Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / થેરગાથાપાળિ • Theragāthāpāḷi

    ૧૯. પઞ્ઞાસનિપાતો

    19. Paññāsanipāto

    ૧. તાલપુટત્થેરગાથા

    1. Tālapuṭattheragāthā

    ૧૦૯૪.

    1094.

    ‘‘કદા નુહં પબ્બતકન્દરાસુ, એકાકિયો અદ્દુતિયો વિહસ્સં;

    ‘‘Kadā nuhaṃ pabbatakandarāsu, ekākiyo addutiyo vihassaṃ;

    અનિચ્ચતો સબ્બભવં વિપસ્સં, તં મે ઇદં તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Aniccato sabbabhavaṃ vipassaṃ, taṃ me idaṃ taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૦૯૫.

    1095.

    ‘‘કદા નુહં ભિન્નપટન્ધરો મુનિ, કાસાવવત્થો અમમો નિરાસો;

    ‘‘Kadā nuhaṃ bhinnapaṭandharo muni, kāsāvavattho amamo nirāso;

    રાગઞ્ચ દોસઞ્ચ તથેવ મોહં, હન્ત્વા સુખી પવનગતો વિહસ્સં.

    Rāgañca dosañca tatheva mohaṃ, hantvā sukhī pavanagato vihassaṃ.

    ૧૦૯૬.

    1096.

    ‘‘કદા અનિચ્ચં વધરોગનીળં, કાયં ઇમં મચ્ચુજરાયુપદ્દુતં;

    ‘‘Kadā aniccaṃ vadharoganīḷaṃ, kāyaṃ imaṃ maccujarāyupaddutaṃ;

    વિપસ્સમાનો વીતભયો વિહસ્સં, એકો વને તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Vipassamāno vītabhayo vihassaṃ, eko vane taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૦૯૭.

    1097.

    ‘‘કદા નુહં ભયજનનિં દુખાવહં, તણ્હાલતં બહુવિધાનુવત્તનિં;

    ‘‘Kadā nuhaṃ bhayajananiṃ dukhāvahaṃ, taṇhālataṃ bahuvidhānuvattaniṃ;

    પઞ્ઞામયં તિખિણમસિં ગહેત્વા, છેત્વા વસે તમ્પિ કદા ભવિસ્સતિ.

    Paññāmayaṃ tikhiṇamasiṃ gahetvā, chetvā vase tampi kadā bhavissati.

    ૧૦૯૮.

    1098.

    ‘‘કદા નુ પઞ્ઞામયમુગ્ગતેજં, સત્થં ઇસીનં સહસાદિયિત્વા;

    ‘‘Kadā nu paññāmayamuggatejaṃ, satthaṃ isīnaṃ sahasādiyitvā;

    મારં સસેનં સહસા ભઞ્જિસ્સં, સીહાસને તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Māraṃ sasenaṃ sahasā bhañjissaṃ, sīhāsane taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૦૯૯.

    1099.

    ‘‘કદા નુહં સબ્ભિ સમાગમેસુ, દિટ્ઠો ભવે ધમ્મગરૂહિ તાદિભિ;

    ‘‘Kadā nuhaṃ sabbhi samāgamesu, diṭṭho bhave dhammagarūhi tādibhi;

    યાથાવદસ્સીહિ જિતિન્દ્રિયેહિ, પધાનિયો તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Yāthāvadassīhi jitindriyehi, padhāniyo taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૧૦૦.

    1100.

    ‘‘કદા નુ મં તન્દિ ખુદા પિપાસા, વાતાતપા કીટસરીસપા વા;

    ‘‘Kadā nu maṃ tandi khudā pipāsā, vātātapā kīṭasarīsapā vā;

    ન બાધયિસ્સન્તિ ન તં ગિરિબ્બજે, અત્થત્થિયં તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Na bādhayissanti na taṃ giribbaje, atthatthiyaṃ taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૧૦૧.

    1101.

    ‘‘કદા નુ ખો યં વિદિતં મહેસિના, ચત્તારિ સચ્ચાનિ સુદુદ્દસાનિ;

    ‘‘Kadā nu kho yaṃ viditaṃ mahesinā, cattāri saccāni sududdasāni;

    સમાહિતત્તો સતિમા અગચ્છં, પઞ્ઞાય તં તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Samāhitatto satimā agacchaṃ, paññāya taṃ taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૧૦૨.

