Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / ഖുദ്ദസിക്ഖാ-മൂലസിക്ഖാ • Khuddasikkhā-mūlasikkhā

    ൨൨. ഉപാഹനനിദ്ദേസവണ്ണനാ

    22. Upāhananiddesavaṇṇanā

    ൧൭൫. നവാ ഗുണങ്ഗുണൂപാഹനാ മജ്ഝദേസേ ന കപ്പന്തീതി സമ്ബന്ധോ. നവാതി ഏകവാരമ്പി അപ്പടിമുക്കാ. തത്ഥ ഗുണങ്ഗുണൂപാഹനാ ചതുപടലതോ പട്ഠായ വുച്ചന്തി. സമ്ഭവേ ബ്യഭിചാരേ ച വിസേസനം സാത്ഥകം ഭവതീതി ‘‘മജ്ഝദേസേ’’തി വിസേസനം അമജ്ഝദേസം ബ്യഭിചരതീതി അമജ്ഝദേസേ ഗുണങ്ഗുണൂപാഹനാ കപ്പന്തീതി വേദിതബ്ബം. തഥാ നവാതി ഇമിനാ അനവാ മജ്ഝദേസേപി. ഇമിനാ പന വാക്യേന മജ്ഝദേസേപി ഏകവാരമ്പി പടിമുക്കാ, അഞ്ഞത്ഥ തു സബ്ബാപി ഗുണങ്ഗുണൂപാഹനാ വട്ടന്തി, ന സേസാതി ആപന്നം, തഥാപി ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, ഏകപലാസികം ഉപാഹന’’ന്തി (മഹാവ॰ ൨൪൫) വുത്തത്താ ഏകപടലികാപി വട്ടതീതി വേദിതബ്ബം. സബ്ബസ്സാതി മജ്ഝദേസേ പച്ചന്തിമേപി ഗിലാനാഗിലാനസ്സ സബ്ബസ്സ. ‘‘അനുജാനാമി, ഭിക്ഖവേ, അജ്ഝാരാമേ ഉപാഹനം ധാരേതു’’ന്തി (മഹാവ॰ ൨൪൯) ഹി സാമഞ്ഞേന അനുഞ്ഞാതം. സബ്ബത്ഥാതി ഗാമേ വാ അരഞ്ഞേ വാ ആരാമതോ അഞ്ഞത്ര. അകല്ലകസ്സ ചാതി ഗിലാനസ്സേവ.

    175. Navā guṇaṅguṇūpāhanā majjhadese na kappantīti sambandho. Navāti ekavārampi appaṭimukkā. Tattha guṇaṅguṇūpāhanā catupaṭalato paṭṭhāya vuccanti. Sambhave byabhicāre ca visesanaṃ sātthakaṃ bhavatīti ‘‘majjhadese’’ti visesanaṃ amajjhadesaṃ byabhicaratīti amajjhadese guṇaṅguṇūpāhanā kappantīti veditabbaṃ. Tathā navāti iminā anavā majjhadesepi. Iminā pana vākyena majjhadesepi ekavārampi paṭimukkā, aññattha tu sabbāpi guṇaṅguṇūpāhanā vaṭṭanti, na sesāti āpannaṃ, tathāpi ‘‘anujānāmi, bhikkhave, ekapalāsikaṃ upāhana’’nti (mahāva. 245) vuttattā ekapaṭalikāpi vaṭṭatīti veditabbaṃ. Sabbassāti majjhadese paccantimepi gilānāgilānassa sabbassa. ‘‘Anujānāmi, bhikkhave, ajjhārāme upāhanaṃ dhāretu’’nti (mahāva. 249) hi sāmaññena anuññātaṃ. Sabbatthāti gāme vā araññe vā ārāmato aññatra. Akallakassa cāti gilānasseva.

    ൧൭൬-൯. സബ്ബ…പേ॰… രത്താ ച ഉപാഹനാ സബ്ബ…പേ॰… വിച്ഛികാളികാ ച…പേ॰… ദീപീനം ചമ്മേഹി ച മജ്ജാര…പേ॰… ചമ്മേഹി ച പരിക്ഖടാ ച ഉപാഹനാ സങ്കമനീയാ പാദുകാ ച കോചി ധാരേയ്യ, ദുക്കടന്തി യോജനാ. ഓദാതായ പാളിയാ അട്ഠകഥായ ച അഭാവേപി അനുലോമവസേനേത്ഥ വുത്തം വിയ ദിസ്സതി. നീലകോ ച ഓദാതോ ചാതിആദിനാ ദ്വന്ദോ. സബ്ബേവ നീലക…പേ॰… കണ്ഹകാ യാസന്തി സമാസോ. ‘‘മഹാരങ്ഗാ’’തിആദീസു അപ്പയുത്തേപി സബ്ബ-സദ്ദേ പകരണവസേന യോജേത്വാ അത്ഥോ വേദിതബ്ബോ.

