Library / Tipiṭaka / తిపిటక • Tipiṭaka / చూళవగ్గ-అట్ఠకథా • Cūḷavagga-aṭṭhakathā

    ఉపాలిపఞ్హాకథా

    Upālipañhākathā

    ౩౫౧. ఏకతో ఉపాలి ఏకోతి ధమ్మవాదిపక్ఖే ఏకో. ఏకతో ద్వేతి అధమ్మవాదిపక్ఖే ద్వే. చతుత్థో అనుస్సావేతీతి సఙ్ఘం భిన్దిస్సామీతి అధమ్మవాదిచతుత్థో హుత్వా అనుస్సావేతి; అనునయన్తో సావేతి ‘‘న తుమ్హాకంయేవ నరకభయం అత్థి, అమ్హాకమ్పి అత్థి, న అమ్హాకం అవీచిమగ్గో పిహితో, న మయం అకుసలా న భాయామ. యది హి అయం అధమ్మో అవినయో అసత్థుసాసనం వా భవేయ్య, న మయం గణ్హేయ్యామా’’తిఆదినా నయేన ‘‘అధమ్మం ధమ్మో’’తి ఏవం అట్ఠారస భేదకరవత్థూని బోధేతీతి అత్థో. సలాకం గాహేతీతి ఏవం అనుస్సావేత్వా పన ‘‘ఇదం గణ్హథ, ఇదం రోచేథా’’తి వదన్తో సలాకం గాహేతి.

    351.Ekato upāli ekoti dhammavādipakkhe eko. Ekato dveti adhammavādipakkhe dve. Catuttho anussāvetīti saṅghaṃ bhindissāmīti adhammavādicatuttho hutvā anussāveti; anunayanto sāveti ‘‘na tumhākaṃyeva narakabhayaṃ atthi, amhākampi atthi, na amhākaṃ avīcimaggo pihito, na mayaṃ akusalā na bhāyāma. Yadi hi ayaṃ adhammo avinayo asatthusāsanaṃ vā bhaveyya, na mayaṃ gaṇheyyāmā’’tiādinā nayena ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti evaṃ aṭṭhārasa bhedakaravatthūni bodhetīti attho. Salākaṃ gāhetīti evaṃ anussāvetvā pana ‘‘idaṃ gaṇhatha, idaṃ rocethā’’ti vadanto salākaṃ gāheti.

    ఏకతో ఉపాలి ద్వే హోన్తీతిఆదీసుపి ఏసేవ నయో. ఏవం ఖో ఉపాలి సఙ్ఘరాజి చేవ హోతి సఙ్ఘభేదో చాతి ఏవం హోతి; న పన ఏత్తావతా సఙ్ఘో భిన్నో హోతి.

    Ekato upāli dve hontītiādīsupi eseva nayo. Evaṃ kho upāli saṅgharāji ceva hoti saṅghabhedo cāti evaṃ hoti; na pana ettāvatā saṅgho bhinno hoti.

    భిక్ఖు ఖో ఉపాలి పకతత్తో సమానసంవాసకో సమానసీమాయం ఠితో సఙ్ఘం భిన్దతీతి ఏత్థ సియా ఏవం ‘‘దేవదత్తో కథం పకతత్తో’’తి. కథం తావ న పకతత్తో, రఞ్ఞో ఘాతాపితత్తా రుహిరుప్పాదస్స చ కతత్తాతి? తత్థ వదామ – ఆణత్తియా తావ విరద్ధత్తా రఞ్ఞో ఘాతాపనం నత్థి. ‘‘తేన హి త్వం, కుమార, పితరం హన్త్వా రాజా హోహి, అహం భగవన్తం హన్త్వా బుద్ధో భవిస్సామీ’’తి ఏవఞ్హి తస్స ఆణత్తి. కుమారో పన రాజా హుత్వా పచ్ఛా పితరం మారేసి; ఏవం తావ ఆణత్తియా విరద్ధత్తా రఞ్ఞో ఘాతాపనం నత్థి. రుహిరుప్పాదే పన కతమత్తేయేవ రుహిరుప్పాదపచ్చయా భగవతా అభబ్బతా న వుత్తా, న చ సక్కా భగవతో వచనం వినాయేవ తస్స అభబ్బతా ఆరోపేతుం.

    Bhikkhu kho upāli pakatatto samānasaṃvāsako samānasīmāyaṃ ṭhito saṅghaṃ bhindatīti ettha siyā evaṃ ‘‘devadatto kathaṃ pakatatto’’ti. Kathaṃ tāva na pakatatto, rañño ghātāpitattā ruhiruppādassa ca katattāti? Tattha vadāma – āṇattiyā tāva viraddhattā rañño ghātāpanaṃ natthi. ‘‘Tena hi tvaṃ, kumāra, pitaraṃ hantvā rājā hohi, ahaṃ bhagavantaṃ hantvā buddho bhavissāmī’’ti evañhi tassa āṇatti. Kumāro pana rājā hutvā pacchā pitaraṃ māresi; evaṃ tāva āṇattiyā viraddhattā rañño ghātāpanaṃ natthi. Ruhiruppāde pana katamatteyeva ruhiruppādapaccayā bhagavatā abhabbatā na vuttā, na ca sakkā bhagavato vacanaṃ vināyeva tassa abhabbatā āropetuṃ.

    ‘‘రుహిరుప్పాదకో, భిక్ఖవే, అనుపసమ్పన్నో న ఉపసమ్పాదేతబ్బో, ఉపసమ్పన్నో నాసేతబ్బో’’తి –

    ‘‘Ruhiruppādako, bhikkhave, anupasampanno na upasampādetabbo, upasampanno nāsetabbo’’ti –

    ఇదం పన భగవతా సఙ్ఘభేదతో పచ్ఛా వుత్తం, తస్మా పకతత్తేనేవ తేన సఙ్ఘో భిన్నోతి.

    Idaṃ pana bhagavatā saṅghabhedato pacchā vuttaṃ, tasmā pakatatteneva tena saṅgho bhinnoti.

    అధమ్మం ధమ్మోతి దీపేన్తీతిఆదీసు అట్ఠారససు భేదకరవత్థూసు సుత్తన్తపరియాయేన తావ దస కుసలకమ్మపథా ధమ్మో, దస అకుసలకమ్మపథా అధమ్మో. తథా చత్తారో సతిపట్ఠానా, చత్తారో సమ్మప్పధానా, చత్తారో ఇద్ధిపాదా, పఞ్చిన్ద్రియాని, పఞ్చ బలాని, సత్త బోజ్ఝఙ్గా, అరియో అట్ఠఙ్గికో మగ్గోతి సత్తతింస బోధిపక్ఖియధమ్మా ధమ్మో నామ; తయో సతిపట్ఠానా , తయో సమ్మప్పధానా, తయో ఇద్ధిపాదా, ఛ ఇన్ద్రియాని, ఛ బలాని, అట్ఠ బోజ్ఝఙ్గా, నవఙ్గికో మగ్గోతి చ చత్తారో ఉపాదానా, పఞ్చ నీవరణా, సత్త అనుసయా, అట్ఠ మిచ్ఛత్తాతి చ అయం అధమ్మో.

    Adhammaṃ dhammoti dīpentītiādīsu aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu suttantapariyāyena tāva dasa kusalakammapathā dhammo, dasa akusalakammapathā adhammo. Tathā cattāro satipaṭṭhānā, cattāro sammappadhānā, cattāro iddhipādā, pañcindriyāni, pañca balāni, satta bojjhaṅgā, ariyo aṭṭhaṅgiko maggoti sattatiṃsa bodhipakkhiyadhammā dhammo nāma; tayo satipaṭṭhānā , tayo sammappadhānā, tayo iddhipādā, cha indriyāni, cha balāni, aṭṭha bojjhaṅgā, navaṅgiko maggoti ca cattāro upādānā, pañca nīvaraṇā, satta anusayā, aṭṭha micchattāti ca ayaṃ adhammo.

    తత్థ యంకిఞ్చి ఏకం అధమ్మకోట్ఠాసం గహేత్వా ‘‘ఇమం అధమ్మం ధమ్మోతి కరిస్సామ; ఏవం అమ్హాకం ఆచరియకులం నిస్సాయ నియ్యానికం భవిస్సతి, మయఞ్చ లోకే పాకటా భవిస్సామా’’తి తం అధమ్మం ‘‘ధమ్మో అయ’’న్తి కథయన్తా అధమ్మం ధమ్మోతి దీపేన్తి నామ. తథేవ ధమ్మకోట్ఠాసేసు చ ఏకం గహేత్వా అయం అధమ్మోతి కథేన్తా ధమ్మం అధమ్మోతి దీపేన్తి నామ. వినయపరియాయేన పన భూతేన వత్థునా చోదేత్వా సారేత్వా యథాపటిఞ్ఞాయ కాతబ్బం కమ్మం ధమ్మో నామ, అభూతేన వత్థునా అచోదేత్వా అసారేత్వా అపటిఞ్ఞాయ కాతబ్బం కమ్మం అధమ్మో నామ.

    Tattha yaṃkiñci ekaṃ adhammakoṭṭhāsaṃ gahetvā ‘‘imaṃ adhammaṃ dhammoti karissāma; evaṃ amhākaṃ ācariyakulaṃ nissāya niyyānikaṃ bhavissati, mayañca loke pākaṭā bhavissāmā’’ti taṃ adhammaṃ ‘‘dhammo aya’’nti kathayantā adhammaṃ dhammoti dīpenti nāma. Tatheva dhammakoṭṭhāsesu ca ekaṃ gahetvā ayaṃ adhammoti kathentā dhammaṃ adhammoti dīpenti nāma. Vinayapariyāyena pana bhūtena vatthunā codetvā sāretvā yathāpaṭiññāya kātabbaṃ kammaṃ dhammo nāma, abhūtena vatthunā acodetvā asāretvā apaṭiññāya kātabbaṃ kammaṃ adhammo nāma.

    సుత్తన్తపరియాయేన రాగవినయో దోసవినయో మోహవినయో సంవరో పహానం పటిసఙ్ఖాతి అయం వినయో నామ, రాగాదీనం అవినయో అసంవరో అప్పహానం అప్పటిసఙ్ఖాతి అయం అవినయో నామ. వినయపరియాయేన వత్థుసమ్పత్తి ఞత్తిసమ్పత్తి అనుస్సావనసమ్పత్తి సీమాసమ్పత్తి పరిసాసమ్పత్తీతి అయం వినయో నామ, వత్థువిపత్తి…పే॰… పరిసావిపత్తీతి అయం అవినయో నామ.

    Suttantapariyāyena rāgavinayo dosavinayo mohavinayo saṃvaro pahānaṃ paṭisaṅkhāti ayaṃ vinayo nāma, rāgādīnaṃ avinayo asaṃvaro appahānaṃ appaṭisaṅkhāti ayaṃ avinayo nāma. Vinayapariyāyena vatthusampatti ñattisampatti anussāvanasampatti sīmāsampatti parisāsampattīti ayaṃ vinayo nāma, vatthuvipatti…pe… parisāvipattīti ayaṃ avinayo nāma.

    సుత్తన్తపరియాయేన చత్తారో సతిపట్ఠానా… అట్ఠఙ్గికో మగ్గోతి ఇదం భాసితం లపితం తథాగతేన ; తయో సతిపట్ఠానా, తయో సమ్మప్పధానా, తయో ఇద్ధిపాదా, ఛ ఇన్ద్రియాని, ఛ బలాని, అట్ఠ బోజ్ఝఙ్గా, నవఙ్గికో మగ్గోతి ఇదం అభాసితం అలపితం తథాగతేన. వినయపరియాయేన చత్తారో పారాజికా, తేరస సఙ్ఘాదిసేసా, ద్వే అనియతా, తింస నిస్సగ్గియా పాచిత్తియాతి ఇదం భాసితం లపితం తథాగతేన; తయో పారాజికా, చుద్దస సఙ్ఘాదిసేసా, తయో అనియతా, ఏకత్తింస నిస్సగ్గియా పాచిత్తియాతి ఇదం అభాసితం అలపితం తథాగతేన.

    Suttantapariyāyena cattāro satipaṭṭhānā… aṭṭhaṅgiko maggoti idaṃ bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena ; tayo satipaṭṭhānā, tayo sammappadhānā, tayo iddhipādā, cha indriyāni, cha balāni, aṭṭha bojjhaṅgā, navaṅgiko maggoti idaṃ abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena. Vinayapariyāyena cattāro pārājikā, terasa saṅghādisesā, dve aniyatā, tiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ bhāsitaṃ lapitaṃ tathāgatena; tayo pārājikā, cuddasa saṅghādisesā, tayo aniyatā, ekattiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ abhāsitaṃ alapitaṃ tathāgatena.

    సుత్తన్తపరియాయేన దేవసికం ఫలసమాపత్తిసమాపజ్జనం, మహాకరుణాసమాపత్తిసమాపజ్జనం, బుద్ధచక్ఖునా లోకవోలోకనం, అట్ఠుప్పత్తివసేన సుత్తన్తదేసనా, జాతకకథాతి ఇదం ఆచిణ్ణం; న దేవసికం ఫలసమాపత్తిసమాపజ్జనం…పే॰… న జాతకకథాతి ఇదం అనాచిణ్ణం. వినయపరియాయేన నిమన్తితస్స వస్సావాసం వసిత్వా అపలోకేత్వా చారియపక్కమనం, పవారేత్వా చారియపక్కమనం, ఆగన్తుకేహి సద్ధిం పఠమం పటిసన్థారకరణన్తి ఇదం ఆచిణ్ణం; తస్సేవ ఆచిణ్ణస్స అకరణం అనాచిణ్ణం నామ.

    Suttantapariyāyena devasikaṃ phalasamāpattisamāpajjanaṃ, mahākaruṇāsamāpattisamāpajjanaṃ, buddhacakkhunā lokavolokanaṃ, aṭṭhuppattivasena suttantadesanā, jātakakathāti idaṃ āciṇṇaṃ; na devasikaṃ phalasamāpattisamāpajjanaṃ…pe… na jātakakathāti idaṃ anāciṇṇaṃ. Vinayapariyāyena nimantitassa vassāvāsaṃ vasitvā apaloketvā cāriyapakkamanaṃ, pavāretvā cāriyapakkamanaṃ, āgantukehi saddhiṃ paṭhamaṃ paṭisanthārakaraṇanti idaṃ āciṇṇaṃ; tasseva āciṇṇassa akaraṇaṃ anāciṇṇaṃ nāma.

    సుత్తన్తపరియాయేన చత్తారో సతిపట్ఠానా…పే॰… అట్ఠఙ్గికో మగ్గోతి ఇదం పఞ్ఞత్తం నామ; తయో సతిపట్ఠానా…పే॰… నవఙ్గికో మగ్గోతి ఇదం అపఞ్ఞత్తం నామ. వినయపరియాయేన చత్తారో పారాజికా…పే॰… తింస నిస్సగ్గియా పాచిత్తియాతి ఇదం పఞ్ఞత్తం నామ; తయో పారాజికా…పే॰… ఏకత్తింస నిస్సగ్గియా పాచిత్తియాతి ఇదం అపఞ్ఞత్తం నామ.

    Suttantapariyāyena cattāro satipaṭṭhānā…pe… aṭṭhaṅgiko maggoti idaṃ paññattaṃ nāma; tayo satipaṭṭhānā…pe… navaṅgiko maggoti idaṃ apaññattaṃ nāma. Vinayapariyāyena cattāro pārājikā…pe… tiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ paññattaṃ nāma; tayo pārājikā…pe… ekattiṃsa nissaggiyā pācittiyāti idaṃ apaññattaṃ nāma.

    ‘‘అనాపత్తి అజానన్తస్స, అథేయ్యచిత్తస్స, న మరణాధిప్పాయస్స, అనుల్లపనాధిప్పాయస్స, న మోచనాధిప్పాయస్సా’’తి తత్థ తత్థ వుత్తా అనాపత్తి అనాపత్తి నామ. ‘‘జానన్తస్స, థేయ్యచిత్తస్సా’’తిఆదినా నయేన వుత్తా ఆపత్తి ఆపత్తి నామ. పఞ్చాపత్తిక్ఖన్ధా లహుకాపత్తి నామ, ద్వే ఆపత్తిక్ఖన్ధా గరుకాపత్తి నామ. ఛ ఆపత్తిక్ఖన్ధా సావసేసాపత్తి నామ, ఏకో పారాజికాపత్తిక్ఖన్ధో అనవసేసాపత్తి నామ. ద్వే ఆపత్తిక్ఖన్ధా దుట్ఠుల్లాపత్తి నామ, పఞ్చాపత్తిక్ఖన్ధా అదుట్ఠుల్లాపత్తి నామ.

    ‘‘Anāpatti ajānantassa, atheyyacittassa, na maraṇādhippāyassa, anullapanādhippāyassa, na mocanādhippāyassā’’ti tattha tattha vuttā anāpatti anāpatti nāma. ‘‘Jānantassa, theyyacittassā’’tiādinā nayena vuttā āpatti āpatti nāma. Pañcāpattikkhandhā lahukāpatti nāma, dve āpattikkhandhā garukāpatti nāma. Cha āpattikkhandhā sāvasesāpatti nāma, eko pārājikāpattikkhandho anavasesāpatti nāma. Dve āpattikkhandhā duṭṭhullāpatti nāma, pañcāpattikkhandhā aduṭṭhullāpatti nāma.

    పురిమనయేనేవ పనేత్థ వుత్తప్పకారం ధమ్మం ‘‘అధమ్మో అయ’’న్తి కథయన్తా ‘‘ధమ్మం అధమ్మో’’తి దీపేన్తి నామ. అవినయం ‘‘వినయో అయ’’న్తి…పే॰… అదుట్ఠుల్లాపత్తిం ‘‘దుట్ఠుల్లాపత్తి అయ’’న్తి కథయన్తా ‘‘అదుట్ఠుల్లాపత్తిం దుట్ఠుల్లాపత్తీ’’తి దీపేన్తి నామ. ఏవం ‘‘అధమ్మం ధమ్మో’’తి వా…పే॰… ‘‘అదుట్ఠుల్లాపత్తిం దుట్ఠుల్లాపత్తీ’’తి వా దీపేత్వా పక్ఖం లభిత్వా చతున్నం సఙ్ఘకమ్మానం అఞ్ఞతరం సఙ్ఘకమ్మం ఏకసీమాయం విసుం కరోన్తేహి సఙ్ఘో భిన్నో నామ హోతి. తేన వుత్తం – ‘‘తే ఇమేహి అట్ఠారసహి వత్థూహి అపకస్సన్తీ’’తిఆది.

    Purimanayeneva panettha vuttappakāraṃ dhammaṃ ‘‘adhammo aya’’nti kathayantā ‘‘dhammaṃ adhammo’’ti dīpenti nāma. Avinayaṃ ‘‘vinayo aya’’nti…pe… aduṭṭhullāpattiṃ ‘‘duṭṭhullāpatti aya’’nti kathayantā ‘‘aduṭṭhullāpattiṃ duṭṭhullāpattī’’ti dīpenti nāma. Evaṃ ‘‘adhammaṃ dhammo’’ti vā…pe… ‘‘aduṭṭhullāpattiṃ duṭṭhullāpattī’’ti vā dīpetvā pakkhaṃ labhitvā catunnaṃ saṅghakammānaṃ aññataraṃ saṅghakammaṃ ekasīmāyaṃ visuṃ karontehi saṅgho bhinno nāma hoti. Tena vuttaṃ – ‘‘te imehi aṭṭhārasahi vatthūhi apakassantī’’tiādi.

    తత్థ అపకస్సన్తీతి పరిసం ఆకడ్ఢన్తి, విజటేన్తి, ఏకమన్తం ఉస్సారేన్తి చ. అవపకాసన్తీతి అతి వియ పకాసేన్తి యథా విసంసట్ఠావ హోన్తి, ఏవం కరోన్తి. ఆవేనిన్తి విసుం. ఏత్తావతా ఖో ఉపాలి సఙ్ఘో భిన్నో హోతీతి ఏవం అట్ఠారససు భేదకరవత్థూసు యంకిఞ్చి ఏకమ్పి వత్థుం దీపేత్వా తేన తేన కారణేన ‘‘ఇమం గణ్హథ, ఇమం రోచేథా’’తి సఞ్ఞాపేత్వా సలాకం గాహాపేత్వా విసుం సఙ్ఘకమ్మే కతే సఙ్ఘో భిన్నో హోతి. పరివారే పన ‘‘పఞ్చహి ఉపాలి ఆకారేహి సఙ్ఘో భిజ్జతీ’’తిఆది వుత్తం, తస్స ఇమినా ఇధ వుత్తేన సఙ్ఘభేదలక్ఖణేన అత్థతో నానాకరణం నత్థి. తం పనస్స నానాకరణాభావం తత్థేవ పకాసయిస్సామ. సేసం సబ్బత్థ ఉత్తానమేవాతి.

    Tattha apakassantīti parisaṃ ākaḍḍhanti, vijaṭenti, ekamantaṃ ussārenti ca. Avapakāsantīti ati viya pakāsenti yathā visaṃsaṭṭhāva honti, evaṃ karonti. Āveninti visuṃ. Ettāvatā kho upāli saṅgho bhinno hotīti evaṃ aṭṭhārasasu bhedakaravatthūsu yaṃkiñci ekampi vatthuṃ dīpetvā tena tena kāraṇena ‘‘imaṃ gaṇhatha, imaṃ rocethā’’ti saññāpetvā salākaṃ gāhāpetvā visuṃ saṅghakamme kate saṅgho bhinno hoti. Parivāre pana ‘‘pañcahi upāli ākārehi saṅgho bhijjatī’’tiādi vuttaṃ, tassa iminā idha vuttena saṅghabhedalakkhaṇena atthato nānākaraṇaṃ natthi. Taṃ panassa nānākaraṇābhāvaṃ tattheva pakāsayissāma. Sesaṃ sabbattha uttānamevāti.

    ఉపాలిపఞ్హాకథా నిట్ఠితా.

    Upālipañhākathā niṭṭhitā.

    సఙ్ఘభేదకక్ఖన్ధకవణ్ణనా నిట్ఠితా.

    Saṅghabhedakakkhandhakavaṇṇanā niṭṭhitā.







    Related texts:



    తిపిటక (మూల) • Tipiṭaka (Mūla) / వినయపిటక • Vinayapiṭaka / చూళవగ్గపాళి • Cūḷavaggapāḷi / ఉపాలిపఞ్హా • Upālipañhā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / సారత్థదీపనీ-టీకా • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ఉపాలిపఞ్హకథావణ్ణనా • Upālipañhakathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / వజిరబుద్ధి-టీకా • Vajirabuddhi-ṭīkā / ఛసక్యపబ్బజ్జాకథావణ్ణనా • Chasakyapabbajjākathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / విమతివినోదనీ-టీకా • Vimativinodanī-ṭīkā / ఉపాలిపఞ్హాకథావణ్ణనా • Upālipañhākathāvaṇṇanā

    టీకా • Tīkā / వినయపిటక (టీకా) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / పాచిత్యాదియోజనాపాళి • Pācityādiyojanāpāḷi / ఉపాలిపఞ్హాకథా • Upālipañhākathā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact