| Library / Tipiṭaka / तिपिटक • Tipiṭaka / अपदानपाळि • Apadānapāḷi |
६. उत्तरत्थेरअपदानं
6. Uttarattheraapadānaṃ
५५.
55.
‘‘सुमेधो नाम सम्बुद्धो, बात्तिंसवरलक्खणो।
‘‘Sumedho nāma sambuddho, bāttiṃsavaralakkhaṇo;
विवेककामो भगवा, हिमवन्तमुपागमि॥
Vivekakāmo bhagavā, himavantamupāgami.
५६.
56.
‘‘अज्झोगाहेत्वा हिमवन्तं, अग्गो कारुणिको मुनि।
‘‘Ajjhogāhetvā himavantaṃ, aggo kāruṇiko muni;
पल्लङ्कं आभुजित्वान, निसीदि पुरिसुत्तमो॥
Pallaṅkaṃ ābhujitvāna, nisīdi purisuttamo.
५७.
57.
‘‘विज्जधरो तदा आसिं, अन्तलिक्खचरो अहं।
‘‘Vijjadharo tadā āsiṃ, antalikkhacaro ahaṃ;
तिसूलं सुगतं गय्ह, गच्छामि अम्बरे तदा॥
Tisūlaṃ sugataṃ gayha, gacchāmi ambare tadā.
५८.
58.
‘‘पब्बतग्गे यथा अग्गि, पुण्णमायेव चन्दिमा।
‘‘Pabbatagge yathā aggi, puṇṇamāyeva candimā;
वनं ओभासते बुद्धो, सालराजाव फुल्लितो॥
Vanaṃ obhāsate buddho, sālarājāva phullito.
५९.
59.
६०.
60.
‘‘विचिनं अद्दसं पुप्फं, कणिकारं देवगन्धिकं।
‘‘Vicinaṃ addasaṃ pupphaṃ, kaṇikāraṃ devagandhikaṃ;
तीणि पुप्फानि आदाय, बुद्धसेट्ठमपूजयिं॥
Tīṇi pupphāni ādāya, buddhaseṭṭhamapūjayiṃ.
६१.
61.
‘‘बुद्धस्स आनुभावेन, तीणि पुप्फानि मे तदा।
‘‘Buddhassa ānubhāvena, tīṇi pupphāni me tadā;
उद्धं वण्टा अधोपत्ता, छायं कुब्बन्ति सत्थुनो॥
Uddhaṃ vaṇṭā adhopattā, chāyaṃ kubbanti satthuno.
६२.
62.
‘‘तेन कम्मेन सुकतेन, चेतनापणिधीहि च।
‘‘Tena kammena sukatena, cetanāpaṇidhīhi ca;
जहित्वा मानुसं देहं तावतिंसमगच्छहं॥
Jahitvā mānusaṃ dehaṃ tāvatiṃsamagacchahaṃ.
६३.
63.
सट्ठियोजनमुब्बेधं, तिंसयोजनवित्थतं॥
Saṭṭhiyojanamubbedhaṃ, tiṃsayojanavitthataṃ.
६४.
64.
‘‘सहस्सकण्डं सतभेण्डु, धजालु हरितामयं।
‘‘Sahassakaṇḍaṃ satabheṇḍu, dhajālu haritāmayaṃ;
६५.
65.
‘‘सोण्णमया मणिमया, लोहितङ्कमयापि च।
‘‘Soṇṇamayā maṇimayā, lohitaṅkamayāpi ca;
फलिकापि च पल्लङ्का, येनिच्छका यदिच्छका॥
Phalikāpi ca pallaṅkā, yenicchakā yadicchakā.
६६.
66.
‘‘महारहञ्च सयनं, तूलिका विकतीयुतं।
‘‘Mahārahañca sayanaṃ, tūlikā vikatīyutaṃ;
उद्धलोमिञ्च एकन्तं, बिम्बोहनसमायुतं॥
Uddhalomiñca ekantaṃ, bimbohanasamāyutaṃ.
६७.
67.
‘‘भवना निक्खमित्वान, चरन्तो देवचारिकं।
‘‘Bhavanā nikkhamitvāna, caranto devacārikaṃ;
६८.
68.
‘‘पुप्फस्स हेट्ठा तिट्ठामि, उपरिच्छदनं मम।
‘‘Pupphassa heṭṭhā tiṭṭhāmi, uparicchadanaṃ mama;
समन्ता योजनसतं, कणिकारेहि छादितं॥
Samantā yojanasataṃ, kaṇikārehi chāditaṃ.
६९.
69.
‘‘सट्ठितुरियसहस्सानि , सायपातं उपट्ठहुं।
‘‘Saṭṭhituriyasahassāni , sāyapātaṃ upaṭṭhahuṃ;
परिवारेन्ति मं निच्चं, रत्तिन्दिवमतन्दिता॥
Parivārenti maṃ niccaṃ, rattindivamatanditā.
७०.
70.
‘‘तत्थ नच्चेहि गीतेहि, तालेहि वादितेहि च।
‘‘Tattha naccehi gītehi, tālehi vāditehi ca;
रमामि खिड्डा रतिया, मोदामि कामकामहं॥
Ramāmi khiḍḍā ratiyā, modāmi kāmakāmahaṃ.
७१.
71.
‘‘तत्थ भुत्वा पिवित्वा च, मोदामि तिदसे तदा।
‘‘Tattha bhutvā pivitvā ca, modāmi tidase tadā;
नारीगणेहि सहितो, मोदामि ब्यम्हमुत्तमे॥
Nārīgaṇehi sahito, modāmi byamhamuttame.
७२.
72.
‘‘सतानं पञ्चक्खत्तुञ्च, देवरज्जमकारयिं।
‘‘Satānaṃ pañcakkhattuñca, devarajjamakārayiṃ;
सतानं तीणिक्खत्तुञ्च, चक्कवत्ती अहोसहं।
Satānaṃ tīṇikkhattuñca, cakkavattī ahosahaṃ;
पदेसरज्जं विपुलं, गणनातो असङ्खियं॥
Padesarajjaṃ vipulaṃ, gaṇanāto asaṅkhiyaṃ.
७३.
73.
‘‘भवे भवे संसरन्तो, महाभोगं लभामहं।
‘‘Bhave bhave saṃsaranto, mahābhogaṃ labhāmahaṃ;
भोगे मे ऊनता नत्थि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Bhoge me ūnatā natthi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
७४.
74.
‘‘दुवे भवे संसरामि, देवत्ते अथ मानुसे।
‘‘Duve bhave saṃsarāmi, devatte atha mānuse;
अञ्ञं गतिं न जानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Aññaṃ gatiṃ na jānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
७५.
75.
नीचे कुले न जायामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Nīce kule na jāyāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
७६.
76.
‘‘हत्थियानं अस्सयानं, सिविकं सन्दमानिकं।
‘‘Hatthiyānaṃ assayānaṃ, sivikaṃ sandamānikaṃ;
लभामि सब्बमेवेतं, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
७७.
77.
‘‘दासीगणं दासगणं, नारियो समलङ्कता।
‘‘Dāsīgaṇaṃ dāsagaṇaṃ, nāriyo samalaṅkatā;
लभामि सब्बमेवेतं, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
७८.
78.
‘‘कोसेय्यकम्बलियानि, खोमकप्पासिकानि च।
‘‘Koseyyakambaliyāni, khomakappāsikāni ca;
लभामि सब्बमेवेतं, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
७९.
79.
‘‘नववत्थं नवफलं, नवग्गरसभोजनं।
‘‘Navavatthaṃ navaphalaṃ, navaggarasabhojanaṃ;
लभामि सब्बमेवेतं, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
८०.
80.
‘‘इमं खाद इमं भुञ्ज, इमम्हि सयने सय।
‘‘Imaṃ khāda imaṃ bhuñja, imamhi sayane saya;
लभामि सब्बमेवेतं, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Labhāmi sabbamevetaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
८१.
81.
‘‘सब्बत्थ पूजितो होमि, यसो अच्चुग्गतो मम।
‘‘Sabbattha pūjito homi, yaso accuggato mama;
ञातीनं उत्तमो होमि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Ñātīnaṃ uttamo homi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
८२.
82.
‘‘सीतं उण्हं न जानामि, परिळाहो न विज्जति।
‘‘Sītaṃ uṇhaṃ na jānāmi, pariḷāho na vijjati;
अथो चेतसिकं दुक्खं, हदये मे न विज्जति॥
Atho cetasikaṃ dukkhaṃ, hadaye me na vijjati.
८३.
83.
‘‘सुवण्णवण्णो हुत्वान, संसरामि भवाभवे।
‘‘Suvaṇṇavaṇṇo hutvāna, saṃsarāmi bhavābhave;
वेवण्णियं न जानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Vevaṇṇiyaṃ na jānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
८४.
84.
‘‘देवलोका चवित्वान, सुक्कमूलेन चोदितो।
‘‘Devalokā cavitvāna, sukkamūlena codito;
सावत्थियं पुरे जातो, महासालेसु अड्ढके॥
Sāvatthiyaṃ pure jāto, mahāsālesu aḍḍhake.
८५.
85.
‘‘पञ्च कामगुणे हित्वा, पब्बजिं अनगारियं।
‘‘Pañca kāmaguṇe hitvā, pabbajiṃ anagāriyaṃ;
जातिया सत्तवस्सोहं, अरहत्तमपापुणिं॥
Jātiyā sattavassohaṃ, arahattamapāpuṇiṃ.
८६.
86.
‘‘उपसम्पदायी बुद्धो, गुणमञ्ञाय चक्खुमा।
‘‘Upasampadāyī buddho, guṇamaññāya cakkhumā;
तरुणो पूजनीयोहं, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Taruṇo pūjanīyohaṃ, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
८७.
87.
‘‘दिब्बचक्खुविसुद्धं मे, समाधिकुसलो अहं।
‘‘Dibbacakkhuvisuddhaṃ me, samādhikusalo ahaṃ;
अभिञ्ञापारमिप्पत्तो, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Abhiññāpāramippatto, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
८८.
88.
‘‘पटिसम्भिदा अनुप्पत्तो, इद्धिपादेसु कोविदो।
‘‘Paṭisambhidā anuppatto, iddhipādesu kovido;
धम्मेसु पारमिप्पत्तो, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Dhammesu pāramippatto, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
८९.
89.
‘‘तिंसकप्पसहस्सम्हि, यं बुद्धमभिपूजयिं।
‘‘Tiṃsakappasahassamhi, yaṃ buddhamabhipūjayiṃ;
दुग्गतिं नाभिजानामि, बुद्धपूजायिदं फलं॥
Duggatiṃ nābhijānāmi, buddhapūjāyidaṃ phalaṃ.
९०.
90.
‘‘किलेसा झापिता मय्हं…पे॰… विहरामि अनासवो॥
‘‘Kilesā jhāpitā mayhaṃ…pe… viharāmi anāsavo.
९१.
91.
‘‘स्वागतं वत मे आसि…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं॥
‘‘Svāgataṃ vata me āsi…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ.
९२.
92.
‘‘पटिसम्भिदा चतस्सो…पे॰… कतं बुद्धस्स सासनं’’॥
‘‘Paṭisambhidā catasso…pe… kataṃ buddhassa sāsanaṃ’’.
इत्थं सुदं आयस्मा उत्तरो थेरो इमा गाथायो
Itthaṃ sudaṃ āyasmā uttaro thero imā gāthāyo
अभासित्थाति।
Abhāsitthāti.
उत्तरत्थेरस्सापदानं छट्ठं।
Uttarattherassāpadānaṃ chaṭṭhaṃ.
Footnotes:
Related texts:
अट्ठकथा • Aṭṭhakathā / सुत्तपिटक (अट्ठकथा) • Suttapiṭaka (aṭṭhakathā) / खुद्दकनिकाय (अट्ठकथा) • Khuddakanikāya (aṭṭhakathā) / अपदान-अट्ठकथा • Apadāna-aṭṭhakathā / ६. उत्तरत्थेरअपदानवण्णना • 6. Uttarattheraapadānavaṇṇanā
