Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / મહાવગ્ગપાળિ • Mahāvaggapāḷi |
૧૭૧. તરુણપસન્નમહામત્તવત્થુ
171. Taruṇapasannamahāmattavatthu
૨૮૩. અસ્સોસું ખો મનુસ્સા ભગવતા કિર યાગુ અનુઞ્ઞાતા મધુગોળકઞ્ચાતિ. તે કાલસ્સેવ, ભોજ્જયાગું પટિયાદેન્તિ મધુગોળકઞ્ચ. ભિક્ખૂ કાલસ્સેવ ભોજ્જયાગુયા ધાતા મધુગોળકેન ચ ભત્તગ્ગે ન ચિત્તરૂપં પરિભુઞ્જન્તિ. તેન ખો પન સમયેન અઞ્ઞતરેન તરુણપસન્નેન મહામત્તેન સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો ભિક્ખુસઙ્ઘો નિમન્તિતો હોતિ. અથ ખો તસ્સ તરુણપસન્નસ્સ મહામત્તસ્સ એતદહોસિ – ‘‘યંનૂનાહં અડ્ઢતેલસન્નં ભિક્ખુસતાનં અડ્ઢતેલસાનિ મંસપાતિસતાનિ પટિયાદેય્યં, એકમેકસ્સ ભિક્ખુનો એકમેકં મંસપાતિં ઉપનામેય્ય’’ન્તિ. અથ ખો સો તરુણપસન્નો મહામત્તો તસ્સા રત્તિયા અચ્ચયેન પણીતં ખાદનીયં ભોજનીયં પટિયાદાપેત્વા અડ્ઢતેલસાનિ ચ મંસપાતિસતાનિ, ભગવતો કાલં આરોચાપેસિ – ‘‘કાલો, ભન્તે, નિટ્ઠિતં ભત્ત’’ન્તિ. અથ ખો ભગવા પુબ્બણ્હસમયં નિવાસેત્વા પત્તચીવરમાદાય યેન તસ્સ તરુણપસન્નસ્સ મહામત્તસ્સ નિવેસનં તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા પઞ્ઞત્તે આસને નિસીદિ, સદ્ધિં ભિક્ખુસઙ્ઘેન. અથ ખો સો તરુણપસન્નો મહામત્તો ભત્તગ્ગે ભિક્ખૂ પરિવિસતિ. ભિક્ખૂ એવમાહંસુ – ‘‘થોકં, આવુસો, દેહિ; થોકં, આવુસો, દેહી’’તિ. ‘‘મા ખો તુમ્હે, ભન્તે, – ‘અયં તરુણપસન્નો મહામત્તો’તિ – થોકં થોકં પટિગ્ગણ્હથ. બહું મે ખાદનીયં ભોજનીયં પટિયત્તં, અડ્ઢતેલસાનિ ચ મંસપાતિસતાનિ. એકમેકસ્સ ભિક્ખુનો એકમેકં મંસપાતિં ઉપનામેસ્સામીતિ. પટિગ્ગણ્હથ, ભન્તે, યાવદત્થ’’ન્તિ. ‘‘ન ખો મયં, આવુસો, એતંકારણા થોકં થોકં પટિગ્ગણ્હામ, અપિ ચ મયં કાલસ્સેવ ભોજ્જયાગુયા ધાતા મધુગોળકેન ચ. તેન મયં થોકં થોકં પટિગ્ગણ્હામા’’તિ. અથ ખો સો તરુણપસન્નો મહામત્તો ઉજ્ઝાયતિ ખિય્યતિ વિપાચેતિ – ‘‘કથઞ્હિ નામ ભદન્તા મયા નિમન્તિતા અઞ્ઞસ્સ ભોજ્જયાગું પરિભુઞ્જિસ્સન્તિ, ન ચાહં પટિબલો યાવદત્થં દાતુ’’ન્તિ કુપિતો અનત્તમનો આસાદનાપેક્ખો ભિક્ખૂનં પત્તે પૂરેન્તો અગમાસિ – ભુઞ્જથ વા હરથ વાતિ. અથ ખો સો તરુણપસન્નો મહામત્તો બુદ્ધપ્પમુખં ભિક્ખુસઙ્ઘં પણીતેન ખાદનીયેન ભોજનીયેન સહત્થા સન્તપ્પેત્વા સમ્પવારેત્વા ભગવન્તં ભુત્તાવિં ઓનીતપત્તપાણિં એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નં ખો તં તરુણપસન્નં મહામત્તં ભગવા ધમ્મિયા કથાય સન્દસ્સેત્વા સમાદપેત્વા સમુત્તેજેત્વા સમ્પહંસેત્વા ઉટ્ઠાયાસના પક્કામિ.
