| Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) |
೮. ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ
8. Upakkilesasuttavaṇṇanā
೨೩೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತನ್ತಿ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತಂ। ತತ್ಥ ಏತದವೋಚಾತಿ ನೇವ ಭೇದಾಧಿಪ್ಪಾಯೇನ ನ ಪಿಯಕಮ್ಯತಾಯ, ಅಥ ಖ್ವಾಸ್ಸ ಏತದಹೋಸಿ – ‘‘ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಮಮ ವಚನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ನ ಓರಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ಬುದ್ಧಾ ಚ ನಾಮ ಹಿತಾನುಕಮ್ಪಕಾ, ಅದ್ಧಾ ನೇಸಂ ಭಗವಾ ಏಕಂ ಕಾರಣಂ ಕಥೇಸ್ಸತಿ, ತಂ ಸುತ್ವಾ ಏತೇ ಓರಮಿಸ್ಸನ್ತಿ, ತತೋ ತೇಸಂ ಫಾಸುವಿಹಾರೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ। ತಸ್ಮಾ ಏತಂ ‘‘ಇಧ, ಭನ್ತೇ’’ತಿಆದಿವಚನಮವೋಚ। ಮಾ ಭಣ್ಡನನ್ತಿಆದೀಸು ‘‘ಅಕತ್ಥಾ’’ತಿ ಪಾಠಸೇಸಂ ಗಹೇತ್ವಾ ‘‘ಮಾ ಭಣ್ಡನಂ ಅಕತ್ಥಾ’’ತಿ ಏವಂ ಅತ್ಥೋ ದಟ್ಠಬ್ಬೋ। ಅಞ್ಞತರೋತಿ ಸೋ ಕಿರ ಭಿಕ್ಖು ಭಗವತೋ ಅತ್ಥಕಾಮೋ, ಅಯಂ ಕಿರಸ್ಸ ಅಧಿಪ್ಪಾಯೋ – ‘‘ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಕೋಧಾಭಿಭೂತಾ ಸತ್ಥು ವಚನಂ ನ ಗಣ್ಹನ್ತಿ, ಮಾ ಭಗವಾ ಏತೇ ಓವದನ್ತೋ ಕಿಲಮೀ’’ತಿ, ತಸ್ಮಾ ಏವಮಾಹ।
236.Evaṃme sutanti upakkilesasuttaṃ. Tattha etadavocāti neva bhedādhippāyena na piyakamyatāya, atha khvāssa etadahosi – ‘‘ime bhikkhū mama vacanaṃ gahetvā na oramissanti, buddhā ca nāma hitānukampakā, addhā nesaṃ bhagavā ekaṃ kāraṇaṃ kathessati, taṃ sutvā ete oramissanti, tato tesaṃ phāsuvihāro bhavissatī’’ti. Tasmā etaṃ ‘‘idha, bhante’’tiādivacanamavoca. Mā bhaṇḍanantiādīsu ‘‘akatthā’’ti pāṭhasesaṃ gahetvā ‘‘mā bhaṇḍanaṃ akatthā’’ti evaṃ attho daṭṭhabbo. Aññataroti so kira bhikkhu bhagavato atthakāmo, ayaṃ kirassa adhippāyo – ‘‘ime bhikkhū kodhābhibhūtā satthu vacanaṃ na gaṇhanti, mā bhagavā ete ovadanto kilamī’’ti, tasmā evamāha.
ಪಿಣ್ಡಾಯ ಪಾವಿಸೀತಿ ನ ಕೇವಲಂ ಪಾವಿಸಿ, ಯೇನಪಿ ಜನೇನ ನ ದಿಟ್ಠೋ, ಸೋ ಮಂ ಪಸ್ಸತೂತಿಪಿ ಅಧಿಟ್ಠಾಸಿ। ಕಿಮತ್ಥಂ ಅಧಿಟ್ಠಾಸೀತಿ? ತೇಸಂ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ದಮನತ್ಥಂ। ಭಗವಾ ಹಿ ತದಾ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪ್ಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ‘‘ಪುಥುಸದ್ದೋ ಸಮಜನೋ’’ತಿಆದಿಗಾಥಾ ಭಾಸಿತ್ವಾ ಕೋಸಮ್ಬಿತೋ ಬಾಲಕಲೋಣಕಾರಗಾಮಂ ಗತೋ। ತತೋ ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯಂ, ತತೋ ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಕವನಸಣ್ಡಂ ಗನ್ತ್ವಾ ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಹತ್ಥಿನಾಗೇನ ಉಪಟ್ಠಹಿಯಮಾನೋ ತೇಮಾಸಂ ವಸಿ। ನಗರವಾಸಿನೋಪಿ – ‘‘ಸತ್ಥಾ ವಿಹಾರಂ ಗತೋ, ಗಚ್ಛಾಮ ಧಮ್ಮಸ್ಸವನಾಯಾ’’ತಿ ಗನ್ಧಪುಪ್ಫಹತ್ಥಾ ವಿಹಾರಂ ಗನ್ತ್ವಾ ‘‘ಕಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸತ್ಥಾ’’ತಿ ಪುಚ್ಛಿಂಸು। ‘‘ಕಹಂ ತುಮ್ಹೇ ಸತ್ಥಾರಂ ದಕ್ಖಥ, ಸತ್ಥಾ ‘ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ಸಮಗ್ಗೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಆಗತೋ, ಸಮಗ್ಗೇ ಕಾತುಂ ಅಸಕ್ಕೋನ್ತೋ ನಿಕ್ಖಮಿತ್ವಾ ಗತೋ’’ತಿ। ‘‘ಮಯಂ ಸತಮ್ಪಿ ಸಹಸ್ಸಮ್ಪಿ ದತ್ವಾ ಸತ್ಥಾರಂ ಆನೇತುಂ ನ ಸಕ್ಕೋಮ, ಸೋ ನೋ ಅಯಾಚಿತೋ ಸಯಮೇವ ಆಗತೋ, ಮಯಂ ಇಮೇ ಭಿಕ್ಖೂ ನಿಸ್ಸಾಯ ಸತ್ಥು ಸಮ್ಮುಖಾ ಧಮ್ಮಕಥಂ ಸೋತುಂ ನ ಲಭಿಮ್ಹಾ। ಇಮೇ ಸತ್ಥಾರಂ ಉದ್ದಿಸ್ಸ ಪಬ್ಬಜಿತಾ, ತಸ್ಮಿಮ್ಪಿ ಸಾಮಗ್ಗಿಂ ಕರೋನ್ತೇ ಸಮಗ್ಗಾ ನ ಜಾತಾ, ಕಸ್ಸಾಞ್ಞಸ್ಸ ವಚನಂ ಕರಿಸ್ಸನ್ತಿ। ಅಲಂ ನ ಇಮೇಸಂ ಭಿಕ್ಖಾ ದಾತಬ್ಬಾ’’ತಿ ಸಕಲನಗರೇ ದಣ್ಡಂ ಠಪಯಿಂಸು। ತೇ ಪುನದಿವಸೇ ಸಕಲನಗರಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಕಟಚ್ಛುಮತ್ತಮ್ಪಿ ಭಿಕ್ಖಂ ಅಲಭಿತ್ವಾ ವಿಹಾರಂ ಆಗಮಂಸು। ಉಪಾಸಕಾಪಿ ತೇ ಪುನ ಆಹಂಸು – ‘‘ಯಾವ ಸತ್ಥಾರಂ ನ ಖಮಾಪೇಥ, ತಾವ ವೋ ತಮೇವ ದಣ್ಡಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ। ತೇ ‘‘ಸತ್ಥಾರಂ ಖಮಾಪೇಸ್ಸಾಮಾ’’ತಿ ಭಗವತಿ ಸಾವತ್ಥಿಯಂ ಅನುಪ್ಪತ್ತೇ ತತ್ಥ ಅಗಮಂಸು। ಸತ್ಥಾ ತೇಸಂ ಅಟ್ಠಾರಸ ಭೇದಕರವತ್ಥೂನಿ ದೇಸೇಸೀತಿ ಅಯಮೇತ್ಥ ಪಾಳಿಮುತ್ತಕಕಥಾ।
Piṇḍāya pāvisīti na kevalaṃ pāvisi, yenapi janena na diṭṭho, so maṃ passatūtipi adhiṭṭhāsi. Kimatthaṃ adhiṭṭhāsīti? Tesaṃ bhikkhūnaṃ damanatthaṃ. Bhagavā hi tadā piṇḍapātappaṭikkanto ‘‘puthusaddo samajano’’tiādigāthā bhāsitvā kosambito bālakaloṇakāragāmaṃ gato. Tato pācīnavaṃsadāyaṃ, tato pālileyyakavanasaṇḍaṃ gantvā pālileyyahatthināgena upaṭṭhahiyamāno temāsaṃ vasi. Nagaravāsinopi – ‘‘satthā vihāraṃ gato, gacchāma dhammassavanāyā’’ti gandhapupphahatthā vihāraṃ gantvā ‘‘kahaṃ, bhante, satthā’’ti pucchiṃsu. ‘‘Kahaṃ tumhe satthāraṃ dakkhatha, satthā ‘ime bhikkhū samagge karissāmī’ti āgato, samagge kātuṃ asakkonto nikkhamitvā gato’’ti. ‘‘Mayaṃ satampi sahassampi datvā satthāraṃ ānetuṃ na sakkoma, so no ayācito sayameva āgato, mayaṃ ime bhikkhū nissāya satthu sammukhā dhammakathaṃ sotuṃ na labhimhā. Ime satthāraṃ uddissa pabbajitā, tasmimpi sāmaggiṃ karonte samaggā na jātā, kassāññassa vacanaṃ karissanti. Alaṃ na imesaṃ bhikkhā dātabbā’’ti sakalanagare daṇḍaṃ ṭhapayiṃsu. Te punadivase sakalanagaraṃ piṇḍāya caritvā kaṭacchumattampi bhikkhaṃ alabhitvā vihāraṃ āgamaṃsu. Upāsakāpi te puna āhaṃsu – ‘‘yāva satthāraṃ na khamāpetha, tāva vo tameva daṇḍakamma’’nti. Te ‘‘satthāraṃ khamāpessāmā’’ti bhagavati sāvatthiyaṃ anuppatte tattha agamaṃsu. Satthā tesaṃ aṭṭhārasa bhedakaravatthūni desesīti ayamettha pāḷimuttakakathā.
೨೩೭. ಇದಾನಿ ಪುಥುಸದ್ದೋತಿಆದಿಗಾಥಾಸು ಪುಥು ಮಹಾಸದ್ದೋ ಅಸ್ಸಾತಿ ಪುಥುಸದ್ದೋ। ಸಮಜನೋತಿ ಸಮಾನೋ ಏಕಸದಿಸೋ ಜನೋ, ಸಬ್ಬೋವಾಯಂ ಭಣ್ಡನಕಾರಕಜನೋ ಸಮನ್ತತೋ ಸದ್ದನಿಚ್ಛರಣೇನ ಪುಥುಸದ್ದೋ ಚೇವ ಸದಿಸೋ ಚಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ। ನ ಬಾಲೋ ಕೋಚಿ ಮಞ್ಞಥಾತಿ ತತ್ರ ಕೋಚಿ ಏಕೋಪಿ ಅಹಂ ಬಾಲೋತಿ ನ ಮಞ್ಞತಿ, ಸಬ್ಬೇಪಿ ಪಣ್ಡಿತಮಾನಿನೋಯೇವ। ನಾಞ್ಞಂ ಭಿಯ್ಯೋ ಅಮಞ್ಞರುನ್ತಿ ಕೋಚಿ ಏಕೋಪಿ ಅಹಂ ಬಾಲೋತಿ ನ ಚ ಮಞ್ಞಿ, ಭಿಯ್ಯೋ ಚ ಸಙ್ಘಸ್ಮಿಂ ಭಿಜ್ಜಮಾನೇ ಅಞ್ಞಮ್ಪಿ ಏಕಂ ‘‘ಮಯ್ಹಂ ಕಾರಣಾ ಸಙ್ಘೋ ಭಿಜ್ಜತೀ’’ತಿ ಇದಂ ಕಾರಣಂ ನ ಮಞ್ಞೀತಿ ಅತ್ಥೋ।
237. Idāni puthusaddotiādigāthāsu puthu mahāsaddo assāti puthusaddo. Samajanoti samāno ekasadiso jano, sabbovāyaṃ bhaṇḍanakārakajano samantato saddaniccharaṇena puthusaddo ceva sadiso cāti vuttaṃ hoti. Na bālo koci maññathāti tatra koci ekopi ahaṃ bāloti na maññati, sabbepi paṇḍitamāninoyeva. Nāññaṃ bhiyyo amaññarunti koci ekopi ahaṃ bāloti na ca maññi, bhiyyo ca saṅghasmiṃ bhijjamāne aññampi ekaṃ ‘‘mayhaṃ kāraṇā saṅgho bhijjatī’’ti idaṃ kāraṇaṃ na maññīti attho.
ಪರಿಮುಟ್ಠಾತಿ ಮುಟ್ಠಸ್ಸತಿನೋ। ವಾಚಾಗೋಚರಭಾಣಿನೋತಿ ರಾಕಾರಸ್ಸ ರಸ್ಸಾದೇಸೋ ಕತೋ; ವಾಚಾಗೋಚರಾವ , ನ ಸತಿಪಟ್ಠಾನಗೋಚರಾ, ಭಾಣಿನೋ ಚ, ಕಥಂ ಭಾಣಿನೋ? ಯಾವಿಚ್ಛನ್ತಿ ಮುಖಾಯಾಮಂ, ಯಾವ ಮುಖಂ ಪಸಾರೇತುಂ ಇಚ್ಛನ್ತಿ, ತಾವ ಪಸಾರೇತ್ವಾ ಭಾಣಿನೋ, ಏಕೋಪಿ ಸಙ್ಘಗಾರವೇನ ಮುಖಸಙ್ಕೋಚನಂ ನ ಕರೋತೀತಿ ಅತ್ಥೋ। ಯೇನ ನೀತಾತಿ ಯೇನ ಕಲಹೇನ ಇಮಂ ನಿಲ್ಲಜ್ಜಭಾವಂ ನೀತಾ। ನ ತಂ ವಿದೂ ನ ತಂ ಜಾನನ್ತಿ ‘‘ಏವಂ ಸಾದೀನವೋ ಅಯ’’ನ್ತಿ।
Parimuṭṭhāti muṭṭhassatino. Vācāgocarabhāṇinoti rākārassa rassādeso kato; vācāgocarāva , na satipaṭṭhānagocarā, bhāṇino ca, kathaṃ bhāṇino? Yāvicchanti mukhāyāmaṃ, yāva mukhaṃ pasāretuṃ icchanti, tāva pasāretvā bhāṇino, ekopi saṅghagāravena mukhasaṅkocanaṃ na karotīti attho. Yena nītāti yena kalahena imaṃ nillajjabhāvaṃ nītā. Na taṃ vidū na taṃ jānanti ‘‘evaṃ sādīnavo aya’’nti.
ಯೇ ಚ ತಂ ಉಪನಯ್ಹನ್ತೀತಿ ತಂ ಅಕ್ಕೋಚ್ಛಿ ಮನ್ತಿಆದಿಕಂ ಆಕಾರಂ ಯೇ ಉಪನಯ್ಹನ್ತಿ। ಸನನ್ತನೋತಿ ಪೋರಾಣೋ।
Ye ca taṃ upanayhantīti taṃ akkocchi mantiādikaṃ ākāraṃ ye upanayhanti. Sanantanoti porāṇo.
ಪರೇತಿ ಪಣ್ಡಿತೇ ಠಪೇತ್ವಾ ತತೋ ಅಞ್ಞೇ ಭಣ್ಡನಕಾರಕಾ ಪರೇ ನಾಮ। ತೇ ಏತ್ಥ ಸಙ್ಘಮಜ್ಝೇ ಕಲಹಂ ಕರೋನ್ತಾ ‘‘ಮಯಂ ಯಮಾಮಸೇ ಉಪಯಮಾಮ ನಸ್ಸಾಮ ಸತತಂ ಸಮಿತಂ ಮಚ್ಚುಸನ್ತಿಕಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ನ ಜಾನನ್ತಿ। ಯೇ ಚ ತತ್ಥ ವಿಜಾನನ್ತೀತಿ ಯೇ ಚ ತತ್ಥ ಪಣ್ಡಿತಾ ‘‘ಮಯಂ ಮಚ್ಚುನೋ ಸಮೀಪಂ ಗಚ್ಛಾಮಾ’’ತಿ ವಿಜಾನನ್ತಿ। ತತೋ ಸಮ್ಮನ್ತಿ ಮೇಧಗಾತಿ ಏವಞ್ಹಿ ತೇ ಜಾನನ್ತಾ ಯೋನಿಸೋಮನಸಿಕಾರಂ ಉಪ್ಪಾದೇತ್ವಾ ಮೇಧಗಾನಂ ಕಲಹಾನಂ ವೂಪಸಮಾಯ ಪಟಿಪಜ್ಜನ್ತಿ।
Pareti paṇḍite ṭhapetvā tato aññe bhaṇḍanakārakā pare nāma. Te ettha saṅghamajjhe kalahaṃ karontā ‘‘mayaṃ yamāmase upayamāma nassāma satataṃ samitaṃ maccusantikaṃ gacchāmā’’ti na jānanti. Ye ca tattha vijānantīti ye ca tattha paṇḍitā ‘‘mayaṃ maccuno samīpaṃ gacchāmā’’ti vijānanti. Tato sammanti medhagāti evañhi te jānantā yonisomanasikāraṃ uppādetvā medhagānaṃ kalahānaṃ vūpasamāya paṭipajjanti.
ಅಟ್ಠಿಚ್ಛಿನ್ನಾತಿ ಅಯಂ ಗಾಥಾ ಜಾತಕೇ (ಜಾ॰ ೧.೯.೧೬) ಆಗತಾ, ಬ್ರಹ್ಮದತ್ತಞ್ಚ ದೀಘಾವುಕುಮಾರಞ್ಚ ಸನ್ಧಾಯ ವುತ್ತಾ। ಅಯಞ್ಹೇತ್ಥ ಅತ್ಥೋ – ತೇಸಮ್ಪಿ ತಥಾ ಪವತ್ತವೇರಾನಂ ಹೋತಿ ಸಙ್ಗತಿ, ಕಸ್ಮಾ ತುಮ್ಹಾಕಂ ನ ಹೋತಿ, ಯೇಸಂ ವೋ ನೇವ ಮಾತಾಪಿತೂನಂ ಅಟ್ಠೀನಿ ಛಿನ್ನಾನಿ, ನ ಪಾಣಾ ಹಟಾ ನ ಗವಾಸ್ಸಧನಾನಿ ಹಟಾನೀತಿ।
Aṭṭhicchinnāti ayaṃ gāthā jātake (jā. 1.9.16) āgatā, brahmadattañca dīghāvukumārañca sandhāya vuttā. Ayañhettha attho – tesampi tathā pavattaverānaṃ hoti saṅgati, kasmā tumhākaṃ na hoti, yesaṃ vo neva mātāpitūnaṃ aṭṭhīni chinnāni, na pāṇā haṭā na gavāssadhanāni haṭānīti.
ಸಚೇ ಲಭೇಥಾತಿಆದಿಗಾಥಾ ಪಣ್ಡಿತಸಹಾಯಸ್ಸ ಚ ಬಾಲಸಹಾಯಸ್ಸ ಚ ವಣ್ಣಾವಣ್ಣದೀಪನತ್ಥಂ ವುತ್ತಾ। ಅಭಿಭುಯ್ಯ ಸಬ್ಬಾನಿ ಪರಿಸ್ಸಯಾನೀತಿ ಪಾಕಟಪರಿಸ್ಸಯೇ ಚ ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಪರಿಸ್ಸಯೇ ಚ ಅಭಿಭವಿತ್ವಾ ತೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಅತ್ತಮನೋ ಸತಿಮಾ ಚರೇಯ್ಯಾತಿ।
Sacelabhethātiādigāthā paṇḍitasahāyassa ca bālasahāyassa ca vaṇṇāvaṇṇadīpanatthaṃ vuttā. Abhibhuyya sabbāni parissayānīti pākaṭaparissaye ca paṭicchannaparissaye ca abhibhavitvā tena saddhiṃ attamano satimā careyyāti.
ರಾಜಾವ ರಟ್ಠಂ ವಿಜಿತನ್ತಿ ಯಥಾ ಅತ್ತನೋ ವಿಜಿತರಟ್ಠಂ ಮಹಾಜನಕರಾಜಾ ಚ ಅರಿನ್ದಮಮಹಾರಾಜಾ ಚ ಪಹಾಯ ಏಕಕಾ ವಿಚರಿಂಸು, ಏವಂ ವಿಚರೇಯ್ಯಾತಿ ಅತ್ಥೋ। ಮಾತಙ್ಗರಞ್ಞೇವ ನಾಗೋತಿ ಮಾತಙ್ಗೋ ಅರಞ್ಞೇ ನಾಗೋವ। ಮಾತಙ್ಗೋತಿ ಹತ್ಥಿ ವುಚ್ಚತಿ। ನಾಗೋತಿ ಮಹನ್ತಾಧಿವಚನಮೇತಂ। ಯಥಾ ಹಿ ಮಾತುಪೋಸಕೋ ಮಾತಙ್ಗನಾಗೋ ಅರಞ್ಞೇ ಏಕೋ ಚರಿ, ನ ಚ ಪಾಪಾನಿ ಅಕಾಸಿ, ಯಥಾ ಚ ಪಾಲಿಲೇಯ್ಯಕೋ, ಏವಂ ಏಕೋ ಚರೇ, ನ ಚ ಪಾಪಾನಿ ಕಯಿರಾತಿ ವುತ್ತಂ ಹೋತಿ।
Rājāva raṭṭhaṃ vijitanti yathā attano vijitaraṭṭhaṃ mahājanakarājā ca arindamamahārājā ca pahāya ekakā vicariṃsu, evaṃ vicareyyāti attho. Mātaṅgaraññeva nāgoti mātaṅgo araññe nāgova. Mātaṅgoti hatthi vuccati. Nāgoti mahantādhivacanametaṃ. Yathā hi mātuposako mātaṅganāgo araññe eko cari, na ca pāpāni akāsi, yathā ca pālileyyako, evaṃ eko care, na ca pāpāni kayirāti vuttaṃ hoti.
೨೩೮. ಬಾಲಕಲೋಣಕಾರಗಾಮೋತಿ ಉಪಾಲಿಗಹಪತಿಸ್ಸ ಭೋಗಗಾಮೋ। ತೇನುಪಸಙ್ಕಮೀತಿ ಕಸ್ಮಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ? ಗಣೇ ಕಿರಸ್ಸ ಆದೀನವಂ ದಿಸ್ವಾ ಏಕವಿಹಾರಿಂ ಭಿಕ್ಖುಂ ಪಸ್ಸಿತುಕಾಮತಾ ಉದಪಾದಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೀತಾದೀಹಿ ಪೀಳಿತೋ ಉಣ್ಹಾದೀನಿ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ ವಿಯ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ಧಮ್ಮಿಯಾ ಕಥಾಯಾತಿ ಏಕೀಭಾವೇ ಆನಿಸಂಸಪ್ಪಟಿಸಂಯುತ್ತಾಯ। ಯೇನ ಪಾಚೀನವಂಸದಾಯೋ, ತತ್ಥ ಕಸ್ಮಾ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ? ಕಲಹಕಾರಕೇ ಕಿರಸ್ಸ ದಿಟ್ಠಾದೀನವತ್ತಾ ಸಮಗ್ಗವಾಸಿನೋ ಭಿಕ್ಖೂ ಪಸ್ಸಿತುಕಾಮತಾ ಉದಪಾದಿ, ತಸ್ಮಾ ಸೀತಾದೀಹಿ ಪೀಳಿತೋ ಉಣ್ಹಾದೀನಿ ಪತ್ಥಯಮಾನೋ ವಿಯ ತತ್ಥ ಉಪಸಙ್ಕಮಿ। ಆಯಸ್ಮಾ ಚ ಅನುರುದ್ಧೋತಿಆದಿ ವುತ್ತನಯಮೇವ।
238.Bālakaloṇakāragāmoti upāligahapatissa bhogagāmo. Tenupasaṅkamīti kasmā upasaṅkami? Gaṇe kirassa ādīnavaṃ disvā ekavihāriṃ bhikkhuṃ passitukāmatā udapādi, tasmā sītādīhi pīḷito uṇhādīni patthayamāno viya upasaṅkami. Dhammiyā kathāyāti ekībhāve ānisaṃsappaṭisaṃyuttāya. Yena pācīnavaṃsadāyo, tattha kasmā upasaṅkami? Kalahakārake kirassa diṭṭhādīnavattā samaggavāsino bhikkhū passitukāmatā udapādi, tasmā sītādīhi pīḷito uṇhādīni patthayamāno viya tattha upasaṅkami. Āyasmā ca anuruddhotiādi vuttanayameva.
೨೪೧. ಅತ್ಥಿ ಪನ ವೋತಿ ಪಚ್ಛಿಮಪುಚ್ಛಾಯ ಲೋಕುತ್ತರಧಮ್ಮಂ ಪುಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಸೋ ಪನ ಥೇರಾನಂ ನತ್ಥಿ, ತಸ್ಮಾ ತಂ ಪುಚ್ಛಿತುಂ ನ ಯುತ್ತನ್ತಿ ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸಂ ಪುಚ್ಛತಿ। ಓಭಾಸಞ್ಚೇವ ಸಞ್ಜಾನಾಮಾತಿ ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸಂ ಸಞ್ಜಾನಾಮ। ದಸ್ಸನಞ್ಚ ರೂಪಾನನ್ತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪದಸ್ಸನಞ್ಚ ಸಞ್ಜಾನಾಮ। ತಞ್ಚ ನಿಮಿತ್ತಂ ನಪ್ಪಟಿವಿಜ್ಝಾಮಾತಿ ತಞ್ಚ ಕಾರಣಂ ನ ಜಾನಾಮ, ಯೇನ ನೋ ಓಭಾಸೋ ಚ ರೂಪದಸ್ಸನಞ್ಚ ಅನ್ತರಧಾಯತಿ।
241.Atthi pana voti pacchimapucchāya lokuttaradhammaṃ puccheyya. So pana therānaṃ natthi, tasmā taṃ pucchituṃ na yuttanti parikammobhāsaṃ pucchati. Obhāsañceva sañjānāmāti parikammobhāsaṃ sañjānāma. Dassanañca rūpānanti dibbacakkhunā rūpadassanañca sañjānāma. Tañca nimittaṃ nappaṭivijjhāmāti tañca kāraṇaṃ na jānāma, yena no obhāso ca rūpadassanañca antaradhāyati.
ತಂ ಖೋ ಪನ ವೋ ಅನುರುದ್ಧಾ ನಿಮಿತ್ತಂ ಪಟಿವಿಜ್ಝಿತಬ್ಬನ್ತಿ ತಂ ವೋ ಕಾರಣಂ ಜಾನಿತಬ್ಬಂ। ಅಹಮ್ಪಿ ಸುದನ್ತಿ ಅನುರುದ್ಧಾ ತುಮ್ಹೇ ಕಿಂ ನ ಆಳುಲೇಸ್ಸನ್ತಿ, ಅಹಮ್ಪಿ ಇಮೇಹಿ ಏಕಾದಸಹಿ ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸೇಹಿ ಆಳುಲಿತಪುಬ್ಬೋತಿ ದಸ್ಸೇತುಂ ಇಮಂ ದೇಸನಂ ಆರಭಿ। ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಖೋ ಮೇತಿಆದೀಸು ಮಹಾಸತ್ತಸ್ಸ ಆಲೋಕಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ನಾನಾವಿಧಾನಿ ರೂಪಾನಿ ದಿಸ್ವಾ ‘‘ಇದಂ ಖೋ ಕಿ’’ನ್ತಿ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉದಪಾದಿ। ಸಮಾಧಿ ಚವೀತಿ ಪರಿಕಮ್ಮಸಮಾಧಿ ಚವಿ। ಓಭಾಸೋತಿ ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸೋಪಿ ಅನ್ತರಧಾಯಿ, ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾಪಿ ರೂಪಂ ನ ಪಸ್ಸಿ। ಅಮನಸಿಕಾರೋತಿ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸತೋ ವಿಚಿಕಿಚ್ಛಾ ಉಪ್ಪಜ್ಜತಿ, ಇದಾನಿ ಕಿಞ್ಚಿ ನ ಮನಸಿಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಅಮನಸಿಕಾರೋ ಉದಪಾದಿ।
Taṃ kho pana vo anuruddhā nimittaṃ paṭivijjhitabbanti taṃ vo kāraṇaṃ jānitabbaṃ. Ahampi sudanti anuruddhā tumhe kiṃ na āḷulessanti, ahampi imehi ekādasahi upakkilesehi āḷulitapubboti dassetuṃ imaṃ desanaṃ ārabhi. Vicikicchā kho metiādīsu mahāsattassa ālokaṃ vaḍḍhetvā dibbacakkhunā nānāvidhāni rūpāni disvā ‘‘idaṃ kho ki’’nti vicikicchā udapādi. Samādhi cavīti parikammasamādhi cavi. Obhāsoti parikammobhāsopi antaradhāyi, dibbacakkhunāpi rūpaṃ na passi. Amanasikāroti rūpāni passato vicikicchā uppajjati, idāni kiñci na manasikarissāmīti amanasikāro udapādi.
ಥಿನಮಿದ್ಧನ್ತಿ ಕಿಞ್ಚಿ ಅಮನಸಿಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಥಿನಮಿದ್ಧಂ ಉದಪಾದಿ।
Thinamiddhanti kiñci amanasikarontassa thinamiddhaṃ udapādi.
ಛಮ್ಭಿತತ್ತನ್ತಿ ಹಿಮವನ್ತಾಭಿಮುಖಂ ಆಲೋಕಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ದಾನವರಕ್ಖಸಅಜಗರಾದಯೋ ಅದ್ದಸ, ಅಥಸ್ಸ ಛಮ್ಭಿತತ್ತಂ ಉದಪಾದಿ।
Chambhitattanti himavantābhimukhaṃ ālokaṃ vaḍḍhetvā dānavarakkhasaajagarādayo addasa, athassa chambhitattaṃ udapādi.
ಉಪ್ಪಿಲನ್ತಿ ‘‘ಮಯಾ ದಿಟ್ಠಭಯಂ ಪಕತಿಯಾ ಓಲೋಕಿಯಮಾನಂ ನತ್ಥಿ। ಅದಿಟ್ಠೇ ಕಿಂ ನಾಮ ಭಯ’’ನ್ತಿ ಚಿನ್ತಯತೋ ಉಪ್ಪಿಲಾವಿತತ್ತಂ ಉದಪಾದಿ। ಸಕಿದೇವಾತಿ ಏಕಪಯೋಗೇನೇವ ಪಞ್ಚ ನಿಧಿಕುಮ್ಭಿಯೋಪಿ ಪಸ್ಸೇಯ್ಯ।
Uppilanti ‘‘mayā diṭṭhabhayaṃ pakatiyā olokiyamānaṃ natthi. Adiṭṭhe kiṃ nāma bhaya’’nti cintayato uppilāvitattaṃ udapādi. Sakidevāti ekapayogeneva pañca nidhikumbhiyopi passeyya.
ದುಟ್ಠುಲ್ಲನ್ತಿ ಮಯಾ ವೀರಿಯಂ ಗಾಳ್ಹಂ ಪಗ್ಗಹಿತಂ, ತೇನ ಮೇ ಉಪ್ಪಿಲಂ ಉಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ವೀರಿಯಂ ಸಿಥಿಲಮಕಾಸಿ, ತತೋ ಕಾಯದರಥೋ ಕಾಯದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಕಾಯಾಲಸಿಯಂ ಉದಪಾದಿ।
Duṭṭhullanti mayā vīriyaṃ gāḷhaṃ paggahitaṃ, tena me uppilaṃ uppannanti vīriyaṃ sithilamakāsi, tato kāyadaratho kāyaduṭṭhullaṃ kāyālasiyaṃ udapādi.
ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯನ್ತಿ ಮಮ ವೀರಿಯಂ ಸಿಥಿಲಂ ಕರೋತೋ ದುಟ್ಠುಲ್ಲಂ ಉಪ್ಪನ್ನನ್ತಿ ಪುನ ವೀರಿಯಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹತೋ ಅಚ್ಚಾರದ್ಧವೀರಿಯಂ ಉದಪಾದಿ। ಪತಮೇಯ್ಯಾತಿ ಮರೇಯ್ಯ।
Accāraddhavīriyanti mama vīriyaṃ sithilaṃ karoto duṭṭhullaṃ uppannanti puna vīriyaṃ paggaṇhato accāraddhavīriyaṃ udapādi. Patameyyāti mareyya.
ಅತಿಲೀನವೀರಿಯನ್ತಿ ಮಮ ವೀರಿಯಂ ಪಗ್ಗಣ್ಹತೋ ಏವಂ ಜಾತನ್ತಿ ಪುನ ವೀರಿಯಂ ಸಿಥಿಲಂ ಕರೋತೋ ಅತಿಲೀನವೀರಿಯಂ ಉದಪಾದಿ।
Atilīnavīriyanti mama vīriyaṃ paggaṇhato evaṃ jātanti puna vīriyaṃ sithilaṃ karoto atilīnavīriyaṃ udapādi.
ಅಭಿಜಪ್ಪಾತಿ ದೇವಲೋಕಾಭಿಮುಖಂ ಆಲೋಕಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ದೇವಸಙ್ಘಂ ಪಸ್ಸತೋ ತಣ್ಹಾ ಉದಪಾದಿ।
Abhijappāti devalokābhimukhaṃ ālokaṃ vaḍḍhetvā devasaṅghaṃ passato taṇhā udapādi.
ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾತಿ ಮಯ್ಹಂ ಏಕಜಾತಿಕಂ ರೂಪಂ ಮನಸಿಕರೋನ್ತಸ್ಸ ಅಭಿಜಪ್ಪಾ ಉಪ್ಪನ್ನಾ, ನಾನಾವಿಧರೂಪಂ ಮನಸಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ಕಾಲೇನ ದೇವಲೋಕಾಭಿಮುಖಂ ಕಾಲೇನ ಮನುಸ್ಸಲೋಕಾಭಿಮುಖಂ ವಡ್ಢೇತ್ವಾ ನಾನಾವಿಧಾನಿ ರೂಪಾನಿ ಮನಸಿಕರೋತೋ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ।
Nānattasaññāti mayhaṃ ekajātikaṃ rūpaṃ manasikarontassa abhijappā uppannā, nānāvidharūpaṃ manasi karissāmīti kālena devalokābhimukhaṃ kālena manussalokābhimukhaṃ vaḍḍhetvā nānāvidhāni rūpāni manasikaroto nānattasaññā udapādi.
ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತನ್ತಿ ಮಯ್ಹಂ ನಾನಾವಿಧಾನಿ ರೂಪಾನಿ ಮನಸಿಕರೋನ್ತಸ್ಸ ನಾನತ್ತಸಞ್ಞಾ ಉದಪಾದಿ, ಇಟ್ಠಂ ವಾ ಅನಿಟ್ಠಂ ವಾ ಏಕಜಾತಿಕಮೇವ ಮನಸಿ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀತಿ ತಥಾ ಮನಸಿಕರೋತೋ ಅತಿನಿಜ್ಝಾಯಿತತ್ತಂ ರೂಪಾನಂ ಉದಪಾದಿ।
Atinijjhāyitattanti mayhaṃ nānāvidhāni rūpāni manasikarontassa nānattasaññā udapādi, iṭṭhaṃ vā aniṭṭhaṃ vā ekajātikameva manasi karissāmīti tathā manasikaroto atinijjhāyitattaṃ rūpānaṃ udapādi.
೨೪೩. ಓಭಾಸನಿಮಿತ್ತಂ ಮನಸಿ ಕರೋಮೀತಿ ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸಮೇವ ಮನಸಿ ಕರೋಮಿ। ನ ಚ ರೂಪಾನಿ ಪಸ್ಸಾಮೀತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ರೂಪಾನಿ ನ ಪಸ್ಸಾಮಿ। ರೂಪನಿಮಿತ್ತಂ ಮನಸಿ ಕರೋಮೀತಿ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುನಾ ವಿಸಯರೂಪಮೇವ ಮನಸಿ ಕರೋಮಿ।
243.Obhāsanimittaṃmanasi karomīti parikammobhāsameva manasi karomi. Na ca rūpāni passāmīti dibbacakkhunā rūpāni na passāmi. Rūpanimittaṃ manasi karomīti dibbacakkhunā visayarūpameva manasi karomi.
ಪರಿತ್ತಞ್ಚೇವ ಓಭಾಸನ್ತಿ ಪರಿತ್ತಕಟ್ಠಾನೇ ಓಭಾಸಂ। ಪರಿತ್ತಾನಿ ಚ ರೂಪಾನೀತಿ ಪರಿತ್ತಕಟ್ಠಾನೇ ರೂಪಾನಿ। ವಿಪರಿಯಾಯೇನ ದುತಿಯವಾರೋ ವೇದಿತಬ್ಬೋ। ಪರಿತ್ತೋ ಸಮಾಧೀತಿ ಪರಿತ್ತಕೋ ಪರಿಕಮ್ಮೋಭಾಸೋ, ಓಭಾಸಪರಿತ್ತತಞ್ಹಿ ಸನ್ಧಾಯ ಇಧ ಪರಿಕಮ್ಮಸಮಾಧಿ ‘‘ಪರಿತ್ತೋ’’ತಿ ವುತ್ತೋ। ಪರಿತ್ತಂ ಮೇ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇತಿ ತಸ್ಮಿಂ ಸಮಯೇ ದಿಬ್ಬಚಕ್ಖುಪಿ ಪರಿತ್ತಕಂ ಹೋತಿ। ಅಪ್ಪಮಾಣವಾರೇಪಿ ಏಸೇವ ನಯೋ।
Parittañceva obhāsanti parittakaṭṭhāne obhāsaṃ. Parittāni ca rūpānīti parittakaṭṭhāne rūpāni. Vipariyāyena dutiyavāro veditabbo. Paritto samādhīti parittako parikammobhāso, obhāsaparittatañhi sandhāya idha parikammasamādhi ‘‘paritto’’ti vutto. Parittaṃ me tasmiṃ samayeti tasmiṃ samaye dibbacakkhupi parittakaṃ hoti. Appamāṇavārepi eseva nayo.
೨೪೫. ಅವಿತಕ್ಕಮ್ಪಿ ವಿಚಾರಮತ್ತನ್ತಿ ಪಞ್ಚಕನಯೇ ದುತಿಯಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ। ಅವಿತಕ್ಕಮ್ಪಿ ಅವಿಚಾರನ್ತಿ ಚತುಕ್ಕನಯೇಪಿ ಪಞ್ಚಕನಯೇಪಿ ಝಾನತ್ತಯಸಮಾಧಿಂ। ಸಪ್ಪೀತಿಕನ್ತಿ ದುಕತಿಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ। ನಿಪ್ಪೀತಿಕನ್ತಿ ದುಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ। ಸಾತಸಹಗತನ್ತಿ ತಿಕಚತುಕ್ಕಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ। ಉಪೇಕ್ಖಾಸಹಗತನ್ತಿ ಚತುಕ್ಕನಯೇ ಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ ಪಞ್ಚಕನಯೇ ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಸಮಾಧಿಂ।
245.Avitakkampi vicāramattanti pañcakanaye dutiyajjhānasamādhiṃ. Avitakkampi avicāranti catukkanayepi pañcakanayepi jhānattayasamādhiṃ. Sappītikanti dukatikajjhānasamādhiṃ. Nippītikanti dukajjhānasamādhiṃ. Sātasahagatanti tikacatukkajjhānasamādhiṃ. Upekkhāsahagatanti catukkanaye catutthajjhānasamādhiṃ pañcakanaye pañcamajjhānasamādhiṃ.
ಕದಾ ಪನ ಭಗವಾ ಇಮಂ ತಿವಿಧಂ ಸಮಾಧಿಂ ಭಾವೇತಿ? ಮಹಾಬೋಧಿಮೂಲೇ ನಿಸಿನ್ನೋ ಪಚ್ಛಿಮಯಾಮೇ। ಭಗವತೋ ಹಿ ಪಠಮಮಗ್ಗೋ ಪಠಮಜ್ಝಾನಿಕೋ ಅಹೋಸಿ, ದುತಿಯಾದಯೋ ದುತಿಯತತಿಯಚತುತ್ಥಜ್ಝಾನಿಕಾ । ಪಞ್ಚಕನಯೇ ಪಞ್ಚಮಜ್ಝಾನಸ್ಸ ಮಗ್ಗೋ ನತ್ಥೀತಿ ಸೋ ಲೋಕಿಯೋ ಅಹೋಸೀತಿ ಲೋಕಿಯಲೋಕುತ್ತರಮಿಸ್ಸಕಂ ಸನ್ಧಾಯೇತಂ ವುತ್ತಂ। ಸೇಸಂ ಸಬ್ಬತ್ಥ ಉತ್ತಾನಮೇವಾತಿ।
Kadā pana bhagavā imaṃ tividhaṃ samādhiṃ bhāveti? Mahābodhimūle nisinno pacchimayāme. Bhagavato hi paṭhamamaggo paṭhamajjhāniko ahosi, dutiyādayo dutiyatatiyacatutthajjhānikā . Pañcakanaye pañcamajjhānassa maggo natthīti so lokiyo ahosīti lokiyalokuttaramissakaṃ sandhāyetaṃ vuttaṃ. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.
ಪಪಞ್ಚಸೂದನಿಯಾ ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯಟ್ಠಕಥಾಯ
Papañcasūdaniyā majjhimanikāyaṭṭhakathāya
ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ ನಿಟ್ಠಿತಾ।
Upakkilesasuttavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ತಿಪಿಟಕ (ಮೂಲ) • Tipiṭaka (Mūla) / ಸುತ್ತಪಿಟಕ • Suttapiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya / ೮. ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತಂ • 8. Upakkilesasuttaṃ
ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೮. ಉಪಕ್ಕಿಲೇಸಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 8. Upakkilesasuttavaṇṇanā
