Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya |
૯. ઉદાયીસુત્તં
9. Udāyīsuttaṃ
૨૯. અથ ખો ભગવા આયસ્મન્તં ઉદાયિં આમન્તેસિ – ‘‘કતિ નુ ખો, ઉદાયિ, અનુસ્સતિટ્ઠાનાની’’તિ? એવં વુત્તે આયસ્મા ઉદાયી તુણ્હી અહોસિ. દુતિયમ્પિ ખો ભગવા આયસ્મન્તં ઉદાયિં આમન્તેસિ – ‘‘કતિ નુ ખો, ઉદાયિ, અનુસ્સતિટ્ઠાનાની’’તિ? દુતિયમ્પિ ખો આયસ્મા ઉદાયી તુણ્હી અહોસિ. તતિયમ્પિ ખો ભગવા આયસ્મન્તં ઉદાયિં આમન્તેસિ – ‘‘કતિ નુ ખો, ઉદાયિ, અનુસ્સતિટ્ઠાનાની’’તિ? તતિયમ્પિ ખો આયસ્મા ઉદાયી તુણ્હી અહોસિ.
29. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Evaṃ vutte āyasmā udāyī tuṇhī ahosi. Dutiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Dutiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi. Tatiyampi kho bhagavā āyasmantaṃ udāyiṃ āmantesi – ‘‘kati nu kho, udāyi, anussatiṭṭhānānī’’ti? Tatiyampi kho āyasmā udāyī tuṇhī ahosi.
અથ ખો આયસ્મા આનન્દો આયસ્મન્તં ઉદાયિં એતદવોચ – ‘‘સત્થા તં, આવુસો ઉદાયિ, આમન્તેસી’’તિ. ‘‘સુણોમહં , આવુસો આનન્દ, ભગવતો. ઇધ , ભન્તે, ભિક્ખુ અનેકવિહિતં પુબ્બેનિવાસં અનુસ્સરતિ – સેય્યથિદં એકમ્પિ જાતિં દ્વેપિ જાતિયો…પે॰…. ઇતિ સાકારં સઉદ્દેસં અનેકવિહિતં પુબ્બેનિવાસં અનુસ્સરતિ. ઇદં, ભન્તે, અનુસ્સતિટ્ઠાન’’ન્તિ.
Atha kho āyasmā ānando āyasmantaṃ udāyiṃ etadavoca – ‘‘satthā taṃ, āvuso udāyi, āmantesī’’ti. ‘‘Suṇomahaṃ , āvuso ānanda, bhagavato. Idha , bhante, bhikkhu anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati – seyyathidaṃ ekampi jātiṃ dvepi jātiyo…pe…. Iti sākāraṃ sauddesaṃ anekavihitaṃ pubbenivāsaṃ anussarati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhāna’’nti.
અથ ખો ભગવા આયસ્મન્તં આનન્દં આમન્તેસિ – ‘‘અઞ્ઞાસિં ખો અહં, આનન્દ – ‘નેવાયં ઉદાયી મોઘપુરિસો અધિચિત્તં અનુયુત્તો વિહરતી’તિ. કતિ નુ ખો, આનન્દ, અનુસ્સતિટ્ઠાનાની’’તિ?
Atha kho bhagavā āyasmantaṃ ānandaṃ āmantesi – ‘‘aññāsiṃ kho ahaṃ, ānanda – ‘nevāyaṃ udāyī moghapuriso adhicittaṃ anuyutto viharatī’ti. Kati nu kho, ānanda, anussatiṭṭhānānī’’ti?
‘‘પઞ્ચ, ભન્તે, અનુસ્સતિટ્ઠાનાનિ. કતમાનિ પઞ્ચ? ઇધ, ભન્તે, ભિક્ખુ વિવિચ્ચેવ કામેહિ…પે॰… તતિયં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. ઇદં, ભન્તે, અનુસ્સતિટ્ઠાનં એવં ભાવિતં એવં બહુલીકતં દિટ્ઠધમ્મસુખવિહારાય સંવત્તતિ.
‘‘Pañca, bhante, anussatiṭṭhānāni. Katamāni pañca? Idha, bhante, bhikkhu vivicceva kāmehi…pe… tatiyaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ diṭṭhadhammasukhavihārāya saṃvattati.
‘‘પુન ચપરં, ભન્તે, ભિક્ખુ આલોકસઞ્ઞં મનસિ કરોતિ, દિવા સઞ્ઞં અધિટ્ઠાતિ, યથા દિવા તથા રત્તિં, યથા રત્તિં તથા દિવા; ઇતિ વિવટેન ચેતસા અપરિયોનદ્ધેન સપ્પભાસં ચિત્તં ભાવેતિ. ઇદં, ભન્તે, અનુસ્સતિટ્ઠાનં એવં ભાવિતં એવં બહુલીકતં ઞાણદસ્સનપ્પટિલાભાય સંવત્તતિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu ālokasaññaṃ manasi karoti, divā saññaṃ adhiṭṭhāti, yathā divā tathā rattiṃ, yathā rattiṃ tathā divā; iti vivaṭena cetasā apariyonaddhena sappabhāsaṃ cittaṃ bhāveti. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ ñāṇadassanappaṭilābhāya saṃvattati.
‘‘પુન ચપરં, ભન્તે, ભિક્ખુ ઇમમેવ કાયં ઉદ્ધં પાદતલા અધો કેસમત્થકા તચપરિયન્તં પૂરં નાનપ્પકારસ્સ અસુચિનો પચ્ચવેક્ખતિ – ‘અત્થિ ઇમસ્મિં કાયે કેસા લોમા નખા દન્તા તચો મંસં ન્હારુ 1 અટ્ઠિ અટ્ઠિમિઞ્જં વક્કં હદયં યકનં કિલોમકં પિહકં પપ્ફાસં અન્તં અન્તગુણં ઉદરિયં કરીસં પિત્તં સેમ્હં પુબ્બો લોહિતં સેદો મેદો અસ્સુ વસા ખેળો સિઙ્ઘાણિકા લસિકા મુત્ત’ન્તિ. ઇદં, ભન્તે , અનુસ્સતિટ્ઠાનં એવં ભાવિતં એવં બહુલીકતં કામરાગપ્પહાનાય સંવત્તતિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu imameva kāyaṃ uddhaṃ pādatalā adho kesamatthakā tacapariyantaṃ pūraṃ nānappakārassa asucino paccavekkhati – ‘atthi imasmiṃ kāye kesā lomā nakhā dantā taco maṃsaṃ nhāru 2 aṭṭhi aṭṭhimiñjaṃ vakkaṃ hadayaṃ yakanaṃ kilomakaṃ pihakaṃ papphāsaṃ antaṃ antaguṇaṃ udariyaṃ karīsaṃ pittaṃ semhaṃ pubbo lohitaṃ sedo medo assu vasā kheḷo siṅghāṇikā lasikā mutta’nti. Idaṃ, bhante , anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ kāmarāgappahānāya saṃvattati.
‘‘સેય્યથાપિ વા પન 9 પસ્સેય્ય સરીરં સીવથિકાય છડ્ડિતં કાકેહિ વા ખજ્જમાનં કુલલેહિ વા ખજ્જમાનં ગિજ્ઝેહિ વા ખજ્જમાનં સુનખેહિ વા ખજ્જમાનં સિઙ્ગાલેહિ 10 વા ખજ્જમાનં વિવિધેહિ વા પાણકજાતેહિ ખજ્જમાનં. સો ઇમમેવ કાયં એવં ઉપસંહરતિ – ‘અયમ્પિ ખો કાયો એવંધમ્મો એવંભાવી એવંઅનતીતો’’’તિ.
‘‘Seyyathāpi vā pana 11 passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ kākehi vā khajjamānaṃ kulalehi vā khajjamānaṃ gijjhehi vā khajjamānaṃ sunakhehi vā khajjamānaṃ siṅgālehi 12 vā khajjamānaṃ vividhehi vā pāṇakajātehi khajjamānaṃ. So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’’’ti.
‘‘સેય્યથાપિ વા પન પસ્સેય્ય સરીરં સીવથિકાય છડ્ડિતં અટ્ઠિકસઙ્ખલિકં સમંસલોહિતં ન્હારુસમ્બન્ધં…પે॰… અટ્ઠિકસઙ્ખલિકં નિમ્મંસલોહિતમક્ખિતં ન્હારુસમ્બન્ધં… અટ્ઠિકસઙ્ખલિકં અપગતમંસલોહિતં ન્હારુસમ્બન્ધં. અટ્ઠિકાનિ અપગતસમ્બન્ધાનિ દિસાવિદિસાવિક્ખિત્તાનિ 13, અઞ્ઞેન હત્થટ્ઠિકં અઞ્ઞેન પાદટ્ઠિકં અઞ્ઞેન જઙ્ઘટ્ઠિકં અઞ્ઞેન ઊરુટ્ઠિકં અઞ્ઞેન કટિટ્ઠિકં 14 અઞ્ઞેન 15 ફાસુકટ્ઠિકં અઞ્ઞેન પિટ્ઠિકણ્ટકટ્ઠિકં અઞ્ઞેન ખન્ધટ્ઠિકં અઞ્ઞેન ગીવટ્ઠિકં અઞ્ઞેન હનુકટ્ઠિકં અઞ્ઞેન દન્તકટ્ઠિકં અઞ્ઞેન સીસકટાહં 16, અટ્ઠિકાનિ સેતાનિ સઙ્ખવણ્ણપ્પટિભાગાનિ 17 અટ્ઠિકાનિ પુઞ્જકિતાનિ 18 તેરોવસ્સિકાનિ અટ્ઠિકાનિ પૂતીનિ ચુણ્ણકજાતાનિ. સો ઇમમેવ કાયં એવં ઉપસંહરતિ – ‘અયમ્પિ ખો કાયો એવંધમ્મો એવંભાવી એવંઅનતીતો’તિ. ઇદં, ભન્તે, અનુસ્સતિટ્ઠાનં એવં ભાવિતં એવં બહુલીકતં અસ્મિમાનસમુગ્ઘાતાય સંવત્તતિ.
‘‘Seyyathāpi vā pana passeyya sarīraṃ sīvathikāya chaḍḍitaṃ aṭṭhikasaṅkhalikaṃ samaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ…pe… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ nimmaṃsalohitamakkhitaṃ nhārusambandhaṃ… aṭṭhikasaṅkhalikaṃ apagatamaṃsalohitaṃ nhārusambandhaṃ. Aṭṭhikāni apagatasambandhāni disāvidisāvikkhittāni 19, aññena hatthaṭṭhikaṃ aññena pādaṭṭhikaṃ aññena jaṅghaṭṭhikaṃ aññena ūruṭṭhikaṃ aññena kaṭiṭṭhikaṃ 20 aññena 21 phāsukaṭṭhikaṃ aññena piṭṭhikaṇṭakaṭṭhikaṃ aññena khandhaṭṭhikaṃ aññena gīvaṭṭhikaṃ aññena hanukaṭṭhikaṃ aññena dantakaṭṭhikaṃ aññena sīsakaṭāhaṃ 22, aṭṭhikāni setāni saṅkhavaṇṇappaṭibhāgāni 23 aṭṭhikāni puñjakitāni 24 terovassikāni aṭṭhikāni pūtīni cuṇṇakajātāni. So imameva kāyaṃ evaṃ upasaṃharati – ‘ayampi kho kāyo evaṃdhammo evaṃbhāvī evaṃanatīto’ti. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ asmimānasamugghātāya saṃvattati.
‘‘પુન ચપરં, ભન્તે, ભિક્ખુ સુખસ્સ ચ પહાના…પે॰… ચતુત્થં ઝાનં ઉપસમ્પજ્જ વિહરતિ. ઇદં, ભન્તે, અનુસ્સતિટ્ઠાનં એવં ભાવિતં એવં બહુલીકતં અનેકધાતુપટિવેધાય સંવત્તતિ. ઇમાનિ ખો, ભન્તે, પઞ્ચ અનુસ્સતિટ્ઠાનાની’’તિ.
‘‘Puna caparaṃ, bhante, bhikkhu sukhassa ca pahānā…pe… catutthaṃ jhānaṃ upasampajja viharati. Idaṃ, bhante, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ anekadhātupaṭivedhāya saṃvattati. Imāni kho, bhante, pañca anussatiṭṭhānānī’’ti.
‘‘સાધુ, સાધુ, આનન્દ! તેન હિ ત્વં, આનન્દ, ઇદમ્પિ છટ્ઠં અનુસ્સતિટ્ઠાનં ધારેહિ. ઇધાનન્દ, ભિક્ખુ સતોવ અભિક્કમતિ સતોવ પટિક્કમતિ સતોવ તિટ્ઠતિ સતોવ નિસીદતિ સતોવ સેય્યં કપ્પેતિ સતોવ કમ્મં અધિટ્ઠાતિ. ઇદં, આનન્દ, અનુસ્સતિટ્ઠાનં એવં ભાવિતં એવં બહુલીકતં સતિસમ્પજઞ્ઞાય સંવત્તતી’’તિ. નવમં.
‘‘Sādhu, sādhu, ānanda! Tena hi tvaṃ, ānanda, idampi chaṭṭhaṃ anussatiṭṭhānaṃ dhārehi. Idhānanda, bhikkhu satova abhikkamati satova paṭikkamati satova tiṭṭhati satova nisīdati satova seyyaṃ kappeti satova kammaṃ adhiṭṭhāti. Idaṃ, ānanda, anussatiṭṭhānaṃ evaṃ bhāvitaṃ evaṃ bahulīkataṃ satisampajaññāya saṃvattatī’’ti. Navamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૯. ઉદાયીસુત્તવણ્ણના • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā
ટીકા • Tīkā / સુત્તપિટક (ટીકા) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ૯. ઉદાયીસુત્તવણ્ણના • 9. Udāyīsuttavaṇṇanā