Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā

    [੪੫੮] ੪. ਉਦਯਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ

    [458] 4. Udayajātakavaṇṇanā

    ਏਕਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਤਿ ਇਦਂ ਸਤ੍ਥਾ ਜੇਤવਨੇ વਿਹਰਨ੍ਤੋ ਏਕਂ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁਂ ਆਰਬ੍ਭ ਕਥੇਸਿ। વਤ੍ਥੁ ਕੁਸਜਾਤਕੇ (ਜਾ॰ ੨.੨੦.੧ ਆਦਯੋ) ਆવਿ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ। ਸਤ੍ਥਾ ਪਨ ਤਂ ਭਿਕ੍ਖੁਂ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ ਕਿਰ ਤ੍વਂ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸੀ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਚ੍ਚਂ, ਭਨ੍ਤੇ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੇ ‘‘ਭਿਕ੍ਖੁ ਕਸ੍ਮਾ ਕਿਲੇਸવਸੇਨ ਏવਰੂਪੇ ਨਿਯ੍ਯਾਨਿਕਸਾਸਨੇ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤੋਸਿ? ਪੋਰਾਣਕਪਣ੍ਡਿਤਾ ਸਮਿਦ੍ਧੇ ਦ੍વਾਦਸਯੋਜਨਿਕੇ ਸੁਰੁਨ੍ਧਨਨਗਰੇ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਨ੍ਤਾ ਦੇવਚ੍ਛਰਪਟਿਭਾਗਾਯ ਇਤ੍ਥਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਤ੍ਤ વਸ੍ਸਸਤਾਨਿ ਏਕਗਬ੍ਭੇ વਸਨ੍ਤਾਪਿ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਲੋਭવਸੇਨ ਨ ਓਲੋਕੇਸੁ’’ਨ੍ਤਿ વਤ੍વਾ ਅਤੀਤਂ ਆਹਰਿ।

    Ekā nisinnāti idaṃ satthā jetavane viharanto ekaṃ ukkaṇṭhitabhikkhuṃ ārabbha kathesi. Vatthu kusajātake (jā. 2.20.1 ādayo) āvi bhavissati. Satthā pana taṃ bhikkhuṃ ‘‘saccaṃ kira tvaṃ ukkaṇṭhitosī’’ti pucchitvā ‘‘saccaṃ, bhante’’ti vutte ‘‘bhikkhu kasmā kilesavasena evarūpe niyyānikasāsane pabbajitvā ukkaṇṭhitosi? Porāṇakapaṇḍitā samiddhe dvādasayojanike surundhananagare rajjaṃ kārentā devaccharapaṭibhāgāya itthiyā saddhiṃ satta vassasatāni ekagabbhe vasantāpi indriyāni bhinditvā lobhavasena na olokesu’’nti vatvā atītaṃ āhari.

    ਅਤੀਤੇ ਕਾਸਿਰਟ੍ਠੇ ਸੁਰੁਨ੍ਧਨਨਗਰੇ ਕਾਸਿਰਾਜਾ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ, ਤਸ੍ਸ ਨੇવ ਪੁਤ੍ਤੋ, ਨ ਧੀਤਾ ਅਹੋਸਿ। ਸੋ ਅਤ੍ਤਨੋ ਦੇવਿਯੋ ‘‘ਪੁਤ੍ਤੇ ਪਤ੍ਥੇਥਾ’’ਤਿ ਆਹ। ਅਗ੍ਗਮਹੇਸੀਪਿ ਰਞ੍ਞੋ વਚਨਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਤ੍વਾ ਤਥਾ ਅਕਾਸਿ। ਤਦਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਚવਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸੇવ ਰਞ੍ਞੋ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ। ਅਥਸ੍ਸ ਮਹਾਜਨਸ੍ਸ ਹਦਯਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਜਾਤਭਾવੇਨ ‘‘ਉਦਯਭਦ੍ਦੋ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ। ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਪਦਸਾ ਚਰਣਕਾਲੇ ਅਞ੍ਞੋਪਿ ਸਤ੍ਤੋ ਬ੍ਰਹ੍ਮਲੋਕਾ ਚવਿਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸੇવ ਰਞ੍ਞੋ ਅਞ੍ਞਤਰਾਯ ਦੇવਿਯਾ ਕੁਚ੍ਛਿਮ੍ਹਿ ਕੁਮਾਰਿਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਸਾਪਿ ‘‘ਉਦਯਭਦ੍ਦਾ’’ਤਿ ਨਾਮਂ ਕਰਿਂਸੁ। ਕੁਮਾਰੋ વਯਪ੍ਪਤ੍ਤੋ ਸਬ੍ਬਸਿਪ੍ਪਨਿਪ੍ਫਤ੍ਤਿਂ ਪਾਪੁਣਿ , ਜਾਤਬ੍ਰਹ੍ਮਚਾਰੀ ਪਨ ਅਹੋਸਿ, ਸੁਪਿਨਨ੍ਤੇਨਪਿ ਮੇਥੁਨਧਮ੍ਮਂ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਨ ਤਸ੍ਸ ਕਿਲੇਸੇਸੁ ਚਿਤ੍ਤਂ ਅਲ੍ਲੀਯਿ। ਰਾਜਾ ਪੁਤ੍ਤਂ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਤੁਕਾਮੋ ‘‘ਕੁਮਾਰਸ੍ਸ ਇਦਾਨਿ ਰਜ੍ਜਸੁਖਸੇવਨਕਾਲੋ, ਨਾਟਕਾਪਿਸ੍ਸ ਪਚ੍ਚੁਪਟ੍ਠਾਪੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਸਾਸਨਂ ਪੇਸੇਸਿ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ‘‘ਨ ਮਯ੍ਹਂ ਰਜ੍ਜੇਨਤ੍ਥੋ, ਕਿਲੇਸੇਸੁ ਮੇ ਚਿਤ੍ਤਂ ਨ ਅਲ੍ਲੀਯਤੀ’’ਤਿ ਪਟਿਕ੍ਖਿਪਿਤ੍વਾ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ વੁਚ੍ਚਮਾਨੋ ਰਤ੍ਤਜਮ੍ਬੁਨਦਮਯਂ ਇਤ੍ਥਿਰੂਪਂ ਕਾਰੇਤ੍વਾ ‘‘ਏવਰੂਪਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਲਭਮਾਨੋ ਰਜ੍ਜਂ ਸਮ੍ਪਟਿਚ੍ਛਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਪੇਸੇਸਿ। ਤੇ ਤਂ ਸੁવਣ੍ਣਰੂਪਕਂ ਸਕਲਜਮ੍ਬੁਦੀਪਂ ਪਰਿਹਾਰਾਪੇਤ੍વਾ ਤਥਾਰੂਪਂ ਇਤ੍ਥਿਂ ਅਲਭਨ੍ਤਾ ਉਦਯਭਦ੍ਦਂ ਅਲਙ੍ਕਾਰੇਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਸਨ੍ਤਿਕੇ ਠਪੇਸੁਂ। ਸਾ ਤਂ ਸੁવਣ੍ਣਰੂਪਕਂ ਅਭਿਭવਿਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਅਥ ਨੇਸਂ ਅਨਿਚ੍ਛਮਾਨਾਨਞ੍ਞੇવ વੇਮਾਤਿਕਂ ਭਗਿਨਿਂ ਉਦਯਭਦ੍ਦਕੁਮਾਰਿਂ ਅਗ੍ਗਮਹੇਸਿਂ ਕਤ੍વਾ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਂ ਰਜ੍ਜੇ ਅਭਿਸਿਞ੍ਚਿਂਸੁ। ਤੇ ਪਨ ਦ੍વੇਪਿ ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯવਾਸਮੇવ વਸਿਂਸੁ।

    Atīte kāsiraṭṭhe surundhananagare kāsirājā rajjaṃ kāresi, tassa neva putto, na dhītā ahosi. So attano deviyo ‘‘putte patthethā’’ti āha. Aggamahesīpi rañño vacanaṃ sampaṭicchitvā tathā akāsi. Tadā bodhisatto brahmalokā cavitvā tasseva rañño aggamahesiyā kucchimhi nibbatti. Athassa mahājanassa hadayaṃ vaḍḍhetvā jātabhāvena ‘‘udayabhaddo’’ti nāmaṃ kariṃsu. Kumārassa padasā caraṇakāle aññopi satto brahmalokā cavitvā tasseva rañño aññatarāya deviyā kucchimhi kumārikā hutvā nibbatti, tassāpi ‘‘udayabhaddā’’ti nāmaṃ kariṃsu. Kumāro vayappatto sabbasippanipphattiṃ pāpuṇi , jātabrahmacārī pana ahosi, supinantenapi methunadhammaṃ na jānāti, na tassa kilesesu cittaṃ allīyi. Rājā puttaṃ rajje abhisiñcitukāmo ‘‘kumārassa idāni rajjasukhasevanakālo, nāṭakāpissa paccupaṭṭhāpessāmī’’ti sāsanaṃ pesesi. Bodhisatto ‘‘na mayhaṃ rajjenattho, kilesesu me cittaṃ na allīyatī’’ti paṭikkhipitvā punappunaṃ vuccamāno rattajambunadamayaṃ itthirūpaṃ kāretvā ‘‘evarūpaṃ itthiṃ labhamāno rajjaṃ sampaṭicchissāmī’’ti mātāpitūnaṃ pesesi. Te taṃ suvaṇṇarūpakaṃ sakalajambudīpaṃ parihārāpetvā tathārūpaṃ itthiṃ alabhantā udayabhaddaṃ alaṅkāretvā tassa santike ṭhapesuṃ. Sā taṃ suvaṇṇarūpakaṃ abhibhavitvā aṭṭhāsi. Atha nesaṃ anicchamānānaññeva vemātikaṃ bhaginiṃ udayabhaddakumāriṃ aggamahesiṃ katvā bodhisattaṃ rajje abhisiñciṃsu. Te pana dvepi brahmacariyavāsameva vasiṃsu.

