| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಅನುಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-anuṭīkā |
ತತಿಯಜ್ಝಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ
Tatiyajjhānakathāvaṇṇanā
೧೬೩. ವೀರಿಯಂ ಉಪೇಕ್ಖಾತಿ ವುತ್ತಂ ‘‘ಪಗ್ಗಹನಿಗ್ಗಹೇಸು ಬ್ಯಾಪಾರಾಕರಣೇನ ಉಪೇಕ್ಖಿಯತೀ’’ತಿ। ಗಹಣೇ ಮಜ್ಝತ್ತಭಾವೇನ ಸಙ್ಖಾರೇ ಉಪೇಕ್ಖತೀತಿ ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾ, ತಥಾಪವತ್ತಾ ವಿಪಸ್ಸನಾ ಪಞ್ಞಾ। ತಸ್ಸಾ ಪನ ವಿಸಯತೋ ಪಭೇದೋ ‘‘ಅಟ್ಠ ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಟಿ॰ ಮ॰ ೧.೫೭) ಯಸ್ಸಂ ಪಾಳಿಯಂ ವುತ್ತೋ, ತಂ ಪಾಳಿಸೇಸಂ ದಸ್ಸೇನ್ತೋ ‘‘ಪಠಮಜ್ಝಾನ’’ನ್ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ಉಪ್ಪಾದನ್ತಿ ಪುರಿಮಕಮ್ಮಪಚ್ಚಯಾ ಇಧ ಉಪ್ಪತ್ತಿಂ। ಪವತ್ತನ್ತಿ ತಥಾ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಂ। ನಿಮಿತ್ತನ್ತಿ ಸಬ್ಬಮ್ಪಿ ಸಙ್ಖಾರಗತಂ ನಿಮಿತ್ತಭಾವೇನ ಉಪಟ್ಠಾನತೋ। ಆಯೂಹನನ್ತಿ ಆಯತಿಂ ಪಟಿಸನ್ಧಿಹೇತುಭೂತಂ ಕಮ್ಮಂ। ಪಟಿಸನ್ಧಿನ್ತಿ ಆಯತಿಂ ಉಪಪತ್ತಿಂ। ಗತಿನ್ತಿ ಯಾಯ ಗತಿಯಾ ಸಾ ಪಟಿಸನ್ಧಿ ಹೋತಿ। ನಿಬ್ಬತ್ತಿನ್ತಿ ಖನ್ಧಾನಂ ನಿಬ್ಬತ್ತನಂ। ಉಪಪತ್ತಿನ್ತಿ ‘‘ಸಮಾಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ ಉಪಪನ್ನಸ್ಸ ವಾ’’ತಿ ಏವಂ ವುತ್ತಂ ವಿಪಾಕಪ್ಪವತ್ತಿಂ। ಜಾತಿನ್ತಿ ಜರಾದೀನಂ ಪಚ್ಚಯಭೂತಂ ಭವಪಚ್ಚಯಾ ಜಾತಿಂ। ಜರಾಮರಣಾದಯೋ ಪಾಕಟಾ ಏವ। ಏತ್ಥ ಚ ಉಪ್ಪಾದಾದಯೋ ಪಞ್ಚೇವ ಸಙ್ಖಾರುಪೇಕ್ಖಾಞಾಣಸ್ಸ ವಿಸಯವಸೇನ ವುತ್ತಾ, ಸೇಸಾ ತೇಸಂ ವೇವಚನವಸೇನ। ‘‘ನಿಬ್ಬತ್ತಿ ಜಾತೀ’’ತಿ ಇದಞ್ಹಿ ದ್ವಯಂ ಉಪ್ಪಾದಸ್ಸ ಚೇವ ಪಟಿಸನ್ಧಿಯಾ ಚ ವೇವಚನಂ। ‘‘ಗತಿ ಉಪಪತ್ತಿ ಚಾ’’ತಿ ಇದಂ ದ್ವಯಂ ಪವತ್ತಸ್ಸ। ಜರಾದಯೋ ನಿಮಿತ್ತಸ್ಸಾತಿ।
163. Vīriyaṃ upekkhāti vuttaṃ ‘‘paggahaniggahesu byāpārākaraṇena upekkhiyatī’’ti. Gahaṇe majjhattabhāvena saṅkhāre upekkhatīti saṅkhārupekkhā, tathāpavattā vipassanā paññā. Tassā pana visayato pabhedo ‘‘aṭṭha saṅkhārupekkhā’’tiādinā (paṭi. ma. 1.57) yassaṃ pāḷiyaṃ vutto, taṃ pāḷisesaṃ dassento ‘‘paṭhamajjhāna’’ntiādimāha. Tattha uppādanti purimakammapaccayā idha uppattiṃ. Pavattanti tathā uppannassa pavattiṃ. Nimittanti sabbampi saṅkhāragataṃ nimittabhāvena upaṭṭhānato. Āyūhananti āyatiṃ paṭisandhihetubhūtaṃ kammaṃ. Paṭisandhinti āyatiṃ upapattiṃ. Gatinti yāya gatiyā sā paṭisandhi hoti. Nibbattinti khandhānaṃ nibbattanaṃ. Upapattinti ‘‘samāpannassa vā upapannassa vā’’ti evaṃ vuttaṃ vipākappavattiṃ. Jātinti jarādīnaṃ paccayabhūtaṃ bhavapaccayā jātiṃ. Jarāmaraṇādayo pākaṭā eva. Ettha ca uppādādayo pañceva saṅkhārupekkhāñāṇassa visayavasena vuttā, sesā tesaṃ vevacanavasena. ‘‘Nibbatti jātī’’ti idañhi dvayaṃ uppādassa ceva paṭisandhiyā ca vevacanaṃ. ‘‘Gati upapatti cā’’ti idaṃ dvayaṃ pavattassa. Jarādayo nimittassāti.
ಭೂತಸ್ಸಾತಿ ಖನ್ಧಪಞ್ಚಕಸ್ಸ। ಏತೇಹೀತಿ ಝಾನಚಿತ್ತಸಮುಟ್ಠಿತರೂಪೇಹಿ।
Bhūtassāti khandhapañcakassa. Etehīti jhānacittasamuṭṭhitarūpehi.
ಚತುಕ್ಕನಯವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Catukkanayavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ • Abhidhammapiṭaka / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀಪಾಳಿ • Dhammasaṅgaṇīpāḷi / ರೂಪಾವಚರಕುಸಲಂ • Rūpāvacarakusalaṃ
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Abhidhammapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣಿ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Dhammasaṅgaṇi-aṭṭhakathā / ತತಿಯಜ್ಝಾನಂ • Tatiyajjhānaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಅಭಿಧಮ್ಮಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / ಧಮ್ಮಸಙ್ಗಣೀ-ಮೂಲಟೀಕಾ • Dhammasaṅgaṇī-mūlaṭīkā / ತತಿಯಜ್ಝಾನಕಥಾವಣ್ಣನಾ • Tatiyajjhānakathāvaṇṇanā
