| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / बुद्धवंसपाळि • Buddhavaṃsapāḷi |
१९. तिस्सबुद्धवंसो
19. Tissabuddhavaṃso
१.
1.
सिद्धत्थस्स अपरेन, असमो अप्पटिपुग्गलो।
Siddhatthassa aparena, asamo appaṭipuggalo;
अनन्ततेजो अमितयसो, तिस्सो लोकग्गनायको॥
Anantatejo amitayaso, tisso lokagganāyako.
२.
2.
तमन्धकारं विधमित्वा, ओभासेत्वा सदेवकं।
Tamandhakāraṃ vidhamitvā, obhāsetvā sadevakaṃ;
अनुकम्पको महावीरो, लोके उप्पज्जि चक्खुमा॥
Anukampako mahāvīro, loke uppajji cakkhumā.
३.
3.
तस्सापि अतुला इद्धि, अतुलं सीलं समाधि च।
Tassāpi atulā iddhi, atulaṃ sīlaṃ samādhi ca;
सब्बत्थ पारमिं गन्त्वा, धम्मचक्कं पवत्तयि॥
Sabbattha pāramiṃ gantvā, dhammacakkaṃ pavattayi.
४.
4.
सो बुद्धो दससहस्सिम्हि, विञ्ञापेसि गिरं सुचिं।
So buddho dasasahassimhi, viññāpesi giraṃ suciṃ;
कोटिसतानि अभिसमिंसु, पठमे धम्मदेसने॥
Koṭisatāni abhisamiṃsu, paṭhame dhammadesane.
५.
5.
दुतियो नवुतिकोटीनं, ततियो सट्ठिकोटियो।
Dutiyo navutikoṭīnaṃ, tatiyo saṭṭhikoṭiyo;
६.
6.
सन्निपाता तयो आसुं, तिस्से लोकग्गनायके।
Sannipātā tayo āsuṃ, tisse lokagganāyake;
खीणासवानं विमलानं, सन्तचित्तान तादिनं॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, santacittāna tādinaṃ.
७.
7.
खीणासवसतसहस्सानं, पठमो आसि समागमो।
Khīṇāsavasatasahassānaṃ, paṭhamo āsi samāgamo;
नवुतिसतसहस्सानं, दुतियो आसि समागमो॥
Navutisatasahassānaṃ, dutiyo āsi samāgamo.
८.
8.
असीतिसतसहस्सानं , ततियो आसि समागमो।
Asītisatasahassānaṃ , tatiyo āsi samāgamo;
खीणासवानं विमलानं, पुप्फितानं विमुत्तिया॥
Khīṇāsavānaṃ vimalānaṃ, pupphitānaṃ vimuttiyā.
९.
9.
अहं तेन समयेन, सुजातो नाम खत्तियो।
Ahaṃ tena samayena, sujāto nāma khattiyo;
महाभोगं छड्डयित्वा, पब्बजिं इसिपब्बजं॥
Mahābhogaṃ chaḍḍayitvā, pabbajiṃ isipabbajaṃ.
१०.
10.
मयि पब्बजिते सन्ते, उप्पज्जि लोकनायको।
Mayi pabbajite sante, uppajji lokanāyako;
बुद्धोति सद्दं सुत्वान, पीति मे उपपज्जथ॥
Buddhoti saddaṃ sutvāna, pīti me upapajjatha.
११.
11.
दिब्बं मन्दारवं पुप्फं, पदुमं पारिछत्तकं।
Dibbaṃ mandāravaṃ pupphaṃ, padumaṃ pārichattakaṃ;
उभो हत्थेहि पग्गय्ह, धुनमानो उपागमिं॥
Ubho hatthehi paggayha, dhunamāno upāgamiṃ.
१२.
12.
चतुवण्णपरिवुतं, तिस्सं लोकग्गनायकं।
Catuvaṇṇaparivutaṃ, tissaṃ lokagganāyakaṃ;
तमहं पुप्फं गहेत्वा, मत्थके धारयिं जिनं॥
Tamahaṃ pupphaṃ gahetvā, matthake dhārayiṃ jinaṃ.
१३.
13.
सोपि मं बुद्धो ब्याकासि, जनमज्झे निसीदिय।
Sopi maṃ buddho byākāsi, janamajjhe nisīdiya;
‘‘द्वेनवुते इतो कप्पे, अयं बुद्धो भविस्सति॥
‘‘Dvenavute ito kappe, ayaṃ buddho bhavissati.
१४.
14.
‘‘पधानं पदहित्वान…पे॰… हेस्साम सम्मुखा इमं’’॥
‘‘Padhānaṃ padahitvāna…pe… hessāma sammukhā imaṃ’’.
१५.
15.
