Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / പഞ്ചപകരണ-അട്ഠകഥാ • Pañcapakaraṇa-aṭṭhakathā

    ൩. തതിയനയോ അസങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ

    3. Tatiyanayo asaṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ൧൭൯. ഇദാനി അസങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദം ഭാജേതും വേദനാക്ഖന്ധേനാതിആദി ആരദ്ധം. തത്രിദം ലക്ഖണം – ഇമസ്മിഞ്ഹി വാരേ യം ഖന്ധപദേന അസങ്ഗഹിതം ഹുത്വാ ആയതനധാതുപദേഹി സങ്ഗഹിതം, തസ്സ ഖന്ധാദീഹി സങ്ഗഹം പുച്ഛിത്വാ വിസ്സജ്ജനം കതം. തം പന രൂപക്ഖന്ധവിഞ്ഞാണക്ഖന്ധചക്ഖായതനാദീസു ന യുജ്ജതി. രൂപക്ഖന്ധേന ഹി ചത്താരോ ഖന്ധാ ഖന്ധസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാ. തേസു തേന ഏകധമ്മോപി ആയതനധാതുസങ്ഗഹേന സങ്ഗഹിതോ നാമ നത്ഥി. നനു ച വേദനാദയോ ധമ്മായതനേന സങ്ഗഹിതാതി? സങ്ഗഹിതാ. ന പന രൂപക്ഖന്ധോവ ധമ്മായതനം, രൂപക്ഖന്ധതോ ഹി സുഖുമരൂപമത്തം ധമ്മായതനം ഭജതി. തസ്മാ യേ ധമ്മായതനേന സങ്ഗഹിതാ, ന തേ രൂപക്ഖന്ധേന സങ്ഗഹിതാ നാമ. വിഞ്ഞാണക്ഖന്ധേനപി ഇതരേ ചത്താരോ ഖന്ധാ അസങ്ഗഹിതാ. തേസു തേന ഏകോപി ആയതനധാതുസങ്ഗഹേന സങ്ഗഹിതോ നാമ നത്ഥി. ഏവം സങ്ഗഹിതതായ അഭാവതോ ഏതാനി അഞ്ഞാനി ച ഏവരൂപാനി ചക്ഖായതനാദീനി പദാനി ഇമസ്മിം വാരേ ന ഗഹിതാനി. യാനി പന പദാനി വിഞ്ഞാണേന വാ ഓളാരികരൂപേന വാ അസമ്മിസ്സം ധമ്മായതനേകദേസം ദീപേന്തി, താനി ഇധ ഗഹിതാനി. തേസം ഇദമുദ്ദാനം –

    179. Idāni asaṅgahitenasaṅgahitapadaṃ bhājetuṃ vedanākkhandhenātiādi āraddhaṃ. Tatridaṃ lakkhaṇaṃ – imasmiñhi vāre yaṃ khandhapadena asaṅgahitaṃ hutvā āyatanadhātupadehi saṅgahitaṃ, tassa khandhādīhi saṅgahaṃ pucchitvā vissajjanaṃ kataṃ. Taṃ pana rūpakkhandhaviññāṇakkhandhacakkhāyatanādīsu na yujjati. Rūpakkhandhena hi cattāro khandhā khandhasaṅgahena asaṅgahitā. Tesu tena ekadhammopi āyatanadhātusaṅgahena saṅgahito nāma natthi. Nanu ca vedanādayo dhammāyatanena saṅgahitāti? Saṅgahitā. Na pana rūpakkhandhova dhammāyatanaṃ, rūpakkhandhato hi sukhumarūpamattaṃ dhammāyatanaṃ bhajati. Tasmā ye dhammāyatanena saṅgahitā, na te rūpakkhandhena saṅgahitā nāma. Viññāṇakkhandhenapi itare cattāro khandhā asaṅgahitā. Tesu tena ekopi āyatanadhātusaṅgahena saṅgahito nāma natthi. Evaṃ saṅgahitatāya abhāvato etāni aññāni ca evarūpāni cakkhāyatanādīni padāni imasmiṃ vāre na gahitāni. Yāni pana padāni viññāṇena vā oḷārikarūpena vā asammissaṃ dhammāyatanekadesaṃ dīpenti, tāni idha gahitāni. Tesaṃ idamuddānaṃ –

    ‘‘തയോ ഖന്ധാ തഥാ സച്ചാ, ഇന്ദ്രിയാനി ച സോളസ;

    ‘‘Tayo khandhā tathā saccā, indriyāni ca soḷasa;

    പദാനി പച്ചയാകാരേ, ചുദ്ദസൂപരി ചുദ്ദസ.

    Padāni paccayākāre, cuddasūpari cuddasa.

    ‘‘സമതിംസ പദാ ഹോന്തി, ഗോച്ഛകേസു ദസസ്വഥ;

    ‘‘Samatiṃsa padā honti, gocchakesu dasasvatha;

    ദുവേ ചൂളന്തരദുകാ, അട്ഠ ഹോന്തി മഹന്തരാ’’തി.

    Duve cūḷantaradukā, aṭṭha honti mahantarā’’ti.

    ഏതേസു പന പദേസു സദിസവിസ്സജ്ജനാനി പദാനി ഏകതോ കത്വാ സബ്ബേപി ദ്വാദസ പഞ്ഹാ വുത്താ. തേസു ഏവം ഖന്ധവിഭാഗോ വേദിതബ്ബോ. ആയതനധാതൂസു പന ഭേദോ നത്ഥി. തത്ഥ പഠമപഞ്ഹേ താവ – തീഹി ഖന്ധേഹീതി രൂപസഞ്ഞാസങ്ഖാരക്ഖന്ധേഹി. ആയതനധാതുയോ പന ധമ്മായതനധമ്മധാതുവസേന വേദിതബ്ബാ.

    Etesu pana padesu sadisavissajjanāni padāni ekato katvā sabbepi dvādasa pañhā vuttā. Tesu evaṃ khandhavibhāgo veditabbo. Āyatanadhātūsu pana bhedo natthi. Tattha paṭhamapañhe tāva – tīhi khandhehīti rūpasaññāsaṅkhārakkhandhehi. Āyatanadhātuyo pana dhammāyatanadhammadhātuvasena veditabbā.

    തത്രായം നയോ – വേദനാക്ഖന്ധേന ഹി നിബ്ബാനഞ്ച സുഖുമരൂപസഞ്ഞാസങ്ഖാരാ ച ഖന്ധസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാ ഹുത്വാ ആയതനധാതുസങ്ഗഹേന സങ്ഗഹിതാ. തേസു നിബ്ബാനം ഖന്ധസങ്ഗഹം ന ഗച്ഛതി, സേസാ രൂപസഞ്ഞാസങ്ഖാരക്ഖന്ധേഹി സങ്ഗഹം ഗച്ഛന്തി. ആയതനധാതുസങ്ഗഹം പന നിബ്ബാനമ്പി ഗച്ഛതേവ. തേന വുത്തം – ‘‘അസങ്ഖതം ഖന്ധതോ ഠപേത്വാ തീഹി ഖന്ധേഹി, ഏകേനായതനേന, ഏകായ ധാതുയാ സങ്ഗഹിതാ’’തി. സഞ്ഞാക്ഖന്ധപക്ഖേ പനേത്ഥ സഞ്ഞം അപനേത്വാ വേദനായ സദ്ധിം തയോ ഖന്ധാ സങ്ഖാരാദീസു സങ്ഖാരക്ഖന്ധം അപനേത്വാ രൂപവേദനാസഞ്ഞാവസേന തയോ ഖന്ധാ വേദിതബ്ബാ.

    Tatrāyaṃ nayo – vedanākkhandhena hi nibbānañca sukhumarūpasaññāsaṅkhārā ca khandhasaṅgahena asaṅgahitā hutvā āyatanadhātusaṅgahena saṅgahitā. Tesu nibbānaṃ khandhasaṅgahaṃ na gacchati, sesā rūpasaññāsaṅkhārakkhandhehi saṅgahaṃ gacchanti. Āyatanadhātusaṅgahaṃ pana nibbānampi gacchateva. Tena vuttaṃ – ‘‘asaṅkhataṃ khandhato ṭhapetvā tīhi khandhehi, ekenāyatanena, ekāya dhātuyā saṅgahitā’’ti. Saññākkhandhapakkhe panettha saññaṃ apanetvā vedanāya saddhiṃ tayo khandhā saṅkhārādīsu saṅkhārakkhandhaṃ apanetvā rūpavedanāsaññāvasena tayo khandhā veditabbā.

    ൧൮൦. ദുതിയേ – ചതൂഹി ഖന്ധേഹീതി വിഞ്ഞാണവജ്ജേഹി. തേ ഹി നിരോധേന ഖന്ധസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാ ഹുത്വാ ആയതനധാതുസങ്ഗഹേന സങ്ഗഹിതാ.

    180. Dutiye – catūhi khandhehīti viññāṇavajjehi. Te hi nirodhena khandhasaṅgahena asaṅgahitā hutvā āyatanadhātusaṅgahena saṅgahitā.

    ൧൮൧. തതിയേ – ദ്വീഹീതി വേദനാസഞ്ഞാക്ഖന്ധേഹി. രൂപാരൂപജീവിതിന്ദ്രിയേന ഹി വേദനാസഞ്ഞാവിഞ്ഞാണക്ഖന്ധാ ച ഖന്ധസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാ. തേസു പന വേദനാസഞ്ഞാവ ആയതനധാതുസങ്ഗഹേന സങ്ഗഹിതാ. തേന വുത്തം – ‘‘വേദനാസഞ്ഞാക്ഖന്ധേഹീ’’തി. ഇമിനാ ഉപായേന സബ്ബത്ഥ ഖന്ധഭേദോ വേദിതബ്ബോ. ഇതോ പരഞ്ഹി ഖന്ധാനം നാമമത്തമേവ വക്ഖാമ.

    181. Tatiye – dvīhīti vedanāsaññākkhandhehi. Rūpārūpajīvitindriyena hi vedanāsaññāviññāṇakkhandhā ca khandhasaṅgahena asaṅgahitā. Tesu pana vedanāsaññāva āyatanadhātusaṅgahena saṅgahitā. Tena vuttaṃ – ‘‘vedanāsaññākkhandhehī’’ti. Iminā upāyena sabbattha khandhabhedo veditabbo. Ito parañhi khandhānaṃ nāmamattameva vakkhāma.

    ൧൮൨. ചതുത്ഥേ – തീഹി ഖന്ധേഹീതി ഇത്ഥിന്ദ്രിയപുരിസിന്ദ്രിയേസു വേദനാസഞ്ഞാസങ്ഖാരേഹി, വേദനാപഞ്ചകേ രൂപസഞ്ഞാസങ്ഖാരേഹി; സദ്ധിന്ദ്രിയാദീസു ഫസ്സപരിയോസാനേസു രൂപവേദനാസഞ്ഞാക്ഖന്ധേഹി. വേദനായ വേദനാക്ഖന്ധസദിസോവ തണ്ഹുപാദാനകമ്മഭവേസു സങ്ഖാരക്ഖന്ധസദിസോവ വിനിച്ഛയോ.

    182. Catutthe – tīhi khandhehīti itthindriyapurisindriyesu vedanāsaññāsaṅkhārehi, vedanāpañcake rūpasaññāsaṅkhārehi; saddhindriyādīsu phassapariyosānesu rūpavedanāsaññākkhandhehi. Vedanāya vedanākkhandhasadisova taṇhupādānakammabhavesu saṅkhārakkhandhasadisova vinicchayo.

    ൧൮൩. പഞ്ചമേ – ജാതിജരാമരണേസു ജീവിതിന്ദ്രിയസദിസോവ. ഝാനേന പന നിബ്ബാനം സുഖുമരൂപം സഞ്ഞാ ച ഖന്ധസങ്ഗഹേന അസങ്ഗഹിതാ ഹുത്വാ ആയതനധാതുസങ്ഗഹേന സങ്ഗഹിതാ. തസ്മാ തം സന്ധായ രൂപക്ഖന്ധസഞ്ഞാക്ഖന്ധാനം വസേന ദ്വേ ഖന്ധാ വേദിതബ്ബാ.

    183. Pañcame – jātijarāmaraṇesu jīvitindriyasadisova. Jhānena pana nibbānaṃ sukhumarūpaṃ saññā ca khandhasaṅgahena asaṅgahitā hutvā āyatanadhātusaṅgahena saṅgahitā. Tasmā taṃ sandhāya rūpakkhandhasaññākkhandhānaṃ vasena dve khandhā veditabbā.

    ൧൮൪. ഛട്ഠേ – സോകാദിത്തയേ വേദനായ സദിസോ. ഉപായാസാദീസു സങ്ഖാരസദിസോ. പുന വേദനായ വേദനാക്ഖന്ധസദിസോ, സഞ്ഞായ സഞ്ഞാക്ഖന്ധസദിസോ, ചേതനാദീസു സങ്ഖാരക്ഖന്ധസദിസോ വിനിച്ഛയോ. ഇമിനാ ഉപായേന സത്തമപഞ്ഹാദീസുപി സങ്ഗഹാസങ്ഗഹോ വേദിതബ്ബോതി.

    184. Chaṭṭhe – sokādittaye vedanāya sadiso. Upāyāsādīsu saṅkhārasadiso. Puna vedanāya vedanākkhandhasadiso, saññāya saññākkhandhasadiso, cetanādīsu saṅkhārakkhandhasadiso vinicchayo. Iminā upāyena sattamapañhādīsupi saṅgahāsaṅgaho veditabboti.

    അസങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ.

    Asaṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā.







    Related texts:



    തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / അഭിധമ്മപിടക • Abhidhammapiṭaka / ധാതുകഥാപാളി • Dhātukathāpāḷi / ൩. അസങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദനിദ്ദേസോ • 3. Asaṅgahitenasaṅgahitapadaniddeso

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-മൂലടീകാ • Pañcapakaraṇa-mūlaṭīkā / ൩. തതിയനയോ അസങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 3. Tatiyanayo asaṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā

    ടീകാ • Tīkā / അഭിധമ്മപിടക (ടീകാ) • Abhidhammapiṭaka (ṭīkā) / പഞ്ചപകരണ-അനുടീകാ • Pañcapakaraṇa-anuṭīkā / ൩. തതിയനയോ അസങ്ഗഹിതേനസങ്ഗഹിതപദവണ്ണനാ • 3. Tatiyanayo asaṅgahitenasaṅgahitapadavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact