Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਜਾਤਕਪਾਲ਼ਿ • Jātakapāḷi |
੫੪੨. ਉਮਙ੍ਗਜਾਤਕਂ (੫)
542. Umaṅgajātakaṃ (5)
੫੯੦.
590.
‘‘ਪਞ੍ਚਾਲੋ ਸਬ੍ਬਸੇਨਾਯ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋਯਮਾਗਤੋ।
‘‘Pañcālo sabbasenāya, brahmadattoyamāgato;
ਸਾਯਂ ਪਞ੍ਚਾਲਿਯਾ ਸੇਨਾ, ਅਪ੍ਪਮੇਯ੍ਯਾ ਮਹੋਸਧ॥
Sāyaṃ pañcāliyā senā, appameyyā mahosadha.
੫੯੧.
591.
ਓਹਾਰਿਨੀ ਸਦ੍ਦવਤੀ, ਭੇਰਿਸਙ੍ਖਪ੍ਪਬੋਧਨਾ॥
Ohārinī saddavatī, bherisaṅkhappabodhanā.
੫੯੨.
592.
‘‘ਲੋਹવਿਜ੍ਜਾ ਅਲਙ੍ਕਾਰਾ, ਧਜਿਨੀ વਾਮਰੋਹਿਨੀ।
‘‘Lohavijjā alaṅkārā, dhajinī vāmarohinī;
ਸਿਪ੍ਪਿਯੇਹਿ ਸੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਸੂਰੇਹਿ ਸੁਪ੍ਪਤਿਟ੍ਠਿਤਾ॥
Sippiyehi susampannā, sūrehi suppatiṭṭhitā.
੫੯੩.
593.
ਮਾਤਾ ਏਕਾਦਸੀ ਰਞ੍ਞੋ, ਪਞ੍ਚਾਲਿਯਂ ਪਸਾਸਤਿ॥
Mātā ekādasī rañño, pañcāliyaṃ pasāsati.
੫੯੪.
594.
‘‘ਅਥੇਤ੍ਥੇਕਸਤਂ ਖਤ੍ਯਾ, ਅਨੁਯਨ੍ਤਾ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।
‘‘Athetthekasataṃ khatyā, anuyantā yasassino;
੫੯੫.
595.
‘‘ਯਂવਦਾ-ਤਕ੍ਕਰਾ ਰਞ੍ਞੋ, ਅਕਾਮਾ ਪਿਯਭਾਣਿਨੋ।
‘‘Yaṃvadā-takkarā rañño, akāmā piyabhāṇino;
ਪਞ੍ਚਾਲਮਨੁਯਾਯਨ੍ਤਿ, ਅਕਾਮਾ વਸਿਨੋ ਗਤਾ॥
Pañcālamanuyāyanti, akāmā vasino gatā.
੫੯੬.
596.
‘‘ਤਾਯ ਸੇਨਾਯ ਮਿਥਿਲਾ, ਤਿਸਨ੍ਧਿਪਰਿવਾਰਿਤਾ।
‘‘Tāya senāya mithilā, tisandhiparivāritā;
ਰਾਜਧਾਨੀ વਿਦੇਹਾਨਂ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿਖਞ੍ਞਤਿ॥
Rājadhānī videhānaṃ, samantā parikhaññati.
੫੯੭.
597.
‘‘ਉਦ੍ਧਂ ਤਾਰਕਜਾਤਾવ, ਸਮਨ੍ਤਾ ਪਰਿવਾਰਿਤਾ।
‘‘Uddhaṃ tārakajātāva, samantā parivāritā;
ਮਹੋਸਧ વਿਜਾਨਾਹਿ, ਕਥਂ ਮੋਕ੍ਖੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ’’॥
Mahosadha vijānāhi, kathaṃ mokkho bhavissati’’.
੫੯੮.
598.
‘‘ਪਾਦੇ ਦੇવ ਪਸਾਰੇਹਿ, ਭੁਞ੍ਜ ਕਾਮੇ ਰਮਸ੍ਸੁ ਚ।
‘‘Pāde deva pasārehi, bhuñja kāme ramassu ca;
੫੯੯.
599.
‘‘ਰਾਜਾ ਸਨ੍ਥવਕਾਮੋ ਤੇ, ਰਤਨਾਨਿ ਪવੇਚ੍ਛਤਿ।
‘‘Rājā santhavakāmo te, ratanāni pavecchati;
੬੦੦.
600.
‘‘ਭਾਸਨ੍ਤੁ ਮੁਦੁਕਾ વਾਚਾ, ਯਾ વਾਚਾ ਪਟਿਨਨ੍ਦਿਤਾ।
‘‘Bhāsantu mudukā vācā, yā vācā paṭinanditā;
੬੦੧.
601.
‘‘ਕਥਂ ਨੁ ਕੇવਟ੍ਟ ਮਹੋਸਧੇਨ, ਸਮਾਗਮੋ ਆਸਿ ਤਦਿਙ੍ਘ ਬ੍ਰੂਹਿ।
‘‘Kathaṃ nu kevaṭṭa mahosadhena, samāgamo āsi tadiṅgha brūhi;
ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ ਪਟਿਨਿਜ੍ਝਤ੍ਤੋ, ਕਚ੍ਚਿ ਤੁਟ੍ਠੋ ਮਹੋਸਧੋ’’॥
Kacci te paṭinijjhatto, kacci tuṭṭho mahosadho’’.
੬੦੨.
602.
‘‘ਅਨਰਿਯਰੂਪੋ ਪੁਰਿਸੋ ਜਨਿਨ੍ਦ, ਅਸਮ੍ਮੋਦਕੋ ਥਦ੍ਧੋ ਅਸਬ੍ਭਿਰੂਪੋ।
‘‘Anariyarūpo puriso janinda, asammodako thaddho asabbhirūpo;
ਯਥਾ ਮੂਗੋ ਚ ਬਧਿਰੋ ਚ, ਨ ਕਿਞ੍ਚਿਤ੍ਥਂ ਅਭਾਸਥ’’ 13॥
Yathā mūgo ca badhiro ca, na kiñcitthaṃ abhāsatha’’ 14.
੬੦੩.
603.
‘‘ਅਦ੍ਧਾ ਇਦਂ ਮਨ੍ਤਪਦਂ ਸੁਦੁਦ੍ਦਸਂ, ਅਤ੍ਥੋ ਸੁਦ੍ਧੋ ਨਰવੀਰਿਯੇਨ ਦਿਟ੍ਠੋ।
‘‘Addhā idaṃ mantapadaṃ sududdasaṃ, attho suddho naravīriyena diṭṭho;
ਤਥਾ ਹਿ ਕਾਯੋ ਮਮ ਸਮ੍ਪવੇਧਤਿ, ਹਿਤ੍વਾ ਸਯਂ ਕੋ ਪਰਹਤ੍ਥਮੇਸ੍ਸਤਿ’’॥
Tathā hi kāyo mama sampavedhati, hitvā sayaṃ ko parahatthamessati’’.
੬੦੪.
604.
‘‘ਛਨ੍ਨਞ੍ਹਿ ਏਕਾવ ਮਤੀ ਸਮੇਤਿ, ਯੇ ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਉਤ੍ਤਮਭੂਰਿਪਤ੍ਤਾ।
‘‘Channañhi ekāva matī sameti, ye paṇḍitā uttamabhūripattā;
ਯਾਨਂ ਅਯਾਨਂ ਅਥ વਾਪਿ ਠਾਨਂ, ਮਹੋਸਧ ਤ੍વਮ੍ਪਿ ਮਤਿਂ ਕਰੋਹਿ’’॥
Yānaṃ ayānaṃ atha vāpi ṭhānaṃ, mahosadha tvampi matiṃ karohi’’.
੬੦੫.
605.
‘‘ਜਾਨਾਸਿ ਖੋ ਰਾਜ ਮਹਾਨੁਭਾવੋ, ਮਹਬ੍ਬਲੋ ਚੂਲ਼ਨਿਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ।
‘‘Jānāsi kho rāja mahānubhāvo, mahabbalo cūḷanibrahmadatto;
ਰਾਜਾ ਚ ਤਂ ਇਚ੍ਛਤਿ ਮਾਰਣਤ੍ਥਂ 15, ਮਿਗਂ ਯਥਾ ਓਕਚਰੇਨ ਲੁਦ੍ਦੋ॥
Rājā ca taṃ icchati māraṇatthaṃ 16, migaṃ yathā okacarena luddo.
੬੦੬.
606.
‘‘ਯਥਾਪਿ ਮਚ੍ਛੋ ਬਲ਼ਿਸਂ, વਙ੍ਕਂ ਮਂਸੇਨ ਛਾਦਿਤਂ।
‘‘Yathāpi maccho baḷisaṃ, vaṅkaṃ maṃsena chāditaṃ;
ਆਮਗਿਦ੍ਧੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਮਚ੍ਛੋ ਮਰਣਮਤ੍ਤਨੋ॥
Āmagiddho na jānāti, maccho maraṇamattano.
੬੦੭.
607.
‘‘ਏવਮੇવ ਤੁવਂ ਰਾਜ, ਚੂਲ਼ਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ।
‘‘Evameva tuvaṃ rāja, cūḷaneyyassa dhītaraṃ;
ਕਾਮਗਿਦ੍ਧੋ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਮਚ੍ਛੋવ ਮਰਣਮਤ੍ਤਨੋ॥
Kāmagiddho na jānāsi, macchova maraṇamattano.
੬੦੮.
608.
‘‘ਸਚੇ ਗਚ੍ਛਸਿ ਪਞ੍ਚਾਲਂ, ਖਿਪ੍ਪਮਤ੍ਤਂ ਜਹਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Sace gacchasi pañcālaṃ, khippamattaṃ jahissati;
੬੦੯.
609.
‘‘ਮਯਮੇવ ਬਾਲਮ੍ਹਸੇ ਏਲ਼ਮੂਗਾ, ਯੇ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਾਨਿ ਤਯੀ ਲਪਿਮ੍ਹਾ।
‘‘Mayameva bālamhase eḷamūgā, ye uttamatthāni tayī lapimhā;
ਕਿਮੇવ ਤ੍વਂ ਨਙ੍ਗਲਕੋਟਿવਡ੍ਢੋ, ਅਤ੍ਥਾਨਿ ਜਾਨਾਸਿ ਯਥਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇ’’॥
Kimeva tvaṃ naṅgalakoṭivaḍḍho, atthāni jānāsi yathāpi aññe’’.
੬੧੦.
610.
‘‘ਇਮਂ ਗਲੇ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਨਾਸੇਥ વਿਜਿਤਾ ਮਮ।
‘‘Imaṃ gale gahetvāna, nāsetha vijitā mama;
ਯੋ ਮੇ ਰਤਨਲਾਭਸ੍ਸ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ ਭਾਸਤਿ’’॥
Yo me ratanalābhassa, antarāyāya bhāsati’’.
੬੧੧.
611.
‘‘ਤਤੋ ਚ ਸੋ ਅਪਕ੍ਕਮ੍ਮ, વੇਦੇਹਸ੍ਸ ਉਪਨ੍ਤਿਕਾ।
‘‘Tato ca so apakkamma, vedehassa upantikā;
੬੧੨.
612.
ਅਤ੍ਥਿ ਪਞ੍ਚਾਲਰਾਜਸ੍ਸ, ਸਾਲ਼ਿਕਾ ਸਯਨਪਾਲਿਕਾ॥
Atthi pañcālarājassa, sāḷikā sayanapālikā.
੬੧੩.
613.
‘ਤਂ ਬਨ੍ਧਨੇਨ 23 ਪੁਚ੍ਛਸ੍ਸੁ, ਸਾ ਹਿ ਸਬ੍ਬਸ੍ਸ ਕੋવਿਦਾ।
‘Taṃ bandhanena 24 pucchassu, sā hi sabbassa kovidā;
ਸਾ ਤੇਸਂ ਸਬ੍ਬਂ ਜਾਨਾਤਿ, ਰਞ੍ਞੋ ਚ ਕੋਸਿਯਸ੍ਸ ਚ॥
Sā tesaṃ sabbaṃ jānāti, rañño ca kosiyassa ca.
੬੧੪.
614.
‘‘‘ਆਮੋ’ਤਿ ਸੋ ਪਟਿਸ੍ਸੁਤ੍વਾ, ਮਾਧਰੋ ਸੁવਪਣ੍ਡਿਤੋ।
‘‘‘Āmo’ti so paṭissutvā, mādharo suvapaṇḍito;
੬੧੫.
615.
‘‘ਤਤੋ ਚ ਖੋ ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾਨ, ਮਾਧਰੋ ਸੁવਪਣ੍ਡਿਤੋ।
‘‘Tato ca kho so gantvāna, mādharo suvapaṇḍito;
ਅਥਾਮਨ੍ਤਯਿ ਸੁਘਰਂ, ਸਾਲ਼ਿਕਂ ਮਞ੍ਜੁਭਾਣਿਕਂ॥
Athāmantayi sugharaṃ, sāḷikaṃ mañjubhāṇikaṃ.
੬੧੬.
616.
‘ਕਚ੍ਚਿ ਤੇ ਸੁਘਰੇ ਖਮਨੀਯਂ, ਕਚ੍ਚਿ વੇਸ੍ਸੇ ਅਨਾਮਯਂ।
‘Kacci te sughare khamanīyaṃ, kacci vesse anāmayaṃ;
੬੧੭.
617.
‘ਕੁਸਲਞ੍ਚੇવ ਮੇ ਸਮ੍ਮ, ਅਥੋ ਸਮ੍ਮ ਅਨਾਮਯਂ।
‘Kusalañceva me samma, atho samma anāmayaṃ;
ਅਥੋ ਮੇ ਮਧੁਨਾ ਲਾਜਾ, ਲਬ੍ਭਤੇ ਸੁવਪਣ੍ਡਿਤ॥
Atho me madhunā lājā, labbhate suvapaṇḍita.
੬੧੮.
618.
‘ਕੁਤੋ ਨੁ ਸਮ੍ਮ ਆਗਮ੍ਮ, ਕਸ੍ਸ વਾ ਪਹਿਤੋ ਤੁવਂ।
‘Kuto nu samma āgamma, kassa vā pahito tuvaṃ;
ਨ ਚ ਮੇਸਿ ਇਤੋ ਪੁਬ੍ਬੇ, ਦਿਟ੍ਠੋ વਾ ਯਦਿ વਾ ਸੁਤੋ’’॥
Na ca mesi ito pubbe, diṭṭho vā yadi vā suto’’.
੬੧੯.
619.
‘‘ਅਹੋਸਿਂ ਸਿવਿਰਾਜਸ੍ਸ, ਪਾਸਾਦੇ ਸਯਨਪਾਲਕੋ।
‘‘Ahosiṃ sivirājassa, pāsāde sayanapālako;
ਤਤੋ ਸੋ ਧਮ੍ਮਿਕੋ ਰਾਜਾ, ਬਦ੍ਧੇ ਮੋਚੇਸਿ ਬਨ੍ਧਨਾ’’॥
Tato so dhammiko rājā, baddhe mocesi bandhanā’’.
੬੨੦.
620.
‘‘ਤਸ੍ਸ ਮੇਕਾ ਦੁਤਿਯਾਸਿ, ਸਾਲ਼ਿਕਾ ਮਞ੍ਜੁਭਾਣਿਕਾ।
‘‘Tassa mekā dutiyāsi, sāḷikā mañjubhāṇikā;
ਤਂ ਤਤ੍ਥ ਅવਧੀ ਸੇਨੋ, ਪੇਕ੍ਖਤੋ ਸੁਘਰੇ ਮਮ’’॥
Taṃ tattha avadhī seno, pekkhato sughare mama’’.
੬੨੧.
621.
‘‘ਤਸ੍ਸਾ ਕਾਮਾ ਹਿ ਸਮ੍ਮਤ੍ਤੋ, ਆਗਤੋਸ੍ਮਿ ਤવਨ੍ਤਿਕੇ।
‘‘Tassā kāmā hi sammatto, āgatosmi tavantike;
੬੨੨.
622.
‘‘ਸੁવੋવ ਸੁવਿਂ ਕਾਮੇਯ੍ਯ, ਸਾਲ਼ਿਕੋ ਪਨ ਸਾਲ਼ਿਕਂ।
‘‘Suvova suviṃ kāmeyya, sāḷiko pana sāḷikaṃ;
੬੨੩.
623.
ਸਬ੍ਬੋ ਹਿ ਸਦਿਸੋ ਹੋਤਿ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਾਮੇ ਅਸਾਦਿਸੋ’’॥
Sabbo hi sadiso hoti, natthi kāme asādiso’’.
੬੨੪.
624.
ਸਾ ਭਰਿਯਾ વਾਸੁਦੇવਸ੍ਸ, ਕਣ੍ਹਸ੍ਸ ਮਹੇਸੀ ਪਿਯਾ॥
Sā bhariyā vāsudevassa, kaṇhassa mahesī piyā.
੬੨੫.
625.
ਮਨੁਸ੍ਸੋ ਮਿਗਿਯਾ ਸਦ੍ਧਿਂ, ਨਤ੍ਥਿ ਕਾਮੇ ਅਸਾਦਿਸੋ’’॥
Manusso migiyā saddhiṃ, natthi kāme asādiso’’.
੬੨੬.
626.
‘‘ਹਨ੍ਦ ਖ੍વਾਹਂ ਗਮਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਾਲ਼ਿਕੇ ਮਞ੍ਜੁਭਾਣਿਕੇ।
‘‘Handa khvāhaṃ gamissāmi, sāḷike mañjubhāṇike;
ਪਚ੍ਚਕ੍ਖਾਨੁਪਦਞ੍ਹੇਤਂ, ਅਤਿਮਞ੍ਞਸਿ ਨੂਨ ਮਂ’’॥
Paccakkhānupadañhetaṃ, atimaññasi nūna maṃ’’.
੬੨੭.
627.
‘‘ਨ ਸਿਰੀ ਤਰਮਾਨਸ੍ਸ, ਮਾਧਰ ਸੁવਪਣ੍ਡਿਤ।
‘‘Na sirī taramānassa, mādhara suvapaṇḍita;
੬੨੮.
628.
ਧੀਤਾ ਪਞ੍ਚਾਲਰਾਜਸ੍ਸ, ਓਸਧੀ વਿਯ વਣ੍ਣਿਨੀ।
Dhītā pañcālarājassa, osadhī viya vaṇṇinī;
ਤਂ ਦਸ੍ਸਤਿ વਿਦੇਹਾਨਂ, ਸੋ વਿવਾਹੋ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ’’॥
Taṃ dassati videhānaṃ, so vivāho bhavissati’’.
੬੨੯.
629.
ਯਥਾ ਪਞ੍ਚਾਲਰਾਜਸ੍ਸ, વੇਦੇਹੇਨ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ’’॥
Yathā pañcālarājassa, vedehena bhavissati’’.
੬੩੦.
630.
‘‘ਆਨਯਿਤ੍વਾਨ વੇਦੇਹਂ, ਪਞ੍ਚਾਲਾਨਂ ਰਥੇਸਭੋ।
‘‘Ānayitvāna vedehaṃ, pañcālānaṃ rathesabho;
ਤਤੋ ਨਂ ਘਾਤਯਿਸ੍ਸਤਿ, ਨਸ੍ਸ ਸਖੀ ਭવਿਸ੍ਸਤਿ’’॥
Tato naṃ ghātayissati, nassa sakhī bhavissati’’.
੬੩੧.
631.
‘‘ਹਨ੍ਦ ਖੋ ਮਂ ਅਨੁਜਾਨਾਹਿ, ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਸਤ੍ਤਮਤ੍ਤਿਯੋ।
‘‘Handa kho maṃ anujānāhi, rattiyo sattamattiyo;
ਯਾવਾਹਂ ਸਿવਿਰਾਜਸ੍ਸ, ਆਰੋਚੇਮਿ ਮਹੇਸਿਨੋ।
Yāvāhaṃ sivirājassa, ārocemi mahesino;
੬੩੨.
632.
‘‘ਹਨ੍ਦ ਖੋ ਤਂ ਅਨੁਜਾਨਾਮਿ, ਰਤ੍ਤਿਯੋ ਸਤ੍ਤਮਤ੍ਤਿਯੋ।
‘‘Handa kho taṃ anujānāmi, rattiyo sattamattiyo;
ਸਚੇ ਤ੍વਂ ਸਤ੍ਤਰਤ੍ਤੇਨ, ਨਾਗਚ੍ਛਸਿ ਮਮਨ੍ਤਿਕੇ।
Sace tvaṃ sattarattena, nāgacchasi mamantike;
੬੩੩.
633.
‘‘ਤਤੋ ਚ ਖੋ ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾਨ, ਮਾਧਰੋ ਸੁવਪਣ੍ਡਿਤੋ।
‘‘Tato ca kho so gantvāna, mādharo suvapaṇḍito;
ਮਹੋਸਧਸ੍ਸ ਅਕ੍ਖਾਸਿ, ਸਾਲ਼ਿਕਾવਚਨਂ ਇਦਂ’’॥
Mahosadhassa akkhāsi, sāḷikāvacanaṃ idaṃ’’.
੬੩੪.
634.
‘‘ਯਸ੍ਸੇવ ਘਰੇ ਭੁਞ੍ਜੇਯ੍ਯ ਭੋਗਂ, ਤਸ੍ਸੇવ ਅਤ੍ਥਂ ਪੁਰਿਸੋ ਚਰੇਯ੍ਯ’’।
‘‘Yasseva ghare bhuñjeyya bhogaṃ, tasseva atthaṃ puriso careyya’’;
‘‘ਹਨ੍ਦਾਹਂ ਗਚ੍ਛਾਮਿ ਪੁਰੇ ਜਨਿਨ੍ਦ, ਪਞ੍ਚਾਲਰਾਜਸ੍ਸ ਪੁਰਂ ਸੁਰਮ੍ਮਂ।
‘‘Handāhaṃ gacchāmi pure janinda, pañcālarājassa puraṃ surammaṃ;
ਨਿવੇਸਨਾਨਿ ਮਾਪੇਤੁਂ, વੇਦੇਹਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ॥
Nivesanāni māpetuṃ, vedehassa yasassino.
੬੩੫.
635.
‘‘ਨਿવੇਸਨਾਨਿ ਮਾਪੇਤ੍વਾ, વੇਦੇਹਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।
‘‘Nivesanāni māpetvā, vedehassa yasassino;
ਯਦਾ ਤੇ ਪਹਿਣੇਯ੍ਯਾਮਿ, ਤਦਾ ਏਯ੍ਯਾਸਿ ਖਤ੍ਤਿਯ’’॥
Yadā te pahiṇeyyāmi, tadā eyyāsi khattiya’’.
੬੩੬.
636.
‘‘ਤਤੋ ਚ ਪਾਯਾਸਿ ਪੁਰੇ ਮਹੋਸਧੋ, ਪਞ੍ਚਾਲਰਾਜਸ੍ਸ ਪੁਰਂ ਸੁਰਮ੍ਮਂ।
‘‘Tato ca pāyāsi pure mahosadho, pañcālarājassa puraṃ surammaṃ;
ਨਿવੇਸਨਾਨਿ ਮਾਪੇਤੁਂ, વੇਦੇਹਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ’’॥
Nivesanāni māpetuṃ, vedehassa yasassino’’.
੬੩੭.
637.
‘‘ਨਿવੇਸਨਾਨਿ ਮਾਪੇਤ੍વਾ, વੇਦੇਹਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।
‘‘Nivesanāni māpetvā, vedehassa yasassino;
ਏਹਿ ਦਾਨਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾਪਿਤਂ ਤੇ ਨਿવੇਸਨਂ’’॥
Ehi dāni mahārāja, māpitaṃ te nivesanaṃ’’.
੬੩੮.
638.
੬੩੯.
639.
‘‘ਤਤੋ ਚ ਖੋ ਸੋ ਗਨ੍ਤ੍વਾਨ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਹਿਣਿ।
‘‘Tato ca kho so gantvāna, brahmadattassa pāhiṇi;
‘ਆਗਤੋ’ਸ੍ਮਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਤવ ਪਾਦਾਨਿ વਨ੍ਦਿਤੁਂ॥
‘Āgato’smi mahārāja, tava pādāni vandituṃ.
੬੪੦.
640.
‘ਦਦਾਹਿ ਦਾਨਿ ਮੇ ਭਰਿਯਂ, ਨਾਰਿਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸੋਭਿਨਿਂ।
‘Dadāhi dāni me bhariyaṃ, nāriṃ sabbaṅgasobhiniṃ;
ਸੁવਣ੍ਣੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਦਾਸੀਗਣਪੁਰਕ੍ਖਤਂ’’’॥
Suvaṇṇena paṭicchannaṃ, dāsīgaṇapurakkhataṃ’’’.
੬੪੧.
641.
ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂਯੇવ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛ, ਅਹਂ ਕਞ੍ਞਂ ਦਦਾਮਿ ਤੇ।
Nakkhattaṃyeva paripuccha, ahaṃ kaññaṃ dadāmi te;
ਸੁવਣ੍ਣੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਦਾਸੀਗਣਪੁਰਕ੍ਖਤਂ’’॥
Suvaṇṇena paṭicchannaṃ, dāsīgaṇapurakkhataṃ’’.
੬੪੨.
642.
ਨਕ੍ਖਤ੍ਤਂ ਪਰਿਪੁਚ੍ਛਿਤ੍વਾ, ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤਸ੍ਸ ਪਾਹਿਣਿ॥
Nakkhattaṃ paripucchitvā, brahmadattassa pāhiṇi.
੬੪੩.
643.
‘‘ਦਦਾਹਿ ਦਾਨਿ ਮੇ ਭਰਿਯਂ, ਨਾਰਿਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸੋਭਿਨਿਂ।
‘‘Dadāhi dāni me bhariyaṃ, nāriṃ sabbaṅgasobhiniṃ;
ਸੁવਣ੍ਣੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਦਾਸੀਗਣਪੁਰਕ੍ਖਤਂ’’॥
Suvaṇṇena paṭicchannaṃ, dāsīgaṇapurakkhataṃ’’.
੬੪੪.
644.
‘‘ਦਦਾਮਿ ਦਾਨਿ ਤੇ ਭਰਿਯਂ, ਨਾਰਿਂ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸੋਭਿਨਿਂ।
‘‘Dadāmi dāni te bhariyaṃ, nāriṃ sabbaṅgasobhiniṃ;
ਸੁવਣ੍ਣੇਨ ਪਟਿਚ੍ਛਨ੍ਨਂ, ਦਾਸੀਗਣਪੁਰਕ੍ਖਤਂ’’॥
Suvaṇṇena paṭicchannaṃ, dāsīgaṇapurakkhataṃ’’.
੬੪੫.
645.
‘‘ਹਤ੍ਥੀ ਅਸ੍ਸਾ ਰਥਾ ਪਤ੍ਤੀ, ਸੇਨਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ વਮ੍ਮਿਤਾ 65।
‘‘Hatthī assā rathā pattī, senā tiṭṭhanti vammitā 66;
ਉਕ੍ਕਾ ਪਦਿਤ੍ਤਾ ਝਾਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਨ੍ਨੁ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ॥
Ukkā padittā jhāyanti, kinnu maññanti paṇḍitā.
੬੪੬.
646.
‘‘ਹਤ੍ਥੀ ਅਸ੍ਸਾ ਰਥਾ ਪਤ੍ਤੀ, ਸੇਨਾ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤਿ વਮ੍ਮਿਤਾ 67।
‘‘Hatthī assā rathā pattī, senā tiṭṭhanti vammitā 68;
ਉਕ੍ਕਾ ਪਦਿਤ੍ਤਾ ਝਾਯਨ੍ਤਿ, ਕਿਂ ਨੁ ਕਾਹਨ੍ਤਿ 69 ਪਣ੍ਡਿਤ’’॥
Ukkā padittā jhāyanti, kiṃ nu kāhanti 70 paṇḍita’’.
੬੪੭.
647.
‘‘ਰਕ੍ਖਤਿ ਤਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਚੂਲ਼ਨੇਯ੍ਯੋ ਮਹਬ੍ਬਲੋ।
‘‘Rakkhati taṃ mahārāja, cūḷaneyyo mahabbalo;
੬੪੮.
648.
‘‘ਉਬ੍ਬੇਧਤਿ ਮੇ ਹਦਯਂ, ਮੁਖਞ੍ਚ ਪਰਿਸੁਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Ubbedhati me hadayaṃ, mukhañca parisussati;
ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਅਗ੍ਗਿਦਡ੍ਢੋવ ਆਤਪੇ॥
Nibbutiṃ nādhigacchāmi, aggidaḍḍhova ātape.
੬੪੯.
649.
‘‘ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਯਥਾ ਉਕ੍ਕਾ, ਅਨ੍ਤੋ ਝਾਯਤਿ ਨੋ ਬਹਿ।
‘‘Kammārānaṃ yathā ukkā, anto jhāyati no bahi;
ਏવਮ੍ਪਿ ਹਦਯਂ ਮਯ੍ਹਂ, ਅਨ੍ਤੋ ਝਾਯਤਿ ਨੋ ਬਹਿ’’॥
Evampi hadayaṃ mayhaṃ, anto jhāyati no bahi’’.
੬੫੦.
650.
‘‘ਪਮਤ੍ਤੋ ਮਨ੍ਤਨਾਤੀਤੋ, ਭਿਨ੍ਨਮਨ੍ਤੋਸਿ ਖਤ੍ਤਿਯ।
‘‘Pamatto mantanātīto, bhinnamantosi khattiya;
ਇਦਾਨਿ ਖੋ ਤਂ ਤਾਯਨ੍ਤੁ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਮਨ੍ਤਿਨੋ ਜਨਾ॥
Idāni kho taṃ tāyantu, paṇḍitā mantino janā.
੬੫੧.
651.
‘‘ਅਕਤ੍વਾਮਚ੍ਚਸ੍ਸ વਚਨਂ, ਅਤ੍ਥਕਾਮਹਿਤੇਸਿਨੋ।
‘‘Akatvāmaccassa vacanaṃ, atthakāmahitesino;
ਅਤ੍ਤਪੀਤਿਰਤੋ ਰਾਜਾ, ਮਿਗੋ ਕੂਟੇવ ਓਹਿਤੋ॥
Attapītirato rājā, migo kūṭeva ohito.
੬੫੨.
652.
‘‘ਯਥਾਪਿ ਮਚ੍ਛੋ ਬਲ਼ਿਸਂ, વਙ੍ਕਂ ਮਂਸੇਨ ਛਾਦਿਤਂ।
‘‘Yathāpi maccho baḷisaṃ, vaṅkaṃ maṃsena chāditaṃ;
ਆਮਗਿਦ੍ਧੋ ਨ ਜਾਨਾਤਿ, ਮਚ੍ਛੋ ਮਰਣਮਤ੍ਤਨੋ॥
Āmagiddho na jānāti, maccho maraṇamattano.
੬੫੩.
653.
‘‘ਏવਮੇવ ਤੁવਂ ਰਾਜ, ਚੂਲ਼ਨੇਯ੍ਯਸ੍ਸ ਧੀਤਰਂ।
‘‘Evameva tuvaṃ rāja, cūḷaneyyassa dhītaraṃ;
ਕਾਮਗਿਦ੍ਧੋ ਨ ਜਾਨਾਸਿ, ਮਚ੍ਛੋવ ਮਰਣਮਤ੍ਤਨੋ॥
Kāmagiddho na jānāsi, macchova maraṇamattano.
੬੫੪.
654.
‘‘ਸਚੇ ਗਚ੍ਛਸਿ ਪਞ੍ਚਾਲਂ, ਖਿਪ੍ਪਮਤ੍ਤਂ ਜਹਿਸ੍ਸਸਿ।
‘‘Sace gacchasi pañcālaṃ, khippamattaṃ jahissasi;
ਮਿਗਂ ਪਨ੍ਥਾਨੁਬਨ੍ਧਂવ, ਮਹਨ੍ਤਂ ਭਯਮੇਸ੍ਸਤਿ॥
Migaṃ panthānubandhaṃva, mahantaṃ bhayamessati.
੬੫੫.
655.
‘‘ਅਨਰਿਯਰੂਪੋ ਪੁਰਿਸੋ ਜਨਿਨ੍ਦ, ਅਹੀવ ਉਚ੍ਛਙ੍ਗਗਤੋ ਡਸੇਯ੍ਯ।
‘‘Anariyarūpo puriso janinda, ahīva ucchaṅgagato ḍaseyya;
੬੫੬.
656.
ਤੇਨੇવ ਮਿਤ੍ਤਿਂ ਕਯਿਰਾਥ ਧੀਰੋ, ਸੁਖੋ ਹવੇ ਸਪ੍ਪੁਰਿਸੇਨ ਸਙ੍ਗਮੋ’’॥
Teneva mittiṃ kayirātha dhīro, sukho have sappurisena saṅgamo’’.
੬੫੭.
657.
‘‘ਬਾਲੋ ਤੁવਂ ਏਲ਼ਮੂਗੋਸਿ ਰਾਜ, ਯੋ ਉਤ੍ਤਮਤ੍ਥਾਨਿ ਮਯੀ ਲਪਿਤ੍ਥੋ।
‘‘Bālo tuvaṃ eḷamūgosi rāja, yo uttamatthāni mayī lapittho;
ਕਿਮੇવਹਂ ਨਙ੍ਗਲਕੋਟਿવਡ੍ਢੋ, ਅਤ੍ਥਾਨਿ ਜਾਨਾਮਿ 81 ਯਥਾਪਿ ਅਞ੍ਞੇ॥
Kimevahaṃ naṅgalakoṭivaḍḍho, atthāni jānāmi 82 yathāpi aññe.
੬੫੮.
658.
‘‘ਇਮਂ ਗਲੇ ਗਹੇਤ੍વਾਨ, ਨਾਸੇਥ વਿਜਿਤਾ ਮਮ।
‘‘Imaṃ gale gahetvāna, nāsetha vijitā mama;
ਯੋ ਮੇ ਰਤਨਲਾਭਸ੍ਸ, ਅਨ੍ਤਰਾਯਾਯ ਭਾਸਤਿ’’॥
Yo me ratanalābhassa, antarāyāya bhāsati’’.
੬੫੯.
659.
‘‘ਮਹੋਸਧ ਅਤੀਤੇਨ, ਨਾਨੁવਿਜ੍ਝਨ੍ਤਿ ਪਣ੍ਡਿਤਾ।
‘‘Mahosadha atītena, nānuvijjhanti paṇḍitā;
ਕਿਂ ਮਂ ਅਸ੍ਸਂવ ਸਮ੍ਬਨ੍ਧਂ, ਪਤੋਦੇਨੇવ વਿਜ੍ਝਸਿ॥
Kiṃ maṃ assaṃva sambandhaṃ, patodeneva vijjhasi.
੬੬੦.
660.
‘‘ਸਚੇ ਪਸ੍ਸਸਿ ਮੋਕ੍ਖਂ વਾ, ਖੇਮਂ વਾ ਪਨ ਪਸ੍ਸਸਿ।
‘‘Sace passasi mokkhaṃ vā, khemaṃ vā pana passasi;
ਤੇਨੇવ ਮਂ ਅਨੁਸਾਸ, ਕਿਂ ਅਤੀਤੇਨ વਿਜ੍ਝਸਿ’’॥
Teneva maṃ anusāsa, kiṃ atītena vijjhasi’’.
੬੬੧.
661.
‘‘ਅਤੀਤਂ ਮਾਨੁਸਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭવਂ।
‘‘Atītaṃ mānusaṃ kammaṃ, dukkaraṃ durabhisambhavaṃ;
੬੬੨.
662.
ਤੇਪਿ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਥਾવਿਧਾ॥
Tepi ādāya gaccheyyuṃ, yassa honti tathāvidhā.
੬੬੩.
663.
‘‘ਸਨ੍ਤਿ વੇਹਾਯਸਾ ਅਸ੍ਸਾ, ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।
‘‘Santi vehāyasā assā, iddhimanto yasassino;
ਤੇਪਿ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਥਾવਿਧਾ॥
Tepi ādāya gaccheyyuṃ, yassa honti tathāvidhā.
੬੬੪.
664.
‘‘ਸਨ੍ਤਿ વੇਹਾਯਸਾ ਪਕ੍ਖੀ, ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।
‘‘Santi vehāyasā pakkhī, iddhimanto yasassino;
ਤੇਪਿ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਥਾવਿਧਾ॥
Tepi ādāya gaccheyyuṃ, yassa honti tathāvidhā.
੬੬੫.
665.
‘‘ਸਨ੍ਤਿ વੇਹਾਯਸਾ ਯਕ੍ਖਾ, ਇਦ੍ਧਿਮਨ੍ਤੋ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।
‘‘Santi vehāyasā yakkhā, iddhimanto yasassino;
ਤੇਪਿ ਆਦਾਯ ਗਚ੍ਛੇਯ੍ਯੁਂ, ਯਸ੍ਸ ਹੋਨ੍ਤਿ ਤਥਾવਿਧਾ॥
Tepi ādāya gaccheyyuṃ, yassa honti tathāvidhā.
੬੬੬.
666.
‘‘ਅਤੀਤਂ ਮਾਨੁਸਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭવਂ।
‘‘Atītaṃ mānusaṃ kammaṃ, dukkaraṃ durabhisambhavaṃ;
ਨ ਤਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਮੋਚੇਤੁਂ, ਅਨ੍ਤਲਿਕ੍ਖੇਨ ਖਤ੍ਤਿਯ’’॥
Na taṃ sakkomi mocetuṃ, antalikkhena khattiya’’.
੬੬੭.
667.
‘‘ਅਤੀਰਦਸ੍ਸੀ ਪੁਰਿਸੋ, ਮਹਨ੍ਤੇ ਉਦਕਣ੍ਣવੇ।
‘‘Atīradassī puriso, mahante udakaṇṇave;
੬੬੮.
668.
‘‘ਏવਂ ਅਮ੍ਹਞ੍ਚ ਰਞ੍ਞੋ ਚ, ਤ੍વਂ ਪਤਿਟ੍ਠਾ ਮਹੋਸਧ।
‘‘Evaṃ amhañca rañño ca, tvaṃ patiṭṭhā mahosadha;
ਤ੍વਂ ਨੋਸਿ ਮਨ੍ਤਿਨਂ ਸੇਟ੍ਠੋ, ਅਮ੍ਹੇ ਦੁਕ੍ਖਾ ਪਮੋਚਯ’’॥
Tvaṃ nosi mantinaṃ seṭṭho, amhe dukkhā pamocaya’’.
੬੬੯.
669.
‘‘ਅਤੀਤਂ ਮਾਨੁਸਂ ਕਮ੍ਮਂ, ਦੁਕ੍ਕਰਂ ਦੁਰਭਿਸਮ੍ਭવਂ।
‘‘Atītaṃ mānusaṃ kammaṃ, dukkaraṃ durabhisambhavaṃ;
ਨ ਤਂ ਸਕ੍ਕੋਮਿ ਮੋਚੇਤੁਂ, ਤ੍વਂ ਪਜਾਨਸ੍ਸੁ ਸੇਨਕ’’॥
Na taṃ sakkomi mocetuṃ, tvaṃ pajānassu senaka’’.
੬੭੦.
670.
ਸੇਨਕਂ ਦਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਇਧ ਮਞ੍ਞਸਿ’’॥
Senakaṃ dāni pucchāmi, kiṃ kiccaṃ idha maññasi’’.
੬੭੧.
671.
ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ વਧਿਤ੍વਾਨ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਹਿਸ੍ਸਾਮ ਜੀવਿਤਂ।
Aññamaññaṃ vadhitvāna, khippaṃ hissāma jīvitaṃ;
ਮਾ ਨੋ ਰਾਜਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ, ਚਿਰਂ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਮਾਰਯਿ’’॥
Mā no rājā brahmadatto, ciraṃ dukkhena mārayi’’.
੬੭੨.
672.
‘‘ਸੁਣੋਹਿ ਮੇਤਂ વਚਨਂ, ਪਸ੍ਸ ਸੇਨਂ ਮਹਬ੍ਭਯਂ।
‘‘Suṇohi metaṃ vacanaṃ, passa senaṃ mahabbhayaṃ;
ਪੁਕ੍ਕੁਸਂ ਦਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਇਧ ਮਞ੍ਞਸਿ’’॥
Pukkusaṃ dāni pucchāmi, kiṃ kiccaṃ idha maññasi’’.
੬੭੩.
673.
‘‘વਿਸਂ ਖਾਦਿਤ੍વਾ ਮਿਯ੍ਯਾਮ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਹਿਸ੍ਸਾਮ ਜੀવਿਤਂ।
‘‘Visaṃ khāditvā miyyāma, khippaṃ hissāma jīvitaṃ;
ਮਾ ਨੋ ਰਾਜਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ, ਚਿਰਂ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਮਾਰਯਿ’’॥
Mā no rājā brahmadatto, ciraṃ dukkhena mārayi’’.
੬੭੪.
674.
‘‘ਸੁਣੋਹਿ ਮੇਤਂ વਚਨਂ, ਪਸ੍ਸ ਸੇਨਂ ਮਹਬ੍ਭਯਂ।
‘‘Suṇohi metaṃ vacanaṃ, passa senaṃ mahabbhayaṃ;
ਕਾਮਿਨ੍ਦਂ 95 ਦਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਇਧ ਮਞ੍ਞਸਿ’’॥
Kāmindaṃ 96 dāni pucchāmi, kiṃ kiccaṃ idha maññasi’’.
੬੭੫.
675.
ਮਾ ਨੋ ਰਾਜਾ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੋ, ਚਿਰਂ ਦੁਕ੍ਖੇਨ ਮਾਰਯਿ’’॥
Mā no rājā brahmadatto, ciraṃ dukkhena mārayi’’.
੬੭੬.
676.
‘‘ਸੁਣੋਹਿ ਮੇਤਂ વਚਨਂ, ਪਸ੍ਸ ਸੇਨਂ ਮਹਬ੍ਭਯਂ।
‘‘Suṇohi metaṃ vacanaṃ, passa senaṃ mahabbhayaṃ;
ਦੇવਿਨ੍ਦਂ ਦਾਨਿ ਪੁਚ੍ਛਾਮਿ, ਕਿਂ ਕਿਚ੍ਚਂ ਇਧ ਮਞ੍ਞਸਿ’’॥
Devindaṃ dāni pucchāmi, kiṃ kiccaṃ idha maññasi’’.
੬੭੭.
677.
‘‘ਅਗ੍ਗਿਂ વਾ ਦ੍વਾਰਤੋ ਦੇਮ, ਗਣ੍ਹਾਮਸੇ વਿਕਨ੍ਤਨਂ।
‘‘Aggiṃ vā dvārato dema, gaṇhāmase vikantanaṃ;
ਅਞ੍ਞਮਞ੍ਞਂ વਧਿਤ੍વਾਨ, ਖਿਪ੍ਪਂ ਹਿਸ੍ਸਾਮ ਜੀવਿਤਂ।
Aññamaññaṃ vadhitvāna, khippaṃ hissāma jīvitaṃ;
ਨ ਨੋ ਸਕ੍ਕੋਤਿ ਮੋਚੇਤੁਂ, ਸੁਖੇਨੇવ ਮਹੋਸਧੋ’’॥
Na no sakkoti mocetuṃ, sukheneva mahosadho’’.
੬੭੮.
678.
‘‘ਯਥਾ ਕਦਲਿਨੋ ਸਾਰਂ, ਅਨ੍વੇਸਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ।
‘‘Yathā kadalino sāraṃ, anvesaṃ nādhigacchati;
ਏવਂ ਅਨ੍વੇਸਮਾਨਾ ਨਂ, ਪਞ੍ਹਂ ਨਜ੍ਝਗਮਾਮਸੇ॥
Evaṃ anvesamānā naṃ, pañhaṃ najjhagamāmase.
੬੭੯.
679.
‘‘ਯਥਾ ਸਿਮ੍ਬਲਿਨੋ ਸਾਰਂ, ਅਨ੍વੇਸਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਤਿ।
‘‘Yathā simbalino sāraṃ, anvesaṃ nādhigacchati;
ਏવਂ ਅਨ੍વੇਸਮਾਨਾ ਨਂ, ਪਞ੍ਹਂ ਨਜ੍ਝਗਮਾਮਸੇ॥
Evaṃ anvesamānā naṃ, pañhaṃ najjhagamāmase.
੬੮੦.
680.
‘‘ਅਦੇਸੇ વਤ ਨੋ વੁਟ੍ਠਂ, ਕੁਞ੍ਜਰਾਨਂવਨੋਦਕੇ।
‘‘Adese vata no vuṭṭhaṃ, kuñjarānaṃvanodake;
ਸਕਾਸੇ ਦੁਮ੍ਮਨੁਸ੍ਸਾਨਂ, ਬਾਲਾਨਂ ਅવਿਜਾਨਤਂ॥
Sakāse dummanussānaṃ, bālānaṃ avijānataṃ.
੬੮੧.
681.
‘‘ਉਬ੍ਬੇਧਤਿ ਮੇ ਹਦਯਂ, ਮੁਖਞ੍ਚ ਪਰਿਸੁਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Ubbedhati me hadayaṃ, mukhañca parisussati;
ਨਿਬ੍ਬੁਤਿਂ ਨਾਧਿਗਚ੍ਛਾਮਿ, ਅਗ੍ਗਿਦਡ੍ਢੋવ ਆਤਪੇ॥
Nibbutiṃ nādhigacchāmi, aggidaḍḍhova ātape.
੬੮੨.
682.
‘‘ਕਮ੍ਮਾਰਾਨਂ ਯਥਾ ਉਕ੍ਕਾ, ਅਨ੍ਤੋ ਝਾਯਤਿ ਨੋ ਬਹਿ।
‘‘Kammārānaṃ yathā ukkā, anto jhāyati no bahi;
ਏવਮ੍ਪਿ ਹਦਯਂ ਮਯ੍ਹਂ, ਅਨ੍ਤੋ ਝਾਯਤਿ ਨੋ ਬਹਿ’’॥
Evampi hadayaṃ mayhaṃ, anto jhāyati no bahi’’.
੬੮੩.
683.
‘‘ਤਤੋ ਸੋ ਪਣ੍ਡਿਤੋ ਧੀਰੋ, ਅਤ੍ਥਦਸ੍ਸੀ ਮਹੋਸਧੋ।
‘‘Tato so paṇḍito dhīro, atthadassī mahosadho;
વੇਦੇਹਂ ਦੁਕ੍ਖਿਤਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਇਦਂ વਚਨਮਬ੍ਰવਿ॥
Vedehaṃ dukkhitaṃ disvā, idaṃ vacanamabravi.
੬੮੪.
684.
‘ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਰਥੇਸਭ।
‘Mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha;
੬੮੫.
685.
‘ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਰਥੇਸਭ।
‘Mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha;
ਅਹਂ ਤਂ ਮੋਚਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਰਾਹੁਗ੍ਗਹਂવ ਸੂਰਿਯਂ॥
Ahaṃ taṃ mocayissāmi, rāhuggahaṃva sūriyaṃ.
੬੮੬.
686.
‘‘ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਰਥੇਸਭ।
‘‘Mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha;
ਅਹਂ ਤਂ ਮੋਚਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪਙ੍ਕੇ ਸਨ੍ਨਂવ ਕੁਞ੍ਜਰਂ॥
Ahaṃ taṃ mocayissāmi, paṅke sannaṃva kuñjaraṃ.
੬੮੭.
687.
‘ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਰਥੇਸਭ।
‘Mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha;
ਅਹਂ ਤਂ ਮੋਚਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਪੇਲ਼ਾਬਦ੍ਧਂવ ਪਨ੍ਨਗਂ॥
Ahaṃ taṃ mocayissāmi, peḷābaddhaṃva pannagaṃ.
੬੮੮.
688.
101 ‘ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਰਥੇਸਭ।
102 ‘Mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha;
੬੮੯.
689.
‘ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਰਥੇਸਭ।
‘Mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha;
ਅਹਂ ਤਂ ਮੋਚਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਮਚ੍ਛੇ ਜਾਲਗਤੇਰਿવ॥
Ahaṃ taṃ mocayissāmi, macche jālagateriva.
੬੯੦.
690.
‘ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਰਥੇਸਭ।
‘Mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha;
ਅਹਂ ਤਂ ਮੋਚਯਿਸ੍ਸਾਮਿ, ਸਯੋਗ੍ਗਬਲવਾਹਨਂ॥
Ahaṃ taṃ mocayissāmi, sayoggabalavāhanaṃ.
