Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ထေရဂာထာပာဠိ • Theragāthāpāḷi |
၁၉. ပညာသနိပာတော
19. Paññāsanipāto
၁. တာလပုဋတ္ထေရဂာထာ
1. Tālapuṭattheragāthā
၁၀၉၄.
1094.
‘‘ကဒာ နုဟံ ပဗ္ဗတကန္ဒရာသု၊ ဧကာကိယော အဒ္ဒုတိယော ဝိဟသ္သံ။
‘‘Kadā nuhaṃ pabbatakandarāsu, ekākiyo addutiyo vihassaṃ;
အနိစ္စတော သဗ္ဗဘဝံ ဝိပသ္သံ၊ တံ မေ ဣဒံ တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Aniccato sabbabhavaṃ vipassaṃ, taṃ me idaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
၁၀၉၅.
1095.
‘‘ကဒာ နုဟံ ဘိန္နပဋန္ဓရော မုနိ၊ ကာသာဝဝတ္ထော အမမော နိရာသော။
‘‘Kadā nuhaṃ bhinnapaṭandharo muni, kāsāvavattho amamo nirāso;
ရာဂဉ္စ ဒောသဉ္စ တထေဝ မောဟံ၊ ဟန္တ္ဝာ သုခီ ပဝနဂတော ဝိဟသ္သံ။
Rāgañca dosañca tatheva mohaṃ, hantvā sukhī pavanagato vihassaṃ.
၁၀၉၆.
1096.
‘‘ကဒာ အနိစ္စံ ဝဓရောဂနီဠံ၊ ကာယံ ဣမံ မစ္စုဇရာယုပဒ္ဒုတံ။
‘‘Kadā aniccaṃ vadharoganīḷaṃ, kāyaṃ imaṃ maccujarāyupaddutaṃ;
ဝိပသ္သမာနော ဝီတဘယော ဝိဟသ္သံ၊ ဧကော ဝနေ တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Vipassamāno vītabhayo vihassaṃ, eko vane taṃ nu kadā bhavissati.
၁၀၉၇.
1097.
‘‘ကဒာ နုဟံ ဘယဇနနိံ ဒုခာဝဟံ၊ တဏ္ဟာလတံ ဗဟုဝိဓာနုဝတ္တနိံ။
‘‘Kadā nuhaṃ bhayajananiṃ dukhāvahaṃ, taṇhālataṃ bahuvidhānuvattaniṃ;
ပညာမယံ တိခိဏမသိံ ဂဟေတ္ဝာ၊ ဆေတ္ဝာ ဝသေ တမ္ပိ ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Paññāmayaṃ tikhiṇamasiṃ gahetvā, chetvā vase tampi kadā bhavissati.
၁၀၉၈.
1098.
‘‘ကဒာ နု ပညာမယမုဂ္ဂတေဇံ၊ သတ္ထံ ဣသီနံ သဟသာဒိယိတ္ဝာ။
‘‘Kadā nu paññāmayamuggatejaṃ, satthaṃ isīnaṃ sahasādiyitvā;
မာရံ သသေနံ သဟသာ ဘဉ္ဇိသ္သံ၊ သီဟာသနေ တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Māraṃ sasenaṃ sahasā bhañjissaṃ, sīhāsane taṃ nu kadā bhavissati.
၁၀၉၉.
1099.
‘‘ကဒာ နုဟံ သဗ္ဘိ သမာဂမေသု၊ ဒိဋ္ဌော ဘဝေ ဓမ္မဂရူဟိ တာဒိဘိ။
‘‘Kadā nuhaṃ sabbhi samāgamesu, diṭṭho bhave dhammagarūhi tādibhi;
ယာထာဝဒသ္သီဟိ ဇိတိန္ဒ္ရိယေဟိ၊ ပဓာနိယော တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Yāthāvadassīhi jitindriyehi, padhāniyo taṃ nu kadā bhavissati.
၁၁၀၀.
1100.
‘‘ကဒာ နု မံ တန္ဒိ ခုဒာ ပိပာသာ၊ ဝာတာတပာ ကီဋသရီသပာ ဝာ။
‘‘Kadā nu maṃ tandi khudā pipāsā, vātātapā kīṭasarīsapā vā;
န ဗာဓယိသ္သန္တိ န တံ ဂိရိဗ္ဗဇေ၊ အတ္ထတ္ထိယံ တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Na bādhayissanti na taṃ giribbaje, atthatthiyaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
၁၁၀၁.
1101.
