| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಕಙ್ಖಾವಿತರಣೀ-ಅಭಿನವ-ಟೀಕಾ • Kaṅkhāvitaraṇī-abhinava-ṭīkā |
೨. ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ
2. Udositasikkhāpadavaṇṇanā
ಭಿಕ್ಖುನಾತಿ ಭಿಕ್ಖುಸ್ಸಾತಿ ಅತ್ಥೋ, ಸಾಮಿಅತ್ಥೇ ಚೇತಂ ಕರಣವಚನಂ। ತೇನಾಹ ‘‘ಪುರಿಮಸಿಕ್ಖಾಪದೇ ವಿಯಾ’’ತಿಆದಿ। ಅಥ ಕಸ್ಮಾ ಕರಣವಸೇನೇವ ಕರಣವಚನಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಸಾಮಿವಸೇನ ಅತ್ಥೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋತಿ ಆಹ ‘‘ಕರಣವಸೇನ ಹೀ’’ತಿಆದಿ। ಹೀತಿ ಕಾರಣತ್ಥೇ ನಿಪಾತೋ। ಛಿನ್ನಪಲಿಬೋಧೋತಿ ಛಿನ್ನಚೀವರಾವಾಸಪಲಿಬೋಧೋ। ಏಕಾವ ರತ್ತಿ ಏಕರತ್ತಂ, ಸಮಾಸನ್ತಗತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ। ತಿಣ್ಣಂ ಚೀವರಾನಂ ಸಮಾಹಾರೋತಿ ತಿಚೀವರಂ। ತೇನ ತಿಚೀವರೇನ, ತೀಹಿ ಚೀವರೇಹೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಏಕೇನ ವಿಪ್ಪವುತ್ಥೋಪಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೭೫-೪೭೬) ಹಿ ತಿಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವುತ್ಥೋ ನಾಮ ಹೋತಿ ಪಟಿಸಿದ್ಧಪರಿಯಾಪನ್ನೇನ ವಿಪ್ಪವುತ್ಥತ್ತಾ, ಅವಯವೇಪಿ ವಾ ಸಮುದಾಯವೋಹಾರತೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ತಿಚೀವರಾಧಿಟ್ಠಾನನಯೇನಾ’’ತಿಆದಿ।
Bhikkhunāti bhikkhussāti attho, sāmiatthe cetaṃ karaṇavacanaṃ. Tenāha ‘‘purimasikkhāpade viyā’’tiādi. Atha kasmā karaṇavaseneva karaṇavacanassa atthaṃ aggahetvā sāmivasena attho veditabboti āha ‘‘karaṇavasena hī’’tiādi. Hīti kāraṇatthe nipāto. Chinnapalibodhoti chinnacīvarāvāsapalibodho. Ekāva ratti ekarattaṃ, samāsantagatassa atthaṃ. Tiṇṇaṃ cīvarānaṃ samāhāroti ticīvaraṃ. Tena ticīvarena, tīhi cīvarehīti attho. Ekena vippavutthopi (pārā. aṭṭha. 2.475-476) hi ticīvarena vippavuttho nāma hoti paṭisiddhapariyāpannena vippavutthattā, avayavepi vā samudāyavohārato. Tenāha ‘‘ticīvarādhiṭṭhānanayenā’’tiādi.
ಇದಾನಿ ವಿಪ್ಪವಾಸಲಕ್ಖಣವವತ್ಥಾಪನತ್ಥಂ ‘‘ಗಾಮೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ’’ತಿಆದಿಮಾಹ। ತತ್ಥ ನಿವೇಸನನ್ತಿ ಉದೋಸಿತಾದೀನಂ ವಸೇನ ಅಕತಾಯ ಪತಿಸ್ಸಯವಿಕತಿಯಾ ಅಧಿವಚನಂ। ಉದೋಸಿತೋತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೮೨-೪೮೭) ಯಾನಾದೀನಂ ಭಣ್ಡಾನಂ ಸಾಲಾ। ಯೋ ‘‘ಉದವಸಿತೋ’’ತಿಪಿ ವುಚ್ಚತಿ। ಅಟ್ಟೋತಿ ಪಟಿರಾಜಾದಿಪಟಿಬಾಹನತ್ಥಂ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಕತೋ ಬಹಲಭಿತ್ತಿಕೋ ಚತುಪಞ್ಚಭೂಮಿಕೋ ಪತಿಸ್ಸಯವಿಸೇಸೋ। ‘‘ಅಟ್ಟೋತಿ ಬಹಲಭಿತ್ತಿಕಗೇಹಂ, ಯಸ್ಸ ಗೋಪಾನಸಿಯೋ ಅಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ಇಟ್ಠಕಾಹಿ ಏವ ಛದನಂ ಹೋತೀ’’ತಿ ಅಪರೇ। ‘‘ಅಟ್ಟಾಕಾರೇನ ಕರೀಯತೀ’’ತಿಪಿ ವದನ್ತಿ। ಮಾಳೋತಿ ಏಕಕೂಟಸಙ್ಗಹಿತೋ ಚತುರಸ್ಸಪಾಸಾದೋ, ಏಕಕೂಟಸಙ್ಗಹಿತೋ ವಾ ಅನೇಕಕೋಣವನ್ತೋ ಪತಿಸ್ಸಯವಿಸೇಸೋ। ‘‘ಮಾಳೋತಿ ವಟ್ಟಾಕಾರೇನ ಕತಸೇನಾಸನ’’ನ್ತಿ ಅಪರೇ। ಪಾಸಾದೋತಿ ದೀಘಪಾಸಾದೋ, ಅಡ್ಢಯೋಗಾದಿಭೇದೋ ಅಟ್ಟಮಾಳಹಮ್ಮಿಯವಜ್ಜಿತೋ ಸಬ್ಬೋ ವಾ ಪಾಸಾದೋ। ಹಮ್ಮಿಯನ್ತಿ ಮುಣ್ಡಚ್ಛದನಪಾಸಾದೋ। ‘‘ಚನ್ದಿಯಙ್ಗಣಯುತ್ತ’’ನ್ತಿ ಅಪರೇ। ನಾವಾತಿ ಥಲಟ್ಠಉದಕಟ್ಠವಸೇನ ದ್ವಿಧಾ ನಾವಾ। ಸತ್ಥೋತಿ ಜಙ್ಘಸತ್ಥೋ, ಸಕಟಸತ್ಥೋ ವಾ। ಧಞ್ಞಕರಣನ್ತಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೯೧-೪೯೪) ಖಲಂ ವುಚ್ಚತಿ। ಆರಾಮೋತಿ ಪುಪ್ಫಾರಾಮೋ, ಫಲಾರಾಮೋ ವಾ। ವಿಹಾರೋತಿ ಸಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ವಾ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ವಾ ಸಕಲೋ ಆವಾಸೋ। ‘‘ಗೇಹಮ್ಪೀ’’ತಿ ಕೇಚಿ। ನಿವೇಸನಾದೀನಿ ಚೇತ್ಥ ಗಾಮತೋ ಬಹಿ ನಿವಿಟ್ಠಾನಿ ಗಹಿತಾನಿ। ಅನ್ತೋಗಾಮೇ ಠಿತಾನಂ ಪನ ಗಾಮಗ್ಗಹಣೇನೇವ ಗಹಿತತ್ತಾ ಗಾಮಪರಿಹಾರೋಯೇವಾತಿ। ‘‘ನಿವೇಸನಾದಯೋ ಹಮ್ಮಿಯಪರಿಯೋಸಾನಾ ಗಾಮಪರಿಕ್ಖೇಪತೋ ಬಹಿ ನಿವಿಟ್ಠಾ’’ತಿ ಅಪರೇ। ಹತ್ಥಪಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇತಿ ಏತ್ಥ ಹತ್ಥಪಾಸೋ ನಾಮ ಅಡ್ಢತೇಯ್ಯರತನಪ್ಪಮಾಣೋ ಪದೇಸೋ, ತಸ್ಸ ಅತಿಕ್ಕಮೋ ಹತ್ಥಪಾಸಾತಿಕ್ಕಮೋ, ತಸ್ಮಿಂ ಹತ್ಥಪಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇ। ಹತ್ಥಪಾಸಬ್ಭನ್ತರೇ ಪನ ವತ್ಥುಂ ವಟ್ಟತಿ। ತಂ ಪಮಾಣಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ಸಚೇಪಿ ಇದ್ಧಿಮಾ ಭಿಕ್ಖು ಆಕಾಸೇ ಅರುಣಂ ಉಟ್ಠಾಪೇತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಮೇವ ಹೋತಿ।
Idāni vippavāsalakkhaṇavavatthāpanatthaṃ ‘‘gāmo ekūpacāro’’tiādimāha. Tattha nivesananti udositādīnaṃ vasena akatāya patissayavikatiyā adhivacanaṃ. Udositoti (pārā. aṭṭha. 2.482-487) yānādīnaṃ bhaṇḍānaṃ sālā. Yo ‘‘udavasito’’tipi vuccati. Aṭṭoti paṭirājādipaṭibāhanatthaṃ iṭṭhakāhi kato bahalabhittiko catupañcabhūmiko patissayaviseso. ‘‘Aṭṭoti bahalabhittikagehaṃ, yassa gopānasiyo aggahetvā iṭṭhakāhi eva chadanaṃ hotī’’ti apare. ‘‘Aṭṭākārena karīyatī’’tipi vadanti. Māḷoti ekakūṭasaṅgahito caturassapāsādo, ekakūṭasaṅgahito vā anekakoṇavanto patissayaviseso. ‘‘Māḷoti vaṭṭākārena katasenāsana’’nti apare. Pāsādoti dīghapāsādo, aḍḍhayogādibhedo aṭṭamāḷahammiyavajjito sabbo vā pāsādo. Hammiyanti muṇḍacchadanapāsādo. ‘‘Candiyaṅgaṇayutta’’nti apare. Nāvāti thalaṭṭhaudakaṭṭhavasena dvidhā nāvā. Satthoti jaṅghasattho, sakaṭasattho vā. Dhaññakaraṇanti (pārā. aṭṭha. 2.491-494) khalaṃ vuccati. Ārāmoti pupphārāmo, phalārāmo vā. Vihāroti saparikkhitto vā aparikkhitto vā sakalo āvāso. ‘‘Gehampī’’ti keci. Nivesanādīni cettha gāmato bahi niviṭṭhāni gahitāni. Antogāme ṭhitānaṃ pana gāmaggahaṇeneva gahitattā gāmaparihāroyevāti. ‘‘Nivesanādayo hammiyapariyosānā gāmaparikkhepato bahi niviṭṭhā’’ti apare. Hatthapāsātikkameti ettha hatthapāso nāma aḍḍhateyyaratanappamāṇo padeso, tassa atikkamo hatthapāsātikkamo, tasmiṃ hatthapāsātikkame. Hatthapāsabbhantare pana vatthuṃ vaṭṭati. Taṃ pamāṇaṃ atikkamitvā sacepi iddhimā bhikkhu ākāse aruṇaṃ uṭṭhāpeti, nissaggiyameva hoti.
ಅಯಂ ಪನೇತ್ಥ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ – ಸಚೇ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೭೭-೪೭೮) ಗಾಮೋ ಏಕಸ್ಸ ರಞ್ಞೋ ವಾ ಭೋಜಕಸ್ಸ ವಾ ವಸೇನ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಹೋತಿ, ಪಾಕಾರಾದಿನಾ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತತ್ತಾ ಏಕೂಪಚಾರೋ ಚ, ಏವರೂಪೇ ಗಾಮೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ತಸ್ಮಿಂ ಗಾಮಬ್ಭನ್ತರೇ ಯಥಾರುಚಿತಟ್ಠಾನೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಯಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸ ಘರಸ್ಸ ಸಮನ್ತತೋ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ।
Ayaṃ panettha vinicchayo – sace (pārā. aṭṭha. 2.477-478) gāmo ekassa rañño vā bhojakassa vā vasena ekakulassa hoti, pākārādinā parikkhittattā ekūpacāro ca, evarūpe gāme cīvaraṃ nikkhipitvā tasmiṃ gāmabbhantare yathārucitaṭṭhāne vasitabbaṃ, sace aparikkhitto, yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ hoti, tasmiṃ ghare vasitabbaṃ, tassa gharassa samantato hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
ಸಚೇ ಗಾಮೋ ವೇಸಾಲಿಕುಸಿನಾರಾದಯೋ ವಿಯ ನಾನಾರಾಜೂನಂ ವಾ ಭೋಜಕಾನಂ ವಾ ಹೋತಿ, ವುತ್ತಪ್ಪಕಾರೇನ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚ, ಏವರೂಪೇ ಗಾಮೇ ಯಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸ ಘರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಯಸ್ಸಾ ವೀಥಿಯಾ ಘರಂ ಹೋತಿ, ತಸ್ಸಾ ವೀಥಿಯಾ ತಸ್ಸ ಘರಸ್ಸ ಸಮ್ಮುಖಾಟ್ಠಾನೇ ಸಭಾಯಂ ವಾ ಘರದ್ವಾರೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ತೇಸಂ ಸಭಾದ್ವಾರಾನಂ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ।
Sace gāmo vesālikusinārādayo viya nānārājūnaṃ vā bhojakānaṃ vā hoti, vuttappakārena parikkhitto ca, evarūpe gāme yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ hoti, tasmiṃ ghare vā vatthabbaṃ, tassa gharassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Yassā vīthiyā gharaṃ hoti, tassā vīthiyā tassa gharassa sammukhāṭṭhāne sabhāyaṃ vā gharadvāre vā vatthabbaṃ, tesaṃ sabhādvārānaṃ hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
ಸಚೇ ಸೋ ಗಾಮೋ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ, ಯಸ್ಮಿಂ ಘರೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತತ್ಥ ವಾ ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ನಿವೇಸನೇ ಪನ ಸಚೇ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಹೋತಿ, ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ, ಅನ್ತೋನಿವೇಸನೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋನಿವೇಸನೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಚೇ ಹೋತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ।
Sace so gāmo aparikkhitto, yasmiṃ ghare cīvaraṃ nikkhittaṃ, tattha vā tassa hatthapāse vā vatthabbaṃ. Nivesane pana sace ekakulassa nivesanaṃ hoti, parikkhittañca, antonivesane cīvaraṃ nikkhipitvā antonivesane vatthabbaṃ. Aparikkhittaṃ ce hoti, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ vatthabbaṃ, tassa gabbhassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ.
ಸಚೇ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ಹೋತಿ, ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ, ಯಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ಸಬ್ಬೇಸಂ ಸಾಧಾರಣದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ ತೇಸಂ ಗಬ್ಭದ್ವಾರಮೂಲಾನಂ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಚೇ, ಯಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತಸ್ಮಿಂ ಗಬ್ಭೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸ ಗಬ್ಭಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಏಸ ನಯೋ ಉದೋಸಿತಾದೀಸುಪಿ।
Sace nānākulassa nivesanaṃ hoti, parikkhittañca, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ gabbhe vatthabbaṃ, sabbesaṃ sādhāraṇadvāramūle vā tesaṃ gabbhadvāramūlānaṃ hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Aparikkhittaṃ ce, yasmiṃ gabbhe cīvaraṃ nikkhittaṃ, tasmiṃ gabbhe vatthabbaṃ, tassa gabbhassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Esa nayo udositādīsupi.
ಸತ್ಥೋ ಪನ ಜಙ್ಘಸತ್ಥೋ ವಾ ಹೋತು, ಸಕಟಸತ್ಥೋ ವಾ। ಸಚೇ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಸತ್ಥೋ ಹೋತಿ, ಸತ್ಥೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಪುರತೋ ವಾ ಪಚ್ಛತೋ ವಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಾ, ಪಸ್ಸತೋ ಅಬ್ಭನ್ತರಂ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೮೯) ಸತ್ಥೋ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಗಾಮಂ ವಾ ನದಿಂ ವಾ ಪರಿಯಾದಿಯಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಏಕಾಬದ್ಧೋ ಹುತ್ವಾ ಓರಞ್ಚ ಪಾರಞ್ಚ ಫರಿತ್ವಾ ಠಿತೋ ಹೋತಿ, ಸತ್ಥಪರಿಹಾರೋವ ಲಬ್ಭತಿ। ಅಥ ಗಾಮೇ ವಾ ನದಿಯಾ ವಾ ಪರಿಯಾಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಅನ್ತೋಪವಿಟ್ಠೋ, ಗಾಮಪರಿಹಾರೋ ಚೇವ ನದಿಪರಿಹಾರೋ ಚ ಲಬ್ಭತಿ। ಸಚೇ ವಿಹಾರಸೀಮಂ ಅತಿಕ್ಕಮಿತ್ವಾ ತಿಟ್ಠತಿ, ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯ ಚ ಚೀವರಂ ಹೋತಿ, ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ವಸಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಬಹಿಸೀಮಾಯ ಚೀವರಂ ಹೋತಿ, ಸತ್ಥಸಮೀಪೇಯೇವ ವಸಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಗಚ್ಛನ್ತೋ ಸಕಟೇ ವಾ ಭಗ್ಗೇ, ಗೋಣೇ ವಾ ನಟ್ಠೇ ಅನ್ತರಾ ಛಿಜ್ಜತಿ, ಯಸ್ಮಿಂ ಕೋಟ್ಠಾಸೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ತತ್ಥ ವಸಿತಬ್ಬಂ।
Sattho pana jaṅghasattho vā hotu, sakaṭasattho vā. Sace ekakulassa sattho hoti, satthe cīvaraṃ nikkhipitvā purato vā pacchato vā sattabbhantarā na vijahitabbā, passato abbhantaraṃ na vijahitabbaṃ. Sace (pārā. aṭṭha. 2.489) sattho gacchanto gāmaṃ vā nadiṃ vā pariyādiyitvā tiṭṭhati, antopaviṭṭhena saddhiṃ ekābaddho hutvā orañca pārañca pharitvā ṭhito hoti, satthaparihārova labbhati. Atha gāme vā nadiyā vā pariyāpanno hoti antopaviṭṭho, gāmaparihāro ceva nadiparihāro ca labbhati. Sace vihārasīmaṃ atikkamitvā tiṭṭhati, antosīmāya ca cīvaraṃ hoti, vihāraṃ gantvā vasitabbaṃ. Sace bahisīmāya cīvaraṃ hoti, satthasamīpeyeva vasitabbaṃ. Sace gacchanto sakaṭe vā bhagge, goṇe vā naṭṭhe antarā chijjati, yasmiṃ koṭṭhāse cīvaraṃ nikkhittaṃ, tattha vasitabbaṃ.
ಖೇತ್ತೇಪಿ (ಪಾರಾ॰ ಅಟ್ಠ॰ ೨.೪೯೦) ಸಚೇ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ, ಅನ್ತೋಖೇತ್ತೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಅನ್ತೋಖೇತ್ತೇ ವತ್ಥಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಹತ್ಥಪಾಸಾ ಚೀವರಂ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ಖೇತ್ತಂ ಹೋತಿ, ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಞ್ಚ, ಅನ್ತೋಖೇತ್ತೇ ಚೀವರಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಖೇತ್ತದ್ವಾರಮೂಲೇ ವಾ ವತ್ಥಬ್ಬಂ, ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ವಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ, ಚೀವರಂ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ। ಏಸ ನಯೋ ಧಞ್ಞಕರಣಾರಾಮೇಸು ದ್ವೀಸುಪಿ। ವಿಹಾರೇ ಪನ ನಿವೇಸನೇ ವುತ್ತಸದಿಸೋವ ವಿನಿಚ್ಛಯೋ।
Khettepi (pārā. aṭṭha. 2.490) sace ekakulassa khettaṃ hoti, parikkhittañca, antokhette cīvaraṃ nikkhipitvā antokhette vatthabbaṃ. Sace aparikkhittaṃ, hatthapāsā cīvaraṃ na vijahitabbaṃ. Sace nānākulassa khettaṃ hoti, parikkhittañca, antokhette cīvaraṃ nikkhipitvā khettadvāramūle vā vatthabbaṃ, tassa hatthapāsā vā na vijahitabbaṃ. Sace aparikkhittaṃ, cīvaraṃ hatthapāsā na vijahitabbaṃ. Esa nayo dhaññakaraṇārāmesu dvīsupi. Vihāre pana nivesane vuttasadisova vinicchayo.
ರುಕ್ಖಮೂಲೇ ಪನ ಯಂ ಮಜ್ಝನ್ಹಿಕೇ ಕಾಲೇ ಸಮನ್ತಾ ಛಾಯಾ ಫರತಿ, ತಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ಅವಿರಳೇ ಪದೇಸೇ ತಸ್ಸ ಛಾಯಾಯ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸಸ್ಸ ಅನ್ತೋಯೇವ ನಿಕ್ಖಿಪಿತಬ್ಬಂ। ಸಚೇ ವಿರಳಸಾಖಸ್ಸ ರುಕ್ಖಸ್ಸ ಆತಪೇನ ಫುಟ್ಠೋಕಾಸೇ ಠಪೇತಿ, ಅರುಣುಗ್ಗಮನೇ ಚ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ತಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸೇ ನ ಹೋತಿ, ಅಞ್ಞಸ್ಮಿಂ ಠಾನೇ ತಸ್ಸ ಛಾಯಾಯಪಿ ಹೋತಿ, ನಿಸ್ಸಗ್ಗಿಯಂ ಹೋತಿ। ಸಚೇ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ರುಕ್ಖೋ ಹೋತಿ, ಚೀವರಸ್ಸ ಹತ್ಥಪಾಸಾ ನ ವಿಜಹಿತಬ್ಬಂ।
Rukkhamūle pana yaṃ majjhanhike kāle samantā chāyā pharati, tasmiṃ ṭhāne aviraḷe padese tassa chāyāya phuṭṭhokāsassa antoyeva nikkhipitabbaṃ. Sace viraḷasākhassa rukkhassa ātapena phuṭṭhokāse ṭhapeti, aruṇuggamane ca so bhikkhu tassa hatthapāse na hoti, aññasmiṃ ṭhāne tassa chāyāyapi hoti, nissaggiyaṃ hoti. Sace nānākulassa rukkho hoti, cīvarassa hatthapāsā na vijahitabbaṃ.
ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ಪನ ವಿಞ್ಝಾಟವಿಆದೀಸು ಅರಞ್ಞೇಸುಪಿ ಸಮುದ್ದಮಜ್ಝೇ ಮಚ್ಛಬನ್ಧಾನಂ ಅಗಮನಪಥದೀಪಕೇಸುಪಿ ಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ತತೋ ಸಮನ್ತಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರೇ ಪದೇಸೇ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಸಿತಬ್ಬಂ, ಇತೋ ಅಞ್ಞತ್ಥ ವಸನ್ತೋ ವಿಪ್ಪವುತ್ಥೋ ನಾಮ ಹೋತೀತಿ ದಟ್ಠಬ್ಬಂ।
Ajjhokāse pana viñjhāṭaviādīsu araññesupi samuddamajjhe macchabandhānaṃ agamanapathadīpakesupi cīvaraṃ ṭhapetvā tato samantā sattabbhantare padese yattha katthaci vasitabbaṃ, ito aññattha vasanto vippavuttho nāma hotīti daṭṭhabbaṃ.
ಇಮಸ್ಸ ಪನ ವಿತ್ಥಾರಸ್ಸ ಇಧ ಅವುತ್ತತ್ತಾ, ಸಮನ್ತಪಾಸಾದಿಕಾಯಞ್ಚ ವುತ್ತತ್ತಾ ‘‘ಅಯಮೇತ್ಥ ಸಙ್ಖೇಪೋ’’ತಿಆದಿ ವುತ್ತಂ। ಏತ್ಥಾತಿ ‘‘ತಿಚೀವರೇನ ವಿಪ್ಪವಸೇಯ್ಯಾ’’ತಿ ಏತಸ್ಮಿಂ ಪದೇ। ಸಙ್ಖೇಪೋತಿ ಸಙ್ಖೇಪವಣ್ಣನಾ। ಏತ್ಥ ಪನ ಪಾಳಿಯಂ (ಪಾರಾ॰ ೪೭೭) ‘‘ಗಾಮೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ ನಾನೂಪಚಾರೋ’’ತಿಆದಿನಾ ಅವಿಸೇಸೇನ ಮಾತಿಕಂ ನಿಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾಪಿ ಗಾಮನಿವೇಸನಉದೋಸಿತಖೇತ್ತಧಞ್ಞಕರಣಆರಾಮವಿಹಾರಾನಂ ಏಕೂಪಚಾರನಾನೂಪಚಾರತಾ ‘‘ಗಾಮೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ ನಾಮ ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಗಾಮೋ ಹೋತಿ ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚ ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಚಾ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೪೭೮) ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಾಪರಿಕ್ಖಿತ್ತವಸೇನ ವಿಭತ್ತಾ। ಅಟ್ಟಮಾಳಪಾಸಾದಹಮ್ಮಿಯನಾವಾಸತ್ಥರುಕ್ಖಮೂಲಅಜ್ಝೋಕಾಸಾನಂ ಪನ ಏವಂ ಅವತ್ವಾ ‘‘ಏಕಕುಲಸ್ಸ ಅಟ್ಟೋ ಹೋತಿ, ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ ಅಟ್ಟೋ ಹೋತೀ’’ತಿಆದಿನಾ (ಪಾರಾ॰ ೪೮೪) ನಯೇನ ಏಕಕುಲನಾನಾಕುಲವಸೇನ ಚ ಅನ್ತೇ ‘‘ಅಜ್ಝೋಕಾಸೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ ನಾಮ ಅಗಾಮಕೇ ಅರಞ್ಞೇ ಸಮನ್ತಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಾ ಏಕೂಪಚಾರೋ, ತತೋ ಪರಂ ನಾನೂಪಚಾರೋತಿ (ಪಾರಾ॰ ೪೯೪) ಚ ಏವಂ ಏಕೂಪಚಾರನಾನೂಪಚಾರತಾ ವಿಭತ್ತಾ। ತಸ್ಮಾ ಗಾಮಾದೀಸು ಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ಅಪರಿಕ್ಖಿತ್ತಂ ನಾನೂಪಚಾರನ್ತಿ ಚ, ಅಟ್ಟಾದಿಸು ಯಂ ಏಕಕುಲಸ್ಸ, ತಂ ಏಕೂಪಚಾರಂ, ಯಂ ನಾನಾಕುಲಸ್ಸ, ತಂ ನಾನೂಪಚಾರನ್ತಿ ಚ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಅಜ್ಝೋಕಾಸೇ ವುತ್ತನಯೇನ ಗಹೇತಬ್ಬಂ। ಉಪಚಾರೋತಿ ಹಿ ‘‘ಗಾಮೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ ನಾನೂಪಚಾರೋ’’ತಿಆದೀಸು ದ್ವಾರಂ, ‘‘ಅಜ್ಝೋಕಾಸೋ ಏಕೂಪಚಾರೋ’’ತಿ ಏತ್ಥ ಸಮನ್ತಾ ಸತ್ತಬ್ಭನ್ತರಸಙ್ಖಾತಂ ಪಮಾಣನ್ತಿ ಅಪರೇ।
Imassa pana vitthārassa idha avuttattā, samantapāsādikāyañca vuttattā ‘‘ayamettha saṅkhepo’’tiādi vuttaṃ. Etthāti ‘‘ticīvarena vippavaseyyā’’ti etasmiṃ pade. Saṅkhepoti saṅkhepavaṇṇanā. Ettha pana pāḷiyaṃ (pārā. 477) ‘‘gāmo ekūpacāro nānūpacāro’’tiādinā avisesena mātikaṃ nikkhipitvāpi gāmanivesanaudositakhettadhaññakaraṇaārāmavihārānaṃ ekūpacāranānūpacāratā ‘‘gāmo ekūpacāro nāma ekakulassa gāmo hoti parikkhitto ca aparikkhitto cā’’tiādinā (pārā. 478) parikkhittāparikkhittavasena vibhattā. Aṭṭamāḷapāsādahammiyanāvāsattharukkhamūlaajjhokāsānaṃ pana evaṃ avatvā ‘‘ekakulassa aṭṭo hoti, nānākulassa aṭṭo hotī’’tiādinā (pārā. 484) nayena ekakulanānākulavasena ca ante ‘‘ajjhokāso ekūpacāro nāma agāmake araññe samantā sattabbhantarā ekūpacāro, tato paraṃ nānūpacāroti (pārā. 494) ca evaṃ ekūpacāranānūpacāratā vibhattā. Tasmā gāmādīsu parikkhittaṃ ekūpacāraṃ, aparikkhittaṃ nānūpacāranti ca, aṭṭādisu yaṃ ekakulassa, taṃ ekūpacāraṃ, yaṃ nānākulassa, taṃ nānūpacāranti ca gahetabbaṃ. Ajjhokāse vuttanayena gahetabbaṃ. Upacāroti hi ‘‘gāmo ekūpacāro nānūpacāro’’tiādīsu dvāraṃ, ‘‘ajjhokāso ekūpacāro’’ti ettha samantā sattabbhantarasaṅkhātaṃ pamāṇanti apare.
ಅಞ್ಞತ್ರ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿಯಾತಿ ಭಿಕ್ಖುನೋ ಸಙ್ಘೇನ ದಿನ್ನಾ ಸಮ್ಮುತಿ ಭಿಕ್ಖುಸಮ್ಮುತಿ, ತಂ ವಿನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ತೇನಾಹ ‘‘ಯಂ ಸಙ್ಘೋ’’ತಿಆದಿ। ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸಮ್ಮುತಿಂ ದೇತೀತಿ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಾ ಸಮ್ಮುತಿ, ಅವಿಪ್ಪವಾಸಾಯ ವಾ ಸಮ್ಮುತಿ ಅವಿಪ್ಪವಾಸಸಮ್ಮುತಿ, ತಂ ಞತ್ತಿದುತಿಯೇನ ಕಮ್ಮೇನ ದೇತೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
Aññatra bhikkhusammutiyāti bhikkhuno saṅghena dinnā sammuti bhikkhusammuti, taṃ vināti attho. Tenāha ‘‘yaṃ saṅgho’’tiādi. Avippavāsasammutiṃ detīti avippavāsā sammuti, avippavāsāya vā sammuti avippavāsasammuti, taṃ ñattidutiyena kammena detīti attho.
ಸನ್ತರುತ್ತರೇನಾತಿ ‘‘ಅನ್ತರ’’ನ್ತಿ ಅನ್ತರವಾಸಕೋ ವುಚ್ಚತಿ, ‘‘ಉತ್ತರ’’ನ್ತಿ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೋ, ಸಹ ಅನ್ತರೇನ ಉತ್ತರಂ ಸನ್ತರುತ್ತರಂ, ತೇನ ಸನ್ತರುತ್ತರೇನ, ಸಹ ಅನ್ತರವಾಸಕೇನ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇನಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಅನ್ತೋಅರುಣೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಟೇತಿ ನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಸಮ್ಪಾಪುಣಿತುಮಸಕ್ಕೋನ್ತೇನ ತತ್ಥೇವ ಠತ್ವಾ ಅನ್ತೋ ಅರುಣೇ ಪಚ್ಚುದ್ಧಟೇ। ಪಚ್ಚಾಗನ್ತಬ್ಬನ್ತಿ ಯಥಾ ರೋಗೋ ನ ಕುಪ್ಪತಿ, ತಥಾ ಪುನ ಚೀವರಸ್ಸ ಠಪಿತಟ್ಠಾನಂ ಆಗನ್ತಬ್ಬಂ। ಯತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ಹಿ ಸತ್ಥಂ ವಾ ಪರಿಯೇಸತಿ, ‘‘ಗಚ್ಛಾಮೀ’’ತಿ ಆಭೋಗಂ ವಾ ಕರೋತಿ, ತತೋ ಪಟ್ಠಾಯ ವಟ್ಟತಿ। ‘‘ನ ದಾನಿ ಗಮಿಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ ಏವಂ ಪನ ಧುರನಿಕ್ಖೇಪಂ ಕರೋನ್ತೇನ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬಂ ‘‘ಅತಿರೇಕಚೀವರಟ್ಠಾನೇ ಠಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತೇನಾಹ ‘‘ತತ್ಥೇವ ವಾ ಠಿತೇನ ಪಚ್ಚುದ್ಧರಿತಬ್ಬ’’ನ್ತಿ। ಸೋತಿ ಯಸ್ಸ ಸಮ್ಮುತಿ ದಿನ್ನಾ, ಸೋ ರೋಗೋ। ಲದ್ಧಕಪ್ಪಿಯಮೇವ ಪುನ ಸಮ್ಮುತಿದಾನಕಿಚ್ಚಂ ನತ್ಥೀತಿ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ।
Santaruttarenāti ‘‘antara’’nti antaravāsako vuccati, ‘‘uttara’’nti uttarāsaṅgo, saha antarena uttaraṃ santaruttaraṃ, tena santaruttarena, saha antaravāsakena uttarāsaṅgenāti attho. Antoaruṇe paccuddhaṭeti nivattitvā sampāpuṇitumasakkontena tattheva ṭhatvā anto aruṇe paccuddhaṭe. Paccāgantabbanti yathā rogo na kuppati, tathā puna cīvarassa ṭhapitaṭṭhānaṃ āgantabbaṃ. Yato paṭṭhāya hi satthaṃ vā pariyesati, ‘‘gacchāmī’’ti ābhogaṃ vā karoti, tato paṭṭhāya vaṭṭati. ‘‘Na dāni gamissāmī’’ti evaṃ pana dhuranikkhepaṃ karontena paccuddharitabbaṃ ‘‘atirekacīvaraṭṭhāne ṭhassatī’’ti. Tenāha ‘‘tattheva vā ṭhitena paccuddharitabba’’nti. Soti yassa sammuti dinnā, so rogo. Laddhakappiyameva puna sammutidānakiccaṃ natthīti adhippāyo.
ಅಧಿಟ್ಠಿತಚೀವರತಾತಿ ತಿಚೀವರಾಧಿಟ್ಠಾನನಯೇನ ಅಧಿಟ್ಠಿತಚೀವರತಾ। ವಿಪ್ಪವಾಸೋ ನಾಮ ಯದಿ ಬದ್ಧಸೀಮಾಯಂ ಚೀವರಂ ಹೋತಿ, ತತೋ ಬಹಿ ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನಂ। ಅಥ ಅಬದ್ಧಸೀಮಾಯಂ, ಯಥಾವುತ್ತಗಾಮಾದೀನಂ ಬಹಿ ಹತ್ಥಪಾಸಾತಿಕ್ಕಮೇ ಅರುಣುಟ್ಠಾಪನಂ। ಬದ್ಧಸೀಮಾಯಂ ಪನ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ಚೀವರಂ ಠಪೇತ್ವಾ ಅನ್ತೋಸೀಮಾಯಮೇವ ಯತ್ಥ ಕತ್ಥಚಿ ವಸಿತುಂ ವಟ್ಟತಿ। ಇಧ ಅಪಚ್ಚುದ್ಧರಣಂ ಅಕಿರಿಯಾತಿ ಸಮ್ಬನ್ಧೋ।
Adhiṭṭhitacīvaratāti ticīvarādhiṭṭhānanayena adhiṭṭhitacīvaratā. Vippavāso nāma yadi baddhasīmāyaṃ cīvaraṃ hoti, tato bahi aruṇuṭṭhāpanaṃ. Atha abaddhasīmāyaṃ, yathāvuttagāmādīnaṃ bahi hatthapāsātikkame aruṇuṭṭhāpanaṃ. Baddhasīmāyaṃ pana yattha katthaci cīvaraṃ ṭhapetvā antosīmāyameva yattha katthaci vasituṃ vaṭṭati. Idha apaccuddharaṇaṃ akiriyāti sambandho.
ಉದೋಸಿತಸಿಕ್ಖಾಪದವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Udositasikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
