| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಟೀಕಾ • Nettippakaraṇa-ṭīkā |
೨. ಉದ್ದೇಸವಾರವಣ್ಣನಾ
2. Uddesavāravaṇṇanā
೧. ವಿಭಾಗೇನಾತಿ ಸರೂಪವಿಭಾಗೇನ। ಅದಿಟ್ಠಂ ಜೋತೀಯತಿ ಏತಾಯಾತಿ ಅದಿಟ್ಠಜೋತನಾ। ದಿಟ್ಠಂ ಸಂಸನ್ದೀಯತಿ ಏತಾಯಾತಿ ದಿಟ್ಠಸಂಸನ್ದನಾ, ಸಂಸನ್ದನಂ ಚೇತ್ಥ ಸಾಕಚ್ಛಾವಸೇನ ವಿನಿಚ್ಛಯಕರಣಂ। ವಿಮತಿ ಛಿಜ್ಜತಿ ಏತಾಯಾತಿ ವಿಮತಿಚ್ಛೇದನಾ। ಅನುಮತಿಯಾ ಪುಚ್ಛಾ ಅನುಮತಿಪುಚ್ಛಾ। ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಥಾ’’ತಿ ಹಿ ಕಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ಅನುಮತೀತಿ ಅನುಮತಿ ಪುಚ್ಛಿತಾ। ಕಥೇತುಕಮ್ಯತಾತಿ ಕಥೇತುಕಮ್ಯತಾಯ।
1.Vibhāgenāti sarūpavibhāgena. Adiṭṭhaṃ jotīyati etāyāti adiṭṭhajotanā. Diṭṭhaṃ saṃsandīyati etāyāti diṭṭhasaṃsandanā, saṃsandanaṃ cettha sākacchāvasena vinicchayakaraṇaṃ. Vimati chijjati etāyāti vimaticchedanā. Anumatiyā pucchā anumatipucchā. ‘‘Taṃ kiṃ maññathā’’ti hi kā tumhākaṃ anumatīti anumati pucchitā. Kathetukamyatāti kathetukamyatāya.
‘‘ಹರೀಯನ್ತಿ ಏತೇಹೀ’’ತಿಆದಿನಾ ಕರಣಾಧಿಕರಣಕತ್ತುಭಾವಕಮ್ಮಸಾಧನಾನಂ ವಸೇನ ಹಾರ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ವತ್ವಾ ಸದಿಸಕಪ್ಪನಾವಸೇನ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಹಾರಾ ವಿಯಾ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಪುನ ಗನ್ಥಕರಣಾದಿಅತ್ಥೇನ ಗನ್ಥಾದಿಸದ್ದಾನಂ ವಿಯ ಹಾರಕರಣಾದಿಅತ್ಥೇನ ಹಾರಸದ್ದಸಿದ್ಧಿಂ ದಸ್ಸೇತುಂ ‘‘ಹಾರಯನ್ತೀ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ‘‘ಹರಣತೋ, ರಮಣತೋ ಚಾ’’ತಿ ಇಮಿನಾ ಮನೋಹರಾ ಮನೋರಮಾ ಚೇತೇ ಸಂವಣ್ಣನಾವಿಸೇಸಾತಿ ದಸ್ಸೇತಿ।
‘‘Harīyanti etehī’’tiādinā karaṇādhikaraṇakattubhāvakammasādhanānaṃ vasena hāra-saddassa atthaṃ vatvā sadisakappanāvasena dassetuṃ ‘‘hārā viyā’’tiādi vuttaṃ. Puna ganthakaraṇādiatthena ganthādisaddānaṃ viya hārakaraṇādiatthena hārasaddasiddhiṃ dassetuṃ ‘‘hārayantī’’tiādimāha. ‘‘Haraṇato, ramaṇato cā’’ti iminā manoharā manoramā cete saṃvaṇṇanāvisesāti dasseti.
ಉಪಪತ್ತಿಸಾಧನಯುತ್ತೀತಿ ಲಕ್ಖಣಹೇತು। ವುತ್ತನಯೇನಾತಿ ‘‘ನನು ಚ ಅಞ್ಞೇಪಿ ಹಾರಾ ಯುತ್ತಿಸಹಿತಾ ಏವಾ’’ತಿಆದಿನಾ ದೇಸನಾಹಾರೇ ವುತ್ತನಯಾನುಸಾರೇನ।
Upapattisādhanayuttīti lakkhaṇahetu. Vuttanayenāti ‘‘nanu ca aññepi hārā yuttisahitā evā’’tiādinā desanāhāre vuttanayānusārena.
ಚತುನ್ನಂ ಬ್ಯೂಹೋ ಏತ್ಥಾತಿ ಭಿನ್ನಾಧಿಕರಣಾನಮ್ಪಿ ಪದಾನಂ ಅಞ್ಞಪದತ್ಥಸಮಾಸೋ ಲಬ್ಭತಿ ‘‘ಉರಸಿಲೋಮೋ’’ತಿಆದೀನಂ (ದೀ॰ ನಿ॰ ಟೀ॰ ೩.೫೪, ೩೦೩) ವಿಯಾತಿ ವುತ್ತಂ।
Catunnaṃ byūho etthāti bhinnādhikaraṇānampi padānaṃ aññapadatthasamāso labbhati ‘‘urasilomo’’tiādīnaṃ (dī. ni. ṭī. 3.54, 303) viyāti vuttaṃ.
ಸೇಸನ್ತಿ ‘‘ವಿವಚನಮೇವ ವೇವಚನ’’ನ್ತಿ ಏವಮಾದಿ।
Sesanti ‘‘vivacanameva vevacana’’nti evamādi.
ಅನುಪ್ಪವೇಸೀಯನ್ತೀತಿ ಅವಗಾಹೀಯನ್ತಿ। ಸಮಾಧೀಯನ್ತೀತಿ ಪರಿಹರೀಯನ್ತಿ। ವಿನಾ ವಿಕಪ್ಪೇನಾತಿ ಜಾತಿ ಸಾಮಞ್ಞಂ, ಭೇದೋ ಸಾಮಞ್ಞಂ, ಸಮ್ಬನ್ಧೋ ಸಾಮಞ್ಞನ್ತಿಆದಿನಾ ಪದತ್ಥನ್ತರಭಾವವಿಕಪ್ಪನಮನ್ತರೇನ।
Anuppavesīyantīti avagāhīyanti. Samādhīyantīti pariharīyanti. Vinā vikappenāti jāti sāmaññaṃ, bhedo sāmaññaṃ, sambandho sāmaññantiādinā padatthantarabhāvavikappanamantarena.
ಪದಟ್ಠಾನಾದಿಮುಖೇನಾತಿ ಪದಟ್ಠಾನವೇವಚನಭಾವನಾಪಹಾನಮುಖೇನ। ಕೇಚೀತಿ ಪದಟ್ಠಾನಪರಿಕ್ಖಾರಆವಟ್ಟಪರಿವತ್ತನಪಞ್ಞತ್ತಿಓತರಣೇ ಸನ್ಧಾಯ ವದತಿ।
Padaṭṭhānādimukhenāti padaṭṭhānavevacanabhāvanāpahānamukhena. Kecīti padaṭṭhānaparikkhāraāvaṭṭaparivattanapaññattiotaraṇe sandhāya vadati.
೨. ಸಮ್ಬನ್ಧೋತಿ ಹೇತುಫಲಭಾವಯೋಗೋ। ತಥಾಭೂತಾನಞ್ಹಿ ಧಮ್ಮಾನಂ ಏಕಸನ್ತಾನಸಿದ್ಧತಾ ಏಕತ್ತನಯೋ। ವಿಭಾಗೋ ಸತಿಪಿ ನೇಸಂ ಹೇತುಫಲಭಾವೇ ವಿಭತ್ತಸಭಾವತಾ। ಅಞ್ಞೋ ಏವ ಹಿ ಹೇತು, ಅಞ್ಞಂ ಫಲನ್ತಿ। ಬ್ಯಾಪಾರವಿರಹೋ ನಿರೀಹತಾ। ನ ಹಿ ಹೇತುಫಲಾನಂ ಏವಂ ಹೋತಿ ‘‘ಅಹಂ ಇಮಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೇಮಿ, ಇಮಿನಾಹಂ ನಿಬ್ಬತ್ತೋ’’ತಿ। ಅನುರೂಪಫಲತಾ ಪಚ್ಚಯುಪ್ಪನ್ನಾನಂ ಪಚ್ಚಯಾನುಕೂಲತಾ। ಸಮೂಹಾದಿಂ ಉಪಾದಾಯ ಲೋಕಸಙ್ಕೇತಸಿದ್ಧಾ ವೋಹಾರಮತ್ತತಾ ಸಮ್ಮುತಿಸಭಾವೋ। ಪಥವೀಫಸ್ಸಾದೀನಂ ಕಕ್ಖಳಫುಸನಾದಿಲಕ್ಖಣಂ ಪರಮತ್ಥಸಭಾವೋ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ – ಯಸ್ಮಿಂ ಭಿನ್ನೇ, ಇತರಾಪೋಹೇ ವಾ ಚಿತ್ತೇನ ಕತೇನ ತಥಾ ಬುದ್ಧಿ, ಇದಂ ಸಮ್ಮುತಿಸಚ್ಚಂ ಯಥಾ ಘಟೇ, ಸಸಮ್ಭಾರಜಲೇ ಚ, ತಬ್ಬಿಪರಿಯಾಯೇನ ಪರಮತ್ಥಸಚ್ಚನ್ತಿ। ಪರಮತ್ಥಸಚ್ಚಪ್ಪಟಿವೇಧಾಯಾತಿ ನಿಬ್ಬಾನಾಧಿಗಮಾಯ।
2.Sambandhoti hetuphalabhāvayogo. Tathābhūtānañhi dhammānaṃ ekasantānasiddhatā ekattanayo. Vibhāgo satipi nesaṃ hetuphalabhāve vibhattasabhāvatā. Añño eva hi hetu, aññaṃ phalanti. Byāpāraviraho nirīhatā. Na hi hetuphalānaṃ evaṃ hoti ‘‘ahaṃ imaṃ nibbattemi, imināhaṃ nibbatto’’ti. Anurūpaphalatā paccayuppannānaṃ paccayānukūlatā. Samūhādiṃ upādāya lokasaṅketasiddhā vohāramattatā sammutisabhāvo. Pathavīphassādīnaṃ kakkhaḷaphusanādilakkhaṇaṃ paramatthasabhāvo. Ayañhettha saṅkhepo – yasmiṃ bhinne, itarāpohe vā cittena katena tathā buddhi, idaṃ sammutisaccaṃ yathā ghaṭe, sasambhārajale ca, tabbipariyāyena paramatthasaccanti. Paramatthasaccappaṭivedhāyāti nibbānādhigamāya.
ಅನ್ತೋತಿ ಅಬ್ಭನ್ತರೋ। ಪಧಾನಾವಯವೇನಾತಿ ಮೂಲಭಾವೇನ। ‘‘ನನ್ದೀ ದುಕ್ಖಸ್ಸ ಮೂಲ’’ನ್ತಿಆದೀಸು (ಮ॰ ನಿ॰ ೧.೧೩) ತಣ್ಹಾ ‘‘ನನ್ದೀ’’ತಿ ವುತ್ತಾ। ‘‘ಸಙ್ಗಾಮೇ ಚ ನನ್ದಿಂ ಚರತೀ’’ತಿಆದೀಸು ಪಮೋದೋತಿ ಆಹ ‘‘ತಣ್ಹಾಯ, ಪಮೋದಸ್ಸ ವಾ’’ತಿ।
Antoti abbhantaro. Padhānāvayavenāti mūlabhāvena. ‘‘Nandī dukkhassa mūla’’ntiādīsu (ma. ni. 1.13) taṇhā ‘‘nandī’’ti vuttā. ‘‘Saṅgāme ca nandiṃ caratī’’tiādīsu pamodoti āha ‘‘taṇhāya, pamodassa vā’’ti.
೩. ಜಾತಿಭೇದತೋತಿ ಕುಸಲಾ, ಅಕುಸಲಾತಿ ಇಮಸ್ಮಾ ವಿಸೇಸಾ। ಯುಜ್ಜನ್ತೀತಿ ಏತ್ಥ ಹೇತುಅತ್ಥೋ ಅನ್ತೋನೀತೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಆಹ ‘‘ಯೋಜೀಯನ್ತೀ’’ತಿ। ಕೇಹಿ ಯೋಜೀಯನ್ತಿ? ಸಂವಣ್ಣನಕೇಹೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ। ಯುಜ್ಜನ್ತೀತಿ ವಾ ಯುತ್ತಾ ಹೋನ್ತಿ, ತೇಹಿ ಸಮಾನಯೋಗಕ್ಖಮಾ ತಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತಾ ಹೋನ್ತೀತಿ ಅತ್ಥೋ ತದೇಕಟ್ಠಭಾವತೋ। ಇಮಸ್ಮಿಂ ಅತ್ಥೇ ‘‘ನವಹಿ ಪದೇಹೀ’’ತಿ ಸಹಯೋಗೇ ಕರಣವಚನಂ, ಪುರಿಮಸ್ಮಿಂ ಕರಣೇ। ‘‘ಏತೇ ಖೋ’’ತಿ ಚ ಪಾಠೋ। ತತ್ಥ ಖೋ-ಸದ್ದಸ್ಸ ಪದಪೂರಣತಾ, ಅವಧಾರಣತ್ಥತಾ ವಾ ವೇದಿತಬ್ಬಾ। ಏತೇ ಏವಾತಿ ಏತೇ ತಣ್ಹಾದಯೋ ಏವ, ನ ಇತೋ ಅಞ್ಞೇತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅಟ್ಠಾರಸೇವ ನ ತತೋ ಉದ್ಧಂ, ಅಧೋ ವಾತಿ। ಪುರಿಮಸ್ಮಿಂ ಪಕ್ಖೇ ಮೂಲಪದನ್ತರಾಭಾವೋ, ದುತಿಯಸ್ಮಿಂ ತೇಸಂ ಅನೂನಾಧಿಕತಾ ದೀಪಿತಾ ಹೋತಿ।
3.Jātibhedatoti kusalā, akusalāti imasmā visesā. Yujjantīti ettha hetuattho antonīto veditabboti āha ‘‘yojīyantī’’ti. Kehi yojīyanti? Saṃvaṇṇanakehīti adhippāyo. Yujjantīti vā yuttā honti, tehi samānayogakkhamā taggahaṇeneva gahitā hontīti attho tadekaṭṭhabhāvato. Imasmiṃ atthe ‘‘navahi padehī’’ti sahayoge karaṇavacanaṃ, purimasmiṃ karaṇe. ‘‘Ete kho’’ti ca pāṭho. Tattha kho-saddassa padapūraṇatā, avadhāraṇatthatā vā veditabbā. Ete evāti ete taṇhādayo eva, na ito aññeti attho. Aṭṭhāraseva na tato uddhaṃ, adho vāti. Purimasmiṃ pakkhe mūlapadantarābhāvo, dutiyasmiṃ tesaṃ anūnādhikatā dīpitā hoti.
ಉದ್ದೇಸವಾರವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Uddesavāravaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ • Khuddakanikāya / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣಪಾಳಿ • Nettippakaraṇapāḷi / ೨. ಉದ್ದೇಸವಾರೋ • 2. Uddesavāro
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ನೇತ್ತಿಪ್ಪಕರಣ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Nettippakaraṇa-aṭṭhakathā / ೨. ಉದ್ದೇಸವಾರವಣ್ಣನಾ • 2. Uddesavāravaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Khuddakanikāya (ṭīkā) / ನೇತ್ತಿವಿಭಾವಿನೀ • Nettivibhāvinī / ೨. ಉದ್ದೇಸವಾರಅತ್ಥವಿಭಾವನಾ • 2. Uddesavāraatthavibhāvanā
