| Library / Tipiṭaka / તિપિટક • Tipiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય (ટીકા) • Aṅguttaranikāya (ṭīkā) |
૮. ઉપકસુત્તવણ્ણના
8. Upakasuttavaṇṇanā
૧૮૮. અટ્ઠમે નિબ્બત્તિવસેન નિરયં અરહતિ, નિરયસંવત્તનિયેન વા કમ્મુના નિરયે નિયુત્તોતિ નેરયિકો. અવીચિમ્હિ ઉપ્પજ્જિત્વા તત્થ આયુકપ્પસઞ્ઞિતં અન્તરકપ્પં તિટ્ઠતીતિ કપ્પટ્ઠો. નિરયૂપપત્તિં પરિહરણવસેન તિકિચ્છિતું અસક્કુણેય્યોતિ અતેકિચ્છો. અપરિયાદિન્નાવાતિ અપરિક્ખીણાયેવ. સચે હિ એકો ભિક્ખુ કાયાનુપસ્સનં પુચ્છતિ, અઞ્ઞો વેદનાનુપસ્સનં…પે॰… ચિત્તાનુપસ્સનં. ‘‘ઇમિના પુટ્ઠે અહં પુચ્છામી’’તિ એકો એકં ન ઓલોકેતિ, એવં સન્તેપિ તેસં વારો પઞ્ઞાયતિ એવ, બુદ્ધાનં પન વારો ન પઞ્ઞાયતિ. વિદત્થિચતુરઙ્ગુલં છાયં અતિક્કમનતો પુરેતરંયેવ ભગવા ચુદ્દસવિધેન કાયાનુપસ્સનં, નવવિધેન વેદનાનુપસ્સનં, સોળસવિધેન ચિત્તાનુપસ્સનં, પઞ્ચવિધેન ધમ્માનુપસ્સનં કથેતિ. તિટ્ઠન્તુ વા એવં ચત્તારો. સચે હિ અઞ્ઞે ચત્તારો સમ્મપ્પધાનેસુ, અઞ્ઞે ઇદ્ધિપાદેસુ, અઞ્ઞે પઞ્ચિન્દ્રિયેસુ , અઞ્ઞે પઞ્ચબલેસુ, અઞ્ઞે સત્તબોજ્ઝઙ્ગેસુ, અઞ્ઞે અટ્ઠમગ્ગઙ્ગેસુ પઞ્હે પુચ્છેય્યું, તમ્પિ ભગવા કથેય્ય. તિટ્ઠન્તુ વા એતે અટ્ઠ. સચે અઞ્ઞે સત્તતિંસ જના બોધિપક્ખિયેસુ પઞ્હે પુચ્છેય્યું, તમ્પિ ભગવા તાવદેવ કથેય્ય. કસ્મા? યાવતા હિ લોકિયમહાજને એકં પદં કથેન્તે તાવ આનન્દત્થેરો અટ્ઠ પદાનિ કથેતિ. આનન્દત્થેરે પન એકં પદં કથેન્તેયેવ ભગવા સોળસ પદાનિ કથેતિ. કસ્મા? ભગવતો હિ જિવ્હા મુદુ, દન્તાવરણં સુફુસિતં, વચનં અગળિતં, ભવઙ્ગપરિવાસો લહુકો. તેન વુત્તં – ‘‘અપરિયાદિન્નાવસ્સ તથાગતસ્સ ધમ્મદેસના, અપરિયાદિન્નં ધમ્મપદબ્યઞ્જન’’ન્તિ.
188. Aṭṭhame nibbattivasena nirayaṃ arahati, nirayasaṃvattaniyena vā kammunā niraye niyuttoti nerayiko. Avīcimhi uppajjitvā tattha āyukappasaññitaṃ antarakappaṃ tiṭṭhatīti kappaṭṭho. Nirayūpapattiṃ pariharaṇavasena tikicchituṃ asakkuṇeyyoti atekiccho. Apariyādinnāvāti aparikkhīṇāyeva. Sace hi eko bhikkhu kāyānupassanaṃ pucchati, añño vedanānupassanaṃ…pe… cittānupassanaṃ. ‘‘Iminā puṭṭhe ahaṃ pucchāmī’’ti eko ekaṃ na oloketi, evaṃ santepi tesaṃ vāro paññāyati eva, buddhānaṃ pana vāro na paññāyati. Vidatthicaturaṅgulaṃ chāyaṃ atikkamanato puretaraṃyeva bhagavā cuddasavidhena kāyānupassanaṃ, navavidhena vedanānupassanaṃ, soḷasavidhena cittānupassanaṃ, pañcavidhena dhammānupassanaṃ katheti. Tiṭṭhantu vā evaṃ cattāro. Sace hi aññe cattāro sammappadhānesu, aññe iddhipādesu, aññe pañcindriyesu , aññe pañcabalesu, aññe sattabojjhaṅgesu, aññe aṭṭhamaggaṅgesu pañhe puccheyyuṃ, tampi bhagavā katheyya. Tiṭṭhantu vā ete aṭṭha. Sace aññe sattatiṃsa janā bodhipakkhiyesu pañhe puccheyyuṃ, tampi bhagavā tāvadeva katheyya. Kasmā? Yāvatā hi lokiyamahājane ekaṃ padaṃ kathente tāva ānandatthero aṭṭha padāni katheti. Ānandatthere pana ekaṃ padaṃ kathenteyeva bhagavā soḷasa padāni katheti. Kasmā? Bhagavato hi jivhā mudu, dantāvaraṇaṃ suphusitaṃ, vacanaṃ agaḷitaṃ, bhavaṅgaparivāso lahuko. Tena vuttaṃ – ‘‘apariyādinnāvassa tathāgatassa dhammadesanā, apariyādinnaṃ dhammapadabyañjana’’nti.
તત્થ ધમ્મદેસનાતિ તન્તિટ્ઠપના. ધમ્મપદબ્યઞ્જનન્તિ એત્થ ધમ્મોતિ પાળિ. પજ્જતિ અત્થો એતેનાતિ પદં. વાક્યઞ્ચ પદેનેવ સઙ્ગહિતં. અત્થં બ્યઞ્જેતીતિ બ્યઞ્જનં, અક્ખરં. તઞ્હિ પદવાક્યં પરિચ્છિજ્જમાનં તં તં અત્થં બ્યઞ્જેતિ પકાસેતિ. એતેન અપરાપરેહિ પદબ્યઞ્જનેહિ સુચિરમ્પિ કાલં કથેન્તસ્સ તથાગતસ્સ ન કદાચિ તેસં પરિયાદાનં અત્થીતિ દસ્સેતિ. ગુણધંસીતિ ગુણધંસનસીલો. પગબ્બોતિ વાચાપાગબ્બિયેન સમન્નાગતો.
Tattha dhammadesanāti tantiṭṭhapanā. Dhammapadabyañjananti ettha dhammoti pāḷi. Pajjati attho etenāti padaṃ. Vākyañca padeneva saṅgahitaṃ. Atthaṃ byañjetīti byañjanaṃ, akkharaṃ. Tañhi padavākyaṃ paricchijjamānaṃ taṃ taṃ atthaṃ byañjeti pakāseti. Etena aparāparehi padabyañjanehi sucirampi kālaṃ kathentassa tathāgatassa na kadāci tesaṃ pariyādānaṃ atthīti dasseti. Guṇadhaṃsīti guṇadhaṃsanasīlo. Pagabboti vācāpāgabbiyena samannāgato.
ઉપકસુત્તવણ્ણના નિટ્ઠિતા.
Upakasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
તિપિટક (મૂલ) • Tipiṭaka (Mūla) / સુત્તપિટક • Suttapiṭaka / અઙ્ગુત્તરનિકાય • Aṅguttaranikāya / ૮. ઉપકસુત્તં • 8. Upakasuttaṃ
અટ્ઠકથા • Aṭṭhakathā / સુત્તપિટક (અટ્ઠકથા) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / અઙ્ગુત્તરનિકાય (અટ્ઠકથા) • Aṅguttaranikāya (aṭṭhakathā) / ૮. ઉપકસુત્તવણ્ણના • 8. Upakasuttavaṇṇanā
