Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi |
॥ ਨਮੋ ਤਸ੍ਸ ਭਗવਤੋ ਅਰਹਤੋ ਸਮ੍ਮਾਸਮ੍ਬੁਦ੍ਧਸ੍ਸ॥
Namo tassa bhagavato arahato sammāsambuddhassa
ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯੇ
Khuddakanikāye
ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ
Jātakapāḷi
(ਦੁਤਿਯੋ ਭਾਗੋ)
(Dutiyo bhāgo)
੧੭. ਚਤ੍ਤਾਲੀਸਨਿਪਾਤੋ
17. Cattālīsanipāto
੫੨੧. ਤੇਸਕੁਣਜਾਤਕਂ (੧)
521. Tesakuṇajātakaṃ (1)
੧.
1.
‘‘વੇਸ੍ਸਨ੍ਤਰਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਸਕੁਣ ਭਦ੍ਦਮਤ੍ਥੁ ਤੇ।
‘‘Vessantaraṃ taṃ pucchāmi, sakuṇa bhaddamatthu te;
ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤੁਕਾਮੇਨ, ਕਿਂ ਸੁ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤਂ વਰਂ’’॥
Rajjaṃ kāretukāmena, kiṃ su kiccaṃ kataṃ varaṃ’’.
੨.
2.
‘‘ਚਿਰਸ੍ਸਂ વਤ ਮਂ ਤਾਤੋ, ਕਂਸੋ ਬਾਰਾਣਸਿਗ੍ਗਹੋ।
‘‘Cirassaṃ vata maṃ tāto, kaṃso bārāṇasiggaho;
ਪਮਤ੍ਤੋ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਂ ਮਂ, ਪਿਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਅਚੋਦਯਿ॥
Pamatto appamattaṃ maṃ, pitā puttaṃ acodayi.
੩.
3.
‘‘ਪਠਮੇਨੇવ વਿਤਥਂ, ਕੋਧਂ ਹਾਸਂ ਨਿવਾਰਯੇ।
‘‘Paṭhameneva vitathaṃ, kodhaṃ hāsaṃ nivāraye;
ਤਤੋ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਾਰੇਯ੍ਯ, ਤਂ વਤਂ ਆਹੁ ਖਤ੍ਤਿਯ॥
Tato kiccāni kāreyya, taṃ vataṃ āhu khattiya.
੪.
4.
ਰਤ੍ਤੋ ਦੁਟ੍ਠੋ ਚ ਯਂ ਕਯਿਰਾ, ਨ ਤਂ ਕਯਿਰਾ ਤਤੋ ਪੁਨ 3॥
Ratto duṭṭho ca yaṃ kayirā, na taṃ kayirā tato puna 4.
੫.
5.
‘‘ਖਤ੍ਤਿਯਸ੍ਸ ਪਮਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਰਟ੍ਠਸ੍ਮਿਂ ਰਟ੍ਠવਡ੍ਢਨ।
‘‘Khattiyassa pamattassa, raṭṭhasmiṃ raṭṭhavaḍḍhana;
ਸਬ੍ਬੇ ਭੋਗਾ વਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਤਂ વੁਚ੍ਚਤੇ ਅਘਂ॥
Sabbe bhogā vinassanti, rañño taṃ vuccate aghaṃ.
੬.
6.
੭.
7.
‘‘ਉਸੂਯਕੇ ਦੁਹਦਯੇ, ਪੁਰਿਸੇ ਕਮ੍ਮਦੁਸ੍ਸਕੇ।
‘‘Usūyake duhadaye, purise kammadussake;
੮.
8.
‘‘ਸੋ ਤ੍વਂ ਸਬ੍ਬੇਸੁ ਸੁਹਦਯੋ 11, ਸਬ੍ਬੇਸਂ ਰਕ੍ਖਿਤੋ ਭવ।
‘‘So tvaṃ sabbesu suhadayo 12, sabbesaṃ rakkhito bhava;
ਅਲਕ੍ਖਿਂ ਨੁਦ ਮਹਾਰਾਜ, ਲਕ੍ਖ੍ਯਾ ਭવ ਨਿવੇਸਨਂ॥
Alakkhiṃ nuda mahārāja, lakkhyā bhava nivesanaṃ.
੯.
9.
‘‘ਸ ਲਕ੍ਖੀਧਿਤਿਸਮ੍ਪਨ੍ਨੋ, ਪੁਰਿਸੋ ਹਿ ਮਹਗ੍ਗਤੋ।
‘‘Sa lakkhīdhitisampanno, puriso hi mahaggato;
ਅਮਿਤ੍ਤਾਨਂ ਕਾਸਿਪਤਿ, ਮੂਲਂ ਅਗ੍ਗਞ੍ਚ ਛਿਨ੍ਦਤਿ॥
Amittānaṃ kāsipati, mūlaṃ aggañca chindati.
੧੦.
10.
‘‘ਸਕ੍ਕੋਪਿ ਹਿ ਭੂਤਪਤਿ, ਉਟ੍ਠਾਨੇ ਨਪ੍ਪਮਜ੍ਜਤਿ।
‘‘Sakkopi hi bhūtapati, uṭṭhāne nappamajjati;
ਸ ਕਲ੍ਯਾਣੇ ਧਿਤਿਂ ਕਤ੍વਾ, ਉਟ੍ਠਾਨੇ ਕੁਰੁਤੇ ਮਨੋ॥
Sa kalyāṇe dhitiṃ katvā, uṭṭhāne kurute mano.
੧੧.
11.
੧੨.
12.
વਾਯਮਸ੍ਸੁ ਚ ਕਿਚ੍ਚੇਸੁ, ਨਾਲਸੋ વਿਨ੍ਦਤੇ ਸੁਖਂ॥
Vāyamassu ca kiccesu, nālaso vindate sukhaṃ.
੧੩.
13.
੧੪.
14.
ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਤੁਕਾਮੇਨ, ਕਿਂ ਸੁ ਕਿਚ੍ਚਂ ਕਤਂ વਰਂ’’॥
Rajjaṃ kāretukāmena, kiṃ su kiccaṃ kataṃ varaṃ’’.
੧੫.
15.
ਅਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚ ਯੋ ਲਾਭੋ, ਲਦ੍ਧਸ੍ਸ ਚਾਨੁਰਕ੍ਖਣਾ॥
Aladdhassa ca yo lābho, laddhassa cānurakkhaṇā.
੧੬.
16.
‘‘ਅਮਚ੍ਚੇ ਤਾਤ ਜਾਨਾਹਿ, ਧੀਰੇ ਅਤ੍ਥਸ੍ਸ ਕੋવਿਦੇ।
‘‘Amacce tāta jānāhi, dhīre atthassa kovide;
ਅਨਕ੍ਖਾ ਕਿਤવੇ ਤਾਤ, ਅਸੋਣ੍ਡੇ ਅવਿਨਾਸਕੇ॥
Anakkhā kitave tāta, asoṇḍe avināsake.
੧੭.
17.
‘‘ਯੋ ਚ ਤਂ ਤਾਤ ਰਕ੍ਖੇਯ੍ਯ, ਧਨਂ ਯਞ੍ਚੇવ ਤੇ ਸਿਯਾ।
‘‘Yo ca taṃ tāta rakkheyya, dhanaṃ yañceva te siyā;
ਸੂਤੋવ ਰਥਂ ਸਙ੍ਗਣ੍ਹੇ, ਸੋ ਤੇ ਕਿਚ੍ਚਾਨਿ ਕਾਰਯੇ॥
Sūtova rathaṃ saṅgaṇhe, so te kiccāni kāraye.
੧੮.
18.
‘‘ਸੁਸਙ੍ਗਹਿਤਨ੍ਤਜਨੋ, ਸਯਂ વਿਤ੍ਤਂ ਅવੇਕ੍ਖਿਯ।
‘‘Susaṅgahitantajano, sayaṃ vittaṃ avekkhiya;
ਨਿਧਿਞ੍ਚ ਇਣਦਾਨਞ੍ਚ, ਨ ਕਰੇ ਪਰਪਤ੍ਤਿਯਾ॥
Nidhiñca iṇadānañca, na kare parapattiyā.
੧੯.
19.
ਨਿਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਨਿਗ੍ਗਹਾਰਹਂ, ਪਗ੍ਗਣ੍ਹੇ ਪਗ੍ਗਹਾਰਹਂ॥
Niggaṇhe niggahārahaṃ, paggaṇhe paggahārahaṃ.
੨੦.
20.
‘‘ਸਯਂ ਜਾਨਪਦਂ ਅਤ੍ਥਂ, ਅਨੁਸਾਸ ਰਥੇਸਭ।
‘‘Sayaṃ jānapadaṃ atthaṃ, anusāsa rathesabha;
ਮਾ ਤੇ ਅਧਮ੍ਮਿਕਾ ਯੁਤ੍ਤਾ, ਧਨਂ ਰਟ੍ਠਞ੍ਚ ਨਾਸਯੁਂ॥
Mā te adhammikā yuttā, dhanaṃ raṭṭhañca nāsayuṃ.
੨੧.
21.
વੇਗਸਾ ਹਿ ਕਤਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਮਨ੍ਦੋ ਪਚ੍ਛਾਨੁਤਪ੍ਪਤਿ॥
Vegasā hi kataṃ kammaṃ, mando pacchānutappati.
੨੨.
22.
ਕੋਧਸਾ ਹਿ ਬਹੂ ਫੀਤਾ, ਕੁਲਾ ਅਕੁਲਤਂ ਗਤਾ॥
Kodhasā hi bahū phītā, kulā akulataṃ gatā.
੨੩.
23.
‘‘ਮਾ ਤਾਤ ਇਸ੍ਸਰੋਮ੍ਹੀਤਿ, ਅਨਤ੍ਥਾਯ ਪਤਾਰਯਿ।
‘‘Mā tāta issaromhīti, anatthāya patārayi;
ਇਤ੍ਥੀਨਂ ਪੁਰਿਸਾਨਞ੍ਚ, ਮਾ ਤੇ ਆਸਿ ਦੁਖੁਦ੍ਰਯੋ॥
Itthīnaṃ purisānañca, mā te āsi dukhudrayo.
੨੪.
24.
‘‘ਅਪੇਤਲੋਮਹਂਸਸ੍ਸ, ਰਞ੍ਞੋ ਕਾਮਾਨੁਸਾਰਿਨੋ।
‘‘Apetalomahaṃsassa, rañño kāmānusārino;
ਸਬ੍ਬੇ ਭੋਗਾ વਿਨਸ੍ਸਨ੍ਤਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਤਂ વੁਚ੍ਚਤੇ ਅਘਂ॥
Sabbe bhogā vinassanti, rañño taṃ vuccate aghaṃ.
੨੫.
25.
‘‘ਤਤ੍ਥੇવ ਤੇ વਤ੍ਤਪਦਾ, ਏਸਾવ ਅਨੁਸਾਸਨੀ।
‘‘Tattheva te vattapadā, esāva anusāsanī;
ਦਕ੍ਖਸ੍ਸੁਦਾਨਿ ਪੁਞ੍ਞਕਰੋ, ਅਸੋਣ੍ਡੋ ਅવਿਨਾਸਕੋ।
Dakkhassudāni puññakaro, asoṇḍo avināsako;
੨੬.
26.
‘‘ਅਪੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹ ਕੋਸਿਯਗੋਤ੍ਤਂ 41, ਕੁਣ੍ਡਲਿਨਿਂ ਤਥੇવ ਚ।
‘‘Apucchimha kosiyagottaṃ 42, kuṇḍaliniṃ tatheva ca;
੨੭.
27.
‘‘ਬਲਂ ਪਞ੍ਚવਿਧਂ ਲੋਕੇ, ਪੁਰਿਸਸ੍ਮਿਂ ਮਹਗ੍ਗਤੇ।
‘‘Balaṃ pañcavidhaṃ loke, purisasmiṃ mahaggate;
ਤਤ੍ਥ ਬਾਹੁਬਲਂ ਨਾਮ, ਚਰਿਮਂ વੁਚ੍ਚਤੇ ਬਲਂ॥
Tattha bāhubalaṃ nāma, carimaṃ vuccate balaṃ.
੨੮.
28.
‘‘ਭੋਗਬਲਞ੍ਚ ਦੀਘਾવੁ, ਦੁਤਿਯਂ વੁਚ੍ਚਤੇ ਬਲਂ।
‘‘Bhogabalañca dīghāvu, dutiyaṃ vuccate balaṃ;
ਅਮਚ੍ਚਬਲਞ੍ਚ ਦੀਘਾવੁ, ਤਤਿਯਂ વੁਚ੍ਚਤੇ ਬਲਂ॥
Amaccabalañca dīghāvu, tatiyaṃ vuccate balaṃ.
੨੯.
29.
‘‘ਅਭਿਜਚ੍ਚਬਲਂ ਚੇવ, ਤਂ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਅਸਂਸਯਂ।
‘‘Abhijaccabalaṃ ceva, taṃ catutthaṃ asaṃsayaṃ;
ਯਾਨਿ ਚੇਤਾਨਿ ਸਬ੍ਬਾਨਿ, ਅਧਿਗਣ੍ਹਾਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ॥
Yāni cetāni sabbāni, adhigaṇhāti paṇḍito.
੩੦.
30.
ਪਞ੍ਞਾਬਲੇਨੁਪਤ੍ਥਦ੍ਧੋ, ਅਤ੍ਥਂ વਿਨ੍ਦਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤੋ॥
Paññābalenupatthaddho, atthaṃ vindati paṇḍito.
੩੧.
31.
‘‘ਅਪਿ ਚੇ ਲਭਤਿ ਮਨ੍ਦੋ, ਫੀਤਂ ਧਰਣਿਮੁਤ੍ਤਮਂ।
‘‘Api ce labhati mando, phītaṃ dharaṇimuttamaṃ;
ਅਕਾਮਸ੍ਸ ਪਸਯ੍ਹਂ વਾ, ਅਞ੍ਞੋ ਤਂ ਪਟਿਪਜ੍ਜਤਿ॥
Akāmassa pasayhaṃ vā, añño taṃ paṭipajjati.
੩੨.
32.
‘‘ਅਭਿਜਾਤੋਪਿ ਚੇ ਹੋਤਿ, ਰਜ੍ਜਂ ਲਦ੍ਧਾਨ ਖਤ੍ਤਿਯੋ।
‘‘Abhijātopi ce hoti, rajjaṃ laddhāna khattiyo;
ਦੁਪ੍ਪਞ੍ਞੋ ਹਿ ਕਾਸਿਪਤਿ, ਸਬ੍ਬੇਨਪਿ ਨ ਜੀવਤਿ॥
Duppañño hi kāsipati, sabbenapi na jīvati.
੩੩.
33.
ਪਞ੍ਞਾਸਹਿਤੋ ਨਰੋ ਇਧ, ਅਪਿ ਦੁਕ੍ਖੇ ਸੁਖਾਨਿ વਿਨ੍ਦਤਿ॥
Paññāsahito naro idha, api dukkhe sukhāni vindati.
੩੪.
34.
‘‘ਪਞ੍ਞਞ੍ਚ ਖੋ ਅਸੁਸ੍ਸੂਸਂ, ਨ ਕੋਚਿ ਅਧਿਗਚ੍ਛਤਿ।
‘‘Paññañca kho asussūsaṃ, na koci adhigacchati;
ਬਹੁਸ੍ਸੁਤਂ ਅਨਾਗਮ੍ਮ, ਧਮ੍ਮਟ੍ਠਂ ਅવਿਨਿਬ੍ਭੁਜਂ॥
Bahussutaṃ anāgamma, dhammaṭṭhaṃ avinibbhujaṃ.
੩੫.
35.
੩੬.
36.
ਨ ਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਿਯਕਾਰਿਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥੋ વਿਪਚ੍ਚਤਿ॥
Na nibbindiyakārissa, sammadattho vipaccati.
੩੭.
37.
‘‘ਅਜ੍ਝਤ੍ਤਞ੍ਚ ਪਯੁਤ੍ਤਸ੍ਸ, ਤਥਾਯਤਨਸੇવਿਨੋ।
‘‘Ajjhattañca payuttassa, tathāyatanasevino;
ਅਨਿਬ੍ਬਿਨ੍ਦਿਯਕਾਰਿਸ੍ਸ, ਸਮ੍ਮਦਤ੍ਥੋ વਿਪਚ੍ਚਤਿ॥
Anibbindiyakārissa, sammadattho vipaccati.
੩੮.
38.
‘‘ਯੋਗਪ੍ਪਯੋਗਸਙ੍ਖਾਤਂ, ਸਮ੍ਭਤਸ੍ਸਾਨੁਰਕ੍ਖਣਂ।
‘‘Yogappayogasaṅkhātaṃ, sambhatassānurakkhaṇaṃ;
ਤਾਨਿ ਤ੍વਂ ਤਾਤ ਸੇવਸ੍ਸੁ, ਮਾ ਅਕਮ੍ਮਾਯ ਰਨ੍ਧਯਿ।
Tāni tvaṃ tāta sevassu, mā akammāya randhayi;
ਅਕਮ੍ਮੁਨਾ ਹਿ ਦੁਮ੍ਮੇਧੋ, ਨਲ਼ਾਗਾਰਂવ ਸੀਦਤਿ’’॥
Akammunā hi dummedho, naḷāgāraṃva sīdati’’.
੩੯.
39.
‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਤਾਪਿਤੂਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯ।
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, mātāpitūsu khattiya;
ਇਧ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਤ੍વਾਨ, ਰਾਜ ਸਗ੍ਗਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ॥
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
੪੦.
40.
‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ ਮਹਾਰਾਜ, ਪੁਤ੍ਤਦਾਰੇਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯ।
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, puttadāresu khattiya;
ਇਧ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਤ੍વਾਨ, ਰਾਜ ਸਗ੍ਗਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ॥
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
੪੧.
41.
‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਿਤ੍ਤਾਮਚ੍ਚੇਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯ।
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, mittāmaccesu khattiya;
ਇਧ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਤ੍વਾਨ, ਰਾਜ ਸਗ੍ਗਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ॥
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
੪੨.
42.
‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ ਮਹਾਰਾਜ, વਾਹਨੇਸੁ ਬਲੇਸੁ ਚ।
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, vāhanesu balesu ca;
ਇਧ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਤ੍વਾਨ, ਰਾਜ ਸਗ੍ਗਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ॥
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
੪੩.
43.
‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ ਮਹਾਰਾਜ, ਗਾਮੇਸੁ ਨਿਗਮੇਸੁ ਚ…ਪੇ॰…॥
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, gāmesu nigamesu ca…pe….
੪੪.
44.
‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ ਮਹਾਰਾਜ, ਰਟ੍ਠੇਸੁ 59 ਜਨਪਦੇਸੁ ਚ…ਪੇ॰…॥
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, raṭṭhesu 60 janapadesu ca…pe….
੪੫.
45.
੪੬.
46.
‘‘ਧਮ੍ਮਂ ਚਰ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਿਗਪਕ੍ਖੀਸੁ ਖਤ੍ਤਿਯ।
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, migapakkhīsu khattiya;
ਇਧ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਤ੍વਾਨ, ਰਾਜ ਸਗ੍ਗਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ॥
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
੪੭.
47.
ਇਧ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਤ੍વਾਨ, ਰਾਜ ਸਗ੍ਗਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ॥
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
੪੮.
48.
੪੯.
49.
ਸਪ੍ਪਞ੍ਞਸੇવੀ ਕਲ੍ਯਾਣੀ, ਸਮਤ੍ਤਂ ਸਾਮ 73 ਤਂ વਿਦੂ’’ਤਿ॥
Sappaññasevī kalyāṇī, samattaṃ sāma 74 taṃ vidū’’ti.
ਤੇਸਕੁਣਜਾਤਕਂ ਪਠਮਂ।
Tesakuṇajātakaṃ paṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [੫੨੧] ੧. ਤੇਸਕੁਣਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ • [521] 1. Tesakuṇajātakavaṇṇanā