Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ವಜಿರಬುದ್ಧಿ-ಟೀಕಾ • Vajirabuddhi-ṭīkā |
ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ
Tikavāravaṇṇanā
೩೨೩. ವೋ ತುಮ್ಹೇಹಿ ನ ಸಮುದಾಚರಿತಬ್ಬಂ। ವಚೀಸಮ್ಪಯುತ್ತಂ ಕಾಯಕಿರಿಯಂ ಕತ್ವಾತಿ ಕಾಯೇನ ನಿಪಚ್ಚಕಾರಂ ಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಉಪಘಾತೇತಿ ವಿನಾಸೇತಿ। ಓಮದ್ದಿತ್ವಾತಿ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ। ವದತೋತಿ ವದನ್ತಸ್ಸ। ‘‘ಬಾಲಸ್ಸ ನಿಸ್ಸಯೋ ದಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ದುಕೇ ಆಗತಂ, ಇಧ ಪನ ‘‘ನ ದಾತಬ್ಬೋ’’ತಿ ವುತ್ತಂ, ಆಪತ್ತಿಬಾಹುಲ್ಲಂ ಸನ್ಧಾಯ ನಾದಾತಬ್ಬಂ, ‘‘ಇಮಸ್ಮಾ ವಿಹಾರಾ ಪರಂ ಮಾ ನಿಕ್ಖಮಾಹಿ, ವಿನಯಧರಾನಂ ವಾ ಸನ್ತಿಕಂ ಆಗಚ್ಛ ವಿನಿಚ್ಛಯಂ ದಾತು’’ನ್ತಿ ವುತ್ತೇ ತಸ್ಸ ವಚನಂ ನ ಗಹೇತಬ್ಬನ್ತಿ ಅತ್ಥೋ। ತಿಕಭೋಜನಂ ನಾಮ ಸಚೇ ತಯೋ ಹುತ್ವಾ ಭುಞ್ಜನ್ತಿ, ಗಣಭೋಜನೇನ ಅನಾಪತ್ತಿ, ಇದಂ ಸನ್ಧಾಯ ತಿಕಂ। ‘‘ಪಸುತ್ತೋ’’ತಿ ಬಾಹುಲ್ಲತೋ ವುತ್ತಂ। ಅಥ ವಾ ನಿಪಜ್ಜಿತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ಇದಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಗಚ್ಛಾಮಿ, ತಾವಕಾಲಿಕಂ ಭನ್ತೇ ದೇಥಾತಿ ವುತ್ತೇ ‘ನವಕಮ್ಮಾದಿಅತ್ಥಂ ವಿನಾ ದಾತುಂ ನ ವಟ್ಟತೀ’’ತಿ ಲಿಖಿತಂ। ವಿಕಪ್ಪೇತ್ವಾ ಠಪಿತಂ ವಸ್ಸಿಕಸಾಟಿಕಂ ಪಚ್ಛಿಮೇ ಪಾಟಿಪದದಿವಸೇ ನಿವಾಸೇನ್ತೋ ದುಕ್ಕಟಂ ಆಪಜ್ಜತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತ್ವಾತಿ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಣಂ ಅಕತ್ವಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ‘‘ವಿಕಪ್ಪೇತು’’ನ್ತಿ ವಚನತೋ ಅವಿಕಪ್ಪನಪಚ್ಚಯಾ ಆಪತ್ತಿ ಹೇಮನ್ತೇ ಆಪಜ್ಜತಿ, ವಿಕಪ್ಪನಾ ಪನ ಕತ್ತಿಕಪುಣ್ಣಮದಿವಸೇ ಕಾತಬ್ಬಾತಿ ದಸ್ಸನತ್ಥಂ ವುತ್ತನ್ತಿ ಞಾತಬ್ಬಂ। ಅಯಂ ನಯೋ ಅವಿಕಪ್ಪನಂ ಸನ್ಧಾಯ, ಪುರಿಮೋ ವಿಕಪ್ಪಿತಪರಿಭೋಗಪಚ್ಚಯಾಪತ್ತಿಂ ಸನ್ಧಾಯ। ವತ್ಥಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯತಾಯಾತಿ ವತ್ಥಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಕಪ್ಪಿಯತ್ತಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಕೇಚಿ ಇಮಮತ್ಥಂ ಅಸಲ್ಲಕ್ಖೇತ್ವಾ ‘‘ವತ್ಥಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ಸಬ್ಬಕಪ್ಪಿಯತಾ ತಾಯ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನೇನಾ’’ತಿ ಲಿಖನ್ತಿ। ‘‘ವತ್ಥಮೇವ ಪಟಿಚ್ಛಾದಿ ವತ್ಥಪಟಿಚ್ಛಾದೀ’’ತಿ ವಿಗ್ಗಹತ್ತಾ ‘‘ತಾಯಾ’’ತಿ ನ ಯುಜ್ಜತಿ। ‘‘ತೇನಾ’’ತಿ ಭವಿತಬ್ಬತ್ತಾತಿ ಇದಂ ಸಬ್ಬಂ ಅಞ್ಞತರಸ್ಮಿಂ ಗಣ್ಠಿಪದೇ ಲಿಖಿತಂ, ವಿಚಾರೇತ್ವಾ ಗಹೇತಬ್ಬಂ।
323.Vo tumhehi na samudācaritabbaṃ. Vacīsampayuttaṃ kāyakiriyaṃ katvāti kāyena nipaccakāraṃ katvāti attho. Upaghāteti vināseti. Omadditvāti abhibhavitvā. Vadatoti vadantassa. ‘‘Bālassa nissayo dātabbo’’ti duke āgataṃ, idha pana ‘‘na dātabbo’’ti vuttaṃ, āpattibāhullaṃ sandhāya nādātabbaṃ, ‘‘imasmā vihārā paraṃ mā nikkhamāhi, vinayadharānaṃ vā santikaṃ āgaccha vinicchayaṃ dātu’’nti vutte tassa vacanaṃ na gahetabbanti attho. Tikabhojanaṃ nāma sace tayo hutvā bhuñjanti, gaṇabhojanena anāpatti, idaṃ sandhāya tikaṃ. ‘‘Pasutto’’ti bāhullato vuttaṃ. Atha vā nipajjitvāti attho. ‘‘Idaṃ ṭhapetvā gacchāmi, tāvakālikaṃ bhante dethāti vutte ‘navakammādiatthaṃ vinā dātuṃ na vaṭṭatī’’ti likhitaṃ. Vikappetvā ṭhapitaṃ vassikasāṭikaṃ pacchime pāṭipadadivase nivāsento dukkaṭaṃ āpajjatīti attho. Apaccuddharitvāti paccuddharaṇaṃ akatvāti attho. ‘‘Vikappetu’’nti vacanato avikappanapaccayā āpatti hemante āpajjati, vikappanā pana kattikapuṇṇamadivase kātabbāti dassanatthaṃ vuttanti ñātabbaṃ. Ayaṃ nayo avikappanaṃ sandhāya, purimo vikappitaparibhogapaccayāpattiṃ sandhāya. Vatthapaṭicchādi sabbakappiyatāyāti vatthapaṭicchādi sabbattha kappiyattāti attho. Keci imamatthaṃ asallakkhetvā ‘‘vatthapaṭicchādi sabbakappiyatā tāya paṭicchannenā’’ti likhanti. ‘‘Vatthameva paṭicchādi vatthapaṭicchādī’’ti viggahattā ‘‘tāyā’’ti na yujjati. ‘‘Tenā’’ti bhavitabbattāti idaṃ sabbaṃ aññatarasmiṃ gaṇṭhipade likhitaṃ, vicāretvā gahetabbaṃ.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ವಿನಯಪಿಟಕ • Vinayapiṭaka / ಪರಿವಾರಪಾಳಿ • Parivārapāḷi / ೩. ತಿಕವಾರೋ • 3. Tikavāro
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಪರಿವಾರ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Parivāra-aṭṭhakathā / ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ • Tikavāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಸಾರತ್ಥದೀಪನೀ-ಟೀಕಾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ • Tikavāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ವಿಮತಿವಿನೋದನೀ-ಟೀಕಾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ • Tikavāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ವಿನಯಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ಪಾಚಿತ್ಯಾದಿಯೋಜನಾಪಾಳಿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ಏಕುತ್ತರಿಕನಯೋ ತಿಕವಾರವಣ್ಣನಾ • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā