Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / మజ్ఝిమనికాయ • Majjhimanikāya |
౮. ఉపక్కిలేససుత్తం
8. Upakkilesasuttaṃ
౨౩౬. ఏవం మే సుతం – ఏకం సమయం భగవా కోసమ్బియం విహరతి ఘోసితారామే. తేన ఖో పన సమయేన కోసమ్బియం భిక్ఖూ భణ్డనజాతా కలహజాతా వివాదాపన్నా అఞ్ఞమఞ్ఞం ముఖసత్తీహి వితుదన్తా విహరన్తి. అథ ఖో అఞ్ఞతరో భిక్ఖు యేన భగవా తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం అట్ఠాసి. ఏకమన్తం ఠితో ఖో సో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఇధ, భన్తే, కోసమ్బియం భిక్ఖూ భణ్డనజాతా కలహజాతా వివాదాపన్నా అఞ్ఞమఞ్ఞం ముఖసత్తీహి వితుదన్తా విహరన్తి. సాధు, భన్తే, భగవా యేన తే భిక్ఖూ తేనుపసఙ్కమతు అనుకమ్పం ఉపాదాయా’’తి. అధివాసేసి భగవా తుణ్హీభావేన. అథ ఖో భగవా యేన తే భిక్ఖూ తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా తే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘అలం, భిక్ఖవే, మా భణ్డనం, మా కలహం, మా విగ్గహం, మా వివాద’’న్తి.
236. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā kosambiyaṃ viharati ghositārāme. Tena kho pana samayena kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti. Atha kho aññataro bhikkhu yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhito kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘idha, bhante, kosambiyaṃ bhikkhū bhaṇḍanajātā kalahajātā vivādāpannā aññamaññaṃ mukhasattīhi vitudantā viharanti. Sādhu, bhante, bhagavā yena te bhikkhū tenupasaṅkamatu anukampaṃ upādāyā’’ti. Adhivāsesi bhagavā tuṇhībhāvena. Atha kho bhagavā yena te bhikkhū tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā te bhikkhū etadavoca – ‘‘alaṃ, bhikkhave, mā bhaṇḍanaṃ, mā kalahaṃ, mā viggahaṃ, mā vivāda’’nti.
ఏవం వుత్తే, అఞ్ఞతరో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఆగమేతు, భన్తే! భగవా ధమ్మస్సామీ; అప్పోస్సుక్కో, భన్తే, భగవా దిట్ఠధమ్మసుఖవిహారం అనుయుత్తో విహరతు; మయమేతేన భణ్డనేన కలహేన విగ్గహేన వివాదేన పఞ్ఞాయిస్సామా’’తి. దుతియమ్పి ఖో భగవా తే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘అలం, భిక్ఖవే, మా భణ్డనం, మా కలహం, మా విగ్గహం, మా వివాద’’న్తి. దుతియమ్పి ఖో సో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఆగమేతు, భన్తే! భగవా ధమ్మస్సామీ; అప్పోస్సుక్కో, భన్తే, భగవా దిట్ఠధమ్మసుఖవిహారం అనుయుత్తో విహరతు; మయమేతేన భణ్డనేన కలహేన విగ్గహేన వివాదేన పఞ్ఞాయిస్సామా’’తి. తతియమ్పి ఖో భగవా తే భిక్ఖూ ఏతదవోచ – ‘‘అలం, భిక్ఖవే, మా భణ్డనం, మా కలహం, మా విగ్గహం, మా వివాద’’న్తి. తతియమ్పి ఖో సో భిక్ఖు భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘ఆగమేతు, భన్తే, భగవా ధమ్మస్సామీ; అప్పోస్సుక్కో, భన్తే, భగవా దిట్ఠధమ్మసుఖవిహారం అనుయుత్తో విహరతు; మయమేతేన భణ్డనేన కలహేన విగ్గహేన వివాదేన పఞ్ఞాయిస్సామా’’తి.
Evaṃ vutte, aññataro bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āgametu, bhante! Bhagavā dhammassāmī; appossukko, bhante, bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharatu; mayametena bhaṇḍanena kalahena viggahena vivādena paññāyissāmā’’ti. Dutiyampi kho bhagavā te bhikkhū etadavoca – ‘‘alaṃ, bhikkhave, mā bhaṇḍanaṃ, mā kalahaṃ, mā viggahaṃ, mā vivāda’’nti. Dutiyampi kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āgametu, bhante! Bhagavā dhammassāmī; appossukko, bhante, bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharatu; mayametena bhaṇḍanena kalahena viggahena vivādena paññāyissāmā’’ti. Tatiyampi kho bhagavā te bhikkhū etadavoca – ‘‘alaṃ, bhikkhave, mā bhaṇḍanaṃ, mā kalahaṃ, mā viggahaṃ, mā vivāda’’nti. Tatiyampi kho so bhikkhu bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āgametu, bhante, bhagavā dhammassāmī; appossukko, bhante, bhagavā diṭṭhadhammasukhavihāraṃ anuyutto viharatu; mayametena bhaṇḍanena kalahena viggahena vivādena paññāyissāmā’’ti.
అథ ఖో భగవా పుబ్బణ్హసమయం నివాసేత్వా పత్తచీవరమాదాయ కోసమ్బిం పిణ్డాయ పావిసి. కోసమ్బియం పిణ్డాయ చరిత్వా పచ్ఛాభత్తం పిణ్డపాతపటిక్కన్తో సేనాసనం సంసామేత్వా పత్తచీవరమాదాయ ఠితకోవ ఇమా గాథా అభాసి –
Atha kho bhagavā pubbaṇhasamayaṃ nivāsetvā pattacīvaramādāya kosambiṃ piṇḍāya pāvisi. Kosambiyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto senāsanaṃ saṃsāmetvā pattacīvaramādāya ṭhitakova imā gāthā abhāsi –
౨౩౭.
237.
‘‘పుథుసద్దో సమజనో, న బాలో కోచి మఞ్ఞథ;
‘‘Puthusaddo samajano, na bālo koci maññatha;
సఙ్ఘస్మిం భిజ్జమానస్మిం, నాఞ్ఞం భియ్యో అమఞ్ఞరుం.
Saṅghasmiṃ bhijjamānasmiṃ, nāññaṃ bhiyyo amaññaruṃ.
‘‘పరిముట్ఠా పణ్డితాభాసా, వాచాగోచరభాణినో;
‘‘Parimuṭṭhā paṇḍitābhāsā, vācāgocarabhāṇino;
యావిచ్ఛన్తి ముఖాయామం, యేన నీతా న తం విదూ.
Yāvicchanti mukhāyāmaṃ, yena nītā na taṃ vidū.
‘‘అక్కోచ్ఛి మం అవధి మం, అజిని మం అహాసి మే;
‘‘Akkocchi maṃ avadhi maṃ, ajini maṃ ahāsi me;
యే చ తం ఉపనయ్హన్తి, వేరం తేసం న సమ్మతి.
Ye ca taṃ upanayhanti, veraṃ tesaṃ na sammati.
‘‘అక్కోచ్ఛి మం అవధి మం, అజిని మం అహాసి మే;
‘‘Akkocchi maṃ avadhi maṃ, ajini maṃ ahāsi me;
యే చ తం నుపనయ్హన్తి, వేరం తేసూపసమ్మతి.
Ye ca taṃ nupanayhanti, veraṃ tesūpasammati.
‘‘న హి వేరేన వేరాని, సమ్మన్తీధ కుదాచనం;
‘‘Na hi verena verāni, sammantīdha kudācanaṃ;
అవేరేన చ సమ్మన్తి, ఏస ధమ్మో సనన్తనో.
Averena ca sammanti, esa dhammo sanantano.
‘‘పరే చ న విజానన్తి, మయమేత్థ యమామసే;
‘‘Pare ca na vijānanti, mayamettha yamāmase;
యే చ తత్థ విజానన్తి, తతో సమ్మన్తి మేధగా.
Ye ca tattha vijānanti, tato sammanti medhagā.
‘‘అట్ఠిచ్ఛిన్నా పాణహరా, గవస్సధనహారినో;
‘‘Aṭṭhicchinnā pāṇaharā, gavassadhanahārino;
రట్ఠం విలుమ్పమానానం, తేసమ్పి హోతి సఙ్గతి;
Raṭṭhaṃ vilumpamānānaṃ, tesampi hoti saṅgati;
కస్మా తుమ్హాకం నో సియా.
Kasmā tumhākaṃ no siyā.
‘‘సచే లభేథ నిపకం సహాయం,
‘‘Sace labhetha nipakaṃ sahāyaṃ,
సద్ధిం చరం సాధువిహారి ధీరం;
Saddhiṃ caraṃ sādhuvihāri dhīraṃ;
అభిభుయ్య సబ్బాని పరిస్సయాని,
Abhibhuyya sabbāni parissayāni,
చరేయ్య తేనత్తమనో సతీమా.
Careyya tenattamano satīmā.
‘‘నో చే లభేథ నిపకం సహాయం,
‘‘No ce labhetha nipakaṃ sahāyaṃ,
సద్ధిం చరం సాధువిహారి ధీరం;
Saddhiṃ caraṃ sādhuvihāri dhīraṃ;
రాజావ రట్ఠం విజితం పహాయ,
Rājāva raṭṭhaṃ vijitaṃ pahāya,
ఏకో చరే మాతఙ్గరఞ్ఞేవ నాగో.
Eko care mātaṅgaraññeva nāgo.
‘‘ఏకస్స చరితం సేయ్యో, నత్థి బాలే సహాయతా;
‘‘Ekassa caritaṃ seyyo, natthi bāle sahāyatā;
ఏకో చరే న చ పాపాని కయిరా,
Eko care na ca pāpāni kayirā,
అప్పోస్సుక్కో మాతఙ్గరఞ్ఞేవ నాగో’’తి.
Appossukko mātaṅgaraññeva nāgo’’ti.
౨౩౮. అథ ఖో భగవా ఠితకోవ ఇమా గాథా భాసిత్వా యేన బాలకలోణకారగామో 1 తేనుపసఙ్కమి. తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా భగు బాలకలోణకారగామే విహరతి. అద్దసా ఖో ఆయస్మా భగు భగవన్తం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం. దిస్వాన ఆసనం పఞ్ఞపేసి ఉదకఞ్చ పాదానం ధోవనం 2. నిసీది భగవా పఞ్ఞత్తే ఆసనే. నిసజ్జ పాదే పక్ఖాలేసి. ఆయస్మాపి ఖో భగు భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీది. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో ఆయస్మన్తం భగుం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘కచ్చి, భిక్ఖు, ఖమనీయం, కచ్చి యాపనీయం, కచ్చి పిణ్డకేన న కిలమసీ’’తి? ‘‘ఖమనీయం భగవా, యాపనీయం భగవా, న చాహం, భన్తే, పిణ్డకేన కిలమామీ’’తి. అథ ఖో భగవా ఆయస్మన్తం భగుం ధమ్మియా కథాయ సన్దస్సేత్వా సమాదపేత్వా సముత్తేజేత్వా సమ్పహంసేత్వా ఉట్ఠాయాసనా యేన పాచీనవంసదాయో తేనుపసఙ్కమి.
238. Atha kho bhagavā ṭhitakova imā gāthā bhāsitvā yena bālakaloṇakāragāmo 3 tenupasaṅkami. Tena kho pana samayena āyasmā bhagu bālakaloṇakāragāme viharati. Addasā kho āyasmā bhagu bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna āsanaṃ paññapesi udakañca pādānaṃ dhovanaṃ 4. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja pāde pakkhālesi. Āyasmāpi kho bhagu bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ bhaguṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kacci, bhikkhu, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ, kacci piṇḍakena na kilamasī’’ti? ‘‘Khamanīyaṃ bhagavā, yāpanīyaṃ bhagavā, na cāhaṃ, bhante, piṇḍakena kilamāmī’’ti. Atha kho bhagavā āyasmantaṃ bhaguṃ dhammiyā kathāya sandassetvā samādapetvā samuttejetvā sampahaṃsetvā uṭṭhāyāsanā yena pācīnavaṃsadāyo tenupasaṅkami.
తేన ఖో పన సమయేన ఆయస్మా చ అనురుద్ధో ఆయస్మా చ నన్దియో 5 ఆయస్మా చ కిమిలో 6 పాచీనవంసదాయే విహరన్తి. అద్దసా ఖో దాయపాలో భగవన్తం దూరతోవ ఆగచ్ఛన్తం. దిస్వాన భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘మా, మహాసమణ, ఏతం దాయం పావిసి. సన్తేత్థ తయో కులపుత్తా అత్తకామరూపా విహరన్తి. మా తేసం అఫాసుమకాసీ’’తి. అస్సోసి ఖో ఆయస్మా అనురుద్ధో దాయపాలస్స భగవతా సద్ధిం మన్తయమానస్స. సుత్వాన దాయపాలం ఏతదవోచ – ‘‘మా, ఆవుసో దాయపాల, భగవన్తం వారేసి. సత్థా నో భగవా అనుప్పత్తో’’తి.
Tena kho pana samayena āyasmā ca anuruddho āyasmā ca nandiyo 7 āyasmā ca kimilo 8 pācīnavaṃsadāye viharanti. Addasā kho dāyapālo bhagavantaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mā, mahāsamaṇa, etaṃ dāyaṃ pāvisi. Santettha tayo kulaputtā attakāmarūpā viharanti. Mā tesaṃ aphāsumakāsī’’ti. Assosi kho āyasmā anuruddho dāyapālassa bhagavatā saddhiṃ mantayamānassa. Sutvāna dāyapālaṃ etadavoca – ‘‘mā, āvuso dāyapāla, bhagavantaṃ vāresi. Satthā no bhagavā anuppatto’’ti.
౨౩౯. అథ ఖో ఆయస్మా అనురుద్ధో యేనాయస్మా చ నన్దియో యేనాయస్మా చ కిమిలో తేనుపసఙ్కమి; ఉపసఙ్కమిత్వా ఆయస్మన్తఞ్చ నన్దియం ఆయస్మన్తఞ్చ కిమిలం ఏతదవోచ – ‘‘అభిక్కమథాయస్మన్తో, అభిక్కమథాయస్మన్తో, సత్థా నో భగవా అనుప్పత్తో’’తి. అథ ఖో ఆయస్మా చ అనురుద్ధో ఆయస్మా చ నన్దియో ఆయస్మా చ కిమిలో భగవన్తం పచ్చుగ్గన్త్వా ఏకో భగవతో పత్తచీవరం పటిగ్గహేసి, ఏకో ఆసనం పఞ్ఞపేసి, ఏకో పాదోదకం ఉపట్ఠపేసి. నిసీది భగవా పఞ్ఞత్తే ఆసనే. నిసజ్జ పాదే పక్ఖాలేసి. తేపి ఖో ఆయస్మన్తో భగవన్తం అభివాదేత్వా ఏకమన్తం నిసీదింసు. ఏకమన్తం నిసిన్నం ఖో ఆయస్మన్తం అనురుద్ధం భగవా ఏతదవోచ – ‘‘కచ్చి వో, అనురుద్ధా, ఖమనీయం, కచ్చి యాపనీయం, కచ్చి పిణ్డకేన న కిలమథా’’తి? ‘‘ఖమనీయం భగవా, యాపనీయం భగవా, న చ మయం, భన్తే, పిణ్డకేన కిలమామా’’తి. ‘‘కచ్చి పన వో, అనురుద్ధా, సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఖీరోదకీభూతా అఞ్ఞమఞ్ఞం పియచక్ఖూహి సమ్పస్సన్తా విహరథా’’తి? ‘‘తగ్ఘ మయం, భన్తే, సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఖీరోదకీభూతా అఞ్ఞమఞ్ఞం పియచక్ఖూహి సమ్పస్సన్తా విహరామా’’తి. ‘‘యథా కథం పన తుమ్హే, అనురుద్ధా, సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఖీరోదకీభూతా అఞ్ఞమఞ్ఞం పియచక్ఖూహి సమ్పస్సన్తా విహరథా’’తి? ‘‘ఇధ మయ్హం, భన్తే, ఏవం హోతి – ‘లాభా వత మే, సులద్ధం వత మే యోహం ఏవరూపేహి సబ్రహ్మచారీహి సద్ధిం విహరామీ’తి. తస్స మయ్హం, భన్తే, ఇమేసు ఆయస్మన్తేసు మేత్తం కాయకమ్మం పచ్చుపట్ఠితం ఆవి చేవ రహో చ, మేత్తం వచీకమ్మం పచ్చుపట్ఠితం ఆవి చేవ రహో చ, మేత్తం మనోకమ్మం పచ్చుపట్ఠితం ఆవి చేవ రహో చ. తస్స, మయ్హం, భన్తే, ఏవం హోతి – ‘యంనూనాహం సకం చిత్తం నిక్ఖిపిత్వా ఇమేసంయేవ ఆయస్మన్తానం చిత్తస్స వసేన వత్తేయ్య’న్తి. సో ఖో అహం, భన్తే, సకం చిత్తం నిక్ఖిపిత్వా ఇమేసంయేవ ఆయస్మన్తానం చిత్తస్స వసేన వత్తామి. నానా హి ఖో నో, భన్తే, కాయా, ఏకఞ్చ పన మఞ్ఞే చిత్త’’న్తి.
239. Atha kho āyasmā anuruddho yenāyasmā ca nandiyo yenāyasmā ca kimilo tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā āyasmantañca nandiyaṃ āyasmantañca kimilaṃ etadavoca – ‘‘abhikkamathāyasmanto, abhikkamathāyasmanto, satthā no bhagavā anuppatto’’ti. Atha kho āyasmā ca anuruddho āyasmā ca nandiyo āyasmā ca kimilo bhagavantaṃ paccuggantvā eko bhagavato pattacīvaraṃ paṭiggahesi, eko āsanaṃ paññapesi, eko pādodakaṃ upaṭṭhapesi. Nisīdi bhagavā paññatte āsane. Nisajja pāde pakkhālesi. Tepi kho āyasmanto bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdiṃsu. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho āyasmantaṃ anuruddhaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kacci vo, anuruddhā, khamanīyaṃ, kacci yāpanīyaṃ, kacci piṇḍakena na kilamathā’’ti? ‘‘Khamanīyaṃ bhagavā, yāpanīyaṃ bhagavā, na ca mayaṃ, bhante, piṇḍakena kilamāmā’’ti. ‘‘Kacci pana vo, anuruddhā, samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharathā’’ti? ‘‘Taggha mayaṃ, bhante, samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharāmā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tumhe, anuruddhā, samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharathā’’ti? ‘‘Idha mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me yohaṃ evarūpehi sabrahmacārīhi saddhiṃ viharāmī’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, imesu āyasmantesu mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca, mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca, mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca. Tassa, mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ sakaṃ cittaṃ nikkhipitvā imesaṃyeva āyasmantānaṃ cittassa vasena vatteyya’nti. So kho ahaṃ, bhante, sakaṃ cittaṃ nikkhipitvā imesaṃyeva āyasmantānaṃ cittassa vasena vattāmi. Nānā hi kho no, bhante, kāyā, ekañca pana maññe citta’’nti.
ఆయస్మాపి ఖో నన్దియో…పే॰… ఆయస్మాపి ఖో కిమిలో భగవన్తం ఏతదవోచ – ‘‘మయ్హమ్పి ఖో, భన్తే, ఏవం హోతి – ‘లాభా వత మే, సులద్ధం వత మే యోహం ఏవరూపేహి సబ్రహ్మచారీహి సద్ధిం విహరామీ’తి. తస్స మయ్హం, భన్తే, ఇమేసు ఆయస్మన్తేసు మేత్తం కాయకమ్మం పచ్చుపట్ఠితం ఆవి చేవ రహో చ, మేత్తం వచీకమ్మం పచ్చుపట్ఠితం ఆవి చేవ రహో చ, మేత్తం మనోకమ్మం పచ్చుపట్ఠితం ఆవి చేవ రహో చ. తస్స మయ్హం, భన్తే, ఏవం హోతి – ‘యంనూనాహం సకం చిత్తం నిక్ఖిపిత్వా ఇమేసంయేవ ఆయస్మన్తానం చిత్తస్స వసేన వత్తేయ్య’న్తి. సో ఖో అహం, భన్తే, సకం చిత్తం నిక్ఖిపిత్వా ఇమేసంయేవ ఆయస్మన్తానం చిత్తస్స వసేన వత్తామి. నానా హి ఖో నో, భన్తే, కాయా, ఏకఞ్చ పన మఞ్ఞే చిత్తన్తి. ఏవం ఖో మయం, భన్తే, సమగ్గా సమ్మోదమానా అవివదమానా ఖీరోదకీభూతా అఞ్ఞమఞ్ఞం పియచక్ఖూహి సమ్పస్సన్తా విహరామా’’తి.
Āyasmāpi kho nandiyo…pe… āyasmāpi kho kimilo bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘mayhampi kho, bhante, evaṃ hoti – ‘lābhā vata me, suladdhaṃ vata me yohaṃ evarūpehi sabrahmacārīhi saddhiṃ viharāmī’ti. Tassa mayhaṃ, bhante, imesu āyasmantesu mettaṃ kāyakammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca, mettaṃ vacīkammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca, mettaṃ manokammaṃ paccupaṭṭhitaṃ āvi ceva raho ca. Tassa mayhaṃ, bhante, evaṃ hoti – ‘yaṃnūnāhaṃ sakaṃ cittaṃ nikkhipitvā imesaṃyeva āyasmantānaṃ cittassa vasena vatteyya’nti. So kho ahaṃ, bhante, sakaṃ cittaṃ nikkhipitvā imesaṃyeva āyasmantānaṃ cittassa vasena vattāmi. Nānā hi kho no, bhante, kāyā, ekañca pana maññe cittanti. Evaṃ kho mayaṃ, bhante, samaggā sammodamānā avivadamānā khīrodakībhūtā aññamaññaṃ piyacakkhūhi sampassantā viharāmā’’ti.
౨౪౦. ‘‘సాధు, సాధు, అనురుద్ధా! కచ్చి పన వో, అనురుద్ధా, అప్పమత్తా ఆతాపినో పహితత్తా విహరథా’’తి? ‘‘తగ్ఘ మయం, భన్తే, అప్పమత్తా ఆతాపినో పహితత్తా విహరామా’’తి. ‘‘యథా కథం పన తుమ్హే, అనురుద్ధా, అప్పమత్తా ఆతాపినో పహితత్తా విహరథా’’తి? ‘‘ఇధ, భన్తే, అమ్హాకం యో పఠమం గామతో పిణ్డాయ పటిక్కమతి, సో ఆసనాని పఞ్ఞపేతి, పానీయం పరిభోజనీయం ఉపట్ఠాపేతి, అవక్కారపాతిం ఉపట్ఠాపేతి. యో పచ్ఛా గామతో పిణ్డాయ పటిక్కమతి – సచే హోతి భుత్తావసేసో, సచే ఆకఙ్ఖతి, భుఞ్జతి; నో చే ఆకఙ్ఖతి, అప్పహరితే వా ఛడ్డేతి అపాణకే వా ఉదకే ఓపిలాపేతి – సో ఆసనాని పటిసామేతి, పానీయం పరిభోజనీయం పటిసామేతి, అవక్కారపాతిం ధోవిత్వా పటిసామేతి, భత్తగ్గం సమ్మజ్జతి. యో పస్సతి పానీయఘటం వా పరిభోజనీయఘటం వా వచ్చఘటం వా రిత్తం తుచ్ఛం సో ఉపట్ఠాపేతి. సచస్స హోతి అవిసయ్హం, హత్థవికారేన దుతియం ఆమన్తేత్వా హత్థవిలఙ్ఘకేన ఉపట్ఠాపేమ 9, న త్వేవ మయం, భన్తే, తప్పచ్చయా వాచం భిన్దామ. పఞ్చాహికం ఖో పన మయం, భన్తే, సబ్బరత్తిం ధమ్మియా కథాయ సన్నిసీదామ. ఏవం ఖో మయం, భన్తే, అప్పమత్తా ఆతాపినో పహితత్తా విహరామా’’తి.
240. ‘‘Sādhu, sādhu, anuruddhā! Kacci pana vo, anuruddhā, appamattā ātāpino pahitattā viharathā’’ti? ‘‘Taggha mayaṃ, bhante, appamattā ātāpino pahitattā viharāmā’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana tumhe, anuruddhā, appamattā ātāpino pahitattā viharathā’’ti? ‘‘Idha, bhante, amhākaṃ yo paṭhamaṃ gāmato piṇḍāya paṭikkamati, so āsanāni paññapeti, pānīyaṃ paribhojanīyaṃ upaṭṭhāpeti, avakkārapātiṃ upaṭṭhāpeti. Yo pacchā gāmato piṇḍāya paṭikkamati – sace hoti bhuttāvaseso, sace ākaṅkhati, bhuñjati; no ce ākaṅkhati, appaharite vā chaḍḍeti apāṇake vā udake opilāpeti – so āsanāni paṭisāmeti, pānīyaṃ paribhojanīyaṃ paṭisāmeti, avakkārapātiṃ dhovitvā paṭisāmeti, bhattaggaṃ sammajjati. Yo passati pānīyaghaṭaṃ vā paribhojanīyaghaṭaṃ vā vaccaghaṭaṃ vā rittaṃ tucchaṃ so upaṭṭhāpeti. Sacassa hoti avisayhaṃ, hatthavikārena dutiyaṃ āmantetvā hatthavilaṅghakena upaṭṭhāpema 10, na tveva mayaṃ, bhante, tappaccayā vācaṃ bhindāma. Pañcāhikaṃ kho pana mayaṃ, bhante, sabbarattiṃ dhammiyā kathāya sannisīdāma. Evaṃ kho mayaṃ, bhante, appamattā ātāpino pahitattā viharāmā’’ti.
౨౪౧. ‘‘సాధు, సాధు, అనురుద్ధా! అత్థి పన వో, అనురుద్ధా, ఏవం అప్పమత్తానం ఆతాపీనం పహితత్తానం విహరతం ఉత్తరిమనుస్సధమ్మా అలమరియఞాణదస్సనవిసేసో అధిగతో ఫాసువిహారో’’తి? ‘‘ఇధ మయం, భన్తే, అప్పమత్తా ఆతాపినో పహితత్తా విహరన్తా ఓభాసఞ్చేవ సఞ్జానామ దస్సనఞ్చ రూపానం. సో ఖో పన నో ఓభాసో నచిరస్సేవ అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం; తఞ్చ నిమిత్తం నప్పటివిజ్ఝామా’’తి.
241. ‘‘Sādhu, sādhu, anuruddhā! Atthi pana vo, anuruddhā, evaṃ appamattānaṃ ātāpīnaṃ pahitattānaṃ viharataṃ uttarimanussadhammā alamariyañāṇadassanaviseso adhigato phāsuvihāro’’ti? ‘‘Idha mayaṃ, bhante, appamattā ātāpino pahitattā viharantā obhāsañceva sañjānāma dassanañca rūpānaṃ. So kho pana no obhāso nacirasseva antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ; tañca nimittaṃ nappaṭivijjhāmā’’ti.
‘‘తం ఖో పన వో, అనురుద్ధా, నిమిత్తం పటివిజ్ఝితబ్బం. అహమ్పి సుదం, అనురుద్ధా, పుబ్బేవ సమ్బోధా అనభిసమ్బుద్ధో బోధిసత్తోవ సమానో ఓభాసఞ్చేవ సఞ్జానామి దస్సనఞ్చ రూపానం. సో ఖో పన మే ఓభాసో నచిరస్సేవ అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘కో ను ఖో హేతు కో పచ్చయో యేన మే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపాన’న్తి? తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘విచికిచ్ఛా ఖో మే ఉదపాది, విచికిచ్ఛాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతీ’’’తి.
‘‘Taṃ kho pana vo, anuruddhā, nimittaṃ paṭivijjhitabbaṃ. Ahampi sudaṃ, anuruddhā, pubbeva sambodhā anabhisambuddho bodhisattova samāno obhāsañceva sañjānāmi dassanañca rūpānaṃ. So kho pana me obhāso nacirasseva antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yena me obhāso antaradhāyati dassanañca rūpāna’nti? Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘vicikicchā kho me udapādi, vicikicchādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissatī’’’ti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా, అప్పమత్తో ఆతాపీ పహితత్తో విహరన్తో ఓభాసఞ్చేవ సఞ్జానామి దస్సనఞ్చ రూపానం. సో ఖో పన మే ఓభాసో నచిరస్సేవ అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘కో ను ఖో హేతు కో పచ్చయో యేన మే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపాన’న్తి? తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘అమనసికారో ఖో మే ఉదపాది, అమనసికారాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి న అమనసికారో’’’తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañceva sañjānāmi dassanañca rūpānaṃ. So kho pana me obhāso nacirasseva antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yena me obhāso antaradhāyati dassanañca rūpāna’nti? Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘amanasikāro kho me udapādi, amanasikārādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati na amanasikāro’’’ti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా…పే॰… తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘థినమిద్ధం ఖో మే ఉదపాది, థినమిద్ధాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి న అమనసికారో న థినమిద్ధ’’’న్తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘thinamiddhaṃ kho me udapādi, thinamiddhādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati na amanasikāro na thinamiddha’’’nti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా…పే॰… తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘ఛమ్భితత్తం ఖో మే ఉదపాది, ఛమ్భితత్తాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సేయ్యథాపి, అనురుద్ధా, పురిసో అద్ధానమగ్గప్పటిపన్నో, తస్స ఉభతోపస్సే వట్టకా 11 ఉప్పతేయ్యుం, తస్స తతోనిదానం ఛమ్భితత్తం ఉప్పజ్జేయ్య; ఏవమేవ ఖో మే, అనురుద్ధా, ఛమ్భితత్తం ఉదపాది, ఛమ్భితత్తాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి న అమనసికారో న థినమిద్ధం న ఛమ్భితత్త’’’న్తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘chambhitattaṃ kho me udapādi, chambhitattādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Seyyathāpi, anuruddhā, puriso addhānamaggappaṭipanno, tassa ubhatopasse vaṭṭakā 12 uppateyyuṃ, tassa tatonidānaṃ chambhitattaṃ uppajjeyya; evameva kho me, anuruddhā, chambhitattaṃ udapādi, chambhitattādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati na amanasikāro na thinamiddhaṃ na chambhitatta’’’nti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా…పే॰… తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘ఉప్పిలం 13 ఖో మే ఉదపాది, ఉప్పిలాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం . సేయ్యథాపి, అనురుద్ధా, పురిసో ఏకం నిధిముఖం గవేసన్తో సకిదేవ పఞ్చనిధిముఖాని అధిగచ్ఛేయ్య, తస్స తతోనిదానం ఉప్పిలం ఉప్పజ్జేయ్య; ఏవమేవ ఖో మే, అనురుద్ధా, ఉప్పిలం ఉదపాది, ఉప్పిలాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి, న అమనసికారో, న థినమిద్ధం, న ఛమ్భితత్తం, న ఉప్పిల’’’న్తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘uppilaṃ 14 kho me udapādi, uppilādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ . Seyyathāpi, anuruddhā, puriso ekaṃ nidhimukhaṃ gavesanto sakideva pañcanidhimukhāni adhigaccheyya, tassa tatonidānaṃ uppilaṃ uppajjeyya; evameva kho me, anuruddhā, uppilaṃ udapādi, uppilādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppila’’’nti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా…పే॰… తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘దుట్ఠుల్లం ఖో మే ఉదపాది, దుట్ఠుల్లాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి, న అమనసికారో, న థినమిద్ధం, న ఛమ్భితత్తం, న ఉప్పిలం, న దుట్ఠుల్ల’’’న్తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘duṭṭhullaṃ kho me udapādi, duṭṭhullādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhulla’’’nti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా…పే॰… తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘అచ్చారద్ధవీరియం ఖో మే ఉదపాది, అచ్చారద్ధవీరియాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సేయ్యథాపి, అనురుద్ధా, పురిసో ఉభోహి హత్థేహి వట్టకం గాళ్హం గణ్హేయ్య, సో తత్థేవ పతమేయ్య 15; ఏవమేవ ఖో మే, అనురుద్ధా, అచ్చారద్ధవీరియం ఉదపాది, అచ్చారద్ధవీరియాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి, న అమనసికారో, న థినమిద్ధం, న ఛమ్భితత్తం, న ఉప్పిలం, న దుట్ఠుల్లం, న అచ్చారద్ధవీరియ’’’న్తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘accāraddhavīriyaṃ kho me udapādi, accāraddhavīriyādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Seyyathāpi, anuruddhā, puriso ubhohi hatthehi vaṭṭakaṃ gāḷhaṃ gaṇheyya, so tattheva patameyya 16; evameva kho me, anuruddhā, accāraddhavīriyaṃ udapādi, accāraddhavīriyādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriya’’’nti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా…పే॰… తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘అతిలీనవీరియం ఖో మే ఉదపాది , అతిలీనవీరియాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సేయ్యథాపి, అనురుద్ధా, పురిసో వట్టకం సిథిలం గణ్హేయ్య, సో తస్స హత్థతో ఉప్పతేయ్య; ఏవమేవ ఖో మే, అనురుద్ధా, అతిలీనవీరియం ఉదపాది, అతిలీనవీరియాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి, న అమనసికారో, న థినమిద్ధం, న ఛమ్భితత్తం, న ఉప్పిలం, న దుట్ఠుల్లం, న అచ్చారద్ధవీరియం, న అతిలీనవీరియ’’’న్తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘atilīnavīriyaṃ kho me udapādi , atilīnavīriyādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Seyyathāpi, anuruddhā, puriso vaṭṭakaṃ sithilaṃ gaṇheyya, so tassa hatthato uppateyya; evameva kho me, anuruddhā, atilīnavīriyaṃ udapādi, atilīnavīriyādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriyaṃ, na atilīnavīriya’’’nti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా…పే॰… తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘అభిజప్పా ఖో మే ఉదపాది, అభిజప్పాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి, న అమనసికారో, న థినమిద్ధం, న ఛమ్భితత్తం, న ఉప్పిలం, న దుట్ఠుల్లం, న అచ్చారద్ధవీరియం, న అతిలీనవీరియం, న అభిజప్పా’’’తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘abhijappā kho me udapādi, abhijappādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriyaṃ, na atilīnavīriyaṃ, na abhijappā’’’ti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా…పే॰… తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘నానత్తసఞ్ఞా ఖో మే ఉదపాది, నానత్తసఞ్ఞాధికరణఞ్చ పన మే సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి, న అమనసికారో, న థినమిద్ధం, న ఛమ్భితత్తం, న ఉప్పిలం, న దుట్ఠుల్లం, న అచ్చారద్ధవీరియం, న అతిలీనవీరియం, న అభిజప్పా, న నానత్తసఞ్ఞా’’’తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā…pe… tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘nānattasaññā kho me udapādi, nānattasaññādhikaraṇañca pana me samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriyaṃ, na atilīnavīriyaṃ, na abhijappā, na nānattasaññā’’’ti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా, అప్పమత్తో ఆతాపీ పహితత్తో విహరన్తో ఓభాసఞ్చేవ సఞ్జానామి దస్సనఞ్చ రూపానం. సో ఖో పన మే ఓభాసో నచిరస్సేవ అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. తస్స మయ్హం అనురుద్ధా ఏతదహోసి – ‘కో ను ఖో హేతు కో పచ్చయో యేన మే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపాన’న్తి. తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘అతినిజ్ఝాయితత్తం ఖో మే రూపానం ఉదపాది, అతినిజ్ఝాయితత్తాధికరణఞ్చ పన మే రూపానం సమాధి చవి. సమాధిమ్హి చుతే ఓభాసో అన్తరధాయతి దస్సనఞ్చ రూపానం. సోహం తథా కరిస్సామి యథా మే పున న విచికిచ్ఛా ఉప్పజ్జిస్సతి, న అమనసికారో, న థినమిద్ధం, న ఛమ్భితత్తం, న ఉప్పిలం, న దుట్ఠుల్లం, న అచ్చారద్ధవీరియం, న అతిలీనవీరియం, న అభిజప్పా, న నానత్తసఞ్ఞా, న అతినిజ్ఝాయితత్తం రూపాన’’’న్తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañceva sañjānāmi dassanañca rūpānaṃ. So kho pana me obhāso nacirasseva antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Tassa mayhaṃ anuruddhā etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yena me obhāso antaradhāyati dassanañca rūpāna’nti. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘atinijjhāyitattaṃ kho me rūpānaṃ udapādi, atinijjhāyitattādhikaraṇañca pana me rūpānaṃ samādhi cavi. Samādhimhi cute obhāso antaradhāyati dassanañca rūpānaṃ. Sohaṃ tathā karissāmi yathā me puna na vicikicchā uppajjissati, na amanasikāro, na thinamiddhaṃ, na chambhitattaṃ, na uppilaṃ, na duṭṭhullaṃ, na accāraddhavīriyaṃ, na atilīnavīriyaṃ, na abhijappā, na nānattasaññā, na atinijjhāyitattaṃ rūpāna’’’nti.
౨౪౨. ‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా, ‘విచికిచ్ఛా చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా విచికిచ్ఛం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘అమనసికారో చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అమనసికారం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘థినమిద్ధం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా థినమిద్ధం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘ఛమ్భితత్తం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా ఛమ్భితత్తం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘ఉప్పిలం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా ఉప్పిలం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘దుట్ఠుల్లం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా దుట్ఠుల్లం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘అచ్చారద్ధవీరియం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అచ్చారద్ధవీరియం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘అతిలీనవీరియం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అతిలీనవీరియం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘అభిజప్పా చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అభిజప్పం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘నానత్తసఞ్ఞా చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా నానత్తసఞ్ఞం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం, ‘అతినిజ్ఝాయితత్తం రూపానం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అతినిజ్ఝాయితత్తం రూపానం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసం పజహిం.
242. ‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, ‘vicikicchā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā vicikicchaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘amanasikāro cittassa upakkileso’ti – iti viditvā amanasikāraṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘thinamiddhaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā thinamiddhaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘chambhitattaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā chambhitattaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘uppilaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā uppilaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘duṭṭhullaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā duṭṭhullaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘accāraddhavīriyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā accāraddhavīriyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘atilīnavīriyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atilīnavīriyaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘abhijappā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā abhijappaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘nānattasaññā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā nānattasaññaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ, ‘atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkilesaṃ pajahiṃ.
౨౪౩. ‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా, అప్పమత్తో ఆతాపీ పహితత్తో విహరన్తో ఓభాసఞ్హి ఖో సఞ్జానామి, న చ రూపాని పస్సామి; రూపాని హి ఖో పస్సామి, న చ ఓభాసం సఞ్జానామి – ‘కేవలమ్పి రత్తిం, కేవలమ్పి దివం 17, కేవలమ్పి రత్తిన్దివం’ 18. తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘కో ను ఖో హేతు కో పచ్చయో య్వాహం ఓభాసఞ్హి ఖో సఞ్జానామి న చ రూపాని పస్సామి; రూపాని హి ఖో 19 పస్సామి న చ ఓభాసం సఞ్జానామి – కేవలమ్పి రత్తిం, కేవలమ్పి దివం, కేవలమ్పి రత్తిన్దివ’న్తి. తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘యస్మిఞ్హి ఖో అహం సమయే రూపనిమిత్తం అమనసికరిత్వా ఓభాసనిమిత్తం మనసి కరోమి, ఓభాసఞ్హి ఖో తస్మిం సమయే సఞ్జానామి, న చ రూపాని పస్సామి. యస్మిం పనాహం సమయే ఓభాసనిమిత్తం అమనసికరిత్వా రూపనిమిత్తం మనసి కరోమి, రూపాని హి ఖో తస్మిం సమయే పస్సామి న చ ఓభాసం సఞ్జానామి – కేవలమ్పి రత్తిం, కేవలమ్పి దివం, కేవలమ్పి రత్తిన్దివ’’’న్తి.
243. ‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, appamatto ātāpī pahitatto viharanto obhāsañhi kho sañjānāmi, na ca rūpāni passāmi; rūpāni hi kho passāmi, na ca obhāsaṃ sañjānāmi – ‘kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ 20, kevalampi rattindivaṃ’ 21. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yvāhaṃ obhāsañhi kho sañjānāmi na ca rūpāni passāmi; rūpāni hi kho 22 passāmi na ca obhāsaṃ sañjānāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindiva’nti. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘yasmiñhi kho ahaṃ samaye rūpanimittaṃ amanasikaritvā obhāsanimittaṃ manasi karomi, obhāsañhi kho tasmiṃ samaye sañjānāmi, na ca rūpāni passāmi. Yasmiṃ panāhaṃ samaye obhāsanimittaṃ amanasikaritvā rūpanimittaṃ manasi karomi, rūpāni hi kho tasmiṃ samaye passāmi na ca obhāsaṃ sañjānāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindiva’’’nti.
‘‘సో ఖో అహం, అనురుద్ధా, అప్పమత్తో ఆతాపీ పహితత్తో విహరన్తో పరిత్తఞ్చేవ ఓభాసం సఞ్జానామి, పరిత్తాని చ రూపాని పస్సామి; అప్పమాణఞ్చేవ ఓభాసం సఞ్జానామి, అప్పమాణాని చ రూపాని పస్సామి – కేవలమ్పి రత్తిం, కేవలమ్పి దివం, కేవలమ్పి రత్తిన్దివం. తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘కో ను ఖో హేతు కో పచ్చయో య్వాహం పరిత్తఞ్చేవ ఓభాసం సఞ్జానామి, పరిత్తాని చ రూపాని పస్సామి ; అప్పమాణఞ్చేవ ఓభాసం సఞ్జానామి, అప్పమాణాని చ రూపాని పస్సామి – కేవలమ్పి రత్తిం, కేవలమ్పి దివం, కేవలమ్పి రత్తిన్దివ’న్తి. తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘యస్మిం ఖో మే సమయే పరిత్తో సమాధి హోతి, పరిత్తం మే తస్మిం సమయే చక్ఖు హోతి. సోహం పరిత్తేన చక్ఖునా పరిత్తఞ్చేవ ఓభాసం సఞ్జానామి, పరిత్తాని చ రూపాని పస్సామి. యస్మిం పన మే సమయే అప్పమాణో సమాధి హోతి, అప్పమాణం మే తస్మిం సమయే చక్ఖు హోతి. సోహం అప్పమాణేన చక్ఖునా అప్పమాణఞ్చేవ ఓభాసం సఞ్జానామి, అప్పమాణాని చ రూపాని పస్సామి – కేవలమ్పి రత్తిం, కేవలమ్పి దివం, కేవలమ్పి రత్తిన్దివ’’’న్తి.
‘‘So kho ahaṃ, anuruddhā, appamatto ātāpī pahitatto viharanto parittañceva obhāsaṃ sañjānāmi, parittāni ca rūpāni passāmi; appamāṇañceva obhāsaṃ sañjānāmi, appamāṇāni ca rūpāni passāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindivaṃ. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ko nu kho hetu ko paccayo yvāhaṃ parittañceva obhāsaṃ sañjānāmi, parittāni ca rūpāni passāmi ; appamāṇañceva obhāsaṃ sañjānāmi, appamāṇāni ca rūpāni passāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindiva’nti. Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘yasmiṃ kho me samaye paritto samādhi hoti, parittaṃ me tasmiṃ samaye cakkhu hoti. Sohaṃ parittena cakkhunā parittañceva obhāsaṃ sañjānāmi, parittāni ca rūpāni passāmi. Yasmiṃ pana me samaye appamāṇo samādhi hoti, appamāṇaṃ me tasmiṃ samaye cakkhu hoti. Sohaṃ appamāṇena cakkhunā appamāṇañceva obhāsaṃ sañjānāmi, appamāṇāni ca rūpāni passāmi – kevalampi rattiṃ, kevalampi divaṃ, kevalampi rattindiva’’’nti.
౨౪౪. యతో ఖో మే , అనురుద్ధా, ‘విచికిచ్ఛా చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా విచికిచ్ఛా చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘అమనసికారో చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అమనసికారో చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘థినమిద్ధం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా థినమిద్ధం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘ఛమ్భితత్తం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా ఛమ్భితత్తం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘ఉప్పిలం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా ఉప్పిలం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘దుట్ఠుల్లం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా దుట్ఠుల్లం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘అచ్చారద్ధవీరియం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అచ్చారద్ధవీరియం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘అతిలీనవీరియం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అతిలీనవీరియం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘అభిజప్పా చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అభిజప్పా చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘నానత్తసఞ్ఞా చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా నానత్తసఞ్ఞా చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి, ‘అతినిజ్ఝాయితత్తం రూపానం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో’తి – ఇతి విదిత్వా అతినిజ్ఝాయితత్తం రూపానం చిత్తస్స ఉపక్కిలేసో పహీనో అహోసి.
244. Yato kho me , anuruddhā, ‘vicikicchā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā vicikicchā cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘amanasikāro cittassa upakkileso’ti – iti viditvā amanasikāro cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘thinamiddhaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā thinamiddhaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘chambhitattaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā chambhitattaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘uppilaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā uppilaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘duṭṭhullaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā duṭṭhullaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘accāraddhavīriyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā accāraddhavīriyaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘atilīnavīriyaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atilīnavīriyaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘abhijappā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā abhijappā cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘nānattasaññā cittassa upakkileso’ti – iti viditvā nānattasaññā cittassa upakkileso pahīno ahosi, ‘atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkileso’ti – iti viditvā atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ cittassa upakkileso pahīno ahosi.
౨౪౫. ‘‘తస్స మయ్హం, అనురుద్ధా, ఏతదహోసి – ‘యే ఖో మే చిత్తస్స ఉపక్కిలేసా తే మే పహీనా. హన్ద, దానాహం తివిధేన సమాధిం భావేమీ’తి 23. సో ఖో అహం, అనురుద్ధా, సవితక్కమ్పి సవిచారం సమాధిం భావేసిం 24, అవితక్కమ్పి విచారమత్తం సమాధిం భావేసిం, అవితక్కమ్పి అవిచారం సమాధిం భావేసిం, సప్పీతికమ్పి సమాధిం భావేసిం, నిప్పీతికమ్పి సమాధిం భావేసిం, సాతసహగతమ్పి సమాధిం భావేసిం, ఉపేక్ఖాసహగతమ్పి సమాధిం భావేసిం. యతో ఖో మే, అనురుద్ధా, సవితక్కోపి సవిచారో సమాధి భావితో అహోసి, అవితక్కోపి విచారమత్తో సమాధి భావితో అహోసి, అవితక్కోపి అవిచారో సమాధి భావితో అహోసి, సప్పీతికోపి సమాధి భావితో అహోసి, నిప్పీతికోపి సమాధి భావితో అహోసి, సాతసహగతోపి సమాధి భావితో అహోసి, ఉపేక్ఖాసహగతోపి సమాధి భావితో అహోసి. ఞాణఞ్చ పన మే దస్సనం ఉదపాది, అకుప్పా మే చేతోవిముత్తి. అయమన్తిమా జాతి, నత్థి దాని పునబ్భవో’’తి.
245. ‘‘Tassa mayhaṃ, anuruddhā, etadahosi – ‘ye kho me cittassa upakkilesā te me pahīnā. Handa, dānāhaṃ tividhena samādhiṃ bhāvemī’ti 25. So kho ahaṃ, anuruddhā, savitakkampi savicāraṃ samādhiṃ bhāvesiṃ 26, avitakkampi vicāramattaṃ samādhiṃ bhāvesiṃ, avitakkampi avicāraṃ samādhiṃ bhāvesiṃ, sappītikampi samādhiṃ bhāvesiṃ, nippītikampi samādhiṃ bhāvesiṃ, sātasahagatampi samādhiṃ bhāvesiṃ, upekkhāsahagatampi samādhiṃ bhāvesiṃ. Yato kho me, anuruddhā, savitakkopi savicāro samādhi bhāvito ahosi, avitakkopi vicāramatto samādhi bhāvito ahosi, avitakkopi avicāro samādhi bhāvito ahosi, sappītikopi samādhi bhāvito ahosi, nippītikopi samādhi bhāvito ahosi, sātasahagatopi samādhi bhāvito ahosi, upekkhāsahagatopi samādhi bhāvito ahosi. Ñāṇañca pana me dassanaṃ udapādi, akuppā me cetovimutti. Ayamantimā jāti, natthi dāni punabbhavo’’ti.
ఇదమవోచ భగవా. అత్తమనో ఆయస్మా అనురుద్ధో భగవతో భాసితం అభినన్దీతి.
Idamavoca bhagavā. Attamano āyasmā anuruddho bhagavato bhāsitaṃ abhinandīti.
ఉపక్కిలేససుత్తం నిట్ఠితం అట్ఠమం.
Upakkilesasuttaṃ niṭṭhitaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
అట్ఠకథా • Aṭṭhakathā / సుత్తపిటక (అట్ఠకథా) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / మజ్ఝిమనికాయ (అట్ఠకథా) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ౮. ఉపక్కిలేససుత్తవణ్ణనా • 8. Upakkilesasuttavaṇṇanā
టీకా • Tīkā / సుత్తపిటక (టీకా) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / మజ్ఝిమనికాయ (టీకా) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ౮. ఉపక్కిలేససుత్తవణ్ణనా • 8. Upakkilesasuttavaṇṇanā