Library / Tipiṭaka / တိပိဋက • Tipiṭaka / ပာစိတ္ယာဒိယောဇနာပာဠိ • Pācityādiyojanāpāḷi |
၂၃. ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာ
23. Upasampādetabbapañcakakathā
၈၄. ဣဒာနိ =၀၁ ယံ လက္ခဏံ ဝုတ္တန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ သင္ခေပတောတိ အင္ဂာနိ အနုဒ္ဓရိတ္ဝာ သမာသတော။ တတ္ထာတိ ယံ ‘‘ပဉ္စဟိ ဘိက္ခဝေ အင္ဂေဟိ သမန္နာဂတေန ဘိက္ခုနာ’’တိအာဒိမာဟ, တတ္ထ။ အဂုဏင္ဂေဟီတိ ဂုဏဝိရဟိတေဟိ အင္ဂေဟိ။ သောတိ ဘိက္ခု။ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗန္တိ ဧတ္ထ ကမ္မဝာစာစရိယေန ဟုတ္ဝာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗန္တိ အာသင္ကာ ဘဝေယ္ယာတိ အာဟ ‘‘ဥပဇ္ဈာယေန ဟုတ္ဝာ န ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗ’’န္တိ။ ဧတ္ထာတိ ဧတေသု ပဉ္စကေသု။ အာဒီသူတိ ဧတ္ထ ပုဗ္ဗော နိဒသ္သနတ္ထော ဣတိသဒ္ဒော လောပော ဟောတိ။ ဣတိအာဒီသူတိ ဟိ အတ္ထော။ အယုတ္တဝသေနာတိ အနနုရူပဝသေန။ ယောတိ ဘိက္ခု။ ဟီတိ သစ္စံ, ယသ္မာ ဝာ။ ပရေ စ သမာဒပေတုန္တိ သမ္ဗန္ဓော။ တတ္ထာတိ သီလက္ခန္ဓာဒိကေ။ ပရိဟရတီတိ ပရိသံ ပရိသ္သယတော ဟရတိ အပနေတိ။ တသ္သာတိ ဘိက္ခုနော။ ‘‘သီလာဒီဟီ’’တိပဒံ ‘‘ပရိဟာယတိယေဝာ’’တိပဒေ အပာဒာနံ, ‘‘န ဝဍ္ဎတီ’’တိပဒေ ကရဏံ။ တသ္မာတိအာဒိ လဒ္ဓဂုဏံ။ တေနာတိ ဘိက္ခုနာ။ ကသ္မာ အာပတ္တိအင္ဂဝသေန န ဝုတ္တန္တိ အာဟ ‘‘န ဟီ’’တိအာဒိ။ ဟီတိ ယသ္မာ။ တသ္သေဝာတိ ခီဏာသဝသ္သေဝ။ န ဝဒေယ္ယာတိ ခီဏာသဝာနံ အနဘိရတိယာ အနုပ္ပန္နတ္တာ န ဝဒေယ္ယ။ ယဒိ န ခီဏာသဝသ္သေဝ ဥပဇ္ဈာယာစရိယဘာဝော အနုညာတော, အထ ကသ္မာ ခီဏာသဝပဉ္စကော ဝုတ္တောတိ အာဟ ‘‘ယသ္မာ ပနာ’’တိအာဒိ။ ယသ္မာ န ပရိဟာယတီတိ သမ္ဗန္ဓော။
84. Idāni =01 yaṃ lakkhaṇaṃ vuttanti sambandho. Saṅkhepatoti aṅgāni anuddharitvā samāsato. Tatthāti yaṃ ‘‘pañcahi bhikkhave aṅgehi samannāgatena bhikkhunā’’tiādimāha, tattha. Aguṇaṅgehīti guṇavirahitehi aṅgehi. Soti bhikkhu. Na upasampādetabbanti ettha kammavācācariyena hutvā na upasampādetabbanti āsaṅkā bhaveyyāti āha ‘‘upajjhāyena hutvā na upasampādetabba’’nti. Etthāti etesu pañcakesu. Ādīsūti ettha pubbo nidassanattho itisaddo lopo hoti. Itiādīsūti hi attho. Ayuttavasenāti ananurūpavasena. Yoti bhikkhu. Hīti saccaṃ, yasmā vā. Pare ca samādapetunti sambandho. Tatthāti sīlakkhandhādike. Pariharatīti parisaṃ parissayato harati apaneti. Tassāti bhikkhuno. ‘‘Sīlādīhī’’tipadaṃ ‘‘parihāyatiyevā’’tipade apādānaṃ, ‘‘na vaḍḍhatī’’tipade karaṇaṃ. Tasmātiādi laddhaguṇaṃ. Tenāti bhikkhunā. Kasmā āpattiaṅgavasena na vuttanti āha ‘‘na hī’’tiādi. Hīti yasmā. Tassevāti khīṇāsavasseva. Na vadeyyāti khīṇāsavānaṃ anabhiratiyā anuppannattā na vadeyya. Yadi na khīṇāsavasseva upajjhāyācariyabhāvo anuññāto, atha kasmā khīṇāsavapañcako vuttoti āha ‘‘yasmā panā’’tiādi. Yasmā na parihāyatīti sambandho.
