Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಜಾತಕಪಾಳಿ • Jātakapāḷi |
೫೨೭. ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀಜಾತಕಂ (೨)
527. Ummādantījātakaṃ (2)
೫೭.
57.
‘‘ನಿವೇಸನಂ ಕಸ್ಸ ನುದಂ ಸುನನ್ದ, ಪಾಕಾರೇನ ಪಣ್ಡುಮಯೇನ ಗುತ್ತಂ।
‘‘Nivesanaṃ kassa nudaṃ sunanda, pākārena paṇḍumayena guttaṃ;
ಕಾ ದಿಸ್ಸತಿ ಅಗ್ಗಿಸಿಖಾವ ದೂರೇ, ವೇಹಾಯಸಂ 1 ಪಬ್ಬತಗ್ಗೇವ ಅಚ್ಚಿ॥
Kā dissati aggisikhāva dūre, vehāyasaṃ 2 pabbataggeva acci.
೫೮.
58.
ಅಕ್ಖಾಹಿ ಮೇ ಖಿಪ್ಪಮಿಧೇವ ಪುಟ್ಠೋ, ಅವಾವಟಾ ಯದಿ ವಾ ಅತ್ಥಿ ಭತ್ತಾ’’॥
Akkhāhi me khippamidheva puṭṭho, avāvaṭā yadi vā atthi bhattā’’.
೫೯.
59.
‘‘ಅಹಞ್ಹಿ ಜಾನಾಮಿ ಜನಿನ್ದ ಏತಂ, ಮತ್ಯಾ ಚ ಪೇತ್ಯಾ ಚ ಅಥೋಪಿ ಅಸ್ಸಾ।
‘‘Ahañhi jānāmi janinda etaṃ, matyā ca petyā ca athopi assā;
ತವೇವ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಭೂಮಿಪಾಲ, ರತ್ತಿನ್ದಿವಂ ಅಪ್ಪಮತ್ತೋ ತವತ್ಥೇ॥
Taveva so puriso bhūmipāla, rattindivaṃ appamatto tavatthe.
೬೦.
60.
‘‘ಇದ್ಧೋ ಚ ಫೀತೋ ಚ ಸುವಡ್ಢಿತೋ 7 ಚ, ಅಮಚ್ಚೋ ಚ ತೇ ಅಞ್ಞತರೋ ಜನಿನ್ದ।
‘‘Iddho ca phīto ca suvaḍḍhito 8 ca, amacco ca te aññataro janinda;
೬೧.
61.
‘‘ಅಮ್ಭೋ ಅಮ್ಭೋ ನಾಮಮಿದಂ ಇಮಿಸ್ಸಾ, ಮತ್ಯಾ ಚ ಪೇತ್ಯಾ ಚ ಕತಂ ಸುಸಾಧು।
‘‘Ambho ambho nāmamidaṃ imissā, matyā ca petyā ca kataṃ susādhu;
ತದಾ 13 ಹಿ ಮಯ್ಹಂ ಅವಲೋಕಯನ್ತೀ, ಉಮ್ಮತ್ತಕಂ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ಅಕಾಸಿ’’॥
Tadā 14 hi mayhaṃ avalokayantī, ummattakaṃ ummadantī akāsi’’.
೬೨.
62.
‘‘ಯಾ ಪುಣ್ಣಮಾಸೇ 15 ಮಿಗಮನ್ದಲೋಚನಾ, ಉಪಾವಿಸಿ ಪುಣ್ಡರೀಕತ್ತಚಙ್ಗೀ।
‘‘Yā puṇṇamāse 16 migamandalocanā, upāvisi puṇḍarīkattacaṅgī;
ದ್ವೇ ಪುಣ್ಣಮಾಯೋ ತದಹೂ ಅಮಞ್ಞಹಂ, ದಿಸ್ವಾನ ಪಾರಾವತರತ್ತವಾಸಿನಿಂ॥
Dve puṇṇamāyo tadahū amaññahaṃ, disvāna pārāvatarattavāsiniṃ.
೬೩.
63.
‘‘ಅಳಾರಪಮ್ಹೇಹಿ ಸುಭೇಹಿ ವಗ್ಗುಭಿ, ಪಲೋಭಯನ್ತೀ ಮಂ ಯದಾ ಉದಿಕ್ಖತಿ।
‘‘Aḷārapamhehi subhehi vaggubhi, palobhayantī maṃ yadā udikkhati;
ವಿಜಮ್ಭಮಾನಾ ಹರತೇವ ಮೇ ಮನೋ, ಜಾತಾ ವನೇ ಕಿಮ್ಪುರಿಸೀವ ಪಬ್ಬತೇ॥
Vijambhamānā harateva me mano, jātā vane kimpurisīva pabbate.
೬೪.
64.
‘‘ತದಾ ಹಿ ಬ್ರಹತೀ ಸಾಮಾ, ಆಮುತ್ತಮಣಿಕುಣ್ಡಲಾ।
‘‘Tadā hi brahatī sāmā, āmuttamaṇikuṇḍalā;
ಏಕಚ್ಚವಸನಾ ನಾರೀ, ಮಿಗೀ ಭನ್ತಾವುದಿಕ್ಖತಿ॥
Ekaccavasanā nārī, migī bhantāvudikkhati.
