| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૯. તતિયઅનાગતભયસુત્તવણ્ણના
9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
૭૯. નવમે પાળિગમ્ભીરાતિ (સં॰ નિ॰ ટી॰ ૨.૨.૨૨૯) પાળિવસેન ગમ્ભીરા અગાધા દુક્ખોગાહા સલ્લસુત્તસદિસા. સલ્લસુત્તઞ્હિ (સુ॰ નિ॰ ૫૭૯) ‘‘અનિમિત્તમનઞ્ઞાત’’ન્તિઆદિના પાળિવસેન ગમ્ભીરં, ન અત્થગમ્ભીરં. તથા હિ તત્થ તા તા ગાથા દુવિઞ્ઞેય્યરૂપા તિટ્ઠન્તિ. દુવિઞ્ઞેય્યઞ્હિ ઞાણેન દુક્ખોગાહન્તિ કત્વા ‘‘ગમ્ભીર’’ન્તિ વુચ્ચતિ. પુબ્બાપરંપેત્થ કાસઞ્ચિ ગાથાનં દુવિઞ્ઞેય્યતાય દુક્ખોગાહમેવ, તસ્મા પાળિવસેન ગમ્ભીરં. અત્થગમ્ભીરાતિ અત્થવસેન ગમ્ભીરા મહાવેદલ્લસુત્તસદિસા, મહાવેદલ્લસુત્તસ્સ (મ॰ નિ॰ ૧.૪૪૯ આદયો) અત્થવસેન ગમ્ભીરતા પાકટાયેવ. લોકં ઉત્તરતીતિ લોકુત્તરો, સો અત્થભૂતો એતેસં અત્થીતિ લોકુત્તરા. તેનાહ – ‘‘લોકુત્તરધમ્મદીપકા’’તિ. સુઞ્ઞતાપટિસંયુત્તાતિ સત્તસુઞ્ઞધમ્મપ્પકાસકા . તેનાહ ‘‘ખન્ધધાતુઆયતનપચ્ચયાકારપ્પટિસંયુત્તા’’તિ. ઉગ્ગહેતબ્બં પરિયાપુણિતબ્બન્તિ ચ લિઙ્ગવચનવિપલ્લાસેન વુત્તન્તિ આહ ‘‘ઉગ્ગહેતબ્બે ચેવ વળઞ્જેતબ્બે ચા’’તિ. કવિનો કમ્મં કવિતા. યસ્સ પન યં કમ્મં, તં તેન કતન્તિ વુચ્ચતીતિ આહ ‘‘કવિતાતિ કવીહિ કતા’’તિ. કાવેય્યન્તિ કબ્યં, કબ્યન્તિ ચ કવિના વુત્તન્તિ અત્થો. તેનાહ ‘‘તસ્સેવ વેવચન’’ન્તિ. ચિત્તક્ખરાતિ ચિત્રાકારઅક્ખરા. ઇતરં તસ્સેવ વેવચનં. સાસનતો બહિદ્ધા ઠિતાતિ ન સાસનાવચરા. બાહિરકસાવકેહીતિ ‘‘બુદ્ધા’’તિ અપ્પઞ્ઞાતાનં યેસં કેસઞ્ચિ સાવકેહિ. સુસ્સૂસિસ્સન્તીતિ અક્ખરચિત્તતાય ચેવ સરસમ્પત્તિયા ચ અત્તમના હુત્વા સામણેરદહરભિક્ખુમાતુગામમહાગહપતિકાદયો ‘‘એસ ધમ્મકથિકો’’તિ સન્નિપતિત્વા સોતુકામા ભવિસ્સન્તિ.
79. Navame pāḷigambhīrāti (saṃ. ni. ṭī. 2.2.229) pāḷivasena gambhīrā agādhā dukkhogāhā sallasuttasadisā. Sallasuttañhi (su. ni. 579) ‘‘animittamanaññāta’’ntiādinā pāḷivasena gambhīraṃ, na atthagambhīraṃ. Tathā hi tattha tā tā gāthā duviññeyyarūpā tiṭṭhanti. Duviññeyyañhi ñāṇena dukkhogāhanti katvā ‘‘gambhīra’’nti vuccati. Pubbāparaṃpettha kāsañci gāthānaṃ duviññeyyatāya dukkhogāhameva, tasmā pāḷivasena gambhīraṃ. Atthagambhīrāti atthavasena gambhīrā mahāvedallasuttasadisā, mahāvedallasuttassa (ma. ni. 1.449 ādayo) atthavasena gambhīratā pākaṭāyeva. Lokaṃ uttaratīti lokuttaro, so atthabhūto etesaṃ atthīti lokuttarā. Tenāha – ‘‘lokuttaradhammadīpakā’’ti. Suññatāpaṭisaṃyuttāti sattasuññadhammappakāsakā . Tenāha ‘‘khandhadhātuāyatanapaccayākārappaṭisaṃyuttā’’ti. Uggahetabbaṃ pariyāpuṇitabbanti ca liṅgavacanavipallāsena vuttanti āha ‘‘uggahetabbe ceva vaḷañjetabbe cā’’ti. Kavino kammaṃ kavitā. Yassa pana yaṃ kammaṃ, taṃ tena katanti vuccatīti āha ‘‘kavitāti kavīhi katā’’ti. Kāveyyanti kabyaṃ, kabyanti ca kavinā vuttanti attho. Tenāha ‘‘tasseva vevacana’’nti. Cittakkharāti citrākāraakkharā. Itaraṃ tasseva vevacanaṃ. Sāsanato bahiddhā ṭhitāti na sāsanāvacarā. Bāhirakasāvakehīti ‘‘buddhā’’ti appaññātānaṃ yesaṃ kesañci sāvakehi. Sussūsissantīti akkharacittatāya ceva sarasampattiyā ca attamanā hutvā sāmaṇeradaharabhikkhumātugāmamahāgahapatikādayo ‘‘esa dhammakathiko’’ti sannipatitvā sotukāmā bhavissanti.
તતિયઅનાગતભયસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૯. તતિયઅનાગતભયસુત્તં • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૯. તતિયઅનાગતભયસુત્તવણ્ણના • 9. Tatiyaanāgatabhayasuttavaṇṇanā