283. Assosuṃ kho manussā bhagavatā kira yāgu anuññātā madhugoḷakañcāti. Te kālasseva, bhojjayāguṃ paṭiyādenti madhugoḷakañca. Bhikkhū kālasseva bhojjayāguyā dhātā madhugoḷakena ca bhattagge na cittarūpaṃ paribhuñjanti. Tena kho pana samayena aññatarena taruṇapasannena mahāmattena svātanāya buddhappamukho bhikkhusaṅgho nimantito hoti. Atha kho tassa taruṇapasannassa mahāmattassa etadahosi – ‘‘yaṃnūnāhaṃ aḍḍhatelasannaṃ bhikkhusatānaṃ aḍḍhatelasāni maṃsapātisatāni paṭiyādeyyaṃ, ekamekassa bhikkhuno ekamekaṃ maṃsapātiṃ upanāmeyya’’nti. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto tassā rattiyā accayena paṇītaṃ khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyādāpetvā aḍḍhatelasāni ca maṃsapātisatāni, bhagavato kālaṃ ārocāpesi – ‘‘kālo, bhante, niṭṭhitaṃ bhatta’’nti. Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya yena tassa taruṇapasannassa mahāmattassa nivesanaṃ tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā paññatte āsane nisīdi, saddhiṃ bhikkhusaṅghena. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto bhattagge bhikkhū parivisati. Bhikkhū evamāhaṃsu – ‘‘thokaṃ, āvuso, dehi; thokaṃ, āvuso, dehī’’ti. ‘‘Mā kho tumhe, bhante, – ‘ayaṃ taruṇapasanno mahāmatto’ti – thokaṃ thokaṃ paṭiggaṇhatha. Bahuṃ me khādanīyaṃ bhojanīyaṃ paṭiyattaṃ, aḍḍhatelasāni ca maṃsapātisatāni. Ekamekassa bhikkhuno ekamekaṃ maṃsapātiṃ upanāmessāmīti. Paṭiggaṇhatha, bhante, yāvadattha’’nti. ‘‘Na kho mayaṃ, āvuso, etaṃkāraṇā thokaṃ thokaṃ paṭiggaṇhāma, api ca mayaṃ kālasseva bhojjayāguyā dhātā madhugoḷakena ca. Tena mayaṃ thokaṃ thokaṃ paṭiggaṇhāmā’’ti. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto ujjhāyati khiyyati vipāceti – ‘‘kathañhi nāma bhadantā mayā nimantitā aññassa bhojjayāguṃ paribhuñjissanti, na cāhaṃ paṭibalo yāvadatthaṃ dātu’’nti kupito anattamano āsādanāpekkho bhikkhūnaṃ patte pūrento agamāsi – bhuñjatha vā haratha vāti. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto buddhappamukhaṃ bhikkhusaṅghaṃ paṇītena khādanīyena bhojanīyena sahatthā santappetvā sampavāretvā bhagavantaṃ bhuttāviṃ onītapattapāṇiṃ ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho taṃ taruṇapasannaṃ mahāmattaṃ bhagavā dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā pakkāmi.
