| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Saṃyuttanikāya (ṭīkā) |
೨. ತಾಲಪುಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā
೩೫೪. ವಾಲೋತಿ ವುಚ್ಚತಿ ತಾಲೋ, ತಸ್ಸ ತಾಲಪುಟಂ ನಾಮ। ಯಥಾ ಆಮಲಕೀಫಲಸಮಾನಕಂ, ಸೋ ಪನ ತಾಲಸದಿಸಮುಖವಣ್ಣತ್ತಾ ತಾಲಪುಟೋತಿ ಏವಂನಾಮಕೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಸ್ಸ ಕಿರಾ’’ತಿಆದಿ। ಅಭಿನೀಹಾರಸಮ್ಪನ್ನೋ ಅನೇಕೇಸು ಕಪ್ಪೇಸು ಸಮ್ಭತಸಾವಕಬೋಧಿಸಮ್ಭಾರೋ। ತಥಾ ಹೇಸ ಅಸೀತಿಯಾ ಮಹಾಸಾವಕೇಸು ಅಬ್ಭನ್ತರೋ ಜಾತೋ। ಸಹಸ್ಸಂ ದೇನ್ತಿ ನಚ್ಚಂ ಪಸ್ಸಿತುಕಾಮಾ। ಸಮಜ್ಜವೇಸನ್ತಿ ನೇಪಚ್ಚವೇಸಂ। ಕೀಳಂ ಕತ್ವಾತಿ ನಚ್ಚಕೀಳಿತಂ ಕೀಳಿತ್ವಾ, ನಚ್ಚಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ।
354. Vāloti vuccati tālo, tassa tālapuṭaṃ nāma. Yathā āmalakīphalasamānakaṃ, so pana tālasadisamukhavaṇṇattā tālapuṭoti evaṃnāmako. Tenāha ‘‘tassa kirā’’tiādi. Abhinīhārasampanno anekesu kappesu sambhatasāvakabodhisambhāro. Tathā hesa asītiyā mahāsāvakesu abbhantaro jāto. Sahassaṃ denti naccaṃ passitukāmā. Samajjavesanti nepaccavesaṃ. Kīḷaṃ katvāti naccakīḷitaṃ kīḷitvā, naccitvāti attho.
ಪುಬ್ಬೇ ತಥಾಪವತ್ತವುತ್ತನ್ತದಸ್ಸನೇ ಸಚ್ಚೇನ, ತಬ್ಬಿಪರಿಯಾಯೇ ಅಲಿಕೇನ। ರಾಗಪಚ್ಚಯಾತಿ ರಾಗುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಕಾರಣಭೂತಾ। ಮುಖತೋ…ಪೇ॰… ದಸ್ಸನಾದಯೋತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಮುಖತೋ ಅಗ್ಗಿಜಾಲನಿಕ್ಖಮದಸ್ಸನಾದಿಕೇ ಸಙ್ಗಣ್ಹಾತಿ। ಅಞ್ಞೇ ಚ…ಪೇ॰… ಅಭಿನಯಾತಿ ಕಾಮಸ್ಸಾದಸಂಯುತ್ತಾನಂ ಸಿಙ್ಗಾರಹಸ್ಸಅಬ್ಭುತರಸಾನಞ್ಚೇವ ‘‘ಅಞ್ಞೇ ಚಾ’’ತಿ ವುತ್ತಸನ್ತಬೀಭಚ್ಛರಸಾನಞ್ಚ ದಸ್ಸನಕಾ ಅಭಿನಯಾ। ದೋಸಪಚ್ಚಯಾತಿ ದೋಸುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಕಾರಣಭೂತಾ। ಹತ್ಥಪಾದಚ್ಛೇದಾದೀತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಾನಂ ರುದ್ದವೀರಭಯಾನಕರಸಾನಂ ದಸ್ಸನಕಾ ಅಭಿನಯಾ। ಮೋಹಪಚ್ಚಯಾತಿ ಮೋಹುಪ್ಪತ್ತಿಯಾ ಕಾರಣಭೂತಾ। ಏವಮಾದಯೋತಿ ಆದಿ-ಸದ್ದೇನ ಸಙ್ಗಹಿತಾನಂ ಕರುಣಾಸನ್ತಭಯಾನಕರಸಾನಂ ದಸ್ಸನಕಾ ಅಭಿನಯಾ। ತೇ ಹಿ ರಸೇ ಸನ್ಧಾಯ ಪಾಳಿಯಂ ‘‘ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ರಜನೀಯಾ, ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ದೋಸನೀಯಾ, ಯೇ ಧಮ್ಮಾ ಮೋಹನೀಯಾ’’ತಿ ಚ ವುತ್ತಂ।
Pubbe tathāpavattavuttantadassane saccena, tabbipariyāye alikena. Rāgapaccayāti rāguppattiyā kāraṇabhūtā. Mukhato…pe… dassanādayoti ādi-saddena mukhato aggijālanikkhamadassanādike saṅgaṇhāti. Aññe ca…pe… abhinayāti kāmassādasaṃyuttānaṃ siṅgārahassaabbhutarasānañceva ‘‘aññe cā’’ti vuttasantabībhaccharasānañca dassanakā abhinayā. Dosapaccayāti dosuppattiyā kāraṇabhūtā. Hatthapādacchedādīti ādi-saddena saṅgahitānaṃ ruddavīrabhayānakarasānaṃ dassanakā abhinayā. Mohapaccayāti mohuppattiyā kāraṇabhūtā. Evamādayoti ādi-saddena saṅgahitānaṃ karuṇāsantabhayānakarasānaṃ dassanakā abhinayā. Te hi rase sandhāya pāḷiyaṃ ‘‘ye dhammā rajanīyā, ye dhammā dosanīyā, ye dhammā mohanīyā’’ti ca vuttaṃ.
ನಟವೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾವ ಪಚ್ಚನ್ತಿ ಕಮ್ಮಸರಿಕ್ಖವಿಪಾಕವಸೇನ। ತಂ ಸನ್ಧಾಯಾತಿ ತಂ ಯಥಾವುತ್ತಂ ನಿರಯೇ ಪಚ್ಚನಂ ಸನ್ಧಾಯ। ಏತಂ ‘‘ಪಹಾಸೋ ನಾಮ ನಿರಯೋ, ತತ್ಥ ಉಪಪಜ್ಜತೀ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಯಥಾ ಲೋಕೇ ಅತ್ಥವಿಸೇಸವಸೇನ ಸಕಮ್ಮಕಾನಿಪಿ ಪದಾನಿ ಅಕಮ್ಮಕಾನಿ ಭವನ್ತಿ ‘‘ವಿಮುಚ್ಚತಿ ಪುರಿಸೋ’’ತಿ, ಏವಂ ಇಧ ಅತ್ಥವಿಸೇಸವಸೇನ ಅಕಮ್ಮಕಂ ಸಕಮ್ಮಕಂ ಕತ್ವಾ ವುತ್ತಂ – ‘‘ನಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಏತಂ ರೋದಾಮೀ’’ತಿ। ಕೋ ಪನ ಸೋ ಅತ್ಥವಿಸೇಸೋ? ಅಸಹನಂ ಅಕ್ಖಮನಂ, ತಸ್ಮಾ ನ ರೋದಾಮಿ ನ ಸಹಾಮಿ, ನ ಅಕ್ಖಮಾಮೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ರೋದನಕಾರಣಞ್ಹಿ ಅಸಹನ್ತೋ ತೇನ ಅಭಿಭೂತೋ ರೋದತಿ। ತಮೇವಸ್ಸ ಸಕಮ್ಮಕಭಾವಸ್ಸ ಕಾರಣಭೂತಂ ಅತ್ಥವಿಸೇಸಂ ‘‘ನ ಅಸ್ಸುವಿಮೋಚನಮತ್ತೇನಾ’’ತಿ ವುತ್ತಂ। ಮತಂ ವಾ, ಅಮ್ಮ, ರೋದನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥಾಪಿ ಮತಂ ರೋದನ್ತಿ, ತಸ್ಸ ಮರಣಂ ನ ಸಹನ್ತಿ, ನಕ್ಖಮನ್ತೀತಿ ಪಾಕಟೋಯಮತ್ಥೋತಿ।
Naṭavesaṃgahetvāva paccanti kammasarikkhavipākavasena. Taṃ sandhāyāti taṃ yathāvuttaṃ niraye paccanaṃ sandhāya. Etaṃ ‘‘pahāso nāma nirayo, tattha upapajjatī’’ti vuttaṃ. Yathā loke atthavisesavasena sakammakānipi padāni akammakāni bhavanti ‘‘vimuccati puriso’’ti, evaṃ idha atthavisesavasena akammakaṃ sakammakaṃ katvā vuttaṃ – ‘‘nāhaṃ, bhante, etaṃ rodāmī’’ti. Ko pana so atthaviseso? Asahanaṃ akkhamanaṃ, tasmā na rodāmi na sahāmi, na akkhamāmīti attho. Rodanakāraṇañhi asahanto tena abhibhūto rodati. Tamevassa sakammakabhāvassa kāraṇabhūtaṃ atthavisesaṃ ‘‘na assuvimocanamattenā’’ti vuttaṃ. Mataṃ vā, amma, rodantīti etthāpi mataṃ rodanti, tassa maraṇaṃ na sahanti, nakkhamantīti pākaṭoyamatthoti.
ತಾಲಪುಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Tālapuṭasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ • Saṃyuttanikāya / ೨. ತಾಲಪುಟಸುತ್ತಂ • 2. Tālapuṭasuttaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಸಂಯುತ್ತನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Saṃyuttanikāya (aṭṭhakathā) / ೨. ತಾಲಪುಟಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 2. Tālapuṭasuttavaṇṇanā
