| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૪-૬. તિકણ્ડકીસુત્તાદિવણ્ણના
4-6. Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā
૧૪૪-૬. ચતુત્થે પટિકૂલેતિ અમનુઞ્ઞે અનિટ્ઠે. અપ્પટિકૂલસઞ્ઞીતિ ઇટ્ઠાકારેનેવ પવત્તચિત્તો. ઇટ્ઠસ્મિં વત્થુસ્મિં અસુભાય વા ફરતિ, અનિચ્ચતો વા ઉપસંહરતિ ઉપનેતિ પવત્તેતિ. અનિટ્ઠસ્મિં વત્થુસ્મિન્તિ અનિટ્ઠે સત્તસઞ્ઞિતે આરમ્મણે. મેત્તાય વા ફરતીતિ મેત્તં હિતેસિતં ઉપસંહરન્તો સબ્બત્થકમેવ વા તત્થ ફરતિ. ધાતુતો વા ઉપસંહરતીતિ ધમ્મસભાવચિન્તનેન ધાતુતો પચ્ચવેક્ખણાય ધાતુમનસિકારં વા તત્થ પવત્તેતિ. તદુભયં અભિનિવજ્જેત્વાતિ સભાવતો આનુભાવતો ચ ઉપતિટ્ઠન્તં આરમ્મણે પટિકૂલભાવં અપ્પટિકૂલભાવઞ્ચાતિ તં ઉભયં પહાય અગ્ગહેત્વા, સબ્બસ્મિં પન તસ્મિં મજ્ઝત્તો હુત્વાતિ વુત્તં હોતિ. મજ્ઝત્તો હુત્વા વિહરિતુકામો પન કિં કરોતીતિ? ઇટ્ઠાનિટ્ઠેસુ આપાથં ગતેસુ નેવ સોમનસ્સિતો હોતિ, ન દોમનસ્સિતો હોતિ. ઉપેક્ખકો વિહરેય્યાતિ ઇટ્ઠે અરજ્જન્તો અનિટ્ઠે અદુસ્સન્તો યથા અઞ્ઞે અસમપેક્ખનેન મોહં ઉપ્પાદેન્તિ, એવં અનુપ્પાદેન્તો છસુ આરમ્મણેસુ છળઙ્ગુપેક્ખાય ઉપેક્ખકો વિહરેય્ય. તેનેવાહ ‘‘છળઙ્ગુપેક્ખાવસેન પઞ્ચમો’’તિ. ઇટ્ઠાનિટ્ઠછળારમ્મણાપાથે પરિસુદ્ધપકતિભાવાવિજહનલક્ખણાય છસુ દ્વારેસુ પવત્તનતો ‘‘છળઙ્ગુપેક્ખા’’તિ લદ્ધનામાય તત્રમજ્ઝત્તુપેક્ખાય વસેન પઞ્ચમો વારો વુત્તોતિ અત્થો. પઞ્ચમં છટ્ઠઞ્ચ ઉત્તાનમેવ.
144-6. Catutthe paṭikūleti amanuññe aniṭṭhe. Appaṭikūlasaññīti iṭṭhākāreneva pavattacitto. Iṭṭhasmiṃ vatthusmiṃ asubhāya vā pharati, aniccato vā upasaṃharati upaneti pavatteti. Aniṭṭhasmiṃ vatthusminti aniṭṭhe sattasaññite ārammaṇe. Mettāya vā pharatīti mettaṃ hitesitaṃ upasaṃharanto sabbatthakameva vā tattha pharati. Dhātuto vā upasaṃharatīti dhammasabhāvacintanena dhātuto paccavekkhaṇāya dhātumanasikāraṃ vā tattha pavatteti. Tadubhayaṃ abhinivajjetvāti sabhāvato ānubhāvato ca upatiṭṭhantaṃ ārammaṇe paṭikūlabhāvaṃ appaṭikūlabhāvañcāti taṃ ubhayaṃ pahāya aggahetvā, sabbasmiṃ pana tasmiṃ majjhatto hutvāti vuttaṃ hoti. Majjhatto hutvā viharitukāmo pana kiṃ karotīti? Iṭṭhāniṭṭhesu āpāthaṃ gatesu neva somanassito hoti, na domanassito hoti. Upekkhako vihareyyāti iṭṭhe arajjanto aniṭṭhe adussanto yathā aññe asamapekkhanena mohaṃ uppādenti, evaṃ anuppādento chasu ārammaṇesu chaḷaṅgupekkhāya upekkhako vihareyya. Tenevāha ‘‘chaḷaṅgupekkhāvasena pañcamo’’ti. Iṭṭhāniṭṭhachaḷārammaṇāpāthe parisuddhapakatibhāvāvijahanalakkhaṇāya chasu dvāresu pavattanato ‘‘chaḷaṅgupekkhā’’ti laddhanāmāya tatramajjhattupekkhāya vasena pañcamo vāro vuttoti attho. Pañcamaṃ chaṭṭhañca uttānameva.
તિકણ્ડકીસુત્તાદિવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Tikaṇḍakīsuttādivaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya
૪. તિકણ્ડકીસુત્તં • 4. Tikaṇḍakīsuttaṃ
૫. નિરયસુત્તં • 5. Nirayasuttaṃ
૬. મિત્તસુત્તં • 6. Mittasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā)
૪. તિકણ્ડકીસુત્તવણ્ણના • 4. Tikaṇḍakīsuttavaṇṇanā
૬. મિત્તસુત્તવણ્ણના • 6. Mittasuttavaṇṇanā
