Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā |
ဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ
Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
၁၁၆. ဣတ္ထိဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကောတိ ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယယုတ္တော, ဣတရော ပန ပုရိသိန္ဒ္ရိယယုတ္တော။ ဧကသ္သ ဟိ ဘာဝဒ္ဝယံ သဟ နုပ္ပဇ္ဇတိ ယမကေ (ယမ. ၃.ဣန္ဒ္ရိယယမက.၁၈၈) ပဋိက္ခိတ္တတ္တာ။ ဒုတိယဗ္ယဉ္ဇနံ ပန ကမ္မသဟာယေန အကုသလစိတ္တေနေဝ ဘာဝဝိရဟိတံ ဥပ္ပဇ္ဇတိ။ ပကတိတ္ထိပုရိသာနမ္ပိ ကမ္မမေဝ ဗ္ယဉ္ဇနလိင္ဂာနံ ကာရဏံ, န ဘာဝော တသ္သ ကေနစိ ပစ္စယေန ပစ္စယတ္တသ္သ ပဋ္ဌာနေ အဝုတ္တတ္တာ။ ကေဝလံ ဘာဝသဟိတာနံယေဝ ဗ္ယဉ္ဇနလိင္ဂာနံ ပဝတ္တိဒသ္သနတ္ထံ အဋ္ဌကထာသု ‘‘ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယံ ပဋိစ္စ ဣတ္ထိလိင္ဂာဒီနီ’’တိအာဒိနာ (ဓ. သ. အဋ္ဌ. ၆၃၂) ဣန္ဒ္ရိယံ ဗ္ယဉ္ဇနကအာရဏတ္တေန ဝုတ္တံ, ဣဓ ပန အကုသလဗလေန ဣန္ဒ္ရိယံ ဝိနာပိ ဗ္ယဉ္ဇနံ ဥပ္ပဇ္ဇတီတိ ဝုတ္တံ။ ဥဘိန္နမ္ပိ စေသံ ဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကာနံ ယဒာ ဣတ္ထိယာ ရာဂော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဒာ ပုရိသဗ္ယဉ္ဇနံ ပာကဋံ ဟောတိ, ဣတရံ ပဋိစ္ဆန္နံ။ ယဒာ ပုရိသေ ရာဂော ဥပ္ပဇ္ဇတိ, တဒာ ဣတ္ထိဗ္ယဉ္ဇနံ ပာကဋံ ဟောတိ, ဣတရံ ပဋိစ္ဆန္နံ။ တတ္ထ ဝိစာရဏက္ကမောတိ ပဋိသန္ဓိက္ခဏေ ဧဝ ဣတ္ထိပုရိသလိင္ဂာနမ္ပိ ပာတုဘာဝပ္ပကာသကေ ကုရုန္ဒိဝစနေ အယုတ္တတာပကာသနတ္ထံ အတ္ထဝိစာရဏက္ကမော။ အဋ္ဌသာလိနိယဉ္ဟိ ‘‘ဣတ္ထိလိင္ဂာဒီနိ ပန ဣတ္ထိန္ဒ္ရိယံ ပဋိစ္စ ပဝတ္တေ သမုဋ္ဌိတာနီ’’တိအာဒိ (ဓ. သ. အဋ္ဌ. ၆၃၂) ဝုတ္တံ။ နေဝသ္သ ပဗ္ဗဇ္ဇာ အတ္ထီတိ ယောဇနာ။ ယော စ ပဋိက္ခိတ္တေ အဘဗ္ဗေ, ဘဗ္ဗေ စ ပုဂ္ဂလေ ဉတ္ဝာ ပဗ္ဗာဇေတိ, ဥပသမ္ပာဒေတိ ဝာ, ဒုက္ကဋံ။ အဇာနန္တသ္သ သဗ္ဗတ္ထ အနာပတ္တီတိ ဝေဒိတဗ္ဗံ။
116.Itthiubhatobyañjanakoti itthindriyayutto, itaro pana purisindriyayutto. Ekassa hi bhāvadvayaṃ saha nuppajjati yamake (yama. 3.indriyayamaka.188) paṭikkhittattā. Dutiyabyañjanaṃ pana kammasahāyena akusalacitteneva bhāvavirahitaṃ uppajjati. Pakatitthipurisānampi kammameva byañjanaliṅgānaṃ kāraṇaṃ, na bhāvo tassa kenaci paccayena paccayattassa paṭṭhāne avuttattā. Kevalaṃ bhāvasahitānaṃyeva byañjanaliṅgānaṃ pavattidassanatthaṃ aṭṭhakathāsu ‘‘itthindriyaṃ paṭicca itthiliṅgādīnī’’tiādinā (dha. sa. aṭṭha. 632) indriyaṃ byañjanakaāraṇattena vuttaṃ, idha pana akusalabalena indriyaṃ vināpi byañjanaṃ uppajjatīti vuttaṃ. Ubhinnampi cesaṃ ubhatobyañjanakānaṃ yadā itthiyā rāgo uppajjati, tadā purisabyañjanaṃ pākaṭaṃ hoti, itaraṃ paṭicchannaṃ. Yadā purise rāgo uppajjati, tadā itthibyañjanaṃ pākaṭaṃ hoti, itaraṃ paṭicchannaṃ. Tattha vicāraṇakkamoti paṭisandhikkhaṇe eva itthipurisaliṅgānampi pātubhāvappakāsake kurundivacane ayuttatāpakāsanatthaṃ atthavicāraṇakkamo. Aṭṭhasāliniyañhi ‘‘itthiliṅgādīni pana itthindriyaṃ paṭicca pavatte samuṭṭhitānī’’tiādi (dha. sa. aṭṭha. 632) vuttaṃ. Nevassa pabbajjā atthīti yojanā. Yo ca paṭikkhitte abhabbe, bhabbe ca puggale ñatvā pabbājeti, upasampādeti vā, dukkaṭaṃ. Ajānantassa sabbattha anāpattīti veditabbaṃ.
ဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ နိဋ္ဌိတာ။
Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi / ၅၄. ဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကဝတ္ထု • 54. Ubhatobyañjanakavatthu
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာ • Ubhatobyañjanakavatthukathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ • Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာဝဏ္ဏနာ • Ubhatobyañjanakavatthukathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi / ၅၄. ဥဘတောဗ္ယဉ္ဇနကဝတ္ထုကထာ • 54. Ubhatobyañjanakavatthukathā