੬੯੧.
691.
‘ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਮਹਾਰਾਜ, ਮਾ ਤ੍વਂ ਭਾਯਿ ਰਥੇਸਭ।
‘Mā tvaṃ bhāyi mahārāja, mā tvaṃ bhāyi rathesabha;
੬੯੨.
692.
‘ਅਦੁ ਪਞ੍ਞਾ ਕਿਮਤ੍ਥਿਯਾ, ਅਮਚ੍ਚੋ વਾਪਿ ਤਾਦਿਸੋ।
‘Adu paññā kimatthiyā, amacco vāpi tādiso;
ਯੋ ਤਂ ਸਮ੍ਬਾਧਪਕ੍ਖਨ੍ਦਂ 107, ਦੁਕ੍ਖਾ ਨ ਪਰਿਮੋਚਯੇ’’’॥
Yo taṃ sambādhapakkhandaṃ 108, dukkhā na parimocaye’’’.
੬੯੩.
693.
‘‘ਏਥ ਮਾਣવਾ ਉਟ੍ਠੇਥ, ਮੁਖਂ ਸੋਧੇਥ ਸਨ੍ਧਿਨੋ।
‘‘Etha māṇavā uṭṭhetha, mukhaṃ sodhetha sandhino;
੬੯੪.
694.
ਉਮਙ੍ਗਦ੍વਾਰਂ વਿવਰਿਂਸੁ, ਯਨ੍ਤਯੁਤ੍ਤੇ ਚ ਅਗ੍ਗਲ਼ੇ’’॥
Umaṅgadvāraṃ vivariṃsu, yantayutte ca aggaḷe’’.
੬੯੫.
695.
‘‘ਪੁਰਤੋ ਸੇਨਕੋ ਯਾਤਿ, ਪਚ੍ਛਤੋ ਚ ਮਹੋਸਧੋ।
‘‘Purato senako yāti, pacchato ca mahosadho;
ਮਜ੍ਝੇ ਚ ਰਾਜਾ વੇਦੇਹੋ, ਅਮਚ੍ਚਪਰਿવਾਰਿਤੋ’’॥
Majjhe ca rājā vedeho, amaccaparivārito’’.
੬੯੬.
696.
‘‘ਉਮਙ੍ਗਾ ਨਿਕ੍ਖਮਿਤ੍વਾਨ, વੇਦੇਹੋ ਨਾવਮਾਰੁਹਿ।
‘‘Umaṅgā nikkhamitvāna, vedeho nāvamāruhi;
੬੯੭.
697.
‘ਅਯਂ ਤੇ ਸਸੁਰੋ ਦੇવ, ਅਯਂ ਸਸ੍ਸੁ ਜਨਾਧਿਪ।
‘Ayaṃ te sasuro deva, ayaṃ sassu janādhipa;
ਯਥਾ ਮਾਤੁ ਪਟਿਪਤ੍ਤਿ, ਏવਂ ਤੇ ਹੋਤੁ ਸਸ੍ਸੁਯਾ॥
Yathā mātu paṭipatti, evaṃ te hotu sassuyā.
੬੯੮.
698.
‘ਯਥਾਪਿ ਨਿਯਕੋ ਭਾਤਾ, ਸਉਦਰਿਯੋ ਏਕਮਾਤੁਕੋ।
‘Yathāpi niyako bhātā, saudariyo ekamātuko;
ਏવਂ ਪਞ੍ਚਾਲਚਨ੍ਦੋ ਤੇ, ਦਯਿਤਬ੍ਬੋ ਰਥੇਸਭ॥
Evaṃ pañcālacando te, dayitabbo rathesabha.
੬੯੯.
699.
ਕਾਮਂ ਕਰੋਹਿ ਤੇ ਤਾਯ, ਭਰਿਯਾ ਤੇ ਰਥੇਸਭ’’’॥
Kāmaṃ karohi te tāya, bhariyā te rathesabha’’’.
੭੦੦.
700.
‘‘ਆਰੁਯ੍ਹ ਨਾવਂ ਤਰਮਾਨੋ, ਕਿਨ੍ਨੁ ਤੀਰਮ੍ਹਿ ਤਿਟ੍ਠਸਿ।
‘‘Āruyha nāvaṃ taramāno, kinnu tīramhi tiṭṭhasi;
ਕਿਚ੍ਛਾ ਮੁਤ੍ਤਾਮ੍ਹ ਦੁਕ੍ਖਤੋ, ਯਾਮ ਦਾਨਿ ਮਹੋਸਧ’’॥
Kicchā muttāmha dukkhato, yāma dāni mahosadha’’.
੭੦੧.
701.
‘‘ਨੇਸ ਧਮ੍ਮੋ ਮਹਾਰਾਜ, ਯੋਹਂ ਸੇਨਾਯ ਨਾਯਕੋ।
‘‘Nesa dhammo mahārāja, yohaṃ senāya nāyako;
ਸੇਨਙ੍ਗਂ ਪਰਿਹਾਪੇਤ੍વਾ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚਯੇ॥
Senaṅgaṃ parihāpetvā, attānaṃ parimocaye.
੭੦੨.
702.
‘‘ਨਿવੇਸਨਮ੍ਹਿ ਤੇ ਦੇવ, ਸੇਨਙ੍ਗਂ ਪਰਿਹਾਪਿਤਂ।
‘‘Nivesanamhi te deva, senaṅgaṃ parihāpitaṃ;
ਤਂ ਦਿਨ੍ਨਂ ਬ੍ਰਹ੍ਮਦਤ੍ਤੇਨ, ਆਨਯਿਸ੍ਸਂ ਰਥੇਸਭ’’॥
Taṃ dinnaṃ brahmadattena, ānayissaṃ rathesabha’’.
੭੦੩.
703.
ਦੁਬ੍ਬਲੋ ਬਲવਨ੍ਤੇਨ, વਿਹਞ੍ਞਿਸ੍ਸਸਿ ਪਣ੍ਡਿਤ’’॥
Dubbalo balavantena, vihaññissasi paṇḍita’’.
੭੦੪.
704.
‘‘ਅਪ੍ਪਸੇਨੋਪਿ ਚੇ ਮਨ੍ਤੀ, ਮਹਾਸੇਨਂ ਅਮਨ੍ਤਿਨਂ।
‘‘Appasenopi ce mantī, mahāsenaṃ amantinaṃ;
ਜਿਨਾਤਿ ਰਾਜਾ ਰਾਜਾਨੋ, ਆਦਿਚ੍ਚੋવੁਦਯਂ ਤਮਂ’’॥
Jināti rājā rājāno, ādiccovudayaṃ tamaṃ’’.
੭੦੫.
705.
‘‘ਸੁਸੁਖਂ વਤ ਸਂવਾਸੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਹੀਤਿ ਸੇਨਕ।
‘‘Susukhaṃ vata saṃvāso, paṇḍitehīti senaka;
ਪਕ੍ਖੀવ ਪਞ੍ਜਰੇ ਬਦ੍ਧੇ, ਮਚ੍ਛੇ ਜਾਲਗਤੇਰਿવ।
Pakkhīva pañjare baddhe, macche jālagateriva;
੭੦੬.
706.
ਪਕ੍ਖੀવ ਪਞ੍ਜਰੇ ਬਦ੍ਧੇ, ਮਚ੍ਛੇ ਜਾਲਗਤੇਰਿવ।
Pakkhīva pañjare baddhe, macche jālagateriva;
ਅਮਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਤ੍ਤਗਤੇ, ਮੋਚਯੀ ਨੋ ਮਹੋਸਧੋ’’॥
Amittahatthattagate, mocayī no mahosadho’’.
੭੦੭.
707.
‘‘ਰਕ੍ਖਿਤ੍વਾ ਕਸਿਣਂ ਰਤ੍ਤਿਂ, ਚੂਲ਼ਨੇਯ੍ਯੋ ਮਹਬ੍ਬਲੋ।
‘‘Rakkhitvā kasiṇaṃ rattiṃ, cūḷaneyyo mahabbalo;
ਉਦੇਨ੍ਤਂ ਅਰੁਣੁਗ੍ਗਸ੍ਮਿਂ, ਉਪਕਾਰਿਂ ਉਪਾਗਮਿ॥
Udentaṃ aruṇuggasmiṃ, upakāriṃ upāgami.
੭੦੮.
708.
‘‘ਆਰੁਯ੍ਹ ਪવਰਂ ਨਾਗਂ, ਬਲવਨ੍ਤਂ ਸਟ੍ਠਿਹਾਯਨਂ।
‘‘Āruyha pavaraṃ nāgaṃ, balavantaṃ saṭṭhihāyanaṃ;
ਰਾਜਾ ਅવੋਚ ਪਞ੍ਚਾਲੋ, ਚੂਲ਼ਨੇਯ੍ਯੋ ਮਹਬ੍ਬਲੋ॥
Rājā avoca pañcālo, cūḷaneyyo mahabbalo.
੭੦੯.
709.
ਪੇਸਿਯੇ ਅਜ੍ਝਭਾਸਿਤ੍ਥ, ਪੁਥੁਗੁਮ੍ਬੇ ਸਮਾਗਤੇ॥
Pesiye ajjhabhāsittha, puthugumbe samāgate.
੭੧੦.
710.
‘‘ਹਤ੍ਥਾਰੋਹੇ ਅਨੀਕਟ੍ਠੇ, ਰਥਿਕੇ ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਕੇ।
‘‘Hatthārohe anīkaṭṭhe, rathike pattikārake;
ਉਪਾਸਨਮ੍ਹਿ ਕਤਹਤ੍ਥੇ, વਾਲવੇਧੇ ਸਮਾਗਤੇ’’॥
Upāsanamhi katahatthe, vālavedhe samāgate’’.
੭੧੧.
711.
‘‘ਪੇਸੇਥ ਕੁਞ੍ਜਰੇ ਦਨ੍ਤੀ, ਬਲવਨ੍ਤੇ ਸਟ੍ਠਿਹਾਯਨੇ।
‘‘Pesetha kuñjare dantī, balavante saṭṭhihāyane;
ਮਦ੍ਦਨ੍ਤੁ ਕੁਞ੍ਜਰਾ ਨਗਰਂ, વੇਦੇਹੇਨ ਸੁਮਾਪਿਤਂ॥
Maddantu kuñjarā nagaraṃ, vedehena sumāpitaṃ.
੭੧੨.
712.
‘‘વਚ੍ਛਦਨ੍ਤਮੁਖਾ ਸੇਤਾ, ਤਿਕ੍ਖਗ੍ਗਾ ਅਟ੍ਠਿવੇਧਿਨੋ।
‘‘Vacchadantamukhā setā, tikkhaggā aṭṭhivedhino;
ਪਣੁਨ੍ਨਾ ਧਨੁવੇਗੇਨ, ਸਮ੍ਪਤਨ੍ਤੁਤਰੀਤਰਾ॥
Paṇunnā dhanuvegena, sampatantutarītarā.
੭੧੩.
713.
‘‘ਮਾਣવਾ વਮ੍ਮਿਨੋ ਸੂਰਾ, ਚਿਤ੍ਰਦਣ੍ਡਯੁਤਾવੁਧਾ।
‘‘Māṇavā vammino sūrā, citradaṇḍayutāvudhā;
ਪਕ੍ਖਨ੍ਦਿਨੋ ਮਹਾਨਾਗਾ, ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਹੋਨ੍ਤੁ ਸਮ੍ਮੁਖਾ॥
Pakkhandino mahānāgā, hatthīnaṃ hontu sammukhā.
੭੧੪.
714.
੭੧੫.
715.
‘‘ਆવੁਧਬਲવਨ੍ਤਾਨਂ, ਗੁਣਿਕਾਯੂਰਧਾਰਿਨਂ।
‘‘Āvudhabalavantānaṃ, guṇikāyūradhārinaṃ;
ਏਤਾਦਿਸਾਨਂ ਯੋਧਾਨਂ, ਸਙ੍ਗਾਮੇ ਅਪਲਾਯਿਨਂ।
Etādisānaṃ yodhānaṃ, saṅgāme apalāyinaṃ;
વੇਦੇਹੋ ਕੁਤੋ ਮੁਚ੍ਚਿਸ੍ਸਤਿ, ਸਚੇ ਪਕ੍ਖੀવ ਕਾਹਿਤਿ॥
Vedeho kuto muccissati, sace pakkhīva kāhiti.
੭੧੬.
716.
‘‘ਤਿਂਸ ਮੇ ਪੁਰਿਸਨਾવੁਤ੍ਯੋ, ਸਬ੍ਬੇવੇਕੇਕਨਿਚ੍ਚਿਤਾ।
‘‘Tiṃsa me purisanāvutyo, sabbevekekaniccitā;
ਯੇਸਂ ਸਮਂ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਕੇવਲਂ ਮਹਿਮਂ ਚਰਂ॥
Yesaṃ samaṃ na passāmi, kevalaṃ mahimaṃ caraṃ.
੭੧੭.
717.
‘‘ਨਾਗਾ ਚ ਕਪ੍ਪਿਤਾ ਦਨ੍ਤੀ, ਬਲવਨ੍ਤੋ ਸਟ੍ਠਿਹਾਯਨਾ।
‘‘Nāgā ca kappitā dantī, balavanto saṭṭhihāyanā;
ਯੇਸਂ ਖਨ੍ਧੇਸੁ ਸੋਭਨ੍ਤਿ, ਕੁਮਾਰਾ ਚਾਰੁਦਸ੍ਸਨਾ।
Yesaṃ khandhesu sobhanti, kumārā cārudassanā;
੭੧੮.
718.
‘‘ਪੀਤਾਲਙ੍ਕਾਰਾ ਪੀਤવਸਨਾ, ਪੀਤੁਤ੍ਤਰਨਿવਾਸਨਾ।
‘‘Pītālaṅkārā pītavasanā, pītuttaranivāsanā;
ਨਾਗਖਨ੍ਧੇਸੁ ਸੋਭਨ੍ਤਿ, ਦੇવਪੁਤ੍ਤਾવ ਨਨ੍ਦਨੇ॥
Nāgakhandhesu sobhanti, devaputtāva nandane.
੭੧੯.
719.
‘‘ਪਾਠੀਨવਣ੍ਣਾ ਨੇਤ੍ਤਿਂਸਾ, ਤੇਲਧੋਤਾ ਪਭਸ੍ਸਰਾ।
‘‘Pāṭhīnavaṇṇā nettiṃsā, teladhotā pabhassarā;
੭੨੦.
720.
‘‘વੇਲ੍ਲਾਲਿਨੋ વੀਤਮਲਾ, ਸਿਕ੍ਕਾਯਸਮਯਾ ਦਲ਼੍ਹਾ।
‘‘Vellālino vītamalā, sikkāyasamayā daḷhā;
ਗਹਿਤਾ ਬਲવਨ੍ਤੇਹਿ, ਸੁਪ੍ਪਹਾਰਪ੍ਪਹਾਰਿਭਿ॥
Gahitā balavantehi, suppahārappahāribhi.
੭੨੧.
721.
‘‘ਸੁવਣ੍ਣਥਰੁਸਮ੍ਪਨ੍ਨਾ, ਲੋਹਿਤਕਚ੍ਛੁਪਧਾਰਿਤਾ।
‘‘Suvaṇṇatharusampannā, lohitakacchupadhāritā;
વਿવਤ੍ਤਮਾਨਾ ਸੋਭਨ੍ਤਿ, વਿਜ੍ਜੁવਬ੍ਭਘਨਨ੍ਤਰੇ॥
Vivattamānā sobhanti, vijjuvabbhaghanantare.
੭੨੨.
722.
੭੨੩.
723.
‘‘ਏਤਾਦਿਸੇਹਿ ਪਰਿਕ੍ਖਿਤ੍ਤੋ, ਨਤ੍ਥਿ ਮੋਕ੍ਖੋ ਇਤੋ ਤવ।
‘‘Etādisehi parikkhitto, natthi mokkho ito tava;
ਪਭਾવਂ ਤੇ ਨ ਪਸ੍ਸਾਮਿ, ਯੇਨ ਤ੍વਂ ਮਿਥਿਲਂ વਜੇ’’॥
Pabhāvaṃ te na passāmi, yena tvaṃ mithilaṃ vaje’’.
੭੨੪.
724.
‘‘ਕਿਂ ਨੁ ਸਨ੍ਤਰਮਾਨੋવ, ਨਾਗਂ ਪੇਸੇਸਿ ਕੁਞ੍ਜਰਂ।
‘‘Kiṃ nu santaramānova, nāgaṃ pesesi kuñjaraṃ;
੭੨੫.
725.
‘‘ਓਹਰੇਤਂ ਧਨੁਂ ਚਾਪਂ, ਖੁਰਪ੍ਪਂ ਪਟਿਸਂਹਰ।
‘‘Oharetaṃ dhanuṃ cāpaṃ, khurappaṃ paṭisaṃhara;
੭੨੬.
726.
‘‘ਪਸਨ੍ਨਮੁਖવਣ੍ਣੋਸਿ, ਮਿਤਪੁਬ੍ਬਞ੍ਚ ਭਾਸਸਿ।
‘‘Pasannamukhavaṇṇosi, mitapubbañca bhāsasi;
੭੨੭.
727.
‘‘ਮੋਘਂ ਤੇ ਗਜ੍ਜਿਤਂ ਰਾਜ, ਭਿਨ੍ਨਮਨ੍ਤੋਸਿ ਖਤ੍ਤਿਯ।
‘‘Moghaṃ te gajjitaṃ rāja, bhinnamantosi khattiya;
੭੨੮.
728.
‘‘ਤਿਣ੍ਣੋ ਹਿਯ੍ਯੋ ਰਾਜਾ ਗਙ੍ਗਂ, ਸਾਮਚ੍ਚੋ ਸਪਰਿਜ੍ਜਨੋ।
‘‘Tiṇṇo hiyyo rājā gaṅgaṃ, sāmacco saparijjano;
ਹਂਸਰਾਜਂ ਯਥਾ ਧਙ੍ਕੋ, ਅਨੁਜ੍ਜવਂ ਪਤਿਸ੍ਸਸਿ’’॥
Haṃsarājaṃ yathā dhaṅko, anujjavaṃ patissasi’’.
੭੨੯.
729.
‘‘ਸਿਙ੍ਗਾਲਾ ਰਤ੍ਤਿਭਾਗੇਨ, ਫੁਲ੍ਲਂ ਦਿਸ੍વਾਨ ਕਿਂਸੁਕਂ।
‘‘Siṅgālā rattibhāgena, phullaṃ disvāna kiṃsukaṃ;
ਮਂਸਪੇਸੀਤਿ ਮਞ੍ਞਨ੍ਤਾ, ਪਰਿਬ੍ਯੂਲ਼੍ਹਾ ਮਿਗਾਧਮਾ॥
Maṃsapesīti maññantā, paribyūḷhā migādhamā.
੭੩੦.
730.
ਕਿਂਸੁਕਂ ਫੁਲ੍ਲਿਤਂ ਦਿਸ੍વਾ, ਆਸਚ੍ਛਿਨ੍ਨਾ ਮਿਗਾਧਮਾ॥
Kiṃsukaṃ phullitaṃ disvā, āsacchinnā migādhamā.
੭੩੧.
731.
ਆਸਚ੍ਛਿਨ੍ਨੋ ਗਮਿਸ੍ਸਸਿ, ਸਿਙ੍ਗਾਲਾ ਕਿਂਸੁਕਂ ਯਥਾ’’॥
Āsacchinno gamissasi, siṅgālā kiṃsukaṃ yathā’’.
੭੩੨.
732.
‘‘ਇਮਸ੍ਸ ਹਤ੍ਥੇ ਪਾਦੇ ਚ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਞ੍ਚ ਛਿਨ੍ਦਥ।
‘‘Imassa hatthe pāde ca, kaṇṇanāsañca chindatha;
ਯੋ ਮੇ ਅਮਿਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਗਤਂ, વੇਦੇਹਂ ਪਰਿਮੋਚਯਿ॥
Yo me amittaṃ hatthagataṃ, vedehaṃ parimocayi.
੭੩੩.
733.
‘‘ਇਮਂ ਮਂਸਂવ ਪਾਤਬ੍ਯਂ 153, ਸੂਲੇ ਕਤ੍વਾ ਪਚਨ੍ਤੁ ਨਂ।
‘‘Imaṃ maṃsaṃva pātabyaṃ 154, sūle katvā pacantu naṃ;
ਯੋ ਮੇ ਅਮਿਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਗਤਂ, વੇਦੇਹਂ ਪਰਿਮੋਚਯਿ॥
Yo me amittaṃ hatthagataṃ, vedehaṃ parimocayi.
੭੩੪.
734.
‘‘ਯਥਾਪਿ ਆਸਭਂ ਚਮ੍ਮਂ, ਪਥਬ੍ਯਾ વਿਤਨਿਯ੍ਯਤਿ।
‘‘Yathāpi āsabhaṃ cammaṃ, pathabyā vitaniyyati;
ਸੀਹਸ੍ਸ ਅਥੋ ਬ੍ਯਗ੍ਘਸ੍ਸ, ਹੋਤਿ ਸਙ੍ਕੁਸਮਾਹਤਂ॥
Sīhassa atho byagghassa, hoti saṅkusamāhataṃ.
੭੩੫.
735.
‘‘ਏવਂ ਤਂ વਿਤਨਿਤ੍વਾਨ, વੇਧਯਿਸ੍ਸਾਮਿ ਸਤ੍ਤਿਯਾ।
‘‘Evaṃ taṃ vitanitvāna, vedhayissāmi sattiyā;
ਯੋ ਮੇ ਅਮਿਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਗਤਂ, વੇਦੇਹਂ ਪਰਿਮੋਚਯਿ’’॥
Yo me amittaṃ hatthagataṃ, vedehaṃ parimocayi’’.
੭੩੬.
736.
‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਹਤ੍ਥੇ ਪਾਦੇ ਚ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਞ੍ਚ ਛੇਚ੍ਛਸਿ।
‘‘Sace me hatthe pāde ca, kaṇṇanāsañca checchasi;
ਏવਂ ਪਞ੍ਚਾਲਚਨ੍ਦਸ੍ਸ, વੇਦੇਹੋ ਛੇਦਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ pañcālacandassa, vedeho chedayissati.
੭੩੭.
737.
‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਹਤ੍ਥੇ ਪਾਦੇ ਚ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਞ੍ਚ ਛੇਚ੍ਛਸਿ।
‘‘Sace me hatthe pāde ca, kaṇṇanāsañca checchasi;
ਏવਂ ਪਞ੍ਚਾਲਚਨ੍ਦਿਯਾ, વੇਦੇਹੋ ਛੇਦਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ pañcālacandiyā, vedeho chedayissati.
੭੩੮.
738.
‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਹਤ੍ਥੇ ਪਾਦੇ ਚ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਞ੍ਚ ਛੇਚ੍ਛਸਿ।
‘‘Sace me hatthe pāde ca, kaṇṇanāsañca checchasi;
ਏવਂ ਨਨ੍ਦਾਯ ਦੇવਿਯਾ, વੇਦੇਹੋ ਛੇਦਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ nandāya deviyā, vedeho chedayissati.
੭੩੯.
739.
‘‘ਸਚੇ ਮੇ ਹਤ੍ਥੇ ਪਾਦੇ ਚ, ਕਣ੍ਣਨਾਸਞ੍ਚ ਛੇਚ੍ਛਸਿ।
‘‘Sace me hatthe pāde ca, kaṇṇanāsañca checchasi;
ਏવਂ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਸ੍ਸ, વੇਦੇਹੋ ਛੇਦਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ te puttadārassa, vedeho chedayissati.
੭੪੦.
740.
‘‘ਸਚੇ ਮਂਸਂવ ਪਾਤਬ੍ਯਂ, ਸੂਲੇ ਕਤ੍વਾ ਪਚਿਸ੍ਸਸਿ।
‘‘Sace maṃsaṃva pātabyaṃ, sūle katvā pacissasi;
ਏવਂ ਪਞ੍ਚਾਲਚਨ੍ਦਸ੍ਸ, વੇਦੇਹੋ ਪਾਚਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ pañcālacandassa, vedeho pācayissati.
੭੪੧.
741.
‘‘ਸਚੇ ਮਂਸਂવ ਪਾਤਬ੍ਯਂ, ਸੂਲੇ ਕਤ੍વਾ ਪਚਿਸ੍ਸਸਿ।
‘‘Sace maṃsaṃva pātabyaṃ, sūle katvā pacissasi;
ਏવਂ ਪਞ੍ਚਾਲਚਨ੍ਦਿਯਾ, વੇਦੇਹੋ ਪਾਚਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ pañcālacandiyā, vedeho pācayissati.
੭੪੨.
742.
‘‘ਸਚੇ ਮਂਸਂવ ਪਾਤਬ੍ਯਂ, ਸੂਲੇ ਕਤ੍વਾ ਪਚਿਸ੍ਸਸਿ।
‘‘Sace maṃsaṃva pātabyaṃ, sūle katvā pacissasi;
ਏવਂ ਨਨ੍ਦਾਯ ਦੇવਿਯਾ, વੇਦੇਹੋ ਪਾਚਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ nandāya deviyā, vedeho pācayissati.
੭੪੩.
743.
‘‘ਸਚੇ ਮਂਸਂવ ਪਾਤਬ੍ਯਂ, ਸੂਲੇ ਕਤ੍વਾ ਪਚਿਸ੍ਸਸਿ।
‘‘Sace maṃsaṃva pātabyaṃ, sūle katvā pacissasi;
ਏવਂ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਸ੍ਸ, વੇਦੇਹੋ ਪਾਚਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ te puttadārassa, vedeho pācayissati.
੭੪੪.
744.
‘‘ਸਚੇ ਮਂ વਿਤਨਿਤ੍વਾਨ, વੇਧਯਿਸ੍ਸਸਿ ਸਤ੍ਤਿਯਾ।
‘‘Sace maṃ vitanitvāna, vedhayissasi sattiyā;
ਏવਂ ਪਞ੍ਚਾਲਚਨ੍ਦਸ੍ਸ, વੇਦੇਹੋ વੇਧਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ pañcālacandassa, vedeho vedhayissati.
੭੪੫.
745.
‘‘ਸਚੇ ਮਂ વਿਤਨਿਤ੍વਾਨ, વੇਧਯਿਸ੍ਸਸਿ ਸਤ੍ਤਿਯਾ।
‘‘Sace maṃ vitanitvāna, vedhayissasi sattiyā;
ਏવਂ ਪਞ੍ਚਾਲਚਨ੍ਦਿਯਾ, વੇਦੇਹੋ વੇਧਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ pañcālacandiyā, vedeho vedhayissati.
੭੪੬.
746.
‘‘ਸਚੇ ਮਂ વਿਤਨਿਤ੍વਾਨ, વੇਧਯਿਸ੍ਸਸਿ ਸਤ੍ਤਿਯਾ।
‘‘Sace maṃ vitanitvāna, vedhayissasi sattiyā;
ਏવਂ ਨਨ੍ਦਾਯ ਦੇવਿਯਾ, વੇਦੇਹੋ વੇਧਯਿਸ੍ਸਤਿ॥
Evaṃ nandāya deviyā, vedeho vedhayissati.
੭੪੭.
747.
‘‘ਸਚੇ ਮਂ વਿਤਨਿਤ੍વਾਨ, વੇਧਯਿਸ੍ਸਸਿ ਸਤ੍ਤਿਯਾ।
‘‘Sace maṃ vitanitvāna, vedhayissasi sattiyā;
ਏવਂ ਤੇ ਪੁਤ੍ਤਦਾਰਸ੍ਸ, વੇਦੇਹੋ વੇਧਯਿਸ੍ਸਤਿ।
Evaṃ te puttadārassa, vedeho vedhayissati;
ਏવਂ ਨੋ ਮਨ੍ਤਿਤਂ ਰਹੋ, વੇਦੇਹੇਨ ਮਯਾ ਸਹ॥
Evaṃ no mantitaṃ raho, vedehena mayā saha.
੭੪੮.
748.
‘‘ਯਥਾਪਿ ਪਲਸਤਂ ਚਮ੍ਮਂ, ਕੋਨ੍ਤਿਮਨ੍ਤਾਸੁਨਿਟ੍ਠਿਤਂ 155।
‘‘Yathāpi palasataṃ cammaṃ, kontimantāsuniṭṭhitaṃ 156;
ਉਪੇਤਿ ਤਨੁਤਾਣਾਯ, ਸਰਾਨਂ ਪਟਿਹਨ੍ਤવੇ॥
Upeti tanutāṇāya, sarānaṃ paṭihantave.
੭੪੯.
749.
‘‘ਸੁਖਾવਹੋ ਦੁਕ੍ਖਨੁਦੋ, વੇਦੇਹਸ੍ਸ ਯਸਸ੍ਸਿਨੋ।
‘‘Sukhāvaho dukkhanudo, vedehassa yasassino;
ਮਤਿਂ ਤੇ ਪਟਿਹਞ੍ਞਾਮਿ, ਉਸੁਂ ਪਲਸਤੇਨ વਾ’’॥
Matiṃ te paṭihaññāmi, usuṃ palasatena vā’’.
੭੫੦.
750.
‘‘ਇਙ੍ਘ ਪਸ੍ਸ ਮਹਾਰਾਜ, ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਤવ।
‘‘Iṅgha passa mahārāja, suññaṃ antepuraṃ tava;
ਓਰੋਧਾ ਚ ਕੁਮਾਰਾ ਚ, ਤવ ਮਾਤਾ ਚ ਖਤ੍ਤਿਯ।
Orodhā ca kumārā ca, tava mātā ca khattiya;
ਉਮਙ੍ਗਾ ਨੀਹਰਿਤ੍વਾਨ, વੇਦੇਹਸ੍ਸੁਪਨਾਮਿਤਾ’’॥
Umaṅgā nīharitvāna, vedehassupanāmitā’’.
੭੫੧.
751.
‘‘ਇਙ੍ਘ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਮਯ੍ਹਂ, ਗਨ੍ਤ੍વਾਨ વਿਚਿਨਾਥ ਨਂ।
‘‘Iṅgha antepuraṃ mayhaṃ, gantvāna vicinātha naṃ;
ਯਥਾ ਇਮਸ੍ਸ વਚਨਂ, ਸਚ੍ਚਂ વਾ ਯਦਿ વਾ ਮੁਸਾ’’॥
Yathā imassa vacanaṃ, saccaṃ vā yadi vā musā’’.
੭੫੨.
752.
‘‘ਏવਮੇਤਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਯਥਾ ਆਹ ਮਹੋਸਧੋ।
‘‘Evametaṃ mahārāja, yathā āha mahosadho;
ਸੁਞ੍ਞਂ ਅਨ੍ਤੇਪੁਰਂ ਸਬ੍ਬਂ, ਕਾਕਪਟ੍ਟਨਕਂ ਯਥਾ’’॥
Suññaṃ antepuraṃ sabbaṃ, kākapaṭṭanakaṃ yathā’’.
੭੫੩.
753.
‘‘ਇਤੋ ਗਤਾ ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਰੀ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸੋਭਨਾ।
‘‘Ito gatā mahārāja, nārī sabbaṅgasobhanā;
੭੫੪.
754.
‘‘ਇਤੋ ਨੀਤਾ ਮਹਾਰਾਜ, ਨਾਰੀ ਸਬ੍ਬਙ੍ਗਸੋਭਨਾ।
‘‘Ito nītā mahārāja, nārī sabbaṅgasobhanā;
ਕੋਸੇਯ੍ਯવਸਨਾ ਸਾਮਾ, ਜਾਤਰੂਪਸੁਮੇਖਲਾ॥
Koseyyavasanā sāmā, jātarūpasumekhalā.
੭੫੫.
755.
‘‘ਸੁਰਤ੍ਤਪਾਦਾ ਕਲ੍ਯਾਣੀ, ਸੁવਣ੍ਣਮਣਿਮੇਖਲਾ।
‘‘Surattapādā kalyāṇī, suvaṇṇamaṇimekhalā;
ਪਾਰੇવਤਕ੍ਖੀ ਸੁਤਨੂ, ਬਿਮ੍ਬੋਟ੍ਠਾ ਤਨੁਮਜ੍ਝਿਮਾ॥
Pārevatakkhī sutanū, bimboṭṭhā tanumajjhimā.
੭੫੬.
756.
ਦੀਘਸ੍ਸਾ ਕੇਸਾ ਅਸਿਤਾ, ਈਸਕਗ੍ਗਪવੇਲ੍ਲਿਤਾ॥
Dīghassā kesā asitā, īsakaggapavellitā.
੭੫੭.
757.
‘‘ਸੁਜਾਤਾ ਮਿਗਛਾਪਾવ, ਹੇਮਨ੍ਤਗ੍ਗਿਸਿਖਾਰਿવ।
‘‘Sujātā migachāpāva, hemantaggisikhāriva;
ਨਦੀવ ਗਿਰਿਦੁਗ੍ਗੇਸੁ, ਸਞ੍ਛਨ੍ਨਾ ਖੁਦ੍ਦવੇਲ਼ੁਭਿ॥
Nadīva giriduggesu, sañchannā khuddaveḷubhi.
੭੫੮.
758.
ਨਾਤਿਦੀਘਾ ਨਾਤਿਰਸ੍ਸਾ, ਨਾਲੋਮਾ ਨਾਤਿਲੋਮਸਾ’’॥
Nātidīghā nātirassā, nālomā nātilomasā’’.
੭੫੯.
759.
‘‘ਨਨ੍ਦਾਯ ਨੂਨ ਮਰਣੇਨ, ਨਨ੍ਦਸਿ ਸਿਰਿવਾਹਨ।
‘‘Nandāya nūna maraṇena, nandasi sirivāhana;
ਅਹਞ੍ਚ ਨੂਨ ਨਨ੍ਦਾ ਚ, ਗਚ੍ਛਾਮ ਯਮਸਾਧਨਂ’’॥
Ahañca nūna nandā ca, gacchāma yamasādhanaṃ’’.
੭੬੦.
760.
‘‘ਦਿਬ੍ਬਂ ਅਧੀਯਸੇ ਮਾਯਂ, ਅਕਾਸਿ ਚਕ੍ਖੁਮੋਹਨਂ।
‘‘Dibbaṃ adhīyase māyaṃ, akāsi cakkhumohanaṃ;
ਯੋ ਮੇ ਅਮਿਤ੍ਤਂ ਹਤ੍ਥਗਤਂ, વੇਦੇਹਂ ਪਰਿਮੋਚਯਿ’’॥
Yo me amittaṃ hatthagataṃ, vedehaṃ parimocayi’’.
੭੬੧.
761.
ਤੇ ਮੋਚਯਨ੍ਤਿ ਅਤ੍ਤਾਨਂ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਮਨ੍ਤਿਨੋ ਜਨਾ॥
Te mocayanti attānaṃ, paṇḍitā mantino janā.
੭੬੨.
762.
‘‘ਸਨ੍ਤਿ ਮਾਣવਪੁਤ੍ਤਾ ਮੇ, ਕੁਸਲਾ ਸਨ੍ਧਿਛੇਦਕਾ।
‘‘Santi māṇavaputtā me, kusalā sandhichedakā;
ਯੇਸਂ ਕਤੇਨ ਮਗ੍ਗੇਨ, વੇਦੇਹੋ ਮਿਥਿਲਂ ਗਤੋ’’॥
Yesaṃ katena maggena, vedeho mithilaṃ gato’’.
੭੬੩.
763.
‘‘ਇਙ੍ਘ ਪਸ੍ਸ ਮਹਾਰਾਜ, ਉਮਙ੍ਗਂ ਸਾਧੁ ਮਾਪਿਤਂ।
‘‘Iṅgha passa mahārāja, umaṅgaṃ sādhu māpitaṃ;
ਹਤ੍ਥੀਨਂ ਅਥ ਅਸ੍ਸਾਨਂ, ਰਥਾਨਂ ਅਥ ਪਤ੍ਤਿਨਂ।
Hatthīnaṃ atha assānaṃ, rathānaṃ atha pattinaṃ;
੭੬੪.
764.
‘‘ਲਾਭਾ વਤ વਿਦੇਹਾਨਂ, ਯਸ੍ਸਿਮੇਦਿਸਾ ਪਣ੍ਡਿਤਾ।
‘‘Lābhā vata videhānaṃ, yassimedisā paṇḍitā;
ਘਰੇ વਸਨ੍ਤਿ વਿਜਿਤੇ, ਯਥਾ ਤ੍વਂਸਿ ਮਹੋਸਧ’’॥
Ghare vasanti vijite, yathā tvaṃsi mahosadha’’.
੭੬੫.
765.
‘‘વੁਤ੍ਤਿਞ੍ਚ ਪਰਿਹਾਰਞ੍ਚ, ਦਿਗੁਣਂ ਭਤ੍ਤવੇਤਨਂ।
‘‘Vuttiñca parihārañca, diguṇaṃ bhattavetanaṃ;
ਦਦਾਮਿ વਿਪੁਲੇ ਭੋਗੇ, ਭੁਞ੍ਜ ਕਾਮੇ ਰਮਸ੍ਸੁ ਚ।
Dadāmi vipule bhoge, bhuñja kāme ramassu ca;
ਮਾ વਿਦੇਹਂ ਪਚ੍ਚਗਮਾ, ਕਿਂ વਿਦੇਹੋ ਕਰਿਸ੍ਸਤਿ’’॥
Mā videhaṃ paccagamā, kiṃ videho karissati’’.
੭੬੬.
766.
‘‘ਯੋ ਚਜੇਥ ਮਹਾਰਾਜ, ਭਤ੍ਤਾਰਂ ਧਨਕਾਰਣਾ।
‘‘Yo cajetha mahārāja, bhattāraṃ dhanakāraṇā;
ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਗਾਰਯ੍ਹੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ।
Ubhinnaṃ hoti gārayho, attano ca parassa ca;
ਯਾવ ਜੀવੇਯ੍ਯ વੇਦੇਹੋ, ਨਾਞ੍ਞਸ੍ਸ ਪੁਰਿਸੋ ਸਿਯਾ॥
Yāva jīveyya vedeho, nāññassa puriso siyā.
੭੬੭.
767.
‘‘ਯੋ ਚਜੇਥ ਮਹਾਰਾਜ, ਭਤ੍ਤਾਰਂ ਧਨਕਾਰਣਾ।
‘‘Yo cajetha mahārāja, bhattāraṃ dhanakāraṇā;
ਉਭਿਨ੍ਨਂ ਹੋਤਿ ਗਾਰਯ੍ਹੋ, ਅਤ੍ਤਨੋ ਚ ਪਰਸ੍ਸ ਚ।
Ubhinnaṃ hoti gārayho, attano ca parassa ca;
ਯਾવ ਤਿਟ੍ਠੇਯ੍ਯ વੇਦੇਹੋ, ਨਾਞ੍ਞਸ੍ਸ વਿਜਿਤੇ વਸੇ’’॥
Yāva tiṭṭheyya vedeho, nāññassa vijite vase’’.
੭੬੮.
768.
‘‘ਦਮ੍ਮਿ ਨਿਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸਂ ਤੇ, ਗਾਮਾਸੀਤਿਞ੍ਚ ਕਾਸਿਸੁ।
‘‘Dammi nikkhasahassaṃ te, gāmāsītiñca kāsisu;
ਦਾਸਿਸਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਦਮ੍ਮਿ ਭਰਿਯਾਸਤਞ੍ਚ ਤੇ।
Dāsisatāni cattāri, dammi bhariyāsatañca te;
ਸਬ੍ਬਂ ਸੇਨਙ੍ਗਮਾਦਾਯ, ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਗਚ੍ਛ ਮਹੋਸਧ॥
Sabbaṃ senaṅgamādāya, sotthiṃ gaccha mahosadha.
੭੬੯.
769.
‘‘ਯਾવ ਦਦਨ੍ਤੁ ਹਤ੍ਥੀਨਂ, ਅਸ੍ਸਾਨਂ ਦਿਗੁਣਂ વਿਧਂ।
‘‘Yāva dadantu hatthīnaṃ, assānaṃ diguṇaṃ vidhaṃ;
ਤਪ੍ਪੇਨ੍ਤੁ ਅਨ੍ਨਪਾਨੇਨ, ਰਥਿਕੇ ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਕੇ’’॥
Tappentu annapānena, rathike pattikārake’’.
੭੭੦.
770.
‘‘ਹਤ੍ਥੀ ਅਸ੍ਸੇ ਰਥੇ ਪਤ੍ਤੀ, ਗਚ੍ਛੇવਾਦਾਯ ਪਣ੍ਡਿਤ।
‘‘Hatthī asse rathe pattī, gacchevādāya paṇḍita;
੭੭੧.
771.
‘‘ਹਤ੍ਥੀ ਅਸ੍ਸਾ ਰਥਾ ਪਤ੍ਤੀ, ਸੇਨਾ ਪਦਿਸ੍ਸਤੇ ਮਹਾ।
‘‘Hatthī assā rathā pattī, senā padissate mahā;
ਚਤੁਰਙ੍ਗਿਨੀ ਭੀਸਰੂਪਾ, ਕਿਂ ਨੁ ਮਞ੍ਞਸਿ ਪਣ੍ਡਿਤ’’ 169॥
Caturaṅginī bhīsarūpā, kiṃ nu maññasi paṇḍita’’ 170.
੭੭੨.
772.
‘‘ਆਨਨ੍ਦੋ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜ, ਉਤ੍ਤਮੋ ਪਟਿਦਿਸ੍ਸਤਿ।
‘‘Ānando te mahārāja, uttamo paṭidissati;
ਸਬ੍ਬਂ ਸੇਨਙ੍ਗਮਾਦਾਯ, ਸੋਤ੍ਥਿਂ ਪਤ੍ਤੋ ਮਹੋਸਧੋ’’॥
Sabbaṃ senaṅgamādāya, sotthiṃ patto mahosadho’’.
੭੭੩.
773.
‘‘ਯਥਾ ਪੇਤਂ ਸੁਸਾਨਸ੍ਮਿਂ, ਛਡ੍ਡੇਤ੍વਾ ਚਤੁਰੋ ਜਨਾ।
‘‘Yathā petaṃ susānasmiṃ, chaḍḍetvā caturo janā;
੭੭੪.
774.
‘‘ਅਥ ਤ੍વਂ ਕੇਨ વਣ੍ਣੇਨ, ਕੇਨ વਾ ਪਨ ਹੇਤੁਨਾ।
‘‘Atha tvaṃ kena vaṇṇena, kena vā pana hetunā;
ਕੇਨ વਾ ਅਤ੍ਥਜਾਤੇਨ, ਅਤ੍ਤਾਨਂ ਪਰਿਮੋਚਯਿ’’॥
Kena vā atthajātena, attānaṃ parimocayi’’.
੭੭੫.
775.
‘‘ਅਤ੍ਥਂ ਅਤ੍ਥੇਨ વੇਦੇਹ, ਮਨ੍ਤਂ ਮਨ੍ਤੇਨ ਖਤ੍ਤਿਯ।
‘‘Atthaṃ atthena vedeha, mantaṃ mantena khattiya;
੭੭੬.
776.
‘‘ਦਿਨ੍ਨਂ ਨਿਕ੍ਖਸਹਸ੍ਸਂ ਮੇ, ਗਾਮਾਸੀਤਿ ਚ ਕਾਸਿਸੁ।
‘‘Dinnaṃ nikkhasahassaṃ me, gāmāsīti ca kāsisu;
ਦਾਸੀਸਤਾਨਿ ਚਤ੍ਤਾਰਿ, ਦਿਨ੍ਨਂ ਭਰਿਯਾਸਤਞ੍ਚ ਮੇ।
Dāsīsatāni cattāri, dinnaṃ bhariyāsatañca me;
ਸਬ੍ਬਂ ਸੇਨਙ੍ਗਮਾਦਾਯ, ਸੋਤ੍ਥਿਨਾਮ੍ਹਿ ਇਧਾਗਤੋ’’॥
Sabbaṃ senaṅgamādāya, sotthināmhi idhāgato’’.
੭੭੭.
777.
‘‘ਸੁਸੁਖਂ વਤ ਸਂવਾਸੋ, ਪਣ੍ਡਿਤੇਹੀਤਿ ਸੇਨਕ।
‘‘Susukhaṃ vata saṃvāso, paṇḍitehīti senaka;
ਪਕ੍ਖੀવ ਪਞ੍ਜਰੇ ਬਦ੍ਧੇ, ਮਚ੍ਛੇ ਜਾਲਗਤੇਰਿવ।
Pakkhīva pañjare baddhe, macche jālagateriva;
੭੭੮.
778.
‘‘ਏવਮੇਤਂ ਮਹਾਰਾਜ, ਪਣ੍ਡਿਤਾ ਹਿ ਸੁਖਾવਹਾ।
‘‘Evametaṃ mahārāja, paṇḍitā hi sukhāvahā;
ਪਕ੍ਖੀવ ਪਞ੍ਜਰੇ ਬਦ੍ਧੇ, ਮਚ੍ਛੇ ਜਾਲਗਤੇਰਿવ।
Pakkhīva pañjare baddhe, macche jālagateriva;
ਅਮਿਤ੍ਤਹਤ੍ਥਤ੍ਤਗਤੇ, ਮੋਚਯੀ ਨੋ ਮਹੋਸਧੋ’’॥
Amittahatthattagate, mocayī no mahosadho’’.
੭੭੯.
779.
‘‘ਆਹਞ੍ਞਨ੍ਤੁ ਸਬ੍ਬવੀਣਾ, ਭੇਰਿਯੋ ਦਿਨ੍ਦਿਮਾਨਿ ਚ।
‘‘Āhaññantu sabbavīṇā, bheriyo dindimāni ca;
ਧਮੇਨ੍ਤੁ ਮਾਗਧਾ ਸਙ੍ਖਾ, વਗ੍ਗੂ ਨਦਨ੍ਤੁ ਦੁਨ੍ਦੁਭੀ’’॥
Dhamentu māgadhā saṅkhā, vaggū nadantu dundubhī’’.
੭੮੦.
780.
‘‘ਓਰੋਧਾ ਚ ਕੁਮਾਰਾ ਚ, વੇਸਿਯਾਨਾ ਚ ਬ੍ਰਾਹ੍ਮਣਾ।
‘‘Orodhā ca kumārā ca, vesiyānā ca brāhmaṇā;
ਬਹੁਂ ਅਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਾਨਞ੍ਚ, ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸਾਭਿਹਾਰਯੁਂ॥
Bahuṃ annañca pānañca, paṇḍitassābhihārayuṃ.
੭੮੧.
781.
‘‘ਹਤ੍ਥਾਰੋਹਾ ਅਨੀਕਟ੍ਠਾ, ਰਥਿਕਾ ਪਤ੍ਤਿਕਾਰਕਾ।
‘‘Hatthārohā anīkaṭṭhā, rathikā pattikārakā;
ਬਹੁਂ ਅਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਾਨਞ੍ਚ, ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸਾਭਿਹਾਰਯੁਂ॥
Bahuṃ annañca pānañca, paṇḍitassābhihārayuṃ.
੭੮੨.
782.
‘‘ਸਮਾਗਤਾ ਜਾਨਪਦਾ, ਨੇਗਮਾ ਚ ਸਮਾਗਤਾ।
‘‘Samāgatā jānapadā, negamā ca samāgatā;
ਬਹੁਂ ਅਨ੍ਨਞ੍ਚ ਪਾਨਞ੍ਚ, ਪਣ੍ਡਿਤਸ੍ਸਾਭਿਹਾਰਯੁਂ॥
Bahuṃ annañca pānañca, paṇḍitassābhihārayuṃ.
੭੮੩.
783.
‘‘ਬਹੁਜਨੋ ਪਸਨ੍ਨੋਸਿ, ਦਿਸ੍વਾ ਪਣ੍ਡਿਤਮਾਗਤਂ।
‘‘Bahujano pasannosi, disvā paṇḍitamāgataṃ;
ਪਣ੍ਡਿਤਮ੍ਹਿ ਅਨੁਪ੍ਪਤ੍ਤੇ, ਚੇਲੁਕ੍ਖੇਪੋ ਅવਤ੍ਤਥਾ’’ਤਿ॥
Paṇḍitamhi anuppatte, celukkhepo avattathā’’ti.
Footnotes:
Related texts:
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / ਸੁਤ੍ਤਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਖੁਦ੍ਦਕਨਿਕਾਯ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ਜਾਤਕ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [੫੪੨] ੫. ਉਮਙ੍ਗਜਾਤਕવਣ੍ਣਨਾ • [542] 5. Umaṅgajātakavaṇṇanā