‘‘ကဒာ နု ခော ယံ ဝိဒိတံ မဟေသိနာ၊ စတ္တာရိ သစ္စာနိ သုဒုဒ္ဒသာနိ။
‘‘Kadā nu kho yaṃ viditaṃ mahesinā, cattāri saccāni sududdasāni;
သမာဟိတတ္တော သတိမာ အဂစ္ဆံ၊ ပညာယ တံ တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Samāhitatto satimā agacchaṃ, paññāya taṃ taṃ nu kadā bhavissati.
၁၁၀၂.
1102.
‘‘ကဒာ နု ရူပေ အမိတေ စ သဒ္ဒေ၊ ဂန္ဓေ ရသေ ဖုသိတဗ္ဗေ စ ဓမ္မေ။
‘‘Kadā nu rūpe amite ca sadde, gandhe rase phusitabbe ca dhamme;
အာဒိတ္တတောဟံ သမထေဟိ ယုတ္တော၊ ပညာယ ဒစ္ဆံ တဒိဒံ ကဒာ မေ။
Ādittatohaṃ samathehi yutto, paññāya dacchaṃ tadidaṃ kadā me.
၁၁၀၃.
1103.
‘‘ကဒာ နုဟံ ဒုဗ္ဗစနေန ဝုတ္တော၊ တတောနိမိတ္တံ ဝိမနော န ဟေသ္သံ။
‘‘Kadā nuhaṃ dubbacanena vutto, tatonimittaṃ vimano na hessaṃ;
အထော ပသတ္ထောပိ တတောနိမိတ္တံ၊ တုဋ္ဌော န ဟေသ္သံ တဒိဒံ ကဒာ မေ။
Atho pasatthopi tatonimittaṃ, tuṭṭho na hessaṃ tadidaṃ kadā me.
၁၁၀၄.
1104.
‘‘ကဒာ နု ကဋ္ဌေ စ တိဏေ လတာ စ၊ ခန္ဓေ ဣမေဟံ အမိတေ စ ဓမ္မေ။
‘‘Kadā nu kaṭṭhe ca tiṇe latā ca, khandhe imehaṃ amite ca dhamme;
အဇ္ဈတ္တိကာနေဝ စ ဗာဟိရာနိ စ၊ သမံ တုလေယ္ယံ တဒိဒံ ကဒာ မေ။
Ajjhattikāneva ca bāhirāni ca, samaṃ tuleyyaṃ tadidaṃ kadā me.
၁၁၀၅.
1105.
‘‘ကဒာ နု မံ ပာဝုသကာလမေဃော၊ နဝေန တောယေန သစီဝရံ ဝနေ။
‘‘Kadā nu maṃ pāvusakālamegho, navena toyena sacīvaraṃ vane;
ဣသိပ္ပယာတမ္ဟိ ပထေ ဝဇန္တံ၊ ဩဝသ္သတေ တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Isippayātamhi pathe vajantaṃ, ovassate taṃ nu kadā bhavissati.
၁၁၀၆.
1106.
‘‘ကဒာ မယူရသ္သ သိခဏ္ဍိနော ဝနေ၊ ဒိဇသ္သ သုတ္ဝာ ဂိရိဂဗ္ဘရေ ရုတံ။
‘‘Kadā mayūrassa sikhaṇḍino vane, dijassa sutvā girigabbhare rutaṃ;
ပစ္စုဋ္ဌဟိတ္ဝာ အမတသ္သ ပတ္တိယာ၊ သံစိန္တယေ တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Paccuṭṭhahitvā amatassa pattiyā, saṃcintaye taṃ nu kadā bhavissati.
၁၁၀၇.
1107.
‘‘ကဒာ နု ဂင္ဂံ ယမုနံ သရသ္သတိံ၊ ပာတာလခိတ္တံ ဝဠဝာမုခဉ္စ 1။
‘‘Kadā nu gaṅgaṃ yamunaṃ sarassatiṃ, pātālakhittaṃ vaḷavāmukhañca 2;
အသဇ္ဇမာနော ပတရေယ္ယမိဒ္ဓိယာ၊ ဝိဘိံသနံ တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Asajjamāno patareyyamiddhiyā, vibhiṃsanaṃ taṃ nu kadā bhavissati.
၁၁၀၈.
1108.
‘‘ကဒာ နု နာဂောဝ အသင္ဂစာရီ၊ ပဒာလယေ ကာမဂုဏေသု ဆန္ဒံ။
‘‘Kadā nu nāgova asaṅgacārī, padālaye kāmaguṇesu chandaṃ;
နိဗ္ဗဇ္ဇယံ သဗ္ဗသုဘံ နိမိတ္တံ၊ ဈာနေ ယုတော တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Nibbajjayaṃ sabbasubhaṃ nimittaṃ, jhāne yuto taṃ nu kadā bhavissati.
၁၁၀၉.
1109.
‘‘ကဒာ ဣဏဋ္ဋောဝ ဒလိဒ္ဒကော 3 နိဓိံ၊ အာရာဓယိတ္ဝာ ဓနိကေဟိ ပီဠိတော။
‘‘Kadā iṇaṭṭova daliddako 4 nidhiṃ, ārādhayitvā dhanikehi pīḷito;
တုဋ္ဌော ဘဝိသ္သံ အဓိဂမ္မ သာသနံ၊ မဟေသိနော တံ နု ကဒာ ဘဝိသ္သတိ။
Tuṭṭho bhavissaṃ adhigamma sāsanaṃ, mahesino taṃ nu kadā bhavissati.
၁၁၁၀.
1110.
‘‘ဗဟူနိ ဝသ္သာနိ တယာမ္ဟိ ယာစိတော၊ ‘အဂာရဝာသေန အလံ နု တေ ဣဒံ’။
‘‘Bahūni vassāni tayāmhi yācito, ‘agāravāsena alaṃ nu te idaṃ’;
တံ ဒာနိ မံ ပဗ္ဗဇိတံ သမာနံ၊ ကိံကာရဏာ စိတ္တ တုဝံ န ယုဉ္ဇသိ။
Taṃ dāni maṃ pabbajitaṃ samānaṃ, kiṃkāraṇā citta tuvaṃ na yuñjasi.
၁၁၁၁.
1111.
‘‘နနု အဟံ စိတ္တ တယာမ္ဟိ ယာစိတော၊ ‘ဂိရိဗ္ဗဇေ စိတ္ရဆဒာ ဝိဟင္ဂမာ’။
‘‘Nanu ahaṃ citta tayāmhi yācito, ‘giribbaje citrachadā vihaṅgamā’;
မဟိန္ဒဃောသတ္ထနိတာဘိဂဇ္ဇိနော၊ တေ တံ ရမေသ္သန္တိ ဝနမ္ဟိ ဈာယိနံ။
Mahindaghosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.
၁၁၁၂.
1112.
‘‘ကုလမ္ဟိ မိတ္တေ စ ပိယေ စ ဉာတကေ၊ ခိဍ္ဍာရတိံ ကာမဂုဏဉ္စ လောကေ။
‘‘Kulamhi mitte ca piye ca ñātake, khiḍḍāratiṃ kāmaguṇañca loke;
သဗ္ဗံ ပဟာယ ဣမမဇ္ဈုပာဂတော၊ အထောပိ တ္ဝံ စိတ္တ န မယ္ဟ တုသ္သသိ။
Sabbaṃ pahāya imamajjhupāgato, athopi tvaṃ citta na mayha tussasi.
၁၁၁၃.
1113.
‘‘မမေဝ ဧတံ န ဟိ တ္ဝံ ပရေသံ၊ သန္နာဟကာလေ ပရိဒေဝိတေန ကိံ။
‘‘Mameva etaṃ na hi tvaṃ paresaṃ, sannāhakāle paridevitena kiṃ;
သဗ္ဗံ ဣဒံ စလမိတိ ပေက္ခမာနော၊ အဘိနိက္ခမိံ အမတပဒံ ဇိဂီသံ။
Sabbaṃ idaṃ calamiti pekkhamāno, abhinikkhamiṃ amatapadaṃ jigīsaṃ.
၁၁၁၄.
1114.
‘‘သုယုတ္တဝာဒီ ဒ္ဝိပဒာနမုတ္တမော၊ မဟာဘိသက္ကော နရဒမ္မသာရထိ 5။
‘‘Suyuttavādī dvipadānamuttamo, mahābhisakko naradammasārathi 6;
‘စိတ္တံ စလံ မက္ကဋသန္နိဘံ ဣတိ၊ အဝီတရာဂေန သုဒုန္နိဝာရယံ’။
‘Cittaṃ calaṃ makkaṭasannibhaṃ iti, avītarāgena sudunnivārayaṃ’.
၁၁၁၅.
1115.
‘‘ကာမာ ဟိ စိတ္ရာ မဓုရာ မနောရမာ၊ အဝိဒ္ဒသူ ယတ္ထ သိတာ ပုထုဇ္ဇနာ။
‘‘Kāmā hi citrā madhurā manoramā, aviddasū yattha sitā puthujjanā;
တေ ဒုက္ခမိစ္ဆန္တိ ပုနဗ္ဘဝေသိနော၊ စိတ္တေန နီတာ နိရယေ နိရာကတာ။
Te dukkhamicchanti punabbhavesino, cittena nītā niraye nirākatā.
၁၁၁၆.
1116.
‘‘‘မယူရကောဉ္စာဘိရုတမ္ဟိ ကာနနေ၊ ဒီပီဟိ ဗ္ယဂ္ဃေဟိ ပုရက္ခတော ဝသံ။
‘‘‘Mayūrakoñcābhirutamhi kānane, dīpīhi byagghehi purakkhato vasaṃ;
ကာယေ အပေက္ခံ ဇဟ မာ ဝိရာဓယ’၊ ဣတိသ္သု မံ စိတ္တ ပုရေ နိယုဉ္ဇသိ။
Kāye apekkhaṃ jaha mā virādhaya’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
၁၁၁၇.
1117.
‘‘‘ဘာဝေဟိ ဈာနာနိ စ ဣန္ဒ္ရိယာနိ စ၊ ဗလာနိ ဗောဇ္ဈင္ဂသမာဓိဘာဝနာ။
‘‘‘Bhāvehi jhānāni ca indriyāni ca, balāni bojjhaṅgasamādhibhāvanā;
တိသ္သော စ ဝိဇ္ဇာ ဖုသ ဗုဒ္ဓသာသနေ’၊ ဣတိသ္သု မံ စိတ္တ ပုရေ နိယုဉ္ဇသိ။
Tisso ca vijjā phusa buddhasāsane’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
၁၁၁၈.
1118.
‘‘‘ဘာဝေဟိ မဂ္ဂံ အမတသ္သ ပတ္တိယာ၊ နိယ္ယာနိကံ သဗ္ဗဒုခက္ခယောဂဓံ။
‘‘‘Bhāvehi maggaṃ amatassa pattiyā, niyyānikaṃ sabbadukhakkhayogadhaṃ;
အဋ္ဌင္ဂိကံ သဗ္ဗကိလေသသောဓနံ’၊ ဣတိသ္သု မံ စိတ္တ ပုရေ နိယုဉ္ဇသိ။
Aṭṭhaṅgikaṃ sabbakilesasodhanaṃ’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
၁၁၁၉.
1119.
‘‘‘ဒုက္ခန္တိ ခန္ဓေ ပဋိပသ္သ ယောနိသော၊ ယတော စ ဒုက္ခံ သမုဒေတိ တံ ဇဟ။
‘‘‘Dukkhanti khandhe paṭipassa yoniso, yato ca dukkhaṃ samudeti taṃ jaha;
ဣဓေဝ ဒုက္ခသ္သ ကရောဟိ အန္တံ’၊ ဣတိသ္သု မံ စိတ္တ ပုရေ နိယုဉ္ဇသိ။
Idheva dukkhassa karohi antaṃ’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
၁၁၂၀.
1120.
‘‘‘အနိစ္စံ ဒုက္ခန္တိ ဝိပသ္သ ယောနိသော၊ သုညံ အနတ္တာတိ အဃံ ဝဓန္တိ စ။
‘‘‘Aniccaṃ dukkhanti vipassa yoniso, suññaṃ anattāti aghaṃ vadhanti ca;
မနောဝိစာရေ ဥပရုန္ဓ စေတသော’၊ ဣတိသ္သု မံ စိတ္တ ပုရေ နိယုဉ္ဇသိ။
Manovicāre uparundha cetaso’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
၁၁၂၁.
1121.
‘‘‘မုဏ္ဍော ဝိရူပော အဘိသာပမာဂတော၊ ကပာလဟတ္ထောဝ ကုလေသု ဘိက္ခသု။
‘‘‘Muṇḍo virūpo abhisāpamāgato, kapālahatthova kulesu bhikkhasu;
ယုဉ္ဇသ္သု သတ္ထုဝစနေ မဟေသိနော’၊ ဣတိသ္သု မံ စိတ္တ ပုရေ နိယုဉ္ဇသိ။
Yuñjassu satthuvacane mahesino’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
၁၁၂၂.
1122.
‘‘‘သုသံဝုတတ္တော ဝိသိခန္တရေ စရံ၊ ကုလေသု ကာမေသု အသင္ဂမာနသော။
‘‘‘Susaṃvutatto visikhantare caraṃ, kulesu kāmesu asaṅgamānaso;
စန္ဒော ယထာ ဒောသိနပုဏ္ဏမာသိယာ’၊ ဣတိသ္သု မံ စိတ္တ ပုရေ နိယုဉ္ဇသိ။
Cando yathā dosinapuṇṇamāsiyā’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
၁၁၂၃.
1123.
‘‘‘အာရညိကော ဟောဟိ စ ပိဏ္ဍပာတိကော၊ သောသာနိကော ဟောဟိ စ ပံသုကူလိကော။
‘‘‘Āraññiko hohi ca piṇḍapātiko, sosāniko hohi ca paṃsukūliko;
နေသဇ္ဇိကော ဟောဟိ သဒာ ဓုတေ ရတော’၊ ဣတိသ္သု မံ စိတ္တ ပုရေ နိယုဉ္ဇသိ။
Nesajjiko hohi sadā dhute rato’, itissu maṃ citta pure niyuñjasi.
၁၁၂၄.
1124.
‘‘ရောပေတ္ဝ ရုက္ခာနိ ယထာ ဖလေသီ၊ မူလေ တရုံ ဆေတ္တု တမေဝ ဣစ္ဆသိ။
‘‘Ropetva rukkhāni yathā phalesī, mūle taruṃ chettu tameva icchasi;
တထူပမံ စိတ္တမိဒံ ကရောသိ၊ ယံ မံ အနိစ္စမ္ဟိ စလေ နိယုဉ္ဇသိ။
Tathūpamaṃ cittamidaṃ karosi, yaṃ maṃ aniccamhi cale niyuñjasi.
၁၁၂၅.
1125.
‘‘အရူပ ဒူရင္ဂမ ဧကစာရိ၊ န တေ ကရိသ္သံ ဝစနံ ဣဒာနိဟံ။
‘‘Arūpa dūraṅgama ekacāri, na te karissaṃ vacanaṃ idānihaṃ;
ဒုက္ခာ ဟိ ကာမာ ကဋုကာ မဟဗ္ဘယာ၊ နိဗ္ဗာနမေဝာဘိမနော စရိသ္သံ။
Dukkhā hi kāmā kaṭukā mahabbhayā, nibbānamevābhimano carissaṃ.
၁၁၂၆.
1126.
‘‘နာဟံ အလက္ခ္ယာ အဟိရိက္ကတာယ ဝာ၊ န စိတ္တဟေတူ န စ ဒူရကန္တနာ။
‘‘Nāhaṃ alakkhyā ahirikkatāya vā, na cittahetū na ca dūrakantanā;
အာဇီဝဟေတူ စ အဟံ န နိက္ခမိံ၊ ကတော စ တေ စိတ္တ ပဋိသ္သဝော မယာ။
Ājīvahetū ca ahaṃ na nikkhamiṃ, kato ca te citta paṭissavo mayā.
၁၁၂၇.
1127.
‘‘‘အပ္ပိစ္ဆတာ သပ္ပုရိသေဟိ ဝဏ္ဏိတာ၊ မက္ခပ္ပဟာနံ ဝူပသမော ဒုခသ္သ’။
‘‘‘Appicchatā sappurisehi vaṇṇitā, makkhappahānaṃ vūpasamo dukhassa’;
ဣတိသ္သု မံ စိတ္တ တဒာ နိယုဉ္ဇသိ၊ ဣဒာနိ တ္ဝံ ဂစ္ဆသိ ပုဗ္ဗစိဏ္ဏံ။
Itissu maṃ citta tadā niyuñjasi, idāni tvaṃ gacchasi pubbaciṇṇaṃ.
၁၁၂၈.
1128.
‘‘တဏ္ဟာ အဝိဇ္ဇာ စ ပိယာပိယဉ္စ၊ သုဘာနိ ရူပာနိ သုခာ စ ဝေဒနာ။
‘‘Taṇhā avijjā ca piyāpiyañca, subhāni rūpāni sukhā ca vedanā;
မနာပိယာ ကာမဂုဏာ စ ဝန္တာ၊ ဝန္တေ အဟံ အာဝမိတုံ န ဥသ္သဟေ။
Manāpiyā kāmaguṇā ca vantā, vante ahaṃ āvamituṃ na ussahe.
၁၁၂၉.
1129.
