| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ • Aṅguttaranikāya |
೬. ಉಮ್ಮಗ್ಗಸುತ್ತಂ
6. Ummaggasuttaṃ
೧೮೬. ಅಥ ಖೋ ಅಞ್ಞತರೋ ಭಿಕ್ಖು ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕೇನ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಲೋಕೋ ನೀಯತಿ, ಕೇನ ಲೋಕೋ ಪರಿಕಸ್ಸತಿ, ಕಸ್ಸ ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಸಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ?
186. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘kena nu kho, bhante, loko nīyati, kena loko parikassati, kassa ca uppannassa vasaṃ gacchatī’’ti?
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖು! ಭದ್ದಕೋ ಖೋ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ಉಮ್ಮಗ್ಗೋ 1, ಭದ್ದಕಂ ಪಟಿಭಾನಂ, ಕಲ್ಯಾಣೀ 2 ಪರಿಪುಚ್ಛಾ। ಏವಞ್ಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುಚ್ಛಸಿ – ‘ಕೇನ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಲೋಕೋ ನೀಯತಿ, ಕೇನ ಲೋಕೋ ಪರಿಕಸ್ಸತಿ, ಕಸ್ಸ ಚ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಸಂ ಗಚ್ಛತೀ’’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಚಿತ್ತೇನ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಲೋಕೋ ನೀಯತಿ, ಚಿತ್ತೇನ ಪರಿಕಸ್ಸತಿ, ಚಿತ್ತಸ್ಸ ಉಪ್ಪನ್ನಸ್ಸ ವಸಂ ಗಚ್ಛತೀ’’ತಿ।
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo 3, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī 4 paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘kena nu kho, bhante, loko nīyati, kena loko parikassati, kassa ca uppannassa vasaṃ gacchatī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Cittena kho, bhikkhu, loko nīyati, cittena parikassati, cittassa uppannassa vasaṃ gacchatī’’ti.
‘‘ಸಾಧು , ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉತ್ತರಿ ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ – ‘‘‘ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಧರೋ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಧರೋ’ತಿ, ಭನ್ತೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಧರೋ ಹೋತೀ’’ತಿ?
‘‘Sādhu , bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘bahussuto dhammadharo, bahussuto dhammadharo’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bahussuto dhammadharo hotī’’ti?
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖು! ಭದ್ದಕೋ ಖೋ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು ಉಮ್ಮಗ್ಗೋ, ಭದ್ದಕಂ ಪಟಿಭಾನಂ, ಕಲ್ಯಾಣೀ ಪರಿಪುಚ್ಛಾ। ಏವಞ್ಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುಚ್ಛಸಿ – ‘ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಧರೋ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಧರೋತಿ, ಭನ್ತೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಧರೋ ಹೋತೀ’’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಬಹೂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಮಯಾ ಧಮ್ಮಾ ದೇಸಿತಾ 5 – ಸುತ್ತಂ, ಗೇಯ್ಯಂ, ವೇಯ್ಯಾಕರಣಂ, ಗಾಥಾ, ಉದಾನಂ, ಇತಿವುತ್ತಕಂ, ಜಾತಕಂ, ಅಬ್ಭುತಧಮ್ಮಂ, ವೇದಲ್ಲಂ। ಚತುಪ್ಪದಾಯ ಚೇಪಿ, ಭಿಕ್ಖು, ಗಾಥಾಯ ಅತ್ಥಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಮಞ್ಞಾಯ ಧಮ್ಮಾನುಧಮ್ಮಪ್ಪಟಿಪನ್ನೋ ಹೋತಿ ಬಹುಸ್ಸುತೋ ಧಮ್ಮಧರೋತಿ ಅಲಂ ವಚನಾಯಾ’’ತಿ।
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘bahussuto dhammadharo, bahussuto dhammadharoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, bahussuto dhammadharo hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Bahū kho, bhikkhu, mayā dhammā desitā 6 – suttaṃ, geyyaṃ, veyyākaraṇaṃ, gāthā, udānaṃ, itivuttakaṃ, jātakaṃ, abbhutadhammaṃ, vedallaṃ. Catuppadāya cepi, bhikkhu, gāthāya atthamaññāya dhammamaññāya dhammānudhammappaṭipanno hoti bahussuto dhammadharoti alaṃ vacanāyā’’ti.
‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉತ್ತರಿ ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ – ‘‘‘ಸುತವಾ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋ, ಸುತವಾ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋ’ತಿ, ಭನ್ತೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸುತವಾ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋ ಹೋತೀ’’ತಿ?
‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘sutavā nibbedhikapañño, sutavā nibbedhikapañño’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, sutavā nibbedhikapañño hotī’’ti?
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭಿಕ್ಖು! ಭದ್ದಕೋ ಖೋ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ಉಮ್ಮಗ್ಗೋ, ಭದ್ದಕಂ ಪಟಿಭಾನಂ, ಕಲ್ಯಾಣೀ ಪರಿಪುಚ್ಛಾ। ಏವಞ್ಹಿ ತ್ವಂ, ಭಿಕ್ಖು, ಪುಚ್ಛಸಿ – ‘ಸುತವಾ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋ, ಸುತವಾ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋತಿ, ಭನ್ತೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸುತವಾ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋ ಹೋತೀ’’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖು, ಭಿಕ್ಖುನೋ ‘ಇದಂ ದುಕ್ಖ’ನ್ತಿ ಸುತಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅತಿವಿಜ್ಝ ಪಸ್ಸತಿ; ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖಸಮುದಯೋ’ತಿ ಸುತಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅತಿವಿಜ್ಝ ಪಸ್ಸತಿ; ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧೋ’ತಿ ಸುತಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅತಿವಿಜ್ಝ ಪಸ್ಸತಿ; ‘ಅಯಂ ದುಕ್ಖನಿರೋಧಗಾಮಿನೀ ಪಟಿಪದಾ’ತಿ ಸುತಂ ಹೋತಿ, ಪಞ್ಞಾಯ ಚಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಅತಿವಿಜ್ಝ ಪಸ್ಸತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಸುತವಾ ನಿಬ್ಬೇಧಿಕಪಞ್ಞೋ ಹೋತೀ’’ತಿ।
‘‘Sādhu sādhu, bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ, bhikkhu, pucchasi – ‘sutavā nibbedhikapañño, sutavā nibbedhikapaññoti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, sutavā nibbedhikapañño hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Idha, bhikkhu, bhikkhuno ‘idaṃ dukkha’nti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhasamudayo’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhanirodho’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati; ‘ayaṃ dukkhanirodhagāminī paṭipadā’ti sutaṃ hoti, paññāya cassa atthaṃ ativijjha passati. Evaṃ kho, bhikkhu, sutavā nibbedhikapañño hotī’’ti.
‘‘ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಸೋ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಉತ್ತರಿ ಪಞ್ಹಂ ಅಪುಚ್ಛಿ – ‘‘‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ’ತಿ, ಭನ್ತೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಹೋತೀ’’ತಿ?
‘‘Sādhu, bhante’’ti kho so bhikkhu bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā bhagavantaṃ uttari pañhaṃ apucchi – ‘‘‘paṇḍito mahāpañño, paṇḍito mahāpañño’ti, bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito mahāpañño hotī’’ti?
‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು ಭಿಕ್ಖು! ಭದ್ದಕೋ ಖೋ ತೇ, ಭಿಕ್ಖು, ಉಮ್ಮಗ್ಗೋ, ಭದ್ದಕಂ ಪಟಿಭಾನಂ, ಕಲ್ಯಾಣೀ ಪರಿಪುಚ್ಛಾ। ಏವಞ್ಹಿ ತ್ವಂ ಭಿಕ್ಖು ಪುಚ್ಛಸಿ – ‘ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋತಿ , ಭನ್ತೇ, ವುಚ್ಚತಿ। ಕಿತ್ತಾವತಾ ನು ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಹೋತೀ’’’ತಿ? ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’। ‘‘ಇಧ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ನೇವತ್ತಬ್ಯಾಬಾಧಾಯ ಚೇತೇತಿ ನ ಪರಬ್ಯಾಬಾಧಾಯ ಚೇತೇತಿ ನ ಉಭಯಬ್ಯಾಬಾಧಾಯ ಚೇತೇತಿ ಅತ್ತಹಿತಪರಹಿತಉಭಯಹಿತಸಬ್ಬಲೋಕಹಿತಮೇವ ಚಿನ್ತಯಮಾನೋ ಚಿನ್ತೇತಿ। ಏವಂ ಖೋ, ಭಿಕ್ಖು, ಪಣ್ಡಿತೋ ಮಹಾಪಞ್ಞೋ ಹೋತೀ’’ತಿ। ಛಟ್ಠಂ।
‘‘Sādhu sādhu bhikkhu! Bhaddako kho te, bhikkhu, ummaggo, bhaddakaṃ paṭibhānaṃ, kalyāṇī paripucchā. Evañhi tvaṃ bhikkhu pucchasi – ‘paṇḍito mahāpañño, paṇḍito mahāpaññoti , bhante, vuccati. Kittāvatā nu kho, bhante, paṇḍito mahāpañño hotī’’’ti? ‘‘Evaṃ, bhante’’. ‘‘Idha, bhikkhu, paṇḍito mahāpañño nevattabyābādhāya ceteti na parabyābādhāya ceteti na ubhayabyābādhāya ceteti attahitaparahitaubhayahitasabbalokahitameva cintayamāno cinteti. Evaṃ kho, bhikkhu, paṇḍito mahāpañño hotī’’ti. Chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಉಮ್ಮಗ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Ummaggasuttavaṇṇanā
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಅಙ್ಗುತ್ತರನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) / ೬. ಉಮ್ಮಗ್ಗಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Ummaggasuttavaṇṇanā
