| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदानपाळि • Apadānapāḷi |
८. उरुवेळकस्सपत्थेरअपदानं
8. Uruveḷakassapattheraapadānaṃ
२५१.
251.
‘‘पदुमुत्तरो नाम जिनो, सब्बलोकविदू मुनि।
‘‘Padumuttaro nāma jino, sabbalokavidū muni;
इतो सतसहस्सम्हि, कप्पे उप्पज्जि चक्खुमा॥
Ito satasahassamhi, kappe uppajji cakkhumā.
२५२.
252.
‘‘ओवादको विञ्ञापको, तारको सब्बपाणिनं।
‘‘Ovādako viññāpako, tārako sabbapāṇinaṃ;
देसनाकुसलो बुद्धो, तारेसि जनतं बहुं॥
Desanākusalo buddho, tāresi janataṃ bahuṃ.
२५३.
253.
‘‘अनुकम्पको कारुणिको, हितेसी सब्बपाणिनं।
‘‘Anukampako kāruṇiko, hitesī sabbapāṇinaṃ;
सम्पत्ते तित्थिये सब्बे, पञ्चसीले पतिट्ठपि॥
Sampatte titthiye sabbe, pañcasīle patiṭṭhapi.
२५४.
254.
‘‘एवं निराकुलं आसि, सुञ्ञतं तित्थियेहि च।
‘‘Evaṃ nirākulaṃ āsi, suññataṃ titthiyehi ca;
विचित्तं अरहन्तेहि, वसीभूतेहि तादिभि॥
Vicittaṃ arahantehi, vasībhūtehi tādibhi.
२५५.
255.
‘‘रतनानट्ठपञ्ञासं, उग्गतो सो महामुनि।
‘‘Ratanānaṭṭhapaññāsaṃ, uggato so mahāmuni;
कञ्चनग्घियसङ्कासो, बात्तिंसवरलक्खणो॥
Kañcanagghiyasaṅkāso, bāttiṃsavaralakkhaṇo.
२५६.
256.
‘‘वस्ससतसहस्सानि , आयु विज्जति तावदे।
‘‘Vassasatasahassāni , āyu vijjati tāvade;
तावता तिट्ठमानो सो, तारेसि जनतं बहुं॥
Tāvatā tiṭṭhamāno so, tāresi janataṃ bahuṃ.
२५७.
257.
‘‘तदाहं हंसवतिया, ब्राह्मणो साधुसम्मतो।
‘‘Tadāhaṃ haṃsavatiyā, brāhmaṇo sādhusammato;
उपेच्च लोकपज्जोतं, अस्सोसिं धम्मदेसनं॥
Upecca lokapajjotaṃ, assosiṃ dhammadesanaṃ.
२५८.
258.
‘‘तदा महापरिसतिं, महापरिससावकं।
‘‘Tadā mahāparisatiṃ, mahāparisasāvakaṃ;
ठपेन्तं एतदग्गम्हि, सुत्वान मुदितो अहं॥
Ṭhapentaṃ etadaggamhi, sutvāna mudito ahaṃ.
२५९.
259.
‘‘महता परिवारेन, निमन्तेत्वा महाजिनं।
‘‘Mahatā parivārena, nimantetvā mahājinaṃ;
ब्राह्मणानं सहस्सेन, सहदानमदासहं॥
Brāhmaṇānaṃ sahassena, sahadānamadāsahaṃ.
२६०.
260.
‘‘महादानं ददित्वान, अभिवादिय नायकं।
‘‘Mahādānaṃ daditvāna, abhivādiya nāyakaṃ;
एकमन्तं ठितो हट्ठो, इदं वचनमब्रविं॥
Ekamantaṃ ṭhito haṭṭho, idaṃ vacanamabraviṃ.
२६१.
261.
‘‘‘तयि सद्धाय मे वीर, अधिकारगुणेन च।
‘‘‘Tayi saddhāya me vīra, adhikāraguṇena ca;
परिसा महती होतु, निब्बत्तस्स तहिं तहिं’॥
Parisā mahatī hotu, nibbattassa tahiṃ tahiṃ’.
२६२.
262.
‘‘तदा अवोच परिसं, गजगज्जितसुस्सरो।
‘‘Tadā avoca parisaṃ, gajagajjitasussaro;
करवीकरुतो सत्था, ‘एतं पस्सथ ब्राह्मणं॥
Karavīkaruto satthā, ‘etaṃ passatha brāhmaṇaṃ.
२६३.
263.
‘‘‘हेमवण्णं महाबाहुं, कमलाननलोचनं।
‘‘‘Hemavaṇṇaṃ mahābāhuṃ, kamalānanalocanaṃ;
उदग्गतनुजं हट्ठं, सद्धवन्तं गुणे मम॥
Udaggatanujaṃ haṭṭhaṃ, saddhavantaṃ guṇe mama.
२६४.
264.
अनागतम्हि अद्धाने, लच्छसे तं मनोरथं॥
Anāgatamhi addhāne, lacchase taṃ manorathaṃ.
२६५.
265.
‘‘‘सतसहस्सितो कप्पे, ओक्काककुलसम्भवो।
‘‘‘Satasahassito kappe, okkākakulasambhavo;
गोतमो नाम गोत्तेन, सत्था लोके भविस्सति॥
Gotamo nāma gottena, satthā loke bhavissati.
२६६.
266.
‘‘‘तस्स धम्मेसु दायादो, ओरसो धम्मनिम्मितो।
‘‘‘Tassa dhammesu dāyādo, oraso dhammanimmito;
कस्सपो नाम गोत्तेन, हेस्सति सत्थु सावको’॥
Kassapo nāma gottena, hessati satthu sāvako’.
२६७.
267.
‘‘इतो द्वेनवुते कप्पे, अहु सत्था अनुत्तरो।
‘‘Ito dvenavute kappe, ahu satthā anuttaro;
अनूपमो असदिसो, फुस्सो लोकग्गनायको॥
Anūpamo asadiso, phusso lokagganāyako.
२६८.
268.
‘‘सो च सब्बं तमं हन्त्वा, विजटेत्वा महाजटं।
‘‘So ca sabbaṃ tamaṃ hantvā, vijaṭetvā mahājaṭaṃ;
वस्सते अमतं वुट्ठिं, तप्पयन्तो सदेवकं॥
Vassate amataṃ vuṭṭhiṃ, tappayanto sadevakaṃ.
२६९.
269.
‘‘तदा हि बाराणसियं, राजा पच्चा अहुम्हसे।
‘‘Tadā hi bārāṇasiyaṃ, rājā paccā ahumhase;
भातरोम्ह तयो सब्बे, संविसट्ठाव राजिनो॥
Bhātaromha tayo sabbe, saṃvisaṭṭhāva rājino.
२७०.
270.
‘‘वीरङ्गरूपा बलिनो, सङ्गामे अपराजिता।
‘‘Vīraṅgarūpā balino, saṅgāme aparājitā;
२७१.
271.
‘‘‘एथ गन्त्वान पच्चन्तं, सोधेत्वा अट्टवीबलं।
‘‘‘Etha gantvāna paccantaṃ, sodhetvā aṭṭavībalaṃ;
खेमं विजिरितं कत्वा, पुन देथाति भासथ’॥
Khemaṃ vijiritaṃ katvā, puna dethāti bhāsatha’.
२७२.
272.
‘‘ततो मयं अवोचुम्ह, यदि देय्यासि नायकं।
‘‘Tato mayaṃ avocumha, yadi deyyāsi nāyakaṃ;
उपट्ठानाय अम्हाकं, साधयिस्साम वो ततो॥
Upaṭṭhānāya amhākaṃ, sādhayissāma vo tato.
२७३.
273.
‘‘ततो मयं लद्धवरा, भूमिपालेन पेसिता।
‘‘Tato mayaṃ laddhavarā, bhūmipālena pesitā;
निक्खित्तसत्थं पच्चन्तं, कत्वा पुनरुपच्च तं॥
Nikkhittasatthaṃ paccantaṃ, katvā punarupacca taṃ.
२७४.
274.
‘‘याचित्वा सत्थुपट्ठानं, राजानं लोकनायकं।
‘‘Yācitvā satthupaṭṭhānaṃ, rājānaṃ lokanāyakaṃ;
मुनिवीरं लभित्वान, यावजीवं यजिम्ह तं॥
Munivīraṃ labhitvāna, yāvajīvaṃ yajimha taṃ.
२७५.
275.
‘‘महग्घानि च वत्थानि, पणीतानि रसानि च।
‘‘Mahagghāni ca vatthāni, paṇītāni rasāni ca;
सेनासनानि रम्मानि, भेसज्जानि हितानि च॥
Senāsanāni rammāni, bhesajjāni hitāni ca.
२७६.
276.
सीलवन्तो कारुणिका, भावनायुत्तमानसा॥
Sīlavanto kāruṇikā, bhāvanāyuttamānasā.
२७७.
277.
‘‘सद्धा परिचरित्वान, मेत्तचित्तेन नायकं।
‘‘Saddhā paricaritvāna, mettacittena nāyakaṃ;
निब्बुते तम्हि लोकग्गे, पूजं कत्वा यथाबलं॥
Nibbute tamhi lokagge, pūjaṃ katvā yathābalaṃ.
२७८.
278.
अनुभूता मयं सब्बे, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Anubhūtā mayaṃ sabbe, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
२७९.
279.
२८०.
280.
‘‘गुणाचेळस्स वाक्येन, मिच्छादिट्ठिगतासयो।
‘‘Guṇāceḷassa vākyena, micchādiṭṭhigatāsayo;
नरकं मग्गमारूळ्हो, रुचाय मम धीतुया॥
Narakaṃ maggamārūḷho, rucāya mama dhītuyā.
२८१.
281.
‘‘ओवादं नादियित्वान, ब्रह्मुना नारदेनहं।
‘‘Ovādaṃ nādiyitvāna, brahmunā nāradenahaṃ;
बहुधा संसितो सन्तो, दिट्ठिं हित्वान पापिकं॥
Bahudhā saṃsito santo, diṭṭhiṃ hitvāna pāpikaṃ.
२८२.
282.
‘‘पूरयित्वा विसेसेन, दस कम्मपथानिहं।
‘‘Pūrayitvā visesena, dasa kammapathānihaṃ;
हित्वान देहमगमिं, सग्गं सभवनं यथा॥
Hitvāna dehamagamiṃ, saggaṃ sabhavanaṃ yathā.
२८३.
283.
‘‘पच्छिमे भवे सम्पत्ते, ब्रह्मबन्धु अहोसहं।
‘‘Pacchime bhave sampatte, brahmabandhu ahosahaṃ;
बाराणसियं फीतायं, जातो विप्पमहाकुले॥
Bārāṇasiyaṃ phītāyaṃ, jāto vippamahākule.
२८४.
284.
निब्बानं पदमेसन्तो, जटिलेसु परिब्बजिं॥
Nibbānaṃ padamesanto, jaṭilesu paribbajiṃ.
२८५.
285.
‘‘तदा द्वे भातरो मय्हं, पब्बजिंसु मया सह।
‘‘Tadā dve bhātaro mayhaṃ, pabbajiṃsu mayā saha;
उरुवेळायं मापेत्वा, अस्समं निवसिं अहं॥
Uruveḷāyaṃ māpetvā, assamaṃ nivasiṃ ahaṃ.
२८६.
286.
ततो मे आसि पञ्ञत्ति, उरुवेळकस्सपो इति॥
Tato me āsi paññatti, uruveḷakassapo iti.
२८७.
287.
‘‘नदीसकासे भाता मे, नदीकस्सपसव्हयो।
‘‘Nadīsakāse bhātā me, nadīkassapasavhayo;
आसी सकासनामेन, गयायं गयाकस्सपो॥
Āsī sakāsanāmena, gayāyaṃ gayākassapo.
२८८.
288.
‘‘द्वे सतानि कनिट्ठस्स, तीणि मज्झस्स भातुनो।
‘‘Dve satāni kaniṭṭhassa, tīṇi majjhassa bhātuno;
मम पञ्च सतानूना, सिस्सा सब्बे ममानुगा॥
Mama pañca satānūnā, sissā sabbe mamānugā.
२८९.
289.
पाटिहीरानि लोकग्गो, विनेसि नरसारथि॥
Pāṭihīrāni lokaggo, vinesi narasārathi.
२९०.
290.
‘‘सहस्सपरिवारेन, अहोसिं एहिभिक्खुको।
‘‘Sahassaparivārena, ahosiṃ ehibhikkhuko;
तेहेव सह सब्बेहि, अरहत्तमपापुणिं॥
Teheva saha sabbehi, arahattamapāpuṇiṃ.
२९१.
291.
‘‘ते चेवञ्ञे च बहवो, सिस्सा मं परिवारयुं।
‘‘Te cevaññe ca bahavo, sissā maṃ parivārayuṃ;
सासितुञ्च समत्थोहं, ततो मं इसिसत्तमो॥
Sāsituñca samatthohaṃ, tato maṃ isisattamo.
२९२.
292.
‘‘महापरिसभावस्मिं , एतदग्गे ठपेसि मं।
‘‘Mahāparisabhāvasmiṃ , etadagge ṭhapesi maṃ;
अहो बुद्धे कतं कारं, सफलं मे अजायथ॥
Aho buddhe kataṃ kāraṃ, saphalaṃ me ajāyatha.
२९३.
293.
‘‘किलेसा झापिता मय्हं…पे॰… विहरामि अनासवो॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
२९४.
294.
‘‘स्वागतं वत मे आसि…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं॥
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
२९५.
295.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
इत्थं सुदं आयस्मा उरुवेळकस्सपो थेरो इमा गाथायो
Itthaṃ sudaṃ āyasmā uruveḷakassapo thero imā gāthāyo
अभासित्थाति।
Abhāsitthāti.
उरुवेळकस्सपत्थेरस्सापदानं अट्ठमं।
Uruveḷakassapattherassāpadānaṃ aṭṭhamaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā / ८. उरुवेलकस्सपत्थेरअपदानवण्णना • 8. Uruvelakassapattheraapadānavaṇṇanā
