Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / પરિવારપાળિ • Parivārapāḷi |
૩. તિકવારો
3. Tikavāro
૩૨૩. અત્થાપત્તિ તિટ્ઠન્તે ભગવતિ આપજ્જતિ, નો પરિનિબ્બુતે; અત્થાપત્તિ પરિનિબ્બુતે ભગવતિ આપજ્જતિ, નો તિટ્ઠન્તે; અત્થાપત્તિ તિટ્ઠન્તેપિ ભગવતિ આપજ્જતિ પરિનિબ્બુતેપિ. અત્થાપત્તિ કાલે આપજ્જતિ, નો વિકાલે; અત્થાપત્તિ વિકાલે આપજ્જતિ, નો કાલે; અત્થાપત્તિ કાલે ચેવ આપજ્જતિ વિકાલે ચ. અત્થાપત્તિ રત્તિં આપજ્જતિ, નો દિવા; અત્થાપત્તિ દિવા આપજ્જતિ, નો રત્તિં; અત્થાપત્તિ રત્તિઞ્ચેવ આપજ્જતિ દિવા ચ. અત્થાપત્તિ દસવસ્સો આપજ્જતિ, નો ઊનદસવસ્સો; અત્થાપત્તિ ઊનદસવસ્સો આપજ્જતિ, નો દસવસ્સો; અત્થાપત્તિ દસવસ્સો ચેવ આપજ્જતિ ઊનદસવસ્સો ચ. અત્થાપત્તિ પઞ્ચવસ્સો આપજ્જતિ, નો ઊનપઞ્ચવસ્સો; અત્થાપત્તિ ઊનપઞ્ચવસ્સો આપજ્જતિ, નો પઞ્ચવસ્સો; અત્થાપત્તિ પઞ્ચવસ્સો ચેવ આપજ્જતિ ઊનપઞ્ચવસ્સો ચ. અત્થાપત્તિ કુસલચિત્તો આપજ્જતિ; અત્થાપત્તિ અકુસલચિત્તો આપજ્જતિ; અત્થાપત્તિ અબ્યાકતચિત્તો આપજ્જતિ. અત્થાપત્તિ સુખવેદનાસમઙ્ગી આપજ્જતિ; અત્થાપત્તિ દુક્ખવેદનાસમઙ્ગી આપજ્જતિ; અત્થાપત્તિ અદુક્ખમસુખવેદનાસમઙ્ગી આપજ્જતિ. તીણિ ચોદનાવત્થૂનિ – દિટ્ઠેન, સુતેન, પરિસઙ્કાય. તયો સલાકગ્ગાહા – ગુળ્હકો, વિવટકો 1, સકણ્ણજપ્પકો. તયો પટિક્ખેપા – મહિચ્છતા, અસન્તુટ્ઠિતા 2, અસલ્લેખતા. તયો અનુઞ્ઞાતા – અપ્પિચ્છતા, સન્તુટ્ઠિતા, સલ્લેખતા. અપરેપિ તયો પટિક્ખેપા – મહિચ્છતા, અસન્તુટ્ઠિતા, અમત્તઞ્ઞુતા. તયો અનુઞ્ઞાતા – અપ્પિચ્છતા, સન્તુટ્ઠિતા, મત્તઞ્ઞુતા. તિસ્સો પઞ્ઞત્તિયો – પઞ્ઞત્તિ, અનુપઞ્ઞત્તિ, અનુપ્પન્નપઞ્ઞત્તિ. અપરાપિ તિસ્સો પઞ્ઞત્તિયો – સબ્બત્થપઞ્ઞત્તિ, પદેસપઞ્ઞત્તિ, સાધારણપઞ્ઞત્તિ. અપરાપિ તિસ્સો પઞ્ઞત્તિયો – અસાધારણપઞ્ઞત્તિ, એકતોપઞ્ઞત્તિ, ઉભતોપઞ્ઞત્તિ.
