Library / Tipiṭaka / ತಿಪಿಟಕ • Tipiṭaka / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ • Majjhimanikāya

    ೬. ಉಪಾಲಿಸುತ್ತಂ

    6. Upālisuttaṃ

    ೫೬. ಏವಂ ಮೇ ಸುತಂ – ಏಕಂ ಸಮಯಂ ಭಗವಾ ನಾಳನ್ದಾಯಂ ವಿಹರತಿ ಪಾವಾರಿಕಮ್ಬವನೇ। ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ 1 ನಾಳನ್ದಾಯಂ ಪಟಿವಸತಿ ಮಹತಿಯಾ ನಿಗಣ್ಠಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ। ಅಥ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಳನ್ದಾಯಂ ಪಿಣ್ಡಾಯ ಚರಿತ್ವಾ ಪಚ್ಛಾಭತ್ತಂ ಪಿಣ್ಡಪಾತಪಟಿಕ್ಕನ್ತೋ ಯೇನ ಪಾವಾರಿಕಮ್ಬವನಂ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಸಮ್ಮೋದಿ। ಸಮ್ಮೋದನೀಯಂ ಕಥಂ ಸಾರಣೀಯಂ ವೀತಿಸಾರೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ಅಟ್ಠಾಸಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ಠಿತಂ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸಿಂ ನಿಗಣ್ಠಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಖೋ, ತಪಸ್ಸಿ 2, ಆಸನಾನಿ; ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ ನಿಸೀದಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ಅಞ್ಞತರಂ ನೀಚಂ ಆಸನಂ ಗಹೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನಂ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸಿಂ ನಿಗಣ್ಠಂ ಭಗವಾ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಕತಿ ಪನ, ತಪಸ್ಸಿ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಕಮ್ಮಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇತಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ’’ತಿ?

    56. Evaṃ me sutaṃ – ekaṃ samayaṃ bhagavā nāḷandāyaṃ viharati pāvārikambavane. Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto 3 nāḷandāyaṃ paṭivasati mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ. Atha kho dīghatapassī nigaṇṭho nāḷandāyaṃ piṇḍāya caritvā pacchābhattaṃ piṇḍapātapaṭikkanto yena pāvārikambavanaṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavatā saddhiṃ sammodi. Sammodanīyaṃ kathaṃ sāraṇīyaṃ vītisāretvā ekamantaṃ aṭṭhāsi. Ekamantaṃ ṭhitaṃ kho dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘saṃvijjanti kho, tapassi 4, āsanāni; sace ākaṅkhasi nisīdā’’ti. Evaṃ vutte, dīghatapassī nigaṇṭho aññataraṃ nīcaṃ āsanaṃ gahetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinnaṃ kho dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ bhagavā etadavoca – ‘‘kati pana, tapassi, nigaṇṭho nāṭaputto kammāni paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā’’ti?

    ‘‘ನ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ಆಚಿಣ್ಣಂ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ‘ಕಮ್ಮಂ, ಕಮ್ಮ’ನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇತುಂ; ‘ದಣ್ಡಂ, ದಣ್ಡ’ನ್ತಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ಆಚಿಣ್ಣಂ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಞ್ಞಪೇತು’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Na kho, āvuso gotama, āciṇṇaṃ nigaṇṭhassa nāṭaputtassa ‘kammaṃ, kamma’nti paññapetuṃ; ‘daṇḍaṃ, daṇḍa’nti kho, āvuso gotama, āciṇṇaṃ nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paññapetu’’nti.

    ‘‘ಕತಿ ಪನ, ತಪಸ್ಸಿ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ದಣ್ಡಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇತಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ’’ತಿ?

    ‘‘Kati pana, tapassi, nigaṇṭho nāṭaputto daṇḍāni paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā’’ti?

    ‘‘ತೀಣಿ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ದಣ್ಡಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇತಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾತಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಯದಣ್ಡಂ, ವಚೀದಣ್ಡಂ, ಮನೋದಣ್ಡ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Tīṇi kho, āvuso gotama, nigaṇṭho nāṭaputto daṇḍāni paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyāti, seyyathidaṃ – kāyadaṇḍaṃ, vacīdaṇḍaṃ, manodaṇḍa’’nti.

    ‘‘ಕಿಂ ಪನ, ತಪಸ್ಸಿ, ಅಞ್ಞದೇವ ಕಾಯದಣ್ಡಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಚೀದಣ್ಡಂ, ಅಞ್ಞಂ ಮನೋದಣ್ಡ’’ನ್ತಿ?

    ‘‘Kiṃ pana, tapassi, aññadeva kāyadaṇḍaṃ, aññaṃ vacīdaṇḍaṃ, aññaṃ manodaṇḍa’’nti?

    ‘‘ಅಞ್ಞದೇವ , ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ಕಾಯದಣ್ಡಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಚೀದಣ್ಡಂ, ಅಞ್ಞಂ ಮನೋದಣ್ಡ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Aññadeva , āvuso gotama, kāyadaṇḍaṃ, aññaṃ vacīdaṇḍaṃ, aññaṃ manodaṇḍa’’nti.

    ‘‘ಇಮೇಸಂ ಪನ, ತಪಸ್ಸಿ, ತಿಣ್ಣಂ ದಣ್ಡಾನಂ ಏವಂ ಪಟಿವಿಭತ್ತಾನಂ ಏವಂ ಪಟಿವಿಸಿಟ್ಠಾನಂ ಕತಮಂ ದಣ್ಡಂ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ , ಯದಿ ವಾ ಕಾಯದಣ್ಡಂ, ಯದಿ ವಾ ವಚೀದಣ್ಡಂ, ಯದಿ ವಾ ಮನೋದಣ್ಡ’’ನ್ತಿ?

    ‘‘Imesaṃ pana, tapassi, tiṇṇaṃ daṇḍānaṃ evaṃ paṭivibhattānaṃ evaṃ paṭivisiṭṭhānaṃ katamaṃ daṇḍaṃ nigaṇṭho nāṭaputto mahāsāvajjataraṃ paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā , yadi vā kāyadaṇḍaṃ, yadi vā vacīdaṇḍaṃ, yadi vā manodaṇḍa’’nti?

    ‘‘ಇಮೇಸಂ ಖೋ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ತಿಣ್ಣಂ ದಣ್ಡಾನಂ ಏವಂ ಪಟಿವಿಭತ್ತಾನಂ ಏವಂ ಪಟಿವಿಸಿಟ್ಠಾನಂ ಕಾಯದಣ್ಡಂ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರಂ ಪಞ್ಞಪೇತಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ನೋ ತಥಾ ವಚೀದಣ್ಡಂ, ನೋ ತಥಾ ಮನೋದಣ್ಡ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Imesaṃ kho, āvuso gotama, tiṇṇaṃ daṇḍānaṃ evaṃ paṭivibhattānaṃ evaṃ paṭivisiṭṭhānaṃ kāyadaṇḍaṃ nigaṇṭho nāṭaputto mahāsāvajjataraṃ paññapeti pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍaṃ, no tathā manodaṇḍa’’nti.

    ‘‘ಕಾಯದಣ್ಡನ್ತಿ, ತಪಸ್ಸಿ, ವದೇಸಿ’’?

    ‘‘Kāyadaṇḍanti, tapassi, vadesi’’?

    ‘‘ಕಾಯದಣ್ಡನ್ತಿ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ವದಾಮಿ’’।

    ‘‘Kāyadaṇḍanti, āvuso gotama, vadāmi’’.

    ‘‘ಕಾಯದಣ್ಡನ್ತಿ, ತಪಸ್ಸಿ, ವದೇಸಿ’’?

    ‘‘Kāyadaṇḍanti, tapassi, vadesi’’?

    ‘‘ಕಾಯದಣ್ಡನ್ತಿ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ವದಾಮಿ’’।

    ‘‘Kāyadaṇḍanti, āvuso gotama, vadāmi’’.

    ‘‘ಕಾಯದಣ್ಡನ್ತಿ, ತಪಸ್ಸಿ, ವದೇಸಿ’’?

    ‘‘Kāyadaṇḍanti, tapassi, vadesi’’?

    ‘‘ಕಾಯದಣ್ಡನ್ತಿ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ವದಾಮೀ’’ತಿ।

    ‘‘Kāyadaṇḍanti, āvuso gotama, vadāmī’’ti.

    ಇತಿಹ ಭಗವಾ ದೀಘತಪಸ್ಸಿಂ ನಿಗಣ್ಠಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಥಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಯಾವತತಿಯಕಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇಸಿ।

    Itiha bhagavā dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ imasmiṃ kathāvatthusmiṃ yāvatatiyakaṃ patiṭṭhāpesi.

    ೫೭. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತ್ವಂ ಪನಾವುಸೋ ಗೋತಮ, ಕತಿ ದಣ್ಡಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ’’ತಿ?

    57. Evaṃ vutte, dīghatapassī nigaṇṭho bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘tvaṃ panāvuso gotama, kati daṇḍāni paññapesi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā’’ti?

    ‘‘ನ ಖೋ, ತಪಸ್ಸಿ, ಆಚಿಣ್ಣಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ‘ದಣ್ಡಂ, ದಣ್ಡ’ನ್ತಿ ಪಞ್ಞಪೇತುಂ; ‘ಕಮ್ಮಂ, ಕಮ್ಮ’ನ್ತಿ ಖೋ, ತಪಸ್ಸಿ, ಆಚಿಣ್ಣಂ ತಥಾಗತಸ್ಸ ಪಞ್ಞಪೇತು’’ನ್ತಿ?

    ‘‘Na kho, tapassi, āciṇṇaṃ tathāgatassa ‘daṇḍaṃ, daṇḍa’nti paññapetuṃ; ‘kammaṃ, kamma’nti kho, tapassi, āciṇṇaṃ tathāgatassa paññapetu’’nti?

    ‘‘ತ್ವಂ ಪನಾವುಸೋ ಗೋತಮ, ಕತಿ ಕಮ್ಮಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ’’ತಿ?

    ‘‘Tvaṃ panāvuso gotama, kati kammāni paññapesi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā’’ti?

    ‘‘ತೀಣಿ ಖೋ ಅಹಂ, ತಪಸ್ಸಿ, ಕಮ್ಮಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇಮಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಮನೋಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Tīṇi kho ahaṃ, tapassi, kammāni paññapemi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, seyyathidaṃ – kāyakammaṃ, vacīkammaṃ, manokamma’’nti.

    ‘‘ಕಿಂ ಪನಾವುಸೋ ಗೋತಮ, ಅಞ್ಞದೇವ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಅಞ್ಞಂ ಮನೋಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ?

    ‘‘Kiṃ panāvuso gotama, aññadeva kāyakammaṃ, aññaṃ vacīkammaṃ, aññaṃ manokamma’’nti?

    ‘‘ಅಞ್ಞದೇವ, ತಪಸ್ಸಿ, ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ಅಞ್ಞಂ ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಅಞ್ಞಂ ಮನೋಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Aññadeva, tapassi, kāyakammaṃ, aññaṃ vacīkammaṃ, aññaṃ manokamma’’nti.

    ‘‘ಇಮೇಸಂ ಪನಾವುಸೋ ಗೋತಮ, ತಿಣ್ಣಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಏವಂ ಪಟಿವಿಭತ್ತಾನಂ ಏವಂ ಪಟಿವಿಸಿಟ್ಠಾನಂ ಕತಮಂ ಕಮ್ಮಂ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರಂ ಪಞ್ಞಪೇಸಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ಯದಿ ವಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ಯದಿ ವಾ ವಚೀಕಮ್ಮಂ, ಯದಿ ವಾ ಮನೋಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ?

    ‘‘Imesaṃ panāvuso gotama, tiṇṇaṃ kammānaṃ evaṃ paṭivibhattānaṃ evaṃ paṭivisiṭṭhānaṃ katamaṃ kammaṃ mahāsāvajjataraṃ paññapesi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, yadi vā kāyakammaṃ, yadi vā vacīkammaṃ, yadi vā manokamma’’nti?

    ‘‘ಇಮೇಸಂ ಖೋ ಅಹಂ, ತಪಸ್ಸಿ, ತಿಣ್ಣಂ ಕಮ್ಮಾನಂ ಏವಂ ಪಟಿವಿಭತ್ತಾನಂ ಏವಂ ಪಟಿವಿಸಿಟ್ಠಾನಂ ಮನೋಕಮ್ಮಂ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರಂ ಪಞ್ಞಪೇಮಿ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ನೋ ತಥಾ ಕಾಯಕಮ್ಮಂ, ನೋ ತಥಾ ವಚೀಕಮ್ಮ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Imesaṃ kho ahaṃ, tapassi, tiṇṇaṃ kammānaṃ evaṃ paṭivibhattānaṃ evaṃ paṭivisiṭṭhānaṃ manokammaṃ mahāsāvajjataraṃ paññapemi pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā kāyakammaṃ, no tathā vacīkamma’’nti.

    ‘‘ಮನೋಕಮ್ಮನ್ತಿ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ವದೇಸಿ’’?

    ‘‘Manokammanti, āvuso gotama, vadesi’’?

    ‘‘ಮನೋಕಮ್ಮನ್ತಿ, ತಪಸ್ಸಿ, ವದಾಮಿ’’।

    ‘‘Manokammanti, tapassi, vadāmi’’.

    ‘‘ಮನೋಕಮ್ಮನ್ತಿ, ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ವದೇಸಿ’’?

    ‘‘Manokammanti, āvuso gotama, vadesi’’?

    ‘‘ಮನೋಕಮ್ಮನ್ತಿ, ತಪಸ್ಸಿ, ವದಾಮಿ’’।

    ‘‘Manokammanti, tapassi, vadāmi’’.

    ‘‘ಮನೋಕಮ್ಮನ್ತಿ , ಆವುಸೋ ಗೋತಮ, ವದೇಸಿ’’?

    ‘‘Manokammanti , āvuso gotama, vadesi’’?

    ‘‘ಮನೋಕಮ್ಮನ್ತಿ, ತಪಸ್ಸಿ, ವದಾಮೀ’’ತಿ।

    ‘‘Manokammanti, tapassi, vadāmī’’ti.

    ಇತಿಹ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ಭಗವನ್ತಂ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಥಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ಯಾವತತಿಯಕಂ ಪತಿಟ್ಠಾಪೇತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಯೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ।

    Itiha dīghatapassī nigaṇṭho bhagavantaṃ imasmiṃ kathāvatthusmiṃ yāvatatiyakaṃ patiṭṭhāpetvā uṭṭhāyāsanā yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami.

    ೫೮. ತೇನ ಖೋ ಪನ ಸಮಯೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಮಹತಿಯಾ ಗಿಹಿಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಹೋತಿ ಬಾಲಕಿನಿಯಾ ಪರಿಸಾಯ ಉಪಾಲಿಪಮುಖಾಯ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ದೀಘತಪಸ್ಸಿಂ ನಿಗಣ್ಠಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ; ದಿಸ್ವಾನ ದೀಘತಪಸ್ಸಿಂ ನಿಗಣ್ಠಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಹನ್ದ, ಕುತೋ ನು ತ್ವಂ, ತಪಸ್ಸಿ, ಆಗಚ್ಛಸಿ ದಿವಾ ದಿವಸ್ಸಾ’’ತಿ? ‘‘ಇತೋ ಹಿ ಖೋ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಆಗಚ್ಛಾಮಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸನ್ತಿಕಾ’’ತಿ। ‘‘ಅಹು ಪನ ತೇ, ತಪಸ್ಸಿ, ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ ? ‘‘ಅಹು ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ। ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತೇ, ತಪಸ್ಸಿ, ಅಹು ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ? ಅಥ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ಯಾವತಕೋ ಅಹೋಸಿ ಭಗವತಾ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ದೀಘತಪಸ್ಸಿಂ ನಿಗಣ್ಠಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ತಪಸ್ಸಿ! ಯಥಾ ತಂ ಸುತವತಾ ಸಾವಕೇನ ಸಮ್ಮದೇವ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಆಜಾನನ್ತೇನ ಏವಮೇವ ದೀಘತಪಸ್ಸಿನಾ ನಿಗಣ್ಠೇನ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಬ್ಯಾಕತಂ। ಕಿಞ್ಹಿ ಸೋಭತಿ ಛವೋ ಮನೋದಣ್ಡೋ ಇಮಸ್ಸ ಏವಂ ಓಳಾರಿಕಸ್ಸ ಕಾಯದಣ್ಡಸ್ಸ ಉಪನಿಧಾಯ! ಅಥ ಖೋ ಕಾಯದಣ್ಡೋವ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರೋ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ನೋ ತಥಾ ವಚೀದಣ್ಡೋ, ನೋ ತಥಾ ಮನೋದಣ್ಡೋ’’ತಿ।

    58. Tena kho pana samayena nigaṇṭho nāṭaputto mahatiyā gihiparisāya saddhiṃ nisinno hoti bālakiniyā parisāya upālipamukhāya. Addasā kho nigaṇṭho nāṭaputto dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ dūratova āgacchantaṃ; disvāna dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ etadavoca – ‘‘handa, kuto nu tvaṃ, tapassi, āgacchasi divā divassā’’ti? ‘‘Ito hi kho ahaṃ, bhante, āgacchāmi samaṇassa gotamassa santikā’’ti. ‘‘Ahu pana te, tapassi, samaṇena gotamena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti ? ‘‘Ahu kho me, bhante, samaṇena gotamena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti. ‘‘Yathā kathaṃ pana te, tapassi, ahu samaṇena gotamena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti? Atha kho dīghatapassī nigaṇṭho yāvatako ahosi bhagavatā saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ nigaṇṭhassa nāṭaputtassa ārocesi. Evaṃ vutte, nigaṇṭho nāṭaputto dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ etadavoca – ‘‘sādhu sādhu, tapassi! Yathā taṃ sutavatā sāvakena sammadeva satthusāsanaṃ ājānantena evameva dīghatapassinā nigaṇṭhena samaṇassa gotamassa byākataṃ. Kiñhi sobhati chavo manodaṇḍo imassa evaṃ oḷārikassa kāyadaṇḍassa upanidhāya! Atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti.

    ೫೯. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ 5! ಯಥಾ ತಂ ಸುತವತಾ ಸಾವಕೇನ ಸಮ್ಮದೇವ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಆಜಾನನ್ತೇನ ಏವಮೇವಂ ಭದನ್ತೇನ ತಪಸ್ಸಿನಾ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಬ್ಯಾಕತಂ। ಕಿಞ್ಹಿ ಸೋಭತಿ ಛವೋ ಮನೋದಣ್ಡೋ ಇಮಸ್ಸ ಏವಂ ಓಳಾರಿಕಸ್ಸ ಕಾಯದಣ್ಡಸ್ಸ ಉಪನಿಧಾಯ! ಅಥ ಖೋ ಕಾಯದಣ್ಡೋವ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರೋ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ನೋ ತಥಾ ವಚೀದಣ್ಡೋ, ನೋ ತಥಾ ಮನೋದಣ್ಡೋ। ಹನ್ದ ಚಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಥಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮಿ। ಸಚೇ ಮೇ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ತಥಾ ಪತಿಟ್ಠಹಿಸ್ಸತಿ ಯಥಾ ಭದನ್ತೇನ ತಪಸ್ಸಿನಾ ಪತಿಟ್ಠಾಪಿತಂ; ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಪುರಿಸೋ ದೀಘಲೋಮಿಕಂ ಏಳಕಂ ಲೋಮೇಸು ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢೇಯ್ಯ ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವಾಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಆಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮ್ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ । ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಸೋಣ್ಡಿಕಾಕಮ್ಮಕಾರೋ ಮಹನ್ತಂ ಸೋಣ್ಡಿಕಾಕಿಲಞ್ಜಂ ಗಮ್ಭೀರೇ ಉದಕರಹದೇ ಪಕ್ಖಿಪಿತ್ವಾ ಕಣ್ಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಆಕಡ್ಢೇಯ್ಯ ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯ ಸಮ್ಪರಿಕಡ್ಢೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವಾಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಆಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ ಸಮ್ಪರಿಕಡ್ಢಿಸ್ಸಾಮಿ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಬಲವಾ ಸೋಣ್ಡಿಕಾಧುತ್ತೋ ವಾಲಂ 6 ಕಣ್ಣೇ ಗಹೇತ್ವಾ ಓಧುನೇಯ್ಯ ನಿದ್ಧುನೇಯ್ಯ ನಿಪ್ಫೋಟೇಯ್ಯ 7, ಏವಮೇವಾಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ವಾದೇನ ವಾದಂ ಓಧುನಿಸ್ಸಾಮಿ ನಿದ್ಧುನಿಸ್ಸಾಮಿ ನಿಪ್ಫೋಟೇಸ್ಸಾಮಿ । ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಕುಞ್ಜರೋ ಸಟ್ಠಿಹಾಯನೋ ಗಮ್ಭೀರಂ ಪೋಕ್ಖರಣಿಂ ಓಗಾಹೇತ್ವಾ ಸಾಣಧೋವಿಕಂ ನಾಮ ಕೀಳಿತಜಾತಂ ಕೀಳತಿ, ಏವಮೇವಾಹಂ ಸಮಣಂ ಗೋತಮಂ ಸಾಣಧೋವಿಕಂ ಮಞ್ಞೇ ಕೀಳಿತಜಾತಂ ಕೀಳಿಸ್ಸಾಮಿ। ಹನ್ದ ಚಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಥಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’’ತಿ। ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಥಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಹಿ। ಅಹಂ ವಾ ಹಿ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯಂ, ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ವಾ ನಿಗಣ್ಠೋ, ತ್ವಂ ವಾ’’ತಿ।

    59. Evaṃ vutte, upāli gahapati nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘sādhu sādhu, bhante dīghatapassī 8! Yathā taṃ sutavatā sāvakena sammadeva satthusāsanaṃ ājānantena evamevaṃ bhadantena tapassinā samaṇassa gotamassa byākataṃ. Kiñhi sobhati chavo manodaṇḍo imassa evaṃ oḷārikassa kāyadaṇḍassa upanidhāya! Atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo. Handa cāhaṃ, bhante, gacchāmi samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropessāmi. Sace me samaṇo gotamo tathā patiṭṭhahissati yathā bhadantena tapassinā patiṭṭhāpitaṃ; seyyathāpi nāma balavā puriso dīghalomikaṃ eḷakaṃ lomesu gahetvā ākaḍḍheyya parikaḍḍheyya samparikaḍḍheyya, evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ ākaḍḍhissāmi parikaḍḍhissāmi samparikaḍḍhissāmi . Seyyathāpi nāma balavā soṇḍikākammakāro mahantaṃ soṇḍikākilañjaṃ gambhīre udakarahade pakkhipitvā kaṇṇe gahetvā ākaḍḍheyya parikaḍḍheyya samparikaḍḍheyya, evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ ākaḍḍhissāmi parikaḍḍhissāmi samparikaḍḍhissāmi. Seyyathāpi nāma balavā soṇḍikādhutto vālaṃ 9 kaṇṇe gahetvā odhuneyya niddhuneyya nipphoṭeyya 10, evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ vādena vādaṃ odhunissāmi niddhunissāmi nipphoṭessāmi . Seyyathāpi nāma kuñjaro saṭṭhihāyano gambhīraṃ pokkharaṇiṃ ogāhetvā sāṇadhovikaṃ nāma kīḷitajātaṃ kīḷati, evamevāhaṃ samaṇaṃ gotamaṃ sāṇadhovikaṃ maññe kīḷitajātaṃ kīḷissāmi. Handa cāhaṃ, bhante, gacchāmi samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropessāmī’’ti. ‘‘Gaccha tvaṃ, gahapati, samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropehi. Ahaṃ vā hi, gahapati, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyyaṃ, dīghatapassī vā nigaṇṭho, tvaṃ vā’’ti.

    ೬೦. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನ ಖೋ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ರುಚ್ಚತಿ ಯಂ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯ। ಸಮಣೋ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಗೋತಮೋ ಮಾಯಾವೀ ಆವಟ್ಟನಿಂ ಮಾಯಂ ಜಾನಾತಿ ಯಾಯ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಸಾವಕೇ ಆವಟ್ಟೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ತಪಸ್ಸಿ, ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಠಾನಞ್ಚ ಖೋ ಏತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಗಚ್ಛ, ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಥಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಹಿ। ಅಹಂ ವಾ ಹಿ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯಂ, ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ವಾ ನಿಗಣ್ಠೋ, ತ್ವಂ ವಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನ ಖೋ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ರುಚ್ಚತಿ ಯಂ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯ। ಸಮಣೋ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಗೋತಮೋ ಮಾಯಾವೀ ಆವಟ್ಟನಿಂ ಮಾಯಂ ಜಾನಾತಿ ಯಾಯ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಸಾವಕೇ ಆವಟ್ಟೇತೀ’’ತಿ। ‘‘ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ತಪಸ್ಸಿ , ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಠಾನಞ್ಚ ಖೋ ಏತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಇಮಸ್ಮಿಂ ಕಥಾವತ್ಥುಸ್ಮಿಂ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಹಿ। ಅಹಂ ವಾ ಹಿ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯಂ, ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ವಾ ನಿಗಣ್ಠೋ, ತ್ವಂ ವಾ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಯೇನ ಪಾವಾರಿಕಮ್ಬವನಂ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸೀದಿ। ಏಕಮನ್ತಂ ನಿಸಿನ್ನೋ ಖೋ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಆಗಮಾ ನು ಖ್ವಿಧ, ಭನ್ತೇ, ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ’’ತಿ?

    60. Evaṃ vutte, dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho metaṃ, bhante, ruccati yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyya. Samaṇo hi, bhante, gotamo māyāvī āvaṭṭaniṃ māyaṃ jānāti yāya aññatitthiyānaṃ sāvake āvaṭṭetī’’ti. ‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, tapassi, anavakāso yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagaccheyya. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ samaṇo gotamo upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyya. Gaccha, tvaṃ, gahapati, samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropehi. Ahaṃ vā hi, gahapati, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyyaṃ, dīghatapassī vā nigaṇṭho, tvaṃ vā’’ti. Dutiyampi kho dīghatapassī…pe… tatiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘na kho metaṃ, bhante, ruccati yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyya. Samaṇo hi, bhante, gotamo māyāvī āvaṭṭaniṃ māyaṃ jānāti yāya aññatitthiyānaṃ sāvake āvaṭṭetī’’ti. ‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, tapassi , anavakāso yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagaccheyya. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ samaṇo gotamo upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyya. Gaccha tvaṃ, gahapati, samaṇassa gotamassa imasmiṃ kathāvatthusmiṃ vādaṃ āropehi. Ahaṃ vā hi, gahapati, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyyaṃ, dīghatapassī vā nigaṇṭho, tvaṃ vā’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho upāli gahapati nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā uṭṭhāyāsanā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena pāvārikambavanaṃ yena bhagavā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā bhagavantaṃ abhivādetvā ekamantaṃ nisīdi. Ekamantaṃ nisinno kho upāli gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘āgamā nu khvidha, bhante, dīghatapassī nigaṇṭho’’ti?

    ‘‘ಆಗಮಾ ಖ್ವಿಧ, ಗಹಪತಿ, ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ’’ತಿ।

    ‘‘Āgamā khvidha, gahapati, dīghatapassī nigaṇṭho’’ti.

    ‘‘ಅಹು ಖೋ ಪನ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ದೀಘತಪಸ್ಸಿನಾ ನಿಗಣ್ಠೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ?

    ‘‘Ahu kho pana te, bhante, dīghatapassinā nigaṇṭhena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti?

    ‘‘ಅಹು ಖೋ ಮೇ, ಗಹಪತಿ, ದೀಘತಪಸ್ಸಿನಾ ನಿಗಣ್ಠೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ।

    ‘‘Ahu kho me, gahapati, dīghatapassinā nigaṇṭhena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti.

    ‘‘ಯಥಾ ಕಥಂ ಪನ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಅಹು ದೀಘತಪಸ್ಸಿನಾ ನಿಗಣ್ಠೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕೋಚಿದೇವ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ?

    ‘‘Yathā kathaṃ pana te, bhante, ahu dīghatapassinā nigaṇṭhena saddhiṃ kocideva kathāsallāpo’’ti?

    ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಯಾವತಕೋ ಅಹೋಸಿ ದೀಘತಪಸ್ಸಿನಾ ನಿಗಣ್ಠೇನ ಸದ್ಧಿಂ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ ತಂ ಸಬ್ಬಂ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಆರೋಚೇಸಿ।

    Atha kho bhagavā yāvatako ahosi dīghatapassinā nigaṇṭhena saddhiṃ kathāsallāpo taṃ sabbaṃ upālissa gahapatissa ārocesi.

    ೬೧. ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಾಧು ಸಾಧು, ಭನ್ತೇ ತಪಸ್ಸೀ! ಯಥಾ ತಂ ಸುತವತಾ ಸಾವಕೇನ ಸಮ್ಮದೇವ ಸತ್ಥುಸಾಸನಂ ಆಜಾನನ್ತೇನ ಏವಮೇವಂ ದೀಘತಪಸ್ಸಿನಾ ನಿಗಣ್ಠೇನ ಭಗವತೋ ಬ್ಯಾಕತಂ। ಕಿಞ್ಹಿ ಸೋಭತಿ ಛವೋ ಮನೋದಣ್ಡೋ ಇಮಸ್ಸ ಏವಂ ಓಳಾರಿಕಸ್ಸ ಕಾಯದಣ್ಡಸ್ಸ ಉಪನಿಧಾಯ? ಅಥ ಖೋ ಕಾಯದಣ್ಡೋವ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರೋ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ನೋ ತಥಾ ವಚೀದಣ್ಡೋ, ನೋ ತಥಾ ಮನೋದಣ್ಡೋ’’ತಿ। ‘‘ಸಚೇ ಖೋ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ, ಸಚ್ಚೇ ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಮನ್ತೇಯ್ಯಾಸಿ ಸಿಯಾ ನೋ ಏತ್ಥ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ। ‘‘ಸಚ್ಚೇ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಮನ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ; ಹೋತು ನೋ ಏತ್ಥ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’ತಿ।

    61. Evaṃ vutte, upāli gahapati bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘sādhu sādhu, bhante tapassī! Yathā taṃ sutavatā sāvakena sammadeva satthusāsanaṃ ājānantena evamevaṃ dīghatapassinā nigaṇṭhena bhagavato byākataṃ. Kiñhi sobhati chavo manodaṇḍo imassa evaṃ oḷārikassa kāyadaṇḍassa upanidhāya? Atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti. ‘‘Sace kho tvaṃ, gahapati, sacce patiṭṭhāya manteyyāsi siyā no ettha kathāsallāpo’’ti. ‘‘Sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi; hotu no ettha kathāsallāpo’’ti.

    ೬೨. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ, ಇಧಸ್ಸ ನಿಗಣ್ಠೋ ಆಬಾಧಿಕೋ ದುಕ್ಖಿತೋ ಬಾಳ್ಹಗಿಲಾನೋ ಸೀತೋದಕಪಟಿಕ್ಖಿತ್ತೋ ಉಣ್ಹೋದಕಪಟಿಸೇವೀ। ಸೋ ಸೀತೋದಕಂ ಅಲಭಮಾನೋ ಕಾಲಙ್ಕರೇಯ್ಯ। ಇಮಸ್ಸ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಕತ್ಥೂಪಪತ್ತಿಂ ಪಞ್ಞಪೇತೀ’’ತಿ?

    62. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, idhassa nigaṇṭho ābādhiko dukkhito bāḷhagilāno sītodakapaṭikkhitto uṇhodakapaṭisevī. So sītodakaṃ alabhamāno kālaṅkareyya. Imassa pana, gahapati, nigaṇṭho nāṭaputto katthūpapattiṃ paññapetī’’ti?

    ‘‘ಅತ್ಥಿ, ಭನ್ತೇ, ಮನೋಸತ್ತಾ ನಾಮ ದೇವಾ ತತ್ಥ ಸೋ ಉಪಪಜ್ಜತಿ’’।

    ‘‘Atthi, bhante, manosattā nāma devā tattha so upapajjati’’.

    ‘‘ತಂ ಕಿಸ್ಸ ಹೇತು’’?

    ‘‘Taṃ kissa hetu’’?

    ‘‘ಅಸು ಹಿ, ಭನ್ತೇ , ಮನೋಪಟಿಬದ್ಧೋ ಕಾಲಙ್ಕರೋತೀ’’ತಿ।

    ‘‘Asu hi, bhante , manopaṭibaddho kālaṅkarotī’’ti.

    ‘‘ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಗಹಪತಿ 11, ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ। ನ ಖೋ ತೇ ಸನ್ಧಿಯತಿ ಪುರಿಮೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ವಾ ಪುರಿಮಂ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ಏಸಾ ವಾಚಾ – ‘ಸಚ್ಚೇ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಮನ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ, ಹೋತು ನೋ ಏತ್ಥ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’’ತಿ। ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಏವಮಾಹ, ಅಥ ಖೋ ಕಾಯದಣ್ಡೋವ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರೋ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ನೋ ತಥಾ ವಚೀದಣ್ಡೋ, ನೋ ತಥಾ ಮನೋದಣ್ಡೋ’’ತಿ।

    ‘‘Manasi karohi, gahapati 12, manasi karitvā kho, gahapati, byākarohi. Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ. Bhāsitā kho pana te, gahapati, esā vācā – ‘sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi, hotu no ettha kathāsallāpo’’’ti. ‘‘Kiñcāpi, bhante, bhagavā evamāha, atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti.

    ೬೩. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ , ಇಧಸ್ಸ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಚಾತುಯಾಮಸಂವರಸಂವುತೋ ಸಬ್ಬವಾರಿವಾರಿತೋ ಸಬ್ಬವಾರಿಯುತ್ತೋ ಸಬ್ಬವಾರಿಧುತೋ ಸಬ್ಬವಾರಿಫುಟೋ। ಸೋ ಅಭಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ಪಟಿಕ್ಕಮನ್ತೋ ಬಹೂ ಖುದ್ದಕೇ ಪಾಣೇ ಸಙ್ಘಾತಂ ಆಪಾದೇತಿ। ಇಮಸ್ಸ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಕಂ ವಿಪಾಕಂ ಪಞ್ಞಪೇತೀ’’ತಿ?

    63. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati , idhassa nigaṇṭho nāṭaputto cātuyāmasaṃvarasaṃvuto sabbavārivārito sabbavāriyutto sabbavāridhuto sabbavāriphuṭo. So abhikkamanto paṭikkamanto bahū khuddake pāṇe saṅghātaṃ āpādeti. Imassa pana, gahapati, nigaṇṭho nāṭaputto kaṃ vipākaṃ paññapetī’’ti?

    ‘‘ಅಸಞ್ಚೇತನಿಕಂ, ಭನ್ತೇ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ನೋ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂ ಪಞ್ಞಪೇತೀ’’ತಿ।

    ‘‘Asañcetanikaṃ, bhante, nigaṇṭho nāṭaputto no mahāsāvajjaṃ paññapetī’’ti.

    ‘‘ಸಚೇ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ಚೇತೇತೀ’’ತಿ?

    ‘‘Sace pana, gahapati, cetetī’’ti?

    ‘‘ಮಹಾಸಾವಜ್ಜಂ, ಭನ್ತೇ, ಹೋತೀ’’ತಿ।

    ‘‘Mahāsāvajjaṃ, bhante, hotī’’ti.

    ‘‘ಚೇತನಂ ಪನ, ಗಹಪತಿ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಕಿಸ್ಮಿಂ ಪಞ್ಞಪೇತೀ’’ತಿ?

    ‘‘Cetanaṃ pana, gahapati, nigaṇṭho nāṭaputto kismiṃ paññapetī’’ti?

    ‘‘ಮನೋದಣ್ಡಸ್ಮಿಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ।

    ‘‘Manodaṇḍasmiṃ, bhante’’ti.

    ‘‘ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಗಹಪತಿ , ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ। ನ ಖೋ ತೇ ಸನ್ಧಿಯತಿ ಪುರಿಮೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ವಾ ಪುರಿಮಂ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ಏಸಾ ವಾಚಾ – ‘ಸಚ್ಚೇ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಮನ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ; ಹೋತು ನೋ ಏತ್ಥ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’’ತಿ। ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಏವಮಾಹ, ಅಥ ಖೋ ಕಾಯದಣ್ಡೋವ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರೋ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ನೋ ತಥಾ ವಚೀದಣ್ಡೋ, ನೋ ತಥಾ ಮನೋದಣ್ಡೋ’’ತಿ।

    ‘‘Manasi karohi, gahapati , manasi karitvā kho, gahapati, byākarohi. Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ. Bhāsitā kho pana te, gahapati, esā vācā – ‘sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi; hotu no ettha kathāsallāpo’’’ti. ‘‘Kiñcāpi, bhante, bhagavā evamāha, atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti.

    ೬೪. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ, ಅಯಂ ನಾಳನ್ದಾ ಇದ್ಧಾ ಚೇವ ಫೀತಾ ಚ ಬಹುಜನಾ ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಾ’’ತಿ?

    64. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, ayaṃ nāḷandā iddhā ceva phītā ca bahujanā ākiṇṇamanussā’’ti?

    ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಯಂ ನಾಳನ್ದಾ ಇದ್ಧಾ ಚೇವ ಫೀತಾ ಚ ಬಹುಜನಾ ಆಕಿಣ್ಣಮನುಸ್ಸಾ’’ತಿ।

    ‘‘Evaṃ, bhante, ayaṃ nāḷandā iddhā ceva phītā ca bahujanā ākiṇṇamanussā’’ti.

    ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ, ಇಧ ಪುರಿಸೋ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಉಕ್ಖಿತ್ತಾಸಿಕೋ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಂ ಯಾವತಿಕಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ನಾಳನ್ದಾಯ ಪಾಣಾ ತೇ ಏಕೇನ ಖಣೇನ ಏಕೇನ ಮುಹುತ್ತೇನ ಏಕಂ ಮಂಸಖಲಂ ಏಕಂ ಮಂಸಪುಞ್ಜಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ, ಪಹೋತಿ ನು ಖೋ ಸೋ ಪುರಿಸೋ ಯಾವತಿಕಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ನಾಳನ್ದಾಯ ಪಾಣಾ ತೇ ಏಕೇನ ಖಣೇನ ಏಕೇನ ಮುಹುತ್ತೇನ ಏಕಂ ಮಂಸಖಲಂ ಏಕಂ ಮಂಸಪುಞ್ಜಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ?

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, idha puriso āgaccheyya ukkhittāsiko. So evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ yāvatikā imissā nāḷandāya pāṇā te ekena khaṇena ekena muhuttena ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ karissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, pahoti nu kho so puriso yāvatikā imissā nāḷandāya pāṇā te ekena khaṇena ekena muhuttena ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kātu’’nti?

    ‘‘ದಸಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಪುರಿಸಾ, ವೀಸಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಪುರಿಸಾ, ತಿಂಸಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಪುರಿಸಾ, ಚತ್ತಾರೀಸಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಪುರಿಸಾ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಪುರಿಸಾ ನಪ್ಪಹೋನ್ತಿ ಯಾವತಿಕಾ ಇಮಿಸ್ಸಾ ನಾಳನ್ದಾಯ ಪಾಣಾ ತೇ ಏಕೇನ ಖಣೇನ ಏಕೇನ ಮುಹುತ್ತೇನ ಏಕಂ ಮಂಸಖಲಂ ಏಕಂ ಮಂಸಪುಞ್ಜಂ ಕಾತುಂ। ಕಿಞ್ಹಿ ಸೋಭತಿ ಏಕೋ ಛವೋ ಪುರಿಸೋ’’ತಿ!

    ‘‘Dasapi, bhante, purisā, vīsampi, bhante, purisā, tiṃsampi, bhante, purisā, cattārīsampi, bhante, purisā, paññāsampi, bhante, purisā nappahonti yāvatikā imissā nāḷandāya pāṇā te ekena khaṇena ekena muhuttena ekaṃ maṃsakhalaṃ ekaṃ maṃsapuñjaṃ kātuṃ. Kiñhi sobhati eko chavo puriso’’ti!

    ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ , ಇಧ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಇದ್ಧಿಮಾ ಚೇತೋವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ। ಸೋ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯ – ‘ಅಹಂ ಇಮಂ ನಾಳನ್ದಂ ಏಕೇನ ಮನೋಪದೋಸೇನ ಭಸ್ಮಂ ಕರಿಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ। ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ, ಪಹೋತಿ ನು ಖೋ ಸೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಇದ್ಧಿಮಾ ಚೇತೋವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಇಮಂ ನಾಳನ್ದಂ ಏಕೇನ ಮನೋಪದೋಸೇನ ಭಸ್ಮಂ ಕಾತು’’ನ್ತಿ ?

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati , idha āgaccheyya samaṇo vā brāhmaṇo vā iddhimā cetovasippatto. So evaṃ vadeyya – ‘ahaṃ imaṃ nāḷandaṃ ekena manopadosena bhasmaṃ karissāmī’ti. Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, pahoti nu kho so samaṇo vā brāhmaṇo vā iddhimā cetovasippatto imaṃ nāḷandaṃ ekena manopadosena bhasmaṃ kātu’’nti ?

    ‘‘ದಸಪಿ, ಭನ್ತೇ, ನಾಳನ್ದಾ, ವೀಸಮ್ಪಿ ನಾಳನ್ದಾ, ತಿಂಸಮ್ಪಿ ನಾಳನ್ದಾ, ಚತ್ತಾರೀಸಮ್ಪಿ ನಾಳನ್ದಾ, ಪಞ್ಞಾಸಮ್ಪಿ ನಾಳನ್ದಾ ಪಹೋತಿ ಸೋ ಸಮಣೋ ವಾ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ವಾ ಇದ್ಧಿಮಾ ಚೇತೋವಸಿಪ್ಪತ್ತೋ ಏಕೇನ ಮನೋಪದೋಸೇನ ಭಸ್ಮಂ ಕಾತುಂ। ಕಿಞ್ಹಿ ಸೋಭತಿ ಏಕಾ ಛವಾ ನಾಳನ್ದಾ’’ತಿ!

    ‘‘Dasapi, bhante, nāḷandā, vīsampi nāḷandā, tiṃsampi nāḷandā, cattārīsampi nāḷandā, paññāsampi nāḷandā pahoti so samaṇo vā brāhmaṇo vā iddhimā cetovasippatto ekena manopadosena bhasmaṃ kātuṃ. Kiñhi sobhati ekā chavā nāḷandā’’ti!

    ‘‘ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಗಹಪತಿ, ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ। ನ ಖೋ ತೇ ಸನ್ಧಿಯತಿ ಪುರಿಮೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ವಾ ಪುರಿಮಂ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ಏಸಾ ವಾಚಾ – ‘ಸಚ್ಚೇ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಮನ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ; ಹೋತು ನೋ ಏತ್ಥ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’’ತಿ।

    ‘‘Manasi karohi, gahapati, manasi karitvā kho, gahapati, byākarohi. Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ. Bhāsitā kho pana te, gahapati, esā vācā – ‘sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi; hotu no ettha kathāsallāpo’’’ti.

    ‘‘ಕಿಞ್ಚಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವಾ ಏವಮಾಹ, ಅಥ ಖೋ ಕಾಯದಣ್ಡೋವ ಮಹಾಸಾವಜ್ಜತರೋ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಕಿರಿಯಾಯ ಪಾಪಸ್ಸ ಕಮ್ಮಸ್ಸ ಪವತ್ತಿಯಾ, ನೋ ತಥಾ ವಚೀದಣ್ಡೋ, ನೋ ತಥಾ ಮನೋದಣ್ಡೋ’’ತಿ।

    ‘‘Kiñcāpi, bhante, bhagavā evamāha, atha kho kāyadaṇḍova mahāsāvajjataro pāpassa kammassa kiriyāya pāpassa kammassa pavattiyā, no tathā vacīdaṇḍo, no tathā manodaṇḍo’’ti.

    ೬೫. ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ, ಸುತಂ ತೇ ದಣ್ಡಕೀರಞ್ಞಂ 13 ಕಾಲಿಙ್ಗಾರಞ್ಞಂ ಮಜ್ಝಾರಞ್ಞಂ 14 ಮಾತಙ್ಗಾರಞ್ಞಂ ಅರಞ್ಞಂ ಅರಞ್ಞಭೂತ’’ನ್ತಿ?

    65. ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, sutaṃ te daṇḍakīraññaṃ 15 kāliṅgāraññaṃ majjhāraññaṃ 16 mātaṅgāraññaṃ araññaṃ araññabhūta’’nti?

    ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ, ಸುತಂ ಮೇ ದಣ್ಡಕೀರಞ್ಞಂ ಕಾಲಿಙ್ಗಾರಞ್ಞಂ ಮಜ್ಝಾರಞ್ಞಂ ಮಾತಙ್ಗಾರಞ್ಞಂ ಅರಞ್ಞಂ ಅರಞ್ಞಭೂತ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Evaṃ, bhante, sutaṃ me daṇḍakīraññaṃ kāliṅgāraññaṃ majjhāraññaṃ mātaṅgāraññaṃ araññaṃ araññabhūta’’nti.

    ‘‘ತಂ ಕಿಂ ಮಞ್ಞಸಿ, ಗಹಪತಿ, ಕಿನ್ತಿ ತೇ ಸುತಂ ಕೇನ ತಂ ದಣ್ಡಕೀರಞ್ಞಂ ಕಾಲಿಙ್ಗಾರಞ್ಞಂ ಮಜ್ಝಾರಞ್ಞಂ ಮಾತಙ್ಗಾರಞ್ಞಂ ಅರಞ್ಞಂ ಅರಞ್ಞಭೂತ’’ನ್ತಿ?

    ‘‘Taṃ kiṃ maññasi, gahapati, kinti te sutaṃ kena taṃ daṇḍakīraññaṃ kāliṅgāraññaṃ majjhāraññaṃ mātaṅgāraññaṃ araññaṃ araññabhūta’’nti?

    ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಇಸೀನಂ ಮನೋಪದೋಸೇನ ತಂ ದಣ್ಡಕೀರಞ್ಞಂ ಕಾಲಿಙ್ಗಾರಞ್ಞಂ ಮಜ್ಝಾರಞ್ಞಂ ಮಾತಙ್ಗಾರಞ್ಞಂ ಅರಞ್ಞಂ ಅರಞ್ಞಭೂತ’’ನ್ತಿ।

    ‘‘Sutaṃ metaṃ, bhante, isīnaṃ manopadosena taṃ daṇḍakīraññaṃ kāliṅgāraññaṃ majjhāraññaṃ mātaṅgāraññaṃ araññaṃ araññabhūta’’nti.

    ‘‘ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ, ಗಹಪತಿ, ಮನಸಿ ಕರಿತ್ವಾ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಬ್ಯಾಕರೋಹಿ। ನ ಖೋ ತೇ ಸನ್ಧಿಯತಿ ಪುರಿಮೇನ ವಾ ಪಚ್ಛಿಮಂ, ಪಚ್ಛಿಮೇನ ವಾ ಪುರಿಮಂ। ಭಾಸಿತಾ ಖೋ ಪನ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ಏಸಾ ವಾಚಾ – ‘ಸಚ್ಚೇ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಪತಿಟ್ಠಾಯ ಮನ್ತೇಸ್ಸಾಮಿ; ಹೋತು ನೋ ಏತ್ಥ ಕಥಾಸಲ್ಲಾಪೋ’’’ತಿ।

    ‘‘Manasi karohi, gahapati, manasi karitvā kho, gahapati, byākarohi. Na kho te sandhiyati purimena vā pacchimaṃ, pacchimena vā purimaṃ. Bhāsitā kho pana te, gahapati, esā vācā – ‘sacce ahaṃ, bhante, patiṭṭhāya mantessāmi; hotu no ettha kathāsallāpo’’’ti.

    ೬೬. ‘‘ಪುರಿಮೇನೇವಾಹಂ , ಭನ್ತೇ, ಓಪಮ್ಮೇನ ಭಗವತೋ ಅತ್ತಮನೋ ಅಭಿರದ್ಧೋ। ಅಪಿ ಚಾಹಂ ಇಮಾನಿ ಭಗವತೋ ವಿಚಿತ್ರಾನಿ ಪಞ್ಹಪಟಿಭಾನಾನಿ ಸೋತುಕಾಮೋ, ಏವಾಹಂ ಭಗವನ್ತಂ ಪಚ್ಚನೀಕಂ ಕಾತಬ್ಬಂ ಅಮಞ್ಞಿಸ್ಸಂ। ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ, ಅಭಿಕ್ಕನ್ತಂ, ಭನ್ತೇ! ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ನಿಕ್ಕುಜ್ಜಿತಂ ವಾ ಉಕ್ಕುಜ್ಜೇಯ್ಯ, ಪಟಿಚ್ಛನ್ನಂ ವಾ ವಿವರೇಯ್ಯ, ಮೂಳ್ಹಸ್ಸ ವಾ ಮಗ್ಗಂ ಆಚಿಕ್ಖೇಯ್ಯ, ಅನ್ಧಕಾರೇ ವಾ ತೇಲಪಜ್ಜೋತಂ ಧಾರೇಯ್ಯ – ಚಕ್ಖುಮನ್ತೋ ರೂಪಾನಿ ದಕ್ಖನ್ತೀತಿ; ಏವಮೇವಂ ಭಗವತಾ ಅನೇಕಪರಿಯಾಯೇನ ಧಮ್ಮೋ ಪಕಾಸಿತೋ। ಏಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭಗವಾ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।

    66. ‘‘Purimenevāhaṃ , bhante, opammena bhagavato attamano abhiraddho. Api cāhaṃ imāni bhagavato vicitrāni pañhapaṭibhānāni sotukāmo, evāhaṃ bhagavantaṃ paccanīkaṃ kātabbaṃ amaññissaṃ. Abhikkantaṃ, bhante, abhikkantaṃ, bhante! Seyyathāpi, bhante, nikkujjitaṃ vā ukkujjeyya, paṭicchannaṃ vā vivareyya, mūḷhassa vā maggaṃ ācikkheyya, andhakāre vā telapajjotaṃ dhāreyya – cakkhumanto rūpāni dakkhantīti; evamevaṃ bhagavatā anekapariyāyena dhammo pakāsito. Esāhaṃ, bhante, bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.

    ೬೭. ‘‘ಅನುವಿಚ್ಚಕಾರಂ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಕರೋಹಿ, ಅನುವಿಚ್ಚಕಾರೋ ತುಮ್ಹಾದಿಸಾನಂ ಞಾತಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸಾಧು ಹೋತೀ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಿನಾಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಅಭಿರದ್ಧೋ ಯಂ ಮಂ ಭಗವಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅನುವಿಚ್ಚಕಾರಂ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಕರೋಹಿ, ಅನುವಿಚ್ಚಕಾರೋ ತುಮ್ಹಾದಿಸಾನಂ ಞಾತಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸಾಧು ಹೋತೀ’ತಿ। ಮಞ್ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾ ಸಾವಕಂ ಲಭಿತ್ವಾ ಕೇವಲಕಪ್ಪಂ ನಾಳನ್ದಂ ಪಟಾಕಂ ಪರಿಹರೇಯ್ಯುಂ – ‘ಉಪಾಲಿ ಅಮ್ಹಾಕಂ ಗಹಪತಿ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ’ತಿ। ಅಥ ಚ ಪನ ಮಂ ಭಗವಾ ಏವಮಾಹ – ‘ಅನುವಿಚ್ಚಕಾರಂ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಕರೋಹಿ, ಅನುವಿಚ್ಚಕಾರೋ ತುಮ್ಹಾದಿಸಾನಂ ಞಾತಮನುಸ್ಸಾನಂ ಸಾಧು ಹೋತೀ’ತಿ। ಏಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭಗವಾ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।

    67. ‘‘Anuviccakāraṃ kho, gahapati, karohi, anuviccakāro tumhādisānaṃ ñātamanussānaṃ sādhu hotī’’ti. ‘‘Imināpāhaṃ, bhante, bhagavato bhiyyosomattāya attamano abhiraddho yaṃ maṃ bhagavā evamāha – ‘anuviccakāraṃ kho, gahapati, karohi, anuviccakāro tumhādisānaṃ ñātamanussānaṃ sādhu hotī’ti. Mañhi, bhante, aññatitthiyā sāvakaṃ labhitvā kevalakappaṃ nāḷandaṃ paṭākaṃ parihareyyuṃ – ‘upāli amhākaṃ gahapati sāvakattaṃ upagato’ti. Atha ca pana maṃ bhagavā evamāha – ‘anuviccakāraṃ kho, gahapati, karohi, anuviccakāro tumhādisānaṃ ñātamanussānaṃ sādhu hotī’ti. Esāhaṃ, bhante, dutiyampi bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.

    ೬೮. ‘‘ದೀಘರತ್ತಂ ಖೋ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ನಿಗಣ್ಠಾನಂ ಓಪಾನಭೂತಂ ಕುಲಂ ಯೇನ ನೇಸಂ ಉಪಗತಾನಂ ಪಿಣ್ಡಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾಸೀ’’ತಿ। ‘‘ಇಮಿನಾಪಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಭಗವತೋ ಭಿಯ್ಯೋಸೋಮತ್ತಾಯ ಅತ್ತಮನೋ ಅಭಿರದ್ಧೋ ಯಂ ಮಂ ಭಗವಾ ಏವಮಾಹ – ‘ದೀಘರತ್ತಂ ಖೋ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ನಿಗಣ್ಠಾನಂ ಓಪಾನಭೂತಂ ಕುಲಂ ಯೇನ ನೇಸಂ ಉಪಗತಾನಂ ಪಿಣ್ಡಕಂ ದಾತಬ್ಬಂ ಮಞ್ಞೇಯ್ಯಾಸೀ’ತಿ। ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಏವಮಾಹ – ‘ಮಯ್ಹಮೇವ ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ನಾಞ್ಞೇಸಂ ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ; ಮಯ್ಹಮೇವ ಸಾವಕಾನಂ ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ, ನಾಞ್ಞೇಸಂ ಸಾವಕಾನಂ ದಾನಂ ದಾತಬ್ಬಂ; ಮಯ್ಹಮೇವ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ, ನಾಞ್ಞೇಸಂ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ; ಮಯ್ಹಮೇವ ಸಾವಕಾನಂ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲಂ, ನಾಞ್ಞೇಸಂ ಸಾವಕಾನಂ ದಿನ್ನಂ ಮಹಪ್ಫಲ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಚ ಪನ ಮಂ ಭಗವಾ ನಿಗಣ್ಠೇಸುಪಿ ದಾನೇ ಸಮಾದಪೇತಿ। ಅಪಿ ಚ, ಭನ್ತೇ, ಮಯಮೇತ್ಥ ಕಾಲಂ ಜಾನಿಸ್ಸಾಮ। ಏಸಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ತತಿಯಮ್ಪಿ ಭಗವನ್ತಂ ಸರಣಂ ಗಚ್ಛಾಮಿ ಧಮ್ಮಞ್ಚ ಭಿಕ್ಖುಸಙ್ಘಞ್ಚ। ಉಪಾಸಕಂ ಮಂ ಭಗವಾ ಧಾರೇತು ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಪಾಣುಪೇತಂ ಸರಣಂ ಗತ’’ನ್ತಿ।

    68. ‘‘Dīgharattaṃ kho te, gahapati, nigaṇṭhānaṃ opānabhūtaṃ kulaṃ yena nesaṃ upagatānaṃ piṇḍakaṃ dātabbaṃ maññeyyāsī’’ti. ‘‘Imināpāhaṃ, bhante, bhagavato bhiyyosomattāya attamano abhiraddho yaṃ maṃ bhagavā evamāha – ‘dīgharattaṃ kho te, gahapati, nigaṇṭhānaṃ opānabhūtaṃ kulaṃ yena nesaṃ upagatānaṃ piṇḍakaṃ dātabbaṃ maññeyyāsī’ti. Sutaṃ metaṃ, bhante, samaṇo gotamo evamāha – ‘mayhameva dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dānaṃ dātabbaṃ; mayhameva dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ; mayhameva sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphalaṃ, nāññesaṃ sāvakānaṃ dinnaṃ mahapphala’nti. Atha ca pana maṃ bhagavā nigaṇṭhesupi dāne samādapeti. Api ca, bhante, mayamettha kālaṃ jānissāma. Esāhaṃ, bhante, tatiyampi bhagavantaṃ saraṇaṃ gacchāmi dhammañca bhikkhusaṅghañca. Upāsakaṃ maṃ bhagavā dhāretu ajjatagge pāṇupetaṃ saraṇaṃ gata’’nti.

    ೬೯. ಅಥ ಖೋ ಭಗವಾ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಅನುಪುಬ್ಬಿಂ ಕಥಂ 17 ಕಥೇಸಿ, ಸೇಯ್ಯಥಿದಂ – ದಾನಕಥಂ ಸೀಲಕಥಂ ಸಗ್ಗಕಥಂ, ಕಾಮಾನಂ ಆದೀನವಂ ಓಕಾರಂ ಸಂಕಿಲೇಸಂ, ನೇಕ್ಖಮ್ಮೇ ಆನಿಸಂಸಂ ಪಕಾಸೇಸಿ। ಯದಾ ಭಗವಾ ಅಞ್ಞಾಸಿ ಉಪಾಲಿಂ ಗಹಪತಿಂ ಕಲ್ಲಚಿತ್ತಂ ಮುದುಚಿತ್ತಂ ವಿನೀವರಣಚಿತ್ತಂ ಉದಗ್ಗಚಿತ್ತಂ ಪಸನ್ನಚಿತ್ತಂ, ಅಥ ಯಾ ಬುದ್ಧಾನಂ ಸಾಮುಕ್ಕಂಸಿಕಾ ಧಮ್ಮದೇಸನಾ ತಂ ಪಕಾಸೇಸಿ – ದುಕ್ಖಂ, ಸಮುದಯಂ, ನಿರೋಧಂ, ಮಗ್ಗಂ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ ನಾಮ ಸುದ್ಧಂ ವತ್ಥಂ ಅಪಗತಕಾಳಕಂ ಸಮ್ಮದೇವ ರಜನಂ ಪಟಿಗ್ಗಣ್ಹೇಯ್ಯ, ಏವಮೇವ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ತಸ್ಮಿಂಯೇವ ಆಸನೇ ವಿರಜಂ ವೀತಮಲಂ ಧಮ್ಮಚಕ್ಖುಂ ಉದಪಾದಿ – ‘ಯಂ ಕಿಞ್ಚಿ ಸಮುದಯಧಮ್ಮಂ ಸಬ್ಬಂ ತಂ ನಿರೋಧಧಮ್ಮ’ನ್ತಿ। ಅಥ ಖೋ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ದಿಟ್ಠಧಮ್ಮೋ ಪತ್ತಧಮ್ಮೋ ವಿದಿತಧಮ್ಮೋ ಪರಿಯೋಗಾಳ್ಹಧಮ್ಮೋ ತಿಣ್ಣವಿಚಿಕಿಚ್ಛೋ ವಿಗತಕಥಂಕಥೋ ವೇಸಾರಜ್ಜಪ್ಪತ್ತೋ ಅಪರಪ್ಪಚ್ಚಯೋ ಸತ್ಥುಸಾಸನೇ ಭಗವನ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಹನ್ದ ಚ ದಾನಿ ಮಯಂ, ಭನ್ತೇ, ಗಚ್ಛಾಮ, ಬಹುಕಿಚ್ಚಾ ಮಯಂ ಬಹುಕರಣೀಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಯಸ್ಸದಾನಿ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ, ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ।

    69. Atha kho bhagavā upālissa gahapatissa anupubbiṃ kathaṃ 18 kathesi, seyyathidaṃ – dānakathaṃ sīlakathaṃ saggakathaṃ, kāmānaṃ ādīnavaṃ okāraṃ saṃkilesaṃ, nekkhamme ānisaṃsaṃ pakāsesi. Yadā bhagavā aññāsi upāliṃ gahapatiṃ kallacittaṃ muducittaṃ vinīvaraṇacittaṃ udaggacittaṃ pasannacittaṃ, atha yā buddhānaṃ sāmukkaṃsikā dhammadesanā taṃ pakāsesi – dukkhaṃ, samudayaṃ, nirodhaṃ, maggaṃ. Seyyathāpi nāma suddhaṃ vatthaṃ apagatakāḷakaṃ sammadeva rajanaṃ paṭiggaṇheyya, evameva upālissa gahapatissa tasmiṃyeva āsane virajaṃ vītamalaṃ dhammacakkhuṃ udapādi – ‘yaṃ kiñci samudayadhammaṃ sabbaṃ taṃ nirodhadhamma’nti. Atha kho upāli gahapati diṭṭhadhammo pattadhammo viditadhammo pariyogāḷhadhammo tiṇṇavicikiccho vigatakathaṃkatho vesārajjappatto aparappaccayo satthusāsane bhagavantaṃ etadavoca – ‘‘handa ca dāni mayaṃ, bhante, gacchāma, bahukiccā mayaṃ bahukaraṇīyā’’ti. ‘‘Yassadāni tvaṃ, gahapati, kālaṃ maññasī’’ti.

    ೭೦. ಅಥ ಖೋ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಭಗವತೋ ಭಾಸಿತಂ ಅಭಿನನ್ದಿತ್ವಾ ಅನುಮೋದಿತ್ವಾ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಭಗವನ್ತಂ ಅಭಿವಾದೇತ್ವಾ ಪದಕ್ಖಿಣಂ ಕತ್ವಾ ಯೇನ ಸಕಂ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ದೋವಾರಿಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ, ಸಮ್ಮ ದೋವಾರಿಕ, ಆವರಾಮಿ ದ್ವಾರಂ ನಿಗಣ್ಠಾನಂ ನಿಗಣ್ಠೀನಂ, ಅನಾವಟಂ ದ್ವಾರಂ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಉಪಾಸಿಕಾನಂ। ಸಚೇ ಕೋಚಿ ನಿಗಣ್ಠೋ ಆಗಚ್ಛತಿ ತಮೇನಂ ತ್ವಂ ಏವಂ ವದೇಯ್ಯಾಸಿ – ‘ತಿಟ್ಠ, ಭನ್ತೇ, ಮಾ ಪಾವಿಸಿ। ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ। ಆವಟಂ ದ್ವಾರಂ ನಿಗಣ್ಠಾನಂ ನಿಗಣ್ಠೀನಂ, ಅನಾವಟಂ ದ್ವಾರಂ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಉಪಾಸಿಕಾನಂ । ಸಚೇ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಪಿಣ್ಡಕೇನ ಅತ್ಥೋ, ಏತ್ಥೇವ ತಿಟ್ಠ, ಏತ್ಥೇವ ತೇ ಆಹರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ದೋವಾರಿಕೋ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಪಚ್ಚಸ್ಸೋಸಿ।

    70. Atha kho upāli gahapati bhagavato bhāsitaṃ abhinanditvā anumoditvā uṭṭhāyāsanā bhagavantaṃ abhivādetvā padakkhiṇaṃ katvā yena sakaṃ nivesanaṃ tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā dovārikaṃ āmantesi – ‘‘ajjatagge, samma dovārika, āvarāmi dvāraṃ nigaṇṭhānaṃ nigaṇṭhīnaṃ, anāvaṭaṃ dvāraṃ bhagavato bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ. Sace koci nigaṇṭho āgacchati tamenaṃ tvaṃ evaṃ vadeyyāsi – ‘tiṭṭha, bhante, mā pāvisi. Ajjatagge upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato. Āvaṭaṃ dvāraṃ nigaṇṭhānaṃ nigaṇṭhīnaṃ, anāvaṭaṃ dvāraṃ bhagavato bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ . Sace te, bhante, piṇḍakena attho, ettheva tiṭṭha, ettheva te āharissantī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho dovāriko upālissa gahapatissa paccassosi.

    ೭೧. ಅಸ್ಸೋಸಿ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ – ‘‘ಉಪಾಲಿ ಕಿರ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ಯೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಲಿ ಕಿರ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ’’ತಿ। ‘‘ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ತಪಸ್ಸಿ , ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಠಾನಞ್ಚ ಖೋ ಏತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ । ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸುತಂ ಮೇತಂ, ಭನ್ತೇ …ಪೇ॰… ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಹನ್ದಾಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ಯಾವ ಜಾನಾಮಿ ಯದಿ ವಾ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ ಯದಿ ವಾ ನೋ’’ತಿ। ‘‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ತಪಸ್ಸಿ, ಜಾನಾಹಿ ಯದಿ ವಾ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ ಯದಿ ವಾ ನೋ’’ತಿ।

    71. Assosi kho dīghatapassī nigaṇṭho – ‘‘upāli kira gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato’’ti. Atha kho dīghatapassī nigaṇṭho yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante, upāli kira gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato’’ti. ‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, tapassi , anavakāso yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagaccheyya. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ samaṇo gotamo upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti . Dutiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho…pe… tatiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘sutaṃ metaṃ, bhante …pe… upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti. ‘‘Handāhaṃ, bhante, gacchāmi yāva jānāmi yadi vā upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato yadi vā no’’ti. ‘‘Gaccha tvaṃ, tapassi, jānāhi yadi vā upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato yadi vā no’’ti.

    ೭೨. ಅಥ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ಯೇನ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ದೋವಾರಿಕೋ ದೀಘತಪಸ್ಸಿಂ ನಿಗಣ್ಠಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ದೀಘತಪಸ್ಸಿಂ ನಿಗಣ್ಠಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಿಟ್ಠ, ಭನ್ತೇ, ಮಾ ಪಾವಿಸಿ। ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ। ಆವಟಂ ದ್ವಾರಂ ನಿಗಣ್ಠಾನಂ ನಿಗಣ್ಠೀನಂ, ಅನಾವಟಂ ದ್ವಾರಂ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಉಪಾಸಿಕಾನಂ । ಸಚೇ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಪಿಣ್ಡಕೇನ ಅತ್ಥೋ, ಏತ್ಥೇವ ತಿಟ್ಠ, ಏತ್ಥೇವ ತೇ ಆಹರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ನ ಮೇ, ಆವುಸೋ, ಪಿಣ್ಡಕೇನ ಅತ್ಥೋ’’ತಿ ವತ್ವಾ ತತೋ ಪಟಿನಿವತ್ತಿತ್ವಾ ಯೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಚ್ಚಂಯೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಯಂ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ। ಏತಂ ಖೋ ತೇ ಅಹಂ, ಭನ್ತೇ, ನಾಲತ್ಥಂ ನ ಖೋ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ರುಚ್ಚತಿ ಯಂ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಯ್ಯ। ಸಮಣೋ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಗೋತಮೋ ಮಾಯಾವೀ ಆವಟ್ಟನಿಂ ಮಾಯಂ ಜಾನಾತಿ ಯಾಯ ಅಞ್ಞತಿತ್ಥಿಯಾನಂ ಸಾವಕೇ ಆವಟ್ಟೇತೀತಿ। ಆವಟ್ಟೋ ಖೋ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಆವಟ್ಟನಿಯಾ ಮಾಯಾಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಅಟ್ಠಾನಂ ಖೋ ಏತಂ, ತಪಸ್ಸಿ, ಅನವಕಾಸೋ ಯಂ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯ। ಠಾನಞ್ಚ ಖೋ ಏತಂ ವಿಜ್ಜತಿ ಯಂ ಸಮಣೋ ಗೋತಮೋ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಚ್ಚಂಯೇವ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ ದೀಘತಪಸ್ಸೀ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಚ್ಚಂಯೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ…ಪೇ॰… ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗಚ್ಛೇಯ್ಯಾ’’ತಿ। ‘‘ಹನ್ದ ಚಾಹಂ , ತಪಸ್ಸಿ, ಗಚ್ಛಾಮಿ ಯಾವ ಚಾಹಂ ಸಾಮಂಯೇವ ಜಾನಾಮಿ ಯದಿ ವಾ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ ಯದಿ ವಾ ನೋ’’ತಿ।

    72. Atha kho dīghatapassī nigaṇṭho yena upālissa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami. Addasā kho dovāriko dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna dīghatapassiṃ nigaṇṭhaṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭha, bhante, mā pāvisi. Ajjatagge upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato. Āvaṭaṃ dvāraṃ nigaṇṭhānaṃ nigaṇṭhīnaṃ, anāvaṭaṃ dvāraṃ bhagavato bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ . Sace te, bhante, piṇḍakena attho, ettheva tiṭṭha, ettheva te āharissantī’’ti. ‘‘Na me, āvuso, piṇḍakena attho’’ti vatvā tato paṭinivattitvā yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃyeva kho, bhante, yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato. Etaṃ kho te ahaṃ, bhante, nālatthaṃ na kho me, bhante, ruccati yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa vādaṃ āropeyya. Samaṇo hi, bhante, gotamo māyāvī āvaṭṭaniṃ māyaṃ jānāti yāya aññatitthiyānaṃ sāvake āvaṭṭetīti. Āvaṭṭo kho te, bhante, upāli gahapati samaṇena gotamena āvaṭṭaniyā māyāyā’’ti. ‘‘Aṭṭhānaṃ kho etaṃ, tapassi, anavakāso yaṃ upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagaccheyya. Ṭhānañca kho etaṃ vijjati yaṃ samaṇo gotamo upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti. Dutiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃyeva, bhante…pe… upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti. Tatiyampi kho dīghatapassī nigaṇṭho nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘saccaṃyeva kho, bhante…pe… upālissa gahapatissa sāvakattaṃ upagaccheyyā’’ti. ‘‘Handa cāhaṃ , tapassi, gacchāmi yāva cāhaṃ sāmaṃyeva jānāmi yadi vā upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato yadi vā no’’ti.

    ಅಥ ಖೋ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಮಹತಿಯಾ ನಿಗಣ್ಠಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ನಿವೇಸನಂ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅದ್ದಸಾ ಖೋ ದೋವಾರಿಕೋ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ। ದಿಸ್ವಾನ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತಿಟ್ಠ, ಭನ್ತೇ, ಮಾ ಪಾವಿಸಿ। ಅಜ್ಜತಗ್ಗೇ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ಸಾವಕತ್ತಂ ಉಪಗತೋ। ಆವಟಂ ದ್ವಾರಂ ನಿಗಣ್ಠಾನಂ ನಿಗಣ್ಠೀನಂ, ಅನಾವಟಂ ದ್ವಾರಂ ಭಗವತೋ ಭಿಕ್ಖೂನಂ ಭಿಕ್ಖುನೀನಂ ಉಪಾಸಕಾನಂ ಉಪಾಸಿಕಾನಂ। ಸಚೇ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಪಿಣ್ಡಕೇನ ಅತ್ಥೋ, ಏತ್ಥೇವ ತಿಟ್ಠ, ಏತ್ಥೇವ ತೇ ಆಹರಿಸ್ಸನ್ತೀ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಸಮ್ಮ ದೋವಾರಿಕ, ಯೇನ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉಪಾಲಿಂ ಗಹಪತಿಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ‘ನಿಗಣ್ಠೋ, ಭನ್ತೇ, ನಾಟಪುತ್ತೋ ಮಹತಿಯಾ ನಿಗಣ್ಠಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಬಹಿದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಠಿತೋ; ಸೋ ತೇ ದಸ್ಸನಕಾಮೋ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ದೋವಾರಿಕೋ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉಪಾಲಿಂ ಗಹಪತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ನಿಗಣ್ಠೋ, ಭನ್ತೇ, ನಾಟಪುತ್ತೋ ಮಹತಿಯಾ ನಿಗಣ್ಠಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಬಹಿದ್ವಾರಕೋಟ್ಠಕೇ ಠಿತೋ; ಸೋ ತೇ ದಸ್ಸನಕಾಮೋ’’ತಿ। ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಸಮ್ಮ ದೋವಾರಿಕ, ಮಜ್ಝಿಮಾಯ ದ್ವಾರಸಾಲಾಯ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇಹೀ’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ದೋವಾರಿಕೋ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಮಜ್ಝಿಮಾಯ ದ್ವಾರಸಾಲಾಯ ಆಸನಾನಿ ಪಞ್ಞಪೇತ್ವಾ ಯೇನ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಉಪಾಲಿಂ ಗಹಪತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಪಞ್ಞತ್ತಾನಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಮಜ್ಝಿಮಾಯ ದ್ವಾರಸಾಲಾಯ ಆಸನಾನಿ। ಯಸ್ಸದಾನಿ ಕಾಲಂ ಮಞ್ಞಸೀ’’ತಿ।

    Atha kho nigaṇṭho nāṭaputto mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ yena upālissa gahapatissa nivesanaṃ tenupasaṅkami. Addasā kho dovāriko nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ dūratova āgacchantaṃ. Disvāna nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘tiṭṭha, bhante, mā pāvisi. Ajjatagge upāli gahapati samaṇassa gotamassa sāvakattaṃ upagato. Āvaṭaṃ dvāraṃ nigaṇṭhānaṃ nigaṇṭhīnaṃ, anāvaṭaṃ dvāraṃ bhagavato bhikkhūnaṃ bhikkhunīnaṃ upāsakānaṃ upāsikānaṃ. Sace te, bhante, piṇḍakena attho, ettheva tiṭṭha, ettheva te āharissantī’’ti. ‘‘Tena hi, samma dovārika, yena upāli gahapati tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā upāliṃ gahapatiṃ evaṃ vadehi – ‘nigaṇṭho, bhante, nāṭaputto mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ bahidvārakoṭṭhake ṭhito; so te dassanakāmo’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho dovāriko nigaṇṭhassa nāṭaputtassa paṭissutvā yena upāli gahapati tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā upāliṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘nigaṇṭho, bhante, nāṭaputto mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ bahidvārakoṭṭhake ṭhito; so te dassanakāmo’’ti. ‘‘Tena hi, samma dovārika, majjhimāya dvārasālāya āsanāni paññapehī’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho dovāriko upālissa gahapatissa paṭissutvā majjhimāya dvārasālāya āsanāni paññapetvā yena upāli gahapati tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā upāliṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘paññattāni kho, bhante, majjhimāya dvārasālāya āsanāni. Yassadāni kālaṃ maññasī’’ti.

    ೭೩. ಅಥ ಖೋ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಯೇನ ಮಜ್ಝಿಮಾ ದ್ವಾರಸಾಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ಯಂ ತತ್ಥ ಆಸನಂ ಅಗ್ಗಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠಞ್ಚ ಉತ್ತಮಞ್ಚ ಪಣೀತಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಾಮಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ದೋವಾರಿಕಂ ಆಮನ್ತೇಸಿ – ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಸಮ್ಮ ದೋವಾರಿಕ, ಯೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ‘ಉಪಾಲಿ, ಭನ್ತೇ, ಗಹಪತಿ ಏವಮಾಹ – ಪವಿಸ ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸೀ’’’ತಿ। ‘‘ಏವಂ, ಭನ್ತೇ’’ತಿ ಖೋ ದೋವಾರಿಕೋ ಉಪಾಲಿಸ್ಸ ಗಹಪತಿಸ್ಸ ಪಟಿಸ್ಸುತ್ವಾ ಯೇನ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಉಪಾಲಿ, ಭನ್ತೇ, ಗಹಪತಿ ಏವಮಾಹ – ‘ಪವಿಸ ಕಿರ, ಭನ್ತೇ, ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸೀ’’’ತಿ। ಅಥ ಖೋ ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಮಹತಿಯಾ ನಿಗಣ್ಠಪರಿಸಾಯ ಸದ್ಧಿಂ ಯೇನ ಮಜ್ಝಿಮಾ ದ್ವಾರಸಾಲಾ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ। ಅಥ ಖೋ ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ – ಯಂ ಸುದಂ ಪುಬ್ಬೇ ಯತೋ ಪಸ್ಸತಿ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ದೂರತೋವ ಆಗಚ್ಛನ್ತಂ ದಿಸ್ವಾನ ತತೋ ಪಚ್ಚುಗ್ಗನ್ತ್ವಾ ಯಂ ತತ್ಥ ಆಸನಂ ಅಗ್ಗಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠಞ್ಚ ಉತ್ತಮಞ್ಚ ಪಣೀತಞ್ಚ ತಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗೇನ ಸಮ್ಮಜ್ಜಿತ್ವಾ 19 ಪರಿಗ್ಗಹೇತ್ವಾ ನಿಸೀದಾಪೇತಿ ಸೋ – ದಾನಿ ಯಂ ತತ್ಥ ಆಸನಂ ಅಗ್ಗಞ್ಚ ಸೇಟ್ಠಞ್ಚ ಉತ್ತಮಞ್ಚ ಪಣೀತಞ್ಚ ತತ್ಥ ಸಾಮಂ ನಿಸೀದಿತ್ವಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಸಂವಿಜ್ಜನ್ತಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಆಸನಾನಿ; ಸಚೇ ಆಕಙ್ಖಸಿ, ನಿಸೀದಾ’’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ನಿಗಣ್ಠೋ ನಾಟಪುತ್ತೋ ಉಪಾಲಿಂ ಗಹಪತಿಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ಉಮ್ಮತ್ತೋಸಿ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ, ದತ್ತೋಸಿ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ! ‘ಗಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹತಾಸಿ ವಾದಸಙ್ಘಾಟೇನ ಪಟಿಮುಕ್ಕೋ ಆಗತೋ। ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಗಹಪತಿ, ಪುರಿಸೋ ಅಣ್ಡಹಾರಕೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಬ್ಭತೇಹಿ ಅಣ್ಡೇಹಿ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ, ಸೇಯ್ಯಥಾ ವಾ ಪನ ಗಹಪತಿ ಪುರಿಸೋ ಅಕ್ಖಿಕಹಾರಕೋ ಗನ್ತ್ವಾ ಉಬ್ಭತೇಹಿ ಅಕ್ಖೀಹಿ ಆಗಚ್ಛೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ, ‘ಗಚ್ಛಾಮಹಂ, ಭನ್ತೇ, ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಾದಂ ಆರೋಪೇಸ್ಸಾಮೀ’ತಿ ಗನ್ತ್ವಾ ಮಹತಾಸಿ ವಾದಸಙ್ಘಾಟೇನ ಪಟಿಮುಕ್ಕೋ ಆಗತೋ। ಆವಟ್ಟೋಸಿ ಖೋ ತ್ವಂ, ಗಹಪತಿ, ಸಮಣೇನ ಗೋತಮೇನ ಆವಟ್ಟನಿಯಾ ಮಾಯಾಯಾ’’ತಿ।

    73. Atha kho upāli gahapati yena majjhimā dvārasālā tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā yaṃ tattha āsanaṃ aggañca seṭṭhañca uttamañca paṇītañca tattha sāmaṃ nisīditvā dovārikaṃ āmantesi – ‘‘tena hi, samma dovārika, yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ evaṃ vadehi – ‘upāli, bhante, gahapati evamāha – pavisa kira, bhante, sace ākaṅkhasī’’’ti. ‘‘Evaṃ, bhante’’ti kho dovāriko upālissa gahapatissa paṭissutvā yena nigaṇṭho nāṭaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘upāli, bhante, gahapati evamāha – ‘pavisa kira, bhante, sace ākaṅkhasī’’’ti. Atha kho nigaṇṭho nāṭaputto mahatiyā nigaṇṭhaparisāya saddhiṃ yena majjhimā dvārasālā tenupasaṅkami. Atha kho upāli gahapati – yaṃ sudaṃ pubbe yato passati nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ dūratova āgacchantaṃ disvāna tato paccuggantvā yaṃ tattha āsanaṃ aggañca seṭṭhañca uttamañca paṇītañca taṃ uttarāsaṅgena sammajjitvā 20 pariggahetvā nisīdāpeti so – dāni yaṃ tattha āsanaṃ aggañca seṭṭhañca uttamañca paṇītañca tattha sāmaṃ nisīditvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘saṃvijjanti kho, bhante, āsanāni; sace ākaṅkhasi, nisīdā’’ti. Evaṃ vutte, nigaṇṭho nāṭaputto upāliṃ gahapatiṃ etadavoca – ‘‘ummattosi tvaṃ, gahapati, dattosi tvaṃ, gahapati! ‘Gacchāmahaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropessāmī’ti gantvā mahatāsi vādasaṅghāṭena paṭimukko āgato. Seyyathāpi, gahapati, puriso aṇḍahārako gantvā ubbhatehi aṇḍehi āgaccheyya, seyyathā vā pana gahapati puriso akkhikahārako gantvā ubbhatehi akkhīhi āgaccheyya; evameva kho tvaṃ, gahapati, ‘gacchāmahaṃ, bhante, samaṇassa gotamassa vādaṃ āropessāmī’ti gantvā mahatāsi vādasaṅghāṭena paṭimukko āgato. Āvaṭṭosi kho tvaṃ, gahapati, samaṇena gotamena āvaṭṭaniyā māyāyā’’ti.

    ೭೪. ‘‘ಭದ್ದಿಕಾ, ಭನ್ತೇ, ಆವಟ್ಟನೀ ಮಾಯಾ; ಕಲ್ಯಾಣೀ, ಭನ್ತೇ, ಆವಟ್ಟನೀ ಮಾಯಾ; ಪಿಯಾ ಮೇ, ಭನ್ತೇ, ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾ ಇಮಾಯ ಆವಟ್ಟನಿಯಾ ಆವಟ್ಟೇಯ್ಯುಂ; ಪಿಯಾನಮ್ಪಿ ಮೇ ಅಸ್ಸ ಞಾತಿಸಾಲೋಹಿತಾನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ; ಸಬ್ಬೇ ಚೇಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಖತ್ತಿಯಾ ಇಮಾಯ ಆವಟ್ಟನಿಯಾ ಆವಟ್ಟೇಯ್ಯುಂ; ಸಬ್ಬೇಸಾನಮ್ಪಿಸ್ಸ ಖತ್ತಿಯಾನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ; ಸಬ್ಬೇ ಚೇಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣಾ…ಪೇ॰… ವೇಸ್ಸಾ…ಪೇ॰… ಸುದ್ದಾ ಇಮಾಯ ಆವಟ್ಟನಿಯಾ ಆವಟ್ಟೇಯ್ಯುಂ; ಸಬ್ಬೇಸಾನಮ್ಪಿಸ್ಸ ಸುದ್ದಾನಂ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯ; ಸದೇವಕೋ ಚೇಪಿ, ಭನ್ತೇ, ಲೋಕೋ ಸಮಾರಕೋ ಸಬ್ರಹ್ಮಕೋ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣೀ ಪಜಾ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾ ಇಮಾಯ ಆವಟ್ಟನಿಯಾ ಆವಟ್ಟೇಯ್ಯುಂ; ಸದೇವಕಸ್ಸಪಿಸ್ಸ ಲೋಕಸ್ಸ ಸಮಾರಕಸ್ಸ ಸಬ್ರಹ್ಮಕಸ್ಸ ಸಸ್ಸಮಣಬ್ರಾಹ್ಮಣಿಯಾ ಪಜಾಯ ಸದೇವಮನುಸ್ಸಾಯ ದೀಘರತ್ತಂ ಹಿತಾಯ ಸುಖಾಯಾತಿ। ತೇನ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಉಪಮಂ ತೇ ಕರಿಸ್ಸಾಮಿ। ಉಪಮಾಯ ಪಿಧೇಕಚ್ಚೇ ವಿಞ್ಞೂ ಪುರಿಸಾ ಭಾಸಿತಸ್ಸ ಅತ್ಥಂ ಆಜಾನನ್ತಿ।

    74. ‘‘Bhaddikā, bhante, āvaṭṭanī māyā; kalyāṇī, bhante, āvaṭṭanī māyā; piyā me, bhante, ñātisālohitā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ; piyānampi me assa ñātisālohitānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya; sabbe cepi, bhante, khattiyā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ; sabbesānampissa khattiyānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya; sabbe cepi, bhante, brāhmaṇā…pe… vessā…pe… suddā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ; sabbesānampissa suddānaṃ dīgharattaṃ hitāya sukhāya; sadevako cepi, bhante, loko samārako sabrahmako sassamaṇabrāhmaṇī pajā sadevamanussā imāya āvaṭṭaniyā āvaṭṭeyyuṃ; sadevakassapissa lokassa samārakassa sabrahmakassa sassamaṇabrāhmaṇiyā pajāya sadevamanussāya dīgharattaṃ hitāya sukhāyāti. Tena hi, bhante, upamaṃ te karissāmi. Upamāya pidhekacce viññū purisā bhāsitassa atthaṃ ājānanti.

    ೭೫. ‘‘ಭೂತಪುಬ್ಬಂ , ಭನ್ತೇ, ಅಞ್ಞತರಸ್ಸ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಸ್ಸ ಜಿಣ್ಣಸ್ಸ ವುಡ್ಢಸ್ಸ ಮಹಲ್ಲಕಸ್ಸ ದಹರಾ ಮಾಣವಿಕಾ ಪಜಾಪತೀ ಅಹೋಸಿ ಗಬ್ಭಿನೀ ಉಪವಿಜಞ್ಞಾ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಾ ಮಾಣವಿಕಾ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಆಪಣಾ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಆನೇಹಿ, ಯೋ ಮೇ ಕುಮಾರಕಸ್ಸ ಕೀಳಾಪನಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಂ ಮಾಣವಿಕಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಆಗಮೇಹಿ ತಾವ, ಭೋತಿ, ಯಾವ ವಿಜಾಯತಿ। ಸಚೇ ತ್ವಂ, ಭೋತಿ, ಕುಮಾರಕಂ ವಿಜಾಯಿಸ್ಸಸಿ, ತಸ್ಸಾ ತೇ ಅಹಂ ಆಪಣಾ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಆನೇಸ್ಸಾಮಿ, ಯೋ ತೇ ಕುಮಾರಕಸ್ಸ ಕೀಳಾಪನಕೋ ಭವಿಸ್ಸತಿ। ಸಚೇ ಪನ ತ್ವಂ, ಭೋತಿ, ಕುಮಾರಿಕಂ ವಿಜಾಯಿಸ್ಸಸಿ, ತಸ್ಸಾ ತೇ ಅಹಂ ಆಪಣಾ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಿಕಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಆನೇಸ್ಸಾಮಿ, ಯಾ ತೇ ಕುಮಾರಿಕಾಯ ಕೀಳಾಪನಿಕಾ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ದುತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಾ ಮಾಣವಿಕಾ…ಪೇ॰… ತತಿಯಮ್ಪಿ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸಾ ಮಾಣವಿಕಾ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಆಪಣಾ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಆನೇಹಿ, ಯೋ ಮೇ ಕುಮಾರಕಸ್ಸ ಕೀಳಾಪನಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಸ್ಸಾ ಮಾಣವಿಕಾಯ ಸಾರತ್ತೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ಆಪಣಾ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕಂ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಆನೇತ್ವಾ ತಂ ಮಾಣವಿಕಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಅಯಂ ತೇ, ಭೋತಿ, ಆಪಣಾ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕೋ ಕಿಣಿತ್ವಾ ಆನೀತೋ, ಯೋ ತೇ ಕುಮಾರಕಸ್ಸ ಕೀಳಾಪನಕೋ ಭವಿಸ್ಸತೀ’ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭನ್ತೇ, ಸಾ ಮಾಣವಿಕಾ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಗಚ್ಛ ತ್ವಂ, ಬ್ರಾಹ್ಮಣ, ಇಮಂ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕಂ ಆದಾಯ ಯೇನ ರತ್ತಪಾಣಿ ರಜತಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರತ್ತಪಾಣಿಂ ರಜಕಪುತ್ತಂ ಏವಂ ವದೇಹಿ – ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಸಮ್ಮ ರತ್ತಪಾಣಿ, ಇಮಂ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕಂ ಪೀತಾವಲೇಪನಂ ನಾಮ ರಙ್ಗಜಾತಂ ರಜಿತಂ ಆಕೋಟಿತಪಚ್ಚಾಕೋಟಿತಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠ’ನ್ತಿ।

    75. ‘‘Bhūtapubbaṃ , bhante, aññatarassa brāhmaṇassa jiṇṇassa vuḍḍhassa mahallakassa daharā māṇavikā pajāpatī ahosi gabbhinī upavijaññā. Atha kho, bhante, sā māṇavikā taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘gaccha tvaṃ, brāhmaṇa, āpaṇā makkaṭacchāpakaṃ kiṇitvā ānehi, yo me kumārakassa kīḷāpanako bhavissatī’ti. Evaṃ vutte, so brāhmaṇo taṃ māṇavikaṃ etadavoca – ‘āgamehi tāva, bhoti, yāva vijāyati. Sace tvaṃ, bhoti, kumārakaṃ vijāyissasi, tassā te ahaṃ āpaṇā makkaṭacchāpakaṃ kiṇitvā ānessāmi, yo te kumārakassa kīḷāpanako bhavissati. Sace pana tvaṃ, bhoti, kumārikaṃ vijāyissasi, tassā te ahaṃ āpaṇā makkaṭacchāpikaṃ kiṇitvā ānessāmi, yā te kumārikāya kīḷāpanikā bhavissatī’ti. Dutiyampi kho, bhante, sā māṇavikā…pe… tatiyampi kho, bhante, sā māṇavikā taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘gaccha tvaṃ, brāhmaṇa, āpaṇā makkaṭacchāpakaṃ kiṇitvā ānehi, yo me kumārakassa kīḷāpanako bhavissatī’ti. Atha kho, bhante, so brāhmaṇo tassā māṇavikāya sāratto paṭibaddhacitto āpaṇā makkaṭacchāpakaṃ kiṇitvā ānetvā taṃ māṇavikaṃ etadavoca – ‘ayaṃ te, bhoti, āpaṇā makkaṭacchāpako kiṇitvā ānīto, yo te kumārakassa kīḷāpanako bhavissatī’ti. Evaṃ vutte, bhante, sā māṇavikā taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘gaccha tvaṃ, brāhmaṇa, imaṃ makkaṭacchāpakaṃ ādāya yena rattapāṇi rajataputto tenupasaṅkama; upasaṅkamitvā rattapāṇiṃ rajakaputtaṃ evaṃ vadehi – icchāmahaṃ, samma rattapāṇi, imaṃ makkaṭacchāpakaṃ pītāvalepanaṃ nāma raṅgajātaṃ rajitaṃ ākoṭitapaccākoṭitaṃ ubhatobhāgavimaṭṭha’nti.

    ‘‘ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ತಸ್ಸಾ ಮಾಣವಿಕಾಯ ಸಾರತ್ತೋ ಪಟಿಬದ್ಧಚಿತ್ತೋ ತಂ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕಂ ಆದಾಯ ಯೇನ ರತ್ತಪಾಣಿ ರಜಕಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರತ್ತಪಾಣಿಂ ರಜಕಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಸಮ್ಮ ರತ್ತಪಾಣಿ, ಇಮಂ ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕಂ ಪೀತಾವಲೇಪನಂ ನಾಮ ರಙ್ಗಜಾತಂ ರಜಿತಂ ಆಕೋಟಿತಪಚ್ಚಾಕೋಟಿತಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠ’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭನ್ತೇ, ರತ್ತಪಾಣಿ ರಜಕಪುತ್ತೋ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಅಯಂ ಖೋ ತೇ, ಮಕ್ಕಟಚ್ಛಾಪಕೋ ರಙ್ಗಕ್ಖಮೋ ಹಿ ಖೋ, ನೋ ಆಕೋಟನಕ್ಖಮೋ , ನೋ ವಿಮಜ್ಜನಕ್ಖಮೋ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಬಾಲಾನಂ ನಿಗಣ್ಠಾನಂ ವಾದೋ ರಙ್ಗಕ್ಖಮೋ ಹಿ ಖೋ ಬಾಲಾನಂ ನೋ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ, ನೋ ಅನುಯೋಗಕ್ಖಮೋ, ನೋ ವಿಮಜ್ಜನಕ್ಖಮೋ। ಅಥ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸೋ ಬ್ರಾಹ್ಮಣೋ ಅಪರೇನ ಸಮಯೇನ ನವಂ ದುಸ್ಸಯುಗಂ ಆದಾಯ ಯೇನ ರತ್ತಪಾಣಿ ರಜಕಪುತ್ತೋ ತೇನುಪಸಙ್ಕಮಿ; ಉಪಸಙ್ಕಮಿತ್ವಾ ರತ್ತಪಾಣಿಂ ರಜಕಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಇಚ್ಛಾಮಹಂ, ಸಮ್ಮ ರತ್ತಪಾಣಿ, ಇಮಂ ನವಂ ದುಸ್ಸಯುಗಂ ಪೀತಾವಲೇಪನಂ ನಾಮ ರಙ್ಗಜಾತಂ ರಜಿತಂ ಆಕೋಟಿತಪಚ್ಚಾಕೋಟಿತಂ ಉಭತೋಭಾಗವಿಮಟ್ಠ’ನ್ತಿ। ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಭನ್ತೇ, ರತ್ತಪಾಣಿ ರಜಕಪುತ್ತೋ ತಂ ಬ್ರಾಹ್ಮಣಂ ಏತದವೋಚ – ‘ಇದಂ ಖೋ ತೇ, ಭನ್ತೇ, ನವಂ ದುಸ್ಸಯುಗಂ ರಙ್ಗಕ್ಖಮಞ್ಚೇವ ಆಕೋಟನಕ್ಖಮಞ್ಚ ವಿಮಜ್ಜನಕ್ಖಮಞ್ಚಾ’ತಿ। ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ವಾದೋ ಅರಹತೋ ಸಮ್ಮಾಸಮ್ಬುದ್ಧಸ್ಸ ರಙ್ಗಕ್ಖಮೋ ಚೇವ ಪಣ್ಡಿತಾನಂ ನೋ ಬಾಲಾನಂ, ಅನುಯೋಗಕ್ಖಮೋ ಚ ವಿಮಜ್ಜನಕ್ಖಮೋ ಚಾ’’ತಿ।

    ‘‘Atha kho, bhante, so brāhmaṇo tassā māṇavikāya sāratto paṭibaddhacitto taṃ makkaṭacchāpakaṃ ādāya yena rattapāṇi rajakaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rattapāṇiṃ rajakaputtaṃ etadavoca – ‘icchāmahaṃ, samma rattapāṇi, imaṃ makkaṭacchāpakaṃ pītāvalepanaṃ nāma raṅgajātaṃ rajitaṃ ākoṭitapaccākoṭitaṃ ubhatobhāgavimaṭṭha’nti. Evaṃ vutte, bhante, rattapāṇi rajakaputto taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘ayaṃ kho te, makkaṭacchāpako raṅgakkhamo hi kho, no ākoṭanakkhamo , no vimajjanakkhamo’ti. Evameva kho, bhante, bālānaṃ nigaṇṭhānaṃ vādo raṅgakkhamo hi kho bālānaṃ no paṇḍitānaṃ, no anuyogakkhamo, no vimajjanakkhamo. Atha kho, bhante, so brāhmaṇo aparena samayena navaṃ dussayugaṃ ādāya yena rattapāṇi rajakaputto tenupasaṅkami; upasaṅkamitvā rattapāṇiṃ rajakaputtaṃ etadavoca – ‘icchāmahaṃ, samma rattapāṇi, imaṃ navaṃ dussayugaṃ pītāvalepanaṃ nāma raṅgajātaṃ rajitaṃ ākoṭitapaccākoṭitaṃ ubhatobhāgavimaṭṭha’nti. Evaṃ vutte, bhante, rattapāṇi rajakaputto taṃ brāhmaṇaṃ etadavoca – ‘idaṃ kho te, bhante, navaṃ dussayugaṃ raṅgakkhamañceva ākoṭanakkhamañca vimajjanakkhamañcā’ti. Evameva kho, bhante, tassa bhagavato vādo arahato sammāsambuddhassa raṅgakkhamo ceva paṇḍitānaṃ no bālānaṃ, anuyogakkhamo ca vimajjanakkhamo cā’’ti.

    ‘‘ಸರಾಜಿಕಾ ಖೋ, ಗಹಪತಿ, ಪರಿಸಾ ಏವಂ ಜಾನಾತಿ – ‘ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋ’ತಿ। ಕಸ್ಸ ತಂ, ಗಹಪತಿ, ಸಾವಕಂ ಧಾರೇಮಾ’’ತಿ? ಏವಂ ವುತ್ತೇ, ಉಪಾಲಿ ಗಹಪತಿ ಉಟ್ಠಾಯಾಸನಾ ಏಕಂಸಂ ಉತ್ತರಾಸಙ್ಗಂ ಕರಿತ್ವಾ ಯೇನ ಭಗವಾ ತೇನಞ್ಜಲಿಂ ಪಣಾಮೇತ್ವಾ ನಿಗಣ್ಠಂ ನಾಟಪುತ್ತಂ ಏತದವೋಚ – ‘‘ತೇನ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ಸುಣೋಹಿ ಯಸ್ಸಾಹಂ ಸಾವಕೋ’’ತಿ –

    ‘‘Sarājikā kho, gahapati, parisā evaṃ jānāti – ‘upāli gahapati nigaṇṭhassa nāṭaputtassa sāvako’ti. Kassa taṃ, gahapati, sāvakaṃ dhāremā’’ti? Evaṃ vutte, upāli gahapati uṭṭhāyāsanā ekaṃsaṃ uttarāsaṅgaṃ karitvā yena bhagavā tenañjaliṃ paṇāmetvā nigaṇṭhaṃ nāṭaputtaṃ etadavoca – ‘‘tena hi, bhante, suṇohi yassāhaṃ sāvako’’ti –

    ೭೬.

    76.

    ‘‘ಧೀರಸ್ಸ ವಿಗತಮೋಹಸ್ಸ, ಪಭಿನ್ನಖೀಲಸ್ಸ ವಿಜಿತವಿಜಯಸ್ಸ।

    ‘‘Dhīrassa vigatamohassa, pabhinnakhīlassa vijitavijayassa;

    ಅನೀಘಸ್ಸ ಸುಸಮಚಿತ್ತಸ್ಸ, ವುದ್ಧಸೀಲಸ್ಸ ಸಾಧುಪಞ್ಞಸ್ಸ।

    Anīghassa susamacittassa, vuddhasīlassa sādhupaññassa;

    ವೇಸಮನ್ತರಸ್ಸ 21 ವಿಮಲಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ॥

    Vesamantarassa 22 vimalassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.

    ‘‘ಅಕಥಂಕಥಿಸ್ಸ ತುಸಿತಸ್ಸ, ವನ್ತಲೋಕಾಮಿಸಸ್ಸ ಮುದಿತಸ್ಸ।

    ‘‘Akathaṃkathissa tusitassa, vantalokāmisassa muditassa;

    ಕತಸಮಣಸ್ಸ ಮನುಜಸ್ಸ, ಅನ್ತಿಮಸಾರೀರಸ್ಸ ನರಸ್ಸ।

    Katasamaṇassa manujassa, antimasārīrassa narassa;

    ಅನೋಪಮಸ್ಸ ವಿರಜಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ॥

    Anopamassa virajassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.

    ‘‘ಅಸಂಸಯಸ್ಸ ಕುಸಲಸ್ಸ, ವೇನಯಿಕಸ್ಸ ಸಾರಥಿವರಸ್ಸ।

    ‘‘Asaṃsayassa kusalassa, venayikassa sārathivarassa;

    ಅನುತ್ತರಸ್ಸ ರುಚಿರಧಮ್ಮಸ್ಸ, ನಿಕ್ಕಙ್ಖಸ್ಸ ಪಭಾಸಕಸ್ಸ 23

    Anuttarassa ruciradhammassa, nikkaṅkhassa pabhāsakassa 24;

    ಮಾನಚ್ಛಿದಸ್ಸ ವೀರಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ॥

    Mānacchidassa vīrassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.

    ‘‘ನಿಸಭಸ್ಸ ಅಪ್ಪಮೇಯ್ಯಸ್ಸ, ಗಮ್ಭೀರಸ್ಸ ಮೋನಪತ್ತಸ್ಸ।

    ‘‘Nisabhassa appameyyassa, gambhīrassa monapattassa;

    ಖೇಮಙ್ಕರಸ್ಸ ವೇದಸ್ಸ, ಧಮ್ಮಟ್ಠಸ್ಸ ಸಂವುತತ್ತಸ್ಸ।

    Khemaṅkarassa vedassa, dhammaṭṭhassa saṃvutattassa;

    ಸಙ್ಗಾತಿಗಸ್ಸ ಮುತ್ತಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ॥

    Saṅgātigassa muttassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.

    ‘‘ನಾಗಸ್ಸ ಪನ್ತಸೇನಸ್ಸ, ಖೀಣಸಂಯೋಜನಸ್ಸ ಮುತ್ತಸ್ಸ।

    ‘‘Nāgassa pantasenassa, khīṇasaṃyojanassa muttassa;

    ಪಟಿಮನ್ತಕಸ್ಸ 25 ಧೋನಸ್ಸ, ಪನ್ನಧಜಸ್ಸ ವೀತರಾಗಸ್ಸ।

    Paṭimantakassa 26 dhonassa, pannadhajassa vītarāgassa;

    ದನ್ತಸ್ಸ ನಿಪ್ಪಪಞ್ಚಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ॥

    Dantassa nippapañcassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.

    ‘‘ಇಸಿಸತ್ತಮಸ್ಸ ಅಕುಹಸ್ಸ, ತೇವಿಜ್ಜಸ್ಸ ಬ್ರಹ್ಮಪತ್ತಸ್ಸ।

    ‘‘Isisattamassa akuhassa, tevijjassa brahmapattassa;

    ನ್ಹಾತಕಸ್ಸ 27 ಪದಕಸ್ಸ, ಪಸ್ಸದ್ಧಸ್ಸ ವಿದಿತವೇದಸ್ಸ।

    Nhātakassa 28 padakassa, passaddhassa viditavedassa;

    ಪುರಿನ್ದದಸ್ಸ ಸಕ್ಕಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ॥

    Purindadassa sakkassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.

    ‘‘ಅರಿಯಸ್ಸ ಭಾವಿತತ್ತಸ್ಸ, ಪತ್ತಿಪತ್ತಸ್ಸ ವೇಯ್ಯಾಕರಣಸ್ಸ।

    ‘‘Ariyassa bhāvitattassa, pattipattassa veyyākaraṇassa;

    ಸತಿಮತೋ ವಿಪಸ್ಸಿಸ್ಸ, ಅನಭಿನತಸ್ಸ ನೋ ಅಪನತಸ್ಸ।

    Satimato vipassissa, anabhinatassa no apanatassa;

    ಅನೇಜಸ್ಸ ವಸಿಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ ॥

    Anejassa vasippattassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi .

    ‘‘ಸಮುಗ್ಗತಸ್ಸ 29 ಝಾಯಿಸ್ಸ, ಅನನುಗತನ್ತರಸ್ಸ ಸುದ್ಧಸ್ಸ।

    ‘‘Samuggatassa 30 jhāyissa, ananugatantarassa suddhassa;

    ಅಸಿತಸ್ಸ ಹಿತಸ್ಸ 31, ಪವಿವಿತ್ತಸ್ಸ ಅಗ್ಗಪ್ಪತ್ತಸ್ಸ।

    Asitassa hitassa 32, pavivittassa aggappattassa;

    ತಿಣ್ಣಸ್ಸ ತಾರಯನ್ತಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ॥

    Tiṇṇassa tārayantassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.

    ‘‘ಸನ್ತಸ್ಸ ಭೂರಿಪಞ್ಞಸ್ಸ, ಮಹಾಪಞ್ಞಸ್ಸ ವೀತಲೋಭಸ್ಸ।

    ‘‘Santassa bhūripaññassa, mahāpaññassa vītalobhassa;

    ತಥಾಗತಸ್ಸ ಸುಗತಸ್ಸ, ಅಪ್ಪಟಿಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅಸಮಸ್ಸ।

    Tathāgatassa sugatassa, appaṭipuggalassa asamassa;

    ವಿಸಾರದಸ್ಸ ನಿಪುಣಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮಿ॥

    Visāradassa nipuṇassa, bhagavato tassa sāvakohamasmi.

    ‘‘ತಣ್ಹಚ್ಛಿದಸ್ಸ ಬುದ್ಧಸ್ಸ, ವೀತಧೂಮಸ್ಸ ಅನುಪಲಿತ್ತಸ್ಸ।

    ‘‘Taṇhacchidassa buddhassa, vītadhūmassa anupalittassa;

    ಆಹುನೇಯ್ಯಸ್ಸ ಯಕ್ಖಸ್ಸ, ಉತ್ತಮಪುಗ್ಗಲಸ್ಸ ಅತುಲಸ್ಸ।

    Āhuneyyassa yakkhassa, uttamapuggalassa atulassa;

    ಮಹತೋ ಯಸಗ್ಗಪತ್ತಸ್ಸ, ಭಗವತೋ ತಸ್ಸ ಸಾವಕೋಹಮಸ್ಮೀ’’ತಿ॥

    Mahato yasaggapattassa, bhagavato tassa sāvakohamasmī’’ti.

    ೭೭. ‘‘ಕದಾ ಸಞ್ಞೂಳ್ಹಾ ಪನ ತೇ, ಗಹಪತಿ, ಇಮೇ ಸಮಣಸ್ಸ ಗೋತಮಸ್ಸ ವಣ್ಣಾ’’ತಿ? ‘‘ಸೇಯ್ಯಥಾಪಿ, ಭನ್ತೇ, ನಾನಾಪುಪ್ಫಾನಂ ಮಹಾಪುಪ್ಫರಾಸಿ , ತಮೇನಂ ದಕ್ಖೋ ಮಾಲಾಕಾರೋ ವಾ ಮಾಲಾಕಾರನ್ತೇವಾಸೀ ವಾ ವಿಚಿತ್ತಂ ಮಾಲಂ ಗನ್ಥೇಯ್ಯ; ಏವಮೇವ ಖೋ, ಭನ್ತೇ, ಸೋ ಭಗವಾ ಅನೇಕವಣ್ಣೋ ಅನೇಕಸತವಣ್ಣೋ। ಕೋ ಹಿ, ಭನ್ತೇ, ವಣ್ಣಾರಹಸ್ಸ ವಣ್ಣಂ ನ ಕರಿಸ್ಸತೀ’’ತಿ? ಅಥ ಖೋ ನಿಗಣ್ಠಸ್ಸ ನಾಟಪುತ್ತಸ್ಸ ಭಗವತೋ ಸಕ್ಕಾರಂ ಅಸಹಮಾನಸ್ಸ ತತ್ಥೇವ ಉಣ್ಹಂ ಲೋಹಿತಂ ಮುಖತೋ ಉಗ್ಗಚ್ಛೀತಿ 33

    77. ‘‘Kadā saññūḷhā pana te, gahapati, ime samaṇassa gotamassa vaṇṇā’’ti? ‘‘Seyyathāpi, bhante, nānāpupphānaṃ mahāpuppharāsi , tamenaṃ dakkho mālākāro vā mālākārantevāsī vā vicittaṃ mālaṃ gantheyya; evameva kho, bhante, so bhagavā anekavaṇṇo anekasatavaṇṇo. Ko hi, bhante, vaṇṇārahassa vaṇṇaṃ na karissatī’’ti? Atha kho nigaṇṭhassa nāṭaputtassa bhagavato sakkāraṃ asahamānassa tattheva uṇhaṃ lohitaṃ mukhato uggacchīti 34.

    ಉಪಾಲಿಸುತ್ತಂ ನಿಟ್ಠಿತಂ ಛಟ್ಠಂ।

    Upālisuttaṃ niṭṭhitaṃ chaṭṭhaṃ.







    Footnotes:
    1. ನಾಥಪುತ್ತೋ (ಸೀ॰), ನಾತಪುತ್ತೋ (ಪೀ॰)
    2. ದೀಘತಪಸ್ಸಿ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)
    3. nāthaputto (sī.), nātaputto (pī.)
    4. dīghatapassi (syā. kaṃ. ka.)
    5. ತಪಸ್ಸೀ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)
    6. ಥಾಲಂ (ಕ॰)
    7. ನಿಚ್ಛಾದೇಯ್ಯ (ಸೀ॰ ಪೀ॰ ಕ॰), ನಿಚ್ಚೋಟೇಯ್ಯ (ಕ॰), ನಿಪ್ಪೋಠೇಯ್ಯ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰)
    8. tapassī (sī. pī.)
    9. thālaṃ (ka.)
    10. nicchādeyya (sī. pī. ka.), niccoṭeyya (ka.), nippoṭheyya (syā. kaṃ.)
    11. ಗಹಪತಿ ಗಹಪತಿ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰), ಗಹಪತಿ ಮನಸಿ ಕರೋಹಿ (ಕ॰), ಗಹಪತಿ ಗಹಪತಿ (ಪೀ॰)
    12. gahapati gahapati manasi karohi (sī. syā. kaṃ.), gahapati manasi karohi (ka.), gahapati gahapati (pī.)
    13. ದಣ್ಡಕಾರಞ್ಞಂ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)
    14. ಮೇಜ್ಝಾರಞ್ಞಂ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಪೀ॰)
    15. daṇḍakāraññaṃ (sī. pī.)
    16. mejjhāraññaṃ (sī. syā. kaṃ. pī.)
    17. ಆನುಪುಬ್ಬೀಕಥಂ (ಸೀ॰), ಆನುಪುಬ್ಬಿಕಥಂ (ಪೀ॰), ಅನುಪುಬ್ಬಿಕಥಂ (ಸ್ಯಾ॰ ಕಂ॰ ಕ॰)
    18. ānupubbīkathaṃ (sī.), ānupubbikathaṃ (pī.), anupubbikathaṃ (syā. kaṃ. ka.)
    19. ಪಮಜ್ಜಿತ್ವಾ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)
    20. pamajjitvā (sī. pī.)
    21. ವೇಸ್ಸನ್ತರಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಪೀ॰)
    22. vessantarassa (sī. pī.)
    23. ಪಭಾಸಕರಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)
    24. pabhāsakarassa (sī. syā. pī.)
    25. ಪಟಿಮನ್ತಸ್ಸ (ಕ॰)
    26. paṭimantassa (ka.)
    27. ನಹಾತಕಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)
    28. nahātakassa (sī. syā. pī.)
    29. ಸಮ್ಮಗ್ಗತಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)
    30. sammaggatassa (sī. syā. pī.)
    31. ಅಪ್ಪಹೀನಸ್ಸ (ಸೀ॰ ಪೀ॰), ಅಪ್ಪಭೀತಸ್ಸ (ಸ್ಯಾ॰)
    32. appahīnassa (sī. pī.), appabhītassa (syā.)
    33. ಉಗ್ಗಞ್ಛಿ (ಸೀ॰ ಸ್ಯಾ॰ ಪೀ॰)
    34. uggañchi (sī. syā. pī.)



    Related texts:



    ಅಟ್ಠಕಥಾ • Aṭṭhakathā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಅಟ್ಠಕಥಾ) • Majjhimanikāya (aṭṭhakathā) / ೬. ಉಪಾಲಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Upālisuttavaṇṇanā

    ಟೀಕಾ • Tīkā / ಸುತ್ತಪಿಟಕ (ಟೀಕಾ) • Suttapiṭaka (ṭīkā) / ಮಜ್ಝಿಮನಿಕಾಯ (ಟೀಕಾ) • Majjhimanikāya (ṭīkā) / ೬. ಉಪಾಲಿಸುತ್ತವಣ್ಣನಾ • 6. Upālisuttavaṇṇanā


    © 1991-2023 The Titi Tudorancea Bulletin | Titi Tudorancea® is a Registered Trademark | Terms of use and privacy policy
    Contact