Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ജാതക-അട്ഠകഥാ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [൩൬൦] ൧൦. സുയോനന്ദീജാതകവണ്ണനാ

    [360] 10. Suyonandījātakavaṇṇanā

    വാതി ഗന്ധോ തിമിരാനന്തി ഇദം സത്ഥാ ജേതവനേ വിഹരന്തോ ഉക്കണ്ഠിതഭിക്ഖും ആരബ്ഭ കഥേസി. തഞ്ഹി സത്ഥാ ‘‘സച്ചം കിര ത്വം ഭിക്ഖു ഉക്കണ്ഠിതോസീ’’തി പുച്ഛിത്വാ ‘‘സച്ച’’ന്തി വുത്തേ ‘‘കിം ദിസ്വാ’’തി വത്വാ ‘‘അലങ്കതമാതുഗാമ’’ന്തി വുത്തേ ‘‘മാതുഗാമോ നാമേസ ഭിക്ഖു ന സക്കാ രക്ഖിതും, പോരാണകപണ്ഡിതാ സുപണ്ണഭവനേ കത്വാ രക്ഖന്താപി രക്ഖിതും നാസക്ഖിംസൂ’’തി വത്വാ തേന യാചിതോ അതീതം ആഹരി.

    Vāti gandho timirānanti idaṃ satthā jetavane viharanto ukkaṇṭhitabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Tañhi satthā ‘‘saccaṃ kira tvaṃ bhikkhu ukkaṇṭhitosī’’ti pucchitvā ‘‘sacca’’nti vutte ‘‘kiṃ disvā’’ti vatvā ‘‘alaṅkatamātugāma’’nti vutte ‘‘mātugāmo nāmesa bhikkhu na sakkā rakkhituṃ, porāṇakapaṇḍitā supaṇṇabhavane katvā rakkhantāpi rakkhituṃ nāsakkhiṃsū’’ti vatvā tena yācito atītaṃ āhari.

    അതീതേ ബാരാണസിയം തമ്ബരാജാ നാമ രജ്ജം കാരേസി. തസ്സ സുയോനന്ദീ നാമ അഗ്ഗമഹേസീ അഹോസി ഉത്തമരൂപധരാ. തദാ ബോധിസത്തോ സുപണ്ണയോനിയം നിബ്ബത്തി, തസ്മിം കാലേ നാഗദീപോ സേദുമദീപോ നാമ അഹോസി. ബോധിസത്തോ തസ്മിം ദീപേ സുപണ്ണഭവനേ വസതി. സോ ബാരാണസിം ഗന്ത്വാ തമ്ബരാജേന സദ്ധിം മാണവകവേസേന ജൂതം കീളതി. തസ്സ രൂപസമ്പത്തിം ദിസ്വാ പരിചാരികാ ‘‘അമ്ഹാകം രഞ്ഞാ സദ്ധിം ഏവരൂപോ നാമ മാണവകോ ജൂതം കീളതീ’’തി സുയോനന്ദിയാ ആരോചേസും. സാ സുത്വാ തം ദട്ഠുകാമാ ഹുത്വാ ഏകദിവസം അലങ്കരിത്വാ ജൂതമണ്ഡലം ആഗന്ത്വാ പരിചാരികാനം അന്തരേ ഠിതാ നം ഓലോകേസി. സോപി ദേവിം ഓലോകേസി. ദ്വേപി അഞ്ഞമഞ്ഞം പടിബദ്ധചിത്താ അഹേസും. സുപണ്ണരാജാ അത്തനോ ആനുഭാവേന നഗരേ വാതം സമുട്ഠാപേസി, ഗേഹപതനഭയേന രാജനിവേസനാ മനുസ്സാ നിക്ഖമിംസു. സോ അത്തനോ ആനുഭാവേന അന്ധകാരം കത്വാ ദേവിം ഗഹേത്വാ ആകാസേന ആഗന്ത്വാ നാഗദീപേ അത്തനോ ഭവനം പാവിസി സുയോനന്ദിയാ ഗതട്ഠാനം ജാനന്താ നാമ നാഹേസും. സോ തായ സദ്ധിം അഭിരമമാനോ ഗന്ത്വാ രഞ്ഞാ സദ്ധിം ജൂതം കീളതി.

    Atīte bārāṇasiyaṃ tambarājā nāma rajjaṃ kāresi. Tassa suyonandī nāma aggamahesī ahosi uttamarūpadharā. Tadā bodhisatto supaṇṇayoniyaṃ nibbatti, tasmiṃ kāle nāgadīpo sedumadīpo nāma ahosi. Bodhisatto tasmiṃ dīpe supaṇṇabhavane vasati. So bārāṇasiṃ gantvā tambarājena saddhiṃ māṇavakavesena jūtaṃ kīḷati. Tassa rūpasampattiṃ disvā paricārikā ‘‘amhākaṃ raññā saddhiṃ evarūpo nāma māṇavako jūtaṃ kīḷatī’’ti suyonandiyā ārocesuṃ. Sā sutvā taṃ daṭṭhukāmā hutvā ekadivasaṃ alaṅkaritvā jūtamaṇḍalaṃ āgantvā paricārikānaṃ antare ṭhitā naṃ olokesi. Sopi deviṃ olokesi. Dvepi aññamaññaṃ paṭibaddhacittā ahesuṃ. Supaṇṇarājā attano ānubhāvena nagare vātaṃ samuṭṭhāpesi, gehapatanabhayena rājanivesanā manussā nikkhamiṃsu. So attano ānubhāvena andhakāraṃ katvā deviṃ gahetvā ākāsena āgantvā nāgadīpe attano bhavanaṃ pāvisi suyonandiyā gataṭṭhānaṃ jānantā nāma nāhesuṃ. So tāya saddhiṃ abhiramamāno gantvā raññā saddhiṃ jūtaṃ kīḷati.

    രഞ്ഞോ പന സഗ്ഗോ നാമ ഗന്ധബ്ബോ അത്ഥി, സോ ദേവിയാ ഗതട്ഠാനം അജാനന്തോ തം ഗന്ധബ്ബം ആമന്തേത്വാ ‘‘ഗച്ഛ, താത, ഗന്ധബ്ബ സബ്ബം ഥലജലപഥം അനുവിചരിത്വാ ദേവിയാ ഗതട്ഠാനം പസ്സാ’’തി ഉയ്യോജേസി. സോ പരിബ്ബയം ഗഹേത്വാ ദ്വാരഗാമതോ പട്ഠായ വിചിനന്തോ കുരുകച്ഛം പാപുണി. തദാ കുരുകച്ഛവാണിജാ നാവായ സുവണ്ണഭൂമിം ഗച്ഛന്തി. സോ തേ ഉപസങ്കമിത്വാ ‘‘അഹം ഗന്ധബ്ബോ നാവായ വേതനം ഖണ്ഡേത്വാ തുമ്ഹാകം ഗന്ധബ്ബം കരിസ്സാമി, മമ്പി നേഥാ’’തി ആഹ. തേ ‘‘സാധൂ’’തി തമ്പി ആരോപേത്വാ നാവം വിസ്സജ്ജേസും. തേ സുഖപയാതായ നാവായ തം പക്കോസിത്വാ ‘‘ഗന്ധബ്ബം നോ കരോഹീ’’തി ആഹംസു. ‘‘അഹം ചേ ഗന്ധബ്ബം കരേയ്യം, മയി പന ഗന്ധബ്ബം കരോന്തേ മച്ഛാ ചലിസ്സന്തി, അഥ വോ നാവോ ഭിജ്ജിസ്സതീ’’തി. ‘‘മനുസ്സമത്തേ ഗന്ധബ്ബം കരോന്തേ മച്ഛാനം ചലനം നാമ നത്ഥി, കരോഹീ’’തി. ‘‘തേന ഹി മാ മയ്ഹം കുജ്ഝിത്ഥാ’’തി വീണം മുച്ഛിത്വാ തന്തിസ്സരേന ഗീതസ്സരം, ഗീതസ്സരേന തന്തിസ്സരം അനതിക്കമിത്വാ ഗന്ധബ്ബം അകാസി. തേന സദ്ദേന സമ്മത്താ ഹുത്വാ മച്ഛാ ചലിംസു.

    Rañño pana saggo nāma gandhabbo atthi, so deviyā gataṭṭhānaṃ ajānanto taṃ gandhabbaṃ āmantetvā ‘‘gaccha, tāta, gandhabba sabbaṃ thalajalapathaṃ anuvicaritvā deviyā gataṭṭhānaṃ passā’’ti uyyojesi. So paribbayaṃ gahetvā dvāragāmato paṭṭhāya vicinanto kurukacchaṃ pāpuṇi. Tadā kurukacchavāṇijā nāvāya suvaṇṇabhūmiṃ gacchanti. So te upasaṅkamitvā ‘‘ahaṃ gandhabbo nāvāya vetanaṃ khaṇḍetvā tumhākaṃ gandhabbaṃ karissāmi, mampi nethā’’ti āha. Te ‘‘sādhū’’ti tampi āropetvā nāvaṃ vissajjesuṃ. Te sukhapayātāya nāvāya taṃ pakkositvā ‘‘gandhabbaṃ no karohī’’ti āhaṃsu. ‘‘Ahaṃ ce gandhabbaṃ kareyyaṃ, mayi pana gandhabbaṃ karonte macchā calissanti, atha vo nāvo bhijjissatī’’ti. ‘‘Manussamatte gandhabbaṃ karonte macchānaṃ calanaṃ nāma natthi, karohī’’ti. ‘‘Tena hi mā mayhaṃ kujjhitthā’’ti vīṇaṃ mucchitvā tantissarena gītassaraṃ, gītassarena tantissaraṃ anatikkamitvā gandhabbaṃ akāsi. Tena saddena sammattā hutvā macchā caliṃsu.

    അഥേകോ മകരോ ഉപ്പതിത്വാ നാവായ പതന്തോ നാവം ഭിന്ദി. സഗ്ഗോ ഫലകേ നിപജ്ജിത്വാ യഥാവാതം ഗച്ഛന്തോ നാഗദീപേ സുപണ്ണഭവനസ്സ നിഗ്രോധരുക്ഖസ്സ സന്തികം പാപുണി. സുയോനന്ദീപി ദേവീ സുപണ്ണരാജസ്സ ജൂതം കീളിതും ഗതകാലേ വിമാനാ ഓതരിത്വാ വേലന്തേ വിചരന്തീ സഗ്ഗം ഗന്ധബ്ബം ദിസ്വാ സഞ്ജാനിത്വാ ‘‘കഥം ആഗതോസീ’’തി പുച്ഛി. സോ സബ്ബം കഥേസി. ‘‘തേന ഹി മാ ഭായീ’’തി തം അസ്സാസേത്വാ ബാഹാഹി പരിഗ്ഗഹേത്വാ വിമാനം ആരോപേത്വാ സയനപിട്ഠേ നിപജ്ജാപേത്വാ സമസ്സത്ഥകാലേ ദിബ്ബഭോജനം ദത്വാ ദിബ്ബഗന്ധോദകേന ന്ഹാപേത്വാ ദിബ്ബവത്ഥേഹി അച്ഛാദേത്വാ ദിബ്ബഗന്ധപുപ്ഫേഹി അലങ്കരിത്വാ പുന ദിബ്ബസയനേ നിപജ്ജാപേസി. ഏവം ദിവസം പരിഗ്ഗഹമാനാ സുപണ്ണരഞ്ഞോ ആഗമനവേലായ പടിച്ഛാദേത്വാ ഗതകാലേ തേന സദ്ധിം കിലേസവസേന അഭിരമി. തതോ മാസദ്ധമാസച്ചയേന ബാരാണസിവാസിനോ വാണിജാ ദാരുദകഗഹണത്ഥായ തസ്മിം ദീപേ നിഗ്രോധരുക്ഖമൂലം സമ്പത്താ. സോ തേഹി സദ്ധിം നാവം അഭിരുയ്ഹ ബാരാണസിം ഗന്ത്വാ രാജാനം ദിസ്വാവ തസ്സ ജൂതകീളനവേലായ വീണം ഗഹേത്വാ രഞ്ഞോ ഗന്ധബ്ബം കരോന്തോ പഠമം ഗാഥമാഹ –

    Atheko makaro uppatitvā nāvāya patanto nāvaṃ bhindi. Saggo phalake nipajjitvā yathāvātaṃ gacchanto nāgadīpe supaṇṇabhavanassa nigrodharukkhassa santikaṃ pāpuṇi. Suyonandīpi devī supaṇṇarājassa jūtaṃ kīḷituṃ gatakāle vimānā otaritvā velante vicarantī saggaṃ gandhabbaṃ disvā sañjānitvā ‘‘kathaṃ āgatosī’’ti pucchi. So sabbaṃ kathesi. ‘‘Tena hi mā bhāyī’’ti taṃ assāsetvā bāhāhi pariggahetvā vimānaṃ āropetvā sayanapiṭṭhe nipajjāpetvā samassatthakāle dibbabhojanaṃ datvā dibbagandhodakena nhāpetvā dibbavatthehi acchādetvā dibbagandhapupphehi alaṅkaritvā puna dibbasayane nipajjāpesi. Evaṃ divasaṃ pariggahamānā supaṇṇarañño āgamanavelāya paṭicchādetvā gatakāle tena saddhiṃ kilesavasena abhirami. Tato māsaddhamāsaccayena bārāṇasivāsino vāṇijā dārudakagahaṇatthāya tasmiṃ dīpe nigrodharukkhamūlaṃ sampattā. So tehi saddhiṃ nāvaṃ abhiruyha bārāṇasiṃ gantvā rājānaṃ disvāva tassa jūtakīḷanavelāya vīṇaṃ gahetvā rañño gandhabbaṃ karonto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ൫൫.

    55.

    ‘‘വാതി ഗന്ധോ തിമിരാനം, കുസമുദ്ദോ ച ഘോസവാ;

    ‘‘Vāti gandho timirānaṃ, kusamuddo ca ghosavā;

    ദൂരേ ഇതോ സുയോനന്ദീ, തമ്ബ കാമാ തുദന്തി മ’’ന്തി.

    Dūre ito suyonandī, tamba kāmā tudanti ma’’nti.

    തത്ഥ തിമിരാനന്തി തിമിരരുക്ഖപുപ്ഫാനം. തം കിര നിഗ്രോധം പരിവാരേത്വാ തിമിരരുക്ഖാ അത്ഥി, തേ സന്ധായേവം വദതി. കുസമുദ്ദോതി ഖുദ്ദകസമുദ്ദോ. ഘോസവാതി മഹാരവോ. തസ്സേവ നിഗ്രോധസ്സ സന്തികേ സമുദ്ദം സന്ധായേവമാഹ. ഇതോതി ഇമമ്ഹാ നഗരാ. തമ്ബാതി രാജാനം ആലപതി. അഥ വാ തമ്ബകാമാതി തമ്ബേന കാമിതകാമാ തമ്ബകാമാ നാമ. തേ മം ഹദയേ വിജ്ഝന്തീതി ദീപേതി.

    Tattha timirānanti timirarukkhapupphānaṃ. Taṃ kira nigrodhaṃ parivāretvā timirarukkhā atthi, te sandhāyevaṃ vadati. Kusamuddoti khuddakasamuddo. Ghosavāti mahāravo. Tasseva nigrodhassa santike samuddaṃ sandhāyevamāha. Itoti imamhā nagarā. Tambāti rājānaṃ ālapati. Atha vā tambakāmāti tambena kāmitakāmā tambakāmā nāma. Te maṃ hadaye vijjhantīti dīpeti.

    തം സുത്വാ സുപണ്ണോ ദുതിയം ഗാഥമാഹ –

    Taṃ sutvā supaṇṇo dutiyaṃ gāthamāha –

    ൫൬.

    56.

    ‘‘കഥം സമുദ്ദമതരി, കഥം അദ്ദക്ഖി സേദുമം;

    ‘‘Kathaṃ samuddamatari, kathaṃ addakkhi sedumaṃ;

    കഥം തസ്സാ ച തുയ്ഹഞ്ച, അഹു സഗ്ഗ സമാഗമോ’’തി.

    Kathaṃ tassā ca tuyhañca, ahu sagga samāgamo’’ti.

    തത്ഥ സേദുമന്തി സേദുമദീപം.

    Tattha sedumanti sedumadīpaṃ.

    തതോ സഗ്ഗോ തിസ്സോ ഗാഥാ അഭാസി –

    Tato saggo tisso gāthā abhāsi –

    ൫൭.

    57.

    ‘‘കുരുകച്ഛാ പയാതാനം, വാണിജാനം ധനേസിനം;

    ‘‘Kurukacchā payātānaṃ, vāṇijānaṃ dhanesinaṃ;

    മകരേഹി അഭിദാ നാവാ, ഫലകേനാഹമപ്ലവിം.

    Makarehi abhidā nāvā, phalakenāhamaplaviṃ.

    ൫൮.

    58.

    ‘‘സാ മം സണ്ഹേന മുദുനാ, നിച്ചം ചന്ദനഗന്ധിനീ;

    ‘‘Sā maṃ saṇhena mudunā, niccaṃ candanagandhinī;

    അങ്ഗേന ഉദ്ധരീ ഭദ്ദാ, മാതാ പുത്തംവ ഓരസം.

    Aṅgena uddharī bhaddā, mātā puttaṃva orasaṃ.

    ൫൯.

    59.

    ‘‘സാ മം അന്നേന പാനേന, വത്ഥേന സയനേന ച;

    ‘‘Sā maṃ annena pānena, vatthena sayanena ca;

    അത്തനാപി ച മന്ദക്ഖീ, ഏവം തമ്ബ വിജാനഹീ’’തി.

    Attanāpi ca mandakkhī, evaṃ tamba vijānahī’’ti.

    തത്ഥ സാ മം സണ്ഹേന മുദുനാതി ഏവം ഫലകേന തീരം ഉത്തിണ്ണം മം സമുദ്ദതീരേ വിചരന്തീ സാ ദിസ്വാ ‘‘മാ ഭായീ’’തി സണ്ഹേന മുദുനാ വചനേന സമസ്സാസേത്വാതി അത്ഥോ. അങ്ഗേനാതി ബാഹുയുഗളം ഇധ ‘‘അങ്ഗേനാ’’തി വുത്തം. ഭദ്ദാതി ദസ്സനീയാ പാസാദികാ. സാ മം അന്നേനാതി സാ മം ഏതേന അന്നാദിനാ സന്തപ്പേസീതി അത്ഥോ. അത്തനാപി ചാതി ന കേവലം അന്നാദീഹേവ, അത്തനാപി മം അഭിരമേന്തീ സന്തപ്പേസീതി ദീപേതി. മന്ദക്ഖീതി മന്ദദസ്സനീ, മുദുനാ ആകാരേന ഓലോകനസീലാതി വുത്തം ഹോതി. ‘‘മത്തക്ഖീ’’തിപി പാഠോ, മദമത്തേഹി വിയ അക്ഖീഹി സമന്നാഗതാതി അത്ഥോ. ഏവം തമ്ബാതി ഏവം തമ്ബരാജ ജാനാഹീതി.

    Tattha sā maṃ saṇhena mudunāti evaṃ phalakena tīraṃ uttiṇṇaṃ maṃ samuddatīre vicarantī sā disvā ‘‘mā bhāyī’’ti saṇhena mudunā vacanena samassāsetvāti attho. Aṅgenāti bāhuyugaḷaṃ idha ‘‘aṅgenā’’ti vuttaṃ. Bhaddāti dassanīyā pāsādikā. Sā maṃ annenāti sā maṃ etena annādinā santappesīti attho. Attanāpi cāti na kevalaṃ annādīheva, attanāpi maṃ abhiramentī santappesīti dīpeti. Mandakkhīti mandadassanī, mudunā ākārena olokanasīlāti vuttaṃ hoti. ‘‘Mattakkhī’’tipi pāṭho, madamattehi viya akkhīhi samannāgatāti attho. Evaṃ tambāti evaṃ tambarāja jānāhīti.

    സുപണ്ണോ ഗന്ധബ്ബസ്സ കഥേന്തസ്സേവ വിപ്പടിസാരീ ഹുത്വാ ‘‘അഹം സുപണ്ണഭവനേ വസന്തോപി രക്ഖിതും നാസക്ഖിം, കിം മേ തായ ദുസ്സീലായാ’’തി തം ആനേത്വാ രഞ്ഞോ പടിദത്വാ പക്കാമി, തതോ പട്ഠായ പുന നാഗച്ഛീതി.

    Supaṇṇo gandhabbassa kathentasseva vippaṭisārī hutvā ‘‘ahaṃ supaṇṇabhavane vasantopi rakkhituṃ nāsakkhiṃ, kiṃ me tāya dussīlāyā’’ti taṃ ānetvā rañño paṭidatvā pakkāmi, tato paṭṭhāya puna nāgacchīti.

    സത്ഥാ ഇമം ധമ്മദേസനം ആഹരിത്വാ സച്ചാനി പകാസേത്വാ ജാതകം സമോധാനേസി, സച്ചപരിയോസാനേ ഉക്കണ്ഠിതഭിക്ഖു സോതാപത്തിഫലേ പതിട്ഠഹി. തദാ രാജാ ആനന്ദോ അഹോസി, സുപണ്ണരാജാ പന അഹമേവ അഹോസിന്തി.

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā rājā ānando ahosi, supaṇṇarājā pana ahameva ahosinti.

    സുയോനന്ദീജാതകവണ്ണനാ ദസമാ.

    Suyonandījātakavaṇṇanā dasamā.

    മണികുണ്ഡലവഗ്ഗോ പഠമോ.

    Maṇikuṇḍalavaggo paṭhamo.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / സുത്തപിടക • Suttapiṭaka / ഖുദ്ദകനികായ • Khuddakanikāya / ജാതകപാളി • Jātakapāḷi / ൩൬൦. സുയോനന്ദീജാതകം • 360. Suyonandījātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact