Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / వినయవినిచ్ఛయ-ఉత్తరవినిచ్ఛయ • Vinayavinicchaya-uttaravinicchaya |
తతియపారాజికకథా
Tatiyapārājikakathā
౨౪౧.
241.
మనుస్సజాతిం జానన్తో, జీవితా యో వియోజయే;
Manussajātiṃ jānanto, jīvitā yo viyojaye;
నిక్ఖిపేయ్యస్స సత్థం వా, వదేయ్య మరణే గుణం.
Nikkhipeyyassa satthaṃ vā, vadeyya maraṇe guṇaṃ.
౨౪౨.
242.
దేసేయ్య మరణూపాయం, హోతాయమ్పి పరాజితో;
Deseyya maraṇūpāyaṃ, hotāyampi parājito;
అసన్ధేయ్యోవ సో ఞేయ్యో, ద్వేధా భిన్నసిలా వియ.
Asandheyyova so ñeyyo, dvedhā bhinnasilā viya.
౨౪౩.
243.
వుత్తా పాణాతిపాతస్స, పయోగా ఛ మహేసినా;
Vuttā pāṇātipātassa, payogā cha mahesinā;
సాహత్థికో తథాణత్తి-నిస్సగ్గిథావరాదయో.
Sāhatthiko tathāṇatti-nissaggithāvarādayo.
౨౪౪.
244.
తత్థ కాయేన వా కాయ-పటిబద్ధేన వా సయం;
Tattha kāyena vā kāya-paṭibaddhena vā sayaṃ;
మారేన్తస్స పరం ఘాతో, అయం సాహత్థికో మతో.
Mārentassa paraṃ ghāto, ayaṃ sāhatthiko mato.
౨౪౫.
245.
‘‘ఏవం త్వం పహరిత్వా తం, మారేహీ’’తి చ భిక్ఖునో;
‘‘Evaṃ tvaṃ paharitvā taṃ, mārehī’’ti ca bhikkhuno;
పరస్సాణాపనం నామ, అయమాణత్తికో నయో.
Parassāṇāpanaṃ nāma, ayamāṇattiko nayo.
౨౪౬.
246.
దూరం మారేతుకామస్స, ఉసుఆదినిపాతనం;
Dūraṃ māretukāmassa, usuādinipātanaṃ;
కాయేన పటిబద్ధేన, అయం నిస్సగ్గియో విధి.
Kāyena paṭibaddhena, ayaṃ nissaggiyo vidhi.
౨౪౭.
247.
అసఞ్చారిముపాయేన, మారణత్థం పరస్స చ;
Asañcārimupāyena, māraṇatthaṃ parassa ca;
ఓపాతాదివిధానం తు, పయోగో థావరో అయం.
Opātādividhānaṃ tu, payogo thāvaro ayaṃ.
౨౪౮.
248.
పరం మారేతుకామస్స, విజ్జాయ జప్పనం పన;
Paraṃ māretukāmassa, vijjāya jappanaṃ pana;
అయం విజ్జామయో నామ, పయోగో పఞ్చమో మతో.
Ayaṃ vijjāmayo nāma, payogo pañcamo mato.
౨౪౯.
249.
సమత్థా మారణే యా చ, ఇద్ధి కమ్మవిపాకజా;
Samatthā māraṇe yā ca, iddhi kammavipākajā;
అయమిద్ధిమయో నామ, పయోగో సముదీరితో.
Ayamiddhimayo nāma, payogo samudīrito.
౨౫౦.
250.
ఏకేకో దువిధో తత్థ, హోతీతి పరిదీపితో;
Ekeko duvidho tattha, hotīti paridīpito;
ఉద్దేసోపి అనుద్దేసో, భేదో తేసమయం పన.
Uddesopi anuddeso, bhedo tesamayaṃ pana.
౨౫౧.
251.
బహుస్వపి యముద్దిస్స, పహారం దేతి చే పన;
Bahusvapi yamuddissa, pahāraṃ deti ce pana;
మరణేన చ తస్సేవ, కమ్మునా తేన బజ్ఝతి.
Maraṇena ca tasseva, kammunā tena bajjhati.
౨౫౨.
252.
అనుద్దిస్స పహారేపి, యస్స కస్సచి దేహినో;
Anuddissa pahārepi, yassa kassaci dehino;
పహారప్పచ్చయా తస్స, మరణం చే పరాజయో.
Pahārappaccayā tassa, maraṇaṃ ce parājayo.
౨౫౩.
253.
మతే పహటమత్తే వా, పచ్ఛా ముభయథాపి చ;
Mate pahaṭamatte vā, pacchā mubhayathāpi ca;
హన్తా పహటమత్తస్మిం, కమ్మునా తేన బజ్ఝతి.
Hantā pahaṭamattasmiṃ, kammunā tena bajjhati.
౨౫౪.
254.
ఏవం సాహత్థికో ఞేయ్యో, తథా ఆణత్తికోపి చ;
Evaṃ sāhatthiko ñeyyo, tathā āṇattikopi ca;
ఏత్తావతా సమాసేన, ద్వే పయోగా హి దస్సితా.
Ettāvatā samāsena, dve payogā hi dassitā.
౨౫౫.
255.
వత్థు కాలో చ దేసో చ, సత్థఞ్చ ఇరియాపథో;
Vatthu kālo ca deso ca, satthañca iriyāpatho;
కరణస్స విసేసోతి, ఛ ఆణత్తినియామకా.
Karaṇassa visesoti, cha āṇattiniyāmakā.
౨౫౬.
256.
మారేతబ్బో హి యో తత్థ, సో ‘‘వత్థూ’’తి పవుచ్చతి;
Māretabbo hi yo tattha, so ‘‘vatthū’’ti pavuccati;
పుబ్బణ్హాది సియా కాలో, సత్తానం యోబ్బనాది చ.
Pubbaṇhādi siyā kālo, sattānaṃ yobbanādi ca.
౨౫౭.
257.
దేసో గామాది విఞ్ఞేయ్యో, సత్థం తం సత్తమారణం;
Deso gāmādi viññeyyo, satthaṃ taṃ sattamāraṇaṃ;
మారేతబ్బస్స సత్తస్స, నిసజ్జాదిరియాపథో.
Māretabbassa sattassa, nisajjādiriyāpatho.
౨౫౮.
258.
విజ్ఝనం భేదనఞ్చాపి, ఛేదనం తాళనమ్పి వా;
Vijjhanaṃ bhedanañcāpi, chedanaṃ tāḷanampi vā;
ఏవమాదివిధోనేకో, విసేసో కరణస్స తు.
Evamādividhoneko, viseso karaṇassa tu.
౨౫౯.
259.
‘‘యం మారేహీ’’తి ఆణత్తో, అఞ్ఞం మారేతి చే తతో;
‘‘Yaṃ mārehī’’ti āṇatto, aññaṃ māreti ce tato;
‘‘పురతో పహరిత్వాన, మారేహీ’’తి చ భాసితో.
‘‘Purato paharitvāna, mārehī’’ti ca bhāsito.
౨౬౦.
260.
పచ్ఛతో పస్సతో వాపి, పహరిత్వాన మారితే;
Pacchato passato vāpi, paharitvāna mārite;
వత్థాణత్తి విసఙ్కేతా, మూలట్ఠో పన ముచ్చతి.
Vatthāṇatti visaṅketā, mūlaṭṭho pana muccati.
౨౬౧.
261.
వత్థుం తం అవిరజ్ఝిత్వా, యథాణత్తిఞ్చ మారితే;
Vatthuṃ taṃ avirajjhitvā, yathāṇattiñca mārite;
ఉభయేసం యథాకాలం, కమ్మబద్ధో ఉదీరితో.
Ubhayesaṃ yathākālaṃ, kammabaddho udīrito.
౨౬౨.
262.
ఆణత్తో ‘‘అజ్జ పుబ్బణ్హే, మారేహీ’’తి చ యో పన;
Āṇatto ‘‘ajja pubbaṇhe, mārehī’’ti ca yo pana;
సో చే మారేతి సాయన్హే, మూలట్ఠో పరిముచ్చతి.
So ce māreti sāyanhe, mūlaṭṭho parimuccati.
౨౬౩.
263.
ఆణత్తస్సేవ సో వుత్తో;
Āṇattasseva so vutto;
కమ్మబద్ధో మహేసినా;
Kammabaddho mahesinā;
కాలస్స హి విసఙ్కేతా;
Kālassa hi visaṅketā;
దోసో నాణాపకస్స సో.
Doso nāṇāpakassa so.
౨౬౪.
264.
‘‘అజ్జ మారేహి పుబ్బణ్హే, స్వేవా’’తి అనియామితే;
‘‘Ajja mārehi pubbaṇhe, svevā’’ti aniyāmite;
యదా కదాచి పుబ్బణ్హే, విసఙ్కేతో న మారితే.
Yadā kadāci pubbaṇhe, visaṅketo na mārite.
౨౬౫.
265.
ఏతేనేవ ఉపాయేన, కాలభేదేసు సబ్బసో;
Eteneva upāyena, kālabhedesu sabbaso;
సఙ్కేతో చ విసఙ్కేతో, వేదితబ్బో విభావినా.
Saṅketo ca visaṅketo, veditabbo vibhāvinā.
౨౬౬.
266.
‘‘ఇమం గామే ఠితం వేరిం, మారేహీ’’తి చ భాసితో;
‘‘Imaṃ gāme ṭhitaṃ veriṃ, mārehī’’ti ca bhāsito;
సచే సో పన మారేతి, ఠితం తం యత్థ కత్థచి.
Sace so pana māreti, ṭhitaṃ taṃ yattha katthaci.
౨౬౭.
267.
నత్థి తస్స విసఙ్కేతో, ఉభో బజ్ఝన్తి కమ్మునా;
Natthi tassa visaṅketo, ubho bajjhanti kammunā;
‘‘గామేయేవా’’తి ఆణత్తో, వనే వా సావధారణం.
‘‘Gāmeyevā’’ti āṇatto, vane vā sāvadhāraṇaṃ.
౨౬౮.
268.
‘‘వనేయేవా’’తి వా వుత్తో, గామే మారేతి చేపి వా;
‘‘Vaneyevā’’ti vā vutto, gāme māreti cepi vā;
విసఙ్కేతో విఞ్ఞాతబ్బో, మూలట్ఠో పరిముచ్చతి.
Visaṅketo viññātabbo, mūlaṭṭho parimuccati.
౨౬౯.
269.
ఏతేనేవ ఉపాయేన, సబ్బదేసేసు భేదతో;
Eteneva upāyena, sabbadesesu bhedato;
సఙ్కేతో చ విసఙ్కేతో, వేదితబ్బోవ విఞ్ఞునా.
Saṅketo ca visaṅketo, veditabbova viññunā.
౨౭౦.
270.
‘‘సత్థేన పన మారేహి, ఆణత్తో’’తి చ కేనచి;
‘‘Satthena pana mārehi, āṇatto’’ti ca kenaci;
యేన కేనచి సత్థేన, విసఙ్కేతో న మారితే.
Yena kenaci satthena, visaṅketo na mārite.
౨౭౧.
271.
‘‘ఇమినా వాసినా హీ’’తి, వుత్తో అఞ్ఞేన వాసినా;
‘‘Iminā vāsinā hī’’ti, vutto aññena vāsinā;
‘‘ఇమస్సాసిస్స వాపి త్వం, ధారాయేతాయ మారయ’’.
‘‘Imassāsissa vāpi tvaṃ, dhārāyetāya māraya’’.
౨౭౨.
272.
ఇతి వుత్తో సచే వేరిం, ధారాయ ఇతరాయ వా;
Iti vutto sace veriṃ, dhārāya itarāya vā;
థరునా వాపి తుణ్డేన, విసఙ్కేతోవ మారితే.
Tharunā vāpi tuṇḍena, visaṅketova mārite.
౨౭౩.
273.
ఏతేనేవ ఉపాయేన, సబ్బావుధకజాతిసు;
Eteneva upāyena, sabbāvudhakajātisu;
సఙ్కేతో చ విసఙ్కేతో, వేదితబ్బో విసేసతో.
Saṅketo ca visaṅketo, veditabbo visesato.
౨౭౪.
274.
‘‘గచ్ఛన్తమేనం మారేహి’’, ఇతి వుత్తో పరేన సో;
‘‘Gacchantamenaṃ mārehi’’, iti vutto parena so;
మారేతి నం నిసిన్నం చే, విసఙ్కేతో న విజ్జతి.
Māreti naṃ nisinnaṃ ce, visaṅketo na vijjati.
౨౭౫.
275.
‘‘నిసిన్నంయేవ మారేహి’’, ‘‘గచ్ఛన్తంయేవ వా’’తి చ;
‘‘Nisinnaṃyeva mārehi’’, ‘‘gacchantaṃyeva vā’’ti ca;
వుత్తో మారేతి గచ్ఛన్తం, నిసిన్నం వా యథాక్కమం.
Vutto māreti gacchantaṃ, nisinnaṃ vā yathākkamaṃ.
౨౭౬.
276.
విసఙ్కేతన్తి ఞాతబ్బం, భిక్ఖునా వినయఞ్ఞునా;
Visaṅketanti ñātabbaṃ, bhikkhunā vinayaññunā;
ఏసేవ చ నయో ఞేయ్యో, సబ్బిరియాపథేసు చ.
Eseva ca nayo ñeyyo, sabbiriyāpathesu ca.
౨౭౭.
277.
‘‘మారేహీ’’తి చ విజ్ఝిత్వా, ఆణత్తో హి పరేన సో;
‘‘Mārehī’’ti ca vijjhitvā, āṇatto hi parena so;
విజ్ఝిత్వావ తమారేతి, విసఙ్కేతో న విజ్జతి.
Vijjhitvāva tamāreti, visaṅketo na vijjati.
౨౭౮.
278.
‘‘మారేహీ’’తి చ విజ్ఝిత్వా, ఆణత్తో హి పరేన సో;
‘‘Mārehī’’ti ca vijjhitvā, āṇatto hi parena so;
ఛిన్దిత్వా యది మారేతి, విసఙ్కేతోవ హోతి సో.
Chinditvā yadi māreti, visaṅketova hoti so.
౨౭౯.
279.
ఏతేనేవ ఉపాయేన, సబ్బేసు కరణేసుపి;
Eteneva upāyena, sabbesu karaṇesupi;
సఙ్కేతే చ విసఙ్కేతే, వేదితబ్బో వినిచ్ఛయో.
Saṅkete ca visaṅkete, veditabbo vinicchayo.
౨౮౦.
280.
దీఘం రస్సం కిసం థూలం, కాళం ఓదాతమేవ వా;
Dīghaṃ rassaṃ kisaṃ thūlaṃ, kāḷaṃ odātameva vā;
ఆణత్తో అనియామేత్వా, మారేహీతి చ కేనచి.
Āṇatto aniyāmetvā, mārehīti ca kenaci.
౨౮౧.
281.
సోపి యం కిఞ్చి ఆణత్తో, సచే మారేతి తాదిసం;
Sopi yaṃ kiñci āṇatto, sace māreti tādisaṃ;
నత్థి తత్థ విసఙ్కేతో, ఉభిన్నమ్పి పరాజయో.
Natthi tattha visaṅketo, ubhinnampi parājayo.
౨౮౨.
282.
మనుస్సం కిఞ్చి ఉద్దిస్స, సచే ఖణతివాటకం;
Manussaṃ kiñci uddissa, sace khaṇativāṭakaṃ;
ఖణన్తస్స చ ఓపాతం, హోతి ఆపత్తి దుక్కటం.
Khaṇantassa ca opātaṃ, hoti āpatti dukkaṭaṃ.
౨౮౩.
283.
దుక్ఖస్సుప్పత్తియా తత్థ, తస్స థుల్లచ్చయం సియా;
Dukkhassuppattiyā tattha, tassa thullaccayaṃ siyā;
పతిత్వా చ మతే తస్మిం, తస్స పారాజికం భవే.
Patitvā ca mate tasmiṃ, tassa pārājikaṃ bhave.
౨౮౪.
284.
నిపతిత్వా పనఞ్ఞస్మిం, మతే దోసో న విజ్జతి;
Nipatitvā panaññasmiṃ, mate doso na vijjati;
అనుద్దిస్సకమోపాతో, ఖతో హోతి సచే పన.
Anuddissakamopāto, khato hoti sace pana.
౨౮౫.
285.
‘‘పతిత్వా ఏత్థ యో కోచి, మరతూ’’తి హి యత్తకా;
‘‘Patitvā ettha yo koci, maratū’’ti hi yattakā;
మరన్తి నిపతిత్వా చే, దోసా హోన్తిస్స తత్తకా.
Maranti nipatitvā ce, dosā hontissa tattakā.
౨౮౬.
286.
ఆనన్తరియవత్థుస్మిం, ఆనన్తరియకం వదే;
Ānantariyavatthusmiṃ, ānantariyakaṃ vade;
తథా థుల్లచ్చయాదీనం, హోన్తి థుల్లచ్చయాదయో.
Tathā thullaccayādīnaṃ, honti thullaccayādayo.
౨౮౭.
287.
పతిత్వా గబ్భినీ తస్మిం, సగబ్భా చే మరిస్సతి;
Patitvā gabbhinī tasmiṃ, sagabbhā ce marissati;
హోన్తి పాణాతిపాతా ద్వే, ఏకోవేకేకధంసనే.
Honti pāṇātipātā dve, ekovekekadhaṃsane.
౨౮౮.
288.
అనుబన్ధేత్థ చోరేహి, పతిత్వా చే మరిస్సతి;
Anubandhettha corehi, patitvā ce marissati;
ఓపాతఖణకస్సేవ, హోతి పారాజికం కిర.
Opātakhaṇakasseva, hoti pārājikaṃ kira.
౨౮౯.
289.
వేరినో తత్థ పాతేత్వా, సచే మారేన్తి వేరినో;
Verino tattha pātetvā, sace mārenti verino;
పతితం తత్థ మారేన్తి, నీహరిత్వా సచే బహి.
Patitaṃ tattha mārenti, nīharitvā sace bahi.
౨౯౦.
290.
నిబ్బత్తిత్వా హి ఓపాతే, మతా చే ఓపపాతికా;
Nibbattitvā hi opāte, matā ce opapātikā;
అసక్కోన్తా చ నిక్ఖన్తుం, సబ్బత్థ చ పరాజయో.
Asakkontā ca nikkhantuṃ, sabbattha ca parājayo.
౨౯౧.
291.
యక్ఖాదయో పనుద్దిస్స, ఖణనే దుక్ఖసమ్భవే;
Yakkhādayo panuddissa, khaṇane dukkhasambhave;
దుక్కటం మరణే వత్థు-వసా థుల్లచ్చయాదయో.
Dukkaṭaṃ maraṇe vatthu-vasā thullaccayādayo.
౨౯౨.
292.
మనుస్సేయేవ ఉద్దిస్స, ఖతే ఓపాతకే పన;
Manusseyeva uddissa, khate opātake pana;
అనాపత్తి పతిత్వా హి, యక్ఖాదీసు మతేసుపి.
Anāpatti patitvā hi, yakkhādīsu matesupi.
౨౯౩.
293.
తథా యక్ఖాదయో పాణే, ఖతే ఉద్దిస్స భిక్ఖునా;
Tathā yakkhādayo pāṇe, khate uddissa bhikkhunā;
నిపతిత్వా మరన్తేసు, మనుస్సేసుప్యయం నయో.
Nipatitvā marantesu, manussesupyayaṃ nayo.
౨౯౪.
294.
‘‘పాణినో ఏత్థ బజ్ఝిత్వా, మరన్తూ’’తి అనుద్దిసం;
‘‘Pāṇino ettha bajjhitvā, marantū’’ti anuddisaṃ;
పాసం ఓడ్డేతి యో తత్థ, సచే బజ్ఝన్తి పాణినో.
Pāsaṃ oḍḍeti yo tattha, sace bajjhanti pāṇino.
౨౯౫.
295.
హత్థతో ముత్తమత్తస్మిం, తస్స పారాజికం సియా;
Hatthato muttamattasmiṃ, tassa pārājikaṃ siyā;
ఆనన్తరియవత్థుస్మిం, ఆనన్తరియమేవ చ.
Ānantariyavatthusmiṃ, ānantariyameva ca.
౨౯౬.
296.
ఉద్దిస్స హి కతే పాసే, యం పనుద్దిస్స ఓడ్డితో;
Uddissa hi kate pāse, yaṃ panuddissa oḍḍito;
బన్ధనేసు తదఞ్ఞేసం, అనాపత్తి పకాసితా.
Bandhanesu tadaññesaṃ, anāpatti pakāsitā.
౨౯౭.
297.
మూలేన వా ముధా వాపి, దిన్నే పాసే పరస్స హి;
Mūlena vā mudhā vāpi, dinne pāse parassa hi;
మూలట్ఠస్సేవ హోతీతి, కమ్మబద్ధో నియామితో.
Mūlaṭṭhasseva hotīti, kammabaddho niyāmito.
౨౯౮.
298.
యేన లద్ధో సచే లోపి, పాసముగ్గళితమ్పి వా;
Yena laddho sace lopi, pāsamuggaḷitampi vā;
థిరం వాపి కరోతేవం, ఉభిన్నం కమ్మబన్ధనం.
Thiraṃ vāpi karotevaṃ, ubhinnaṃ kammabandhanaṃ.
౨౯౯.
299.
యో పాసం ఉగ్గళాపేత్వా, యాతి పాపభయా సచే;
Yo pāsaṃ uggaḷāpetvā, yāti pāpabhayā sace;
తం దిస్వా పున అఞ్ఞోపి, సణ్ఠపేతి హి తత్థ చ.
Taṃ disvā puna aññopi, saṇṭhapeti hi tattha ca.
౩౦౦.
300.
బద్ధా బద్ధా మరన్తి చే, మూలట్ఠో న చ ముచ్చతి;
Baddhā baddhā maranti ce, mūlaṭṭho na ca muccati;
ఠపేత్వా గహితట్ఠానే, పాసయట్ఠిం విముచ్చతి.
Ṭhapetvā gahitaṭṭhāne, pāsayaṭṭhiṃ vimuccati.
౩౦౧.
301.
గోపేత్వాపి న మోక్ఖో హి, పాసయట్ఠిం సయంకతం;
Gopetvāpi na mokkho hi, pāsayaṭṭhiṃ sayaṃkataṃ;
తమఞ్ఞో పున గణ్హిత్వా, సణ్ఠపేతి సచే పన.
Tamañño puna gaṇhitvā, saṇṭhapeti sace pana.
౩౦౨.
302.
తప్పచ్చయా మరన్తేసు, మూలట్ఠో న చ ముచ్చతి;
Tappaccayā marantesu, mūlaṭṭho na ca muccati;
నాసేత్వా సబ్బసో వా తం, ఝాపేత్వా వా విముచ్చతి.
Nāsetvā sabbaso vā taṃ, jhāpetvā vā vimuccati.
౩౦౩.
303.
రోపేన్తస్స చ సూలం వా, సజ్జేన్తస్స అదూహలం;
Ropentassa ca sūlaṃ vā, sajjentassa adūhalaṃ;
ఓపాతేన చ పాసేన, సదిసోవ వినిచ్ఛయో.
Opātena ca pāsena, sadisova vinicchayo.
౩౦౪.
304.
అనాపత్తి అసఞ్చిచ్చ, అజానన్తస్స భిక్ఖునో;
Anāpatti asañcicca, ajānantassa bhikkhuno;
తథామరణచిత్తస్స, మతేప్యుమ్మత్తకాదినో.
Tathāmaraṇacittassa, matepyummattakādino.
౩౦౫.
305.
మనుస్సపాణిమ్హి చ పాణసఞ్ఞితా;
Manussapāṇimhi ca pāṇasaññitā;
సచస్స చిత్తం మరణూపసంహితం;
Sacassa cittaṃ maraṇūpasaṃhitaṃ;
ఉపక్కమో తేన చ తస్స నాసో;
Upakkamo tena ca tassa nāso;
పఞ్చేత్థ అఙ్గాని మనుస్సఘాతే.
Pañcettha aṅgāni manussaghāte.
ఇతి వినయవినిచ్ఛయే తతియపారాజికకథా నిట్ఠితా.
Iti vinayavinicchaye tatiyapārājikakathā niṭṭhitā.