧེཊྛཱབྷཱགཾ པཱུརེཏྭཱ ཨེཀཔཏྟཔཱུརཎཔྤམཱཎཾ ཝཀྐཧདཡཡཀནཔཔྥཱསཱནི ཏེམེནྟཾ ཋིཏཾ། ཏཏྠ སཾསརཎལོཧིཏེ ཨབདྡྷཔིཏྟསདིསོཝ ཝིནིཙྪཡོ། ཨིཏརཾ པན ཡཐཱ ཛཛྫརཀཔཱལཊྛེ ཨུདཀེ ཧེཊྛཱ ལེཌྜུཁཎྜཱནི ཏེམཡམཱནེ ན ལེཌྜུཁཎྜཱནི ཛཱནནྟི ‘མཡཾ ཨུདཀེན ཏེམིཡམཱནཱ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ལེཌྜུཁཎྜཱནི ཏེམེམཱི’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཡཀནསྶ ཧེཊྛཱབྷཱགཊྛཱནཾ ཝཀྐཱདཱིནི ཝཱ ཛཱནནྟི ‘མཡི ལོཧིཏཾ ཋིཏཾ, ཨམྷེ ཝཱ ཏེམཡམཱནཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ལོཧིཏཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཡཀནསྶ ཧེཊྛཱབྷཱགཾ པཱུརེཏྭཱ ཝཀྐཱདཱིནི ཏེམཡམཱནཾ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ལོཧིཏཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Lohitesu saṃsaraṇalohitaṃ abaddhapittaṃ viya sakalasarīraṃ byāpetvā ṭhitaṃ. Sannicitalohitaṃ yakanaṭṭhānassa heṭṭhābhāgaṃ pūretvā ekapattapūraṇappamāṇaṃ vakkahadayayakanapapphāsāni tementaṃ ṭhitaṃ. Tattha saṃsaraṇalohite abaddhapittasadisova vinicchayo. Itaraṃ pana yathā jajjarakapālaṭṭhe udake heṭṭhā leḍḍukhaṇḍāni temayamāne na leḍḍukhaṇḍāni jānanti ‘mayaṃ udakena temiyamānā ṭhitā’ti, nāpi udakaṃ jānāti ‘ahaṃ leḍḍukhaṇḍāni tememī’ti, evameva na yakanassa heṭṭhābhāgaṭṭhānaṃ vakkādīni vā jānanti ‘mayi lohitaṃ ṭhitaṃ, amhe vā temayamānaṃ ṭhita’nti, nāpi lohitaṃ jānāti ‘ahaṃ yakanassa heṭṭhābhāgaṃ pūretvā vakkādīni temayamānaṃ ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti lohitaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
སེདོ ཨགྒིསནྟཱཔཱདིཀཱལེསུ ཀེསལོམཀཱུཔཝིཝརཱནི པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཙེཝ པགྒྷརཏི ཙ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུདཀཱ ཨབྦཱུལ༹ྷམཏྟེསུ བྷིསམུལཱ༹ལཀུམུདནཱལ༹ཀལཱཔེསུ ན བྷིསཱདིཀལཱཔཝིཝརཱནི ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེཧི ཨུདཀཾ པགྒྷརཏཱི’ཏི, ནཱཔི བྷིསཱདིཀལཱཔཝིཝརེཧི པགྒྷརནྟཾ ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ བྷིསཱདིཀལཱཔཝིཝརེཧི པགྒྷརཱམཱི’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཀེསལོམཀཱུཔཝིཝརཱནི ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེཧི སེདོ པགྒྷརཏཱི’ཏི, ནཱཔི སེདོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཀེསལོམཀཱུཔཝིཝརེཧི པགྒྷརཱམཱི’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི སེདོ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Sedo aggisantāpādikālesu kesalomakūpavivarāni pūretvā tiṭṭhati ceva paggharati ca. Tattha yathā udakā abbūḷhamattesu bhisamuḷālakumudanāḷakalāpesu na bhisādikalāpavivarāni jānanti ‘amhehi udakaṃ paggharatī’ti, nāpi bhisādikalāpavivarehi paggharantaṃ udakaṃ jānāti ‘ahaṃ bhisādikalāpavivarehi paggharāmī’ti, evameva na kesalomakūpavivarāni jānanti ‘amhehi sedo paggharatī’ti, nāpi sedo jānāti ‘ahaṃ kesalomakūpavivarehi paggharāmī’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti sedo nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
མེདོ ཐཱུལསྶ སཀལསརཱིརཾ ཕརིཏྭཱ ཀིསསྶ ཛངྒྷམཾསཱདཱིནི ནིསྶཱཡ ཋིཏོ པཏྠིནྣསྣེཧོ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཧལིདྡིཔིལོཏིཀཔཊིཙྪནྣེ མཾསཔུཉྫེ ན མཾསཔུཉྫོ ཛཱནཱཏི ‘མཾ ནིསྶཱཡ ཧལིདྡིཔིལོཏིཀཱ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི ཧལིདྡིཔིལོཏིཀཱ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ མཾསཔུཉྫཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏཱ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན སཀལསརཱིརེ ཛངྒྷཱདཱིསུ ཝཱ མཾསཾ ཛཱནཱཏི ‘མཾ ནིསྶཱཡ མེདོ ཋིཏོ’ཏི, ནཱཔི མེདོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ སཀལསརཱིརེ ཛངྒྷཱདཱིསུ ཝཱ མཾསཾ ནིསྶཱཡ ཋིཏོ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི མེདོ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ པཏྠིནྣསྣེཧོ པཏྠིནྣཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Medo thūlassa sakalasarīraṃ pharitvā kisassa jaṅghamaṃsādīni nissāya ṭhito patthinnasneho. Tattha yathā haliddipilotikapaṭicchanne maṃsapuñje na maṃsapuñjo jānāti ‘maṃ nissāya haliddipilotikā ṭhitā’ti, nāpi haliddipilotikā jānāti ‘ahaṃ maṃsapuñjaṃ nissāya ṭhitā’ti, evameva na sakalasarīre jaṅghādīsu vā maṃsaṃ jānāti ‘maṃ nissāya medo ṭhito’ti, nāpi medo jānāti ‘ahaṃ sakalasarīre jaṅghādīsu vā maṃsaṃ nissāya ṭhito’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti medo nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto patthinnasneho patthinnayūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ཨསྶུ ཡདཱ སཉྫཱཡཏི ཏདཱ ཨཀྑིཀཱུཔཀེ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཝཱ པགྒྷརཏི ཝཱ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཨུདཀཔུཎྞེསུ ཏརུཎཏཱལཊྛིཀཱུཔཀེསུ ན ཏརུཎཏཱལཊྛིཀཱུཔཀཱ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེསུ ཨུདཀཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཏརུཎཏཱལཊྛིཀཱུཔཀེསུ ཋིཏ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཨཀྑིཀཱུཔཀཱ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེསུ ཨསྶུ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཨསྶུ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨཀྑིཀཱུཔཀེསུ ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཨསྶུ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Assu yadā sañjāyati tadā akkhikūpake pūretvā tiṭṭhati vā paggharati vā. Tattha yathā udakapuṇṇesu taruṇatālaṭṭhikūpakesu na taruṇatālaṭṭhikūpakā jānanti ‘amhesu udakaṃ ṭhita’nti, nāpi udakaṃ jānāti ‘ahaṃ taruṇatālaṭṭhikūpakesu ṭhita’nti, evameva na akkhikūpakā jānanti ‘amhesu assu ṭhita’nti, nāpi assu jānāti ‘ahaṃ akkhikūpakesu ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti assu nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ཝསཱ ཨགྒིསནྟཱཔཱདིཀཱལེ ཧཏྠཏལཧཏྠཔིཊྛིཔཱདཏལཔཱདཔིཊྛིནཱསཔུཊནལཱཊཨཾསཀཱུཊེསུ ཋིཏཝིལཱིནསྣེཧོ། ཏཏྠ ཡཐཱ པཀྑིཏྟཏེལེ ཨཱཙཱམེ ན ཨཱཙཱམོ ཛཱནཱཏི ‘མཾ ཏེལཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཏེལཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨཱཙཱམཾ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཧཏྠཏལཱདིཔྤདེསོ ཛཱནཱཏི ‘མཾ ཝསཱ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི ཝསཱ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཧཏྠཏལཱདིཔྤདེསེ ཨཛ྄ཛྷོཏྠརིཏྭཱ ཋིཏཱ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཝསཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Vasā aggisantāpādikāle hatthatalahatthapiṭṭhipādatalapādapiṭṭhināsapuṭanalāṭaaṃsakūṭesu ṭhitavilīnasneho. Tattha yathā pakkhittatele ācāme na ācāmo jānāti ‘maṃ telaṃ ajjhottharitvā ṭhita’nti, nāpi telaṃ jānāti ‘ahaṃ ācāmaṃ ajjhottharitvā ṭhita’nti, evameva na hatthatalādippadeso jānāti ‘maṃ vasā ajjhottharitvā ṭhitā’ti, nāpi vasā jānāti ‘ahaṃ hatthatalādippadese ajjhottharitvā ṭhitā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti vasā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ཁེལོ༹ ཏཐཱརཱུཔེ ཁེལུ༹པྤཏྟིཔཙྩཡེ སཏི ཨུབྷོཧི ཀཔོལཔསྶེཧི ཨོརོཧིཏྭཱ ཛིཝ྄ཧཱཡ ཏིཊྛཏི། ཏཏྠ ཡཐཱ ཨབྦོཙྪིནྣཨུདཀནིསྶནྡེ ནདཱིཏཱིརཀཱུཔཀེ ན ཀཱུཔཏལཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཨུདཀཾ སནྟིཊྛཏཱི’ཏི, ནཱཔི ཨུདཀཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཀཱུཔཏལེ སནྟིཊྛཱམཱི’ཏི , ཨེཝམེཝ ན ཛིཝ྄ཧཱཏལཾ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཨུབྷོཧི ཀཔོལཔསྶེཧི ཨོརོཧིཏྭཱ ཁེལོ༹ ཋིཏོ’ཏི, ནཱཔི ཁེལོ༹ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨུབྷོཧི ཀཔོལཔསྶེཧི ཨོརོཧིཏྭཱ ཛིཝ྄ཧཱཏལེ ཋིཏོ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ཁེལོ༹ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Kheḷo tathārūpe kheḷuppattipaccaye sati ubhohi kapolapassehi orohitvā jivhāya tiṭṭhati. Tattha yathā abbocchinnaudakanissande nadītīrakūpake na kūpatalaṃ jānāti ‘mayi udakaṃ santiṭṭhatī’ti, nāpi udakaṃ jānāti ‘ahaṃ kūpatale santiṭṭhāmī’ti , evameva na jivhātalaṃ jānāti ‘mayi ubhohi kapolapassehi orohitvā kheḷo ṭhito’ti, nāpi kheḷo jānāti ‘ahaṃ ubhohi kapolapassehi orohitvā jivhātale ṭhito’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti kheḷo nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
སིངྒྷཱཎིཀཱ ཡདཱ སཉྫཱཡཏི ཏདཱ ནཱསཱཔུཊེ པཱུརེཏྭཱ ཏིཊྛཏི ཝཱ པགྒྷརཏི ཝཱ། ཏཏྠ ཡཐཱ པཱུཏིདདྷིབྷརིཏཱཡ སིཔྤིཀཱཡ ན སིཔྤིཀཱ ཛཱནཱཏི ‘མཡི པཱུཏིདདྷི ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི པཱུཏིདདྷི ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ སིཔྤིཀཱཡ ཋིཏ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན ནཱསཱཔུཊཱ ཛཱནནྟི ‘ཨམྷེསུ སིངྒྷཱཎིཀཱ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི སིངྒྷཱཎིཀཱ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ནཱསཱཔུཊེསུ ཋིཏཱ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི སིངྒྷཱཎིཀཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Siṅghāṇikā yadā sañjāyati tadā nāsāpuṭe pūretvā tiṭṭhati vā paggharati vā. Tattha yathā pūtidadhibharitāya sippikāya na sippikā jānāti ‘mayi pūtidadhi ṭhita’nti, nāpi pūtidadhi jānāti ‘ahaṃ sippikāya ṭhita’nti, evameva na nāsāpuṭā jānanti ‘amhesu siṅghāṇikā ṭhitā’ti, nāpi siṅghāṇikā jānāti ‘ahaṃ nāsāpuṭesu ṭhitā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti siṅghāṇikā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
ལསིཀཱ ཨཊྛིཀསནྡྷཱིནཾ ཨབྦྷཉྫནཀིཙྩཾ སཱདྷཡམཱནཱ ཨསཱིཏིསཏསནྡྷཱིསུ ཋིཏཱ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཏེལབྦྷཉྫིཏེ ཨཀྑེ ན ཨཀྑོ ཛཱནཱཏི ‘མཾ ཏེལཾ ཨབྦྷཉྫིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི ཏེལཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨཀྑཾ ཨབྦྷཉྫིཏྭཱ ཋིཏ’ནྟི, ཨེཝམེཝ ན ཨསཱིཏིསཏསནྡྷཡོ ཛཱནནྟི ‘ལསིཀཱ ཨམྷེ ཨབྦྷཉྫིཏྭཱ ཋིཏཱ’ཏི, ནཱཔི ལསིཀཱ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཨསཱིཏིསཏསནྡྷཡོ ཨབྦྷཉྫིཏྭཱ ཋིཏཱ’ཏི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི ལསིཀཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི།
Lasikā aṭṭhikasandhīnaṃ abbhañjanakiccaṃ sādhayamānā asītisatasandhīsu ṭhitā. Tattha yathā telabbhañjite akkhe na akkho jānāti ‘maṃ telaṃ abbhañjitvā ṭhita’nti, nāpi telaṃ jānāti ‘ahaṃ akkhaṃ abbhañjitvā ṭhita’nti, evameva na asītisatasandhayo jānanti ‘lasikā amhe abbhañjitvā ṭhitā’ti, nāpi lasikā jānāti ‘ahaṃ asītisatasandhayo abbhañjitvā ṭhitā’ti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti lasikā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti.
མུཏྟཾ ཝཏྠིསྶ ཨབྦྷནྟརེ ཋིཏཾ། ཏཏྠ ཡཐཱ ཙནྡནིཀཱཡ པཀྑིཏྟེ ཨདྷོམུཁེ རཝཎགྷཊེ ན རཝཎགྷཊོ ཛཱནཱཏི ‘མཡི ཙནྡནིཀཱརསོ ཋིཏོ’ཏི, ནཱཔི ཙནྡནིཀཱརསོ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ རཝཎགྷཊེ ཋིཏོ’ཏི, ཨེཝམེཝ ན ཝཏྠི ཛཱནཱཏི ‘མཡི མུཏྟཾ ཋིཏ’ནྟི, ནཱཔི མུཏྟཾ ཛཱནཱཏི ‘ཨཧཾ ཝཏྠིམྷི ཋིཏ’ནྟི། ཨཉྙམཉྙཾ ཨཱབྷོགཔཙྩཝེཀྑཎརཧིཏཱ ཨེཏེ དྷམྨཱ། ཨིཏི མུཏྟཾ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཡཱུསབྷཱུཏོ ཨཱབནྡྷནཱཀཱརོ ཨཱཔོདྷཱཏཱུཏི། ཡཾ ཝཱ པནཱཏི ཨཝསེསེསུ ཏཱིསུ ཀོཊྛཱསེསུ ཨཱཔོདྷཱཏུཾ སནྡྷཱཡ ཝུཏྟཾ།
Muttaṃ vatthissa abbhantare ṭhitaṃ. Tattha yathā candanikāya pakkhitte adhomukhe ravaṇaghaṭe na ravaṇaghaṭo jānāti ‘mayi candanikāraso ṭhito’ti, nāpi candanikāraso jānāti ‘ahaṃ ravaṇaghaṭe ṭhito’ti, evameva na vatthi jānāti ‘mayi muttaṃ ṭhita’nti, nāpi muttaṃ jānāti ‘ahaṃ vatthimhi ṭhita’nti. Aññamaññaṃ ābhogapaccavekkhaṇarahitā ete dhammā. Iti muttaṃ nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto yūsabhūto ābandhanākāro āpodhātūti. Yaṃ vā panāti avasesesu tīsu koṭṭhāsesu āpodhātuṃ sandhāya vuttaṃ.
བཱཧིརཨཱཔོདྷཱཏུནིདྡེསེ མཱུལཾ པཊིཙྩ ནིབྦཏྟོ རསོ མཱུལརསོ ནཱམ། ཁནྡྷརསཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཁཱིརཱདཱིནི པཱཀཊཱནེཝ། ཡཐཱ པན བྷེསཛྫསིཀྑཱཔདེ ཨེཝམིདྷ ནིཡམོ ནཏྠི། ཡཾ ཀིཉྩི ཁཱིརཾ ཁཱིརམེཝ། སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། བྷུམྨཱནཱིཏི ཨཱཝཱཊཱདཱིསུ ཋིཏཨུདཀཱནི། ཨནྟལིཀྑཱནཱིཏི པཐཝིཾ ཨཔྤཏྟཱནི ཝསྶོདཀཱནི། ཡཾ ཝཱ པནཱཏི ཧིམོདཀཀཔྤཝིནཱསཀཨུདཀཔཐཝཱིསནྡྷཱརཀཨུདཀཱདཱིནི ཨིདྷ ཡེཝཱཔནཀཊྛཱནཾ པཝིཊྛཱནི།
Bāhiraāpodhātuniddese mūlaṃ paṭicca nibbatto raso mūlaraso nāma. Khandharasādīsupi eseva nayo. Khīrādīni pākaṭāneva. Yathā pana bhesajjasikkhāpade evamidha niyamo natthi. Yaṃ kiñci khīraṃ khīrameva. Sesesupi eseva nayo. Bhummānīti āvāṭādīsu ṭhitaudakāni. Antalikkhānīti pathaviṃ appattāni vassodakāni. Yaṃ vā panāti himodakakappavināsakaudakapathavīsandhārakaudakādīni idha yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhāni.
༡༧༥. ཏེཛོདྷཱཏུནིདྡེསེ ཏེཛནཝསེན ཏེཛོ། ཏེཛོཝ ཏེཛོབྷཱཝཾ གཏཏྟཱ ཏེཛོགཏཾ། ཨུསྨཱཏི ཨུཎྷཱཀཱརོ། ཨུསྨཱཝ ཨུསྨཱབྷཱཝཾ གཏཏྟཱ ཨུསྨཱགཏཾ། ཨུསུམནྟི ཙཎྜཨུསུམཾ། ཏདེཝ ཨུསུམབྷཱཝཾ གཏཏྟཱ ཨུསུམགཏཾ། ཡེན ཙཱཏི ཡེན ཏེཛོགཏེན ཀུཔྤིཏེན། སནྟཔྤཏཱིཏི ཨཡཾ ཀཱཡོ སནྟཔྤཏི, ཨེཀཱཧིཀཛརཱདིབྷཱཝེན ཨུསུམཛཱཏོ ཧོཏི། ཡེན ཙ ཛཱིརཱིཡཏཱིཏི ཡེན ཨཡཾ ཀཱཡོ ཛཱིརཱིཡཏི, ཨིནྡྲིཡཝེཀལླཏཾ བལཔརིཀྑཡཾ ཝལིཔལིཏཱདིབྷཱཝཉྩ པཱཔུཎཱཏི། ཡེན ཙ པརིཌཡ྄ཧཏཱིཏི ཡེན ཀུཔྤིཏེན ཨཡཾ ཀཱཡོ ཌཡ྄ཧཏི, སོ ཙ པུགྒལོ ‘ཌཡ྄ཧཱམི ཌཡ྄ཧཱམཱི’ཏི ཀནྡནྟོ སཏདྷོཏསཔྤིགོསཱིཏཙནྡནཱདིལེཔནཉྩེཝ ཏཱལཝཎྚཝཱཏཉྩ པཙྩཱསཱིསཏི། ཡེན ཙ ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏཱིཏི ཡེནེཏཾ ཨསིཏཾ ཝཱ ཨོདནཱདི, པཱིཏཾ ཝཱ པཱནཀཱདི, ཁཱཡིཏཾ ཝཱ པིཊྛཁཛྫཀཱདི, སཱཡིཏཾ ཝཱ ཨམྦཔཀྐམདྷུཕཱཎིཏཱདི སམྨཱ པརིཔཱཀཾ གཙྪཏི, རསཱདིབྷཱཝེན ཝིཝེཀཾ གཙྪཏཱིཏི ཨཏྠོ། ཨེཏྠ ཙ པུརིམཱ ཏཡོ ཏེཛོདྷཱཏཱུ ཙཏུསམུཊྛཱནཱ, པཙྪིམོ ཀམྨསམུཊྛཱནོཝ། ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ པདསཾཝཎྞནཱ།
175. Tejodhātuniddese tejanavasena tejo. Tejova tejobhāvaṃ gatattā tejogataṃ. Usmāti uṇhākāro. Usmāva usmābhāvaṃ gatattā usmāgataṃ. Usumanti caṇḍausumaṃ. Tadeva usumabhāvaṃ gatattā usumagataṃ. Yena cāti yena tejogatena kuppitena. Santappatīti ayaṃ kāyo santappati, ekāhikajarādibhāvena usumajāto hoti. Yena ca jīrīyatīti yena ayaṃ kāyo jīrīyati, indriyavekallataṃ balaparikkhayaṃ valipalitādibhāvañca pāpuṇāti. Yena ca pariḍayhatīti yena kuppitena ayaṃ kāyo ḍayhati, so ca puggalo ‘ḍayhāmi ḍayhāmī’ti kandanto satadhotasappigosītacandanādilepanañceva tālavaṇṭavātañca paccāsīsati. Yena ca asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchatīti yenetaṃ asitaṃ vā odanādi, pītaṃ vā pānakādi, khāyitaṃ vā piṭṭhakhajjakādi, sāyitaṃ vā ambapakkamadhuphāṇitādi sammā paripākaṃ gacchati, rasādibhāvena vivekaṃ gacchatīti attho. Ettha ca purimā tayo tejodhātū catusamuṭṭhānā, pacchimo kammasamuṭṭhānova. Ayaṃ tāvettha padasaṃvaṇṇanā.
ཨིདཾ པན མནསིཀཱརཝིདྷཱནཾ – ཨིདྷ བྷིཀྑུ ‘ཡེན སནྟཔྤཏི, ཨཡཾ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ པརིཔཱཙནཱཀཱརོ ཏེཛོདྷཱཏཱུ’ཏི མནསི ཀརོཏི; ‘ཡེན ཛཱིརཱིཡཏི, ཡེན པརིཌཡ྄ཧཏི, ཡེན ཨསིཏཔཱིཏཁཱཡིཏསཱཡིཏཾ སམྨཱ པརིཎཱམཾ གཙྪཏི, ཨཡཾ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ པརིཔཱཙནཱཀཱརོ ཏེཛོདྷཱཏཱུ’ཏི མནསི ཀརོཏི། ཡཾ ཝཱ པནཱཏི ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཀཏིཀོ ཨེཀོ ཨུཏུ ཨཏྠི, སོ ཡེཝཱཔནཀཊྛཱནཾ པཝིཊྛོ།
Idaṃ pana manasikāravidhānaṃ – idha bhikkhu ‘yena santappati, ayaṃ imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto paripācanākāro tejodhātū’ti manasi karoti; ‘yena jīrīyati, yena pariḍayhati, yena asitapītakhāyitasāyitaṃ sammā pariṇāmaṃ gacchati, ayaṃ imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto paripācanākāro tejodhātū’ti manasi karoti. Yaṃ vā panāti imasmiṃ sarīre pākatiko eko utu atthi, so yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭho.
བཱཧིརཏེཛོདྷཱཏུནིདྡེསེ ཀཊྛཾ པཊིཙྩ པཛྫལིཏོ ཀཊྛུཔཱདཱནོ ཨགྒི ཀཊྛགྒི ནཱམ། སཀལིཀགྒིཨཱདཱིསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། སངྐཱརགྒཱིཏི ཀཙཝརཾ སཾཀཌྜྷིཏྭཱ ཛཱལཱཔིཏོ ཀཙཝརགྒི། ཨིནྡགྒཱིཏི ཨསནིཨགྒི། ཨགྒིསནྟཱཔོཏི ཛཱལཱཡ ཝཱ ཝཱིཏཙྩིཀངྒཱརཱནཾ ཝཱ སནྟཱཔོ། སཱུརིཡསནྟཱཔོཏི ཨཱཏཔོ། ཀཊྛསནྣིཙཡསནྟཱཔོཏི ཀཊྛརཱསིཊྛཱནེ སནྟཱཔོ། སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཡཾ ཝཱ པནཱཏི པེཏགྒི ཀཔྤཝིནཱསགྒི ནིརཡགྒིཨཱདཡོ ཨིདྷ ཡེཝཱཔནཀཊྛཱནཾ པཝིཊྛཱ།
Bāhiratejodhātuniddese kaṭṭhaṃ paṭicca pajjalito kaṭṭhupādāno aggi kaṭṭhaggi nāma. Sakalikaggiādīsupi eseva nayo. Saṅkāraggīti kacavaraṃ saṃkaḍḍhitvā jālāpito kacavaraggi. Indaggīti asaniaggi. Aggisantāpoti jālāya vā vītaccikaṅgārānaṃ vā santāpo. Sūriyasantāpoti ātapo. Kaṭṭhasannicayasantāpoti kaṭṭharāsiṭṭhāne santāpo. Sesesupi eseva nayo. Yaṃ vā panāti petaggi kappavināsaggi nirayaggiādayo idha yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhā.