    1102.

    ‘‘કદા નુ રૂપે અમિતે ચ સદ્દે, ગન્ધે રસે ફુસિતબ્બે ચ ધમ્મે;

    ‘‘Kadā nu rūpe amite ca sadde, gandhe rase phusitabbe ca dhamme;

    આદિત્તતોહં સમથેહિ યુત્તો, પઞ્ઞાય દચ્છં તદિદં કદા મે.

    Ādittatohaṃ samathehi yutto, paññāya dacchaṃ tadidaṃ kadā me.

    ૧૧૦૩.

    1103.

    ‘‘કદા નુહં દુબ્બચનેન વુત્તો, તતોનિમિત્તં વિમનો ન હેસ્સં;

    ‘‘Kadā nuhaṃ dubbacanena vutto, tatonimittaṃ vimano na hessaṃ;

    અથો પસત્થોપિ તતોનિમિત્તં, તુટ્ઠો ન હેસ્સં તદિદં કદા મે.

    Atho pasatthopi tatonimittaṃ, tuṭṭho na hessaṃ tadidaṃ kadā me.

    ૧૧૦૪.

    1104.

    ‘‘કદા નુ કટ્ઠે ચ તિણે લતા ચ, ખન્ધે ઇમેહં અમિતે ચ ધમ્મે;

    ‘‘Kadā nu kaṭṭhe ca tiṇe latā ca, khandhe imehaṃ amite ca dhamme;

    અજ્ઝત્તિકાનેવ ચ બાહિરાનિ ચ, સમં તુલેય્યં તદિદં કદા મે.

    Ajjhattikāneva ca bāhirāni ca, samaṃ tuleyyaṃ tadidaṃ kadā me.

    ૧૧૦૫.

    1105.

    ‘‘કદા નુ મં પાવુસકાલમેઘો, નવેન તોયેન સચીવરં વને;

    ‘‘Kadā nu maṃ pāvusakālamegho, navena toyena sacīvaraṃ vane;

    ઇસિપ્પયાતમ્હિ પથે વજન્તં, ઓવસ્સતે તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Isippayātamhi pathe vajantaṃ, ovassate taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૧૦૬.

    1106.

    ‘‘કદા મયૂરસ્સ સિખણ્ડિનો વને, દિજસ્સ સુત્વા ગિરિગબ્ભરે રુતં;

    ‘‘Kadā mayūrassa sikhaṇḍino vane, dijassa sutvā girigabbhare rutaṃ;

    પચ્ચુટ્ઠહિત્વા અમતસ્સ પત્તિયા, સંચિન્તયે તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Paccuṭṭhahitvā amatassa pattiyā, saṃcintaye taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૧૦૭.

    1107.

    ‘‘કદા નુ ગઙ્ગં યમુનં સરસ્સતિં, પાતાલખિત્તં વળવામુખઞ્ચ 1;

    ‘‘Kadā nu gaṅgaṃ yamunaṃ sarassatiṃ, pātālakhittaṃ vaḷavāmukhañca 2;

    અસજ્જમાનો પતરેય્યમિદ્ધિયા, વિભિંસનં તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Asajjamāno patareyyamiddhiyā, vibhiṃsanaṃ taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૧૦૮.

    1108.

    ‘‘કદા નુ નાગોવ અસઙ્ગચારી, પદાલયે કામગુણેસુ છન્દં;

    ‘‘Kadā nu nāgova asaṅgacārī, padālaye kāmaguṇesu chandaṃ;

    નિબ્બજ્જયં સબ્બસુભં નિમિત્તં, ઝાને યુતો તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Nibbajjayaṃ sabbasubhaṃ nimittaṃ, jhāne yuto taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૧૦૯.

    1109.

    ‘‘કદા ઇણટ્ટોવ દલિદ્દકો 3 નિધિં, આરાધયિત્વા ધનિકેહિ પીળિતો;

    ‘‘Kadā iṇaṭṭova daliddako 4 nidhiṃ, ārādhayitvā dhanikehi pīḷito;

    તુટ્ઠો ભવિસ્સં અધિગમ્મ સાસનં, મહેસિનો તં નુ કદા ભવિસ્સતિ.

    Tuṭṭho bhavissaṃ adhigamma sāsanaṃ, mahesino taṃ nu kadā bhavissati.

    ૧૧૧૦.

    1110.

    ‘‘બહૂનિ વસ્સાનિ તયામ્હિ યાચિતો, ‘અગારવાસેન અલં નુ તે ઇદં’;

    ‘‘Bahūni vassāni tayāmhi yācito, ‘agāravāsena alaṃ nu te idaṃ’;

    તં દાનિ મં પબ્બજિતં સમાનં, કિંકારણા ચિત્ત તુવં ન યુઞ્જસિ.

    Taṃ dāni maṃ pabbajitaṃ samānaṃ, kiṃkāraṇā citta tuvaṃ na yuñjasi.

    ૧૧૧૧.

    1111.

    ‘‘નનુ અહં ચિત્ત તયામ્હિ યાચિતો, ‘ગિરિબ્બજે ચિત્રછદા વિહઙ્ગમા’;

    ‘‘Nanu ahaṃ citta tayāmhi yācito, ‘giribbaje citrachadā vihaṅgamā’;

    મહિન્દઘોસત્થનિતાભિગજ્જિનો, તે તં રમેસ્સન્તિ વનમ્હિ ઝાયિનં.

    Mahindaghosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.

    ૧૧૧૨.

    1112.

    ‘‘કુલમ્હિ મિત્તે ચ પિયે ચ ઞાતકે, ખિડ્ડારતિં કામગુણઞ્ચ લોકે;

    ‘‘Kulamhi mitte ca piye ca ñātake, khiḍḍāratiṃ kāmaguṇañca loke;

    સબ્બં પહાય ઇમમજ્ઝુપાગતો, અથોપિ ત્વં ચિત્ત ન મય્હ તુસ્સસિ.

    Sabbaṃ pahāya imamajjhupāgato, athopi tvaṃ citta na mayha tussasi.

    ૧૧૧૩.

    1113.

    ‘‘મમેવ એતં ન હિ ત્વં પરેસં, સન્નાહકાલે પરિદેવિતેન કિં;

    ‘‘Mameva etaṃ na hi tvaṃ paresaṃ, sannāhakāle paridevitena kiṃ;

    સબ્બં ઇદં ચલમિતિ પેક્ખમાનો, અભિનિક્ખમિં અમતપદં જિગીસં.

    Sabbaṃ idaṃ calamiti pekkhamāno, abhinikkhamiṃ amatapadaṃ jigīsaṃ.

    ૧૧૧૪.

    1114.

    ‘‘સુયુત્તવાદી દ્વિપદાનમુત્તમો, મહાભિસક્કો નરદમ્મસારથિ 5;

    ‘‘Suyuttavādī dvipadānamuttamo, mahābhisakko naradammasārathi 6;

    ‘ચિત્તં ચલં મક્કટસન્નિભં ઇતિ, અવીતરાગેન સુદુન્નિવારયં’.

    ‘Cittaṃ calaṃ makkaṭasannibhaṃ iti, avītarāgena sudunnivārayaṃ’.

    ૧૧૧૫.

    1115.

    ‘‘કામા હિ ચિત્રા મધુરા મનોરમા, અવિદ્દસૂ યત્થ સિતા પુથુજ્જના;

    ‘‘Kāmā hi citrā madhurā manoramā, aviddasū yattha sitā puthujjanā;

    તે દુક્ખમિચ્છન્તિ પુનબ્ભવેસિનો, ચિત્તેન નીતા નિરયે નિરાકતા.

    Te dukkhamicchanti punabbhavesino, cittena nītā niraye nirākatā.

    ૧૧૧૬.

    1116.

    ‘‘‘મયૂરકોઞ્ચાભિરુતમ્હિ કાનને, દીપીહિ બ્યગ્ઘેહિ પુરક્ખતો વસં;

    ‘‘‘Mayūrakoñcābhirutamhi kānane, dīpīhi byagghehi purakkhato vasaṃ;

    કાયે અપેક્ખં જહ મા વિરાધય’, ઇતિસ્સુ મં ચિત્ત પુરે નિયુઞ્જસિ.

    Kāye apekkhaṃ jaha mā virādhaya’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.

    ૧૧૧૭.

    1117.

    ‘‘‘ભાવેહિ ઝાનાનિ ચ ઇન્દ્રિયાનિ ચ, બલાનિ બોજ્ઝઙ્ગસમાધિભાવના;

    ‘‘‘Bhāvehi jhānāni ca indriyāni ca, balāni bojjhaṅgasamādhibhāvanā;

    તિસ્સો ચ વિજ્જા ફુસ બુદ્ધસાસને’, ઇતિસ્સુ મં ચિત્ત પુરે નિયુઞ્જસિ.

    Tisso ca vijjā phusa buddhasāsane’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.

    ૧૧૧૮.

    1118.

    ‘‘‘ભાવેહિ મગ્ગં અમતસ્સ પત્તિયા, નિય્યાનિકં સબ્બદુખક્ખયોગધં;

    ‘‘‘Bhāvehi maggaṃ amatassa pattiyā, niyyānikaṃ sabbadukhakkhayogadhaṃ;

    અટ્ઠઙ્ગિકં સબ્બકિલેસસોધનં’, ઇતિસ્સુ મં ચિત્ત પુરે નિયુઞ્જસિ.

    Aṭṭhaṅgikaṃ sabbakilesasodhanaṃ’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.

    ૧૧૧૯.

    1119.

    ‘‘‘દુક્ખન્તિ ખન્ધે પટિપસ્સ યોનિસો, યતો ચ દુક્ખં સમુદેતિ તં જહ;

    ‘‘‘Dukkhanti khandhe paṭipassa yoniso, yato ca dukkhaṃ samudeti taṃ jaha;

    ઇધેવ દુક્ખસ્સ કરોહિ અન્તં’, ઇતિસ્સુ મં ચિત્ત પુરે નિયુઞ્જસિ.

    Idheva dukkhassa karohi antaṃ’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.

    ૧૧૨૦.

    1120.

    ‘‘‘અનિચ્ચં દુક્ખન્તિ વિપસ્સ યોનિસો, સુઞ્ઞં અનત્તાતિ અઘં વધન્તિ ચ;

    ‘‘‘Aniccaṃ dukkhanti vipassa yoniso, suññaṃ anattāti aghaṃ vadhanti ca;

    મનોવિચારે ઉપરુન્ધ ચેતસો’, ઇતિસ્સુ મં ચિત્ત પુરે નિયુઞ્જસિ.

    Manovicāre uparundha cetaso’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.

    ૧૧૨૧.

    1121.

    ‘‘‘મુણ્ડો વિરૂપો અભિસાપમાગતો, કપાલહત્થોવ કુલેસુ ભિક્ખસુ;

    ‘‘‘Muṇḍo virūpo abhisāpamāgato, kapālahatthova kulesu bhikkhasu;

    યુઞ્જસ્સુ સત્થુવચને મહેસિનો’, ઇતિસ્સુ મં ચિત્ત પુરે નિયુઞ્જસિ.

    Yuñjassu satthuvacane mahesino’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.

    ૧૧૨૨.

    1122.

    ‘‘‘સુસંવુતત્તો વિસિખન્તરે ચરં, કુલેસુ કામેસુ અસઙ્ગમાનસો;

    ‘‘‘Susaṃvutatto visikhantare caraṃ, kulesu kāmesu asaṅgamānaso;

    ચન્દો યથા દોસિનપુણ્ણમાસિયા’, ઇતિસ્સુ મં ચિત્ત પુરે નિયુઞ્જસિ.

    Cando yathā dosinapuṇṇamāsiyā’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.

    ૧૧૨૩.

    1123.

    ‘‘‘આરઞ્ઞિકો હોહિ ચ પિણ્ડપાતિકો, સોસાનિકો હોહિ ચ પંસુકૂલિકો;

    ‘‘‘Āraññiko hohi ca piṇḍapātiko, sosāniko hohi ca paṃsukūliko;

    નેસજ્જિકો હોહિ સદા ધુતે રતો’, ઇતિસ્સુ મં ચિત્ત પુરે નિયુઞ્જસિ.

    Nesajjiko hohi sadā dhute rato’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.

    ૧૧૨૪.

    1124.

    ‘‘રોપેત્વ રુક્ખાનિ યથા ફલેસી, મૂલે તરું છેત્તુ તમેવ ઇચ્છસિ;

    ‘‘Ropetva rukkhāni yathā phalesī, mūle taruṃ chettu tameva icchasi;

    તથૂપમં ચિત્તમિદં કરોસિ, યં મં અનિચ્ચમ્હિ ચલે નિયુઞ્જસિ.

    Tathūpamaṃ cittamidaṃ karosi, yaṃ maṃ aniccamhi cale niyuñjasi.

    ૧૧૨૫.

    1125.

    ‘‘અરૂપ દૂરઙ્ગમ એકચારિ, ન તે કરિસ્સં વચનં ઇદાનિહં;

    ‘‘Arūpa dūraṅgama ekacāri, na te karissaṃ vacanaṃ idānihaṃ;

    દુક્ખા હિ કામા કટુકા મહબ્ભયા, નિબ્બાનમેવાભિમનો ચરિસ્સં.

    Dukkhā hi kāmā kaṭukā mahabbhayā, nibbānamevābhimano carissaṃ.

    ૧૧૨૬.

    1126.

    ‘‘નાહં અલક્ખ્યા અહિરિક્કતાય વા, ન ચિત્તહેતૂ ન ચ દૂરકન્તના;

    ‘‘Nāhaṃ alakkhyā ahirikkatāya vā, na cittahetū na ca dūrakantanā;

    આજીવહેતૂ ચ અહં ન નિક્ખમિં, કતો ચ તે ચિત્ત પટિસ્સવો મયા.

    Ājīvahetū ca ahaṃ na nikkhamiṃ, kato ca te citta paṭissavo mayā.

    ૧૧૨૭.

    1127.

    ‘‘‘અપ્પિચ્છતા સપ્પુરિસેહિ વણ્ણિતા, મક્ખપ્પહાનં વૂપસમો દુખસ્સ’;

    ‘‘‘Appicchatā sappurisehi vaṇṇitā, makkhappahānaṃ vūpasamo dukhassa’;

    ઇતિસ્સુ મં ચિત્ત તદા નિયુઞ્જસિ, ઇદાનિ ત્વં ગચ્છસિ પુબ્બચિણ્ણં.

    Itissu maṃ citta tadā niyuñjasi, idāni tvaṃ gacchasi pubbaciṇṇaṃ.

    ૧૧૨૮.

    1128.

    ‘‘તણ્હા અવિજ્જા ચ પિયાપિયઞ્ચ, સુભાનિ રૂપાનિ સુખા ચ વેદના;

    ‘‘Taṇhā avijjā ca piyāpiyañca, subhāni rūpāni sukhā ca vedanā;

    મનાપિયા કામગુણા ચ વન્તા, વન્તે અહં આવમિતું ન ઉસ્સહે.

    Manāpiyā kāmaguṇā ca vantā, vante ahaṃ āvamituṃ na ussahe.

    ૧૧૨૯.

    1129.

    ‘‘સબ્બત્થ તે ચિત્ત વચો કતં મયા, બહૂસુ જાતીસુ ન મેસિ કોપિતો;

    ‘‘Sabbattha te citta vaco kataṃ mayā, bahūsu jātīsu na mesi kopito;

    અજ્ઝત્તસમ્ભવો કતઞ્ઞુતાય તે, દુક્ખે ચિરં સંસરિતં તયા કતે.

    Ajjhattasambhavo kataññutāya te, dukkhe ciraṃ saṃsaritaṃ tayā kate.

    ૧૧૩૦.

    1130.

    ‘‘ત્વઞ્ઞેવ નો ચિત્ત કરોસિ બ્રાહ્મણો 7, ત્વં ખત્તિયો રાજદસી 8 કરોસિ;

    ‘‘Tvaññeva no citta karosi brāhmaṇo 9, tvaṃ khattiyo rājadasī 10 karosi;

    વેસ્સા ચ સુદ્દા ચ ભવામ એકદા, દેવત્તનં વાપિ તવેવ વાહસા.

    Vessā ca suddā ca bhavāma ekadā, devattanaṃ vāpi taveva vāhasā.

    ૧૧૩૧.

    1131.

    ‘‘તવેવ હેતૂ અસુરા ભવામસે, ત્વંમૂલકં નેરયિકા ભવામસે;

    ‘‘Taveva hetū asurā bhavāmase, tvaṃmūlakaṃ nerayikā bhavāmase;

    અથો તિરચ્છાનગતાપિ એકદા, પેતત્તનં વાપિ તવેવ વાહસા.

    Atho tiracchānagatāpi ekadā, petattanaṃ vāpi taveva vāhasā.

    ૧૧૩૨.

    1132.

    ‘‘નનુ દુબ્ભિસ્સસિ મં પુનપ્પુનં, મુહું મુહું ચારણિકંવ દસ્સયં;

    ‘‘Nanu dubbhissasi maṃ punappunaṃ, muhuṃ muhuṃ cāraṇikaṃva dassayaṃ;

    ઉમ્મત્તકેનેવ મયા પલોભસિ, કિઞ્ચાપિ તે ચિત્ત વિરાધિતં મયા.

    Ummattakeneva mayā palobhasi, kiñcāpi te citta virādhitaṃ mayā.

    ૧૧૩૩.

    1133.

    ‘‘ઇદં પુરે ચિત્તમચારિ ચારિકં, યેનિચ્છકં યત્થકામં યથાસુખં;

    ‘‘Idaṃ pure cittamacāri cārikaṃ, yenicchakaṃ yatthakāmaṃ yathāsukhaṃ;

    તદજ્જહં નિગ્ગહેસ્સામિ યોનિસો, હત્થિપ્પભિન્નં વિય અઙ્કુસગ્ગહો.

    Tadajjahaṃ niggahessāmi yoniso, hatthippabhinnaṃ viya aṅkusaggaho.

    ૧૧૩૪.

    1134.

    ‘‘સત્થા ચ મે લોકમિમં અધિટ્ઠહિ,અનિચ્ચતો અદ્ધુવતો અસારતો;

    ‘‘Satthā ca me lokamimaṃ adhiṭṭhahi,aniccato addhuvato asārato;

    પક્ખન્દ મં ચિત્ત જિનસ્સ સાસને, તારેહિ ઓઘા મહતા સુદુત્તરા.

    Pakkhanda maṃ citta jinassa sāsane, tārehi oghā mahatā suduttarā.

    ૧૧૩૫.

    1135.

    ‘‘ન તે ઇદં ચિત્ત યથા પુરાણકં, નાહં અલં તુય્હ વસે નિવત્તિતું 11;

    ‘‘Na te idaṃ citta yathā purāṇakaṃ, nāhaṃ alaṃ tuyha vase nivattituṃ 12;

    મહેસિનો પબ્બજિતોમ્હિ સાસને, ન માદિસા હોન્તિ વિનાસધારિનો.

    Mahesino pabbajitomhi sāsane, na mādisā honti vināsadhārino.

    ૧૧૩૬.

    1136.

    ‘‘નગા સમુદ્દા સરિતા વસુન્ધરા, દિસા ચતસ્સો વિદિસા અધો દિવા;

    ‘‘Nagā samuddā saritā vasundharā, disā catasso vidisā adho divā;

    સબ્બે અનિચ્ચા તિભવા ઉપદ્દુતા, કુહિં ગતો ચિત્ત સુખં રમિસ્સસિ.

    Sabbe aniccā tibhavā upaddutā, kuhiṃ gato citta sukhaṃ ramissasi.

    ૧૧૩૭.

    1137.

    ‘‘ધિતિપ્પરં કિં મમ ચિત્ત કાહિસિ, ન તે અલં ચિત્ત વસાનુવત્તકો;

    ‘‘Dhitipparaṃ kiṃ mama citta kāhisi, na te alaṃ citta vasānuvattako;

    ન જાતુ ભસ્તં ઉભતોમુખં છુપે, ધિરત્થુ પૂરં નવ સોતસન્દનિં.

    Na jātu bhastaṃ ubhatomukhaṃ chupe, dhiratthu pūraṃ nava sotasandaniṃ.

    ૧૧૩૮.

    1138.

    ‘‘વરાહએણેય્યવિગાળ્હસેવિતે, પબ્ભારકુટ્ટે પકતેવ સુન્દરે;

    ‘‘Varāhaeṇeyyavigāḷhasevite, pabbhārakuṭṭe pakateva sundare;

    નવમ્બુના પાવુસસિત્થકાનને, તહિં ગુહાગેહગતો રમિસ્સસિ.

    Navambunā pāvusasitthakānane, tahiṃ guhāgehagato ramissasi.

    ૧૧૩૯.

    1139.

    ‘‘સુનીલગીવા સુસિખા સુપેખુના, સુચિત્તપત્તચ્છદના વિહઙ્ગમા;

    ‘‘Sunīlagīvā susikhā supekhunā, sucittapattacchadanā vihaṅgamā;

    સુમઞ્જુઘોસત્થનિતાભિગજ્જિનો, તે તં રમેસ્સન્તિ વનમ્હિ ઝાયિનં.

    Sumañjughosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.

    ૧૧૪૦.

    1140.

    ‘‘વુટ્ઠમ્હિ દેવે ચતુરઙ્ગુલે તિણે, સંપુપ્ફિતે મેઘનિભમ્હિ કાનને;

    ‘‘Vuṭṭhamhi deve caturaṅgule tiṇe, saṃpupphite meghanibhamhi kānane;

    નગન્તરે વિટપિસમો સયિસ્સં, તં મે મુદૂ હેહિતિ તૂલસન્નિભં.

    Nagantare viṭapisamo sayissaṃ, taṃ me mudū hehiti tūlasannibhaṃ.

    ૧૧૪૧.

    1141.

    ‘‘તથા તુ કસ્સામિ યથાપિ ઇસ્સરો, યં લબ્ભતિ તેનપિ હોતુ મે અલં;

    ‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;

    ન તાહં કસ્સામિ યથા અતન્દિતો, બિળારભસ્તંવ યથા સુમદ્દિતં.

    Na tāhaṃ kassāmi yathā atandito, biḷārabhastaṃva yathā sumadditaṃ.

    ૧૧૪૨.

    1142.

    ‘‘તથા તુ કસ્સામિ યથાપિ ઇસ્સરો, યં લબ્ભતિ તેનપિ હોતુ મે અલં;

    ‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;

    વીરિયેન તં મય્હ વસાનયિસ્સં, ગજંવ મત્તં કુસલઙ્કુસગ્ગહો.

    Vīriyena taṃ mayha vasānayissaṃ, gajaṃva mattaṃ kusalaṅkusaggaho.

    ૧૧૪૩.

    1143.

    ‘‘તયા સુદન્તેન અવટ્ઠિતેન હિ, હયેન યોગ્ગાચરિયોવ ઉજ્જુના;

    ‘‘Tayā sudantena avaṭṭhitena hi, hayena yoggācariyova ujjunā;

    પહોમિ મગ્ગં પટિપજ્જિતું સિવં, ચિત્તાનુરક્ખીહિ સદા નિસેવિતં.

    Pahomi maggaṃ paṭipajjituṃ sivaṃ, cittānurakkhīhi sadā nisevitaṃ.

    ૧૧૪૪.

    1144.

    ‘‘આરમ્મણે તં બલસા નિબન્ધિસં, નાગંવ થમ્ભમ્હિ દળ્હાય રજ્જુયા;

    ‘‘Ārammaṇe taṃ balasā nibandhisaṃ, nāgaṃva thambhamhi daḷhāya rajjuyā;

    તં મે સુગુત્તં સતિયા સુભાવિતં, અનિસ્સિતં સબ્બભવેસુ હેહિસિ.

    Taṃ me suguttaṃ satiyā subhāvitaṃ, anissitaṃ sabbabhavesu hehisi.

    ૧૧૪૫.

    1145.

    ‘‘પઞ્ઞાય છેત્વા વિપથાનુસારિનં, યોગેન નિગ્ગય્હ પથે નિવેસિય;

    ‘‘Paññāya chetvā vipathānusārinaṃ, yogena niggayha pathe nivesiya;

    દિસ્વા સમુદયં વિભવઞ્ચ સમ્ભવં, દાયાદકો હેહિસિ અગ્ગવાદિનો.

    Disvā samudayaṃ vibhavañca sambhavaṃ, dāyādako hehisi aggavādino.

    ૧૧૪૬.

    1146.

    ‘‘ચતુબ્બિપલ્લાસવસં અધિટ્ઠિતં, ગામણ્ડલંવ પરિનેસિ ચિત્ત મં;

    ‘‘Catubbipallāsavasaṃ adhiṭṭhitaṃ, gāmaṇḍalaṃva parinesi citta maṃ;

    નનુ 13 સંયોજનબન્ધનચ્છિદં, સંસેવસે કારુણિકં મહામુનિં.

    Nanu 14 saṃyojanabandhanacchidaṃ, saṃsevase kāruṇikaṃ mahāmuniṃ.

    ૧૧૪૭.

    1147.

    ‘‘મિગો યથા સેરિ સુચિત્તકાનને, રમ્મં ગિરિં પાવુસઅબ્ભમાલિનિં 15;

    ‘‘Migo yathā seri sucittakānane, rammaṃ giriṃ pāvusaabbhamāliniṃ 16;

    અનાકુલે તત્થ નગે રમિસ્સં 17, અસંસયં ચિત્ત પરા ભવિસ્સસિ.

    Anākule tattha nage ramissaṃ 18, asaṃsayaṃ citta parā bhavissasi.

    ૧૧૪૮.

    1148.

    ‘‘યે તુય્હ છન્દેન વસેન વત્તિનો, નરા ચ નારી ચ અનુભોન્તિ યં સુખં;

    ‘‘Ye tuyha chandena vasena vattino, narā ca nārī ca anubhonti yaṃ sukhaṃ;

    અવિદ્દસૂ મારવસાનુવત્તિનો, ભવાભિનન્દી તવ ચિત્ત સાવકા’’તિ.

    Aviddasū māravasānuvattino, bhavābhinandī tava citta sāvakā’’ti.

    … તાલપુટો થેરો….

    … Tālapuṭo thero….

    પઞ્ઞાસનિપાતો નિટ્ઠિતો.

    Paññāsanipāto niṭṭhito.

    તત્રુદ્દાનં –

    Tatruddānaṃ –

    પઞ્ઞાસમ્હિ નિપાતમ્હિ, એકો તાલપુટો સુચિ;

    Paññāsamhi nipātamhi, eko tālapuṭo suci;

    ગાથાયો તત્થ પઞ્ઞાસ, પુન પઞ્ચ ચ ઉત્તરીતિ.

    Gāthāyo tattha paññāsa, puna pañca ca uttarīti.







    Footnotes:
    1. બલવામુખઞ્ચ (ક॰)
    2. balavāmukhañca (ka.)
    3. દળિદ્દકો (સી॰)
    4. daḷiddako (sī.)
    5. સારથી (સી॰)
    6. sārathī (sī.)
    7. બ્રાહ્મણે (સી॰), બ્રાહ્મણં (?) ભાવલોપ-તપ્પધાનતા ગહેતબ્બા
    8. રાજદિસી (સ્યા॰ ક॰)
    9. brāhmaṇe (sī.), brāhmaṇaṃ (?) bhāvalopa-tappadhānatā gahetabbā
    10. rājadisī (syā. ka.)
    11. વસેન વત્તિતું (?)
    12. vasena vattituṃ (?)
    13. નૂન (સી॰)
    14. nūna (sī.)
    15. માલિં (?)
    16. māliṃ (?)
    17. રમિસ્સસિ (સ્યા॰ ક॰)
    18. ramissasi (syā. ka.)



    Related texts:



    અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ખુદ્દકનિકાય (અટ્ઠકથા) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / થેરગાથા-અટ્ઠકથા • Theragāthā-aṭṭhakathā / ૧. તાલપુટત્થેરગાથાવણ્ણના • 1. Tālapuṭattheragāthāvaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact