| Library / Tipiṭaka / ਤਿਪਿਟਕ • Tipiṭaka / ਸਾਰਤ੍ਥਦੀਪਨੀ-ਟੀਕਾ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
੮. ਉਪਸ੍ਸੁਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ
8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
੪੭੧. ਅਟ੍ਠਮੇ ਸੁਤਿਸਮੀਪਨ੍ਤਿ ਸਦ੍ਦਸਮੀਪਂ। ਸੁਯ੍ਯਤੀਤਿ ਹਿ ਸੁਤਿ, ਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇਤਂ ਅਧਿવਚਨਂ। ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪਂ ਉਪਸ੍ਸੁਤਿ, ਸਦ੍ਦਸਮੀਪਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ ਹੋਤਿ। ਗਣ੍ਠਿਪਦੇਸੁ ਚ ਸੁਯ੍ਯਤੀਤਿ ਸੁਤੀਤਿ ਸਦ੍ਦੋવ વੁਤ੍ਤੋ। ਯਤ੍ਥ ਪਨ ਠਿਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ ਸਦ੍ਦਂ ਸੋਤੁਂ, ਤਤ੍ਥ ਤਿਟ੍ਠਨ੍ਤੋ ਸਦ੍ਦਸਮੀਪੇ ਠਿਤੋ ਨਾਮ ਹੋਤੀਤਿ ਆਹ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਠਤ੍વਾ’’ਤਿਆਦਿ। ਕੇਚਿ ਪਨ ‘‘ਸੁਣਾਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਸੁਤਿ। ਯਤ੍ਥ ਠਿਤੋ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਠਾਨਸ੍ਸੇਤਂ ਨਾਮਂ। ਤਸ੍ਸ ਸਮੀਪਂ ਉਪਸ੍ਸੁਤੀ’’ਤਿ વਦਨ੍ਤਿ, ਏવਂ ਪਨ ਗਯ੍ਹਮਾਨੇ ਯਸ੍ਮਿਂ ਠਾਨੇ ਠਿਤੋ ਸੁਣਾਤਿ, ਤਸ੍ਸ ਆਸਨ੍ਨੇ ਅਞ੍ਞਸ੍ਮਿਂ ਪਦੇਸੇ ਤਿਟ੍ਠਤੀਤਿ ਆਪਜ੍ਜਤਿ। ਅਟ੍ਠਕਥਾਯਞ੍ਚ ਉਪਸ੍ਸੁਤਿ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸੇવ ਅਤ੍ਥਂ ਦਸ੍ਸੇਤੁਂ ‘‘ਯਤ੍ਥ ਠਤ੍વਾ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ, ਤੇਸਂ વਚਨਂ ਸੋਤੁ’’ਨ੍ਤਿ વੁਤ੍ਤਂ, ਨ ਸੁਤਿ-ਸਦ੍ਦਸ੍ਸ। ਤਸ੍ਮਾ ਪੁਬ੍ਬਨਯੋવੇਤ੍ਥ ਪਸਤ੍ਥਤਰੋ। ਅਥ વਾ ਉਪੇਚ੍ਚ ਸੁਯ੍ਯਤਿ ਏਤ੍ਥਾਤਿ ਉਪਸ੍ਸੁਤਿ, ਠਾਨਂ। ਯਂ ਠਾਨਂ ਉਪਗਤੇਨ ਸਕ੍ਕਾ ਹੋਤਿ ਕਥੇਨ੍ਤਾਨਂ ਸਦ੍ਦਂ ਸੋਤੁਂ, ਤਤ੍ਥਾਤਿ ਏવਮਤ੍ਥੋ ਗਹੇਤਬ੍ਬੋ। ਮਨ੍ਤੇਨ੍ਤਨ੍ਤਿ ਭੁਮ੍ਮਤ੍ਥੇ ਉਪਯੋਗવਚਨਨ੍ਤਿ ਆਹ ‘‘ਮਨ੍ਤਯਮਾਨੇ’’ਤਿ।
471. Aṭṭhame sutisamīpanti saddasamīpaṃ. Suyyatīti hi suti, saddassetaṃ adhivacanaṃ. Tassa samīpaṃ upassuti, saddasamīpanti vuttaṃ hoti. Gaṇṭhipadesu ca suyyatīti sutīti saddova vutto. Yattha pana ṭhitena sakkā hoti saddaṃ sotuṃ, tattha tiṭṭhanto saddasamīpe ṭhito nāma hotīti āha ‘‘yattha ṭhatvā’’tiādi. Keci pana ‘‘suṇāti etthāti suti. Yattha ṭhito suṇāti, tassa ṭhānassetaṃ nāmaṃ. Tassa samīpaṃ upassutī’’ti vadanti, evaṃ pana gayhamāne yasmiṃ ṭhāne ṭhito suṇāti, tassa āsanne aññasmiṃ padese tiṭṭhatīti āpajjati. Aṭṭhakathāyañca upassuti-saddasseva atthaṃ dassetuṃ ‘‘yattha ṭhatvā sakkā hoti, tesaṃ vacanaṃ sotu’’nti vuttaṃ, na suti-saddassa. Tasmā pubbanayovettha pasatthataro. Atha vā upecca suyyati etthāti upassuti, ṭhānaṃ. Yaṃ ṭhānaṃ upagatena sakkā hoti kathentānaṃ saddaṃ sotuṃ, tatthāti evamattho gahetabbo. Mantentanti bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘mantayamāne’’ti.
੪੭੩. ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਨੀਤਿ ‘‘ਸਿਯਾ ਕਿਰਿਯਂ, ਸਿਯਾ ਅਕਿਰਿਯ’’ਨ੍ਤਿ ਇਮਿਨਾ ਨਯੇਨ ਏਕਪਰਿਚ੍ਛੇਦਾਨਿ। ਇਮਾਨਿ ਹਿ ਤੀਣਿ ਸਿਕ੍ਖਾਪਦਾਨਿ ਕਦਾਚਿ ਕਿਰਿਯਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ, ਕਦਾਚਿ ਅਕਿਰਿਯਤੋ, ਨ ਏਕਕ੍ਖਣੇਯੇવ ਕਿਰਿਯਾਕਿਰਿਯਤੋ ਸਮੁਟ੍ਠਹਨ੍ਤਿ। ਸੇਸਮੇਤ੍ਥ ਉਤ੍ਤਾਨਮੇવ। ਉਪਸਮ੍ਪਨ੍ਨਤਾ, ਚੋਦਨਾਧਿਪ੍ਪਾਯੋ, ਸવਨਨ੍ਤਿ ਇਮਾਨਿ ਪਨੇਤ੍ਥ ਤੀਣਿ ਅਙ੍ਗਾਨਿ।
473.Ekaparicchedānīti ‘‘siyā kiriyaṃ, siyā akiriya’’nti iminā nayena ekaparicchedāni. Imāni hi tīṇi sikkhāpadāni kadāci kiriyato samuṭṭhahanti, kadāci akiriyato, na ekakkhaṇeyeva kiriyākiriyato samuṭṭhahanti. Sesamettha uttānameva. Upasampannatā, codanādhippāyo, savananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
ਉਪਸ੍ਸੁਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ ਨਿਟ੍ਠਿਤਾ।
Upassutisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
ਤਿਪਿਟਕ (ਮੂਲ) • Tipiṭaka (Mūla) / વਿਨਯਪਿਟਕ • Vinayapiṭaka / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ • Mahāvibhaṅga / ੮. ਸਹਧਮ੍ਮਿਕવਗ੍ਗੋ • 8. Sahadhammikavaggo
ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Aṭṭhakathā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਅਟ੍ਠਕਥਾ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / ਮਹਾવਿਭਙ੍ਗ-ਅਟ੍ਠਕਥਾ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ੮. ਉਪਸ੍ਸੁਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਜਿਰਬੁਦ੍ਧਿ-ਟੀਕਾ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ੮. ਉਪਸ੍ਸੁਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / વਿਮਤਿવਿਨੋਦਨੀ-ਟੀਕਾ • Vimativinodanī-ṭīkā / ੮. ਉਪਸ੍ਸੁਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦવਣ੍ਣਨਾ • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ਟੀਕਾ • Tīkā / વਿਨਯਪਿਟਕ (ਟੀਕਾ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / ਪਾਚਿਤ੍ਯਾਦਿਯੋਜਨਾਪਾਲ਼ਿ • Pācityādiyojanāpāḷi / ੮. ਉਪਸ੍ਸੁਤਿਸਿਕ੍ਖਾਪਦਂ • 8. Upassutisikkhāpadaṃ