༡༧༦. ཝཱཡོདྷཱཏུནིདྡེསེ ཝཱཡནཝསེན ཝཱཡོ། ཝཱཡོཝ ཝཱཡོབྷཱཝཾ གཏཏྟཱ ཝཱཡོགཏཾ། ཐམྦྷིཏཏྟཾ རཱུཔསྶཱཏི ཨཝིནིབྦྷོགརཱུཔསྶ ཐམྦྷིཏབྷཱཝོ། ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱཏི ཨུགྒཱརཧིཀྐཱདི པཝཏྟཀཱ ཨུདྡྷཾ ཨཱརོཧནཝཱཏཱ ། ཨདྷོགམཱ ཝཱཏཱཏི ཨུཙྩཱརཔསྶཱཝཱདིནཱིཧརཎཀཱ ཨདྷོ ཨོརོཧནཝཱཏཱ། ཀུཙྪིསཡཱ ཝཱཏཱཏི ཨནྟཱནཾ བཧིཝཱཏཱ། ཀོཊྛཱསཡཱ ཝཱཏཱཏི ཨནྟཱནཾ ཨནྟོཝཱཏཱ། ཨངྒམངྒཱནུསཱརིནོ ཝཱཏཱཏི དྷམནིཛཱལཱནུསཱརེན སཀལསརཱིརེ ཨངྒམངྒཱནི ཨནུསཊཱ སམིཉྫནཔསཱརཎཱདིནིབྦཏྟཀཱ ཝཱཏཱ། སཏྠཀཝཱཏཱཏི སནྡྷིབནྡྷནཱནི ཀཏྟརིཡཱ ཚིནྡནྟཱ ཝིཡ པཝཏྟཝཱཏཱ། ཁུརཀཝཱཏཱཏི ཁུརེན ཝིཡ ཧདཡཾ ཕཱལནཝཱཏཱ། ཨུཔྤལཀཝཱཏཱཏི ཧདཡམཾསམེཝ ཨུཔྤཱཊནཀཝཱཏཱ། ཨསྶཱསོཏི ཨནྟོཔཝིསནནཱསིཀཱཝཏོ། པསྶཱསོཏི བཧིནིཀྑམནནཱསིཀཱཝཏོ། ཨེཏྠ ཙ པུརིམཱ སབྦེ ཙཏུསམུཊྛཱནཱ, ཨསྶཱསཔསྶཱསཱ ཙིཏྟསམུཊྛཱནཱཝ། ཨཡམེཏྠ པདཝཎྞནཱ།
176. Vāyodhātuniddese vāyanavasena vāyo. Vāyova vāyobhāvaṃ gatattā vāyogataṃ. Thambhitattaṃ rūpassāti avinibbhogarūpassa thambhitabhāvo. Uddhaṅgamā vātāti uggārahikkādi pavattakā uddhaṃ ārohanavātā . Adhogamā vātāti uccārapassāvādinīharaṇakā adho orohanavātā. Kucchisayā vātāti antānaṃ bahivātā. Koṭṭhāsayā vātāti antānaṃ antovātā. Aṅgamaṅgānusārino vātāti dhamanijālānusārena sakalasarīre aṅgamaṅgāni anusaṭā samiñjanapasāraṇādinibbattakā vātā. Satthakavātāti sandhibandhanāni kattariyā chindantā viya pavattavātā. Khurakavātāti khurena viya hadayaṃ phālanavātā. Uppalakavātāti hadayamaṃsameva uppāṭanakavātā. Assāsoti antopavisananāsikāvato. Passāsoti bahinikkhamananāsikāvato. Ettha ca purimā sabbe catusamuṭṭhānā, assāsapassāsā cittasamuṭṭhānāva. Ayamettha padavaṇṇanā.
ཨིདཾ པན མནསིཀཱརཝིདྷཱནཾ – ཨིདྷ བྷིཀྑུ ཨུདྡྷངྒམཱདིབྷེདེ ཝཱཏེ ཨུདྡྷངྒམཱདིཝསེན པརིགྒཧེཏྭཱ ‘ཨུདྡྷངྒམཱ ཝཱཏཱ ནཱམ ཨིམསྨིཾ སརཱིརེ པཱཊིཡེཀྐོ ཀོཊྛཱསོ ཨཙེཏནོ ཨབྱཱཀཏོ སུཉྙོ ནིསྶཏྟོ ཝིཏྠམྦྷནཱཀཱརོ ཝཱཡོདྷཱཏཱུ’ཏི མནསི ཀརོཏི། སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཡཾ ཝཱ པནཱཏི སེསེ ཝཱཡོཀོཊྛཱསེ ཨནུགཏཱ ཝཱཏཱ ཨིདྷ ཡེཝཱཔནཀཊྛཱནཾ པཝིཊྛཱ།
Idaṃ pana manasikāravidhānaṃ – idha bhikkhu uddhaṅgamādibhede vāte uddhaṅgamādivasena pariggahetvā ‘uddhaṅgamā vātā nāma imasmiṃ sarīre pāṭiyekko koṭṭhāso acetano abyākato suñño nissatto vitthambhanākāro vāyodhātū’ti manasi karoti. Sesesupi eseva nayo. Yaṃ vā panāti sese vāyokoṭṭhāse anugatā vātā idha yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhā.
བཱཧིརཝཱཡོདྷཱཏུནིདྡེསེ པུརཏྠིམཱ ཝཱཏཱཏི པུརཏྠིམདིསཏོ ཨཱགཏཱ ཝཱཏཱ། པཙྪིམུཏྟརདཀྑིཎེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། སརཛཱ ཝཱཏཱཏི སཧ རཛེན སརཛཱ། ཨརཛཱ ཝཱཏཱཏི རཛཝིརཧིཏཱ སུདྡྷཱ ཨརཛཱ ནཱམ། སཱིཏཱཏི སཱིཏཨུཏུསམུཊྛཱནཱ སཱིཏཝལཱཧཀནྟརེ སམུཊྛིཏཱ། ཨུཎྷཱཏི ཨུཎྷཨུཏུསམུཊྛཱནཱ ཨུཎྷཝལཱཧཀནྟརེ སམུཊྛིཏཱ། པརིཏྟཱཏི མནྡཱ ཏནུཀཝཱཏཱ། ཨདྷིམཏྟཱཏི བལཝཝཱཏཱ། ཀཱལཱ༹ཏི ཀཱལ༹ཝལཱཧཀནྟརེ སམུཊྛིཏཱ, ཡེཧི ཨབྦྷཱཧཏོ ཚཝིཝཎྞོ ཀཱལ༹ཀོ ཧོཏི། ཏེསཾ ཨེཏཾ ཨདྷིཝཙནནྟིཔི ཨེཀེ། ཝེརམྦྷཝཱཏཱཏི ཡོཛནཏོ ཨུཔརི ཝཱཡནཝཱཏཱ། པཀྑཝཱཏཱཏི ཨནྟམསོ མཀྑིཀཱཡཔི པཀྑཱཡཱུཧནསམུཊྛིཏཱ ཝཱཏཱ། སུཔཎྞཝཱཏཱཏི གརུལ༹ཝཱཏཱ། ཀཱམཉྩ ཨིམེཔི པཀྑཝཱཏཱཝ ཨུསྶདཝསེན པན ཝིསུཾ གཧིཏཱ། ཏཱལཝཎྚཝཱཏཱཏི ཏཱལཔཎྞེཧི ཝཱ ཨཉྙེན ཝཱ ཀེནཙི མཎྜལསཎྛཱནེན སམུཊྛཱཔིཏཱ ཝཱཏཱ། ཝིདྷཱུཔནཝཱཏཱཏི བཱིཛནཔཏྟཀེན སམུཊྛཱཔིཏཱ ཝཱཏཱ། ཨིམཱནི ཙ ཏཱལཝཎྚཝིདྷཱུཔནཱནི ཨནུཔྤནྣམྤི ཝཱཏཾ ཨུཔྤཱདེནྟི, ཨུཔྤནྣམྤི པརིཝཏྟེནྟི། ཡཾ ཝཱ པནཱཏི ཨིདྷ པཱལི༹ཨཱགཏེ ཋཔེཏྭཱ སེསཝཱཏཱ ཡེཝཱཔནཀཊྛཱནཾ པཝིཊྛཱ།
Bāhiravāyodhātuniddese puratthimā vātāti puratthimadisato āgatā vātā. Pacchimuttaradakkhiṇesupi eseva nayo. Sarajā vātāti saha rajena sarajā. Arajā vātāti rajavirahitā suddhā arajā nāma. Sītāti sītautusamuṭṭhānā sītavalāhakantare samuṭṭhitā. Uṇhāti uṇhautusamuṭṭhānā uṇhavalāhakantare samuṭṭhitā. Parittāti mandā tanukavātā. Adhimattāti balavavātā. Kāḷāti kāḷavalāhakantare samuṭṭhitā, yehi abbhāhato chavivaṇṇo kāḷako hoti. Tesaṃ etaṃ adhivacanantipi eke. Verambhavātāti yojanato upari vāyanavātā. Pakkhavātāti antamaso makkhikāyapi pakkhāyūhanasamuṭṭhitā vātā. Supaṇṇavātāti garuḷavātā. Kāmañca imepi pakkhavātāva ussadavasena pana visuṃ gahitā. Tālavaṇṭavātāti tālapaṇṇehi vā aññena vā kenaci maṇḍalasaṇṭhānena samuṭṭhāpitā vātā. Vidhūpanavātāti bījanapattakena samuṭṭhāpitā vātā. Imāni ca tālavaṇṭavidhūpanāni anuppannampi vātaṃ uppādenti, uppannampi parivattenti. Yaṃ vā panāti idha pāḷiāgate ṭhapetvā sesavātā yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhā.