અથ ખો તસ્સ તરુણપસન્નસ્સ મહામત્તસ્સ અચિરપક્કન્તસ્સ ભગવતો અહુદેવ કુક્કુચ્ચં, અહુ વિપ્પટિસારો – ‘‘અલાભા વત મે, ન વત મે લાભા; દુલ્લદ્ધં વત મે, ન વત મે સુલદ્ધં; યોહં કુપિતો અનત્તમનો આસાદનાપેક્ખો ભિક્ખૂનં પત્તે પૂરેન્તો અગમાસિં – ‘ભુઞ્જથ વા હરથ વા’તિ. કિં નુ ખો મયા બહું પસુતં પુઞ્ઞં વા અપુઞ્ઞં વા’’તિ? અથ ખો સો તરુણપસન્નો મહામત્તો યેન ભગવા તેનુપસઙ્કમિ, ઉપસઙ્કમિત્વા ભગવન્તં અભિવાદેત્વા એકમન્તં નિસીદિ. એકમન્તં નિસિન્નો ખો સો તરુણપસન્નો મહામત્તો ભગવન્તં એતદવોચ – ‘‘ઇધ મય્હં, ભન્તે, અચિરપક્કન્તસ્સ ભગવતો અહુદેવ કુક્કુચ્ચં, અહુ વિપ્પટિસારો ‘અલાભા વત મે, ન વત મે લાભા; દુલ્લદ્ધં વત મે, ન વત મે સુલદ્ધં; યોહં કુપિતો અનત્તમનો આસાદનાપેક્ખો ભિક્ખૂનં પત્તે પૂરેન્તો અગમાસિં – ભુઞ્જથ વા હરથ વાતિ. કિં નુ ખો મયા બહું પસુતં, પુઞ્ઞં વા અપુઞ્ઞં વા’તિ. કિં નુ ખો મયા, ભન્તે, બહું પસુતં, પુઞ્ઞં વા અપુઞ્ઞં વા’’તિ? ‘‘યદગ્ગેન તયા, આવુસો, સ્વાતનાય બુદ્ધપ્પમુખો ભિક્ખુસઙ્ઘો નિમન્તિતો તદગ્ગેન તે બહું પુઞ્ઞં પસુતં. યદગ્ગેન તે એકમેકેન ભિક્ખુના એકમેકં સિત્થં પટિગ્ગહિતં તદગ્ગેન તે બહું પુઞ્ઞં પસુતં, સગ્ગા તે આરદ્ધા’’તિ. અથ ખો સો તરુણપસન્નો મહામત્તો – ‘‘લાભા કિર મે, સુલદ્ધં કિર મે, બહું કિર મયા પુઞ્ઞં પસુતં, સગ્ગા કિર મે આરદ્ધા’’તિ – હટ્ઠો ઉદગ્ગો ઉટ્ઠાયાસના ભગવન્તં અભિવાદેત્વા પદક્ખિણં કત્વા પક્કામિ. અથ ખો ભગવા એતસ્મિં નિદાને એતસ્મિં પકરણે ભિક્ખુસઙ્ઘં સન્નિપાતાપેત્વા ભિક્ખૂ પટિપુચ્છિ – ‘‘સચ્ચં કિર, ભિક્ખવે, ભિક્ખૂ અઞ્ઞત્ર નિમન્તિતા અઞ્ઞસ્સ ભોજ્જયાગું પરિભુઞ્જન્તી’’તિ? ‘‘સચ્ચં, ભગવા’’તિ. વિગરહિ બુદ્ધો ભગવા…પે॰… કથઞ્હિ નામ તે, ભિક્ખવે, મોઘપુરિસા અઞ્ઞત્ર નિમન્તિતા અઞ્ઞસ્સ ભોજ્જયાગું પરિભુઞ્જિસ્સન્તિ. નેતં, ભિક્ખવે, અપ્પસન્નાનં વા પસાદાય…પે॰… વિગરહિત્વા ધમ્મિં કથં કત્વા ભિક્ખૂ આમન્તેસિ – ‘‘ન, ભિક્ખવે, અઞ્ઞત્ર નિમન્તિતેન અઞ્ઞસ્સ ભોજ્જયાગુ પરિભુઞ્જિતબ્બા. યો પરિભુઞ્જેય્ય, યથાધમ્મો કારેતબ્બો’’તિ.
Atha kho tassa taruṇapasannassa mahāmattassa acirapakkantassa bhagavato ahudeva kukkuccaṃ, ahu vippaṭisāro – ‘‘alābhā vata me, na vata me lābhā; dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ; yohaṃ kupito anattamano āsādanāpekkho bhikkhūnaṃ patte pūrento agamāsiṃ – ‘bhuñjatha vā haratha vā’ti. Kiṃ nu kho mayā bahuṃ pasutaṃ puññaṃ vā apuññaṃ vā’’ti? Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto yena bhagavā tenupasaṅkami, upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so taruṇapasanno mahāmatto bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha mayhaṃ, bhante, acirapakkantassa bhagavato ahudeva kukkuccaṃ, ahu vippaṭisāro ‘alābhā vata me, na vata me lābhā; dulladdhaṃ vata me, na vata me suladdhaṃ; yohaṃ kupito anattamano āsādanāpekkho bhikkhūnaṃ patte pūrento agamāsiṃ – bhuñjatha vā haratha vāti. Kiṃ nu kho mayā bahuṃ pasutaṃ, puññaṃ vā apuññaṃ vā’ti. Kiṃ nu kho mayā, bhante, bahuṃ pasutaṃ, puññaṃ vā apuññaṃ vā’’ti? ‘‘Yadaggena tayā, āvuso, svātanāya buddhappamukho bhikkhusaṅgho nimantito tadaggena te bahuṃ puññaṃ pasutaṃ. Yadaggena te ekamekena bhikkhunā ekamekaṃ sitthaṃ paṭiggahitaṃ tadaggena te bahuṃ puññaṃ pasutaṃ, saggā te āraddhā’’ti. Atha kho so taruṇapasanno mahāmatto – ‘‘lābhā kira me, suladdhaṃ kira me, bahuṃ kira mayā puññaṃ pasutaṃ, saggā kira me āraddhā’’ti – haṭṭho udaggo uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā pakkāmi. Atha kho bhagavā etasmiṃ nidāne etasmiṃ pakaraṇe bhikkhusaṅghaṃ sannipātāpetvā bhikkhū paṭipucchi – ‘‘saccaṃ kira, bhikkhave, bhikkhū aññatra nimantitā aññassa bhojjayāguṃ paribhuñjantī’’ti? ‘‘Saccaṃ, bhagavā’’ti. Vigarahi buddho bhagavā…pe… kathañhi nāma te, bhikkhave, moghapurisā aññatra nimantitā aññassa bhojjayāguṃ paribhuñjissanti. Netaṃ, bhikkhave, appasannānaṃ vā pasādāya…pe… vigarahitvā dhammiṃ kathaṃ katvā bhikkhū āmantesi – ‘‘na, bhikkhave, aññatra nimantitena aññassa bhojjayāgu paribhuñjitabbā. Yo paribhuñjeyya, yathādhammo kāretabbo’’ti.
તરુણપસન્નમહામત્તવત્થુ નિટ્ઠિતં.
Taruṇapasannamahāmattavatthu niṭṭhitaṃ.
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / મહાવગ્ગ-અટ્ઠકથા • Mahāvagga-aṭṭhakathā / યાગુમધુગોળકાદિકથા • Yāgumadhugoḷakādikathā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / યાગુમધુગોળકાદિકથાવણ્ણના • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / યાગુમધુગોળકાદિકથાવણ્ણના • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / યાગુમધુગોળકાદિકથાવણ્ણના • Yāgumadhugoḷakādikathāvaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / ૧૭૦. યાગુમધુગોળકાદિકથા • 170. Yāgumadhugoḷakādikathā