तस्सापि वचनं सुत्वा, भिय्यो चित्तं पसादयिं।
Tassāpi vacanaṃ sutvā, bhiyyo cittaṃ pasādayiṃ;
उत्तरिं वतमधिट्ठासिं, दसपारमिपूरिया॥
Uttariṃ vatamadhiṭṭhāsiṃ, dasapāramipūriyā.
१६.
16.
खेमकं नाम नगरं, जनसन्धो नाम खत्तियो।
Khemakaṃ nāma nagaraṃ, janasandho nāma khattiyo;
पदुमा नाम जनिका, तिस्सस्स च महेसिनो॥
Padumā nāma janikā, tissassa ca mahesino.
१७.
17.
सत्तवस्ससहस्सानि, अगारं अज्झ सो वसि।
Sattavassasahassāni, agāraṃ ajjha so vasi;
१८.
18.
समतिंससहस्सानि, नारियो समलङ्कता।
Samatiṃsasahassāni, nāriyo samalaṅkatā;
सुभद्दानामिका नारी, आनन्दो नाम अत्रजो॥
Subhaddānāmikā nārī, ānando nāma atrajo.
१९.
19.
निमित्ते चतुरो दिस्वा, अस्सयानेन निक्खमि।
Nimitte caturo disvā, assayānena nikkhami;
अनूनअट्ठमासानि, पधानं पदही जिनो॥
Anūnaaṭṭhamāsāni, padhānaṃ padahī jino.
२०.
20.
ब्रह्मुना याचितो सन्तो, तिस्सो लोकग्गनायको।
Brahmunā yācito santo, tisso lokagganāyako;
वत्ति चक्कं महावीरो, यसवतियमुत्तमे॥
Vatti cakkaṃ mahāvīro, yasavatiyamuttame.
२१.
21.
ब्रह्मदेवो उदयो च, अहेसुं अग्गसावका।
Brahmadevo udayo ca, ahesuṃ aggasāvakā;
समङ्गो नामुपट्ठाको, तिस्सस्स च महेसिनो॥
Samaṅgo nāmupaṭṭhāko, tissassa ca mahesino.
२२.
22.
फुस्सा चेव सुदत्ता च, अहेसुं अग्गसाविका।
Phussā ceva sudattā ca, ahesuṃ aggasāvikā;
बोधि तस्स भगवतो, असनोति पवुच्चति॥
Bodhi tassa bhagavato, asanoti pavuccati.
२३.
23.
सम्बलो च सिरिमा चेव, अहेसुं अग्गुपट्ठका।
Sambalo ca sirimā ceva, ahesuṃ aggupaṭṭhakā;
किसागोतमी उपसेना, अहेसुं अग्गुपट्ठिका॥
Kisāgotamī upasenā, ahesuṃ aggupaṭṭhikā.
२४.
24.
सो बुद्धो सट्ठिरतनो, अहु उच्चत्तने जिनो।
So buddho saṭṭhiratano, ahu uccattane jino;
अनूपमो असदिसो, हिमवा विय दिस्सति॥
Anūpamo asadiso, himavā viya dissati.
२५.
25.
तस्सापि अतुलतेजस्स, आयु आसि अनुत्तरो।
Tassāpi atulatejassa, āyu āsi anuttaro;
वस्ससतसहस्सानि, लोके अट्ठासि चक्खुमा॥
Vassasatasahassāni, loke aṭṭhāsi cakkhumā.
२६.
26.
उत्तमं पवरं सेट्ठं, अनुभोत्वा महायसं।
Uttamaṃ pavaraṃ seṭṭhaṃ, anubhotvā mahāyasaṃ;
जलित्वा अग्गिक्खन्धोव, निब्बुतो सो ससावको॥
Jalitvā aggikkhandhova, nibbuto so sasāvako.
२७.
27.
वलाहकोव अनिलेन, सूरियेन विय उस्सवो।
Valāhakova anilena, sūriyena viya ussavo;
अन्धकारोव पदीपेन, निब्बुतो सो ससावको॥
Andhakārova padīpena, nibbuto so sasāvako.
२८.
28.
तिस्सो जिनवरो बुद्धो, नन्दारामम्हि निब्बुतो।
Tisso jinavaro buddho, nandārāmamhi nibbuto;
तत्थेवस्स जिनथूपो, तीणियोजनमुग्गतोति॥
Tatthevassa jinathūpo, tīṇiyojanamuggatoti.
तिस्सस्स भगवतो वंसो सत्तरसमो।
Tissassa bhagavato vaṃso sattarasamo.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / बुद्धवंस-अट्ठकथा • Buddhavaṃsa-aṭṭhakathā / १९. तिस्सबुद्धवंसवण्णना • 19. Tissabuddhavaṃsavaṇṇanā