‘‘သဗ္ဗတ္ထ တေ စိတ္တ ဝစော ကတံ မယာ၊ ဗဟူသု ဇာတီသု န မေသိ ကောပိတော။
‘‘Sabbattha te citta vaco kataṃ mayā, bahūsu jātīsu na mesi kopito;
အဇ္ဈတ္တသမ္ဘဝော ကတညုတာယ တေ၊ ဒုက္ခေ စိရံ သံသရိတံ တယာ ကတေ။
Ajjhattasambhavo kataññutāya te, dukkhe ciraṃ saṃsaritaṃ tayā kate.
၁၁၃၀.
1130.
ဝေသ္သာ စ သုဒ္ဒာ စ ဘဝာမ ဧကဒာ၊ ဒေဝတ္တနံ ဝာပိ တဝေဝ ဝာဟသာ။
Vessā ca suddā ca bhavāma ekadā, devattanaṃ vāpi taveva vāhasā.
၁၁၃၁.
1131.
‘‘တဝေဝ ဟေတူ အသုရာ ဘဝာမသေ၊ တ္ဝံမူလကံ နေရယိကာ ဘဝာမသေ။
‘‘Taveva hetū asurā bhavāmase, tvaṃmūlakaṃ nerayikā bhavāmase;
အထော တိရစ္ဆာနဂတာပိ ဧကဒာ၊ ပေတတ္တနံ ဝာပိ တဝေဝ ဝာဟသာ။
Atho tiracchānagatāpi ekadā, petattanaṃ vāpi taveva vāhasā.
၁၁၃၂.
1132.
‘‘နနု ဒုဗ္ဘိသ္သသိ မံ ပုနပ္ပုနံ၊ မုဟုံ မုဟုံ စာရဏိကံဝ ဒသ္သယံ။
‘‘Nanu dubbhissasi maṃ punappunaṃ, muhuṃ muhuṃ cāraṇikaṃva dassayaṃ;
ဥမ္မတ္တကေနေဝ မယာ ပလောဘသိ၊ ကိဉ္စာပိ တေ စိတ္တ ဝိရာဓိတံ မယာ။
Ummattakeneva mayā palobhasi, kiñcāpi te citta virādhitaṃ mayā.
၁၁၃၃.
1133.
‘‘ဣဒံ ပုရေ စိတ္တမစာရိ စာရိကံ၊ ယေနိစ္ဆကံ ယတ္ထကာမံ ယထာသုခံ။
‘‘Idaṃ pure cittamacāri cārikaṃ, yenicchakaṃ yatthakāmaṃ yathāsukhaṃ;
တဒဇ္ဇဟံ နိဂ္ဂဟေသ္သာမိ ယောနိသော၊ ဟတ္ထိပ္ပဘိန္နံ ဝိယ အင္ကုသဂ္ဂဟော။
Tadajjahaṃ niggahessāmi yoniso, hatthippabhinnaṃ viya aṅkusaggaho.
၁၁၃၄.
1134.
‘‘သတ္ထာ စ မေ လောကမိမံ အဓိဋ္ဌဟိ၊အနိစ္စတော အဒ္ဓုဝတော အသာရတော။
‘‘Satthā ca me lokamimaṃ adhiṭṭhahi,aniccato addhuvato asārato;
ပက္ခန္ဒ မံ စိတ္တ ဇိနသ္သ သာသနေ၊ တာရေဟိ ဩဃာ မဟတာ သုဒုတ္တရာ။
Pakkhanda maṃ citta jinassa sāsane, tārehi oghā mahatā suduttarā.
၁၁၃၅.
1135.
‘‘န တေ ဣဒံ စိတ္တ ယထာ ပုရာဏကံ၊ နာဟံ အလံ တုယ္ဟ ဝသေ နိဝတ္တိတုံ 11။
‘‘Na te idaṃ citta yathā purāṇakaṃ, nāhaṃ alaṃ tuyha vase nivattituṃ 12;
မဟေသိနော ပဗ္ဗဇိတောမ္ဟိ သာသနေ၊ န မာဒိသာ ဟောန္တိ ဝိနာသဓာရိနော။
Mahesino pabbajitomhi sāsane, na mādisā honti vināsadhārino.
၁၁၃၆.
1136.
‘‘နဂာ သမုဒ္ဒာ သရိတာ ဝသုန္ဓရာ၊ ဒိသာ စတသ္သော ဝိဒိသာ အဓော ဒိဝာ။
‘‘Nagā samuddā saritā vasundharā, disā catasso vidisā adho divā;
သဗ္ဗေ အနိစ္စာ တိဘဝာ ဥပဒ္ဒုတာ၊ ကုဟိံ ဂတော စိတ္တ သုခံ ရမိသ္သသိ။
Sabbe aniccā tibhavā upaddutā, kuhiṃ gato citta sukhaṃ ramissasi.
၁၁၃၇.
1137.
‘‘ဓိတိပ္ပရံ ကိံ မမ စိတ္တ ကာဟိသိ၊ န တေ အလံ စိတ္တ ဝသာနုဝတ္တကော။
‘‘Dhitipparaṃ kiṃ mama citta kāhisi, na te alaṃ citta vasānuvattako;
န ဇာတု ဘသ္တံ ဥဘတောမုခံ ဆုပေ၊ ဓိရတ္ထု ပူရံ နဝ သောတသန္ဒနိံ။
Na jātu bhastaṃ ubhatomukhaṃ chupe, dhiratthu pūraṃ nava sotasandaniṃ.
၁၁၃၈.
1138.
‘‘ဝရာဟဧဏေယ္ယဝိဂာဠ္ဟသေဝိတေ၊ ပဗ္ဘာရကုဋ္ဋေ ပကတေဝ သုန္ဒရေ။
‘‘Varāhaeṇeyyavigāḷhasevite, pabbhārakuṭṭe pakateva sundare;
နဝမ္ဗုနာ ပာဝုသသိတ္ထကာနနေ၊ တဟိံ ဂုဟာဂေဟဂတော ရမိသ္သသိ။
Navambunā pāvusasitthakānane, tahiṃ guhāgehagato ramissasi.
၁၁၃၉.
1139.
‘‘သုနီလဂီဝာ သုသိခာ သုပေခုနာ၊ သုစိတ္တပတ္တစ္ဆဒနာ ဝိဟင္ဂမာ။
‘‘Sunīlagīvā susikhā supekhunā, sucittapattacchadanā vihaṅgamā;
သုမဉ္ဇုဃောသတ္ထနိတာဘိဂဇ္ဇိနော၊ တေ တံ ရမေသ္သန္တိ ဝနမ္ဟိ ဈာယိနံ။
Sumañjughosatthanitābhigajjino, te taṃ ramessanti vanamhi jhāyinaṃ.
၁၁၄၀.
1140.
‘‘ဝုဋ္ဌမ္ဟိ ဒေဝေ စတုရင္ဂုလေ တိဏေ၊ သံပုပ္ဖိတေ မေဃနိဘမ္ဟိ ကာနနေ။
‘‘Vuṭṭhamhi deve caturaṅgule tiṇe, saṃpupphite meghanibhamhi kānane;
နဂန္တရေ ဝိဋပိသမော သယိသ္သံ၊ တံ မေ မုဒူ ဟေဟိတိ တူလသန္နိဘံ။
Nagantare viṭapisamo sayissaṃ, taṃ me mudū hehiti tūlasannibhaṃ.
၁၁၄၁.
1141.
‘‘တထာ တု ကသ္သာမိ ယထာပိ ဣသ္သရော၊ ယံ လဗ္ဘတိ တေနပိ ဟောတု မေ အလံ။
‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;
န တာဟံ ကသ္သာမိ ယထာ အတန္ဒိတော၊ ဗိဠာရဘသ္တံဝ ယထာ သုမဒ္ဒိတံ။
Na tāhaṃ kassāmi yathā atandito, biḷārabhastaṃva yathā sumadditaṃ.
၁၁၄၂.
1142.
‘‘တထာ တု ကသ္သာမိ ယထာပိ ဣသ္သရော၊ ယံ လဗ္ဘတိ တေနပိ ဟောတု မေ အလံ။
‘‘Tathā tu kassāmi yathāpi issaro, yaṃ labbhati tenapi hotu me alaṃ;
ဝီရိယေန တံ မယ္ဟ ဝသာနယိသ္သံ၊ ဂဇံဝ မတ္တံ ကုသလင္ကုသဂ္ဂဟော။
Vīriyena taṃ mayha vasānayissaṃ, gajaṃva mattaṃ kusalaṅkusaggaho.
၁၁၄၃.
1143.
‘‘တယာ သုဒန္တေန အဝဋ္ဌိတေန ဟိ၊ ဟယေန ယောဂ္ဂာစရိယောဝ ဥဇ္ဇုနာ။
‘‘Tayā sudantena avaṭṭhitena hi, hayena yoggācariyova ujjunā;
ပဟောမိ မဂ္ဂံ ပဋိပဇ္ဇိတုံ သိဝံ၊ စိတ္တာနုရက္ခီဟိ သဒာ နိသေဝိတံ။
Pahomi maggaṃ paṭipajjituṃ sivaṃ, cittānurakkhīhi sadā nisevitaṃ.
၁၁၄၄.
1144.
‘‘အာရမ္မဏေ တံ ဗလသာ နိဗန္ဓိသံ၊ နာဂံဝ ထမ္ဘမ္ဟိ ဒဠ္ဟာယ ရဇ္ဇုယာ။
‘‘Ārammaṇe taṃ balasā nibandhisaṃ, nāgaṃva thambhamhi daḷhāya rajjuyā;
တံ မေ သုဂုတ္တံ သတိယာ သုဘာဝိတံ၊ အနိသ္သိတံ သဗ္ဗဘဝေသု ဟေဟိသိ။
Taṃ me suguttaṃ satiyā subhāvitaṃ, anissitaṃ sabbabhavesu hehisi.
၁၁၄၅.
1145.
‘‘ပညာယ ဆေတ္ဝာ ဝိပထာနုသာရိနံ၊ ယောဂေန နိဂ္ဂယ္ဟ ပထေ နိဝေသိယ။
‘‘Paññāya chetvā vipathānusārinaṃ, yogena niggayha pathe nivesiya;
ဒိသ္ဝာ သမုဒယံ ဝိဘဝဉ္စ သမ္ဘဝံ၊ ဒာယာဒကော ဟေဟိသိ အဂ္ဂဝာဒိနော။
Disvā samudayaṃ vibhavañca sambhavaṃ, dāyādako hehisi aggavādino.
၁၁၄၆.
1146.
‘‘စတုဗ္ဗိပလ္လာသဝသံ အဓိဋ္ဌိတံ၊ ဂာမဏ္ဍလံဝ ပရိနေသိ စိတ္တ မံ။
‘‘Catubbipallāsavasaṃ adhiṭṭhitaṃ, gāmaṇḍalaṃva parinesi citta maṃ;
နနု 13 သံယောဇနဗန္ဓနစ္ဆိဒံ၊ သံသေဝသေ ကာရုဏိကံ မဟာမုနိံ။
Nanu 14 saṃyojanabandhanacchidaṃ, saṃsevase kāruṇikaṃ mahāmuniṃ.
၁၁၄၇.
1147.
‘‘မိဂော ယထာ သေရိ သုစိတ္တကာနနေ၊ ရမ္မံ ဂိရိံ ပာဝုသအဗ္ဘမာလိနိံ 15။
‘‘Migo yathā seri sucittakānane, rammaṃ giriṃ pāvusaabbhamāliniṃ 16;
အနာကုလေ တတ္ထ နဂေ ရမိသ္သံ 17၊ အသံသယံ စိတ္တ ပရာ ဘဝိသ္သသိ။
Anākule tattha nage ramissaṃ 18, asaṃsayaṃ citta parā bhavissasi.
၁၁၄၈.
1148.
‘‘ယေ တုယ္ဟ ဆန္ဒေန ဝသေန ဝတ္တိနော၊ နရာ စ နာရီ စ အနုဘောန္တိ ယံ သုခံ။
‘‘Ye tuyha chandena vasena vattino, narā ca nārī ca anubhonti yaṃ sukhaṃ;
အဝိဒ္ဒသူ မာရဝသာနုဝတ္တိနော၊ ဘဝာဘိနန္ဒီ တဝ စိတ္တ သာဝကာ’’တိ။
Aviddasū māravasānuvattino, bhavābhinandī tava citta sāvakā’’ti.
။ တာလပုဋော ထေရော။။
… Tālapuṭo thero….
ပညာသနိပာတော နိဋ္ဌိတော။
Paññāsanipāto niṭṭhito.
တတ္ရုဒ္ဒာနံ –
Tatruddānaṃ –
ပညာသမ္ဟိ နိပာတမ္ဟိ၊ ဧကော တာလပုဋော သုစိ။
Paññāsamhi nipātamhi, eko tālapuṭo suci;
ဂာထာယော တတ္ထ ပညာသ၊ ပုန ပဉ္စ စ ဥတ္တရီတိ။
Gāthāyo tattha paññāsa, puna pañca ca uttarīti.
Footnotes:
Related texts:
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / သုတ္တပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ခုဒ္ဒကနိကာယ (အဋ္ဌကထာ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ထေရဂာထာ-အဋ္ဌကထာ • Theragāthā-aṭṭhakathā / ၁. တာလပုဋတ္ထေရဂာထာဝဏ္ဏနာ • 1. Tālapuṭattheragāthāvaṇṇanā