| Library / Tipiṭaka / තිපිටක • Tipiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (ටීකා) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
2. තිඨානසුත්‌තවණ්‌ණනා
2. Tiṭhānasuttavaṇṇanā
42. දුතියෙ මච්‌ඡරියමෙව මලං මච්‌ඡරියමලං, චිත්‌තස්‌ස මලීනසභාවාපාදනතො විගතං මච්‌ඡරියමලං එත්‌ථාති විගතමච්‌ඡරියමලං. ගෙධාභාවෙන කොචි කිඤ්‌චි දෙන්‌තොපි තත්‌ථ ආසත්‌තිං න විස්‌සජ්‌ජෙති, අයං පන න තාදිසොති ආහ ‘‘විස්‌සට්‌ඨචාගො’’ති. මලීනහත්‌ථොව චිත්‌තවිසුද්‌ධියා අභාවතො. ධොතහත්‌ථොව ධොතහත්‌ථෙන කාතබ්‌බකිච්‌චසාධනතො. තෙන වුත්‌තං – ‘‘චිත්‌තෙ සුද්‌ධෙ විසුජ්‌ඣන්‌ති, ඉති වුත්‌තං මහෙසිනා’’ති. යාචිතුං යුත්‌තො යාචකානං මනොරථපූරණතො. යාචයොගො පයොගාසහෙහි යාචකෙහි සුට්‌ඨු යුත්‌තභාවතො. තංසමඞ්‌ගී එව තත්‌ථ රතො නාම, න චිත්‌තමත්‌තෙනෙවාති ආහ ‘‘දානං…පෙ.… රතො නාම හොතී’’ති.
42. Dutiye macchariyameva malaṃ macchariyamalaṃ, cittassa malīnasabhāvāpādanato vigataṃ macchariyamalaṃ etthāti vigatamacchariyamalaṃ. Gedhābhāvena koci kiñci dentopi tattha āsattiṃ na vissajjeti, ayaṃ pana na tādisoti āha ‘‘vissaṭṭhacāgo’’ti. Malīnahatthova cittavisuddhiyā abhāvato. Dhotahatthova dhotahatthena kātabbakiccasādhanato. Tena vuttaṃ – ‘‘citte suddhe visujjhanti, iti vuttaṃ mahesinā’’ti. Yācituṃ yutto yācakānaṃ manorathapūraṇato. Yācayogo payogāsahehi yācakehi suṭṭhu yuttabhāvato. Taṃsamaṅgī eva tattha rato nāma, na cittamattenevāti āha ‘‘dānaṃ…pe… rato nāma hotī’’ti.
‘‘උච්‌චා, භන්‌තෙ’’ති වත්‌වා අයං මං උච්‌චතො වදතීති චින්‌තෙය්‍යාති පුන ‘‘නාතිඋච්‌චා තුම්‌හෙ’’ති ආහ, සරීරෙනාති අධිප්‌පායො. මෙචකවණ්‌ණස්‌සාති නීලොභාසස්‌ස. පුච්‌ඡීති භික්‌ඛූ පුච්‌ඡි. භූමියං ලෙඛං ලිඛන්‌තො අච්‌ඡීති පඨමං මඤ්‌චෙ නිපජ්‌ජිත්‌වා උට්‌ඨාය භූමියං ලෙඛං ලිඛන්‌තො අච්‌ඡි ‘‘අඛීණාසවොති මඤ්‌ඤනා හොතූ’’ති. තථා හි රාජා ඛීණාසවස්‌ස නාම…පෙ.… නිවත්‌ති. ධජපග්‌ගහිතාවාති පග්‌ගහිතධජාව. සිලාචෙතියට්‌ඨානන්‌ති ථූපාරාමස්‌ස ච මහාචෙතියස්‌ස ච අන්‌තරෙ සිලාය කතචෙතියට්‌ඨානං. චෙතියං…පෙ.… අට්‌ඨාසි සාවකස්‌ස තං කූටාගාරන්‌ති කත්‌වා.
‘‘Uccā, bhante’’ti vatvā ayaṃ maṃ uccato vadatīti cinteyyāti puna ‘‘nātiuccā tumhe’’ti āha, sarīrenāti adhippāyo. Mecakavaṇṇassāti nīlobhāsassa. Pucchīti bhikkhū pucchi. Bhūmiyaṃ lekhaṃ likhanto acchīti paṭhamaṃ mañce nipajjitvā uṭṭhāya bhūmiyaṃ lekhaṃ likhanto acchi ‘‘akhīṇāsavoti maññanā hotū’’ti. Tathā hi rājā khīṇāsavassa nāma…pe… nivatti. Dhajapaggahitāvāti paggahitadhajāva. Silācetiyaṭṭhānanti thūpārāmassa ca mahācetiyassa ca antare silāya katacetiyaṭṭhānaṃ. Cetiyaṃ…pe… aṭṭhāsi sāvakassa taṃ kūṭāgāranti katvā.
පච්‌ඡාභාගෙනාති ධම්‌මකථිකස්‌ස ථෙරස්‌ස පිට්‌ඨිපස්‌සෙන. ගොනසොති මණ්‌ඩලසප්‌පො. ධම්‌මස්‌සවනන්‌තරාය බහූනං සග්‌ගමග්‌ගප්‌පටිලාභන්‌තරායො භවෙය්‍යාති අධිප්‌පායෙන ‘‘ධම්‌මස්‌සවනන්‌තරායං න කරිස්‌සාමී’’ති චින්‌තෙසි. විසං වික්‌ඛම්‌භෙත්‌වාති විපස්‌සනාතෙජෙන විසවෙගං වික්‌ඛම්‌භෙත්‌වා. ගාථාසහස්‌සන්‌ති ගාථාසහස්‌සවන්‌තං. පට්‌ඨානගාථායාති පට්‌ඨාපනගාථාය, ආදිගාථායාති අත්‌ථො. පට්‌ඨාන…පෙ.… අවසානගාථං එව වවත්‌ථපෙසි, න ද්‌වින්‌නං අන්‌තරෙ වුත්‌තං කිලන්‌තකායත්‌තා. සරභාණං සායන්‌හධම්‌මකථා. පග්‌ගණ්‌හාතීති පච්‌චක්‌ඛං කරොන්‌තී ගණ්‌හාති, සක්‌කච්‌චං සුණාතීති අත්‌ථො. ධම්‌මකථනදිවසෙ ධම්‌මකථිකානං අකිලමනත්‌ථං සද්‌ධා උපාසකා සිනිද්‌ධභොජනං මධුපානකඤ්‌ච දෙන්‌ති සරස්‌ස මධුරභාවාය සප්‌පිමධුකතෙලාදිඤ්‌ච භෙසජ්‌ජං. තෙනාහ ‘‘අරියවංසං කථෙස්‌සාමී’’තිආදි. චතූහි දාඨාහි ඩංසිත්‌වාති දළ්‌හදට්‌ඨභාවදස්‌සනං. චරිස්‌සාමීති සම්‌මානෙස්‌සාමි, සක්‌කච්‌චං සුණිස්‌සාමීති අත්‌ථො. නිම්‌මථෙත්‌වාති නිම්‌මද්‌දිත්‌වා, අපනෙත්‌වාති අත්‌ථො.
Pacchābhāgenāti dhammakathikassa therassa piṭṭhipassena. Gonasoti maṇḍalasappo. Dhammassavanantarāya bahūnaṃ saggamaggappaṭilābhantarāyo bhaveyyāti adhippāyena ‘‘dhammassavanantarāyaṃ na karissāmī’’ti cintesi. Visaṃ vikkhambhetvāti vipassanātejena visavegaṃ vikkhambhetvā. Gāthāsahassanti gāthāsahassavantaṃ. Paṭṭhānagāthāyāti paṭṭhāpanagāthāya, ādigāthāyāti attho. Paṭṭhāna…pe… avasānagāthaṃ eva vavatthapesi, na dvinnaṃ antare vuttaṃ kilantakāyattā. Sarabhāṇaṃ sāyanhadhammakathā. Paggaṇhātīti paccakkhaṃ karontī gaṇhāti, sakkaccaṃ suṇātīti attho. Dhammakathanadivase dhammakathikānaṃ akilamanatthaṃ saddhā upāsakā siniddhabhojanaṃ madhupānakañca denti sarassa madhurabhāvāya sappimadhukatelādiñca bhesajjaṃ. Tenāha ‘‘ariyavaṃsaṃ kathessāmī’’tiādi. Catūhi dāṭhāhi ḍaṃsitvāti daḷhadaṭṭhabhāvadassanaṃ. Carissāmīti sammānessāmi, sakkaccaṃ suṇissāmīti attho. Nimmathetvāti nimmadditvā, apanetvāti attho.
තිඨානසුත්‌තවණ්‌ණනා නිට්‌ඨිතා.
Tiṭhānasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
තිපිටක (මූල) • Tipiṭaka (Mūla) / සුත්‌තපිටක • Suttapiṭaka / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය • Aṅguttaranikāya / 2. තිඨානසුත්‌තං • 2. Tiṭhānasuttaṃ
අට්‌ඨකථා • Aṭṭhakathā / සුත්‌තපිටක (අට්‌ඨකථා) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / අඞ්‌ගුත්‌තරනිකාය (අට්‌ඨකථා) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / 2. තිඨානසුත්‌තවණ්‌ණනා • 2. Tiṭhānasuttavaṇṇanā
