Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / ધમ્મસઙ્ગણીપાળિ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi |
સુત્તન્તિકદુકનિક્ખેપં
Suttantikadukanikkhepaṃ
૧૩૦૩. કતમે ધમ્મા વિજ્જાભાગિનો? વિજ્જાય સમ્પયુત્તકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા વિજ્જાભાગિનો.
1303. Katame dhammā vijjābhāgino? Vijjāya sampayuttakā dhammā – ime dhammā vijjābhāgino.
૧૩૦૪. કતમે ધમ્મા અવિજ્જાભાગિનો? અવિજ્જાય સમ્પયુત્તકા ધમ્મા – ઇમે ધમ્મા અવિજ્જાભાગિનો.
1304. Katame dhammā avijjābhāgino? Avijjāya sampayuttakā dhammā – ime dhammā avijjābhāgino.
૧૩૦૫. કતમે ધમ્મા વિજ્જૂપમા? હેટ્ઠિમેસુ તીસુ અરિયમગ્ગેસુ પઞ્ઞા – ઇમે ધમ્મા વિજ્જૂપમા.
1305. Katame dhammā vijjūpamā? Heṭṭhimesu tīsu ariyamaggesu paññā – ime dhammā vijjūpamā.
૧૩૦૬. કતમે ધમ્મા વજિરૂપમા? ઉપરિટ્ઠિમે અરહત્તમગ્ગે પઞ્ઞા – ઇમે ધમ્મા વજિરૂપમા.
1306. Katame dhammā vajirūpamā? Upariṭṭhime arahattamagge paññā – ime dhammā vajirūpamā.
૧૩૦૭. કતમે ધમ્મા બાલા? અહિરીકઞ્ચ અનોત્તપ્પઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા બાલા. સબ્બેપિ અકુસલા ધમ્મા બાલા.
1307. Katame dhammā bālā? Ahirīkañca anottappañca – ime dhammā bālā. Sabbepi akusalā dhammā bālā.
૧૩૦૮. કતમે ધમ્મા પણ્ડિતા? હિરી ચ ઓત્તપ્પઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા પણ્ડિતા. સબ્બેપિ કુસલા ધમ્મા પણ્ડિતા.
1308. Katame dhammā paṇḍitā? Hirī ca ottappañca – ime dhammā paṇḍitā. Sabbepi kusalā dhammā paṇḍitā.
૧૩૦૯. કતમે ધમ્મા કણ્હા? અહિરીકઞ્ચ અનોત્તપ્પઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા કણ્હા. સબ્બેપિ અકુસલા ધમ્મા કણ્હા.
1309. Katame dhammā kaṇhā? Ahirīkañca anottappañca – ime dhammā kaṇhā. Sabbepi akusalā dhammā kaṇhā.
૧૩૧૦. કતમે ધમ્મા સુક્કા? હિરી ચ ઓત્તપ્પઞ્ચ – ઇમે ધમ્મા સુક્કા? સબ્બેપિ કુસલા ધમ્મા સુક્કા.
1310. Katame dhammā sukkā? Hirī ca ottappañca – ime dhammā sukkā? Sabbepi kusalā dhammā sukkā.
૧૩૧૧. કતમે ધમ્મા તપનીયા? કાયદુચ્ચરિતં, વચીદુચ્ચરિતં, મનોદુચ્ચરિતં – ઇમે ધમ્મા તપનીયા. સબ્બેપિ અકુસલા ધમ્મા તપનીયા.
1311. Katame dhammā tapanīyā? Kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ – ime dhammā tapanīyā. Sabbepi akusalā dhammā tapanīyā.
૧૩૧૨. કતમે ધમ્મા અતપનીયા? કાયસુચરિતં, વચીસુચરિતં, મનોસુચરિતં – ઇમે ધમ્મા અતપનીયા. સબ્બેપિ કુસલા ધમ્મા અતપનીયા.
1312. Katame dhammā atapanīyā? Kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ – ime dhammā atapanīyā. Sabbepi kusalā dhammā atapanīyā.
૧૩૧૩. કતમે ધમ્મા અધિવચના? યા તેસં તેસં ધમ્માનં સઙ્ખા સમઞ્ઞા પઞ્ઞત્તિ વોહારો નામં નામકમ્મં નામધેય્યં નિરુત્તિ બ્યઞ્જનં અભિલાપો – ઇમે ધમ્મા અધિવચના. સબ્બેવ ધમ્મા અધિવચનપથા.
1313. Katame dhammā adhivacanā? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpo – ime dhammā adhivacanā. Sabbeva dhammā adhivacanapathā.
૧૩૧૪. કતમે ધમ્મા નિરુત્તિ? યા તેસં તેસં ધમ્માનં સઙ્ખા સમઞ્ઞા પઞ્ઞત્તિ વોહારો નામં નામકમ્મં નામધેય્યં નિરુત્તિ બ્યઞ્જનં અભિલાપો – ઇમે ધમ્મા નિરુત્તિ. સબ્બેવ ધમ્મા નિરુત્તિપથા.
1314. Katame dhammā nirutti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpo – ime dhammā nirutti. Sabbeva dhammā niruttipathā.
૧૩૧૫. કતમે ધમ્મા પઞ્ઞત્તિ? યા તેસં તેસં ધમ્માનં સઙ્ખા સમઞ્ઞા પઞ્ઞત્તિ વોહારો નામં નામકમ્મં નામધેય્યં નિરુત્તિ બ્યઞ્જનં અભિલાપો – ઇમે ધમ્મા પઞ્ઞત્તિ. સબ્બેવ ધમ્મા પઞ્ઞત્તિપથા.
1315. Katame dhammā paññatti? Yā tesaṃ tesaṃ dhammānaṃ saṅkhā samaññā paññatti vohāro nāmaṃ nāmakammaṃ nāmadheyyaṃ nirutti byañjanaṃ abhilāpo – ime dhammā paññatti. Sabbeva dhammā paññattipathā.
૧૩૧૬. તત્થ કતમં નામં? વેદનાક્ખન્ધો, સઞ્ઞાક્ખન્ધો, સઙ્ખારક્ખન્ધો, વિઞ્ઞાણક્ખન્ધો, અસઙ્ખતા ચ ધાતુ – ઇદં વુચ્ચતિ નામં.
1316. Tattha katamaṃ nāmaṃ? Vedanākkhandho, saññākkhandho, saṅkhārakkhandho, viññāṇakkhandho, asaṅkhatā ca dhātu – idaṃ vuccati nāmaṃ.
૧૩૧૭. તત્થ કતમં રૂપં? ચત્તારો ચ મહાભૂતા, ચતુન્નઞ્ચ મહાભૂતાનં ઉપાદાય રૂપં – ઇદં વુચ્ચતિ રૂપં.
1317. Tattha katamaṃ rūpaṃ? Cattāro ca mahābhūtā, catunnañca mahābhūtānaṃ upādāya rūpaṃ – idaṃ vuccati rūpaṃ.
૧૩૧૮. તત્થ કતમા અવિજ્જા? યં અઞ્ઞાણં અદસ્સનં…પે॰… અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – અયં વુચ્ચતિ અવિજ્જા.
1318. Tattha katamā avijjā? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – ayaṃ vuccati avijjā.
૧૩૧૯. તત્થ કતમા ભવતણ્હા? યો ભવેસુ ભવછન્દો…પે॰… ભવજ્ઝોસાનં – અયં વુચ્ચતિ ભવતણ્હા.
1319. Tattha katamā bhavataṇhā? Yo bhavesu bhavachando…pe… bhavajjhosānaṃ – ayaṃ vuccati bhavataṇhā.
૧૩૨૦. તત્થ કતમા ભવદિટ્ઠિ? ભવિસ્સતિ અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે॰… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ ભવદિટ્ઠિ.
1320. Tattha katamā bhavadiṭṭhi? Bhavissati attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati bhavadiṭṭhi.
૧૩૨૧. તત્થ કતમા વિભવદિટ્ઠિ? ન ભવિસ્સતિ અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે॰… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ વિભવદિટ્ઠિ.
1321. Tattha katamā vibhavadiṭṭhi? Na bhavissati attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati vibhavadiṭṭhi.
૧૩૨૨. તત્થ કતમા સસ્સતદિટ્ઠિ? સસ્સતો અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે॰… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ સસ્સતદિટ્ઠિ.
1322. Tattha katamā sassatadiṭṭhi? Sassato attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati sassatadiṭṭhi.
૧૩૨૩. તત્થ કતમા ઉચ્છેદદિટ્ઠિ? ઉચ્છિજ્જિસ્સતિ અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે॰… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ ઉચ્છેદદિટ્ઠિ.
1323. Tattha katamā ucchedadiṭṭhi? Ucchijjissati attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati ucchedadiṭṭhi.
૧૩૨૪. તત્થ કતમા અન્તવા દિટ્ઠિ? અન્તવા અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે॰… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ અન્તવા દિટ્ઠિ.
1324. Tattha katamā antavā diṭṭhi? Antavā attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati antavā diṭṭhi.
૧૩૨૫. તત્થ કતમા અનન્તવા દિટ્ઠિ? અનન્તવા અત્તા ચ લોકો ચાતિ, યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે॰… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ અનન્તવા દિટ્ઠિ.
1325. Tattha katamā anantavā diṭṭhi? Anantavā attā ca loko cāti, yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati anantavā diṭṭhi.
૧૩૨૬. તત્થ કતમા પુબ્બન્તાનુદિટ્ઠિ? પુબ્બન્તં આરબ્ભ યા ઉપ્પજ્જતિ દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે॰… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ પુબ્બન્તાનુદિટ્ઠિ.
1326. Tattha katamā pubbantānudiṭṭhi? Pubbantaṃ ārabbha yā uppajjati diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati pubbantānudiṭṭhi.
૧૩૨૭. તત્થ કતમા અપરન્તાનુદિટ્ઠિ? અપરન્તં આરબ્ભ યા ઉપ્પજ્જતિ દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે॰… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ અપરન્તાનુદિટ્ઠિ.
1327. Tattha katamā aparantānudiṭṭhi? Aparantaṃ ārabbha yā uppajjati diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati aparantānudiṭṭhi.
૧૩૨૮. તત્થ કતમં અહિરિકં? યં ન હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન, ન હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં વુચ્ચતિ અહિરિકં.
1328. Tattha katamaṃ ahirikaṃ? Yaṃ na hirīyati hiriyitabbena, na hirīyati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ vuccati ahirikaṃ.
૧૩૨૯. તત્થ કતમં અનોત્તપ્પં? યં ન ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન, ન ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં વુચ્ચતિ અનોત્તપ્પં.
1329. Tattha katamaṃ anottappaṃ? Yaṃ na ottappati ottappitabbena, na ottappati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ vuccati anottappaṃ.
૧૩૩૦. તત્થ કતમા હિરી? યં હિરીયતિ હિરિયિતબ્બેન, હિરીયતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – અયં વુચ્ચતિ હિરી.
1330. Tattha katamā hirī? Yaṃ hirīyati hiriyitabbena, hirīyati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – ayaṃ vuccati hirī.
૧૩૩૧. તત્થ કતમં ઓત્તપ્પં? યં ઓત્તપ્પતિ ઓત્તપ્પિતબ્બેન, ઓત્તપ્પતિ પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં સમાપત્તિયા – ઇદં વુચ્ચતિ ઓત્તપ્પં.
1331. Tattha katamaṃ ottappaṃ? Yaṃ ottappati ottappitabbena, ottappati pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ samāpattiyā – idaṃ vuccati ottappaṃ.
૧૩૩૨. તત્થ કતમા દોવચસ્સતા? સહધમ્મિકે વુચ્ચમાને દોવચસ્સાયં દોવચસ્સિયં દોવચસ્સતા વિપ્પટિકૂલગ્ગાહિતા વિપચ્ચનીકસાતતા અનાદરિયં અનાદરતા અગારવતા અપ્પટિસ્સવતા – અયં વુચ્ચતિ દોવચસ્સતા.
1332. Tattha katamā dovacassatā? Sahadhammike vuccamāne dovacassāyaṃ dovacassiyaṃ dovacassatā vippaṭikūlaggāhitā vipaccanīkasātatā anādariyaṃ anādaratā agāravatā appaṭissavatā – ayaṃ vuccati dovacassatā.
