Library / Tipiṭaka / തിപിടക • Tipiṭaka / സാരത്ഥദീപനീ-ടീകാ • Sāratthadīpanī-ṭīkā |
൮. ഉപസ്സുതിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ
8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
൪൭൧. അട്ഠമേ സുതിസമീപന്തി സദ്ദസമീപം. സുയ്യതീതി ഹി സുതി, സദ്ദസ്സേതം അധിവചനം. തസ്സ സമീപം ഉപസ്സുതി, സദ്ദസമീപന്തി വുത്തം ഹോതി. ഗണ്ഠിപദേസു ച സുയ്യതീതി സുതീതി സദ്ദോവ വുത്തോ. യത്ഥ പന ഠിതേന സക്കാ ഹോതി സദ്ദം സോതും, തത്ഥ തിട്ഠന്തോ സദ്ദസമീപേ ഠിതോ നാമ ഹോതീതി ആഹ ‘‘യത്ഥ ഠത്വാ’’തിആദി. കേചി പന ‘‘സുണാതി ഏത്ഥാതി സുതി. യത്ഥ ഠിതോ സുണാതി, തസ്സ ഠാനസ്സേതം നാമം. തസ്സ സമീപം ഉപസ്സുതീ’’തി വദന്തി, ഏവം പന ഗയ്ഹമാനേ യസ്മിം ഠാനേ ഠിതോ സുണാതി, തസ്സ ആസന്നേ അഞ്ഞസ്മിം പദേസേ തിട്ഠതീതി ആപജ്ജതി. അട്ഠകഥായഞ്ച ഉപസ്സുതി-സദ്ദസ്സേവ അത്ഥം ദസ്സേതും ‘‘യത്ഥ ഠത്വാ സക്കാ ഹോതി, തേസം വചനം സോതു’’ന്തി വുത്തം, ന സുതി-സദ്ദസ്സ. തസ്മാ പുബ്ബനയോവേത്ഥ പസത്ഥതരോ. അഥ വാ ഉപേച്ച സുയ്യതി ഏത്ഥാതി ഉപസ്സുതി, ഠാനം. യം ഠാനം ഉപഗതേന സക്കാ ഹോതി കഥേന്താനം സദ്ദം സോതും, തത്ഥാതി ഏവമത്ഥോ ഗഹേതബ്ബോ. മന്തേന്തന്തി ഭുമ്മത്ഥേ ഉപയോഗവചനന്തി ആഹ ‘‘മന്തയമാനേ’’തി.
471. Aṭṭhame sutisamīpanti saddasamīpaṃ. Suyyatīti hi suti, saddassetaṃ adhivacanaṃ. Tassa samīpaṃ upassuti, saddasamīpanti vuttaṃ hoti. Gaṇṭhipadesu ca suyyatīti sutīti saddova vutto. Yattha pana ṭhitena sakkā hoti saddaṃ sotuṃ, tattha tiṭṭhanto saddasamīpe ṭhito nāma hotīti āha ‘‘yattha ṭhatvā’’tiādi. Keci pana ‘‘suṇāti etthāti suti. Yattha ṭhito suṇāti, tassa ṭhānassetaṃ nāmaṃ. Tassa samīpaṃ upassutī’’ti vadanti, evaṃ pana gayhamāne yasmiṃ ṭhāne ṭhito suṇāti, tassa āsanne aññasmiṃ padese tiṭṭhatīti āpajjati. Aṭṭhakathāyañca upassuti-saddasseva atthaṃ dassetuṃ ‘‘yattha ṭhatvā sakkā hoti, tesaṃ vacanaṃ sotu’’nti vuttaṃ, na suti-saddassa. Tasmā pubbanayovettha pasatthataro. Atha vā upecca suyyati etthāti upassuti, ṭhānaṃ. Yaṃ ṭhānaṃ upagatena sakkā hoti kathentānaṃ saddaṃ sotuṃ, tatthāti evamattho gahetabbo. Mantentanti bhummatthe upayogavacananti āha ‘‘mantayamāne’’ti.
൪൭൩. ഏകപരിച്ഛേദാനീതി ‘‘സിയാ കിരിയം, സിയാ അകിരിയ’’ന്തി ഇമിനാ നയേന ഏകപരിച്ഛേദാനി. ഇമാനി ഹി തീണി സിക്ഖാപദാനി കദാചി കിരിയതോ സമുട്ഠഹന്തി, കദാചി അകിരിയതോ, ന ഏകക്ഖണേയേവ കിരിയാകിരിയതോ സമുട്ഠഹന്തി. സേസമേത്ഥ ഉത്താനമേവ. ഉപസമ്പന്നതാ, ചോദനാധിപ്പായോ, സവനന്തി ഇമാനി പനേത്ഥ തീണി അങ്ഗാനി.
473.Ekaparicchedānīti ‘‘siyā kiriyaṃ, siyā akiriya’’nti iminā nayena ekaparicchedāni. Imāni hi tīṇi sikkhāpadāni kadāci kiriyato samuṭṭhahanti, kadāci akiriyato, na ekakkhaṇeyeva kiriyākiriyato samuṭṭhahanti. Sesamettha uttānameva. Upasampannatā, codanādhippāyo, savananti imāni panettha tīṇi aṅgāni.
ഉപസ്സുതിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ നിട്ഠിതാ.
Upassutisikkhāpadavaṇṇanā niṭṭhitā.
Related texts:
തിപിടക (മൂല) • Tipiṭaka (Mūla) / വിനയപിടക • Vinayapiṭaka / മഹാവിഭങ്ഗ • Mahāvibhaṅga / ൮. സഹധമ്മികവഗ്ഗോ • 8. Sahadhammikavaggo
അട്ഠകഥാ • Aṭṭhakathā / വിനയപിടക (അട്ഠകഥാ) • Vinayapiṭaka (aṭṭhakathā) / മഹാവിഭങ്ഗ-അട്ഠകഥാ • Mahāvibhaṅga-aṭṭhakathā / ൮. ഉപസ്സുതിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വജിരബുദ്ധി-ടീകാ • Vajirabuddhi-ṭīkā / ൮. ഉപസ്സുതിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / വിമതിവിനോദനീ-ടീകാ • Vimativinodanī-ṭīkā / ൮. ഉപസ്സുതിസിക്ഖാപദവണ്ണനാ • 8. Upassutisikkhāpadavaṇṇanā
ടീകാ • Tīkā / വിനയപിടക (ടീകാ) • Vinayapiṭaka (ṭīkā) / പാചിത്യാദിയോജനാപാളി • Pācityādiyojanāpāḷi / ൮. ഉപസ്സുതിസിക്ഖാപദം • 8. Upassutisikkhāpadaṃ