Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
ഉദകകഥാവണ്ണനാ
Udakakathāvaṇṇanā
൧൦൮. ഉദകകഥായം മഹാകുച്ഛികാ ഉദകചാടി ഉദകമണികോ. ‘‘സമേഖലാ ചാടി ഉദകമണികോ’’തിപി വദന്തി. തത്ഥാതി തേസു ഭാജനേസു. നിബ്ബഹനഉദകന്തി ‘‘മഹോദകം ആഗന്ത്വാ തളാകമരിയാദം മാ ഛിന്ദീ’’തി തളാകരക്ഖണത്ഥം തസ്സ ഏകപസ്സേന വിസ്സജ്ജിതഉദകം. നിദ്ധമനതുമ്ബന്തി സസ്സാദീനം അത്ഥായ ഉദകനിക്ഖമനമഗ്ഗം. മരിയാദം ദുബ്ബലം കത്വാതി ഇദം അവസ്സം ഛിന്നസഭാവദസ്സനത്ഥം ഭണ്ഡദേയ്യവിസയദസ്സനത്ഥഞ്ച വുത്തം. മരിയാദം ദുബ്ബലം അകത്വാപി യഥാവുത്തപ്പയോഗേ കതേ മരിയാദം ഛിന്ദിത്വാ നിക്ഖന്തഉദകഗ്ഘാനുരൂപേന അവഹാരേന കാരേതബ്ബമേവ.
108. Udakakathāyaṃ mahākucchikā udakacāṭi udakamaṇiko. ‘‘Samekhalā cāṭi udakamaṇiko’’tipi vadanti. Tatthāti tesu bhājanesu. Nibbahanaudakanti ‘‘mahodakaṃ āgantvā taḷākamariyādaṃ mā chindī’’ti taḷākarakkhaṇatthaṃ tassa ekapassena vissajjitaudakaṃ. Niddhamanatumbanti sassādīnaṃ atthāya udakanikkhamanamaggaṃ. Mariyādaṃ dubbalaṃ katvāti idaṃ avassaṃ chinnasabhāvadassanatthaṃ bhaṇḍadeyyavisayadassanatthañca vuttaṃ. Mariyādaṃ dubbalaṃ akatvāpi yathāvuttappayoge kate mariyādaṃ chinditvā nikkhantaudakagghānurūpena avahārena kāretabbameva.
അനിഗ്ഗതേതി അനിക്ഖമിത്വാ തളാകസ്മിംയേവ ഉദകേ ഠിതേ. അസമ്പത്തേവാതി തളാകതോ നിക്ഖമിത്വാ മഹാമാതികായ ഏവ ഠിതേ. അനിക്ഖന്തേതി തളാകതോ അനിക്ഖന്തേ ഉദകേ. സുബദ്ധാതി ഭണ്ഡദേയ്യമ്പി ന ഹോതീതി അധിപ്പായോ. തേനാഹ ‘‘നിക്ഖന്തേ ബദ്ധാ ഭണ്ഡദേയ്യ’’ന്തി, തളാകതോ നിക്ഖമിത്വാ പരേസം ഖുദ്ദകമാതികാമുഖം അപാപുണിത്വാ മഹാമാതികായംയേവ ഠിതേ ബദ്ധാ ചേ, ഭണ്ഡദേയ്യന്തി അത്ഥോ. ‘‘അനിക്ഖന്തേ ബദ്ധാ സുബദ്ധാ, നിക്ഖന്തേ ബദ്ധാ ഭണ്ഡദേയ്യ’’ന്തി ഹി ഇദം ദ്വയം ഹേട്ഠാ വുത്തവികപ്പദ്വയസ്സ യഥാക്കമേന വുത്തം. നത്ഥി അവഹാരോതി ഏത്ഥ ‘‘അവഹാരോ നത്ഥി, ഭണ്ഡദേയ്യം പന ഹോതീ’’തി കേചി വദന്തി, തളാകഗതഉദകസ്സ സബ്ബസാധാരണത്താ തം അയുത്തം വിയ ദിസ്സതി, ‘‘അനിക്ഖന്തേ ബദ്ധാ സുബദ്ധാ’’തി ഇമിനാ ച അട്ഠകഥാവചനേന ന സമേതി. വത്ഥും…പേ॰… ന സമേതീതി ഏത്ഥ തളാകഗതഉദകസ്സ സബ്ബസാധാരണത്താ അപരിഗ്ഗഹിതം ഇധ വത്ഥുന്തി അധിപ്പായോ.
Aniggateti anikkhamitvā taḷākasmiṃyeva udake ṭhite. Asampattevāti taḷākato nikkhamitvā mahāmātikāya eva ṭhite. Anikkhanteti taḷākato anikkhante udake. Subaddhāti bhaṇḍadeyyampi na hotīti adhippāyo. Tenāha ‘‘nikkhante baddhā bhaṇḍadeyya’’nti, taḷākato nikkhamitvā paresaṃ khuddakamātikāmukhaṃ apāpuṇitvā mahāmātikāyaṃyeva ṭhite baddhā ce, bhaṇḍadeyyanti attho. ‘‘Anikkhante baddhā subaddhā, nikkhante baddhā bhaṇḍadeyya’’nti hi idaṃ dvayaṃ heṭṭhā vuttavikappadvayassa yathākkamena vuttaṃ. Natthi avahāroti ettha ‘‘avahāro natthi, bhaṇḍadeyyaṃ pana hotī’’ti keci vadanti, taḷākagataudakassa sabbasādhāraṇattā taṃ ayuttaṃ viya dissati, ‘‘anikkhante baddhā subaddhā’’ti iminā ca aṭṭhakathāvacanena na sameti. Vatthuṃ…pe… na sametīti ettha taḷākagataudakassa sabbasādhāraṇattā apariggahitaṃ idha vatthunti adhippāyo.
ഉദകകഥാവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Udakakathāvaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൨. ദുതിയപാരാജികം • 2. Dutiyapārājikaṃ
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൨. ദുതിയപാരാജികം • 2. Dutiyapārājikaṃ
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ഭൂമട്ഠകഥാദിവണ്ണനാ • Bhūmaṭṭhakathādivaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ഉദകകഥാവണ്ണനാ • Udakakathāvaṇṇanā