အန္တဂ္ဂာဟိကာယာတိ သသ္သတုစ္ဆေဒသင္ခာတံ အန္တံ လာမကံ ဂဏ္ဟာတိ, ဂဏ္ဟာပေတီတိ ဝာ အန္တဂ္ဂာဟိကာ, တာယ။ ဒိဋ္ဌိယာတိ မိစ္ဆာဒိဋ္ဌိယာ။ ယတ္တကံ သုတန္တိ ဘိက္ခုနောဝာဒကသိက္ခာပဒေ (ပာစိ. အဋ္ဌ. ၁၄၅-၁၄၇) ဝုတ္တံ ယတ္တကံ သုတံ။ တေနာတိ သုတေန ऋ။ ယံ အာပတ္တာဒိ တေန ဇာနိတဗ္ဗန္တိ ယောဇနာ။
Antaggāhikāyāti sassatucchedasaṅkhātaṃ antaṃ lāmakaṃ gaṇhāti, gaṇhāpetīti vā antaggāhikā, tāya. Diṭṭhiyāti micchādiṭṭhiyā. Yattakaṃ sutanti bhikkhunovādakasikkhāpade (pāci. aṭṭha. 145-147) vuttaṃ yattakaṃ sutaṃ. Tenāti sutena ऋ. Yaṃ āpattādi tena jānitabbanti yojanā.
အာပတ္တိံ န ဇာနာတီတိ ဧတ္ထ အာပတ္တိံ အာပန္နောတိ န ဇာနာတီတိ အတ္ထံ ဒသ္သေန္တော အာဟ ‘‘ဣဒံ နာမာ’’တိအာဒိ။ တတ္ထ ‘‘အာပန္နော’’တိ ဣမိနာ ‘‘အာပတ္တိ’’န္တိပဒံ ‘‘အာပန္နော’’တိပာဌသေသေန ယောဇေတဗ္ဗန္တိ ဒသ္သေတိ။
Āpattiṃna jānātīti ettha āpattiṃ āpannoti na jānātīti atthaṃ dassento āha ‘‘idaṃ nāmā’’tiādi. Tattha ‘‘āpanno’’ti iminā ‘‘āpatti’’ntipadaṃ ‘‘āpanno’’tipāṭhasesena yojetabbanti dasseti.
အာဘိသမာစာရိကာယာတိ ဧတ္ထ ဥဘတောဝိဘင္ဂပရိယာပန္နသီလတော အဘိဝိသေသေန သမ္မာ စရိတဗ္ဗန္တိ အာဘိသမာစာရံ, ခန္ဓကပရိယာပန္နံ ဝတ္တပဋိပတ္တိသီလံ, တံ အာရဗ္ဘ ပညတ္တာ အာဘိသမာစာရိကာ, ခန္ဓကပရိယာပန္နာ သိက္ခာ, တာယ။ အာဒိဗ္ရဟ္မစာရိယကာယာတိ ဧတ္ထ မဂ္ဂသင္ခာတသ္သ ဗ္ရဟ္မစရိယသ္သ အာဒိ မရိယာဒော အာဒိဗ္ရဟ္မစရိယော, တသ္မိံ ပဝတ္တာ အာဒိဗ္ရဟ္မစရိယကာ =၀၂, ဥဘတောဝိဘင္ဂပရိယာပန္နာ သိက္ခာ, တာယ။ သေက္ခပဏ္ဏတ္တိယန္တိ သိက္ခိတဗ္ဗဋ္ဌေန သိက္ခာ, သာ ဧဝ ဘဂဝတာ ပညတ္တတ္တာ သေက္ခပဏ္ဏတ္တိ။ အထ ဝာ သိက္ခနံ သိက္ခာ, တာယ သိက္ခနတ္ထာယ ဘဂဝတာ ပညပီယတီတိ သေက္ခပဏ္ဏတ္တိ ဥဘတောဝိဘင္ဂပရိယာပန္နသိက္ခာယေဝ, တသ္သံ။ အဘိဓမ္မေတိ ဧတ္ထ သုတ္တန္တပာဠိတော အဘိ အတိရေကော, အဘိဝိသိဋ္ဌော ဝာ ဓမ္မော အဘိဓမ္မောတိ ဝုတ္တေ နာမရူပပရိစ္ဆေဒကံ အဘိဓမ္မပိဋကန္တိ အာဟ ‘‘နာမရူပပရိစ္ဆေဒေ’’တိ။ အဘိဝိနယေတိ ဧတ္ထ အဘိဘဝိတ္ဝာ ကာယဝာစံ ဝိနေတီတိ အဘိဝိနယော, အဘိဘဝိတ္ဝာ ကာယဝာစံ ဝိနေတိ ဧတ္ထ, ဧတေနာတိ ဝာ အဘိဝိနယောတိ ဝုတ္တေ ဝိနယပိဋကန္တိ အာဟ ‘‘သကလေ ဝိနယပိဋကေ’’တိ။ သဗ္ဗတ္ထာတိ သဗ္ဗေသု ပဒေသု, သဗ္ဗေသံ ဝာ ပဒာနံ။ အတ္ထော ဒဋ္ဌဗ္ဗောတိ ယောဇနာ။ ‘‘ကာရဏေနာ’’တိ ဧတ္ထ ကာရဏသဒ္ဒေန ‘‘ဓမ္မတော’’တိ ဧတ္ထ ဓမ္မသဒ္ဒသ္သ သဘာဝတ္ထာဒယော နိဝာရေတ္ဝာ ကာရဏတ္ထတံ ဒီပေတိ, ဧနသဒ္ဒေန တောပစ္စယသ္သ ဝိသေသနတ္ထံ။ ဣတီတိ ဧဝံ ယထာဝုတ္တနယေနာတိ အတ္ထော။ စတုတ္ထေတိ စတုတ္ထပဉ္စကေ။ စတုတ္ထပဉ္စကတော တီဏိ ပဒာနိ, ပဉ္စမပဉ္စကတော ဒ္ဝေ ပဒာနိ ဂဟေတ္ဝာ ပဉ္စကံ ကတ္ဝာ ဝုတ္တံ ‘‘စတ္တာရော ပဉ္စကာ’’တိ။ အဋ္ဌသု ပဉ္စကေသူတိ သမ္ဗန္ဓော။
