| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਉਦਾਨ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Udāna-aṭṭhakathā |
੬. ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ
6. Taṇhāsaṅkhayasuttavaṇṇanā
੬੬. ਛਟ੍ਠੇ ਅਞ੍ਞਾਸਿਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋਤਿ ਏਤ੍ਥ ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋਤਿ ਤਸ੍ਸਾਯਸ੍ਮਤੋ ਗੋਤ੍ਤਤੋ ਆਗਤਨਾਮਂ। ਸਾવਕੇਸੁ ਪਨ ਸਬ੍ਬਪਠਮਂ ਅਰਿਯਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਟਿવਿਜ੍ਝੀਤਿ ਭਗવਤਾ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਸਿ વਤ, ਭੋ, ਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ’’ਤਿ (ਮਹਾવ॰ ੧੭; ਸਂ॰ ਨਿ॰ ੫.੧੦੮੧) વੁਤ੍ਤਉਦਾਨવਸੇਨ ਥੇਰੋ ਸਾਸਨੇ ‘‘ਅਞ੍ਞਾਸਿਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞੋ’’ਤ੍વੇવ ਪਞ੍ਞਾਯਿਤ੍ਥ। ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯવਿਮੁਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਤਣ੍ਹਾ ਸਙ੍ਖੀਯਤਿ ਪਹੀਯਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯੋ, ਨਿਬ੍ਬਾਨਂ। ਤਸ੍ਮਿਂ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯੇ વਿਮੁਤ੍ਤਿ। ਤਣ੍ਹਾ વਾ ਸਙ੍ਖੀਯਤਿ ਪਹੀਯਤਿ ਏਤੇਨਾਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯੋ, ਅਰਿਯਮਗ੍ਗੋ। ਤਸ੍ਸ ਫਲਭੂਤਾ, ਪਰਿਯੋਸਾਨਭੂਤਾ વਾ વਿਮੁਤ੍ਤੀਤਿ ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯવਿਮੁਤ੍ਤਿ , ਨਿਪ੍ਪਰਿਯਾਯੇਨ ਅਰਹਤ੍ਤਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿ। ਤਂ ਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਮਾਨੋ ਨਿਸਿਨ੍ਨੋ ਹੋਤਿ। ਅਯਞ੍ਹਿ ਆਯਸ੍ਮਾ ਬਹੁਲਂ ਫਲਸਮਾਪਤ੍ਤਿਂ ਸਮਾਪਜ੍ਜਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਇਧਾਪਿ ਏવਮਕਾਸਿ।
66. Chaṭṭhe aññāsikoṇḍaññoti ettha koṇḍaññoti tassāyasmato gottato āgatanāmaṃ. Sāvakesu pana sabbapaṭhamaṃ ariyasaccāni paṭivijjhīti bhagavatā ‘‘aññāsi vata, bho, koṇḍañño’’ti (mahāva. 17; saṃ. ni. 5.1081) vuttaudānavasena thero sāsane ‘‘aññāsikoṇḍañño’’tveva paññāyittha. Taṇhāsaṅkhayavimuttinti taṇhā saṅkhīyati pahīyati etthāti taṇhāsaṅkhayo, nibbānaṃ. Tasmiṃ taṇhāsaṅkhaye vimutti. Taṇhā vā saṅkhīyati pahīyati etenāti taṇhāsaṅkhayo, ariyamaggo. Tassa phalabhūtā, pariyosānabhūtā vā vimuttīti taṇhāsaṅkhayavimutti , nippariyāyena arahattaphalasamāpatti. Taṃ paccavekkhamāno nisinno hoti. Ayañhi āyasmā bahulaṃ phalasamāpattiṃ samāpajjati, tasmā idhāpi evamakāsi.
ਏਤਮਤ੍ਥਂ વਿਦਿਤ੍વਾਤਿ ਏਤਂ ਅਞ੍ਞਾਸਿਕੋਣ੍ਡਞ੍ਞਤ੍ਥੇਰਸ੍ਸ ਅਗ੍ਗਫਲਪਚ੍ਚવੇਕ੍ਖਣਂ વਿਦਿਤ੍વਾ ਤਦਤ੍ਥਦੀਪਨਂ ਇਮਂ ਉਦਾਨਂ ਉਦਾਨੇਸਿ।
Etamatthaṃviditvāti etaṃ aññāsikoṇḍaññattherassa aggaphalapaccavekkhaṇaṃ viditvā tadatthadīpanaṃ imaṃ udānaṃ udānesi.
ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਛਮਾ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ਯਸ੍ਸ ਅਰਿਯਪੁਗ੍ਗਲਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾવਰੁਕ੍ਖਮੂਲਭੂਤਾ ਅવਿਜ੍ਜਾ, ਤਸ੍ਸਾવ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਹੇਤੁਭੂਤਾ ਆਸવਨੀવਰਣਅਯੋਨਿਸੋਮਨਸਿਕਾਰਸਙ੍ਖਾਤਾ ਛਮਾ ਪਥવੀ ਚ ਨਤ੍ਥਿ ਅਗ੍ਗਮਗ੍ਗੇਨ ਸਮੁਗ੍ਘਾਤਿਤਤ੍ਤਾ। ਪਣ੍ਣਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਤੋ ਲਤਾਤਿ ਨਤ੍ਥਿ ਲਤਾ ਕੁਤੋ ਪਣ੍ਣਾਤਿ ਪਦਸਮ੍ਬਨ੍ਧੋ। ਮਾਨਾਤਿਮਾਨਾਦਿਪਭੇਦਾ ਸਾਖਾਪਸਾਖਾਦਿਸਙ੍ਖਾਤਾ ਲਤਾਪਿ ਨਤ੍ਥਿ, ਕੁਤੋ ਏવ ਮਦਪ੍ਪਮਾਦਮਾਯਾਸਾਠੇਯ੍ਯਾਦਿਪਣ੍ਣਾਨੀਤਿ ਅਤ੍ਥੋ। ਅਥ વਾ ਪਣ੍ਣਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਤੋ ਲਤਾਤਿ ਰੁਕ੍ਖਙ੍ਕੁਰਸ੍ਸ વਡ੍ਢਮਾਨਸ੍ਸ ਪਠਮਂ ਪਣ੍ਣਾਨਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਨ੍ਤਿ। ਪਚ੍ਛਾ ਸਾਖਾਪਸਾਖਾਸਙ੍ਖਾਤਾ ਲਤਾਤਿ ਕਤ੍વਾ વੁਤ੍ਤਂ। ਤਤ੍ਥ ਯਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਭਾવਨਾਯ ਅਸਤਿ ਉਪ੍ਪਜ੍ਜਨਾਰਹਸ੍ਸ ਅਤ੍ਤਭਾવਰੁਕ੍ਖਸ੍ਸ ਅਰਿਯਮਗ੍ਗਸ੍ਸ ਭਾવਿਤਤ੍ਤਾ ਯਂ ਅવਿਜ੍ਜਾਸਙ੍ਖਾਤਂ ਮੂਲਂ, ਤਸ੍ਸ ਪਤਿਟ੍ਠਾਨਭੂਤਂ ਆਸવਾਦਿ ਚ ਨਤ੍ਥਿ। ਮੂਲਗ੍ਗਹਣੇਨੇવ ਚੇਤ੍ਥ ਮੂਲਕਾਰਣਤ੍ਤਾ ਬੀਜਟ੍ਠਾਨਿਯਂ ਕਮ੍ਮਂ ਤਦਭਾવੋਪਿ ਗਹਿਤੋਯੇવਾਤਿ વੇਦਿਤਬ੍ਬੋ। ਅਸਤਿ ਚ ਕਮ੍ਮਬੀਜੇ ਤਂਨਿਮਿਤ੍ਤੋ વਿਞ੍ਞਾਣਙ੍ਕੁਰੋ, વਿਞ੍ਞਾਣਙ੍ਕੁਰਨਿਮਿਤ੍ਤਾ ਚ ਨਾਮਰੂਪਸਲ਼ਾਯਤਨਪਤ੍ਤਸਾਖਾਦਯੋ ਨ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿਸ੍ਸਨ੍ਤਿਯੇવ। ਤੇਨ વੁਤ੍ਤਂ – ‘‘ਯਸ੍ਸ ਮੂਲਂ ਛਮਾ ਨਤ੍ਥਿ, ਪਣ੍ਣਾ ਨਤ੍ਥਿ ਕੁਤੋ ਲਤਾ’’ਤਿ।
Tattha yassa mūlaṃ chamā natthīti yassa ariyapuggalassa attabhāvarukkhamūlabhūtā avijjā, tassāva patiṭṭhā hetubhūtā āsavanīvaraṇaayonisomanasikārasaṅkhātā chamā pathavī ca natthi aggamaggena samugghātitattā. Paṇṇā natthi kuto latāti natthi latā kuto paṇṇāti padasambandho. Mānātimānādipabhedā sākhāpasākhādisaṅkhātā latāpi natthi, kuto eva madappamādamāyāsāṭheyyādipaṇṇānīti attho. Atha vā paṇṇā natthi kuto latāti rukkhaṅkurassa vaḍḍhamānassa paṭhamaṃ paṇṇāni nibbattanti. Pacchā sākhāpasākhāsaṅkhātā latāti katvā vuttaṃ. Tattha yassa ariyamaggabhāvanāya asati uppajjanārahassa attabhāvarukkhassa ariyamaggassa bhāvitattā yaṃ avijjāsaṅkhātaṃ mūlaṃ, tassa patiṭṭhānabhūtaṃ āsavādi ca natthi. Mūlaggahaṇeneva cettha mūlakāraṇattā bījaṭṭhāniyaṃ kammaṃ tadabhāvopi gahitoyevāti veditabbo. Asati ca kammabīje taṃnimitto viññāṇaṅkuro, viññāṇaṅkuranimittā ca nāmarūpasaḷāyatanapattasākhādayo na nibbattissantiyeva. Tena vuttaṃ – ‘‘yassa mūlaṃ chamā natthi, paṇṇā natthi kuto latā’’ti.
ਤਂ ਧੀਰਂ ਬਨ੍ਧਨਾ ਮੁਤ੍ਤਨ੍ਤਿ ਤਂ ਚਤੁਬ੍ਬਿਧਸਮ੍ਮਪ੍ਪਧਾਨવੀਰਿਯਯੋਗੇਨ વਿਜਿਤਮਾਰਤ੍ਤਾ ਧੀਰਂ, ਤਤੋ ਏવ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸਾਭਿਸਙ੍ਖਾਰਬਨ੍ਧਨਤੋ ਮੁਤ੍ਤਂ। ਕੋ ਤਂ ਨਿਨ੍ਦਿਤੁਮਰਹਤੀਤਿ ਏਤ੍ਥ ਨ੍ਤਿ ਨਿਪਾਤਮਤ੍ਤਂ। ਏવਂ ਸਬ੍ਬਕਿਲੇਸવਿਪ੍ਪਮੁਤ੍ਤਂ ਸੀਲਾਦਿਅਨੁਤ੍ਤਰਗੁਣਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ ਕੋ ਨਾਮ વਿਞ੍ਞੁਜਾਤਿਕੋ ਨਿਨ੍ਦਿਤੁਂ ਗਰਹਿਤੁਂ ਅਰਹਤਿ ਨਿਨ੍ਦਾਨਿਮਿਤ੍ਤਸ੍ਸੇવ ਅਭਾવਤੋ। ਦੇવਾਪਿ ਨਂ ਪਸਂਸਨ੍ਤੀਤਿ ਅਞ੍ਞਦਤ੍ਥੁ ਦੇવਾ ਸਕ੍ਕਾਦਯੋ ਗੁਣવਿਸੇਸવਿਦੂ, ਅਪਿਸਦ੍ਦੇਨ ਮਨੁਸ੍ਸਾਪਿ ਖਤ੍ਤਿਯਪਣ੍ਡਿਤਾਦਯੋ ਪਸਂਸਨ੍ਤਿ। ਕਿਞ੍ਚ ਭਿਯ੍ਯੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾਪਿ ਪਸਂਸਿਤੋ ਮਹਾਬ੍ਰਹ੍ਮੁਨਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇਹਿਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਨਾਗਯਕ੍ਖਗਨ੍ਧਬ੍ਬਾਦੀਹਿਪਿ ਪਸਂਸਿਤੋ ਥੋਮਿਤੋਯੇવਾਤਿ।
Taṃ dhīraṃ bandhanā muttanti taṃ catubbidhasammappadhānavīriyayogena vijitamārattā dhīraṃ, tato eva sabbakilesābhisaṅkhārabandhanato muttaṃ. Ko taṃ ninditumarahatīti ettha nti nipātamattaṃ. Evaṃ sabbakilesavippamuttaṃ sīlādianuttaraguṇasamannāgataṃ ko nāma viññujātiko nindituṃ garahituṃ arahati nindānimittasseva abhāvato. Devāpi naṃ pasaṃsantīti aññadatthu devā sakkādayo guṇavisesavidū, apisaddena manussāpi khattiyapaṇḍitādayo pasaṃsanti. Kiñca bhiyyo brahmunāpi pasaṃsito mahābrahmunāpi aññehipi brahmanāgayakkhagandhabbādīhipi pasaṃsito thomitoyevāti.
ਛਟ੍ਠਸੁਤ੍ਤવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Chaṭṭhasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਉਦਾਨਪਾਲ਼ਿ • Udānapāḷi / ੬. ਤਣ੍ਹਾਸਙ੍ਖਯਸੁਤ੍ਤਂ • 6. Taṇhāsaṅkhayasuttaṃ