    ਅਪਰਭਾਗੇ ਮਾਤਾਪਿਤੂਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਰਜ੍ਜਂ ਕਾਰੇਸਿ। ਉਭੋ ਏਕਗਬ੍ਭੇ વਸਮਾਨਾਪਿ ਲੋਭવਸੇਨ ਇਨ੍ਦ੍ਰਿਯਾਨਿ ਭਿਨ੍ਦਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਨ ਓਲੋਕੇਸੁਂ, ਅਪਿਚ ਖੋ ਪਨ ‘‘ਯੋ ਅਮ੍ਹੇਸੁ ਪਠਮਤਰਂ ਕਾਲਂ ਕਰੋਤਿ, ਸੋ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਟ੍ਠਾਨਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ‘ਅਸੁਕਟ੍ਠਾਨੇ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋਸ੍ਮੀ’ਤਿ ਆਰੋਚੇਤੂ’’ਤਿ ਸਙ੍ਗਰਮਕਂਸੁ। ਅਥ ਖੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਅਭਿਸੇਕਤੋ ਸਤ੍ਤવਸ੍ਸਸਤਚ੍ਚਯੇਨ ਕਾਲਮਕਾਸਿ। ਅਞ੍ਞੋ ਰਾਜਾ ਨਾਹੋਸਿ, ਉਦਯਭਦ੍ਦਾਯਯੇવ ਆਣਾ ਪવਤ੍ਤਿ। ਅਮਚ੍ਚਾ ਰਜ੍ਜਂ ਅਨੁਸਾਸਿਂਸੁ। ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋਪਿ ਚੁਤਿਕ੍ਖਣੇ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ ਸਕ੍ਕਤ੍ਤਂ ਪਤ੍વਾ ਯਸਮਹਨ੍ਤਤਾਯ ਸਤ੍ਤਾਹਂ ਅਨੁਸ੍ਸਰਿਤੁਂ ਨਾਸਕ੍ਖਿ। ਇਤਿ ਸੋ ਮਨੁਸ੍ਸਗਣਨਾਯ ਸਤ੍ਤવਸ੍ਸਸਤਚ੍ਚਯੇਨ ਆવਜ੍ਜੇਤ੍વਾ ‘‘ਉਦਯਭਦ੍ਦਂ ਰਾਜਧੀਤਰਂ ਧਨੇਨ વੀਮਂਸਿਤ੍વਾ ਸੀਹਨਾਦਂ ਨਦਾਪੇਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਦੇਸੇਤ੍વਾ ਸਙ੍ਗਰਂ ਮੋਚੇਤ੍વਾ ਆਗਮਿਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ। ਤਦਾ ਕਿਰ ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ ਦਸવਸ੍ਸਸਹਸ੍ਸਾਯੁਕਕਾਲੋ ਹੋਤਿ। ਰਾਜਧੀਤਾਪਿ ਤਂ ਦਿવਸਂ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇ ਪਿਹਿਤੇਸੁ ਦ੍વਾਰੇਸੁ ਠਪਿਤਆਰਕ੍ਖੇ ਸਤ੍ਤਭੂਮਿਕਪਾਸਾਦવਰਤਲੇ ਅਲਙ੍ਕਤਸਿਰਿਗਬ੍ਭੇ ਏਕਿਕਾવ ਨਿਚ੍ਚਲਾ ਅਤ੍ਤਨੋ ਸੀਲਂ ਆવਜ੍ਜਮਾਨਾ ਨਿਸੀਦਿ। ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ਸੁવਣ੍ਣਮਾਸਕਪੂਰਂ ਏਕਂ ਸੁવਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਆਦਾਯ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਸਯਨਗਬ੍ਭੇਯੇવ ਪਾਤੁਭવਿਤ੍વਾ ਏਕਮਨ੍ਤਂ ਠਿਤੋ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੋ ਪਠਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Aparabhāge mātāpitūnaṃ accayena bodhisatto rajjaṃ kāresi. Ubho ekagabbhe vasamānāpi lobhavasena indriyāni bhinditvā aññamaññaṃ na olokesuṃ, apica kho pana ‘‘yo amhesu paṭhamataraṃ kālaṃ karoti, so nibbattaṭṭhānato āgantvā ‘asukaṭṭhāne nibbattosmī’ti ārocetū’’ti saṅgaramakaṃsu. Atha kho bodhisatto abhisekato sattavassasataccayena kālamakāsi. Añño rājā nāhosi, udayabhaddāyayeva āṇā pavatti. Amaccā rajjaṃ anusāsiṃsu. Bodhisattopi cutikkhaṇe tāvatiṃsabhavane sakkattaṃ patvā yasamahantatāya sattāhaṃ anussarituṃ nāsakkhi. Iti so manussagaṇanāya sattavassasataccayena āvajjetvā ‘‘udayabhaddaṃ rājadhītaraṃ dhanena vīmaṃsitvā sīhanādaṃ nadāpetvā dhammaṃ desetvā saṅgaraṃ mocetvā āgamissāmī’’ti cintesi. Tadā kira manussānaṃ dasavassasahassāyukakālo hoti. Rājadhītāpi taṃ divasaṃ rattibhāge pihitesu dvāresu ṭhapitaārakkhe sattabhūmikapāsādavaratale alaṅkatasirigabbhe ekikāva niccalā attano sīlaṃ āvajjamānā nisīdi. Atha sakko suvaṇṇamāsakapūraṃ ekaṃ suvaṇṇapātiṃ ādāya āgantvā sayanagabbheyeva pātubhavitvā ekamantaṃ ṭhito tāya saddhiṃ sallapanto paṭhamaṃ gāthamāha –

    ੩੭.

    37.

    ‘‘ਏਕਾ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾ ਸੁਚਿ ਸਞ੍ਞਤੂਰੂ, ਪਾਸਾਦਮਾਰੁਯ੍ਹ ਅਨਿਨ੍ਦਿਤਙ੍ਗੀ।

    ‘‘Ekā nisinnā suci saññatūrū, pāsādamāruyha aninditaṅgī;

    ਯਾਚਾਮਿ ਤਂ ਕਿਨ੍ਨਰਨੇਤ੍ਤਚਕ੍ਖੁ, ਇਮੇਕਰਤ੍ਤਿਂ ਉਭਯੋ વਸੇਮਾ’’ਤਿ॥

    Yācāmi taṃ kinnaranettacakkhu, imekarattiṃ ubhayo vasemā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਸੁਚੀਤਿ ਸੁਚਿવਤ੍ਥਨਿવਤ੍ਥਾ। ਸਞ੍ਞਤੂਰੂਤਿ ਸੁਟ੍ਠੁ ਠਪਿਤਊਰੂ, ਇਰਿਯਾਪਥਂ ਸਣ੍ਠਪੇਤ੍વਾ ਸੁਚਿવਤ੍ਥਾ ਏਕਿਕਾવ ਨਿਸਿਨ੍ਨਾਸੀਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਅਨਿਨ੍ਦਿਤਙ੍ਗੀਤਿ ਪਾਦਨ੍ਤਤੋ ਯਾવ ਕੇਸਗ੍ਗਾ ਅਨਿਨ੍ਦਿਤਸਰੀਰਾ ਪਰਮਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਸਰੀਰਾ। ਕਿਨ੍ਨਰਨੇਤ੍ਤਚਕ੍ਖੂਤਿ ਤੀਹਿ ਮਣ੍ਡਲੇਹਿ ਪਞ੍ਚਹਿ ਚ ਪਸਾਦੇਹਿ ਉਪਸੋਭਿਤਤ੍ਤਾ ਕਿਨ੍ਨਰਾਨਂ ਨੇਤ੍ਤਸਦਿਸੇਹਿ ਚਕ੍ਖੂਹਿ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੇ। ਇਮੇਕਰਤ੍ਤਿਨ੍ਤਿ ਇਮਂ ਏਕਰਤ੍ਤਂ ਅਜ੍ਜ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਅਲਙ੍ਕਤਸਯਨਗਬ੍ਭੇ ਏਕਤੋ વਸੇਯ੍ਯਾਮਾਤਿ ਯਾਚਤਿ।

    Tattha sucīti sucivatthanivatthā. Saññatūrūti suṭṭhu ṭhapitaūrū, iriyāpathaṃ saṇṭhapetvā sucivatthā ekikāva nisinnāsīti vuttaṃ hoti. Aninditaṅgīti pādantato yāva kesaggā aninditasarīrā paramasobhaggappattasarīrā. Kinnaranettacakkhūti tīhi maṇḍalehi pañcahi ca pasādehi upasobhitattā kinnarānaṃ nettasadisehi cakkhūhi samannāgate. Imekarattinti imaṃ ekarattaṃ ajja imasmiṃ alaṅkatasayanagabbhe ekato vaseyyāmāti yācati.

    ਤਤੋ ਰਾਜਧੀਤਾ ਦ੍વੇ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –

    Tato rājadhītā dve gāthā abhāsi –

    ੩੮.

    38.

    ‘‘ਓਕਿਣ੍ਣਨ੍ਤਰਪਰਿਖਂ, ਦਲ਼੍ਹਮਟ੍ਟਾਲਕੋਟ੍ਠਕਂ।

    ‘‘Okiṇṇantaraparikhaṃ, daḷhamaṭṭālakoṭṭhakaṃ;

    ਰਕ੍ਖਿਤਂ ਖਗ੍ਗਹਤ੍ਥੇਹਿ, ਦੁਪ੍ਪવੇਸਮਿਦਂ ਪੁਰਂ॥

    Rakkhitaṃ khaggahatthehi, duppavesamidaṃ puraṃ.

    ੩੯.

    39.

    ‘‘ਦਹਰਸ੍ਸ ਯੁવਿਨੋ ਚਾਪਿ, ਆਗਮੋ ਚ ਨ વਿਜ੍ਜਤਿ।

    ‘‘Daharassa yuvino cāpi, āgamo ca na vijjati;

    ਅਥ ਕੇਨ ਨੁ વਣ੍ਣੇਨ, ਸਙ੍ਗਮਂ ਇਚ੍ਛਸੇ ਮਯਾ’’ਤਿ॥

    Atha kena nu vaṇṇena, saṅgamaṃ icchase mayā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਓਕਿਣ੍ਣਨ੍ਤਰਪਰਿਖਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਦ੍વਾਦਸਯੋਜਨਿਕਂ ਸੁਰੁਨ੍ਧਨਪੁਰਂ ਅਨ੍ਤਰਨ੍ਤਰਾ ਉਦਕਪਰਿਖਾਨਂ ਕਦ੍ਦਮਪਰਿਖਾਨਂ ਸੁਕ੍ਖਪਰਿਖਾਨਂ ਓਕਿਣ੍ਣਤ੍ਤਾ ਓਕਿਣ੍ਣਨ੍ਤਰਪਰਿਖਂ। ਦਲ਼੍ਹਮਟ੍ਟਾਲਕੋਟ੍ਠਕਨ੍ਤਿ ਥਿਰਤਰੇਹਿ ਅਟ੍ਟਾਲਕੇਹਿ ਦ੍વਾਰਕੋਟ੍ਠਕੇਹਿ ਚ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤਂ। ਖਗ੍ਗਹਤ੍ਥੇਹੀਤਿ ਆવੁਧਹਤ੍ਥੇਹਿ ਦਸਹਿ ਯੋਧਸਹਸ੍ਸੇਹਿ ਰਕ੍ਖਿਤਂ। ਦੁਪ੍ਪવੇਸਮਿਦਂ ਪੁਰਨ੍ਤਿ ਇਦਂ ਸਕਲਪੁਰਮ੍ਪਿ ਤਸ੍ਸ ਅਨ੍ਤੋ ਮਾਪਿਤਂ ਮਯ੍ਹਂ ਨਿવਾਸਪੁਰਮ੍ਪਿ ਉਭਯਂ ਕਸ੍ਸਚਿ ਪવਿਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕਾ। ਆਗਮੋ ਚਾਤਿ ਇਧ ਇਮਾਯ વੇਲਾਯ ਤਰੁਣਸ੍ਸ વਾ ਯੋਬ੍ਬਨਪ੍ਪਤ੍ਤਸ੍ਸ વਾ ਥਾਮਸਮ੍ਪਨ੍ਨਯੋਧਸ੍ਸ વਾ ਅਞ੍ਞਸ੍ਸ વਾ ਮਹਨ੍ਤਮ੍ਪਿ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ ਗਹੇਤ੍વਾ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤਸ੍ਸ ਆਗਮੋ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ। ਸਙ੍ਗਮਨ੍ਤਿ ਅਥ ਤ੍વਂ ਕੇਨ ਕਾਰਣੇਨ ਇਮਾਯ વੇਲਾਯ ਮਯਾ ਸਹ ਸਮਾਗਮਂ ਇਚ੍ਛਸੀਤਿ।

    Tattha okiṇṇantaraparikhanti idaṃ dvādasayojanikaṃ surundhanapuraṃ antarantarā udakaparikhānaṃ kaddamaparikhānaṃ sukkhaparikhānaṃ okiṇṇattā okiṇṇantaraparikhaṃ. Daḷhamaṭṭālakoṭṭhakanti thiratarehi aṭṭālakehi dvārakoṭṭhakehi ca samannāgataṃ. Khaggahatthehīti āvudhahatthehi dasahi yodhasahassehi rakkhitaṃ. Duppavesamidaṃ puranti idaṃ sakalapurampi tassa anto māpitaṃ mayhaṃ nivāsapurampi ubhayaṃ kassaci pavisituṃ na sakkā. Āgamo cāti idha imāya velāya taruṇassa vā yobbanappattassa vā thāmasampannayodhassa vā aññassa vā mahantampi paṇṇākāraṃ gahetvā āgacchantassa āgamo nāma natthi. Saṅgamanti atha tvaṃ kena kāraṇena imāya velāya mayā saha samāgamaṃ icchasīti.

    ਅਥ ਸਕ੍ਕੋ ਚਤੁਤ੍ਥਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Atha sakko catutthaṃ gāthamāha –

    ੪੦.

    40.

    ‘‘ਯਕ੍ਖੋਹਮਸ੍ਮਿ ਕਲ੍ਯਾਣਿ, ਆਗਤੋਸ੍ਮਿ ਤવਨ੍ਤਿਕੇ।

    ‘‘Yakkhohamasmi kalyāṇi, āgatosmi tavantike;

    ਤ੍વਂ ਮਂ ਨਨ੍ਦਯ ਭਦ੍ਦਨ੍ਤੇ, ਪੁਣ੍ਣਕਂਸਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇ’’ਤਿ॥

    Tvaṃ maṃ nandaya bhaddante, puṇṇakaṃsaṃ dadāmi te’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਕਲ੍ਯਾਣਿ, ਸੁਨ੍ਦਰਦਸ੍ਸਨੇ ਅਹਮੇਕੋ ਦੇવਪੁਤ੍ਤੋ ਦੇવਤਾਨੁਭਾવੇਨ ਇਧਾਗਤੋ, ਤ੍વਂ ਅਜ੍ਜ ਮਂ ਨਨ੍ਦਯ ਤੋਸੇਹਿ, ਅਹਂ ਤੇ ਇਮਂ ਸੁવਣ੍ਣਮਾਸਕਪੁਣ੍ਣਂ ਸੁવਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਦਦਾਮੀਤਿ।

    Tassattho – kalyāṇi, sundaradassane ahameko devaputto devatānubhāvena idhāgato, tvaṃ ajja maṃ nandaya tosehi, ahaṃ te imaṃ suvaṇṇamāsakapuṇṇaṃ suvaṇṇapātiṃ dadāmīti.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਰਾਜਧੀਤਾ ਪਞ੍ਚਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Taṃ sutvā rājadhītā pañcamaṃ gāthamāha –

    ੪੧.

    41.

    ‘‘ਦੇવਂવ ਯਕ੍ਖਂ ਅਥ વਾ ਮਨੁਸ੍ਸਂ, ਨ ਪਤ੍ਥਯੇ ਉਦਯਮਤਿਚ੍ਚ ਅਞ੍ਞਂ।

    ‘‘Devaṃva yakkhaṃ atha vā manussaṃ, na patthaye udayamaticca aññaṃ;

    ਗਚ੍ਛੇવ ਤ੍વਂ ਯਕ੍ਖ ਮਹਾਨੁਭਾવ, ਮਾ ਚਸ੍ਸੁ ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਪੁਨਰਾવਜਿਤ੍ਥਾ’’ਤਿ॥

    Gaccheva tvaṃ yakkha mahānubhāva, mā cassu gantvā punarāvajitthā’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਅਹਂ ਦੇવਰਾਜ, ਦੇવਂ વਾ ਯਕ੍ਖਂ વਾ ਉਦਯਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਿਤ੍વਾ ਅਞ੍ਞਂ ਨ ਪਤ੍ਥੇਮਿ, ਸੋ ਤ੍વਂ ਗਚ੍ਛੇવ, ਮਾ ਇਧ ਅਟ੍ਠਾਸਿ, ਨ ਮੇ ਤਯਾ ਆਭਤੇਨ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰੇਨ ਅਤ੍ਥੋ, ਗਨ੍ਤ੍વਾ ਚ ਮਾ ਇਮਂ ਠਾਨਂ ਪੁਨਰਾવਜਿਤ੍ਥਾਤਿ।

    Tassattho – ahaṃ devarāja, devaṃ vā yakkhaṃ vā udayaṃ atikkamitvā aññaṃ na patthemi, so tvaṃ gaccheva, mā idha aṭṭhāsi, na me tayā ābhatena paṇṇākārena attho, gantvā ca mā imaṃ ṭhānaṃ punarāvajitthāti.

    ਸੋ ਤਸ੍ਸਾ ਸੀਹਨਾਦਂ ਸੁਤ੍વਾ ਅਟ੍ਠਤ੍વਾ ਗਤਸਦਿਸੋ ਹੁਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਅਟ੍ਠਾਸਿ। ਸੋ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਤਾਯ વੇਲਾਯਮੇવ ਸੁવਣ੍ਣਮਾਸਕਪੂਰਂ ਰਜਤਪਾਤਿਂ ਆਦਾਯ ਤਾਯ ਸਦ੍ਧਿਂ ਸਲ੍ਲਪਨ੍ਤੋ ਛਟ੍ਠਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    So tassā sīhanādaṃ sutvā aṭṭhatvā gatasadiso hutvā tattheva antarahito aṭṭhāsi. So punadivase tāya velāyameva suvaṇṇamāsakapūraṃ rajatapātiṃ ādāya tāya saddhiṃ sallapanto chaṭṭhaṃ gāthamāha –

    ੪੨.

    42.

    ‘‘ਯਾ ਸਾ ਰਤਿ ਉਤ੍ਤਮਾ ਕਾਮਭੋਗਿਨਂ, ਯਂਹੇਤੁ ਸਤ੍ਤਾ વਿਸਮਂ ਚਰਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Yā sā rati uttamā kāmabhoginaṃ, yaṃhetu sattā visamaṃ caranti;

    ਮਾ ਤਂ ਰਤਿਂ ਜੀਯਿ ਤੁવਂ ਸੁਚਿਮ੍ਹਿਤੇ, ਦਦਾਮਿ ਤੇ ਰੂਪਿਯਂ ਕਂਸਪੂਰ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Mā taṃ ratiṃ jīyi tuvaṃ sucimhite, dadāmi te rūpiyaṃ kaṃsapūra’’nti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਭਦ੍ਦੇ, ਰਾਜਧੀਤੇ ਯਾ ਏਸਾ ਕਾਮਭੋਗਿਸਤ੍ਤਾਨਂ ਰਤੀਸੁ ਮੇਥੁਨਕਾਮਰਤਿ ਨਾਮ ਉਤ੍ਤਮਾ ਰਤਿ, ਯਸ੍ਸਾ ਰਤਿਯਾ ਕਾਰਣਾ ਸਤ੍ਤਾ ਕਾਯਦੁਚ੍ਚਰਿਤਾਦਿવਿਸਮਂ ਚਰਨ੍ਤਿ, ਤਂ ਰਤਿਂ ਤ੍વਂ ਭਦ੍ਦੇ, ਸੁਚਿਮ੍ਹਿਤੇ ਮਨਾਪਹਸਿਤੇ ਮਾ ਜੀਯਿ, ਅਹਮ੍ਪਿ ਆਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਤੁਚ੍ਛਹਤ੍ਥੋ ਆਗਤੋ, ਹਿਯ੍ਯੋ ਸੁવਣ੍ਣਮਾਸਕਪੂਰਂ ਸੁવਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਆਹਰਿਂ, ਅਜ੍ਜ ਰੂਪਿਯਪਾਤਿਂ, ਇਮਂ ਤੇ ਅਹਂ ਰੂਪਿਯਪਾਤਿਂ ਸੁવਣ੍ਣਪੂਰਂ ਦਦਾਮੀਤਿ।

    Tassattho – bhadde, rājadhīte yā esā kāmabhogisattānaṃ ratīsu methunakāmarati nāma uttamā rati, yassā ratiyā kāraṇā sattā kāyaduccaritādivisamaṃ caranti, taṃ ratiṃ tvaṃ bhadde, sucimhite manāpahasite mā jīyi, ahampi āgacchanto na tucchahattho āgato, hiyyo suvaṇṇamāsakapūraṃ suvaṇṇapātiṃ āhariṃ, ajja rūpiyapātiṃ, imaṃ te ahaṃ rūpiyapātiṃ suvaṇṇapūraṃ dadāmīti.

    ਰਾਜਧੀਤਾ ਚਿਨ੍ਤੇਸਿ ‘‘ਅਯਂ ਕਥਾਸਲ੍ਲਾਪਂ ਲਭਨ੍ਤੋ ਪੁਨਪ੍ਪੁਨਂ ਆਗਮਿਸ੍ਸਤਿ, ਨ ਦਾਨਿ ਤੇਨ ਸਦ੍ਧਿਂ ਕਥੇਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ। ਸਾ ਕਿਞ੍ਚਿ ਨ ਕਥੇਸਿ।

    Rājadhītā cintesi ‘‘ayaṃ kathāsallāpaṃ labhanto punappunaṃ āgamissati, na dāni tena saddhiṃ kathessāmī’’ti. Sā kiñci na kathesi.

    ਸਕ੍ਕੋ ਤਸ੍ਸਾ ਅਕਥਿਤਭਾવਂ ਞਤ੍વਾ ਤਤ੍ਥੇવ ਅਨ੍ਤਰਹਿਤੋ ਹੁਤ੍વਾ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਤਾਯਮੇવ વੇਲਾਯ ਲੋਹਪਾਤਿਂ ਕਹਾਪਣਪੂਰਂ ਆਦਾਯ ‘‘ਭਦ੍ਦੇ, ਤ੍વਂ ਮਂ ਕਾਮਰਤਿਯਾ ਸਨ੍ਤਪ੍ਪੇਹਿ, ਇਮਂ ਤੇ ਕਹਾਪਣਪੂਰਂ ਲੋਹਪਾਤਿਂ ਦਸ੍ਸਾਮੀ’’ਤਿ ਆਹ। ਤਂ ਦਿਸ੍વਾ ਰਾਜਧੀਤਾ ਸਤ੍ਤਮਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Sakko tassā akathitabhāvaṃ ñatvā tattheva antarahito hutvā punadivase tāyameva velāya lohapātiṃ kahāpaṇapūraṃ ādāya ‘‘bhadde, tvaṃ maṃ kāmaratiyā santappehi, imaṃ te kahāpaṇapūraṃ lohapātiṃ dassāmī’’ti āha. Taṃ disvā rājadhītā sattamaṃ gāthamāha –

    ੪੩.

    43.

    ‘‘ਨਾਰਿਂ ਨਰੋ ਨਿਜ੍ਝਪਯਂ ਧਨੇਨ, ਉਕ੍ਕਂਸਤੀ ਯਤ੍ਥ ਕਰੋਤਿ ਛਨ੍ਦਂ।

    ‘‘Nāriṃ naro nijjhapayaṃ dhanena, ukkaṃsatī yattha karoti chandaṃ;

    વਿਪਚ੍ਚਨੀਕੋ ਤવ ਦੇવਧਮ੍ਮੋ, ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਥੋਕਤਰੇਨ ਏਸੀ’’ਤਿ॥

    Vipaccanīko tava devadhammo, paccakkhato thokatarena esī’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਭੋ ਪੁਰਿਸ, ਤ੍વਂ ਜਲ਼ੋ। ਨਰੋ ਹਿ ਨਾਮ ਨਾਰਿਂ ਕਿਲੇਸਰਤਿਕਾਰਣਾ ਧਨੇਨ ਨਿਜ੍ਝਾਪੇਨ੍ਤੋ ਸਞ੍ਞਾਪੇਨ੍ਤੋ ਯਤ੍ਥ ਨਾਰਿਯਾ ਛਨ੍ਦਂ ਕਰੋਤਿ, ਤਂ ਉਕ੍ਕਂਸਤਿ વਣ੍ਣੇਤ੍વਾ ਥੋਮੇਤ੍વਾ ਬਹੁਤਰੇਨ ਧਨੇਨ ਪਲੋਭੇਤਿ, ਤੁਯ੍ਹਂ ਪਨੇਸੋ ਦੇવਸਭਾવੋ વਿਪਚ੍ਚਨੀਕੋ, ਤ੍વਞ੍ਹਿ ਮਯਾ ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਤੋ ਥੋਕਤਰੇਨ ਏਸਿ, ਪਠਮਦਿવਸੇ ਸੁવਣ੍ਣਪੂਰਂ ਸੁવਣ੍ਣਪਾਤਿਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ, ਦੁਤਿਯਦਿવਸੇ ਸੁવਣ੍ਣਪੂਰਂ ਰੂਪਿਯਪਾਤਿਂ, ਤਤਿਯਦਿવਸੇ ਕਹਾਪਣਪੂਰਂ ਲੋਹਪਾਤਿਂ ਆਹਰਸੀਤਿ।

    Tassattho – bho purisa, tvaṃ jaḷo. Naro hi nāma nāriṃ kilesaratikāraṇā dhanena nijjhāpento saññāpento yattha nāriyā chandaṃ karoti, taṃ ukkaṃsati vaṇṇetvā thometvā bahutarena dhanena palobheti, tuyhaṃ paneso devasabhāvo vipaccanīko, tvañhi mayā paccakkhato thokatarena esi, paṭhamadivase suvaṇṇapūraṃ suvaṇṇapātiṃ āharitvā, dutiyadivase suvaṇṇapūraṃ rūpiyapātiṃ, tatiyadivase kahāpaṇapūraṃ lohapātiṃ āharasīti.

    ਤਂ ਸੁਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕੋ ‘‘ਭਦ੍ਦੇ ਰਾਜਕੁਮਾਰਿ, ਅਹਂ ਛੇਕવਾਣਿਜੋ ਨ ਨਿਰਤ੍ਥਕੇਨ ਅਤ੍ਥਂ ਨਾਸੇਮਿ, ਸਚੇ ਤ੍વਂ ਆਯੁਨਾ વਾ વਣ੍ਣੇਨ વਾ વਡ੍ਢੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਅਹਂ ਤੇ ਪਣ੍ਣਾਕਾਰਂ વਡ੍ਢੇਤ੍વਾ ਆਹਰੇਯ੍ਯਂ, ਤ੍વਂ ਪਨ ਪਰਿਹਾਯਸੇવ, ਤੇਨਾਹਮ੍ਪਿ ਧਨਂ ਪਰਿਹਾਪੇਮੀ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਤਿਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –

    Taṃ sutvā sakko ‘‘bhadde rājakumāri, ahaṃ chekavāṇijo na niratthakena atthaṃ nāsemi, sace tvaṃ āyunā vā vaṇṇena vā vaḍḍheyyāsi, ahaṃ te paṇṇākāraṃ vaḍḍhetvā āhareyyaṃ, tvaṃ pana parihāyaseva, tenāhampi dhanaṃ parihāpemī’’ti vatvā tisso gāthā abhāsi –

    ੪੪.

    44.

    ‘‘ਆਯੁ ਚ વਣ੍ਣੋ ਚ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕੇ, ਨਿਹੀਯਤਿ ਮਨੁਜਾਨਂ ਸੁਗਤ੍ਤੇ।

    ‘‘Āyu ca vaṇṇo ca manussaloke, nihīyati manujānaṃ sugatte;

    ਤੇਨੇવ વਣ੍ਣੇਨ ਧਨਮ੍ਪਿ ਤੁਯ੍ਹਂ, ਨਿਹੀਯਤਿ ਜਿਣ੍ਣਤਰਾਸਿ ਅਜ੍ਜ॥

    Teneva vaṇṇena dhanampi tuyhaṃ, nihīyati jiṇṇatarāsi ajja.

    ੪੫.

    45.

    ‘‘ਏવਂ ਮੇ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸ, ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਿ ਯਸਸ੍ਸਿਨਿ।

    ‘‘Evaṃ me pekkhamānassa, rājaputti yasassini;

    ਹਾਯਤੇવ ਤવ વਣ੍ਣੋ, ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨਮਚ੍ਚਯੇ॥

    Hāyateva tava vaṇṇo, ahorattānamaccaye.

    ੪੬.

    46.

    ‘‘ਇਮਿਨਾવ ਤ੍વਂ વਯਸਾ, ਰਾਜਪੁਤ੍ਤਿ ਸੁਮੇਧਸੇ।

    ‘‘Imināva tvaṃ vayasā, rājaputti sumedhase;

    ਬ੍ਰਹ੍ਮਚਰਿਯਂ ਚਰੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਭਿਯ੍ਯੋ વਣ੍ਣવਤੀ ਸਿਯਾ’’ਤਿ॥

    Brahmacariyaṃ careyyāsi, bhiyyo vaṇṇavatī siyā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਨਿਹੀਯਤੀਤਿ ਪਰਿਸ੍ਸਾવਨੇ ਆਸਿਤ੍ਤਉਦਕਂ વਿਯ ਪਰਿਹਾਯਤਿ। ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਸ੍ਮਿਞ੍ਹਿ ਸਤ੍ਤਾ ਜੀવਿਤੇਨ વਣ੍ਣੇਨ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਾਦੀਹਿ ਚ ਦਿਨੇ ਦਿਨੇ ਪਰਿਹਾਯਨ੍ਤੇવ। ਜਿਣ੍ਣਤਰਾਸੀਤਿ ਮਮ ਪਠਮਂ ਆਗਤਦਿવਸੇ ਪવਤ੍ਤਞ੍ਹਿ ਤੇ ਆਯੁ ਹਿਯ੍ਯੋ ਦਿવਸਂ ਨ ਪਾਪੁਣਿ, ਕੁਠਾਰਿਯਾ ਛਿਨ੍ਨਂ વਿਯ ਤਤ੍ਥੇવ ਨਿਰੁਜ੍ਝਿ, ਹਿਯ੍ਯੋ ਪવਤ੍ਤਮ੍ਪਿ ਅਜ੍ਜਦਿવਸਂ ਨ ਪਾਪੁਣਿ, ਹਿਯ੍ਯੋવ ਕੁਠਾਰਿਯਾ ਛਿਨ੍ਨਂ વਿਯ ਨਿਰੁਜ੍ਝਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਜ੍ਜ ਜਿਣ੍ਣਤਰਾਸਿ ਜਾਤਾ। ਏવਂ ਮੇਤਿ ਤਿਟ੍ਠਤੁ ਹਿਯ੍ਯੋ ਚ ਪਰਹਿਯ੍ਯੋ ਚ, ਅਜ੍ਜੇવ ਪਨ ਮਯ੍ਹਂ ਏવਂ ਪੇਕ੍ਖਮਾਨਸ੍ਸੇવ ਹਾਯਤੇવ ਤવ વਣ੍ਣੋ। ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨਮਚ੍ਚਯੇਤਿ ਇਤੋ ਪਟ੍ਠਾਯ ਰਤ੍ਤਿਨ੍ਦਿવੇਸੁ વੀਤਿવਤ੍ਤੇਸੁ ਅਹੋਰਤ੍ਤਾਨਂ ਅਚ੍ਚਯੇਨ ਅਪਣ੍ਣਤ੍ਤਿਕਭਾવਮੇવ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਇਮਿਨਾવਾਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਭਦ੍ਦੇ, ਸਚੇ ਤ੍વਂ ਇਮਿਨਾ વਯੇਨੇવ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣੇ ਸਰੀਰੇ ਰਜਾਯ ਅવਿਲੁਤ੍ਤੇਯੇવ ਸੇਟ੍ਠਚਰਿਯਂ ਚਰੇਯ੍ਯਾਸਿ, ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਸਮਣਧਮ੍ਮਂ ਕਰੇਯ੍ਯਾਸਿ। ਭਿਯ੍ਯੋ વਣ੍ਣવਤੀ ਸਿਯਾਤਿ ਅਤਿਰੇਕਤਰવਣ੍ਣਾ ਭવੇਯ੍ਯਾਸੀਤਿ।

    Tattha nihīyatīti parissāvane āsittaudakaṃ viya parihāyati. Manussalokasmiñhi sattā jīvitena vaṇṇena cakkhupasādādīhi ca dine dine parihāyanteva. Jiṇṇatarāsīti mama paṭhamaṃ āgatadivase pavattañhi te āyu hiyyo divasaṃ na pāpuṇi, kuṭhāriyā chinnaṃ viya tattheva nirujjhi, hiyyo pavattampi ajjadivasaṃ na pāpuṇi, hiyyova kuṭhāriyā chinnaṃ viya nirujjhi, tasmā ajja jiṇṇatarāsi jātā. Evaṃ meti tiṭṭhatu hiyyo ca parahiyyo ca, ajjeva pana mayhaṃ evaṃ pekkhamānasseva hāyateva tava vaṇṇo. Ahorattānamaccayeti ito paṭṭhāya rattindivesu vītivattesu ahorattānaṃ accayena apaṇṇattikabhāvameva gamissasīti dasseti. Imināvāti tasmā bhadde, sace tvaṃ iminā vayeneva imasmiṃ suvaṇṇavaṇṇe sarīre rajāya avilutteyeva seṭṭhacariyaṃ careyyāsi, pabbajitvā samaṇadhammaṃ kareyyāsi. Bhiyyo vaṇṇavatī siyāti atirekataravaṇṇā bhaveyyāsīti.

    ਤਤੋ ਰਾਜਧੀਤਾ ਇਤਰਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Tato rājadhītā itaraṃ gāthamāha –

    ੪੭.

    47.

    ‘‘ਦੇવਾ ਨ ਜੀਰਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਗਤ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸਂ વਲਿਯੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Devā na jīranti yathā manussā, gattesu tesaṃ valiyo na honti;

    ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਯਕ੍ਖ ਮਹਾਨੁਭਾવ, ਕਥਂ ਨੁ ਦੇવਾਨ ਸਰੀਰਦੇਹੋ’’ਤਿ॥

    Pucchāmi taṃ yakkha mahānubhāva, kathaṃ nu devāna sarīradeho’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਸਰੀਰਦੇਹੋਤਿ ਸਰੀਰਸਙ੍ਖਾਤੋ ਦੇਹੋ, ਦੇવਾਨਂ ਸਰੀਰਂ ਕਥਂ ਨ ਜੀਰਤਿ, ਇਦਂ ਅਹਂ ਤਂ ਪੁਚ੍ਛਾਮੀਤਿ વਦਤਿ।

    Tattha sarīradehoti sarīrasaṅkhāto deho, devānaṃ sarīraṃ kathaṃ na jīrati, idaṃ ahaṃ taṃ pucchāmīti vadati.

    ਅਥਸ੍ਸਾ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕੋ ਇਤਰਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Athassā kathento sakko itaraṃ gāthamāha –

    ੪੮.

    48.

    ‘‘ਦੇવਾ ਨ ਜੀਰਨ੍ਤਿ ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ, ਗਤ੍ਤੇਸੁ ਤੇਸਂ વਲਿਯੋ ਨ ਹੋਨ੍ਤਿ।

    ‘‘Devā na jīranti yathā manussā, gattesu tesaṃ valiyo na honti;

    ਸੁવੇ ਸੁવੇ ਭਿਯ੍ਯਤਰੋવ ਤੇਸਂ, ਦਿਬ੍ਬੋ ਚ વਣ੍ਣੋ વਿਪੁਲਾ ਚ ਭੋਗਾ’’ਤਿ॥

    Suve suve bhiyyatarova tesaṃ, dibbo ca vaṇṇo vipulā ca bhogā’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾਤਿ ਯਥਾ ਮਨੁਸ੍ਸਾ ਜੀਰਨ੍ਤਾ ਰੂਪੇਨ વਣ੍ਣੇਨ ਭੋਗੇਨ ਚਕ੍ਖੁਪਸਾਦਾਦੀਹਿ ਚ ਜੀਰਨ੍ਤਿ, ਨ ਏવਂ ਦੇવਾ। ਤੇਸਞ੍ਹਿ ਗਤ੍ਤੇਸੁ વਲਿਯੋਪਿ ਨ ਸਨ੍ਤਿ, ਮਟ੍ਠਕਞ੍ਚਨਪਟ੍ਟਮਿવ ਸਰੀਰਂ ਹੋਤਿ। ਸੁવੇ ਸੁવੇਤਿ ਦਿવਸੇ ਦਿવਸੇ। ਭਿਯ੍ਯਤਰੋવਾਤਿ ਅਤਿਰੇਕਤਰੋવ ਤੇਸਂ ਦਿਬ੍ਬੋ ਚ વਣ੍ਣੋ વਿਪੁਲਾ ਚ ਭੋਗਾ ਹੋਨ੍ਤਿ, ਮਨੁਸ੍ਸੇਸੁ ਹਿ ਰੂਪਪਰਿਹਾਨਿ ਚਿਰਜਾਤਭਾવਸ੍ਸ ਸਕ੍ਖਿ, ਦੇવੇਸੁ ਅਤਿਰੇਕਰੂਪਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ ਅਤਿਰੇਕਪਰਿવਾਰਸਮ੍ਪਤ੍ਤਿ ਚ। ਏવਂ ਅਪਰਿਹਾਨਧਮ੍ਮੋ ਨਾਮੇਸ ਦੇવਲੋਕੋ । ਤਸ੍ਮਾ ਤ੍વਂ ਜਰਂ ਅਪ੍ਪਤ੍વਾવ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾ ਪਬ੍ਬਜ, ਏવਂ ਪਰਿਹਾਨਿਯਸਭਾવਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਾ ਚવਿਤ੍વਾ ਅਪਰਿਹਾਨਿਯਸਭਾવਂ ਏવਰੂਪਂ ਦੇવਲੋਕਂ ਗਮਿਸ੍ਸਸੀਤਿ।

    Tattha yathā manussāti yathā manussā jīrantā rūpena vaṇṇena bhogena cakkhupasādādīhi ca jīranti, na evaṃ devā. Tesañhi gattesu valiyopi na santi, maṭṭhakañcanapaṭṭamiva sarīraṃ hoti. Suve suveti divase divase. Bhiyyatarovāti atirekatarova tesaṃ dibbo ca vaṇṇo vipulā ca bhogā honti, manussesu hi rūpaparihāni cirajātabhāvassa sakkhi, devesu atirekarūpasampatti ca atirekaparivārasampatti ca. Evaṃ aparihānadhammo nāmesa devaloko . Tasmā tvaṃ jaraṃ appatvāva nikkhamitvā pabbaja, evaṃ parihāniyasabhāvā manussalokā cavitvā aparihāniyasabhāvaṃ evarūpaṃ devalokaṃ gamissasīti.

    ਸਾ ਦੇવਲੋਕਸ੍ਸ વਣ੍ਣਂ ਸੁਤ੍વਾ ਤਸ੍ਸ ਗਮਨਮਗ੍ਗਂ ਪੁਚ੍ਛਨ੍ਤੀ ਇਤਰਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Sā devalokassa vaṇṇaṃ sutvā tassa gamanamaggaṃ pucchantī itaraṃ gāthamāha –

    ੪੯.

    49.

    ‘‘ਕਿਂਸੂਧ ਭੀਤਾ ਜਨਤਾ ਅਨੇਕਾ, ਮਗ੍ਗੋ ਚ ਨੇਕਾਯਤਨਂ ਪવੁਤ੍ਤੋ।

    ‘‘Kiṃsūdha bhītā janatā anekā, maggo ca nekāyatanaṃ pavutto;

    ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ ਤਂ ਯਕ੍ਖ ਮਹਾਨੁਭਾવ, ਕਤ੍ਥਟ੍ਠਿਤੋ ਪਰਲੋਕਂ ਨ ਭਾਯੇ’’ਤਿ॥

    Pucchāmi taṃ yakkha mahānubhāva, katthaṭṭhito paralokaṃ na bhāye’’ti.

    ਤਤ੍ਥ ਕਿਂਸੂਧ ਭੀਤਾਤਿ ਦੇવਰਾਜ, ਅਯਂ ਖਤ੍ਤਿਯਾਦਿਭੇਦਾ ਅਨੇਕਾ ਜਨਤਾ ਕਿਂਭੀਤਾ ਕਸ੍ਸ ਭਯੇਨ ਪਰਿਹਾਨਿਯਸਭਾવਾ ਮਨੁਸ੍ਸਲੋਕਾ ਦੇવਲੋਕਂ ਨ ਗਚ੍ਛਤੀਤਿ ਪੁਚ੍ਛਤਿ। ਮਗ੍ਗੋਤਿ ਦੇવਲੋਕਗਾਮਿਮਗ੍ਗੋ। ਇਧ ਪਨ ‘‘ਕਿ’’ਨ੍ਤਿ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ‘‘ਕੋ’’ਤਿ ਪੁਚ੍ਛਾ ਕਾਤਬ੍ਬਾ। ਅਯਞ੍ਹੇਤ੍ਥ ਅਤ੍ਥੋ ‘‘ਅਨੇਕਤਿਤ੍ਥਾਯਤਨવਸੇਨ ਪਣ੍ਡਿਤੇਹਿ ਪવੁਤ੍ਤੋ ਦੇવਲੋਕਮਗ੍ਗੋ ਕੋ ਕਤਰੋ’’ਤਿ વੁਤ੍ਤੋ। ਕਤ੍ਥਟ੍ਠਿਤੋਤਿ ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਕਤਰਸ੍ਮਿਂ ਮਗ੍ਗੇ ਠਿਤੋ ਨ ਭਾਯਤੀਤਿ।

    Tattha kiṃsūdha bhītāti devarāja, ayaṃ khattiyādibhedā anekā janatā kiṃbhītā kassa bhayena parihāniyasabhāvā manussalokā devalokaṃ na gacchatīti pucchati. Maggoti devalokagāmimaggo. Idha pana ‘‘ki’’nti āharitvā ‘‘ko’’ti pucchā kātabbā. Ayañhettha attho ‘‘anekatitthāyatanavasena paṇḍitehi pavutto devalokamaggo ko kataro’’ti vutto. Katthaṭṭhitoti paralokaṃ gacchanto katarasmiṃ magge ṭhito na bhāyatīti.

    ਅਥਸ੍ਸਾ ਕਥੇਨ੍ਤੋ ਸਕ੍ਕੋ ਇਤਰਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Athassā kathento sakko itaraṃ gāthamāha –

    ੫੦.

    50.

    ‘‘વਾਚਂ ਮਨਞ੍ਚ ਪਣਿਧਾਯ ਸਮ੍ਮਾ, ਕਾਯੇਨ ਪਾਪਾਨਿ ਅਕੁਬ੍ਬਮਾਨੋ।

    ‘‘Vācaṃ manañca paṇidhāya sammā, kāyena pāpāni akubbamāno;

    ਬਹੁਨ੍ਨਪਾਨਂ ਘਰਮਾવਸਨ੍ਤੋ, ਸਦ੍ਧੋ ਮੁਦੂ ਸਂવਿਭਾਗੀ વਦਞ੍ਞੂ।

    Bahunnapānaṃ gharamāvasanto, saddho mudū saṃvibhāgī vadaññū;

    ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਸਖਿਲੋ ਸਣ੍ਹવਾਚੋ, ਏਤ੍ਥਟ੍ਠਿਤੋ ਪਰਲੋਕਂ ਨ ਭਾਯੇ’’ਤਿ॥

    Saṅgāhako sakhilo saṇhavāco, etthaṭṭhito paralokaṃ na bhāye’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਭਦ੍ਦੇ, ਉਦਯੇ વਾਚਂ ਮਨਞ੍ਚ ਸਮ੍ਮਾ ਠਪੇਤ੍વਾ ਕਾਯੇਨ ਪਾਪਾਨਿ ਅਕਰੋਨ੍ਤੋ ਇਮੇ ਦਸ ਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥੇ ਸਮਾਦਾਯ વਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਬਹੁਅਨ੍ਨਪਾਨੇ ਪਹੂਤਦੇਯ੍ਯਧਮ੍ਮੇ ਘਰੇ વਸਨ੍ਤੋ ‘‘ਦਾਨਸ੍ਸ વਿਪਾਕੋ ਅਤ੍ਥੀ’’ਤਿ ਸਦ੍ਧਾਯ ਸਮਨ੍ਨਾਗਤੋ ਮੁਦੁਚਿਤ੍ਤੋ ਦਾਨਸਂવਿਭਾਗਤਾਯ ਸਂવਿਭਾਗੀ ਪਬ੍ਬਜਿਤਾ ਭਿਕ੍ਖਾਯ ਚਰਮਾਨਾ વਦਨ੍ਤਿ ਨਾਮ, ਤੇਸਂ ਪਚ੍ਚਯਦਾਨੇਨ ਤਸ੍ਸ વਾਦਸ੍ਸ ਜਾਨਨਤੋ વਦਞ੍ਞੂ ਚਤੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹવਤ੍ਥੂਹਿ ਸਙ੍ਗਹਤਾਯ ਸਙ੍ਗਾਹਕੋ ਪਿਯવਾਦਿਤਾਯ ਸਖਿਲੋ ਮਟ੍ਠવਚਨਤਾਯ ਸਣ੍ਹવਾਚੋ ਏਤ੍ਥ ਏਤ੍ਤਕੇ ਗੁਣਰਾਸਿਮ੍ਹਿ ਠਿਤੋ ਪਰਲੋਕਂ ਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਭਾਯਤੀਤਿ।

    Tassattho – bhadde, udaye vācaṃ manañca sammā ṭhapetvā kāyena pāpāni akaronto ime dasa kusalakammapathe samādāya vattanto bahuannapāne pahūtadeyyadhamme ghare vasanto ‘‘dānassa vipāko atthī’’ti saddhāya samannāgato muducitto dānasaṃvibhāgatāya saṃvibhāgī pabbajitā bhikkhāya caramānā vadanti nāma, tesaṃ paccayadānena tassa vādassa jānanato vadaññū catūhi saṅgahavatthūhi saṅgahatāya saṅgāhako piyavāditāya sakhilo maṭṭhavacanatāya saṇhavāco ettha ettake guṇarāsimhi ṭhito paralokaṃ gacchanto na bhāyatīti.

    ਤਤੋ ਰਾਜਧੀਤਾ ਤਂ ਤਸ੍ਸ વਚਨਂ ਸੁਤ੍વਾ ਥੁਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਇਤਰਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Tato rājadhītā taṃ tassa vacanaṃ sutvā thutiṃ karontī itaraṃ gāthamāha –

    ੫੧.

    51.

    ‘‘ਅਨੁਸਾਸਸਿ ਮਂ ਯਕ੍ਖ, ਯਥਾ ਮਾਤਾ ਯਥਾ ਪਿਤਾ।

    ‘‘Anusāsasi maṃ yakkha, yathā mātā yathā pitā;

    ਉਲ਼ਾਰવਣ੍ਣ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਕੋ ਨੁ ਤ੍વਮਸਿ ਸੁਬ੍ਰਹਾ’’ਤਿ॥

    Uḷāravaṇṇa pucchāmi, ko nu tvamasi subrahā’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਯਥਾ ਮਾਤਾਪਿਤਰੋ ਪੁਤ੍ਤਕੇ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤਿ, ਤਥਾ ਮਂ ਅਨੁਸਾਸਸਿ। ਉਲ਼ਾਰવਣ੍ਣ ਸੋਭਗ੍ਗਪ੍ਪਤ੍ਤਰੂਪਦਾਰਕ ਕੋ ਨੁ ਅਸਿ ਤ੍વਂ ਏવਂ ਅਚ੍ਚੁਗ੍ਗਤਸਰੀਰੋਤਿ।

    Tassattho – yathā mātāpitaro puttake anusāsanti, tathā maṃ anusāsasi. Uḷāravaṇṇa sobhaggappattarūpadāraka ko nu asi tvaṃ evaṃ accuggatasarīroti.

    ਤਤੋ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਇਤਰਂ ਗਾਥਮਾਹ –

    Tato bodhisatto itaraṃ gāthamāha –

    ੫੨.

    52.

    ‘‘ਉਦਯੋਹਮਸ੍ਮਿ ਕਲ੍ਯਾਣਿ, ਸਙ੍ਗਰਤ੍ਤਾ ਇਧਾਗਤੋ।

    ‘‘Udayohamasmi kalyāṇi, saṅgarattā idhāgato;

    ਆਮਨ੍ਤ ਖੋ ਤਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਮੁਤ੍ਤੋਸ੍ਮਿ ਤવ ਸਙ੍ਗਰਾ’’ਤਿ॥

    Āmanta kho taṃ gacchāmi, muttosmi tava saṅgarā’’ti.

    ਤਸ੍ਸਤ੍ਥੋ – ਕਲ੍ਯਾਣਦਸ੍ਸਨੇ ਅਹਂ ਪੁਰਿਮਭવੇ ਤવ ਸਾਮਿਕੋ ਉਦਯੋ ਨਾਮ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ ਸਕ੍ਕੋ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤੋ, ਇਧਾਗਚ੍ਛਨ੍ਤੋ ਨ ਕਿਲੇਸવਸੇਨਾਗਤੋ, ਤਂ વੀਮਂਸਿਤ੍વਾ ਪਨ ਸਙ੍ਗਰਂ ਮੋਚੇਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਸਙ੍ਗਰਤ੍ਤਾ ਪੁਬ੍ਬੇ ਸਙ੍ਗਰਸ੍ਸ ਕਤਤ੍ਤਾ ਆਗਤੋਸ੍ਮਿ, ਇਦਾਨਿ ਤਂ ਆਮਨ੍ਤੇਤ੍વਾ ਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਮੁਤ੍ਤੋਸ੍ਮਿ ਤવ ਸਙ੍ਗਰਾਤਿ।

    Tassattho – kalyāṇadassane ahaṃ purimabhave tava sāmiko udayo nāma tāvatiṃsabhavane sakko hutvā nibbatto, idhāgacchanto na kilesavasenāgato, taṃ vīmaṃsitvā pana saṅgaraṃ mocessāmīti saṅgarattā pubbe saṅgarassa katattā āgatosmi, idāni taṃ āmantetvā gacchāmi, muttosmi tava saṅgarāti.

    ਰਾਜਧੀਤਾ ਅਸ੍ਸਸਿਤ੍વਾ ‘‘ਸਾਮਿ, ਤ੍વਂ ਉਦਯਭਦ੍ਦਰਾਜਾ’’ਤਿ ਅਸ੍ਸੁਧਾਰਾ ਪવਤ੍ਤਯਮਾਨਾ ‘‘ਅਹਂ ਤੁਮ੍ਹੇਹਿ વਿਨਾ વਸਿਤੁਂ ਨ ਸਕ੍ਕੋਮਿ, ਯਥਾ ਤੁਮ੍ਹਾਕਂ ਸਨ੍ਤਿਕੇ વਸਾਮਿ, ਤਥਾ ਮਂ ਅਨੁਸਾਸਥਾ’’ਤਿ વਤ੍વਾ ਇਤਰਂ ਗਾਥਂ ਅਭਾਸਿ –

    Rājadhītā assasitvā ‘‘sāmi, tvaṃ udayabhaddarājā’’ti assudhārā pavattayamānā ‘‘ahaṃ tumhehi vinā vasituṃ na sakkomi, yathā tumhākaṃ santike vasāmi, tathā maṃ anusāsathā’’ti vatvā itaraṃ gāthaṃ abhāsi –

    ੫੩.

    53.

    ‘‘ਸਚੇ ਖੋ ਤ੍વਂ ਉਦਯੋਸਿ, ਸਙ੍ਗਰਤ੍ਤਾ ਇਧਾਗਤੋ।

    ‘‘Sace kho tvaṃ udayosi, saṅgarattā idhāgato;

    ਅਨੁਸਾਸ ਮਂ ਰਾਜਪੁਤ੍ਤ, ਯਥਾਸ੍ਸ ਪੁਨ ਸਙ੍ਗਮੋ’’ਤਿ॥

    Anusāsa maṃ rājaputta, yathāssa puna saṅgamo’’ti.

    ਅਥ ਨਂ ਅਨੁਸਾਸਨ੍ਤੋ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਚਤਸ੍ਸੋ ਗਾਥਾ ਅਭਾਸਿ –

    Atha naṃ anusāsanto mahāsatto catasso gāthā abhāsi –

    ੫੪.

    54.

    ‘‘ਅਤਿਪਤਤਿ વਯੋ ਖਣੋ ਤਥੇવ, ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥਿ ਧੁવਂ ਚવਨ੍ਤਿ ਸਤ੍ਤਾ।

    ‘‘Atipatati vayo khaṇo tatheva, ṭhānaṃ natthi dhuvaṃ cavanti sattā;

    ਪਰਿਜੀਯਤਿ ਅਦ੍ਧੁવਂ ਸਰੀਰਂ, ਉਦਯੇ ਮਾ ਪਮਾਦ ਚਰਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮਂ॥

    Parijīyati addhuvaṃ sarīraṃ, udaye mā pamāda carassu dhammaṃ.

    ੫੫.

    55.

    ‘‘ਕਸਿਣਾ ਪਥવੀ ਧਨਸ੍ਸ ਪੂਰਾ, ਏਕਸ੍ਸੇવ ਸਿਯਾ ਅਨਞ੍ਞਧੇਯ੍ਯਾ।

    ‘‘Kasiṇā pathavī dhanassa pūrā, ekasseva siyā anaññadheyyā;

    ਤਂ ਚਾਪਿ ਜਹਤਿ ਅવੀਤਰਾਗੋ, ਉਦਯੇ ਮਾ ਪਮਾਦ ਚਰਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮਂ॥

    Taṃ cāpi jahati avītarāgo, udaye mā pamāda carassu dhammaṃ.

    ੫੬.

    56.

    ‘‘ਮਾਤਾ ਚ ਪਿਤਾ ਚ ਭਾਤਰੋ ਚ, ਭਰਿਯਾ ਯਾਪਿ ਧਨੇਨ ਹੋਤਿ ਕੀਤਾ।

    ‘‘Mātā ca pitā ca bhātaro ca, bhariyā yāpi dhanena hoti kītā;

    ਤੇ ਚਾਪਿ ਜਹਨ੍ਤਿ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ, ਉਦਯੇ ਮਾ ਪਮਾਦ ਚਰਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮਂ॥

    Te cāpi jahanti aññamaññaṃ, udaye mā pamāda carassu dhammaṃ.

    ੫੭.

    57.

    ‘‘ਕਾਯੋ ਪਰਭੋਜਨਨ੍ਤਿ ਞਤ੍વਾ, ਸਂਸਾਰੇ ਸੁਗਤਿਞ੍ਚ ਦੁਗ੍ਗਤਿਞ੍ਚ।

    ‘‘Kāyo parabhojananti ñatvā, saṃsāre sugatiñca duggatiñca;

    ਇਤ੍ਤਰવਾਸੋਤਿ ਜਾਨਿਯਾਨ, ਉਦਯੇ ਮਾ ਪਮਾਦ ਚਰਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Ittaravāsoti jāniyāna, udaye mā pamāda carassu dhamma’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਅਤਿਪਤਤੀਤਿ ਅਤਿવਿਯ ਪਤਤਿ, ਸੀਘਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤਿ। વਯੋਤਿ ਪਠਮવਯਾਦਿਤਿવਿਧੋਪਿ વਯੋ। ਖਣੋ ਤਥੇવਾਤਿ ਉਪ੍ਪਾਦਟ੍ਠਿਤਿਭਙ੍ਗਕ੍ਖਣੋਪਿ ਤਥੇવ ਅਤਿਪਤਤਿ। ਉਭਯੇਨਪਿ ਭਿਨ੍ਨੋ ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਆਯੁਸਙ੍ਖਾਰੋ ਨਾਮ ਸੀਘਸੋਤਾ ਨਦੀ વਿਯ ਅਨਿવਤ੍ਤਨ੍ਤੋ ਸੀਘਂ ਅਤਿਕ੍ਕਮਤੀਤਿ ਦਸ੍ਸੇਤਿ। ਠਾਨਂ ਨਤ੍ਥੀਤਿ ‘‘ਉਪ੍ਪਨ੍ਨਾ ਸਙ੍ਖਾਰਾ ਅਭਿਜ੍ਜਿਤ੍વਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੂ’’ਤਿ ਪਤ੍ਥਨਾਯਪਿ ਤੇਸਂ ਠਾਨਂ ਨਾਮ ਨਤ੍ਥਿ, ਧੁવਂ ਏਕਂਸੇਨੇવ ਬੁਦ੍ਧਂ ਭਗવਨ੍ਤਂ ਆਦਿਂ ਕਤ੍વਾ ਸਬ੍ਬੇਪਿ ਸਤ੍ਤਾ ਚવਨ੍ਤਿ, ‘‘ਧੁવਂ ਮਰਣਂ, ਅਦ੍ਧੁવਂ ਜੀવਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਏવਂ ਮਰਣਸ੍ਸਤਿਂ ਭਾવੇਹੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਪਰਿਜੀਯਤੀਤਿ ਇਦਂ ਸੁવਣ੍ਣવਣ੍ਣਮ੍ਪਿ ਸਰੀਰਂ ਜੀਰਤੇવ, ਏવਂ ਜਾਨਾਹਿ। ਮਾ ਪਮਾਦਨ੍ਤਿ ਤਸ੍ਮਾ ਤ੍વਂ ਉਦਯਭਦ੍ਦੇ ਮਾ ਪਮਾਦਂ ਆਪਜ੍ਜਿ, ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੁਤ੍વਾ ਦਸਕੁਸਲਕਮ੍ਮਪਥਧਮ੍ਮਂ ਚਰਾਹੀਤਿ।

    Tattha atipatatīti ativiya patati, sīghaṃ atikkamati. Vayoti paṭhamavayāditividhopi vayo. Khaṇo tathevāti uppādaṭṭhitibhaṅgakkhaṇopi tatheva atipatati. Ubhayenapi bhinno imesaṃ sattānaṃ āyusaṅkhāro nāma sīghasotā nadī viya anivattanto sīghaṃ atikkamatīti dasseti. Ṭhānaṃ natthīti ‘‘uppannā saṅkhārā abhijjitvā tiṭṭhantū’’ti patthanāyapi tesaṃ ṭhānaṃ nāma natthi, dhuvaṃ ekaṃseneva buddhaṃ bhagavantaṃ ādiṃ katvā sabbepi sattā cavanti, ‘‘dhuvaṃ maraṇaṃ, addhuvaṃ jīvita’’nti evaṃ maraṇassatiṃ bhāvehīti dīpeti. Parijīyatīti idaṃ suvaṇṇavaṇṇampi sarīraṃ jīrateva, evaṃ jānāhi. Mā pamādanti tasmā tvaṃ udayabhadde mā pamādaṃ āpajji, appamattā hutvā dasakusalakammapathadhammaṃ carāhīti.

    ਕਸਿਣਾਤਿ ਸਕਲਾ। ਏਕਸ੍ਸੇવਾਤਿ ਯਦਿ ਏਕਸ੍ਸੇવ ਰਞ੍ਞੋ, ਤਸ੍ਮਿਂ ਏਕਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਅਨਞ੍ਞਾਧੀਨਾ ਅਸ੍ਸ। ਤਂ ਚਾਪਿ ਜਹਤਿ ਅવੀਤਰਾਗੋਤਿ ਤਣ੍ਹਾવਸਿਕੋ ਪੁਗ੍ਗਲੋ ਏਤ੍ਤਕੇਨਪਿ ਯਸੇਨ ਅਤਿਤ੍ਤੋ ਮਰਣਕਾਲੇ ਅવੀਤਰਾਗੋવ ਤਂ વਿਜਹਤਿ। ਏવਂ ਤਣ੍ਹਾਯ ਅਪੂਰਣੀਯਭਾવਂ ਜਾਨਾਹੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ। ਤੇ ਚਾਪੀਤਿ ਮਾਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਮਾਤਰਂ, ਪਿਤਾ ਪੁਤ੍ਤਂ, ਪੁਤ੍ਤੋ ਪਿਤਰਂ, ਭਾਤਾ ਭਗਿਨਿਂ, ਭਗਿਨੀ ਭਾਤਰਂ, ਭਰਿਯਾ ਸਾਮਿਕਂ, ਸਾਮਿਕੋ ਭਰਿਯਨ੍ਤਿ ਏਤੇ ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ ਜਹਨ੍ਤਿ, ਨਾਨਾ ਹੋਨ੍ਤਿ। ਏવਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਨਾਨਾਭਾવવਿਨਾਭਾવਂ ਜਾਨਾਹੀਤਿ ਦੀਪੇਤਿ।

    Kasiṇāti sakalā. Ekassevāti yadi ekasseva rañño, tasmiṃ ekasmiṃyeva anaññādhīnā assa. Taṃ cāpi jahati avītarāgoti taṇhāvasiko puggalo ettakenapi yasena atitto maraṇakāle avītarāgova taṃ vijahati. Evaṃ taṇhāya apūraṇīyabhāvaṃ jānāhīti dīpeti. Te cāpīti mātā puttaṃ, putto mātaraṃ, pitā puttaṃ, putto pitaraṃ, bhātā bhaginiṃ, bhaginī bhātaraṃ, bhariyā sāmikaṃ, sāmiko bhariyanti ete aññamaññaṃ jahanti, nānā honti. Evaṃ sattānaṃ nānābhāvavinābhāvaṃ jānāhīti dīpeti.

    ਪਰਭੋਜਨਨ੍ਤਿ વਿવਿਧਾਨਂ ਕਾਕਾਦੀਨਂ ਪਰਸਤ੍ਤਾਨਂ ਭੋਜਨਂ। ਇਤ੍ਤਰવਾਸੋਤਿ ਯਾ ਏਸਾ ਇਮਸ੍ਮਿਂ ਸਂਸਾਰੇ ਮਨੁਸ੍ਸਭੂਤਾ ਸੁਗ੍ਗਤਿ ਚ ਤਿਰਚ੍ਛਾਨਭੂਤਾ ਦੁਗ੍ਗਤਿ ਚ, ਏਤਂ ਉਭਯਮ੍ਪਿ ‘‘ਇਤ੍ਤਰવਾਸੋ’’ਤਿ ਜਾਨਿਤ੍વਾ ਮਾ ਪਮਾਦਂ, ਚਰਸ੍ਸੁ ਧਮ੍ਮਂ। ਇਮੇਸਂ ਸਤ੍ਤਾਨਂ ਨਾਨਾਠਾਨਤੋ ਆਗਨ੍ਤ੍વਾ ਏਕਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਸਮਾਗਮੋ ਪਰਿਤ੍ਤੋ, ਇਮੇ ਸਤ੍ਤਾ ਅਪ੍ਪਕਸ੍ਮਿਂਯੇવ ਕਾਲੇ ਏਕਤੋ વਸਨ੍ਤਿ, ਤਸ੍ਮਾ ਅਪ੍ਪਮਤ੍ਤਾ ਹੋਹੀਤਿ।

    Parabhojananti vividhānaṃ kākādīnaṃ parasattānaṃ bhojanaṃ. Ittaravāsoti yā esā imasmiṃ saṃsāre manussabhūtā suggati ca tiracchānabhūtā duggati ca, etaṃ ubhayampi ‘‘ittaravāso’’ti jānitvā mā pamādaṃ, carassu dhammaṃ. Imesaṃ sattānaṃ nānāṭhānato āgantvā ekasmiṃ ṭhāne samāgamo paritto, ime sattā appakasmiṃyeva kāle ekato vasanti, tasmā appamattā hohīti.

    ਏવਂ ਮਹਾਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਓવਾਦਮਦਾਸਿ। ਸਾਪਿ ਤਸ੍ਸ ਧਮ੍ਮਕਥਾਯ ਪਸੀਦਿਤ੍વਾ ਥੁਤਿਂ ਕਰੋਨ੍ਤੀ ਓਸਾਨਗਾਥਮਾਹ –

    Evaṃ mahāsatto tassā ovādamadāsi. Sāpi tassa dhammakathāya pasīditvā thutiṃ karontī osānagāthamāha –

    ੫੮.

    58.

    ‘‘ਸਾਧੁ ਭਾਸਤਿਯਂ ਯਕ੍ਖੋ, ਅਪ੍ਪਂ ਮਚ੍ਚਾਨ ਜੀવਿਤਂ।

    ‘‘Sādhu bhāsatiyaṃ yakkho, appaṃ maccāna jīvitaṃ;

    ਕਸਿਰਞ੍ਚ ਪਰਿਤ੍ਤਞ੍ਚ, ਤਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਂਯੁਤਂ।

    Kasirañca parittañca, tañca dukkhena saṃyutaṃ;

    ਸਾਹਂ ਏਕਾ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਹਿਤ੍વਾ ਕਾਸਿਂ ਸੁਰੁਨ੍ਧਨ’’ਨ੍ਤਿ॥

    Sāhaṃ ekā pabbajissāmi, hitvā kāsiṃ surundhana’’nti.

    ਤਤ੍ਥ ਸਾਧੂਤਿ ‘‘ਅਪ੍ਪਂ ਮਚ੍ਚਾਨ ਜੀવਿਤ’’ਨ੍ਤਿ ਭਾਸਮਾਨੋ ਅਯਂ ਦੇવਰਾਜਾ ਸਾਧੁ ਭਾਸਤਿ। ਕਿਂਕਾਰਣਾ? ਇਦਞ੍ਹਿ ਕਸਿਰਞ੍ਚ ਦੁਕ੍ਖਂ ਅਸ੍ਸਾਦਰਹਿਤਂ, ਪਰਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਨ ਬਹੁਕਂ ਇਤ੍ਤਰਕਾਲਂ। ਸਚੇ ਹਿ ਕਸਿਰਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਦੀਘਕਾਲਂ ਪવਤ੍ਤੇਯ੍ਯ, ਪਰਿਤ੍ਤਕਮ੍ਪਿ ਸਮਾਨਂ ਸੁਖਂ ਭવੇਯ੍ਯ, ਇਦਂ ਪਨ ਕਸਿਰਞ੍ਚੇવ ਪਰਿਤ੍ਤਞ੍ਚ ਸਕਲੇਨ વਟ੍ਟਦੁਕ੍ਖੇਨ ਸਂਯੁਤਂ ਸਨ੍ਨਿਹਿਤਂ। ਸਾਹਨ੍ਤਿ ਸਾ ਅਹਂ। ਸੁਰੁਨ੍ਧਨਨ੍ਤਿ ਸੁਰੁਨ੍ਧਨਨਗਰਞ੍ਚ ਕਾਸਿਰਟ੍ਠਞ੍ਚ ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਏਕਿਕਾવ ਪਬ੍ਬਜਿਸ੍ਸਾਮੀਤਿ ਆਹ।

    Tattha sādhūti ‘‘appaṃ maccāna jīvita’’nti bhāsamāno ayaṃ devarājā sādhu bhāsati. Kiṃkāraṇā? Idañhi kasirañca dukkhaṃ assādarahitaṃ, parittañca na bahukaṃ ittarakālaṃ. Sace hi kasirampi samānaṃ dīghakālaṃ pavatteyya, parittakampi samānaṃ sukhaṃ bhaveyya, idaṃ pana kasirañceva parittañca sakalena vaṭṭadukkhena saṃyutaṃ sannihitaṃ. Sāhanti sā ahaṃ. Surundhananti surundhananagarañca kāsiraṭṭhañca chaḍḍetvā ekikāva pabbajissāmīti āha.

    ਬੋਧਿਸਤ੍ਤੋ ਤਸ੍ਸਾ ਓવਾਦਂ ਦਤ੍વਾ ਸਕਟ੍ਠਾਨਮੇવ ਗਤੋ। ਸਾਪਿ ਪੁਨਦਿવਸੇ ਅਮਚ੍ਚੇ ਰਜ੍ਜਂ ਪਟਿਚ੍ਛਾਪੇਤ੍વਾ ਅਨ੍ਤੋਨਗਰੇਯੇવ ਰਮਣੀਯੇ ਉਯ੍ਯਾਨੇ ਇਸਿਪਬ੍ਬਜ੍ਜਂ ਪਬ੍ਬਜਿਤ੍વਾ ਧਮ੍ਮਂ ਚਰਿਤ੍વਾ ਆਯੁਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਤਾવਤਿਂਸਭવਨੇ ਬੋਧਿਸਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਦਪਰਿਚਾਰਿਕਾ ਹੁਤ੍વਾ ਨਿਬ੍ਬਤ੍ਤਿ।

    Bodhisatto tassā ovādaṃ datvā sakaṭṭhānameva gato. Sāpi punadivase amacce rajjaṃ paṭicchāpetvā antonagareyeva ramaṇīye uyyāne isipabbajjaṃ pabbajitvā dhammaṃ caritvā āyupariyosāne tāvatiṃsabhavane bodhisattassa pādaparicārikā hutvā nibbatti.

    ਸਤ੍ਥਾ ਇਮਂ ਧਮ੍ਮਦੇਸਨਂ ਆਹਰਿਤ੍વਾ ਸਚ੍ਚਾਨਿ ਪਕਾਸੇਤ੍વਾ ਜਾਤਕਂ ਸਮੋਧਾਨੇਸਿ, ਸਚ੍ਚਪਰਿਯੋਸਾਨੇ ਉਕ੍ਕਣ੍ਠਿਤਭਿਕ੍ਖੁ ਸੋਤਾਪਤ੍ਤਿਫਲੇ ਪਤਿਟ੍ਠਹਿ। ਤਦਾ ਰਾਜਧੀਤਾ ਰਾਹੁਲਮਾਤਾ ਅਹੋਸਿ, ਸਕ੍ਕੋ ਪਨ ਅਹਮੇવ ਅਹੋਸਿਨ੍ਤਿ।

    Satthā imaṃ dhammadesanaṃ āharitvā saccāni pakāsetvā jātakaṃ samodhānesi, saccapariyosāne ukkaṇṭhitabhikkhu sotāpattiphale patiṭṭhahi. Tadā rājadhītā rāhulamātā ahosi, sakko pana ahameva ahosinti.

    ਉਦਯਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ ਚਤੁਤ੍ਥਾ।

    Udayajātakavaṇṇanā catutthā.







    Related texts:



    ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ • Suttapiṭaka / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ • Khuddakanikāya / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi / ੪੫੮. ਉਦਯਜਾਤਕਂ • 458. Udayajātakaṃ


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact