| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
੫. ਤਲਸਤ੍ਤਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
5. Talasattikasikkhāpadavaṇṇanā
੪੫੬. ‘‘ਕਾਯਂ વਾ ਕਾਯਪਟਿਬਦ੍ਧਂ વਾ’’ਤਿ (ਪਾਚਿ॰ ੪੫੬) વਚਨਤੋ ਕਾਯਾਦੀਸੁ ਯਂ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤਿ , ਤਂ ਤਲਂ ਨਾਮ। ਤਲਮੇવ ਤਲਸਤ੍ਤਿਕਂ। ਪੋਥਨਸਮਤ੍ਥਟ੍ਠੇਨ ਸਤ੍ਤਿਕਨ੍ਤਿ ਏਕੇ। ਤਂ ‘‘ਉਪ੍ਪਲਪਤ੍ਤਮ੍ਪੀ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਿਯਮੇਤਿ। ਏવਂ ਕੁਪਿਤਾ ਹਿ ਕੋਪવਸੇਨ ਪੋਥਨਾਸਮਤ੍ਥਤਂ ਅવਿਚਾਰੇਤ੍વਾ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਹਤ੍ਥਗਤਂ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਨ੍ਤਿ, ਸੁਖਸਮ੍ਫਸ੍ਸਮ੍ਪਿ ਹੋਤੁ, ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਮੇવ। ਯਸ੍ਮਾ ਪਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਪਹਟੇ ਪੁਰਿਮੇਨ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਕੇવਲਂ ਉਚ੍ਚਾਰੇਤੁਕਾਮਤਾਯ ਉਗ੍ਗਿਰਣਮਤ੍ਤੇ ਕਤੇ ਇਮਿਨਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ। ਇਮਿਨਾ ਪਨ વਿਰਜ੍ਝਿਤ੍વਾ ਪਹਾਰੋ ਦਿਨ੍ਨੋ, ਤਸ੍ਮਾ ਨ ਪਹਰਿਤੁਕਾਮਤਾਯ ਦਿਨ੍ਨਤ੍ਤਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਕਿਮਿਦਂ ਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਹਾਰਪਚ੍ਚਯਾ, ਉਦਾਹੁ ਉਗ੍ਗਿਰਣਪਚ੍ਚਯਾਤਿ? ਪਹਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਏવ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਪੁਰਿਮਂ ਉਗ੍ਗਿਰਣਪਚ੍ਚਯਾ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਨ੍ਤਿ ਸਦੁਕ੍ਕਟਂ ਪਾਚਿਤ੍ਤਿਯਂ ਯੁਜ੍ਜਤਿ। ਪੁਰਿਮਞ੍ਹਿ ਉਗ੍ਗਿਰਣਂ, ਪਚ੍ਛਾ ਪਹਾਰੋ। ਨ ਚ ਪਚ੍ਛਿਮਪਹਾਰਂ ਨਿਸ੍ਸਾਯ ਪੁਰਿਮਂ ਉਗ੍ਗਿਰਣਂ ਅਨਾਪਤ੍ਤਿવਤ੍ਥੁਕਂ ਭવਿਤੁਮਰਹਤੀਤਿ ਨੋ ਤਕ੍ਕੋਤਿ ਆਚਰਿਯੋ। ‘‘ਤੇਨ ਪਹਾਰੇਨ ਹਤ੍ਥਾਦੀਸੁ ਯਂ ਕਿਞ੍ਚਿ ਭਿਜ੍ਜਤਿ, ਦੁਕ੍ਕਟਮੇવਾ’’ਤਿ ਇਮਿਨਾਪਿ ਪਹਾਰਪਚ੍ਚਯਾ ਦੁਕ੍ਕਟਂ। ਉਗ੍ਗਿਰਣਂ ਯਥਾવਤ੍ਥੁਕਮੇવਾਤਿ ਸਿਦ੍ਧਂ, ਸੁਟ੍ਠੁ વੀਮਂਸਿਤਬ੍ਬਂ। ‘‘ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਾਦੀਨਂ ਅਸੁਚਿਕਰਣਾਦੀਨਿ ਦਿਸ੍વਾ ਕੁਜ੍ਝਿਤ੍વਾਪਿ ਉਗ੍ਗਿਰਨ੍ਤਸ੍ਸ ਮੋਕ੍ਖਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ ਏવਾ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ।
456. ‘‘Kāyaṃ vā kāyapaṭibaddhaṃ vā’’ti (pāci. 456) vacanato kāyādīsu yaṃ uccāreti , taṃ talaṃ nāma. Talameva talasattikaṃ. Pothanasamatthaṭṭhena sattikanti eke. Taṃ ‘‘uppalapattampī’’ti iminā niyameti. Evaṃ kupitā hi kopavasena pothanāsamatthataṃ avicāretvā yaṃ kiñci hatthagataṃ paṭikkhipanti, sukhasamphassampi hotu, pācittiyameva. Yasmā paharitukāmatāya pahaṭe purimena pācittiyaṃ. Kevalaṃ uccāretukāmatāya uggiraṇamatte kate iminā pācittiyaṃ. Iminā pana virajjhitvā pahāro dinno, tasmā na paharitukāmatāya dinnattā dukkaṭaṃ. Kimidaṃ dukkaṭaṃ pahārapaccayā, udāhu uggiraṇapaccayāti? Pahārapaccayā eva dukkaṭaṃ. Purimaṃ uggiraṇapaccayā pācittiyanti sadukkaṭaṃ pācittiyaṃ yujjati. Purimañhi uggiraṇaṃ, pacchā pahāro. Na ca pacchimapahāraṃ nissāya purimaṃ uggiraṇaṃ anāpattivatthukaṃ bhavitumarahatīti no takkoti ācariyo. ‘‘Tena pahārena hatthādīsu yaṃ kiñci bhijjati, dukkaṭamevā’’ti imināpi pahārapaccayā dukkaṭaṃ. Uggiraṇaṃ yathāvatthukamevāti siddhaṃ, suṭṭhu vīmaṃsitabbaṃ. ‘‘Tiracchānādīnaṃ asucikaraṇādīni disvā kujjhitvāpi uggirantassa mokkhādhippāyo evā’’ti vadanti.
ਤਲਸਤ੍ਤਿਕਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Talasattikasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੮. ਸਹਧਮ੍ਮਿਕવਗ੍ਗੋ • 8. Sahadhammikavaggo