    176-9. Sabba…pe… rattā ca upāhanā sabba…pe… vicchikāḷikā ca…pe… dīpīnaṃ cammehi ca majjāra…pe… cammehi ca parikkhaṭā ca upāhanā saṅkamanīyā pādukā ca koci dhāreyya, dukkaṭanti yojanā. Odātāya pāḷiyā aṭṭhakathāya ca abhāvepi anulomavasenettha vuttaṃ viya dissati. Nīlako ca odāto cātiādinā dvando. Sabbeva nīlaka…pe… kaṇhakā yāsanti samāso. ‘‘Mahāraṅgā’’tiādīsu appayuttepi sabba-sadde pakaraṇavasena yojetvā attho veditabbo.

    ‘‘അത്ഥാ പകരണാ ലിങ്ഗാ, ഓചിത്യാ കാലദേസതോ;

    ‘‘Atthā pakaraṇā liṅgā, ocityā kāladesato;

    സദ്ദത്ഥാ വിഭജീയന്തി, ന സദ്ദായേവ കേവലാ’’തി. –

    Saddatthā vibhajīyanti, na saddāyeva kevalā’’ti. –

    ഹി വുത്തം. ചിത്രാതി വിചിത്രാ. നീലപീതാദീ വദ്ധായേവ യാസന്തി സമാസോ. ആദി-സദ്ദേന ഓദാതാദീനം ഗഹണം. തിത്തിരപത്തസദിസോ വിചിത്തോ വണ്ണോ തിത്തിരപത്ത-സദ്ദേന ഗഹിതോ. തമേതേസമത്ഥീതി തിത്തിരപത്തികാ. മേണ്ഡസ്സ ച അജസ്സ ച വിസാണസദിസാ വദ്ധാ യാസന്തി ബാഹിരത്ഥോ. താ പന കണ്ണികട്ഠാനേ മേണ്ഡകഅജവിസാണസണ്ഠാനേ വദ്ധേ യോജേത്വാ കതാ. ഏസ നയോ വിച്ഛികാളികാദീസു. പണ്ഹിപിധാനത്ഥം തലേ ഖല്ലം ബദ്ധം യാസന്തി വിഗ്ഗഹോ. ജങ്ഘതോ സബ്ബപാദപ്പടിച്ഛാദനകം പുടം ബദ്ധം യാസന്തി ബഹുബ്ബീഹി. തൂലം പിചു പുണ്ണം യാസന്തി അഞ്ഞപദത്ഥോ. പലിഗുണ്ഠേതീതി പലിഗുണ്ഠോ, ഉപരിപാദതലമത്തപ്പടിച്ഛാദകബന്ധോ, തേന യോജേത്വാ കതാ പാലിഗുണ്ഠിമാ, വിചിത്രാ ഹി തദ്ധിതവുത്തി. വിച്ഛികാനം അളസദിസം നങ്ഗുട്ഠസദിസം ബദ്ധമേതാസന്തി വിച്ഛികാളികാ. സീഹബ്യഗ്ഘുദ്ദാജിനദീപീനം ചമ്മേഹി ചാതി പകരണതോ അജിനാ നാമ മിഗാ. ഉലൂകാ പക്ഖിബിളാരാ. സങ്കമന്തി ഗച്ഛന്തി ഏതാഹീതി സങ്കമനീയാ. താ പന താലപണ്ണാദീഹി കതാ സംഹാരിയാ.

    Hi vuttaṃ. Citrāti vicitrā. Nīlapītādī vaddhāyeva yāsanti samāso. Ādi-saddena odātādīnaṃ gahaṇaṃ. Tittirapattasadiso vicitto vaṇṇo tittirapatta-saddena gahito. Tametesamatthīti tittirapattikā. Meṇḍassa ca ajassa ca visāṇasadisā vaddhā yāsanti bāhirattho. Tā pana kaṇṇikaṭṭhāne meṇḍakaajavisāṇasaṇṭhāne vaddhe yojetvā katā. Esa nayo vicchikāḷikādīsu. Paṇhipidhānatthaṃ tale khallaṃ baddhaṃ yāsanti viggaho. Jaṅghato sabbapādappaṭicchādanakaṃ puṭaṃ baddhaṃ yāsanti bahubbīhi. Tūlaṃ picu puṇṇaṃ yāsanti aññapadattho. Paliguṇṭhetīti paliguṇṭho, uparipādatalamattappaṭicchādakabandho, tena yojetvā katā pāliguṇṭhimā, vicitrā hi taddhitavutti. Vicchikānaṃ aḷasadisaṃ naṅguṭṭhasadisaṃ baddhametāsanti vicchikāḷikā. Sīhabyagghuddājinadīpīnaṃ cammehi cāti pakaraṇato ajinā nāma migā. Ulūkā pakkhibiḷārā. Saṅkamanti gacchanti etāhīti saṅkamanīyā. Tā pana tālapaṇṇādīhi katā saṃhāriyā.

    ൧൮൦. സകലം ഏകദേസം വാ പുഞ്ഛിത്വാവാതി യോജനാ. ഖല്ലകാദികന്തി ആദി-സദ്ദേന മേണ്ഡവിസാണവദ്ധികാദികം സബ്ബം സങ്ഗണ്ഹാതീതി.

    180. Sakalaṃ ekadesaṃ vā puñchitvāvāti yojanā. Khallakādikanti ādi-saddena meṇḍavisāṇavaddhikādikaṃ sabbaṃ saṅgaṇhātīti.

    ഉപാഹനനിദ്ദേസവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.

    Upāhananiddesavaṇṇanā niṭṭhitā.





    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact