| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / કઙ્ખાવિતરણી-અભિનવ-ટીકા • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
૭. તતુત્તરિસિક્ખાપદવણ્ણના
7. Tatuttarisikkhāpadavaṇṇanā
તં-સદ્દો ચેત્થ પકતત્થવચનો. ચેતિ નિપાતમત્તં. ચેતિ વા યદીતિ અત્થો, તસ્સ ‘‘પવારેય્યા’’તિ ઇમિના સમ્બન્ધો વેદિતબ્બો. પવારેય્ય ચેતિ યદિ પવારેય્યાતિ અત્થો. ‘‘અભીતિ ઉપસગ્ગો’’તિ (સારત્થ॰ ટી॰ ૨.૫૨૩-૫૨૪) ઇમિના તસ્સ અત્થવિસેસાભાવં દસ્સેતિ. તેનાહ ‘‘હરિતુન્તિ અત્થો’’તિ. પવારસદ્દસ્સ ઇચ્છાયં વત્તમાનત્તા ‘‘ઇચ્છાપેય્યા’’તિ વુત્તં. ઇચ્છં ઉપ્પાદેય્યાતિ પચ્ચયે ઇચ્છં ઉપ્પાદેય્ય. ઉપનિમન્તનાયેતં અધિવચનં. તેનાહ ‘‘યાવત્તક’’ન્તિઆદિ. નેક્ખમ્મન્તિ પબ્બજ્જં. દટ્ઠૂતિ દટ્ઠું. છન્દાનુરક્ખણત્થઞ્હેત્થ અનુનાસિકલોપો. ખેમતોતિ નિબ્ભયતો. કાયેન વા વાચાય વા અભિહરિત્વા નિમન્તેય્યાતિ સમ્બન્ધો. યથા ચ કાયેન અભિહરેય્ય, વાચાય ચ, તં વિધિં દસ્સેતું ‘‘ઉપનેત્વા’’તિઆદિ વુત્તં સઅન્તરન્તિ અન્તરવાસકસહિતં. ઉત્તરન્તિ ઉત્તરાસઙ્ગં. પરમન્તિ અવસાનં. અસ્સ ચીવરસ્સાતિ અસ્સ સમુદાયભૂતસ્સ હરિતબ્બસ્સ ચીવરસ્સ. તગ્ગુણસંવિઞ્ઞાણો હિ અયં બાહિરત્થસમાસો યથા ‘‘લમ્બકણ્ણો’’તિ દટ્ઠબ્બં. તેનાહ ‘‘નિવાસનેના’’તિઆદિ. ઉક્કટ્ઠપરિચ્છેદેન હિ સબ્બે તંપરમંયેવ ગહેતું લભન્તિ.
Taṃ-saddo cettha pakatatthavacano. Ceti nipātamattaṃ. Ceti vā yadīti attho, tassa ‘‘pavāreyyā’’ti iminā sambandho veditabbo. Pavāreyya ceti yadi pavāreyyāti attho. ‘‘Abhīti upasaggo’’ti (sārattha. ṭī. 2.523-524) iminā tassa atthavisesābhāvaṃ dasseti. Tenāha ‘‘haritunti attho’’ti. Pavārasaddassa icchāyaṃ vattamānattā ‘‘icchāpeyyā’’ti vuttaṃ. Icchaṃ uppādeyyāti paccaye icchaṃ uppādeyya. Upanimantanāyetaṃ adhivacanaṃ. Tenāha ‘‘yāvattaka’’ntiādi. Nekkhammanti pabbajjaṃ. Daṭṭhūti daṭṭhuṃ. Chandānurakkhaṇatthañhettha anunāsikalopo. Khematoti nibbhayato. Kāyena vā vācāya vā abhiharitvā nimanteyyāti sambandho. Yathā ca kāyena abhihareyya, vācāya ca, taṃ vidhiṃ dassetuṃ ‘‘upanetvā’’tiādi vuttaṃ saantaranti antaravāsakasahitaṃ. Uttaranti uttarāsaṅgaṃ. Paramanti avasānaṃ. Assa cīvarassāti assa samudāyabhūtassa haritabbassa cīvarassa. Tagguṇasaṃviññāṇo hi ayaṃ bāhiratthasamāso yathā ‘‘lambakaṇṇo’’ti daṭṭhabbaṃ. Tenāha ‘‘nivāsanenā’’tiādi. Ukkaṭṭhaparicchedena hi sabbe taṃparamaṃyeva gahetuṃ labhanti.