Ābhisamācārikāyāti ettha ubhatovibhaṅgapariyāpannasīlato abhivisesena sammā caritabbanti ābhisamācāraṃ, khandhakapariyāpannaṃ vattapaṭipattisīlaṃ, taṃ ārabbha paññattā ābhisamācārikā, khandhakapariyāpannā sikkhā, tāya. Ādibrahmacāriyakāyāti ettha maggasaṅkhātassa brahmacariyassa ādi mariyādo ādibrahmacariyo, tasmiṃ pavattā ādibrahmacariyakā =02, ubhatovibhaṅgapariyāpannā sikkhā, tāya. Sekkhapaṇṇattiyanti sikkhitabbaṭṭhena sikkhā, sā eva bhagavatā paññattattā sekkhapaṇṇatti. Atha vā sikkhanaṃ sikkhā, tāya sikkhanatthāya bhagavatā paññapīyatīti sekkhapaṇṇatti ubhatovibhaṅgapariyāpannasikkhāyeva, tassaṃ. Abhidhammeti ettha suttantapāḷito abhi atireko, abhivisiṭṭho vā dhammo abhidhammoti vutte nāmarūpaparicchedakaṃ abhidhammapiṭakanti āha ‘‘nāmarūpaparicchede’’ti. Abhivinayeti ettha abhibhavitvā kāyavācaṃ vinetīti abhivinayo, abhibhavitvā kāyavācaṃ vineti ettha, etenāti vā abhivinayoti vutte vinayapiṭakanti āha ‘‘sakale vinayapiṭake’’ti. Sabbatthāti sabbesu padesu, sabbesaṃ vā padānaṃ. Attho daṭṭhabboti yojanā. ‘‘Kāraṇenā’’ti ettha kāraṇasaddena ‘‘dhammato’’ti ettha dhammasaddassa sabhāvatthādayo nivāretvā kāraṇatthataṃ dīpeti, enasaddena topaccayassa visesanatthaṃ. Itīti evaṃ yathāvuttanayenāti attho. Catuttheti catutthapañcake. Catutthapañcakato tīṇi padāni, pañcamapañcakato dve padāni gahetvā pañcakaṃ katvā vuttaṃ ‘‘cattāro pañcakā’’ti. Aṭṭhasu pañcakesūti sambandho.
ဣတိ သောဠသပဉ္စကဝိနိစ္ဆယေ ယောဇနာ သမတ္တာ။
Iti soḷasapañcakavinicchaye yojanā samattā.
Related texts:
တိပိဋက (မူလ) • Tipiṭaka (Mūla) / ဝိနယပိဋက • Vinayapiṭaka / မဟာဝဂ္ဂပာဠိ • Mahāvaggapāḷi / ၂၃. ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကံ • 23. Upasampādetabbapañcakaṃ
အဋ္ဌကထာ • Aṭṭhakathā / ဝိနယပိဋက (အဋ္ဌကထာ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / မဟာဝဂ္ဂ-အဋ္ဌကထာ • Mahāvagga-aṭṭhakathā / ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာ • Upasampādetabbapañcakakathā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / သာရတ္ထဒီပနီ-ဋီကာ • Sāratthadīpanī-ṭīkā / ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝဇိရဗုဒ္ဓိ-ဋီကာ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā
ဋီကာ • Tīkā / ဝိနယပိဋက (ဋီကာ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ဝိမတိဝိနောဒနီ-ဋီကာ • Vimativinodanī-ṭīkā / ဥပသမ္ပာဒေတဗ္ဗပဉ္စကကထာဝဏ္ဏနာ • Upasampādetabbapañcakakathāvaṇṇanā