323. Atthāpatti tiṭṭhante bhagavati āpajjati, no parinibbute; atthāpatti parinibbute bhagavati āpajjati, no tiṭṭhante; atthāpatti tiṭṭhantepi bhagavati āpajjati parinibbutepi. Atthāpatti kāle āpajjati, no vikāle; atthāpatti vikāle āpajjati, no kāle; atthāpatti kāle ceva āpajjati vikāle ca. Atthāpatti rattiṃ āpajjati, no divā; atthāpatti divā āpajjati, no rattiṃ; atthāpatti rattiñceva āpajjati divā ca. Atthāpatti dasavasso āpajjati, no ūnadasavasso; atthāpatti ūnadasavasso āpajjati, no dasavasso; atthāpatti dasavasso ceva āpajjati ūnadasavasso ca. Atthāpatti pañcavasso āpajjati, no ūnapañcavasso; atthāpatti ūnapañcavasso āpajjati, no pañcavasso; atthāpatti pañcavasso ceva āpajjati ūnapañcavasso ca. Atthāpatti kusalacitto āpajjati; atthāpatti akusalacitto āpajjati; atthāpatti abyākatacitto āpajjati. Atthāpatti sukhavedanāsamaṅgī āpajjati; atthāpatti dukkhavedanāsamaṅgī āpajjati; atthāpatti adukkhamasukhavedanāsamaṅgī āpajjati. Tīṇi codanāvatthūni – diṭṭhena, sutena, parisaṅkāya. Tayo salākaggāhā – guḷhako, vivaṭako 3, sakaṇṇajappako. Tayo paṭikkhepā – mahicchatā, asantuṭṭhitā 4, asallekhatā. Tayo anuññātā – appicchatā, santuṭṭhitā, sallekhatā. Aparepi tayo paṭikkhepā – mahicchatā, asantuṭṭhitā, amattaññutā. Tayo anuññātā – appicchatā, santuṭṭhitā, mattaññutā. Tisso paññattiyo – paññatti, anupaññatti, anuppannapaññatti. Aparāpi tisso paññattiyo – sabbatthapaññatti, padesapaññatti, sādhāraṇapaññatti. Aparāpi tisso paññattiyo – asādhāraṇapaññatti, ekatopaññatti, ubhatopaññatti.
અત્થાપત્તિ બાલો આપજ્જતિ, નો પણ્ડિતો; અત્થાપત્તિ પણ્ડિતો આપજ્જતિ, નો બાલો; અત્થાપત્તિ બાલો ચેવ આપજ્જતિ પણ્ડિતો ચ. અત્થાપત્તિ કાળે આપજ્જતિ, નો જુણ્હે; અત્થાપત્તિ જુણ્હે આપજ્જતિ, નો કાળે; અત્થાપત્તિ કાળે ચેવ આપજ્જતિ જુણ્હે ચ. અત્થિ કાળે કપ્પતિ, નો જુણ્હે; અત્થિ જુણ્હે કપ્પતિ, નો કાળે; અત્થિ કાળે ચેવ કપ્પતિ જુણ્હે ચ. અત્થાપત્તિ હેમન્તે આપજ્જતિ, નો ગિમ્હે નો વસ્સે; અત્થાપત્તિ ગિમ્હે આપજ્જતિ, નો હેમન્તે નો વસ્સે; અત્થાપત્તિ વસ્સે આપજ્જતિ, નો હેમન્તે નો ગિમ્હે. અત્થાપત્તિ સઙ્ઘો આપજ્જતિ, ન ગણો ન પુગ્ગલો; અત્થાપત્તિ ગણો આપજ્જતિ, ન સઙ્ઘો ન પુગ્ગલો; અત્થાપત્તિ પુગ્ગલો આપજ્જતિ, ન સઙ્ઘો ન ગણો. અત્થિ સઙ્ઘસ્સ કપ્પતિ, ન ગણસ્સ ન પુગ્ગલસ્સ; અત્થિ ગણસ્સ કપ્પતિ, ન સઙ્ઘસ્સ ન પુગ્ગલસ્સ; અત્થિ પુગ્ગલસ્સ કપ્પતિ, ન સઙ્ઘસ્સ ન ગણસ્સ. તિસ્સો છાદના વત્થું છાદેતિ, નો આપત્તિં; આપત્તિં છાદેતિ, નો વત્થું; વત્થુઞ્ચેવ છાદેતિ આપત્તિઞ્ચ. તિસ્સો પટિચ્છાદિયો – જન્તાઘરપટિચ્છાદિ, ઉદકપટિચ્છાદિ, વત્થપટિચ્છાદિ. 5 તીણિ પટિચ્છન્નાનિ વહન્તિ, નો વિવટાનિ – માતુગામો પટિચ્છન્નો વહતિ, નો વિવટો; બ્રાહ્મણાનં મન્તા પટિચ્છન્ના વહન્તિ, નો વિવટા; મિચ્છાદિટ્ઠિ પટિચ્છન્ના વહતિ, નો વિવટા. તીણિ વિવટાનિ વિરોચન્તિ, નો પટિચ્છન્નાનિ – ચન્દમણ્ડલં વિવટં વિરોચતિ, નો પટિચ્છન્નં; સૂરિયમણ્ડલં વિવટં વિરોચતિ, નો પટિચ્છન્નં; તથાગતપ્પવેદિતો ધમ્મવિનયો વિવટો વિરોચતિ, નો પટિચ્છન્નો. તયો સેનાસનગ્ગાહા – પુરિમકો , પચ્છિમકો, અન્તરામુત્તકો. અત્થાપત્તિ ગિલાનો આપજ્જતિ, નો અગિલાનો; અત્થાપત્તિ અગિલાનો આપજ્જતિ, નો ગિલાનો; અત્થાપત્તિ ગિલાનો ચેવ આપજ્જતિ અગિલાનો ચ.
Atthāpatti bālo āpajjati, no paṇḍito; atthāpatti paṇḍito āpajjati, no bālo; atthāpatti bālo ceva āpajjati paṇḍito ca. Atthāpatti kāḷe āpajjati, no juṇhe; atthāpatti juṇhe āpajjati, no kāḷe; atthāpatti kāḷe ceva āpajjati juṇhe ca. Atthi kāḷe kappati, no juṇhe; atthi juṇhe kappati, no kāḷe; atthi kāḷe ceva kappati juṇhe ca. Atthāpatti hemante āpajjati, no gimhe no vasse; atthāpatti gimhe āpajjati, no hemante no vasse; atthāpatti vasse āpajjati, no hemante no gimhe. Atthāpatti saṅgho āpajjati, na gaṇo na puggalo; atthāpatti gaṇo āpajjati, na saṅgho na puggalo; atthāpatti puggalo āpajjati, na saṅgho na gaṇo. Atthi saṅghassa kappati, na gaṇassa na puggalassa; atthi gaṇassa kappati, na saṅghassa na puggalassa; atthi puggalassa kappati, na saṅghassa na gaṇassa. Tisso chādanā vatthuṃ chādeti, no āpattiṃ; āpattiṃ chādeti, no vatthuṃ; vatthuñceva chādeti āpattiñca. Tisso paṭicchādiyo – jantāgharapaṭicchādi, udakapaṭicchādi, vatthapaṭicchādi. 6 Tīṇi paṭicchannāni vahanti, no vivaṭāni – mātugāmo paṭicchanno vahati, no vivaṭo; brāhmaṇānaṃ mantā paṭicchannā vahanti, no vivaṭā; micchādiṭṭhi paṭicchannā vahati, no vivaṭā. Tīṇi vivaṭāni virocanti, no paṭicchannāni – candamaṇḍalaṃ vivaṭaṃ virocati, no paṭicchannaṃ; sūriyamaṇḍalaṃ vivaṭaṃ virocati, no paṭicchannaṃ; tathāgatappavedito dhammavinayo vivaṭo virocati, no paṭicchanno. Tayo senāsanaggāhā – purimako , pacchimako, antarāmuttako. Atthāpatti gilāno āpajjati, no agilāno; atthāpatti agilāno āpajjati, no gilāno; atthāpatti gilāno ceva āpajjati agilāno ca.
તીણિ અધમ્મિકાનિ પાતિમોક્ખટ્ઠપનાનિ. તીણિ ધમ્મિકાનિ પાતિમોક્ખટ્ઠપનાનિ. તયો પરિવાસા – પટિચ્છન્નપરિવાસો, અપ્પટિચ્છન્નપરિવાસો, સુદ્ધન્તપરિવાસો. તયો માનત્તા – પટિચ્છન્નમાનત્તં, અપ્પટિચ્છન્નમાનત્તં, પક્ખમાનત્તં. તયો પારિવાસિકસ્સ ભિક્ખુનો રત્તિચ્છેદા – સહવાસો, વિપ્પવાસો, અનારોચના. અત્થાપત્તિ અન્તો આપજ્જતિ, નો બહિ; અત્થાપત્તિ બહિ આપજ્જતિ, નો અન્તો; અત્થાપત્તિ અન્તો ચેવ આપજ્જતિ બહિ ચ. અત્થાપત્તિ અન્તોસીમાય આપજ્જતિ, નો બહિસીમાય; અત્થાપત્તિ બહિસીમાય આપજ્જતિ, નો અન્તોસીમાય; અત્થાપત્તિ અન્તોસીમાય ચેવ આપજ્જતિ બહિસીમાય ચ. તીહાકારેહિ આપત્તિં આપજ્જતિ – કાયેન આપજ્જતિ, વાચાય આપજ્જતિ, કાયેન વાચાય આપજ્જતિ. અપરેહિપિ તીહાકારેહિ આપત્તિં આપજ્જતિ – સઙ્ઘમજ્ઝે, ગણમજ્ઝે, પુગ્ગલસ્સ સન્તિકે. તીહાકારેહિ આપત્તિયા વુટ્ઠાતિ – કાયેન વુટ્ઠાતિ, વાચાય વુટ્ઠાતિ, કાયેન વાચાય વુટ્ઠાતિ. અપરેહિપિ તીહાકારેહિ આપત્તિયા વુટ્ઠાતિ – સઙ્ઘમજ્ઝે, ગણમજ્ઝે, પુગ્ગલસ્સ સન્તિકે. તીણિ અધમ્મિકાનિ અમૂળ્હવિનયસ્સ દાનાનિ. તીણિ ધમ્મિકાનિ અમૂળ્હવિનયસ્સ દાનાનિ.
Tīṇi adhammikāni pātimokkhaṭṭhapanāni. Tīṇi dhammikāni pātimokkhaṭṭhapanāni. Tayo parivāsā – paṭicchannaparivāso, appaṭicchannaparivāso, suddhantaparivāso. Tayo mānattā – paṭicchannamānattaṃ, appaṭicchannamānattaṃ, pakkhamānattaṃ. Tayo pārivāsikassa bhikkhuno ratticchedā – sahavāso, vippavāso, anārocanā. Atthāpatti anto āpajjati, no bahi; atthāpatti bahi āpajjati, no anto; atthāpatti anto ceva āpajjati bahi ca. Atthāpatti antosīmāya āpajjati, no bahisīmāya; atthāpatti bahisīmāya āpajjati, no antosīmāya; atthāpatti antosīmāya ceva āpajjati bahisīmāya ca. Tīhākārehi āpattiṃ āpajjati – kāyena āpajjati, vācāya āpajjati, kāyena vācāya āpajjati. Aparehipi tīhākārehi āpattiṃ āpajjati – saṅghamajjhe, gaṇamajjhe, puggalassa santike. Tīhākārehi āpattiyā vuṭṭhāti – kāyena vuṭṭhāti, vācāya vuṭṭhāti, kāyena vācāya vuṭṭhāti. Aparehipi tīhākārehi āpattiyā vuṭṭhāti – saṅghamajjhe, gaṇamajjhe, puggalassa santike. Tīṇi adhammikāni amūḷhavinayassa dānāni. Tīṇi dhammikāni amūḷhavinayassa dānāni.
7 તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો આકઙ્ખમાનો સઙ્ઘો તજ્જનીયકમ્મં કરેય્ય – ભણ્ડનકારકો હોતિ કલહકારકો વિવાદકારકો ભસ્સકારકો સઙ્ઘે અધિકરણકારકો, બાલો હોતિ અબ્યત્તો, આપત્તિબહુલો અનપદાનો ગિહિસંસટ્ઠો વિહરતિ અનનુલોમિકેહિ ગિહિસંસગ્ગેહિ. 8 તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો આકઙ્ખમાનો સઙ્ઘો નિયસ્સકમ્મં કરેય્ય – ભણ્ડનકારકો હોતિ…પે॰… સઙ્ઘે અધિકરણકારકો, બાલો હોતિ અબ્યત્તો, આપત્તિબહુલો અનપદાનો ગિહિસંસટ્ઠો વિહરતિ અનનુલોમિકેહિ ગિહિસંસગ્ગેહિ. 9 તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો આકઙ્ખમાનો સઙ્ઘો પબ્બાજનીયકમ્મં કરેય્ય – ભણ્ડનકારકો હોતિ…પે॰… સઙ્ઘે અધિકરણકારકો, બાલો હોતિ અબ્યત્તો, આપત્તિબહુલો અનપદાનો કુલદૂકકો હોતિ પાપસમાચારો પાપસમાચારા દિસ્સન્તિ ચેવ સુય્યન્તિ ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો આકઙ્ખમાનો સઙ્ઘો પટિસારણીયકમ્મં કરેય્ય – ભણ્ડનકારકો હોતિ…પે॰… સઙ્ઘે અધિકરણકારકો, બાલો હોતિ અબ્યત્તો, આપત્તિ બહુલો અનપદાનો ગિહી અક્કોસતિ પરિભાસતિ. 10 તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો આકઙ્ખમાનો સઙ્ઘો આપત્તિયા અદસ્સને ઉક્ખેપનીયકમ્મં કરેય્ય – ભણ્ડનકારકો હોતિ…પે॰… સઙ્ઘે અધિકરણકારકો, બાલો હોતિ અબ્યત્તો, આપત્તિબહુલો અનપદાનો આપત્તિં આપજ્જિત્વા ન ઇચ્છતિ આપત્તિં પસ્સિતું. 11 તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો આકઙ્ખમાનો સઙ્ઘો આપત્તિયા અપ્પટિકમ્મે ઉક્ખેપનીયકમ્મં કરેય્ય – ભણ્ડનકારકો હોતિ…પે॰… સઙ્ઘે અધિકરણકારકો, બાલો હોતિ અબ્યત્તો, આપત્તિબહુલો અનપદાનો આપત્તિં આપજ્જિત્વા ન ઇચ્છતિ આપત્તિં પટિકાતું. 12 તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો આકઙ્ખમાનો સઙ્ઘો પાપિકાય દિટ્ઠિયા અપ્પટિનિસ્સગ્ગે ઉક્ખેપનીયકમ્મં કરેય્ય – ભણ્ડનકારકો હોતિ…પે॰… સઙ્ઘે અધિકરણકારકો, બાલો હોતિ અબ્યત્તો, આપત્તિબહુલો અનપદાનો ન ઇચ્છતિ પાપિકં દિટ્ઠિં પટિનિસ્સજ્જિતું.
13 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho tajjanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti kalahakārako vivādakārako bhassakārako saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno gihisaṃsaṭṭho viharati ananulomikehi gihisaṃsaggehi. 14 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho niyassakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno gihisaṃsaṭṭho viharati ananulomikehi gihisaṃsaggehi. 15 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho pabbājanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno kuladūkako hoti pāpasamācāro pāpasamācārā dissanti ceva suyyanti ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho paṭisāraṇīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpatti bahulo anapadāno gihī akkosati paribhāsati. 16 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho āpattiyā adassane ukkhepanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno āpattiṃ āpajjitvā na icchati āpattiṃ passituṃ. 17 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho āpattiyā appaṭikamme ukkhepanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno āpattiṃ āpajjitvā na icchati āpattiṃ paṭikātuṃ. 18 Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho pāpikāya diṭṭhiyā appaṭinissagge ukkhepanīyakammaṃ kareyya – bhaṇḍanakārako hoti…pe… saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto, āpattibahulo anapadāno na icchati pāpikaṃ diṭṭhiṃ paṭinissajjituṃ.
તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો આકઙ્ખમાનો સઙ્ઘો આગાળ્હાય ચેતેય્ય – ભણ્ડનકારકો હોતિ કલહકારકો વિવાદકારકો ભસ્સકારકો સઙ્ઘે અધિકરણકારકો, બાલો હોતિ અબ્યત્તો આપત્તિબહુલો અનપદાનો, ગિહિસંસટ્ઠો વિહરતિ અનનુલોમિકેહિ ગિહિસંસગ્ગેહિ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો કમ્મં કાતબ્બં – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. અપરેહિપિ તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો કમ્મં કાતબ્બં – અધિસીલે સીલવિપન્નો હોતિ, અજ્ઝાચારે આચારવિપન્નો હોતિ, અતિદિટ્ઠિયા દિટ્ઠિવિપન્નો હોતિ. અપરેહિપિ તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો કમ્મં કાતબ્બં – કાયિકેન દવેન સમન્નાગતો હોતિ, વાચસિકેન દવેન સમન્નાગતો હોતિ, કાયિકવાચસિકેન દવેન સમન્નાગતો હોતિ. અપરેહિપિ તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો કમ્મં કાતબ્બં – કાયિકેન અનાચારેન સમન્નાગતો હોતિ, વાચસિકેન અનાચારેન સમન્નાગતો હોતિ, કાયિકવાચસિકેન અનાચારેન સમન્નાગતો હોતિ. અપરેહિપિ તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો કમ્મં કાતબ્બં – કાયિકેન ઉપઘાતિકેન સમન્નાગતો હોતિ, વાચસિકેન ઉપઘાતિકેન સમન્નાગતો હોતિ, કાયિકવાચસિકેન ઉપઘાતિકેન સમન્નાગતો હોતિ. અપરેહિપિ તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો કમ્મં કાતબ્બં – કાયિકેન મિચ્છાજીવેન સમન્નાગતો હોતિ, વાચસિકેન મિચ્છાજીવેન સમન્નાગતો હોતિ, કાયિકવાચસિકેન મિચ્છાજીવેન સમન્નાગતો હોતિ. અપરેહિપિ તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો કમ્મં કાતબ્બં – આપત્તિં આપન્નો કમ્મકતો ઉપસમ્પાદેતિ, નિસ્સયં દેતિ, સામણેરં ઉપટ્ઠાપેતિ. અપરેહિપિ તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો કમ્મં કાતબ્બં – યાય આપત્તિયા સઙ્ઘેન કમ્મં કતં હોતિ તં આપત્તિં આપજ્જતિ, અઞ્ઞં વા તાદિસિકં, તતો વા પાપિટ્ઠતરં. અપરેહિપિ તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો કમ્મં કાતબ્બં – બુદ્ધસ્સ અવણ્ણં ભાસતિ, ધમ્મસ્સ અવણ્ણં ભાસતિ, સઙ્ઘસ્સ અવણ્ણં ભાસતિ.
Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno ākaṅkhamāno saṅgho āgāḷhāya ceteyya – bhaṇḍanakārako hoti kalahakārako vivādakārako bhassakārako saṅghe adhikaraṇakārako, bālo hoti abyatto āpattibahulo anapadāno, gihisaṃsaṭṭho viharati ananulomikehi gihisaṃsaggehi. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – adhisīle sīlavipanno hoti, ajjhācāre ācāravipanno hoti, atidiṭṭhiyā diṭṭhivipanno hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – kāyikena davena samannāgato hoti, vācasikena davena samannāgato hoti, kāyikavācasikena davena samannāgato hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – kāyikena anācārena samannāgato hoti, vācasikena anācārena samannāgato hoti, kāyikavācasikena anācārena samannāgato hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – kāyikena upaghātikena samannāgato hoti, vācasikena upaghātikena samannāgato hoti, kāyikavācasikena upaghātikena samannāgato hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – kāyikena micchājīvena samannāgato hoti, vācasikena micchājīvena samannāgato hoti, kāyikavācasikena micchājīvena samannāgato hoti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – āpattiṃ āpanno kammakato upasampādeti, nissayaṃ deti, sāmaṇeraṃ upaṭṭhāpeti. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – yāya āpattiyā saṅghena kammaṃ kataṃ hoti taṃ āpattiṃ āpajjati, aññaṃ vā tādisikaṃ, tato vā pāpiṭṭhataraṃ. Aparehipi tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno kammaṃ kātabbaṃ – buddhassa avaṇṇaṃ bhāsati, dhammassa avaṇṇaṃ bhāsati, saṅghassa avaṇṇaṃ bhāsati.
તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો સઙ્ઘમજ્ઝે ઉપોસથં ઠપેન્તસ્સ – ‘‘અલં, ભિક્ખુ, મા ભણ્ડનં મા કલહં મા વિગ્ગહં મા વિવાદ’’ન્તિ ઓમદ્દિત્વા સઙ્ઘેન ઉપોસથો કાતબ્બો – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો સઙ્ઘમજ્ઝે પવારણં ઠપેન્તસ્સ – ‘‘અલં, ભિક્ખુ, મા ભણ્ડનં મા કલહં મા વિગ્ગહં મા વિવાદ’’ન્તિ ઓમદ્દિત્વા સઙ્ઘેન પવારેતબ્બં – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો ન કાચિ સઙ્ઘસમ્મુતિ દાતબ્બા – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતેન ભિક્ખુના સઙ્ઘે ન વોહરિતબ્બં 19 – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતો ભિક્ખુ ન કિસ્મિં ચિ પચ્ચેકટ્ઠાને ઠપેતબ્બો – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો નિસ્સાય ન વત્થબ્બં – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો નિસ્સયો ન દાતબ્બો – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો ઓકાસકમ્મં કારાપેન્તસ્સ નાલં ઓકાસકમ્મં કાતું – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો સવચનીયં નાદાતબ્બં – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો વિનયો ન પુચ્છિતબ્બો – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતેન ભિક્ખુના વિનયો ન પુચ્છિતબ્બો – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો વિનયો ન વિસ્સજ્જેતબ્બો – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતેન ભિક્ખુના વિનયો ન વિસ્સજ્જેતબ્બો – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતસ્સ ભિક્ખુનો અનુયોગો ન દાતબ્બો – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતેન ભિક્ખુના સદ્ધિં વિનયો ન સાકચ્છિતબ્બો 20 – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ. તીહઙ્ગેહિ સમન્નાગતેન ભિક્ખુના ન ઉપસમ્પાદેતબ્બં ન નિસ્સયો દાતબ્બો ન સામણેરો ઉપટ્ઠાપેતબ્બો – અલજ્જી ચ હોતિ, બાલો ચ, અપકતત્તો ચ.
Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno saṅghamajjhe uposathaṃ ṭhapentassa – ‘‘alaṃ, bhikkhu, mā bhaṇḍanaṃ mā kalahaṃ mā viggahaṃ mā vivāda’’nti omadditvā saṅghena uposatho kātabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno saṅghamajjhe pavāraṇaṃ ṭhapentassa – ‘‘alaṃ, bhikkhu, mā bhaṇḍanaṃ mā kalahaṃ mā viggahaṃ mā vivāda’’nti omadditvā saṅghena pavāretabbaṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno na kāci saṅghasammuti dātabbā – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā saṅghe na voharitabbaṃ 21 – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgato bhikkhu na kismiṃ ci paccekaṭṭhāne ṭhapetabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno nissāya na vatthabbaṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno nissayo na dātabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno okāsakammaṃ kārāpentassa nālaṃ okāsakammaṃ kātuṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno savacanīyaṃ nādātabbaṃ – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayo na pucchitabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā vinayo na pucchitabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno vinayo na vissajjetabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā vinayo na vissajjetabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatassa bhikkhuno anuyogo na dātabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā saddhiṃ vinayo na sākacchitabbo 22 – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca. Tīhaṅgehi samannāgatena bhikkhunā na upasampādetabbaṃ na nissayo dātabbo na sāmaṇero upaṭṭhāpetabbo – alajjī ca hoti, bālo ca, apakatatto ca.
તયો ઉપોસથા – ચાતુદ્દસિકો, પન્નરસિકો, સામગ્ગિઉપોસથો. અપરેપિ તયો ઉપોસથા – સઙ્ઘેઉપોસથો, ગણેઉપોસથો, પુગ્ગલેઉપોસથો. અપરેપિ તયો ઉપોસથા – સુત્તુદ્દેસોઉપોસથો, પારિસુદ્ધિઉપોસથો, અધિટ્ઠાનુપોસથો. તિસ્સો પવારણા – ચાતુદ્દસિકા, પન્નરસિકા, સામગ્ગિપવારણા. અપરાપિ તિસ્સો પવારણા – સઙ્ઘેપવારણા, ગણેપવારણા, પુગ્ગલેપવારણા. અપરાપિ તિસ્સો પવારણા – તેવાચિકાપવારણા , દ્વેવાચિકાપવારણા, સમાનવસ્સિકાપવારણા.
Tayo uposathā – cātuddasiko, pannarasiko, sāmaggiuposatho. Aparepi tayo uposathā – saṅgheuposatho, gaṇeuposatho, puggaleuposatho. Aparepi tayo uposathā – suttuddesouposatho, pārisuddhiuposatho, adhiṭṭhānuposatho. Tisso pavāraṇā – cātuddasikā, pannarasikā, sāmaggipavāraṇā. Aparāpi tisso pavāraṇā – saṅghepavāraṇā, gaṇepavāraṇā, puggalepavāraṇā. Aparāpi tisso pavāraṇā – tevācikāpavāraṇā , dvevācikāpavāraṇā, samānavassikāpavāraṇā.
તયો આપાયિકા નેરયિકા – ઇદમપ્પહાય, યો ચ અબ્રહ્મચારી બ્રહ્મચારિપટિઞ્ઞો, યો ચ સુદ્ધં બ્રહ્મચારિં પરિસુદ્ધબ્રહ્મચરિયં ચરન્તં અમૂલકેન અબ્રહ્મચરિયેન અનુદ્ધંસેતિ, યો ચાયં એવંવાદી એવંદિટ્ઠિ 23 – ‘‘નત્થિ કામેસુ દોસો’’તિ સો કામેસુ પાતબ્યતં આપજ્જતિ. 24 તીણિ અકુસલમૂલાનિ – લોભો અકુસલમૂલં, દોસો અકુસલમૂલં, મોહો અકુસલમૂલં. 25 તીણિ કુસલમૂલાનિ – અલોભો કુસલમૂલં, અદોસો કુસલમૂલં, અમોહો કુસલમૂલં. તીણિ દુચ્ચરિતાનિ – કાયદુચ્ચરિતં, વચીદુચ્ચરિતં, મનોદુચ્ચરિતં. તીણિ સુચરિતાનિ – કાયસુચરિતં, વચીસુચરિતં, મનોસુચરિતં. તયો અત્થવસે પટિચ્ચ ભગવતા કુલેસુ તિકભોજનં પઞ્ઞત્તં – દુમ્મઙ્કૂનં પુગ્ગલાનં નિગ્ગહાય, પેસલાનં ભિક્ખૂનં ફાસુવિહારાય, ‘‘મા પાપિચ્છા પક્ખં નિસ્સાય સઙ્ઘં ભિન્દેય્યુ’’ન્તિ કુલાનુદ્દયતાય ચ. 26 તીહિ અસદ્ધમ્મેહિ અભિભૂતો પરિયાદિન્નચિત્તો દેવદત્તો આપાયિકો નેરયિકો કપ્પટ્ઠો અતેકિચ્છો પાપિચ્છતા પાપમિત્તતા ઓરમત્તકેન વિસેસાધિગમેન અન્તરા વોસાનં આપાદિ. તિસ્સો સમ્મુતિયો – દણ્ડસમ્મુતિ, સિક્કાસમ્મુતિ, દણ્ડસિક્કાસમ્મુતિ. તિસ્સો પાદુકા ધુવટ્ઠાનિકા અસઙ્કમનીયા – વચ્ચપાદુકા, પસ્સાવપાદુકા, આચમનપાદુકા. તિસ્સો પાદઘંસનિયો – સક્ખરં, કથલા, સમુદ્દફેણકોતિ.
Tayo āpāyikā nerayikā – idamappahāya, yo ca abrahmacārī brahmacāripaṭiñño, yo ca suddhaṃ brahmacāriṃ parisuddhabrahmacariyaṃ carantaṃ amūlakena abrahmacariyena anuddhaṃseti, yo cāyaṃ evaṃvādī evaṃdiṭṭhi 27 – ‘‘natthi kāmesu doso’’ti so kāmesu pātabyataṃ āpajjati. 28 Tīṇi akusalamūlāni – lobho akusalamūlaṃ, doso akusalamūlaṃ, moho akusalamūlaṃ. 29 Tīṇi kusalamūlāni – alobho kusalamūlaṃ, adoso kusalamūlaṃ, amoho kusalamūlaṃ. Tīṇi duccaritāni – kāyaduccaritaṃ, vacīduccaritaṃ, manoduccaritaṃ. Tīṇi sucaritāni – kāyasucaritaṃ, vacīsucaritaṃ, manosucaritaṃ. Tayo atthavase paṭicca bhagavatā kulesu tikabhojanaṃ paññattaṃ – dummaṅkūnaṃ puggalānaṃ niggahāya, pesalānaṃ bhikkhūnaṃ phāsuvihārāya, ‘‘mā pāpicchā pakkhaṃ nissāya saṅghaṃ bhindeyyu’’nti kulānuddayatāya ca. 30 Tīhi asaddhammehi abhibhūto pariyādinnacitto devadatto āpāyiko nerayiko kappaṭṭho atekiccho pāpicchatā pāpamittatā oramattakena visesādhigamena antarā vosānaṃ āpādi. Tisso sammutiyo – daṇḍasammuti, sikkāsammuti, daṇḍasikkāsammuti. Tisso pādukā dhuvaṭṭhānikā asaṅkamanīyā – vaccapādukā, passāvapādukā, ācamanapādukā. Tisso pādaghaṃsaniyo – sakkharaṃ, kathalā, samuddapheṇakoti.
તિકં નિટ્ઠિતં.
Tikaṃ niṭṭhitaṃ.
તસ્સુદ્દાનં –
Tassuddānaṃ –
તિટ્ઠન્તે કાલે રત્તિઞ્ચ, દસ પઞ્ચ કુસલેન;
Tiṭṭhante kāle rattiñca, dasa pañca kusalena;
વેદના ચોદના વત્થુ, સલાકા દ્વે પટિક્ખિપા.
Vedanā codanā vatthu, salākā dve paṭikkhipā.
પઞ્ઞત્તિ અપરે દ્વે ચ, બાલો કાળે ચ કપ્પતિ;
Paññatti apare dve ca, bālo kāḷe ca kappati;
હેમન્તે સઙ્ઘો સઙ્ઘસ્સ, છાદના ચ પટિચ્છાદિ.
Hemante saṅgho saṅghassa, chādanā ca paṭicchādi.
પટિચ્છન્ના વિવટા ચ, સેનાસનગિલાયના;
Paṭicchannā vivaṭā ca, senāsanagilāyanā;
પાતિમોક્ખં પરિવાસં, માનત્તા પારિવાસિકા.
Pātimokkhaṃ parivāsaṃ, mānattā pārivāsikā.
અન્તો અન્તો ચ સીમાય, આપજ્જતિ પુનાપરે;
Anto anto ca sīmāya, āpajjati punāpare;
વુટ્ઠાતિ અપરે ચેવ, અમૂળ્હવિનયા દુવે.
Vuṭṭhāti apare ceva, amūḷhavinayā duve.
તજ્જનીયા નિયસ્સા ચ, પબ્બાજપટિસારણી;
Tajjanīyā niyassā ca, pabbājapaṭisāraṇī;
અદસ્સના પટિકમ્મે, અનિસ્સગ્ગે ચ દિટ્ઠિયા.
Adassanā paṭikamme, anissagge ca diṭṭhiyā.
આગાળ્હકમ્માધિસીલે, દવાનાચાર ઘાતિકા;
Āgāḷhakammādhisīle, davānācāra ghātikā;
આજીવાપન્ના તાદિસિકા, અવણ્ણુપોસથેન ચ.
Ājīvāpannā tādisikā, avaṇṇuposathena ca.
પવારણા સમ્મુતિ ચ, વોહારપચ્ચેકેન ચ;
Pavāraṇā sammuti ca, vohārapaccekena ca;
ન વત્થબ્બં ન દાતબ્બં, ઓકાસં ન કરે તથા.
Na vatthabbaṃ na dātabbaṃ, okāsaṃ na kare tathā.
ન કરે સવચનીયં, ન પુચ્છિતબ્બકા દુવે;
Na kare savacanīyaṃ, na pucchitabbakā duve;
ન વિસ્સજ્જે દુવે ચેવ, અનુયોગમ્પિ નો દદે.
Na vissajje duve ceva, anuyogampi no dade.
સાકચ્છા ઉપસમ્પદા, નિસ્સયસામણેરા ચ;
Sākacchā upasampadā, nissayasāmaṇerā ca;
ઉપોસથતિકા તીણિ, પવારણતિકા તયો.
Uposathatikā tīṇi, pavāraṇatikā tayo.
આપાયિકા અકુસલા, કુસલા ચરિતા દુવે;
Āpāyikā akusalā, kusalā caritā duve;
તિકભોજનસદ્ધમ્મે, સમ્મુતિ પાદુકેન ચ;
Tikabhojanasaddhamme, sammuti pādukena ca;
પાદઘંસનિકા ચેવ, ઉદ્દાનં તિકકે ઇદન્તિ.
Pādaghaṃsanikā ceva, uddānaṃ tikake idanti.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / વિનયપિટક (અટ્ઠકથા) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / પરિવાર-અટ્ઠકથા • Parivāra-aṭṭhakathā / તિકવારવણ્ણના • Tikavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / સારત્થદીપની-ટીકા • Sāratthadīpanī-ṭīkā / તિકવારવણ્ણના • Tikavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વજિરબુદ્ધિ-ટીકા • Vajirabuddhi-ṭīkā / તિકવારવણ્ણના • Tikavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વિમતિવિનોદની-ટીકા • Vimativinodanī-ṭīkā / તિકવારવણ્ણના • Tikavāravaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / વિનયપિટક (ટીકા) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / પાચિત્યાદિયોજનાપાળિ • Pācityādiyojanāpāḷi / એકુત્તરિકનયો તિકવારવણ્ણના • Ekuttarikanayo tikavāravaṇṇanā