યસ્મા અચ્છિન્નસબ્બચીવરેન તિચીવરમત્તકેનેવ ભિક્ખુના એવં પટિપજ્જિતબ્બં, અઞ્ઞેન પન અઞ્ઞથાપિ, તસ્મા તં વિભાગં દસ્સેતું ‘‘તત્રાયં વિનિચ્છયો’’તિઆદિ વુત્તં. અધિટ્ઠિતચીવરસ્સાતિ તિચીવરાધિટ્ઠાનનયેન વા પરિક્ખારચોળવસેન વા યેન કેનચિ અધિટ્ઠિતચીવરસ્સ, ઇદઞ્ચ યેભુય્યેન અધિટ્ઠહિત્વા ચીવરં પરિભુઞ્જતો વુત્તં, ન પન અનધિટ્ઠિતચીવરસ્સ ચીવરે અચ્છિન્ને અયં વિધિ ન સમ્ભવતીતિ. યસ્સ વા તિચીવરતો અધિકમ્પિ ચીવરં અઞ્ઞત્થ અત્થિ, તત્થ નત્થિ, તેનાપિ તદા તત્થ અભાવતો દ્વે સાદિતું વટ્ટતિ. પકતિયાવ સન્તરુત્તરેન ચરતીતિ (સારત્થ॰ ટી॰ ૨.૫૨૩-૫૨૪) અત્થતકથિનત્તા વા સાસઙ્કસિક્ખાપદવસેન વા અવિપ્પવાસસમ્મુતિવસેન વા તતિયસ્સ અલાભેન વા ચરતિ. ‘‘દ્વે નટ્ઠાની’’તિ અધિકારત્તા વુત્તં ‘‘દ્વે સાદિતબ્બાની’’તિ. એકં સાદિયન્તેનેવ સમો ભવિસ્સતીતિ તિણ્ણં ચીવરાનં દ્વીસુ નટ્ઠેન એકં સાદિયન્તેન સમો ભવિસ્સતિ ઉભિન્નમ્પિ સન્તરુત્તરપરમતાય અવટ્ઠાનતો. યસ્સ એકંયેવ હોતિ અઞ્ઞેન કેનચિ કારણેન વિનટ્ઠસેસચીવરત્તા.
Yasmā acchinnasabbacīvarena ticīvaramattakeneva bhikkhunā evaṃ paṭipajjitabbaṃ, aññena pana aññathāpi, tasmā taṃ vibhāgaṃ dassetuṃ ‘‘tatrāyaṃ vinicchayo’’tiādi vuttaṃ. Adhiṭṭhitacīvarassāti ticīvarādhiṭṭhānanayena vā parikkhāracoḷavasena vā yena kenaci adhiṭṭhitacīvarassa, idañca yebhuyyena adhiṭṭhahitvā cīvaraṃ paribhuñjato vuttaṃ, na pana anadhiṭṭhitacīvarassa cīvare acchinne ayaṃ vidhi na sambhavatīti. Yassa vā ticīvarato adhikampi cīvaraṃ aññattha atthi, tattha natthi, tenāpi tadā tattha abhāvato dve sādituṃ vaṭṭati. Pakatiyāva santaruttarena caratīti (sārattha. ṭī. 2.523-524) atthatakathinattā vā sāsaṅkasikkhāpadavasena vā avippavāsasammutivasena vā tatiyassa alābhena vā carati. ‘‘Dve naṭṭhānī’’ti adhikārattā vuttaṃ ‘‘dve sāditabbānī’’ti. Ekaṃ sādiyanteneva samo bhavissatīti tiṇṇaṃ cīvarānaṃ dvīsu naṭṭhena ekaṃ sādiyantena samo bhavissati ubhinnampi santaruttaraparamatāya avaṭṭhānato. Yassa ekaṃyeva hoti aññena kenaci kāraṇena vinaṭṭhasesacīvarattā.
પઞ્ચસુ નટ્ઠેસૂતિ તિચીવરં ઉદકસાટિકા સંકચ્ચિકાતિ ઇમેસુ પઞ્ચસુ ચીવરેસુ નટ્ઠેસુ. ‘‘એકસ્મિં વા નટ્ઠે’’તિ વચનવિપરિણામં કત્વા યોજેતબ્બં. તતો ઉત્તરીતિ સન્તરુત્તરપરમતો ઉત્તરિ.
Pañcasu naṭṭhesūti ticīvaraṃ udakasāṭikā saṃkaccikāti imesu pañcasu cīvaresu naṭṭhesu. ‘‘Ekasmiṃ vā naṭṭhe’’ti vacanavipariṇāmaṃ katvā yojetabbaṃ. Tato uttarīti santaruttaraparamato uttari.
સેસકં આહરિસ્સામીતિ દ્વે ચીવરાનિ કત્વા ‘‘સેસકં પુન આહરિસ્સામી’’તિ અત્થો. સેસકં તુય્હંયેવ હોતૂતિ વુત્તસ્સાતિ દાનસમયે એવં વુત્તસ્સ. સચે પન ‘‘સેસકં આહરિસ્સામી’’તિ વત્વા ગહેત્વા ગમનસમયેપિ ‘‘સેસકં તુય્હંયેવ હોતૂ’’તિ વદન્તિ, લદ્ધકપ્પિયમેવ. ન અચ્છિન્નનટ્ઠકારણા દિન્નન્તિ બાહુસચ્ચાદિગુણવસેન દિન્નં. વુત્તનયેનાતિ ‘‘ઞાતકપ્પવારિતે વા વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ, સમયે ચ અઞ્ઞસ્સ વા ઞાતકપ્પવારિતે તસ્સેવત્થાય વિઞ્ઞાપેન્તસ્સ’’તિ વુત્તનયેન.
Sesakaṃ āharissāmīti dve cīvarāni katvā ‘‘sesakaṃ puna āharissāmī’’ti attho. Sesakaṃ tuyhaṃyeva hotūti vuttassāti dānasamaye evaṃ vuttassa. Sace pana ‘‘sesakaṃ āharissāmī’’ti vatvā gahetvā gamanasamayepi ‘‘sesakaṃ tuyhaṃyeva hotū’’ti vadanti, laddhakappiyameva. Na acchinnanaṭṭhakāraṇā dinnanti bāhusaccādiguṇavasena dinnaṃ. Vuttanayenāti ‘‘ñātakappavārite vā viññāpentassa, samaye ca aññassa vā ñātakappavārite tassevatthāya viññāpentassa’’ti vuttanayena.
તતુત્તરિસિક્ખાપદવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Tatuttarisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