೬೫.
65.
‘‘ಕದಾಸ್ಸು ಮಂ ತಮ್ಬನಖಾ ಸುಲೋಮಾ, ಬಾಹಾಮುದೂ ಚನ್ದನಸಾರಲಿತ್ತಾ।
‘‘Kadāssu maṃ tambanakhā sulomā, bāhāmudū candanasāralittā;
ವಟ್ಟಙ್ಗುಲೀ ಸನ್ನತಧೀರಕುತ್ತಿಯಾ, ನಾರೀ ಉಪಞ್ಞಿಸ್ಸತಿ ಸೀಸತೋ ಸುಭಾ॥
Vaṭṭaṅgulī sannatadhīrakuttiyā, nārī upaññissati sīsato subhā.
೬೬.
66.
‘‘ಕದಾಸ್ಸು ಮಂ ಕಞ್ಚನಜಾಲುರಚ್ಛದಾ, ಧೀತಾ ತಿರೀಟಿಸ್ಸ ವಿಲಗ್ಗಮಜ್ಝಾ।
‘‘Kadāssu maṃ kañcanajāluracchadā, dhītā tirīṭissa vilaggamajjhā;
ಮುದೂಹಿ ಬಾಹಾಹಿ ಪಲಿಸ್ಸಜಿಸ್ಸತಿ, ಬ್ರಹಾವನೇ ಜಾತದುಮಂವ ಮಾಲುವಾ॥
Mudūhi bāhāhi palissajissati, brahāvane jātadumaṃva māluvā.
೬೭.
67.
‘‘ಕದಾಸ್ಸು 17 ಲಾಖಾರಸರತ್ತಸುಚ್ಛವೀ, ಬಿನ್ದುತ್ಥನೀ ಪುಣ್ಡರೀಕತ್ತಚಙ್ಗೀ।
‘‘Kadāssu 18 lākhārasarattasucchavī, bindutthanī puṇḍarīkattacaṅgī;
ಮುಖಂ ಮುಖೇನ ಉಪನಾಮಯಿಸ್ಸತಿ, ಸೋಣ್ಡೋವ ಸೋಣ್ಡಸ್ಸ ಸುರಾಯ ಥಾಲಂ॥
Mukhaṃ mukhena upanāmayissati, soṇḍova soṇḍassa surāya thālaṃ.
೬೮.
68.
೬೯.
69.
ನ ಸುಪಾಮಿ ದಿವಾರತ್ತಿಂ, ಸಹಸ್ಸಂವ ಪರಾಜಿತೋ॥
Na supāmi divārattiṃ, sahassaṃva parājito.
೭೦.
70.
‘‘ಸಕ್ಕೋ ಚೇ 27 ಮೇ ವರಂ ದಜ್ಜಾ, ಸೋ ಚ ಲಬ್ಭೇಥ ಮೇ ವರೋ।
‘‘Sakko ce 28 me varaṃ dajjā, so ca labbhetha me varo;
೭೧.
71.
‘‘ಭೂತಾನಿ ಮೇ ಭೂತಪತೀ ನಮಸ್ಸತೋ, ಆಗಮ್ಮ ಯಕ್ಖೋ ಇದಮೇತದಬ್ರವಿ।
‘‘Bhūtāni me bhūtapatī namassato, āgamma yakkho idametadabravi;
ರಞ್ಞೋ ಮನೋ ಉಮ್ಮದನ್ತ್ಯಾ ನಿವಿಟ್ಠೋ, ದದಾಮಿ ತೇ ತಂ ಪರಿಚಾರಯಸ್ಸು’’॥
Rañño mano ummadantyā niviṭṭho, dadāmi te taṃ paricārayassu’’.
೭೨.
72.
‘‘ಪುಞ್ಞಾ ವಿಧಂಸೇ ಅಮರೋ ನ ಚಮ್ಹಿ, ಜನೋ ಚ ಮೇ ಪಾಪಮಿದಞ್ಚ 33 ಜಞ್ಞಾ।
‘‘Puññā vidhaṃse amaro na camhi, jano ca me pāpamidañca 34 jaññā;
ಭುಸೋ ಚ ತ್ಯಸ್ಸ ಮನಸೋ ವಿಘಾತೋ, ದತ್ವಾ ಪಿಯಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಅದಟ್ಠಾ’’॥
Bhuso ca tyassa manaso vighāto, datvā piyaṃ ummadantiṃ adaṭṭhā’’.
೭೩.
73.
‘‘ಜನಿನ್ದ ನಾಞ್ಞತ್ರ ತಯಾ ಮಯಾ ವಾ, ಸಬ್ಬಾಪಿ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕತಸ್ಸ ಜಞ್ಞಾ।
‘‘Janinda nāññatra tayā mayā vā, sabbāpi kammassa katassa jaññā;
ಯಂ ತೇ ಮಯಾ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ಪದಿನ್ನಾ, ಭುಸೇಹಿ ರಾಜಾ ವನಥಂ ಸಜಾಹಿ’’॥
Yaṃ te mayā ummadantī padinnā, bhusehi rājā vanathaṃ sajāhi’’.
೭೪.
74.
‘‘ಯೋ ಪಾಪಕಂ ಕಮ್ಮ ಕರಂ ಮನುಸ್ಸೋ, ಸೋ ಮಞ್ಞತಿ ಮಾಯಿದ 35 ಮಞ್ಞಿಂಸು ಅಞ್ಞೇ।
‘‘Yo pāpakaṃ kamma karaṃ manusso, so maññati māyida 36 maññiṃsu aññe;
ಪಸ್ಸನ್ತಿ ಭೂತಾನಿ ಕರೋನ್ತಮೇತಂ, ಯುತ್ತಾ ಚ ಯೇ ಹೋನ್ತಿ ನರಾ ಪಥಬ್ಯಾ॥
Passanti bhūtāni karontametaṃ, yuttā ca ye honti narā pathabyā.
೭೫.
75.
ಭುಸೋ ಚ ತ್ಯಸ್ಸ ಮನಸೋ ವಿಘಾತೋ, ದತ್ವಾ ಪಿಯಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಅದಟ್ಠಾ’’॥
Bhuso ca tyassa manaso vighāto, datvā piyaṃ ummadantiṃ adaṭṭhā’’.
೭೬.
76.
‘‘ಅದ್ಧಾ ಪಿಯಾ ಮಯ್ಹ ಜನಿನ್ದ ಏಸಾ, ನ ಸಾ ಮಮಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಭೂಮಿಪಾಲ।
‘‘Addhā piyā mayha janinda esā, na sā mamaṃ appiyā bhūmipāla;
ಗಚ್ಛೇವ ತ್ವಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಭದನ್ತೇ, ಸೀಹೋವ ಸೇಲಸ್ಸ ಗುಹಂ ಉಪೇತಿ’’॥
Gaccheva tvaṃ ummadantiṃ bhadante, sīhova selassa guhaṃ upeti’’.
೭೭.
77.
‘‘ನ ಪೀಳಿತಾ ಅತ್ತದುಖೇನ ಧೀರಾ, ಸುಖಪ್ಫಲಂ ಕಮ್ಮ ಪರಿಚ್ಚಜನ್ತಿ।
‘‘Na pīḷitā attadukhena dhīrā, sukhapphalaṃ kamma pariccajanti;
ಸಮ್ಮೋಹಿತಾ ವಾಪಿ ಸುಖೇನ ಮತ್ತಾ, ನ ಪಾಪಕಮ್ಮಞ್ಚ 41 ಸಮಾಚರನ್ತಿ’’॥
Sammohitā vāpi sukhena mattā, na pāpakammañca 42 samācaranti’’.
೭೮.
78.
‘‘ತುವಞ್ಹಿ ಮಾತಾ ಚ ಪಿತಾ ಚ ಮಯ್ಹಂ, ಭತ್ತಾ ಪತೀ ಪೋಸಕೋ ದೇವತಾ ಚ।
‘‘Tuvañhi mātā ca pitā ca mayhaṃ, bhattā patī posako devatā ca;
ದಾಸೋ ಅಹಂ ತುಯ್ಹ ಸಪುತ್ತದಾರೋ, ಯಥಾಸುಖಂ ಸಾಮಿ 43 ಕರೋಹಿ ಕಾಮಂ’’॥
Dāso ahaṃ tuyha saputtadāro, yathāsukhaṃ sāmi 44 karohi kāmaṃ’’.
೭೯.
79.
‘‘ಯೋ ಇಸ್ಸರೋಮ್ಹೀತಿ ಕರೋತಿ ಪಾಪಂ, ಕತ್ವಾ ಚ ಸೋ ನುತ್ತಸತೇ 45 ಪರೇಸಂ।
‘‘Yo issaromhīti karoti pāpaṃ, katvā ca so nuttasate 46 paresaṃ;
ನ ತೇನ ಸೋ ಜೀವತಿ ದೀಘಮಾಯು 47, ದೇವಾಪಿ ಪಾಪೇನ ಸಮೇಕ್ಖರೇ ನಂ॥
Na tena so jīvati dīghamāyu 48, devāpi pāpena samekkhare naṃ.
೮೦.
80.
‘‘ಅಞ್ಞಾತಕಂ ಸಾಮಿಕೇಹೀ ಪದಿನ್ನಂ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತಾ ಯೇ ಪಟಿಚ್ಛನ್ತಿ ದಾನಂ।
‘‘Aññātakaṃ sāmikehī padinnaṃ, dhamme ṭhitā ye paṭicchanti dānaṃ;
ಪಟಿಚ್ಛಕಾ ದಾಯಕಾ ಚಾಪಿ ತತ್ಥ, ಸುಖಪ್ಫಲಞ್ಞೇವ ಕರೋನ್ತಿ ಕಮ್ಮಂ’’॥
Paṭicchakā dāyakā cāpi tattha, sukhapphalaññeva karonti kammaṃ’’.
೮೧.
81.
‘‘ಅಞ್ಞೋ ನು ತೇ ಕೋಚಿ ನರೋ ಪಥಬ್ಯಾ, ಸದ್ಧೇಯ್ಯ ಲೋಕಸ್ಮಿ ನ ಮೇ ಪಿಯಾತಿ।
‘‘Añño nu te koci naro pathabyā, saddheyya lokasmi na me piyāti;
ಭುಸೋ ಚ ತ್ಯಸ್ಸ ಮನಸೋ ವಿಘಾತೋ, ದತ್ವಾ ಪಿಯಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಅದಟ್ಠಾ’’॥
Bhuso ca tyassa manaso vighāto, datvā piyaṃ ummadantiṃ adaṭṭhā’’.
೮೨.
82.
‘‘ಅದ್ಧಾ ಪಿಯಾ ಮಯ್ಹ ಜನಿನ್ದ ಏಸಾ, ನ ಸಾ ಮಮಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಭೂಮಿಪಾಲ।
‘‘Addhā piyā mayha janinda esā, na sā mamaṃ appiyā bhūmipāla;
ಯಂ ತೇ ಮಯಾ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ಪದಿನ್ನಾ, ಭುಸೇಹಿ ರಾಜಾ ವನಥಂ ಸಜಾಹಿ’’॥
Yaṃ te mayā ummadantī padinnā, bhusehi rājā vanathaṃ sajāhi’’.
೮೩.
83.
‘‘ಯೋ ಅತ್ತದುಕ್ಖೇನ ಪರಸ್ಸ ದುಕ್ಖಂ, ಸುಖೇನ ವಾ ಅತ್ತಸುಖಂ ದಹಾತಿ।
‘‘Yo attadukkhena parassa dukkhaṃ, sukhena vā attasukhaṃ dahāti;
೮೪.
84.
‘‘ಅಞ್ಞೋ ನು ತೇ ಕೋಚಿ ನರೋ ಪಥಬ್ಯಾ, ಸದ್ಧೇಯ್ಯ ಲೋಕಸ್ಮಿ ನ ಮೇ ಪಿಯಾತಿ।
‘‘Añño nu te koci naro pathabyā, saddheyya lokasmi na me piyāti;
ಭುಸೋ ಚ ತ್ಯಸ್ಸ ಮನಸೋ ವಿಘಾತೋ, ದತ್ವಾ ಪಿಯಂ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಅದಟ್ಠಾ’’॥
Bhuso ca tyassa manaso vighāto, datvā piyaṃ ummadantiṃ adaṭṭhā’’.
೮೫.
85.
‘‘ಜನಿನ್ದ ಜಾನಾಸಿ ಪಿಯಾ ಮಮೇಸಾ, ನ ಸಾ ಮಮಂ ಅಪ್ಪಿಯಾ ಭೂಮಿಪಾಲ।
‘‘Janinda jānāsi piyā mamesā, na sā mamaṃ appiyā bhūmipāla;
ಪಿಯೇನ ತೇ ದಮ್ಮಿ ಪಿಯಂ ಜನಿನ್ದ, ಪಿಯದಾಯಿನೋ ದೇವ ಪಿಯಂ ಲಭನ್ತಿ’’॥
Piyena te dammi piyaṃ janinda, piyadāyino deva piyaṃ labhanti’’.
೮೬.
86.
‘‘ಸೋ ನೂನಾಹಂ ವಧಿಸ್ಸಾಮಿ, ಅತ್ತಾನಂ ಕಾಮಹೇತುಕಂ।
‘‘So nūnāhaṃ vadhissāmi, attānaṃ kāmahetukaṃ;
ನ ಹಿ ಧಮ್ಮಂ ಅಧಮ್ಮೇನ, ಅಹಂ ವಧಿತುಮುಸ್ಸಹೇ’’॥
Na hi dhammaṃ adhammena, ahaṃ vadhitumussahe’’.
೮೭.
87.
‘‘ಸಚೇ ತುವಂ ಮಯ್ಹ ಸತಿಂ 53 ಜನಿನ್ದ, ನ ಕಾಮಯಾಸಿ ನರವೀರ ಸೇಟ್ಠ।
‘‘Sace tuvaṃ mayha satiṃ 54 janinda, na kāmayāsi naravīra seṭṭha;
೮೮.
88.
‘‘ಅದೂಸಿಯಂ ಚೇ ಅಭಿಪಾರಕ ತ್ವಂ, ಚಜಾಸಿ ಕತ್ತೇ ಅಹಿತಾಯ ತ್ಯಸ್ಸ।
‘‘Adūsiyaṃ ce abhipāraka tvaṃ, cajāsi katte ahitāya tyassa;
ಮಹಾ ಚ ತೇ ಉಪವಾದೋಪಿ ಅಸ್ಸ, ನ ಚಾಪಿ ತ್ಯಸ್ಸ ನಗರಮ್ಹಿ ಪಕ್ಖೋ’’॥
Mahā ca te upavādopi assa, na cāpi tyassa nagaramhi pakkho’’.
೮೯.
89.
‘‘ಅಹಂ ಸಹಿಸ್ಸಂ ಉಪವಾದಮೇತಂ, ನಿನ್ದಂ ಪಸಂಸಂ ಗರಹಞ್ಚ ಸಬ್ಬಂ।
‘‘Ahaṃ sahissaṃ upavādametaṃ, nindaṃ pasaṃsaṃ garahañca sabbaṃ;
ಮಮೇತಮಾಗಚ್ಛತು ಭೂಮಿಪಾಲ, ಯಥಾಸುಖಂ ಸಿವಿ 59 ಕರೋಹಿ ಕಾಮಂ’’॥
Mametamāgacchatu bhūmipāla, yathāsukhaṃ sivi 60 karohi kāmaṃ’’.
೯೦.
90.
‘‘ಯೋ ನೇವ ನಿನ್ದಂ ನ ಪನಪ್ಪಸಂಸಂ, ಆದಿಯತಿ ಗರಹಂ ನೋಪಿ ಪೂಜಂ।
‘‘Yo neva nindaṃ na panappasaṃsaṃ, ādiyati garahaṃ nopi pūjaṃ;
ಸಿರೀ ಚ ಲಕ್ಖೀ ಚ ಅಪೇತಿ ತಮ್ಹಾ, ಆಪೋ ಸುವುಟ್ಠೀವ ಯಥಾ ಥಲಮ್ಹಾ’’॥
Sirī ca lakkhī ca apeti tamhā, āpo suvuṭṭhīva yathā thalamhā’’.
೯೧.
91.
‘‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ದುಕ್ಖಞ್ಚ ಸುಖಞ್ಚ ಏತ್ತೋ, ಧಮ್ಮಾತಿಸಾರಞ್ಚ ಮನೋವಿಘಾತಂ।
‘‘Yaṃ kiñci dukkhañca sukhañca etto, dhammātisārañca manovighātaṃ;
ಉರಸಾ ಅಹಂ ಪಚ್ಚುತ್ತರಿಸ್ಸಾಮಿ 61 ಸಬ್ಬಂ, ಪಥವೀ ಯಥಾ ಥಾವರಾನಂ ತಸಾನಂ’’॥
Urasā ahaṃ paccuttarissāmi 62 sabbaṃ, pathavī yathā thāvarānaṃ tasānaṃ’’.
೯೨.
92.
‘‘ಧಮ್ಮಾತಿಸಾರಞ್ಚ ಮನೋವಿಘಾತಂ, ದುಕ್ಖಞ್ಚ ನಿಚ್ಛಾಮಿ ಅಹಂ ಪರೇಸಂ।
‘‘Dhammātisārañca manovighātaṃ, dukkhañca nicchāmi ahaṃ paresaṃ;
ಏಕೋವಿಮಂ ಹಾರಯಿಸ್ಸಾಮಿ ಭಾರಂ, ಧಮ್ಮೇ ಠಿತೋ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಹಾಪಯನ್ತೋ’’॥
Ekovimaṃ hārayissāmi bhāraṃ, dhamme ṭhito kiñci ahāpayanto’’.
೯೩.
93.
‘‘ಸಗ್ಗೂಪಗಂ ಪುಞ್ಞಕಮ್ಮಂ ಜನಿನ್ದ, ಮಾ ಮೇ ತುವಂ ಅನ್ತರಾಯಂ ಅಕಾಸಿ।
‘‘Saggūpagaṃ puññakammaṃ janinda, mā me tuvaṃ antarāyaṃ akāsi;
ದದಾಮಿ ತೇ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಪಸನ್ನೋ, ರಾಜಾವ ಯಞ್ಞೇ ಧನಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾನಂ’’॥
Dadāmi te ummadantiṃ pasanno, rājāva yaññe dhanaṃ brāhmaṇānaṃ’’.
೯೪.
94.
‘‘ಅದ್ಧಾ ತುವಂ ಕತ್ತೇ ಹಿತೇಸಿ ಮಯ್ಹಂ, ಸಖಾ ಮಮಂ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ತುವಞ್ಚ।
‘‘Addhā tuvaṃ katte hitesi mayhaṃ, sakhā mamaṃ ummadantī tuvañca;
ನಿನ್ದೇಯ್ಯು ದೇವಾ ಪಿತರೋ ಚ ಸಬ್ಬೇ, ಪಾಪಞ್ಚ ಪಸ್ಸಂ ಅಭಿಸಮ್ಪರಾಯಂ’’॥
Nindeyyu devā pitaro ca sabbe, pāpañca passaṃ abhisamparāyaṃ’’.
೯೫.
95.
‘‘ನ ಹೇತಧಮ್ಮಂ ಸಿವಿರಾಜ ವಜ್ಜುಂ, ಸನೇಗಮಾ ಜಾನಪದಾ ಚ ಸಬ್ಬೇ।
‘‘Na hetadhammaṃ sivirāja vajjuṃ, sanegamā jānapadā ca sabbe;
ಯಂ ತೇ ಮಯಾ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ಪದಿನ್ನಾ, ಭುಸೇಹಿ ರಾಜಾ ವನಥಂ ಸಜಾಹಿ’’॥
Yaṃ te mayā ummadantī padinnā, bhusehi rājā vanathaṃ sajāhi’’.
೯೬.
96.
‘‘ಅದ್ಧಾ ತುವಂ ಕತ್ತೇ ಹಿತೇಸಿ ಮಯ್ಹಂ, ಸಖಾ ಮಮಂ ಉಮ್ಮದನ್ತೀ ತುವಞ್ಚ।
‘‘Addhā tuvaṃ katte hitesi mayhaṃ, sakhā mamaṃ ummadantī tuvañca;
ಸತಞ್ಚ ಧಮ್ಮಾನಿ ಸುಕಿತ್ತಿತಾನಿ, ಸಮುದ್ದವೇಲಾವ ದುರಚ್ಚಯಾನಿ’’॥
Satañca dhammāni sukittitāni, samuddavelāva duraccayāni’’.
೯೭.
97.
‘‘ಆಹುನೇಯ್ಯೋ ಮೇಸಿ ಹಿತಾನುಕಮ್ಪೀ, ಧಾತಾ ವಿಧಾತಾ ಚಸಿ ಕಾಮಪಾಲೋ।
‘‘Āhuneyyo mesi hitānukampī, dhātā vidhātā casi kāmapālo;
ತಯೀ ಹುತಾ ರಾಜ ಮಹಪ್ಫಲಾ ಹಿ 63, ಕಾಮೇನ ಮೇ ಉಮ್ಮದನ್ತಿಂ ಪಟಿಚ್ಛ’’॥
Tayī hutā rāja mahapphalā hi 64, kāmena me ummadantiṃ paṭiccha’’.
೯೮.
98.
‘‘ಅದ್ಧಾ ಹಿ ಸಬ್ಬಂ ಅಭಿಪಾರಕ ತ್ವಂ, ಧಮ್ಮಂ ಅಚಾರೀ ಮಮ ಕತ್ತುಪುತ್ತ।
‘‘Addhā hi sabbaṃ abhipāraka tvaṃ, dhammaṃ acārī mama kattuputta;
ಅಞ್ಞೋ ನು ತೇ ಕೋ ಇಧ ಸೋತ್ಥಿಕತ್ತಾ, ದ್ವಿಪದೋ ನರೋ ಅರುಣೇ ಜೀವಲೋಕೇ’’॥
Añño nu te ko idha sotthikattā, dvipado naro aruṇe jīvaloke’’.
೯೯.
99.
‘‘ತುವಂ ನು ಸೇಟ್ಠೋ ತ್ವಮನುತ್ತರೋಸಿ, ತ್ವಂ ಧಮ್ಮಗೂ 65 ಧಮ್ಮವಿದೂ ಸುಮೇಧೋ।
‘‘Tuvaṃ nu seṭṭho tvamanuttarosi, tvaṃ dhammagū 66 dhammavidū sumedho;
ಸೋ ಧಮ್ಮಗುತ್ತೋ ಚಿರಮೇವ ಜೀವ, ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಮೇ ದೇಸಯ ಧಮ್ಮಪಾಲ’’॥
So dhammagutto cirameva jīva, dhammañca me desaya dhammapāla’’.
೧೦೦.
100.
‘‘ತದಿಙ್ಘ ಅಭಿಪಾರಕ, ಸುಣೋಹಿ ವಚನಂ ಮಮ।
‘‘Tadiṅgha abhipāraka, suṇohi vacanaṃ mama;
ಧಮ್ಮಂ ತೇ ದೇಸಯಿಸ್ಸಾಮಿ, ಸತಂ ಆಸೇವಿತಂ ಅಹಂ॥
Dhammaṃ te desayissāmi, sataṃ āsevitaṃ ahaṃ.
೧೦೧.
101.
‘‘ಸಾಧು ಧಮ್ಮರುಚಿ ರಾಜಾ, ಸಾಧು ಪಞ್ಞಾಣವಾ ನರೋ।
‘‘Sādhu dhammaruci rājā, sādhu paññāṇavā naro;
ಸಾಧು ಮಿತ್ತಾನಮದ್ದುಬ್ಭೋ, ಪಾಪಸ್ಸಾಕರಣಂ ಸುಖಂ॥
Sādhu mittānamaddubbho, pāpassākaraṇaṃ sukhaṃ.
೧೦೨.
102.
‘‘ಅಕ್ಕೋಧನಸ್ಸ ವಿಜಿತೇ, ಠಿತಧಮ್ಮಸ್ಸ ರಾಜಿನೋ।
‘‘Akkodhanassa vijite, ṭhitadhammassa rājino;
ಸುಖಂ ಮನುಸ್ಸಾ ಆಸೇಥ, ಸೀತಚ್ಛಾಯಾಯ ಸಙ್ಘರೇ॥
Sukhaṃ manussā āsetha, sītacchāyāya saṅghare.
೧೦೩.
103.
‘‘ನ ಚಾಹಮೇತಂ ಅಭಿರೋಚಯಾಮಿ, ಕಮ್ಮಂ ಅಸಮೇಕ್ಖಕತಂ ಅಸಾಧು।
‘‘Na cāhametaṃ abhirocayāmi, kammaṃ asamekkhakataṃ asādhu;
ಯೇ ವಾಪಿ ಞತ್ವಾನ ಸಯಂ ಕರೋನ್ತಿ, ಉಪಮಾ ಇಮಾ ಮಯ್ಹಂ ತುವಂ ಸುಣೋಹಿ॥
Ye vāpi ñatvāna sayaṃ karonti, upamā imā mayhaṃ tuvaṃ suṇohi.
೧೦೪.
104.
‘‘ಗವಂ ಚೇ ತರಮಾನಾನಂ, ಜಿಮ್ಹಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪುಙ್ಗವೋ।
‘‘Gavaṃ ce taramānānaṃ, jimhaṃ gacchati puṅgavo;
ಸಬ್ಬಾ ತಾ ಜಿಮ್ಹಂ ಗಚ್ಛನ್ತಿ, ನೇತ್ತೇ ಜಿಮ್ಹಂ ಗತೇ ಸತಿ॥
Sabbā tā jimhaṃ gacchanti, nette jimhaṃ gate sati.
೧೦೫.
105.
ಸೋ ಚೇ ಅಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ, ಪಗೇವ ಇತರಾ ಪಜಾ।
So ce adhammaṃ carati, pageva itarā pajā;
ಸಬ್ಬಂ ರಟ್ಠಂ ದುಖಂ ಸೇತಿ, ರಾಜಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಅಧಮ್ಮಿಕೋ॥
Sabbaṃ raṭṭhaṃ dukhaṃ seti, rājā ce hoti adhammiko.
೧೦೬.
106.
‘‘ಗವಂ ಚೇ ತರಮಾನಾನಂ, ಉಜುಂ ಗಚ್ಛತಿ ಪುಙ್ಗವೋ।
‘‘Gavaṃ ce taramānānaṃ, ujuṃ gacchati puṅgavo;
ಸಬ್ಬಾ ಗಾವೀ ಉಜುಂ ಯನ್ತಿ, ನೇತ್ತೇ ಉಜುಂ ಗತೇ ಸತಿ॥
Sabbā gāvī ujuṃ yanti, nette ujuṃ gate sati.
೧೦೭.
107.
‘‘ಏವಮೇವ ಮನುಸ್ಸೇಸು, ಯೋ ಹೋತಿ ಸೇಟ್ಠಸಮ್ಮತೋ।
‘‘Evameva manussesu, yo hoti seṭṭhasammato;
ಸೋ ಸಚೇ ಧಮ್ಮಂ ಚರತಿ, ಪಗೇವ ಇತರಾ ಪಜಾ।
So sace dhammaṃ carati, pageva itarā pajā;
ಸಬ್ಬಂ ರಟ್ಠಂ ಸುಖಂ ಸೇತಿ, ರಾಜಾ ಚೇ ಹೋತಿ ಧಮ್ಮಿಕೋ॥
Sabbaṃ raṭṭhaṃ sukhaṃ seti, rājā ce hoti dhammiko.
೧೦೮.
108.
‘‘ನ ಚಾಪಾಹಂ ಅಧಮ್ಮೇನ, ಅಮರತ್ತಮಭಿಪತ್ಥಯೇ।
‘‘Na cāpāhaṃ adhammena, amarattamabhipatthaye;
ಇಮಂ ವಾ ಪಥವಿಂ ಸಬ್ಬಂ, ವಿಜೇತುಂ ಅಭಿಪಾರಕ॥
Imaṃ vā pathaviṃ sabbaṃ, vijetuṃ abhipāraka.
೧೦೯.
109.
‘‘ಯಞ್ಹಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಮನುಸ್ಸೇಸು, ರತನಂ ಇಧ ವಿಜ್ಜತಿ।
‘‘Yañhi kiñci manussesu, ratanaṃ idha vijjati;
ಗಾವೋ ದಾಸೋ ಹಿರಞ್ಞಞ್ಚ, ವತ್ಥಿಯಂ ಹರಿಚನ್ದನಂ॥
Gāvo dāso hiraññañca, vatthiyaṃ haricandanaṃ.
೧೧೦.
110.
‘‘ಅಸ್ಸಿತ್ಥಿಯೋ 69 ರತನಂ ಮಣಿಕಞ್ಚ, ಯಞ್ಚಾಪಿ ಮೇ ಚನ್ದಸೂರಿಯಾ ಅಭಿಪಾಲಯನ್ತಿ।
‘‘Assitthiyo 70 ratanaṃ maṇikañca, yañcāpi me candasūriyā abhipālayanti;
ನ ತಸ್ಸ ಹೇತು ವಿಸಮಂ ಚರೇಯ್ಯಂ, ಮಜ್ಝೇ ಸಿವೀನಂ ಉಸಭೋಮ್ಹಿ ಜಾತೋ॥
Na tassa hetu visamaṃ careyyaṃ, majjhe sivīnaṃ usabhomhi jāto.
೧೧೧.
111.
‘‘ನೇತಾ ಹಿತಾ 71 ಉಗ್ಗತೋ ರಟ್ಠಪಾಲೋ, ಧಮ್ಮಂ ಸಿವೀನಂ ಅಪಚಾಯಮಾನೋ।
‘‘Netā hitā 72 uggato raṭṭhapālo, dhammaṃ sivīnaṃ apacāyamāno;
ಸೋ ಧಮ್ಮಮೇವಾನುವಿಚಿನ್ತಯನ್ತೋ, ತಸ್ಮಾ ಸಕೇ ಚಿತ್ತವಸೇ ನ ವತ್ತೋ’’॥
So dhammamevānuvicintayanto, tasmā sake cittavase na vatto’’.
೧೧೨.
112.
‘‘ಅದ್ಧಾ ತುವಂ ಮಹಾರಾಜ, ನಿಚ್ಚಂ ಅಬ್ಯಸನಂ ಸಿವಂ।
‘‘Addhā tuvaṃ mahārāja, niccaṃ abyasanaṃ sivaṃ;
ಕರಿಸ್ಸಸಿ ಚಿರಂ ರಜ್ಜಂ, ಪಞ್ಞಾ ಹಿ ತವ ತಾದಿಸೀ॥
Karissasi ciraṃ rajjaṃ, paññā hi tava tādisī.
೧೧೩.
113.
‘‘ಏತಂ ತೇ ಅನುಮೋದಾಮ, ಯಂ ಧಮ್ಮಂ ನಪ್ಪಮಜ್ಜಸಿ।
‘‘Etaṃ te anumodāma, yaṃ dhammaṃ nappamajjasi;
೧೧೪.
114.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಮಾತಾಪಿತೂಸು ಖತ್ತಿಯ।
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, mātāpitūsu khattiya;
ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ॥
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
೧೧೫.
115.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಪುತ್ತದಾರೇಸು ಖತ್ತಿಯ…ಪೇ॰…॥
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, puttadāresu khattiya…pe….
೧೧೬.
116.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಮಿತ್ತಾಮಚ್ಚೇಸು ಖತ್ತಿಯ…ಪೇ॰…॥
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, mittāmaccesu khattiya…pe….
೧೧೭.
117.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ವಾಹನೇಸು ಬಲೇಸು ಚ…ಪೇ॰…॥
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, vāhanesu balesu ca…pe….
೧೧೮.
118.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಗಾಮೇಸು ನಿಗಮೇಸು ಚ…ಪೇ॰…॥
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, gāmesu nigamesu ca…pe….
೧೧೯.
119.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ರಟ್ಠೇಸು ಜನಪದೇಸು ಚ…ಪೇ॰…॥
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, raṭṭhesu janapadesu ca…pe….
೧೨೦.
120.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೇಸು ಚ…ಪೇ॰…॥
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, samaṇabrāhmaṇesu ca…pe….
೧೨೧.
121.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಮಿಗಪಕ್ಖೀಸು ಖತ್ತಿಯ…ಪೇ॰…॥
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, migapakkhīsu khattiya…pe….
೧೨೨.
122.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಧಮ್ಮೋ ಚಿಣ್ಣೋ ಸುಖಾವಹೋ।
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, dhammo ciṇṇo sukhāvaho;
ಇಧ ಧಮ್ಮಂ ಚರಿತ್ವಾನ, ರಾಜ ಸಗ್ಗಂ ಗಮಿಸ್ಸಸಿ॥
Idha dhammaṃ caritvāna, rāja saggaṃ gamissasi.
೧೨೩.
123.
‘‘ಧಮ್ಮಂ ಚರ ಮಹಾರಾಜ, ಸಇನ್ದಾ ದೇವಾ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಾ।
‘‘Dhammaṃ cara mahārāja, saindā devā sabrahmakā;
ಸುಚಿಣ್ಣೇನ ದಿವಂ ಪತ್ತಾ, ಮಾ ಧಮ್ಮಂ ರಾಜ ಪಾಮದೋ’’ತಿ॥
Suciṇṇena divaṃ pattā, mā dhammaṃ rāja pāmado’’ti.
ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀಜಾತಕಂ ದುತಿಯಂ।
Ummādantījātakaṃ dutiyaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಖುದ್ದಕನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / ಜಾತಕ-ಅಟ್ಠಕಥಾ • Jātaka-aṭṭhakathā / [೫೨೭] ೨. ಉಮ್ಮಾದನ್ತೀಜಾತಕವಣ್ಣನಾ • [527] 2. Ummādantījātakavaṇṇanā