༡༧༧. ཨཱཀཱསདྷཱཏུནིདྡེསེ ཨཔྤཊིགྷཊྚནཊྛེན ན ཀསྶཏཱིཏི ཨཱཀཱསོ། ཨཱཀཱསོཝ ཨཱཀཱསབྷཱཝཾ གཏཏྟཱ ཨཱཀཱསགཏཾ། ཨགྷཊྚནཱིཡཏཱཡ ཨགྷཾ། ཨགྷམེཝ ཨགྷབྷཱཝཾ གཏཏྟཱ ཨགྷགཏཾ ། ཝིཝརོཏི ཨནྟརཾ། ཏདེཝ ཝིཝརབྷཱཝཾ གཏཏྟཱ ཝིཝརགཏཾ། ཨསམྥུཊྛཾ མཾསལོཧིཏེཧཱིཏི མཾསལོཧིཏེཧི ནིསྶཊཾ། ཀཎྞཙྪིདྡནྟིཨཱདི པན ཏསྶེཝ པབྷེདདསྶནཾ། ཏཏྠ ཀཎྞཙྪིདྡནྟི ཀཎྞསྨིཾ ཚིདྡཾ ཝིཝརཾ མཾསལོཧིཏེཧི ཨསམྥུཊྛོཀཱསོ། སེསེསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཡེནཱཏི ཡེན ཝིཝརེན ཨེཏཾ ཨསིཏཱདིབྷེདཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརཏི, ཨནྟོ པཝེསེཏི། ཡཏྠཱཏི ཡསྨིཾ ཨནྟོཨུདརཔཊལསངྑཱཏེ ཨོཀཱསེ ཨེཏདེཝ ཙཏུབྦིདྷཾ ཨཛ྄ཛྷོཧརཎཱིཡཾ ཏིཊྛཏི། ཡེནཱཏི ཡེན ཝིཝརེན སབྦམྤེཏཾ ཝིཔཀྐཾ ཀསཊབྷཱཝཾ ཨཱཔནྣཾ ནིཀྑམཏི, ཏཾ ཨུདརཔཊལཏོ ཡཱཝ ཀརཱིསམགྒཱ ཝིདཏྠིཙཏུརངྒུལམཏྟཾ ཚིདྡཾ མཾསལོཧིཏེཧི ཨསམྥུཊྛཾ ནིསྶཊཾ ཨཱཀཱསདྷཱཏཱུཏི ཝེདིཏབྦཾ། ཡཾ ཝཱ པནཱཏི ཨེཏྠ ཙམྨནྟརཾ མཾསནྟརཾ ནྷཱརུནྟརཾ ཨཊྛིནྟརཾ ལོམནྟརནྟི ཨིདཾ སབྦཾ ཡེཝཱཔནཀཊྛཱནཾ པཝིཊྛཾ།
177. Ākāsadhātuniddese appaṭighaṭṭanaṭṭhena na kassatīti ākāso. Ākāsova ākāsabhāvaṃ gatattā ākāsagataṃ. Aghaṭṭanīyatāya aghaṃ. Aghameva aghabhāvaṃ gatattā aghagataṃ. Vivaroti antaraṃ. Tadeva vivarabhāvaṃ gatattā vivaragataṃ. Asamphuṭṭhaṃ maṃsalohitehīti maṃsalohitehi nissaṭaṃ. Kaṇṇacchiddantiādi pana tasseva pabhedadassanaṃ. Tattha kaṇṇacchiddanti kaṇṇasmiṃ chiddaṃ vivaraṃ maṃsalohitehi asamphuṭṭhokāso. Sesesupi eseva nayo. Yenāti yena vivarena etaṃ asitādibhedaṃ ajjhoharaṇīyaṃ ajjhoharati, anto paveseti. Yatthāti yasmiṃ antoudarapaṭalasaṅkhāte okāse etadeva catubbidhaṃ ajjhoharaṇīyaṃ tiṭṭhati. Yenāti yena vivarena sabbampetaṃ vipakkaṃ kasaṭabhāvaṃ āpannaṃ nikkhamati, taṃ udarapaṭalato yāva karīsamaggā vidatthicaturaṅgulamattaṃ chiddaṃ maṃsalohitehi asamphuṭṭhaṃ nissaṭaṃ ākāsadhātūti veditabbaṃ. Yaṃ vā panāti ettha cammantaraṃ maṃsantaraṃ nhāruntaraṃ aṭṭhintaraṃ lomantaranti idaṃ sabbaṃ yevāpanakaṭṭhānaṃ paviṭṭhaṃ.
བཱཧིརཀཨཱཀཱསདྷཱཏུནིདྡེསེ ཨསམྥུཊྛཾ ཙཏཱུཧི མཧཱབྷཱུཏེཧཱིཏི ཙཏཱུཧི མཧཱབྷཱུཏེཧི ནིསྶཊཾ བྷིཏྟིཚིདྡཀཝཱཊཚིདྡཱདིཀཾ ཝེདིཏབྦཾ། ཨིམིནཱ ཡསྨིཾ ཨཱཀཱསེ པརིཀམྨཾ ཀརོནྟསྶ ཙཏུཀྐཔཉྩཀཛ྄ཛྷཱནཱནི ཨུཔྤཛྫནྟི ཏཾ ཀཐིཏཾ།
Bāhirakaākāsadhātuniddese asamphuṭṭhaṃ catūhi mahābhūtehīti catūhi mahābhūtehi nissaṭaṃ bhittichiddakavāṭachiddādikaṃ veditabbaṃ. Iminā yasmiṃ ākāse parikammaṃ karontassa catukkapañcakajjhānāni uppajjanti taṃ kathitaṃ.
༡༧༨. ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུནིདྡེསེ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎསངྑཱཏཱ དྷཱཏུ ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ། སེསཱསུཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཨིཏི ཨིམཱསུ ཚསུ དྷཱཏཱུསུ པརིགྒཧིཏཱསུ ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ པརིགྒཧིཏཱཝ ཧོནྟི། ཀཐཾ? པཐཝཱིཏེཛོཝཱཡོདྷཱཏུགྒཧཎེན ཏཱཝ ཕོཊྛབྦདྷཱཏུ གཧིཏཱཝ ཧོཏི, ཨཱཔོདྷཱཏུཨཱཀཱསདྷཱཏུགྒཧཎེན དྷམྨདྷཱཏུ, ཝིཉྙཱཎདྷཱཏུགྒཧཎེན ཏསྶཱ པུརེཙཱརིཀཔཙྪཱཙཱརིཀཏྟཱ མནོདྷཱཏུ གཧིཏཱཝ ཧོཏི། ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཨཱདཡོ སུཏྟེ ཨཱགཏཱ ཨེཝ། སེསཱ ནཝ ཨཱཧརིཏྭཱ དསྶེཏབྦཱ ། ཙཀྑུཝིཉྙཱཎདྷཱཏུགྒཧཎེན ཧི ཏསྶཱ ནིསྶཡབྷཱུཏཱ ཙཀྑུདྷཱཏུ, ཨཱརམྨཎབྷཱུཏཱ རཱུཔདྷཱཏུ ཙ གཧིཏཱཝ ཧོནྟི། ཨེཝཾ སོཏཝིཉྙཱཎདྷཱཏུཨཱདིགྒཧཎེན སོཏདྷཱཏུཨཱདཡོཏི ཨཊྛཱརསཱཔི གཧིཏཱཝ ཧོནྟི། ཏཱསུ དསཧི དྷཱཏཱུཧི རཱུཔཔརིགྒཧོ ཀཐིཏོ ཧོཏི། སཏྟཧི ཨརཱུཔཔརིགྒཧོ། དྷམྨདྷཱཏུཡཱ སིཡཱ རཱུཔཔརིགྒཧོ, སིཡཱ ཨརཱུཔཔརིགྒཧོ། ཨིཏི ཨཌྜྷེཀཱདསཧི དྷཱཏཱུཧི རཱུཔཔརིགྒཧོ, ཨཌྜྷཊྛདྷཱཏཱུཧི ཨརཱུཔཔརིགྒཧོཏི རཱུཔཱརཱུཔཔརིགྒཧོ ཀཐིཏོ ཧོཏི། རཱུཔཱརཱུཔཾ པཉྩཀྑནྡྷཱ། ཏཾ ཧོཏི དུཀྑསཙྩཾ། ཏཾསམུཊྛཱཔིཀཱ པུརིམཏཎྷཱ སམུདཡསཙྩཾ ། ཨུབྷིནྣཾ ཨཔྤཝཏྟི ནིརོདྷསཙྩཾ། ཏཾཔཛཱནནོ མགྒོ མགྒསཙྩནྟི ཨིདཾ ཙཏུསཙྩཀམྨཊྛཱནཾ ཨཊྛཱརསདྷཱཏུཝསེན ཨབྷིནིཝིཊྛསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ནིགམནཾ ཀཐིཏནྟི ཝེདིཏབྦཾ།
178. Viññāṇadhātuniddese cakkhuviññāṇasaṅkhātā dhātu cakkhuviññāṇadhātu. Sesāsupi eseva nayo. Iti imāsu chasu dhātūsu pariggahitāsu aṭṭhārasa dhātuyo pariggahitāva honti. Kathaṃ? Pathavītejovāyodhātuggahaṇena tāva phoṭṭhabbadhātu gahitāva hoti, āpodhātuākāsadhātuggahaṇena dhammadhātu, viññāṇadhātuggahaṇena tassā purecārikapacchācārikattā manodhātu gahitāva hoti. Cakkhuviññāṇadhātuādayo sutte āgatā eva. Sesā nava āharitvā dassetabbā . Cakkhuviññāṇadhātuggahaṇena hi tassā nissayabhūtā cakkhudhātu, ārammaṇabhūtā rūpadhātu ca gahitāva honti. Evaṃ sotaviññāṇadhātuādiggahaṇena sotadhātuādayoti aṭṭhārasāpi gahitāva honti. Tāsu dasahi dhātūhi rūpapariggaho kathito hoti. Sattahi arūpapariggaho. Dhammadhātuyā siyā rūpapariggaho, siyā arūpapariggaho. Iti aḍḍhekādasahi dhātūhi rūpapariggaho, aḍḍhaṭṭhadhātūhi arūpapariggahoti rūpārūpapariggaho kathito hoti. Rūpārūpaṃ pañcakkhandhā. Taṃ hoti dukkhasaccaṃ. Taṃsamuṭṭhāpikā purimataṇhā samudayasaccaṃ . Ubhinnaṃ appavatti nirodhasaccaṃ. Taṃpajānano maggo maggasaccanti idaṃ catusaccakammaṭṭhānaṃ aṭṭhārasadhātuvasena abhiniviṭṭhassa bhikkhuno yāva arahattā matthakaṃ pāpetvā nigamanaṃ kathitanti veditabbaṃ.
༡༧༩. ཨིདཱནི དུཏིཡཚཀྐཾ དསྶེནྟོ ཨཔརཱཔི ཚ དྷཱཏུཡོཏིཨཱདིམཱཧ། ཏཏྠ སུཁདྷཱཏུ དུཀྑདྷཱཏཱུཏི ཀཱཡཔྤསཱདཝཏྠུཀཱནི སུཁདུཀྑཱནི སཔྤཊིཔཀྑཝསེན ཡུགལ༹ཀཏོ དསྶིཏཱནི། སུཁཉྷི དུཀྑསྶ པཊིཔཀྑོ, དུཀྑཾ སུཁསྶ། ཡཏྟཀཾ སུཁེན ཕརིཏཊྛཱནཾ ཏཏྟཀཾ དུཀྑཾ ཕརཏི། ཡཏྟཀཾ དུཀྑེན ཕརིཏཊྛཱནཾ ཏཏྟཀཾ སུཁཾ ཕརཏི། སོམནསྶདྷཱཏུ དོམནསྶདྷཱཏཱུཏི ཨིདམྤི ཏཐེཝ ཡུགལ༹ཀཾ ཀཏཾ། སོམནསྶཉྷི དོམནསྶསྶ པཊིཔཀྑོ, དོམནསྶཾ སོམནསྶསྶ། ཡཏྟཀཾ སོམནསྶེན ཕརིཏཊྛཱནཾ ཏཏྟཀཾ དོམནསྶཾ ཕརཏི། ཡཏྟཀཾ དོམནསྶེན ཕརིཏཊྛཱནཾ ཏཏྟཀཾ སོམནསྶཾ ཕརཏི།
179. Idāni dutiyachakkaṃ dassento aparāpi cha dhātuyotiādimāha. Tattha sukhadhātu dukkhadhātūti kāyappasādavatthukāni sukhadukkhāni sappaṭipakkhavasena yugaḷakato dassitāni. Sukhañhi dukkhassa paṭipakkho, dukkhaṃ sukhassa. Yattakaṃ sukhena pharitaṭṭhānaṃ tattakaṃ dukkhaṃ pharati. Yattakaṃ dukkhena pharitaṭṭhānaṃ tattakaṃ sukhaṃ pharati. Somanassadhātu domanassadhātūti idampi tatheva yugaḷakaṃ kataṃ. Somanassañhi domanassassa paṭipakkho, domanassaṃ somanassassa. Yattakaṃ somanassena pharitaṭṭhānaṃ tattakaṃ domanassaṃ pharati. Yattakaṃ domanassena pharitaṭṭhānaṃ tattakaṃ somanassaṃ pharati.
ཨུཔེཀྑཱདྷཱཏུ ཨཝིཛྫཱདྷཱཏཱུཏི ཨིདཾ པན དྭཡཾ སརིཀྑཀཝསེན ཡུགལ༹ཀཾ ཀཏཾ། ཨུབྷཡམྤི ཧེཏཾ ཨཝིབྷཱུཏཏྟཱ སརིཀྑཀཾ ཧོཏི། ཏཏྠ སུཁདུཀྑདྷཱཏུགྒཧཎེན ཏཾ སམྤཡུཏྟཱ ཀཱཡཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ, ཝཏྠུབྷཱུཏཱ ཀཱཡདྷཱཏུ, ཨཱརམྨཎབྷཱུཏཱ ཕོཊྛབྦདྷཱཏུ ཙ གཧིཏཱཝ ཧོནྟི། སོམནསྶདོམནསྶདྷཱཏུགྒཧཎེན ཏཾ སམྤཡུཏྟཱ མནོཝིཉྙཱཎདྷཱཏུ གཧིཏཱ ཧོཏི། ཨཝིཛྫཱདྷཱཏུགྒཧཎེན དྷམྨདྷཱཏུ གཧིཏཱ། ཨུཔེཀྑཱདྷཱཏུགྒཧཎེན ཙཀྑུསོཏགྷཱནཛིཝ྄ཧཱཝིཉྙཱཎདྷཱཏུམནོདྷཱཏུཡོ , ཏཱསཾཡེཝ ཝཏྠཱརམྨཎབྷཱུཏཱ ཙཀྑུདྷཱཏུརཱུཔདྷཱཏུཨཱདཡོ ཙ གཧིཏཱཏི ཨེཝཾ ཨཊྛཱརསཔི དྷཱཏུཡོ གཧིཏཱཝ ཧོནྟི། ཨིདཱནི ཏཱསུ དསཧི དྷཱཏཱུཧི རཱུཔཔརིགྒཧོཏིཨཱདི སབྦཾ ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡེནེཝ ཝེདིཏབྦཾ། ཨེཝམྤི ཨེཀསྶ བྷིཀྑུནོ ཡཱཝ ཨརཧཏྟཱ མཏྠཀཾ པཱཔེཏྭཱ ནིགམནཾ ཀཐིཏཾ ཧོཏཱིཏི ཝེདིཏབྦཾ། ཏཏྠ ཀཏམཱ སུཁདྷཱཏུ ཡཾ ཀཱཡིཀཾ སཱཏནྟི ཨཱདཱིནི ཧེཊྛཱ ཝུཏྟནཡཱནེཝ།
Upekkhādhātu avijjādhātūti idaṃ pana dvayaṃ sarikkhakavasena yugaḷakaṃ kataṃ. Ubhayampi hetaṃ avibhūtattā sarikkhakaṃ hoti. Tattha sukhadukkhadhātuggahaṇena taṃ sampayuttā kāyaviññāṇadhātu, vatthubhūtā kāyadhātu, ārammaṇabhūtā phoṭṭhabbadhātu ca gahitāva honti. Somanassadomanassadhātuggahaṇena taṃ sampayuttā manoviññāṇadhātu gahitā hoti. Avijjādhātuggahaṇena dhammadhātu gahitā. Upekkhādhātuggahaṇena cakkhusotaghānajivhāviññāṇadhātumanodhātuyo , tāsaṃyeva vatthārammaṇabhūtā cakkhudhāturūpadhātuādayo ca gahitāti evaṃ aṭṭhārasapi dhātuyo gahitāva honti. Idāni tāsu dasahi dhātūhi rūpapariggahotiādi sabbaṃ heṭṭhā vuttanayeneva veditabbaṃ. Evampi ekassa bhikkhuno yāva arahattā matthakaṃ pāpetvā nigamanaṃ kathitaṃ hotīti veditabbaṃ. Tattha katamā sukhadhātu yaṃ kāyikaṃ sātanti ādīni heṭṭhā vuttanayāneva.
༡༨༡. ཏཏིཡཚཀྐེ ཀཱམོཏི དྭེ ཀཱམཱ – ཝཏྠུཀཱམོ ཙ ཀིལེསཀཱམོ ཙ། ཏཏྠ ཀིལེསཀཱམཾ སནྡྷཱཡ ཀཱམཔཊིསཾཡུཏྟཱ དྷཱཏུ ཀཱམདྷཱཏུ, ཀཱམཝིཏཀྐསྶེཏཾ ནཱམཾ། ཝཏྠུཀཱམཾ སནྡྷཱཡ ཀཱམོཡེཝ དྷཱཏུ ཀཱམདྷཱཏུ, ཀཱམཱཝཙརདྷམྨཱནམེཏཾ ནཱམཾ། བྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟཱ དྷཱཏུ བྱཱཔཱདདྷཱཏུ, བྱཱཔཱདཝིཏཀྐསྶེཏཾ ནཱམཾ། བྱཱཔཱདོཝ དྷཱཏུ བྱཱཔཱདདྷཱཏུ, དསཨཱགྷཱཏཝཏྠུཀསྶ པཊིགྷསྶེཏཾ ནཱམཾ། ཝིཧིཾསཱ པཊིསཾཡུཏྟཱ དྷཱཏུ ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ, ཝིཧིཾསཱཝིཏཀྐསྶེཏཾ ནཱམཾ། ཝིཧིཾསཱཡེཝ དྷཱཏུ ཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ, པརསཏྟཝིཧེསནསྶེཏཾ ནཱམཾ། ཨཡཾ པན ཧེཊྛཱ ཨནཱགཏཏྟཱ ཨེཝཾ ཨཏྠཱདིཝིབྷཱགཏོ ཝེདིཏབྦཱ – ཝིཧིཾསནྟི ཨེཏཱཡ སཏྟེ, ཝིཧིཾསནཾ ཝཱ ཨེཏཾ སཏྟཱནནྟི ཝིཧིཾསཱ། སཱ ཝིཧེཋནལཀྑཎཱ, ཀརུཎཱཔཊིཔཀྑལཀྑཎཱ ཝཱ; པརསནྟཱནེ ཨུབྦེགཛནནརསཱ, སཀསནྟཱནེ ཀརུཎཱཝིདྡྷཾསནརསཱ ཝཱ; དུཀྑཱཡཏནཔཙྩུཔཊྛཱནཱ; པཊིགྷཔདཊྛཱནཱཏི ཝེདིཏབྦཱ། ནེཀྑམྨཾ ཝུཙྩཏི ལོབྷཱ ནིཀྑནྟཏྟཱ ཨལོབྷོ, ནཱིཝརཎེཧི ནིཀྑནྟཏྟཱ པཋམཛ྄ཛྷཱནཾ, སབྦཱཀུསལེཧི ནིཀྑནྟཏྟཱ སབྦཀུསལཾ། ནེཀྑམྨཔཊིསཾཡུཏྟཱ དྷཱཏུ ནེཀྑམྨདྷཱཏུ, ནེཀྑམྨཝིཏཀྐསྶེཏཾ ནཱམཾ། ནེཀྑམྨམེཝ དྷཱཏུ ནེཀྑམྨདྷཱཏུ, སབྦསྶཱཔི ཀུསལསྶེཏཾ ནཱམཾ། ཨབྱཱཔཱདཔཊིསཾཡུཏྟཱ དྷཱཏུ ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ, ཨབྱཱཔཱདཝིཏཀྐསྶེཏཾ ནཱམཾ། ཨབྱཱཔཱདོཝ དྷཱཏུ ཨབྱཱཔཱདདྷཱཏུ, མེཏྟཱཡེཏཾ ནཱམཾ། ཨཝིཧིཾསཱཔཊིསཾཡུཏྟཱ དྷཱཏུ ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ, ཨཝིཧིཾསཱ ཝིཏཀྐསྶེཏཾ ནཱམཾ། ཨཝིཧིཾསཱཝ དྷཱཏུ ཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུ, ཀརུཎཱཡེཏཾ ནཱམཾ།
181. Tatiyachakke kāmoti dve kāmā – vatthukāmo ca kilesakāmo ca. Tattha kilesakāmaṃ sandhāya kāmapaṭisaṃyuttā dhātu kāmadhātu, kāmavitakkassetaṃ nāmaṃ. Vatthukāmaṃ sandhāya kāmoyeva dhātu kāmadhātu, kāmāvacaradhammānametaṃ nāmaṃ. Byāpādapaṭisaṃyuttā dhātu byāpādadhātu, byāpādavitakkassetaṃ nāmaṃ. Byāpādova dhātu byāpādadhātu, dasaāghātavatthukassa paṭighassetaṃ nāmaṃ. Vihiṃsā paṭisaṃyuttā dhātu vihiṃsādhātu, vihiṃsāvitakkassetaṃ nāmaṃ. Vihiṃsāyeva dhātu vihiṃsādhātu, parasattavihesanassetaṃ nāmaṃ. Ayaṃ pana heṭṭhā anāgatattā evaṃ atthādivibhāgato veditabbā – vihiṃsanti etāya satte, vihiṃsanaṃ vā etaṃ sattānanti vihiṃsā. Sā viheṭhanalakkhaṇā, karuṇāpaṭipakkhalakkhaṇā vā; parasantāne ubbegajananarasā, sakasantāne karuṇāviddhaṃsanarasā vā; dukkhāyatanapaccupaṭṭhānā; paṭighapadaṭṭhānāti veditabbā. Nekkhammaṃ vuccati lobhā nikkhantattā alobho, nīvaraṇehi nikkhantattā paṭhamajjhānaṃ, sabbākusalehi nikkhantattā sabbakusalaṃ. Nekkhammapaṭisaṃyuttā dhātu nekkhammadhātu, nekkhammavitakkassetaṃ nāmaṃ. Nekkhammameva dhātu nekkhammadhātu, sabbassāpi kusalassetaṃ nāmaṃ. Abyāpādapaṭisaṃyuttā dhātu abyāpādadhātu, abyāpādavitakkassetaṃ nāmaṃ. Abyāpādova dhātu abyāpādadhātu, mettāyetaṃ nāmaṃ. Avihiṃsāpaṭisaṃyuttā dhātu avihiṃsādhātu, avihiṃsā vitakkassetaṃ nāmaṃ. Avihiṃsāva dhātu avihiṃsādhātu, karuṇāyetaṃ nāmaṃ.
༡༨༢. ཨིདཱནི ཏམེཝཏྠཾ དསྶེཏུཾ ཏཏྠ ཀཏམཱ ཀཱམདྷཱཏཱུཏི པདབྷཱཛནཾ ཨཱརདྡྷཾ། ཏཏྠ པཊིསཾཡུཏྟོཏི སཾཔཡོགཝསེན པཊིསཾཡུཏྟོ། ཏཀྐོ ཝིཏཀྐོཏིཨཱདཱིནི ཝུཏྟཏྠཱནེཝ། ཝིཧེཋེཏཱིཏི བཱདྷེཏི, དུཀྑཱཔེཏི། ཧེཋནཱཏི པཱཎིཔྤཧཱརཱདཱིཧི བཱདྷནཱ, དུཀྑུཔྤཱདནཱ། བལཝཧེཋནཱ ཝིཧེཋནཱ། ཧིཾསནྟི ཨེཏཱཡཱཏི ཧིཾསནཱ། བལཝཧིཾསནཱ ཝིཧིཾསནཱ། རོསནཱཏི གྷཊྚནཱ། ཝིརོསནཱཏི བལཝགྷཊྚནཱ། སབྦཏྠ ཝཱ ‘ཝི’ ཨུཔསགྒེན པདཾ ཝཌྜྷིཏཾ། ཨུཔཧནནྟི ཨེཏེནཱཏི ཨུཔགྷཱཏོ, པརེསཾ ཨུཔགྷཱཏོ པརཱུཔགྷཱཏོ།
182. Idāni tamevatthaṃ dassetuṃ tattha katamā kāmadhātūti padabhājanaṃ āraddhaṃ. Tattha paṭisaṃyuttoti saṃpayogavasena paṭisaṃyutto. Takko vitakkotiādīni vuttatthāneva. Viheṭhetīti bādheti, dukkhāpeti. Heṭhanāti pāṇippahārādīhi bādhanā, dukkhuppādanā. Balavaheṭhanā viheṭhanā. Hiṃsanti etāyāti hiṃsanā. Balavahiṃsanā vihiṃsanā. Rosanāti ghaṭṭanā. Virosanāti balavaghaṭṭanā. Sabbattha vā ‘vi’ upasaggena padaṃ vaḍḍhitaṃ. Upahananti etenāti upaghāto, paresaṃ upaghāto parūpaghāto.
མེཏྟཱཡནྟི ཨེཏཱཡཱཏི མེཏྟི། མེཏྟཱཡནཱཀཱརོ མེཏྟཱཡནཱ། མེཏྟཱཡ ཨཡིཏསྶ མེཏྟཱསམངྒིནོ བྷཱཝོ མེཏྟཱཡིཏཏྟཾ། བྱཱཔཱདེན ཝིམུཏྟསྶ ཙེཏསོ ཝིམུཏྟི ཙེཏོཝིམུཏྟི། ཨེཏྠ ཙ པུརིམེཧི ཏཱིཧི ཨུཔཙཱརཔྤཏྟཱཔི ཨཔྤནཱཔཏཱཔི མེཏྟཱ ཀཐིཏཱ, པཙྪིམེན ཨཔྤནཱཔཏྟཱཝ།
Mettāyanti etāyāti metti. Mettāyanākāro mettāyanā. Mettāya ayitassa mettāsamaṅgino bhāvo mettāyitattaṃ. Byāpādena vimuttassa cetaso vimutti cetovimutti. Ettha ca purimehi tīhi upacārappattāpi appanāpatāpi mettā kathitā, pacchimena appanāpattāva.
ཀརུཎཱཡནྟི ཨེཏཱཡཱཏི ཀརུཎཱ། ཀརུཎཱཡནཱཀཱརོ ཀརུཎཱཡནཱ། ཀརུཎཱཡ ཨཡིཏསྶ ཀརུཎཱསམངྒིནོ བྷཱཝོ ཀརུཎཱཡིཏཏྟཾ། ཝིཧིཾསཱཡ ཝིམུཏྟསྶ ཙེཏསོ ཝིམུཏྟི ཙེཏོཝིམུཏྟི། ཨིདྷཱཔི པུརིམནཡེནེཝ ཨུཔཙཱརཔྤནཱབྷེདོ ཝེདིཏབྦོ། ཨུབྷཡཏྠཱཔི ཙ པརིཡོསཱནཔདེ མེཏྟཱཀརུཎཱཏི ཙེཏོཝིམུཏྟིཝིསེསནཏྠཾ ཝུཏྟཾ།
Karuṇāyanti etāyāti karuṇā. Karuṇāyanākāro karuṇāyanā. Karuṇāya ayitassa karuṇāsamaṅgino bhāvo karuṇāyitattaṃ. Vihiṃsāya vimuttassa cetaso vimutti cetovimutti. Idhāpi purimanayeneva upacārappanābhedo veditabbo. Ubhayatthāpi ca pariyosānapade mettākaruṇāti cetovimuttivisesanatthaṃ vuttaṃ.
ཨེཏྠ ཙ ཀཱམཝིཏཀྐོ སཏྟེསུཔི ཨུཔྤཛྫཏི སངྑཱརེསུཔི། ཨུབྷཡཏྠ ཨུཔྤནྣོཔི ཀམྨཔཐབྷེདོཝ། བྱཱཔཱདོ པན སཏྟེསུ ཨུཔྤནྣོཡེཝ ཀམྨཔཐཾ བྷིནྡཏི, ན ཨིཏརོ། ཝིཧིཾསཱཡཔི ཨེསེཝ ནཡོ། ཨེཏྠ ཙ དུཝིདྷཱ ཀཐཱ – སབྦསངྒཱཧིཀཱ ཙེཝ ཨསམྦྷིནྣཱ ཙ། ཀཱམདྷཱཏུགྒཧཎེན ཧི བྱཱཔཱདཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཡོཔི གཧིཏཱ། ཀཱམདྷཱཏུཡཱཡེཝ པན ནཱིཧརིཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ དྭེཔི ཨེཏཱ དསྶིཏཱཏི། ཨཡཾ ཏཱཝེཏྠ སབྦསངྒཱཧིཀཀཐཱ ། ཋཔེཏྭཱ པན བྱཱཔཱདཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཡོ སེསཱ སབྦཱཔི ཀཱམདྷཱཏུ ཨེཝཱཏི། ཨཡཾ ཨསམྦྷིནྣཀཐཱ ནཱམ། ནེཀྑམྨདྷཱཏུགྒཧཎེནཱཔི ཨབྱཱཔཱདཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཡོ གཧིཏཱཡེཝ། ནེཀྑམྨདྷཱཏུཏོ པན ནཱིཧརིཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ཏདུབྷཡམྤི དསྶིཏནྟི ཨཡམེཏྠཱཔི སབྦསངྒཱཧིཀཀཐཱ། ཋཔེཏྭཱ ཨབྱཱཔཱདཨཝིཧིཾསཱདྷཱཏུཡོ ཨཝསེསཱ ནེཀྑམྨདྷཱཏཱུཏི ཨཡཾ ཨསམྦྷིནྣཀཐཱ ནཱམ།
Ettha ca kāmavitakko sattesupi uppajjati saṅkhāresupi. Ubhayattha uppannopi kammapathabhedova. Byāpādo pana sattesu uppannoyeva kammapathaṃ bhindati, na itaro. Vihiṃsāyapi eseva nayo. Ettha ca duvidhā kathā – sabbasaṅgāhikā ceva asambhinnā ca. Kāmadhātuggahaṇena hi byāpādavihiṃsādhātuyopi gahitā. Kāmadhātuyāyeva pana nīharitvā nīharitvā dvepi etā dassitāti. Ayaṃ tāvettha sabbasaṅgāhikakathā . Ṭhapetvā pana byāpādavihiṃsādhātuyo sesā sabbāpi kāmadhātu evāti. Ayaṃ asambhinnakathā nāma. Nekkhammadhātuggahaṇenāpi abyāpādaavihiṃsādhātuyo gahitāyeva. Nekkhammadhātuto pana nīharitvā nīharitvā tadubhayampi dassitanti ayametthāpi sabbasaṅgāhikakathā. Ṭhapetvā abyāpādaavihiṃsādhātuyo avasesā nekkhammadhātūti ayaṃ asambhinnakathā nāma.
ཨིམཱཧི ཙ ཚཧི དྷཱཏཱུཧི པརིགྒཧིཏཱ ཧི ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོ པརིགྒཧིཏཱཝ ཧོནྟི། སབྦཱཔི ཧི ཏཱ ཀཱམདྷཱཏུཏོཝ ནཱིཧརིཏྭཱ ནཱིཧརིཏྭཱ ལབྷཱཔེཏབྦཱ ཨཊྛཱརས དྷཱཏུཡོཝ ཧོནྟཱིཏི ཏིཎྞཾ ཚཀྐཱནཾ ཝསེན ཨཊྛཱརས ཧོནྟི། ཨེཝཾ པན ཨགྒཧེཏྭཱ ཨེཀེཀསྨིཾ ཚཀྐེ ཝུཏྟནཡེན ཨཊྛཱརས ཨཊྛཱརས ཀཏྭཱ སབྦཱནིཔི ཏཱནི ཨཊྛཱརསཀཱནི ཨེཀཛ྄ཛྷཾ ཨབྷིསངྑིཔིཏྭཱ ཨཊྛཱརསེཝ ཧོནྟཱིཏི ཝེདིཏབྦཱ། ཨིཏི ཨིམསྨིཾ སུཏྟནྟབྷཱཛནཱིཡེ སོལ༹ས དྷཱཏུཡོ ཀཱམཱཝཙརཱ, དྭེ ཏེབྷཱུམིཀཱཏི ཨེཝམེཏྠ སམྨསནཙཱརོཝ ཀཐིཏོཏི ཝེདིཏབྦོ།
Imāhi ca chahi dhātūhi pariggahitā hi aṭṭhārasa dhātuyo pariggahitāva honti. Sabbāpi hi tā kāmadhātutova nīharitvā nīharitvā labhāpetabbā aṭṭhārasa dhātuyova hontīti tiṇṇaṃ chakkānaṃ vasena aṭṭhārasa honti. Evaṃ pana aggahetvā ekekasmiṃ chakke vuttanayena aṭṭhārasa aṭṭhārasa katvā sabbānipi tāni aṭṭhārasakāni ekajjhaṃ abhisaṅkhipitvā aṭṭhāraseva hontīti veditabbā. Iti imasmiṃ suttantabhājanīye soḷasa dhātuyo kāmāvacarā, dve tebhūmikāti evamettha sammasanacārova kathitoti veditabbo.
སུཏྟནྟབྷཱཛནཱིཡཝཎྞནཱ།
Suttantabhājanīyavaṇṇanā.
Related texts:
ཏིཔིཊཀ (མཱུལ) • Tipiṭaka (Mūla) / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ • Abhidhammapiṭaka / ཝིབྷངྒཔཱལི༹ • Vibhaṅgapāḷi / ༣. དྷཱཏུཝིབྷངྒོ • 3. Dhātuvibhaṅgo
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ཝིབྷངྒ-མཱུལཊཱིཀཱ • Vibhaṅga-mūlaṭīkā / ༣. དྷཱཏུཝིབྷངྒོ • 3. Dhātuvibhaṅgo
ཊཱིཀཱ • Tīkā / ཨབྷིདྷམྨཔིཊཀ (ཊཱིཀཱ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ཝིབྷངྒ-ཨནུཊཱིཀཱ • Vibhaṅga-anuṭīkā / ༣. དྷཱཏུཝིབྷངྒོ • 3. Dhātuvibhaṅgo