૧૩૩૩. તત્થ કતમા પાપમિત્તતા? યે તે પુગ્ગલા અસ્સદ્ધા દુસ્સીલા અપ્પસ્સુતા મચ્છરિનો દુપ્પઞ્ઞા, યા તેસં સેવના નિસેવના સંસેવના ભજના સમ્ભજના ભત્તિ સમ્ભત્તિ તંસમ્પવઙ્કતા – અયં વુચ્ચતિ પાપમિત્તતા.
1333. Tattha katamā pāpamittatā? Ye te puggalā assaddhā dussīlā appassutā maccharino duppaññā, yā tesaṃ sevanā nisevanā saṃsevanā bhajanā sambhajanā bhatti sambhatti taṃsampavaṅkatā – ayaṃ vuccati pāpamittatā.
૧૩૩૪. તત્થ કતમા સોવચસ્સતા? સહધમ્મિકે વુચ્ચમાને સોવચસ્સાયં સોવચસ્સિયં સોવચસ્સતા અપ્પટિકૂલગ્ગાહિતા અવિપચ્ચનીકસાતતા સગારવતા સાદરિયં સાદરતા સપ્પટિસ્સવતા – અયં વુચ્ચતિ સોવચસ્સતા.
1334. Tattha katamā sovacassatā? Sahadhammike vuccamāne sovacassāyaṃ sovacassiyaṃ sovacassatā appaṭikūlaggāhitā avipaccanīkasātatā sagāravatā sādariyaṃ sādaratā sappaṭissavatā – ayaṃ vuccati sovacassatā.
૧૩૩૫. તત્થ કતમા કલ્યાણમિત્તતા? યે તે પુગ્ગલા સદ્ધા સીલવન્તો બહુસ્સુતા ચાગવન્તો પઞ્ઞવન્તો, યા તેસં સેવના નિસેવના સંસેવના ભજના સમ્ભજના ભત્તિ સમ્ભત્તિ તંસમ્પવઙ્કતા – અયં વુચ્ચતિ કલ્યાણમિત્તતા.
1335. Tattha katamā kalyāṇamittatā? Ye te puggalā saddhā sīlavanto bahussutā cāgavanto paññavanto, yā tesaṃ sevanā nisevanā saṃsevanā bhajanā sambhajanā bhatti sambhatti taṃsampavaṅkatā – ayaṃ vuccati kalyāṇamittatā.
૧૩૩૬. તત્થ કતમા આપત્તિકુસલતા? પઞ્ચપિ આપત્તિક્ખન્ધા આપત્તિયો, સત્તપિ આપત્તિક્ખન્ધા આપત્તિયો. યા તાસં આપત્તીનં આપત્તિકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ આપત્તિકુસલતા.
1336. Tattha katamā āpattikusalatā? Pañcapi āpattikkhandhā āpattiyo, sattapi āpattikkhandhā āpattiyo. Yā tāsaṃ āpattīnaṃ āpattikusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati āpattikusalatā.
૧૩૩૭. તત્થ કતમા આપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા? યા તાહિ આપત્તીહિ વુટ્ઠાનકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ આપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા.
1337. Tattha katamā āpattivuṭṭhānakusalatā? Yā tāhi āpattīhi vuṭṭhānakusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati āpattivuṭṭhānakusalatā.
૧૩૩૮. તત્થ કતમા સમાપત્તિકુસલતા? અત્થિ સવિતક્કસવિચારા સમાપત્તિ, અત્થિ અવિતક્કવિચારમત્તા સમાપત્તિ, અત્થિ અવિતક્કઅવિચારા સમાપત્તિ. યા તાસં સમાપત્તીનં સમાપત્તિકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ સમાપત્તિકુસલતા.
1338. Tattha katamā samāpattikusalatā? Atthi savitakkasavicārā samāpatti, atthi avitakkavicāramattā samāpatti, atthi avitakkaavicārā samāpatti. Yā tāsaṃ samāpattīnaṃ samāpattikusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati samāpattikusalatā.
૧૩૩૯. તત્થ કતમા સમાપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા? યા તાહિ સમાપત્તીહિ વુટ્ઠાનકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ સમાપત્તિવુટ્ઠાનકુસલતા.
1339. Tattha katamā samāpattivuṭṭhānakusalatā? Yā tāhi samāpattīhi vuṭṭhānakusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati samāpattivuṭṭhānakusalatā.
૧૩૪૦. તત્થ કતમા ધાતુકુસલતા? અટ્ઠારસ ધાતુયો ચક્ખુધાતુ રૂપધાતુ ચક્ખુવિઞ્ઞાણધાતુ, સોતધાતુ સદ્દધાતુ સોતવિઞ્ઞાણધાતુ, ઘાનધાતુ ગન્ધધાતુ ઘાનવિઞ્ઞાણધાતુ, જિવ્હાધાતુ રસધાતુ જિવ્હાવિઞ્ઞાણધાતુ, કાયધાતુ ફોટ્ઠબ્બધાતુ કાયવિઞ્ઞાણધાતુ, મનોધાતુ ધમ્મધાતુ મનોવિઞ્ઞાણધાતુ. યા તાસં ધાતૂનં ધાતુકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ ધાતુકુસલતા.
1340. Tattha katamā dhātukusalatā? Aṭṭhārasa dhātuyo cakkhudhātu rūpadhātu cakkhuviññāṇadhātu, sotadhātu saddadhātu sotaviññāṇadhātu, ghānadhātu gandhadhātu ghānaviññāṇadhātu, jivhādhātu rasadhātu jivhāviññāṇadhātu, kāyadhātu phoṭṭhabbadhātu kāyaviññāṇadhātu, manodhātu dhammadhātu manoviññāṇadhātu. Yā tāsaṃ dhātūnaṃ dhātukusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati dhātukusalatā.
૧૩૪૧. તત્થ કતમા મનસિકારકુસલતા? યા તાસં ધાતૂનં મનસિકારકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ મનસિકારકુસલતા.
1341. Tattha katamā manasikārakusalatā? Yā tāsaṃ dhātūnaṃ manasikārakusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati manasikārakusalatā.
૧૩૪૨. તત્થ કતમા આયતનકુસલતા? દ્વાદસાયતનાનિ – ચક્ખાયતનં, રૂપાયતનં, સોતાયતનં, સદ્દાયતનં, ઘાનાયતનં, ગન્ધાયતનં, જિવ્હાયતનં, રસાયતનં, કાયાયતનં, ફોટ્ઠબ્બાયતનં, મનાયતનં, ધમ્માયતનં. યા તેસં આયતનાનં આયતનકુસલતા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ આયતનકુસલતા.
1342. Tattha katamā āyatanakusalatā? Dvādasāyatanāni – cakkhāyatanaṃ, rūpāyatanaṃ, sotāyatanaṃ, saddāyatanaṃ, ghānāyatanaṃ, gandhāyatanaṃ, jivhāyatanaṃ, rasāyatanaṃ, kāyāyatanaṃ, phoṭṭhabbāyatanaṃ, manāyatanaṃ, dhammāyatanaṃ. Yā tesaṃ āyatanānaṃ āyatanakusalatā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati āyatanakusalatā.
૧૩૪૩. તત્થ કતમા પટિચ્ચસમુપ્પાદકુસલતા? અવિજ્જાપચ્ચયા સઙ્ખારા, સઙ્ખારપચ્ચયા વિઞ્ઞાણં, વિઞ્ઞાણપચ્ચયા નામરૂપં, નામરૂપપચ્ચયા સળાયતનં, સળાયતનપચ્ચયા ફસ્સો, ફસ્સપચ્ચયા વેદના, વેદનાપચ્ચયા તણ્હા, તણ્હાપચ્ચયા ઉપાદાનં, ઉપાદાનપચ્ચયા ભવો, ભવપચ્ચયા જાતિ, જાતિપચ્ચયા જરામરણં સોકપરિદેવદુક્ખદોમનસ્સુપાયાસા સમ્ભવન્તિ; એવમેતસ્સ કેવલસ્સ દુક્ખક્ખન્ધસ્સ સમુદયો હોતીતિ. યા તત્થ પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ પટિચ્ચસમુપ્પાદકુસલતા.
1343. Tattha katamā paṭiccasamuppādakusalatā? Avijjāpaccayā saṅkhārā, saṅkhārapaccayā viññāṇaṃ, viññāṇapaccayā nāmarūpaṃ, nāmarūpapaccayā saḷāyatanaṃ, saḷāyatanapaccayā phasso, phassapaccayā vedanā, vedanāpaccayā taṇhā, taṇhāpaccayā upādānaṃ, upādānapaccayā bhavo, bhavapaccayā jāti, jātipaccayā jarāmaraṇaṃ sokaparidevadukkhadomanassupāyāsā sambhavanti; evametassa kevalassa dukkhakkhandhassa samudayo hotīti. Yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati paṭiccasamuppādakusalatā.
૧૩૪૪. તત્થ કતમા ઠાનકુસલતા? યે યે ધમ્મા યેસં યેસં ધમ્માનં હેતૂ પચ્ચયા ઉપ્પાદાય 1 તં તં ઠાનન્તિ, યા તત્થ પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ ઠાનકુસલતા.
1344. Tattha katamā ṭhānakusalatā? Ye ye dhammā yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ hetū paccayā uppādāya 2 taṃ taṃ ṭhānanti, yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati ṭhānakusalatā.
૧૩૪૫. તત્થ કતમા અટ્ઠાનકુસલતા? યે યે ધમ્મા યેસં યેસં ધમ્માનં ન હેતૂ ન પચ્ચયા ઉપ્પાદાય તં તં અટ્ઠાનન્તિ, યા તત્થ પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ અટ્ઠાનકુસલતા.
1345. Tattha katamā aṭṭhānakusalatā? Ye ye dhammā yesaṃ yesaṃ dhammānaṃ na hetū na paccayā uppādāya taṃ taṃ aṭṭhānanti, yā tattha paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati aṭṭhānakusalatā.
૧૩૪૬. તત્થ કતમો અજ્જવો? યા અજ્જવતા અજિમ્હતા અવઙ્કતા અકુટિલતા – અયં વુચ્ચતિ અજ્જવો.
1346. Tattha katamo ajjavo? Yā ajjavatā ajimhatā avaṅkatā akuṭilatā – ayaṃ vuccati ajjavo.
૧૩૪૭. તત્થ કતમો મદ્દવો? યા મુદુતા મદ્દવતા અકક્ખળતા અકથિનતા નીચચિત્તતા – અયં વુચ્ચતિ મદ્દવો.
1347. Tattha katamo maddavo? Yā mudutā maddavatā akakkhaḷatā akathinatā nīcacittatā – ayaṃ vuccati maddavo.
૧૩૪૮. તત્થ કતમા ખન્તિ? યા ખન્તિ ખમનતા અધિવાસનતા અચણ્ડિક્કં અનસુરોપો અત્તમનતા ચિત્તસ્સ – અયં વુચ્ચતિ ખન્તિ.
1348. Tattha katamā khanti? Yā khanti khamanatā adhivāsanatā acaṇḍikkaṃ anasuropo attamanatā cittassa – ayaṃ vuccati khanti.
૧૩૪૯. તત્થ કતમં સોરચ્ચં? યો કાયિકો અવીતિક્કમો, વાચસિકો અવીતિક્કમો, કાયિકવાચસિકો અવીતિક્કમો – ઇદં વુચ્ચતિ સોરચ્ચં. સબ્બોપિ સીલસંવરો સોરચ્ચં.
1349. Tattha katamaṃ soraccaṃ? Yo kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo, kāyikavācasiko avītikkamo – idaṃ vuccati soraccaṃ. Sabbopi sīlasaṃvaro soraccaṃ.
૧૩૫૦. તત્થ કતમં સાખલ્યં? યા સા વાચા અણ્ડકા કક્કસા પરકટુકા પરાભિસજ્જની કોધસામન્તા અસમાધિસંવત્તનિકા, તથારૂપિં વાચં પહાય યા સા વાચા નેળા કણ્ણસુખા પેમનીયા હદયઙ્ગમા પોરી બહુજનકન્તા બહુજનમનાપા તથારૂપિં વાચં ભાસિતા હોતિ; યા તત્થ સણ્હવાચતા સખિલવાચતા અફરુસવાચતા – ઇદં વુચ્ચતિ સાખલ્યં.
1350. Tattha katamaṃ sākhalyaṃ? Yā sā vācā aṇḍakā kakkasā parakaṭukā parābhisajjanī kodhasāmantā asamādhisaṃvattanikā, tathārūpiṃ vācaṃ pahāya yā sā vācā neḷā kaṇṇasukhā pemanīyā hadayaṅgamā porī bahujanakantā bahujanamanāpā tathārūpiṃ vācaṃ bhāsitā hoti; yā tattha saṇhavācatā sakhilavācatā apharusavācatā – idaṃ vuccati sākhalyaṃ.
૧૩૫૧. તત્થ કતમો પટિસન્થારો? દ્વે પટિસન્થારા – આમિસપટિસન્થારો ચ ધમ્મપટિસન્થારો ચ. ઇધેકચ્ચો પટિસન્થારકો હોતિ આમિસપટિસન્થારેન વા ધમ્મપટિસન્થારેન વા – અયં વુચ્ચતિ પટિસન્થારો.
1351. Tattha katamo paṭisanthāro? Dve paṭisanthārā – āmisapaṭisanthāro ca dhammapaṭisanthāro ca. Idhekacco paṭisanthārako hoti āmisapaṭisanthārena vā dhammapaṭisanthārena vā – ayaṃ vuccati paṭisanthāro.
૧૩૫૨. તત્થ કતમા ઇન્દ્રિયેસુ અગુત્તદ્વારતા? ઇધેકચ્ચો ચક્ખુના રૂપં દિસ્વા નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ અનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં ચક્ખુન્દ્રિયં અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય ન પટિપજ્જતિ, ન રક્ખતિ ચક્ખુન્દ્રિયં, ચક્ખુન્દ્રિયે ન સંવરં આપજ્જતિ. સોતેન સદ્દં સુત્વા…પે॰… ઘાનેન ગન્ધં ઘાયિત્વા…પે॰… જિવ્હાય રસં સાયિત્વા…પે॰… કાયેન ફોટ્ઠબ્બં ફુસિત્વા…પે॰… મનસા ધમ્મં વિઞ્ઞાય નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ અનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં મનિન્દ્રિયં અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય ન પટિપજ્જતિ, ન રક્ખતિ મનિન્દ્રિયં, મનિન્દ્રિયે ન સંવરં આપજ્જતિ. યા ઇમેસં છન્નં ઇન્દ્રિયાનં અગુત્તિ અગોપના અનારક્ખો અસંવરો – અયં વુચ્ચતિ ઇન્દ્રિયેસુ અગુત્તદ્વારતા.
1352. Tattha katamā indriyesu aguttadvāratā? Idhekacco cakkhunā rūpaṃ disvā nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya na paṭipajjati, na rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye na saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya nimittaggāhī hoti anubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya na paṭipajjati, na rakkhati manindriyaṃ, manindriye na saṃvaraṃ āpajjati. Yā imesaṃ channaṃ indriyānaṃ agutti agopanā anārakkho asaṃvaro – ayaṃ vuccati indriyesu aguttadvāratā.
૧૩૫૩. તત્થ કતમા ભોજને અમત્તઞ્ઞુતા? ઇધેકચ્ચો અપ્પટિસઙ્ખા અયોનિસો આહારં આહારેતિ દવાય મદાય મણ્ડનાય વિભૂસનાય. યા તત્થ અસન્તુટ્ઠિતા અમત્તઞ્ઞુતા અપ્પટિસઙ્ખા ભોજને – અયં વુચ્ચતિ ભોજને અમત્તઞ્ઞુતા.
1353. Tattha katamā bhojane amattaññutā? Idhekacco appaṭisaṅkhā ayoniso āhāraṃ āhāreti davāya madāya maṇḍanāya vibhūsanāya. Yā tattha asantuṭṭhitā amattaññutā appaṭisaṅkhā bhojane – ayaṃ vuccati bhojane amattaññutā.
૧૩૫૪. તત્થ કતમા ઇન્દ્રિયેસુ ગુત્તદ્વારતા? ઇધેકચ્ચો ચક્ખુના રૂપં દિસ્વા ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ ન અનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં ચક્ખુન્દ્રિયં અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય પટિપજ્જતિ, રક્ખતિ ચક્ખુન્દ્રિયં, ચક્ખુન્દ્રિયે સંવરં આપજ્જતિ. સોતેન સદ્દં સુત્વા…પે॰… ઘાનેન ગન્ધં ઘાયિત્વા…પે॰… જિવ્હાય રસં સાયિત્વા…પે॰… કાયેન ફોટ્ઠબ્બં ફુસિત્વા…પે॰… મનસા ધમ્મં વિઞ્ઞાય ન નિમિત્તગ્ગાહી હોતિ નાનુબ્યઞ્જનગ્ગાહી. યત્વાધિકરણમેનં મનિન્દ્રિયં અસંવુતં વિહરન્તં અભિજ્ઝાદોમનસ્સા પાપકા અકુસલા ધમ્મા અન્વાસ્સવેય્યું, તસ્સ સંવરાય પટિપજ્જતિ, રક્ખતિ મનિન્દ્રિયં, મનિન્દ્રિયે સંવરં આપજ્જતિ. યા ઇમેસં છન્નં ઇન્દ્રિયાનં ગુત્તિ ગોપના આરક્ખો સંવરો – અયં વુચ્ચતિ ઇન્દ્રિયેસુ ગુત્તદ્વારતા.
1354. Tattha katamā indriyesu guttadvāratā? Idhekacco cakkhunā rūpaṃ disvā na nimittaggāhī hoti na anubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ cakkhundriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati cakkhundriyaṃ, cakkhundriye saṃvaraṃ āpajjati. Sotena saddaṃ sutvā…pe… ghānena gandhaṃ ghāyitvā…pe… jivhāya rasaṃ sāyitvā…pe… kāyena phoṭṭhabbaṃ phusitvā…pe… manasā dhammaṃ viññāya na nimittaggāhī hoti nānubyañjanaggāhī. Yatvādhikaraṇamenaṃ manindriyaṃ asaṃvutaṃ viharantaṃ abhijjhādomanassā pāpakā akusalā dhammā anvāssaveyyuṃ, tassa saṃvarāya paṭipajjati, rakkhati manindriyaṃ, manindriye saṃvaraṃ āpajjati. Yā imesaṃ channaṃ indriyānaṃ gutti gopanā ārakkho saṃvaro – ayaṃ vuccati indriyesu guttadvāratā.
૧૩૫૫. તત્થ કતમા ભોજને મત્તઞ્ઞુતા? ઇધેકચ્ચો પટિસઙ્ખા યોનિસો આહારં આહારેતિ – નેવ દવાય ન મદાય ન મણ્ડનાય ન વિભૂસનાય યાવદેવ ઇમસ્સ કાયસ્સ ઠિતિયા યાપનાય વિહિંસૂપરતિયા બ્રહ્મચરિયાનુગ્ગહાય , ઇતિ પુરાણઞ્ચ વેદનં પટિહઙ્ખામિ, નવઞ્ચ વેદનં ન ઉપ્પાદેસ્સામિ, યાત્રા ચ મે ભવિસ્સતિ અનવજ્જતા ચ ફાસુવિહારો ચાતિ. યા તત્થ સન્તુટ્ઠિતા મત્તઞ્ઞુતા પટિસઙ્ખા ભોજને – અયં વુચ્ચતિ ભોજને મત્તઞ્ઞુતા.
1355. Tattha katamā bhojane mattaññutā? Idhekacco paṭisaṅkhā yoniso āhāraṃ āhāreti – neva davāya na madāya na maṇḍanāya na vibhūsanāya yāvadeva imassa kāyassa ṭhitiyā yāpanāya vihiṃsūparatiyā brahmacariyānuggahāya , iti purāṇañca vedanaṃ paṭihaṅkhāmi, navañca vedanaṃ na uppādessāmi, yātrā ca me bhavissati anavajjatā ca phāsuvihāro cāti. Yā tattha santuṭṭhitā mattaññutā paṭisaṅkhā bhojane – ayaṃ vuccati bhojane mattaññutā.
૧૩૫૬. તત્થ કતમં મુટ્ઠસચ્ચં? યા અસતિ અનનુસ્સતિ અપ્પટિસ્સતિ અસતિ અસરણતા અધારણતા પિલાપનતા સમ્મુસનતા – ઇદં વુચ્ચતિ મુટ્ઠસચ્ચં.
1356. Tattha katamaṃ muṭṭhasaccaṃ? Yā asati ananussati appaṭissati asati asaraṇatā adhāraṇatā pilāpanatā sammusanatā – idaṃ vuccati muṭṭhasaccaṃ.
૧૩૫૭. તત્થ કતમં અસમ્પજઞ્ઞં? યં અઞ્ઞાણં અદસ્સનં…પે॰… અવિજ્જાલઙ્ગી મોહો અકુસલમૂલં – ઇદં વુચ્ચતિ અસમ્પજઞ્ઞં.
1357. Tattha katamaṃ asampajaññaṃ? Yaṃ aññāṇaṃ adassanaṃ…pe… avijjālaṅgī moho akusalamūlaṃ – idaṃ vuccati asampajaññaṃ.
૧૩૫૮. તત્થ કતમા સતિ? યા સતિ અનુસ્સતિ પટિસ્સતિ સતિ સરણતા ધારણતા અપિલાપનતા અસમ્મુસનતા સતિ સતિન્દ્રિયં સતિબલં સમ્માસતિ – અયં વુચ્ચતિ સતિ.
1358. Tattha katamā sati? Yā sati anussati paṭissati sati saraṇatā dhāraṇatā apilāpanatā asammusanatā sati satindriyaṃ satibalaṃ sammāsati – ayaṃ vuccati sati.
૧૩૫૯. તત્થ કતમં સમ્પજઞ્ઞં? યા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – ઇદં વુચ્ચતિ સમ્પજઞ્ઞં.
1359. Tattha katamaṃ sampajaññaṃ? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati sampajaññaṃ.
૧૩૬૦. તત્થ કતમં પટિસઙ્ખાનબલં? યા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – ઇદં વુચ્ચતિ પટિસઙ્ખાનબલં.
1360. Tattha katamaṃ paṭisaṅkhānabalaṃ? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – idaṃ vuccati paṭisaṅkhānabalaṃ.
૧૩૬૧. તત્થ કતમં ભાવનાબલં? યા કુસલાનં ધમ્માનં આસેવના ભાવના બહુલીકમ્મં – ઇદં વુચ્ચતિ ભાવનાબલં. સત્તપિ બોજ્ઝઙ્ગા ભાવનાબલં.
1361. Tattha katamaṃ bhāvanābalaṃ? Yā kusalānaṃ dhammānaṃ āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ – idaṃ vuccati bhāvanābalaṃ. Sattapi bojjhaṅgā bhāvanābalaṃ.
૧૩૬૨. તત્થ કતમો સમથો? યા ચિત્તસ્સ ઠિતિ…પે॰… સમ્માસમાધિ – અયં વુચ્ચતિ સમથો.
1362. Tattha katamo samatho? Yā cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhi – ayaṃ vuccati samatho.
૧૩૬૩. તત્થ કતમા વિપસ્સના? યા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ વિપસ્સના.
1363. Tattha katamā vipassanā? Yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati vipassanā.
૧૩૬૪. તત્થ કતમં સમથનિમિત્તં? યા ચિત્તસ્સ ઠિતિ…પે॰… સમ્માસમાધિ – ઇદં વુચ્ચતિ સમથનિમિત્તં.
1364. Tattha katamaṃ samathanimittaṃ? Yā cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhi – idaṃ vuccati samathanimittaṃ.
૧૩૬૫. તત્થ કતમં પગ્ગાહનિમિત્તં? યો ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો…પે॰… સમ્માવાયામો – ઇદં વુચ્ચતિ પગ્ગાહનિમિત્તં.
1365. Tattha katamaṃ paggāhanimittaṃ? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – idaṃ vuccati paggāhanimittaṃ.
૧૩૬૬. તત્થ કતમો પગ્ગાહો? યો ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો…પે॰… સમ્માવાયામો – અયં વુચ્ચતિ પગ્ગાહો.
1366. Tattha katamo paggāho? Yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo – ayaṃ vuccati paggāho.
૧૩૬૭. તત્થ કતમો અવિક્ખેપો? યા ચિત્તસ્સ ઠિતિ…પે॰… સમ્માસમાધિ – અયં વુચ્ચતિ અવિક્ખેપો.
1367. Tattha katamo avikkhepo? Yā cittassa ṭhiti…pe… sammāsamādhi – ayaṃ vuccati avikkhepo.
૧૩૬૮. તત્થ કતમા સીલવિપત્તિ? યો કાયિકો વીતિક્કમો, વાચસિકો વીતિક્કમો , કાયિકવાચસિકો વીતિક્કમો – અયં વુચ્ચતિ સીલવિપત્તિ. સબ્બમ્પિ દુસ્સિલ્યં સીલવિપત્તિ.
1368. Tattha katamā sīlavipatti? Yo kāyiko vītikkamo, vācasiko vītikkamo , kāyikavācasiko vītikkamo – ayaṃ vuccati sīlavipatti. Sabbampi dussilyaṃ sīlavipatti.
૧૩૬૯. તત્થ કતમા દિટ્ઠિવિપત્તિ? નત્થિ દિન્નં, નત્થિ યિટ્ઠં, નત્થિ હુતં, નત્થિ સુકતદુક્કટાનં કમ્માનં ફલં વિપાકો, નત્થિ અયં લોકો, નત્થિ પરો લોકો, નત્થિ માતા, નત્થિ પિતા, નત્થિ સત્તા ઓપપાતિકા, નત્થિ લોકે સમણબ્રાહ્મણા સમ્મગ્ગતા સમ્માપટિપન્ના યે ઇમઞ્ચ લોકં પરઞ્ચ લોકં સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા પવેદેન્તીતિः યા એવરૂપા દિટ્ઠિ દિટ્ઠિગતં…પે॰… વિપરિયાસગ્ગાહો – અયં વુચ્ચતિ દિટ્ઠિવિપત્તિ. સબ્બાપિ મિચ્છાદિટ્ઠિ દિટ્ઠિવિપત્તિ.
1369. Tattha katamā diṭṭhivipatti? Natthi dinnaṃ, natthi yiṭṭhaṃ, natthi hutaṃ, natthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, natthi ayaṃ loko, natthi paro loko, natthi mātā, natthi pitā, natthi sattā opapātikā, natthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentītiः yā evarūpā diṭṭhi diṭṭhigataṃ…pe… vipariyāsaggāho – ayaṃ vuccati diṭṭhivipatti. Sabbāpi micchādiṭṭhi diṭṭhivipatti.
૧૩૭૦. તત્થ કતમા સીલસમ્પદા? યો કાયિકો અવીતિક્કમો, વાચસિકો અવીતિક્કમો, કાયિકવાચસિકો અવીતિક્કમો – અયં વુચ્ચતિ સીલસમ્પદા. સબ્બોપિ સીલસંવરો સીલસમ્પદા.
1370. Tattha katamā sīlasampadā? Yo kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo, kāyikavācasiko avītikkamo – ayaṃ vuccati sīlasampadā. Sabbopi sīlasaṃvaro sīlasampadā.
૧૩૭૧. તત્થ કતમા દિટ્ઠિસમ્પદા? અત્થિ દિન્નં, અત્થિ યિટ્ઠં, અત્થિ હુતં, અત્થિ સુકતદુક્કટાનં કમ્માનં ફલં વિપાકો, અત્થિ અયં લોકો, અત્થિ પરો લોકો, અત્થિ માતા, અત્થિ પિતા, અત્થિ સત્તા ઓપપાતિકા, અત્થિ લોકે સમણબ્રાહ્મણા સમ્મગ્ગતા સમ્માપટિપન્ના યે ઇમઞ્ચ લોકં પરઞ્ચ લોકં સયં અભિઞ્ઞા સચ્છિકત્વા પવેદેન્તીતિः યા એવરૂપા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ – અયં વુચ્ચતિ દિટ્ઠિસમ્પદા. સબ્બાપિ સમ્માદિટ્ઠિ દિટ્ઠિસમ્પદા.
1371. Tattha katamā diṭṭhisampadā? Atthi dinnaṃ, atthi yiṭṭhaṃ, atthi hutaṃ, atthi sukatadukkaṭānaṃ kammānaṃ phalaṃ vipāko, atthi ayaṃ loko, atthi paro loko, atthi mātā, atthi pitā, atthi sattā opapātikā, atthi loke samaṇabrāhmaṇā sammaggatā sammāpaṭipannā ye imañca lokaṃ parañca lokaṃ sayaṃ abhiññā sacchikatvā pavedentītiः yā evarūpā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi – ayaṃ vuccati diṭṭhisampadā. Sabbāpi sammādiṭṭhi diṭṭhisampadā.
૧૩૭૨. તત્થ કતમા સીલવિસુદ્ધિ? યો કાયિકો અવીતિક્કમો, વાચસિકો અવીતિક્કમો, કાયિકવાચસિકો અવીતિક્કમો – અયં વુચ્ચતિ સીલવિસુદ્ધિ. સબ્બોપિ સીલસંવરો સીલવિસુદ્ધિ.
1372. Tattha katamā sīlavisuddhi? Yo kāyiko avītikkamo, vācasiko avītikkamo, kāyikavācasiko avītikkamo – ayaṃ vuccati sīlavisuddhi. Sabbopi sīlasaṃvaro sīlavisuddhi.
૧૩૭૩. તત્થ કતમા દિટ્ઠિવિસુદ્ધિ? કમ્મસ્સકતઞાણં સચ્ચાનુલોમિકઞાણં મગ્ગસમઙ્ગિસ્સ ઞાણં ફલસમઙ્ગિસ્સ ઞાણં.
1373. Tattha katamā diṭṭhivisuddhi? Kammassakatañāṇaṃ saccānulomikañāṇaṃ maggasamaṅgissa ñāṇaṃ phalasamaṅgissa ñāṇaṃ.
૧૩૭૪. દિટ્ઠિવિસુદ્ધિ ખો પનાતિ – યા પઞ્ઞા પજાનના…પે॰… અમોહો ધમ્મવિચયો સમ્માદિટ્ઠિ.
1374. Diṭṭhivisuddhikho panāti – yā paññā pajānanā…pe… amoho dhammavicayo sammādiṭṭhi.
૧૩૭૫. યથાદિટ્ઠિસ્સ ચ પધાનન્તિ – યો ચેતસિકો વીરિયારમ્ભો…પે॰… સમ્માવાયામો.
1375. Yathādiṭṭhissa ca padhānanti – yo cetasiko vīriyārambho…pe… sammāvāyāmo.
૧૩૭૬. સંવેગોતિ – જાતિભયં જરાભયં બ્યાધિભયં મરણભયં. સંવેજનિયં 3 ઠાનન્તિ – જાતિ જરા બ્યાધિ મરણં.
1376. Saṃvegoti – jātibhayaṃ jarābhayaṃ byādhibhayaṃ maraṇabhayaṃ. Saṃvejaniyaṃ 4 ṭhānanti – jāti jarā byādhi maraṇaṃ.
૧૩૭૭. સંવિગ્ગસ્સ ચ યોનિસો પધાનન્તિ – ઇધ ભિક્ખુ અનુપ્પન્નાનં પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં અનુપ્પાદાય છન્દં જનેતિ વાયમતિ વીરિયં આરભતિ ચિત્તં પગ્ગણ્હાતિ પદહતિ, ઉપ્પન્નાનં પાપકાનં અકુસલાનં ધમ્માનં પહાનાય છન્દં જનેતિ વાયમતિ વીરિયં આરભતિ ચિત્તં પગ્ગણ્હાતિ પદહતિ, અનુપ્પન્નાનં કુસલાનં ધમ્માનં ઉપ્પાદાય છન્દં જનેતિ વાયમતિ વીરિયં આરભતિ ચિત્તં પગ્ગણ્હાતિ પદહતિ, ઉપ્પન્નાનં કુસલાનં ધમ્માનં ઠિતિયા અસમ્મોસાય ભિય્યોભાવાય વેપુલ્લાય ભાવનાય પારિપૂરિયા છન્દં જનેતિ વાયમતિ વીરિયં આરભતિ ચિત્તં પગ્ગણ્હાતિ પદહતિ.
1377. Saṃviggassa ca yoniso padhānanti – idha bhikkhu anuppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ anuppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ pāpakānaṃ akusalānaṃ dhammānaṃ pahānāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, anuppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ uppādāya chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati, uppannānaṃ kusalānaṃ dhammānaṃ ṭhitiyā asammosāya bhiyyobhāvāya vepullāya bhāvanāya pāripūriyā chandaṃ janeti vāyamati vīriyaṃ ārabhati cittaṃ paggaṇhāti padahati.
૧૩૭૮. અસન્તુટ્ઠિતા ચ કુસલેસુ ધમ્મેસૂતિ – યા કુસલાનં ધમ્માનં ભાવનાય અસન્તુટ્ઠસ્સ ભિય્યોકમ્યતા.
1378. Asantuṭṭhitā ca kusalesu dhammesūti – yā kusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanāya asantuṭṭhassa bhiyyokamyatā.
૧૩૭૯. અપ્પટિવાનિતા ચ પધાનસ્મિન્તિ – યા કુસલાનં ધમ્માનં ભાવનાય સક્કચ્ચકિરિયતા સાતચ્ચકિરિયતા અટ્ઠિતકિરિયતા અનોલીનવુત્તિતા અનિક્ખિત્તછન્દતા અનિક્ખિત્તધુરતા આસેવના ભાવના બહુલીકમ્મં.
1379. Appaṭivānitā ca padhānasminti – yā kusalānaṃ dhammānaṃ bhāvanāya sakkaccakiriyatā sātaccakiriyatā aṭṭhitakiriyatā anolīnavuttitā anikkhittachandatā anikkhittadhuratā āsevanā bhāvanā bahulīkammaṃ.
૧૩૮૦. વિજ્જાતિ – તિસ્સો વિજ્જા – પુબ્બેનિવાસાનુસ્સતિ ઞાણં વિજ્જા, સત્તાનં ચુતૂપપાતે ઞાણં વિજ્જા, આસવાનં ખયે ઞાણં વિજ્જા.
1380. Vijjāti – tisso vijjā – pubbenivāsānussati ñāṇaṃ vijjā, sattānaṃ cutūpapāte ñāṇaṃ vijjā, āsavānaṃ khaye ñāṇaṃ vijjā.
૧૩૮૧. વિમુત્તીતિ – દ્વે વિમુત્તિયો – ચિત્તસ્સ 5 અધિમુત્તિ, નિબ્બાનઞ્ચ.
1381. Vimuttīti – dve vimuttiyo – cittassa 6 adhimutti, nibbānañca.
૧૩૮૨. ખયે ઞાણન્તિ – મગ્ગસમઙ્ગિસ્સ ઞાણં.
1382. Khaye ñāṇanti – maggasamaṅgissa ñāṇaṃ.
૧૩૮૩. અનુપ્પાદે ઞાણન્તિ – ફલસમઙ્ગિસ્સ ઞાણં.
1383. Anuppāde ñāṇanti – phalasamaṅgissa ñāṇaṃ.
નિક્ખેપકણ્ડં નિટ્ઠિતં.
Nikkhepakaṇḍaṃ niṭṭhitaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / અભિધમ્મપિટક (અટ્ઠકથા) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ધમ્મસઙ્ગણિ-અટ્ઠકથા • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / સુત્તન્તિકદુકનિક્ખેપકથા • Suttantikadukanikkhepakathā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ધમ્મસઙ્ગણી-મૂલટીકા • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / સુત્તન્તિકદુકનિક્ખેપકથાવણ્ણના • Suttantikadukanikkhepakathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / અભિધમ્મપિટક (ટીકા) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ધમ્મસઙ્ગણી-અનુટીકા • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā / સુત્તન્તિકદુકનિક્ખેપકથાવણ્ણના • Suttantikadukanikkhepakathāvaṇṇanā